jaarverslag KL 2011

Werkingsverslag Kempens Landschap 2011

2

Kempens landschap...

Het belang van een prettige en gezonde leef- en werkomgeving wordt maar al te gemakkelijk over het hoofd gezien. Al gauw wordt die 足beschouwd als een decor dat er altijd was en dat er altijd zal zijn, 足onveranderd. Wie de laatste jaren wat om zich heen gekeken heeft, weet dat dit een volstrekte illusie is.

Om het karakteristieke landschap in de Antwerpse Kempen voor ons nageslacht te bewaren, werd de vzw Kempens Landschap opgericht.

Deze landschapsvereniging zet zich in om kwetsbare, kostbare landschappen veilig te stellen naar de toekomst.

In dit streven wordt zij ondersteund door overheden, particulieren, bedrijven en organisaties die zich graag engageren om samen de verantwoordelijkheid op te nemen voor een natuurlijke leefomgeving in de Antwerpse Kempen... ... onze Kempen.

Werkingsverslag vzw Kempens Landschap 2011 - Bestuursorganen

Voorwoord Bijna vijftien jaar is vzw Kempens Landschap actief in de Antwerpse Kempen. Groei kenmerkt onze landschapsvereniging al sinds haar oprichting. Het aantal hectaren in eigendom nam toe tot inmiddels 800. Dankzij de inspanningen en activiteiten op het terrein en de hogere zichtbaarheid in de media steeg de herkenbaarheid, en daarmee het vertrouwen van publieke en private partijen in de slag- en daadkracht van onze landschapsvereniging.

Dat die groei ook keerzijdes kent, maakt de vraag ‘op welke wijze de toekomst ingericht dient te worden’ actueler dan ooit. In dit kader werd dan ook een onderzoekstraject opgestart aangaande de positiebepaling van vzw Kempens Landschap in de toekomst. Op basis van de uitkomsten daarvan is nu een visie ontwikkeld om een klaar en helder beeld te geven over de positiebepaling/toekomst van vzw Kempens Landschap en werden aandachtspunten/kansen aangehaald die een aanzet zijn om de uitdaging waar vzw Kempens Landschap voor staat waar te maken en het landschap dichter bij de mensen te brengen. Nu stilstaan op onze lauweren rusten zou verkeerd zijn: men moet integendeel de aanwezige dynamiek en het draagvlak van vzw Kempens Landschap aanwenden om het landschap in al zijn facetten (aankoop, beheer, ontsluiting , promotie, …) verder op de kaart te zetten.

Eén ding is zeker: vzw Kempens Landschap wil, met alle mogelijkheden die de vereniging heeft, zich blijven inspannen in de bescherming van het landschappelijk patrimonium, ook voor de toekomstige generaties. Want het landschap blijft niet vanzelf mooi, daar moeten we aan blijven werken!

Inga Verhaert Covoorzitter

Peter Bellens Covoorzitter

Werkingsverslag vzw Kempens Landschap 2011 - Voorwoord

3

19

Essen

33

Hoogstraten

Kalmthout

Wuustwezel

42 35

Merksplas

Rijkevorsel Kapellen

Stabroek

Brecht

40

1

Brasschaat

4

27

3

28

44

34

Grobben donk Nijlen

Mol Geel Olen

Herenthout

Berlaar Duffel

Sint-41 25 KatelijneWaver

Mechelen

39

Westerlo

37

14

13

23

11

15 Balen

9

Meerhout

Laakdal

22

Hulshout

Putte

10

2

43

Lier

36

5

Herentals

12

6

Dessel

7 38

Boechout

20 31

Kasterlee

Zandhoven Ranst

Turnhout

30

Lille

21

24

8

Vosselaar

Arendonk

Retie

Zoersel

Wijnegem Borsbeek Wommelgem

32

Oud Turnhout

29

16

Beerse

Malle

Schilde

Mortsel

Ravels

4

18 17 Heist-

op-denBerg

26

Herselt

1. De Poppelaer/Noenheuvel - Brecht

15. Rijbergerdijk/Gompel - Mol

30. Molen ‘In Stormen Sterk’ - Lille

2. Geel-Bel - Geel-Bel

16. Pelerheide/De Diepte - Beerse

31. Den Ellenboog/Goriënberg - Retie

3. De Caters - Schilde

17. Pelgrimshof - Heist-op-den-Berg

32. Laakvallei - Beerse

4. Wortel- en Merksplas-kolonie

18. Ter Speelbergen - Putte

33. De Schrieken - Ravels

19. Blauwbossen - Hoogstraten

34. Speel- en vredesbos - Boechout

5. Heidehuizen - Mol

20. Rooise Loop - Oud-Turnhout

35. Zr. Franciscanessen - Wuustwezel

6. Buitengoor-Meergoren/Berkebossen - Mol

21. Blommerschot - Zandhoven

36. Fort van Duffel - Duffel

7. Kempische Heuvelrug - Herentals

22. Helschot - Laakdal

37. Nete-vallei - Heist o/d Berg

8. Zwartgoorheide - Vosselaar

23. Achterbos - Mol

38. Bouwelse Heide - Grobbendonk

9. De Most - Balen

24. Koude Beek - Borsbeek

39. Gestel - Berlaar

10. Volmolen/Volbergbossen - Mol

25. Roosendael - Sint-Katelijne-Waver

40. Militaire spoorlijn - Kapellen-Brasschaat

11. De Keiheuvel - Balen

26. De Merode - Westerlo, Herselt, Laakdal

41. Ursulinneninstituut - Sint-Katelijne-Waver

12. De Hellekens - Herentals

27. Scherpenbergmolen - Malle

42. Bleke Heyde - Wuustwezel

13. Amocobos - Geel

28. De Welvaert - Zoersel

43. Beddermolen - Westerlo

14. Kalvarieberg - Geel

29. FRAC - Turnhout

44. Hof Ter Linden - Edegem

Hoogstraten, Merksplas

Werkingsverslag vzw Kempens Landschap 2011 - Domeinen

Landschap: natuur, landbouw, erfgoed en recreatie

In 1997 werd vzw Kempens Landschap opgericht om landschap en natuur- en cultuurpatrimonium in de Antwerpse Kempen veilig te stellen door gericht gebieden aan te kopen, die vanuit landschappelijk oogpunt onder druk staan. Daarnaast fungeert zij als overlegplatform en coรถrdinator voor het behoud van het patrimonium in gemeenschapshanden.

Gaandeweg heeft vzw Kempens Landschap zich een heel eigen profiel aangemeten. Als landschapsvereniging zet zij zich in om landschappelijk waardevolle domeinen in de Antwerpse Kempen te bewaren, in stand te houden, integraal te beheren, te ontsluiten en open te stellen voor het publiek.

5

Werkingsverslag vzw Kempens Landschap 2011 - Domeinen

Zachte recreatie

Erfgoed

Landbouw

Natuur

Waar vzw Kempens Landschap staat voor landschapszorg in de breedste zin van het woord, richt zij zich op vier pijlers, die tevens de ankerpunten vormen van het beleid: natuur, landbouw, erfgoed en recreatie.

Oprichting

1

3

Vzw Kempens Landschap1 werd opgericht te Turnhout bij onderhandse akte op 21 november 1997 en dit door de volgende personaliteiten:

8

Adriaensen August, Baeten Arthur, Bierkens Mathieu, Boeckx Jozef, Bouwen Jozef, Cornelissen Alfons, De Gruyter Jan, De Weze Charles, Gebruers August, Geuens Jos,

Helsen Ludo, Hendrickx Marcel, Kersemans Jozef, Luyten François, Otten Walter, Peetermans Luc, Peeters Frans, Schoenmakers Louis, Schrijvers Katrien, Segers Jozef,

Steijnen Eddy, Thys Frans, Van Aperen Arnold, Van Duppen Jozef, Van Dijck Kris, Van Hirtum Guy, Van Krunkelsven Patrick, Van Thielen Jos, Verhagen Mark en Verstraeten Leopold.

De statuten van de vereniging werden gepubliceerd in de Bijlage tot het Belgisch Staatsblad van 23 april 1998 (p. 4098) en geregistreerd onder nr. 7356/98. Derhalve bezit de vereniging de rechtspersoonlijkheid.

Op 6 december 2002 werden de statuten - bij toepassing van de wet van 21 juni 1921 – voor een eerste maal gewijzigd. Art. 3 (statutaire doeleinden) werd, in kader van het besluit van 14 december 2001 houdende vaststelling van het premiestelsel voor restauratiewerkzaamheden aan beschermde monumenten, aangepast zodanig dat vzw Kempens Landschap haar rol ter bescherming van landschap in de toekomst optimaal kon blijven vervullen. De eerste alinea van art. 5 werd gewijzigd zodanig dat de aanvaardingsprocedure voor nieuwe leden eenvoudiger werd en art. 10 van de statuten werd aangepast, waardoor de duur van het mandaat in over­ eenstemming werd gebracht met de duur van de functie als burgemeester.

Op 17 december 2004 werd in toepassing van de nieuwe vzw-wet van 2 mei 2002 overgegaan tot wijziging van de statuten (merk op: de term “Stichting” bleef behouden, evenwel met toevoeging van de uitdrukking “v.z.w.” in de benaming zelf van de vereniging). Bij het neerleggen van het dossier op de Griffie van de Rechtbank van Koophandel bleek - ondanks voorafgaande toetsing er een probleem te bestaan met de naamgeving van de vereniging, met name het verder gebruik van de term ”Stichting”.

Op 6 juni 2006 werd teneinde verdere juridische problemen te vermijden beslist om de statuten aan te passen door weglating van de term “Stichting” in de benaming en ze in hun geheel en gecoördineerd te hernemen.

In het kader van een sterkere verankering van de Provincie Antwerpen/gemeenten werd bij Algemene Vergadering van 20 december 2011 ingestemd met de wijziging van de statuten van vzw Kempens Landschap en wel met betrekking tot hetgeen opgenomen onder artikel 22, “Ontbinding – vereffening”: Voorheen gekend onder de naam‘vzw Stichting Kempens Landschap’

1

Werkingsverslag vzw Kempens Landschap 2011 - Oprichting

De vereniging mag te allen tijde ontbonden worden door de algemene vergadering, wanneer de ontbinding uitdrukkelijk vermeld werd in de oproeping en wanneer ten minste 2/3e van de leden op de vergadering aanwezig of vertegenwoordigd zijn. De ontbinding kan alleen aangenomen worden met een meerderheid van 4/5e van de stemmen van de aanwezige of vertegenwoordigde leden. Wordt op deze vergadering het quorum van 2/3e niet gehaald, dan moet een tweede vergadering worden bijeengeroepen die geldig beraadslaagt, ongeacht het aantal aanwezige of vertegenwoordigde leden mits minstens een 4/5e meerderheid akkoord gaat om de vereniging vrijwillig te ontbinden.

Van de ontbinding zal het ontbindingsbesluit, de benoeming en de ambtsbeĂŤindiging van de vereffenaars neergelegd worden op de griffie van de rechtbank van koophandel.

Zowel bij vrijwillige als bij gerechtelijke ontbinding zal de algemene vergadering, na vereffening van de passiva, beslissen over het aanwenden van het gebeurlijk actief en dit aan een vereniging, instelling of organisme met een belangloze doelstelling.

Er werd bij AV van 20 december 2011 ingestemd, bij toepassing van artikel 6 van de huidige statuten en het (gewijzigde) artikel 8 van de wet van 21 juni 1921, de laatste paragraaf van art. 22 van de statuten te wijzigen in: Zowel bij vrijwillige als bij gerechtelijke ontbinding zal de algemene vergadering, na vereffening van de passiva, beslissen over het aanwenden van het gebeurlijk actief en dit aan de Provincie, respectievelijk de gemeenten betrokken bij de werking van vzw Kempens Landschap.

Werkingsverslag vzw Kempens Landschap 2011 - Oprichting

9

Bestuursorganen

2

3

12

Werkingsverslag vzw Kempens Landschap 2011 - Bestuursorganen

2.1 Algemene vergadering

Overeenkomstig de beslissingen van 21 november 1997 en 13 februari 1998 was de eerste Algemene Vergadering samengesteld uit de volgende leden: A. Adriaensen (Retie), J. Ansoms (Wuustwezel), A. Baeten (Herenthout), M. Bierkens (Balen), J. Boeckx (Beerse), K. Bogaerts (Grobbendonk), J. Bouwen (Arendonk), J. Buchmann (Kapellen), A. Cornelissen (Baarle-Hertog), A. De Bie (Stabroek), W. De Bie (Zandhoven), J. De Gruyter (足Rijkevorsel), Ch. De Weze (Provincie), J. Duchesne (Bonheiden), D. Errijgers (Kalmthout), A. Gebruers (Olen), J. Geuens (Provincie), L. Helsen (Provincie), H. Hendrickx (Malle), M. Hendrickx (Turnhout), J. Janssens (Brecht), J. Kersemans (Oud-Turnhout), K. Lens (St. Katelijne Waver), F. Luyten (Mol), A. Martens (Berlaar), D. Nuyts (Schilde), L. Nuyts (Wijnegem), W. Otten (Kasterlee), L. Peetermans (Herselt), F. Peeters (Geel), L. Schoenmakers (Vosselaar), K. Schrijvers (Zoersel), J. Segers (Ravels), E. Steijnen (Vorselaar), F. Thys (Meerhout), A. Van Aperen (Hoogstraten), J. Van Duppen (Lille), K. Van Dijck (Dessel), G. Van Hirtum (Westerlo), P. Van Krunkelsven (Laakdal), J. Van Thielen (Herentals), M. Verhaegen (Hulshout), L. Verstraeten (Merksplas).

Ingevolge diverse wijzigingen (o.a. door de verkiezingen van 2000) is de Algemene Vergadering op 1 januari 2004 als volgt samengesteld: F. Schepens (Retie), J. Ansoms (Wuustwezel), A. Baeten (Herenthout), J. Leysen (Balen), A. Adriaensen (Beerse), H. Wouters (Grobbendonk), E. Buijs (Arendonk), K. Helsen (Kapellen), L. Carpentier (Wijnegem), J. Van Leuven (Baarle-Hertog), A. De Bie (Stabroek), W. De Bie (Zandhoven), M. Brughmans (Rijkevorsel), M. De Graef (Provincie), J. Duchesne (Bonheiden), L. Jacobs (Kalmthout), M. Bellens (Olen), J. Geuens (Provincie), L. Helsen (Provincie), H. Hendrickx (Malle), M. Hendrickx (Turnhout), J. Heijkants-Janssens (Vosselaar), J. Janssens (Brecht), J. Kersemans (Oud-Turnhout), P. Rotthier (Mol), Y. Avontroodt (Schilde), W. Otten (Kasterlee), L. Peetermans (Herselt), F. Peeters (Geel), F. Schrauwen (Essen), K. Schrijvers (Zoersel), L. Van Nooten (Ravels), H. Janssens (Vorselaar), F. Thys (Meerhout), A. Van Aperen (Hoogstraten), J. Van Duppen (Lille), M. Meeus (Dessel), G. Van Hirtum (Westerlo), P. Van Krunkelsven (Laakdal), J. Peeters (Herentals), Verbist-Vandewijgaerden (Heist o/d Berg), Vercammen Eddy (Sint-Katelijne-Waver), M. Verhaegen (Hulshout), Vlaeymans Leo (Borsbeek) en F. Wilrycx (Merksplas).

Op 11 juni 2004 werd bij toepassing van de artikelen 5 en 10 van de (oude) statuten, dhr. A. Van Genechten (Meerhout) als lid van de vereniging aanvaard. Hij vervangt dhr. Thys. Immers ingevolge zijn ontslag als burgemeester werd hij ook de facto ontslagnemend in de vzw Kempens Landschap.

Bijkomend werd bij toepassing van de artikelen 5 en 10 van de (oude) statuten, dhr. P. Gysbrechts (Putte) als nieuw lid van de vereniging aanvaard. De vzw Kempens Landschap kan alzo rekenen op de ondersteuning vanuit 43 gemeenten.

Werkingsverslag vzw Kempens Landschap 2011 - Bestuursorganen

13 13

Door de wet van 2 mei 2002 en zijn uitvoeringsbesluiten werden fundamentele wijzigingen doorgevoerd in de wetgeving die van toepassing was op de v.z.w.’s en de stichtingen ingevolge de wet van 27 juni 1921. Voor de vzw Kempens Landschap betekende het zich in regel stellen met de nieuwe wetgeving voornamelijk het doorvoeren van tekstuele wijzigingen. Op 17 december 2004 werd de redactie van de nieuwe statuten - met behoud van de voorheen goedwerkende krachtlijnen - goedgekeurd.

14

Bij toepassing van artikel 6 van de gewijzigde statuten werden vervolgens de leden van de ­Algemene Vergadering aangeduid als “effectieve leden”.

Aangezien de Algemene vergadering wettelijk gezien ook minstens één lid meer moet tellen dan de Raad van Bestuur, werd dhr. J. Mertens, departementshoofd van de Dienst Recreatie, Sport en Toerisme bij het provinciebestuur en in die functie portefeuillehouder van het dossier “vzw Kempens Landschap” mede aangeduid als effectief lid. Alzo kon de samenstelling van de Raad van Bestuur ongewijzigd blijven.

Op 13 april 2005 werd, bij toepassing van artikel 6 van de statuten, Dhr. Van Der Plaetsen, burgemeester van de gemeente Wommelgem, als nieuw lid van de vereniging aanvaard.

Op 9 december 2005 werden, bij toepassing van artikel 6 van de statuten, Dhr. Verbeeck, ­burgemeester van de gemeente Nijlen en Dhr. De Kort, burgemeester van de gemeente ­Brasschaat als nieuwe leden van de vereniging aanvaard. Bijkomend werd bij toepassing van de artikel 6 van de statuten Dhr. W. Kennes (Kasterlee) als lid van de vereniging aanvaard.

Hij vervangt Dhr. W. Otten. Immers ingevolge zijn ontslag als burgemeester werd hij ook de facto ontslagnemend in de vzw Kempens Landschap. Verder werd, in overeenstemming met art. 6 van de statuten, kennisgenomen van het ontslag van Dhr. K. Helsen, burgemeester van de gemeente Kapellen.

In overeenstemming met artikel 6 van de statuten werden G. Willemsens (Beerse), L. Aerts (Brecht), K. Van Dijck (Dessel), G. Van Tichelt (Essen), L. Vleugels (Heist-op-den-Berg), R. Gabriëls (Herenthout), T. Gielis (Laakdal), A. Van de Mierop (Rijkevorsel), L. Janssens ­(Vorselaar), L. Van Hove (Zandhoven) als leden aanvaard op de vergadering van 14 mei 2007.

Zij vervangen respectievelijk A. Adriaensen (Beerse), J. Janssens (Brecht), M. Meeus (Dessel), F. Schrauwen (Essen), D. Verbist-Vandenwijngaerden (Heist-op-den-Berg), A. Baeten (Herenthout), P. Van Krunkelsven (Laakdal), M. Brughmans (Rijkevorsel), H. Janssens (Vorselaar) en W. De Bie (Zandhoven). Immers ingevolge hun ontslag als burgemeester werden zij de facto ontslagnemend in de vzw Kempens Landschap. In vervanging van mevrouw De Graef Martine, ontslagnemend lid, werd - bij toepassing van artikel 6 van de statuten - de heer Helsen Koen aanvaard als lid van de vereniging.

Op 20 juni 2008 werd, bij toepassing van artikel 6 van de statuten, Dhr. De Vos, burgemeester van de gemeente Duffel als nieuw lid van de vereniging aanvaard. Bijkomend werd bij toepassing van de artikel 6 van de statuten Dhr. W. Stijnen (Turnhout) als lid van de vereniging aanvaard. Hij vervangt Dhr. M. Hendrickx. Immers ingevolge zijn ontslag als burgemeester werd hij ook de facto ontslagnemend in de vzw Kempens Landschap.

Werkingsverslag vzw Kempens Landschap 2011 - Bestuursorganen

Op 5 juni 2009 werden vervolgens mevr. I. Pira (Mortsel), mevr. M. Vanderpoorten (Lier), dhr. K. T’Sijen (Boechout), dhr. L. Hofmans (Ranst) als nieuwe leden van de vzw Kempens ­Landschap aanvaard. Al zo werd de kaap van 50 gemeenten genomen.

Op 28 mei 2010 werden dhr. W. Horemans (Berlaar) en dhr. B. Somers (Mechelen) als nieuwe leden aanvaard; Inga Verhaert verving co-voorzitter Jos Geuens en dhr. Duchesne (Bonheiden) nam onstlag.

Op 1 april 2011 werden dhr. D. Van Mechelen (Kapellen) en dhr. L. Vuylstede de Laps (Hove) als nieuwe leden van de vereniging aanvaard. Dhr. J. Kersemans (Oud-Turnhout), dhr. J. Van Duppen (Lille) en dhr. L. Van Nooten (Ravels) namen ontslag. Zij werden vervangen door resp. dhr. L. Nijs, dhr. P. Diels en dhr. W Luyten.

Op 20 december 2011 werden dhr. K. Snyders (Edegem) en dhr. L. Blommaerts (Kontich) als nieuwe leden van de vereniging aanvaard. Dhr. M. Verhaegen (Hulshout), dhr. A. Van Genechten (Meerhout) en dhr. J. Van Leuven (Baarle-Hertog) namen ontslag en werden vervangen door resp. dhr. G. Daems, dhr. J. Engelen en dhr. L. Van Tilburg. Peter Bellens verving covoorzitter Ludo Helsen.

Werkingsverslag vzw Kempens Landschap 2011 - Bestuursorganen

15

2.2 Raad van bestuur

Conform artikel 10 van de statuten heeft de Algemene Vergadering op 21 november 1997, resp. 13 februari 1998 beslist al haar leden aan te duiden als bestuurder van vzw Kempens Landschap. Ingevolge de nieuwe vzw-wet worden thans de termen Raad van Bestuur en bestuurders gebruikt.

Op 1 april 2011 werden dhr. D. Van Mechelen (Kapellen) en dhr. L. Vuylstede de Laps (Hove) opgenomen in de Raad van Bestuur. Op 20 december 2011 werden daar dhr. K. Snyders (Edegem) en dhr. L. Blommaerts (Kontich) aan toegevoegd. Peter Bellens verving covoorzitter Ludo Helsen.

16

Conform artikel 11 van de statuten is de Raad van Bestuur op 21 november 1997 overgegaan tot volgende verkiezing: Covoorzitters: de heren Helsen Ludo en Geuens Jos Penningmeester: de heer Hendrickx Marcel Secretaris: de heer Toelen Danny.

Op 23 maart 2001 nam Dhr. Toelen ontslag bij de vzw Kempens Landschap gezien zijn benoeming tot Provinciegriffier. De Raad van Bestuur besliste om, bij toepassing van de artikels 10 en 11 van de statuten, de heer Jef Mertens, afdelingschef Dienst recreatie, Sport en Toerisme bij het provinciebestuur, aan te stellen als niet-stemgerechtigde waarnemer en vervolgens als secretaris van de vereniging.

Als gevolg van de gewijzigde statuten (zie Algemene Vergadering) werd op 17 december 2004 beslist de tot nog toe gehanteerde formule van covoorzitters te behouden, als dusdanig in de persoon van de heren Jos Geuens en Ludo Helsen, beide gedeputeerden van de Provincie Antwerpen. Heden is Dhr. J. Geuens vervangen door Mevr. I. Verhaert. Als secretaris van de vzw Kempens Landschap werd benoemd de heer Philippe De Backer, thans diensthoofd bij de vereniging. De functie van penningmeester werd afgeschaft.

Werkingsverslag vzw Kempens Landschap 2011 - Bestuursorganen

2.3 Commissarissen

Conform artikel 15 van de statuten werden door de Algemene Vergadering (21 novem­ber 1997 en 23 maart 2001) volgende personen aangeduid om het ambt van commissaris waar te nemen:

− de heer Schepens Francis

− de heer Van Duppen Jozef Vzw Kempens Landschap zal bij toepassing van de nieuwe vzw-wet van 2 mei 2002 vanaf 1 januari 2006 verplicht zijn een uitgebreide dubbele boekhouding te voeren. Op basis van de gestelde wetscriteria is de vzw Kempens Landschap niet verplicht een erkende bedrijfsrevisor als commissaris aan te duiden. Op 17 december 2004 wordt op de Algemene Vergadering beslist dat de huidige commissarissen hun functie kunnen blijven behouden. Om verwarring te vermijden met de wettelijk voorziene ‘commissaris’ wordt geopteerd voor de term “toezichthouder”. Hun bevoegdheden worden expliciet statutair (artikel 21) vastgelegd, evenals de duur van hun mandaat: 3 jaar.

Op 28 mei 2010 werd het mandaat van de toezichthouders F. Schepens en J. Van Duppen hernieuwd voor een termijn van opnieuw drie jaar. Dhr. Van Duppen werd conform de beslissing van de Algemene Vergadering van 1 april 2011 vervangen door Dhr. P. Diels.

2.4 Niet-stemgerechtigde waarnemers

Conform artikel 10 van de statuten heeft de Algemene Vergadering op 21 november 1997 beslist te benoemen tot niet-stemgerechtigde waarnemers:

- de heer Jef Mertens (departementshoofd DRST - Provincie Antwerpen) - de heer De Backer Philippe (diensthoofd)

Met betrekking tot artikel 13 van de nieuwe statuten, werd op de Raad van Bestuur van 17 december 2004 beslist de aanwijzing van niet-stemgerechtigde waarnemers, zoals zij gebeurde bij toepassing van artikel 10 van de oude statuten en vorige beslissingen van de Algemene Vergadering, ongewijzigd te behouden.

Werkingsverslag vzw Kempens Landschap 2011 - Bestuursorganen

17

2.5 Directiecomité

Conform artikel 13 van de statuten heeft de Raad van Bestuur op 13 februari 1998 beslist over te gaan tot de instelling van een directiecomité, dat de dagelijkse werking van de vereniging mede zal begeleiden.

18

Om de werking te optimaliseren werd op 23 maart 2001 beslist de werking van het directiecomité te wijzigen. Er werd machtiging gegeven aan de covoorzitters om bij dringende aangelegenheden, en naargelang het geval in afspraak met de bestuurder-burgemeester van de betrokken gemeente, de nodige beslissingen te nemen, mits kennisgeving aan de Raad van Bestuur bij de eerstvolgende vergadering. Naast de covoorzitters fungeerden ook de heer J. Mertens (secretaris) en de heer Ph. De Backer (diensthoofd) als lid van dit directiecomité.

In overeenstemming met artikel 2 van de nieuwe vzw-wet bepaalde en preciseerde de Raad van Bestuur op 17 december de omvang van de bevoegdheden van het directiecomité en de wijze waarop deze die mogen uitvoeren. Beslist werd bij toepassing van de artikel 2 en 13bis van de wet van 21 juni 1921 : 1. het bij beslissingen van de Algemene Vergadering van resp. 13 februari 1998 en 23 maart 2001 opgerichte “Directiecomité” op statutaire basis te bevestigen; - de samenstelling van dit Directiecomité in zijn huidige vorm te behouden; 2. het Directiecomité bevoegdheid te geven ten aanzien van : - de voorbereiding van de vergaderingen van de Raad van bestuur en de Algemene Vergadering - handelingen nodig voor de dagelijks werking van de vereniging - handelingen die niet nodig zijn voor de dagelijks werking van de vereniging maar die van gering belang zijn - handelingen die zo dringend zijn dat ze niet kunnen wachten op een tussenkomst van de Raad van Bestuur. Dit geldt o.a. voor het aankopen van onroerende goederen te welken titel ook. Van de genomen beslissing dient evenwel kennis gegeven aan de Raad van Bestuur bij zijn eerstvolgende vergadering 3. de bestaande bevoegdheid tot handelen aldus te bevestigen : - exclusief en gezamenlijk voor wat betreft de aankoop van onroerende goederen, met dien verstande dat, onverminderd een verleende delegatie, de handtekening van minstens twee bestuurders vereist is - de covoorzitters ofwel een covoorzitter en een van de drie gevolmachtigden (De Backer, Mertens, Van der Smissen) voor wat betreft uitgaven boven de 1.500 euro - het diensthoofd en één van de twee andere gevolmachtigden (Mertens, Van der Smissen) voor wat betreft uitgaven onder de 1.500 euro

In het kader van de nieuwe toepassing ‘elektronisch bankieren’ werd op 14 mei 2007 volmacht gegeven aan Ph. De Backer, diensthoofd, om zelfstandig verrichtingen uit te voeren voor uitgaven onder de 1.500 euro. Bijkomend werd aan A. Nagels, stafmedewerker, volmacht gegeven om verrichtingen te doen, weliswaar met een tweede handtekening van een andere gevolmachtigde.

Werkingsverslag vzw Kempens Landschap 2011 - Bestuursorganen

2.6 Statutenwijziging

In het kader van een sterkere verankering van de Provincie Antwerpen/gemeenten wordt bij Algemene Vergadering van 20 december ingestemd met de wijziging van de statuten van vzw Kempens Landschap en wel met betrekking tot hetgeen opgenomen onder artikel 22, “Ontbinding – vereffening”: De vereniging mag te allen tijde ontbonden worden door de algemene vergadering, wanneer de ontbinding uitdrukkelijk vermeld werd in de oproeping en wanneer ten minste 2/3e van de leden op de vergadering aanwezig of vertegenwoordigd zijn. De ontbinding kan alleen aangenomen worden met een meerderheid van 4/5e van de stemmen van de aanwezige of vertegenwoordigde leden. Wordt op deze vergadering het quorum van 2/3e niet gehaald, dan moet een tweede vergadering worden bijeengeroepen die geldig beraadslaagt, ongeacht het aantal aanwezige of vertegenwoordigde leden mits minstens een 4/5e meerderheid akkoord gaat om de vereniging vrijwillig te ontbinden.

Van de ontbinding zal het ontbindingsbesluit, de benoeming en de ambtsbeëindiging van de vereffenaars neergelegd worden op de griffie van de rechtbank van koophandel.

Zowel bij vrijwillige als bij gerechtelijke ontbinding zal de algemene vergadering, na vereffening van de passiva, beslissen over het aanwenden van het gebeurlijk actief en dit aan een vereniging, instelling of organisme met een belangloze doelstelling.

Ingestemd wordt, bij toepassing van artikel 6 van de huidige statuten en het (gewijzigde) artikel 8 van de wet van 21 juni 1921, de laatste paragraaf van art. 22 van de statuten te wijzigen in: Zowel bij vrijwillige als bij gerechtelijke ontbinding zal de algemene vergadering, na vereffe­ning van de passiva, beslissen over het aanwenden van het gebeurlijk actief en dit aan de Provincie, respectievelijk de gemeenten betrokken bij de werking van vzw Kempens Landschap.

2.7 Personele bezetting

Het bestaande team werd uitgebreid met Dhr. Johan Van den Mooter, projectcoördinator ‘Heritage Recycled’ (HERE). Daarmee komt het totaal aantal medewerkers op zeven.

Wegens zwangerschapsverlof werd Karolien Horckmans tijdelijk vervangen door Griet Limet.

Werkingsverslag vzw Kempens Landschap 2011 - Bestuursorganen

19

Werking

3

3

22

Werkingsverslag vzw Kempens Landschap 2011 - Bestuursorganen

3.1 Bestuursorganen

Op 1 april en 20 december 2011 kwamen zowel de Algemene Vergadering als de Raad van Bestuur bijeen.

3.2 Financiering werking

Door de Algemene Vergadering werd op de bijeenkomst van 1 april 2011 beslist de ledenbijdrage voor dat jaar onveranderd vast te stellen op 25 euro.

Op de Algemene Vergadering van 20 december 2011 werd, ten behoeve van de werking van de vereniging beslist de solidariteitsbijdrage vanwege de gemeenten per 2013 te verhogen van 0,10 euro per inwoner naar 0,20 euro.

Ook werd in de Algemene Vergadering van 20 december 2011 overeengekomen dat, daar waar de vzw Kempens Landschap een onroerend goed verwerft, de tussenkomst van de betrokken gemeente - naast het beheer via een goed rentmeesterschap – wordt verhoogd van 10 tot 20 % van de aankooplast, resp. 30 % voor de aankopen van gebouwen boven de 500.000 euro.

Voor het dienstjaar 2011 werd vanwege de provincie Antwerpen een subsidie van 1.057.730 euro verkregen voor de verwerving of het beheer van groengebieden en de bijhorende werkingskosten.

In het kader van de onderhandelingen met betrekking tot het dossier de Merode (cfr. zonder engagement Provincie Antwerpen/vzw Kempens Landschap geen dossier de Merode) werd gepolst of de vzw Kempens Landschap vanuit het Vlaams Gewest in aanmerking zou kunnen komen voor Lotto-ondersteuning, naar analogie met de Nederlandse Stichtingen. Eind 2011 werd de vereniging middels een schrijven opnieuw op de hoogte gebracht van de toekenning van 30.000 euro lastens de lottosubsidies 2011 die het departement Leefmilieu kan toekennen.

Werkingsverslag vzw Kempens Landschap 2011 - Werking

23

Landschapsprojecten

4

Werking - Projecten

4.1 Landschapsproject « de Kolonies »

Al vanaf haar oprichting in 1997 is vzw Kempens Landschap actief in Wortel- en Merksplas-Kolonie. Sindsdien heeft zij tal van projecten geïnitieerd om de kolonies als landschappelijke eenheid te bewaren. Na realisatie van die projecten werd de laatste jaren meer en meer de nadruk gelegd op de ontsluiting van de beide domeinen. Belangrijk vertrekpunt daarin is de bovenlokale positionering op het vlak van natuur, toerisme en recreatie.

Masterplan Merksplas-Kolonie 26

De gemeente Merksplas wil Merksplas-Kolonie laten uitgroeien tot toeristisch ankerpunt, waarbij gestreefd wordt naar een combinatie van zowel cultuurtoerisme als recreatieve vrijetijdsbesteding. Zij laat zich daarbij ondersteunen door vzw Kempens Landschap. In november 2010 werd het architectenbureau TV Erfgoed en Visie en Kurt Loomans aangesteld voor het gefaseerd opstellen van het ontwerp en het opvolgen van de werken voor de algemene revalorisatie van de als monument beschermde Kapel en de gebouwen van de Grote Hoeve op het domein.

Op basis daarvan is een masterplan opgesteld voor het afsluiten van een m ­ eerjarenfinanciering met de Vlaamse regering. De totale kosten van de restauratie en herbestemming worden geraamd op 44.608.952,77 euro.

Het masterplan omvat een gefaseerd restauratieplan, gekoppeld aan een financieel plan.

Eveneens werd een passende en renderende herbestemming opgesteld voor de Kapel, de Grote Hoeve en de omgeving. Het streefdoel is om in negen jaar tijd, van 2011 tot 2020, de restauratie van de site volledig uit te voeren in tien fasen. De eerste fase omvat het herstel van de daken van de Grote Hoeve. Het eigenlijke meerjarenplan start vanaf de tweede fase met de restauratie van de lichtstraat van de Kapel en de restauratie van het zuidelijk woonstalhuis van de Grote Hoeve tot bezoekerscentrum en horecazaak. In de daaropvolgende fases is er een aanvullende variatie aan functies in de Grote Hoeve voorzien, zoals plattelandslogies, wonen, jeugd en recreatie.

Op 14 september werd het dossier tot het behalen van een meerjarenfinanciering ingediend bij het Agentschap Ruimte en Erfgoed. Van de Vlaamse overheid wordt een totale restauratiepremie van 20.767.949,52 euro (60%) gevraagd - dit gekoppeld aan de subsidie van de Provincie Antwerpen ten bedrage van 6.922.649,84 euro (20%). Daarnaast werd een aanvraag ingediend voor een supplementaire provinciale bijdrage van 11.308.781,64 euro. Deze kosten worden zoveel mogelijk gemitigeerd door Europese subsidievormen en private investeringen. Een en ander werd besproken op de deputatie, voorafgaand aan het plaatsbezoek van de Inspectie van Financiën aan Merksplas-Kolonie op 7 september.

EFRO-dossier ‘De Kolonies in de Noorderkempen’ In 2011 werd voorbereidend werk verricht ten behoeve van de drie deelprojecten in dit Europees dossier.

Met betrekking tot de herinrichting van het kruispunt van de vier gebouwen in Wortel-Kolonie, heeft het college van burgemeester en schepenen van de stad Hoogstraten een beslissing genomen inzake het mobiliteitsplan. Van groot belang daarbij is de aanduiding van WortelKolonie als bovenlokale recreatieve cluster. Gekoppeld aan deze beslissing werden de plannen

Werkingsverslag vzw Kempens Landschap 2011 - Landschapsprojecten

voor de herinrichting van het kruispunt aangepast. Om de eigen inbreng nog verder te reduceren (naast de EFRO-bijdrage van 40% ad 20.133,20 euro), werd een dossier ingediend bij het Agentschap Onroerend Erfgoed voor het behalen van een landschapspremie.

Het herstel van de daken van de Grote Hoeve zijn gegund aan de firma Renotec voor een bedrag van 799.755,04 euro. Nadat het Agentschap Onroerend Erfgoed het dossier ontvankelijk had verklaard, werd op 2 november 2010 gestart met één vijfde van de werken, conform het restauratiepremiebesluit. Op 7 december ondertekende minister Bourgeois de goedkeuring van de restauratiepremie, zodat de overige werken konden worden uitgevoerd. Deze zullen eind 2012 worden opgeleverd. De eigen inbreng ad 20% van de restauratiewerken van de daken van de Grote Hoeve wordt gefinancierd door EFRO voor een bedrag van 101.880 euro; 251.000 euro wordt gefinancierd door de copromotor, gemeente Merksplas.

De restauratiewerken aan het schooltje zijn gestart conform de plannen van architectenbureau Team Herman van Meer, onder leiding van copromotor Bouwmaatschappij de Noorderkempen.

Verwacht wordt dat deze medio 2012 zullen eindigen.

EFRO-dossier ‘De Kolonies over de grenzen heen getild’ Op 5 april 2011 werden de Nederlandse Kolonies Veenhuizen en Frederiksoord/Wilhelminaoord op de voorlopige Nederlandse Werelderfgoedlijst geplaatst. In dit kader zal samen met de Nederlandse partners een transnationaal dossier met betrekking tot een definitieve voordracht van de Kolonies als Unesco Werelderfgoed opgesteld worden. Het streefdoel is om in 2018 de Kolonies als zodanig te nomineren. Verschillende overlegmomenten op bestuurlijk niveau vonden plaats op lokaal, regionaal en internationaal niveau om de samenwerking te versterken.

Om het draagvlak te bestendigen, zal in het voorjaar van 2012 een samenwerkingscharter tussen de verschillende partners worden opgesteld. In dit kader vond op 12 december 2011 een plaatsbezoek met de Gedeputeerden van de Provincie Antwerpen, Drenthe en Overijssel en de betrokken burgemeesters plaats.

‘REconnect young and old through ACcessible Heritage (REACH)’ Op 5 oktober werd een subsidieaanvraag bij het Europees Cultuurprogramma ingediend, onder de projectnaam ‘REACH – REconnect young and old through ACcessible Heritage’. Het doel van dit project is een internationale samenwerking tussen Kempens Landschap (lead partner), de Nederlandse partners van de Maatschappij van Weldadigheid en de British National Trust. Via internationale uitwisseling van expertise tussen culturele erfgoedactoren worden concrete realisaties in verband met publieksontsluiting op het terrein beoogd. Voor Wortel- en Merksplas-Kolonie betekent dit de inrichting van een bezoekerscentrum in de Grote Hoeve.

De Provincie Antwerpen heeft reeds een principiële goedkeuring gegeven voor een provinciale cofinanciering van dit project.

Leader ‘Licht in de duisternis – Fase 1’ Op 15 december 2010 werd het Leader dossier ‘Licht in de duisternis – Fase 1’ goedgekeurd.

Met dit project benut vzw Kempens Landschap de mogelijkheden van een transnationale voordracht van de Kolonies naar Unesco Werelderfgoed (zie ook hiervoor). Dit dossier omvat

Werkingsverslag vzw Kempens Landschap 2011 - Landschapsprojecten

27

vier deelprojecten: een SWOT-analyse van een Unesco-voordracht van Wortel- en MerksplasKolonie die de Kolonies langs Vlaamse zijde voorbereidt; de opmaak van een portfolio en een boek (conform het ‘Landduinenboek’) over de Kolonies; de registratie en ontsluiting van de verhalen van oud-cipiers en landlopers door journalist Toon Horsten; de opmaak van de plannen voor de restauratie van de lichtstraat van de Landloperskapel van Merksplas-Kolonie.

De restauratieplannen werden reeds opgesteld en opgenomen in de tweede fase van het Masterplan en de meerjarenfinanciering.

Leader ‘Licht in de duisternis – Fase 2’ 28

Als vervolg op het voorgaande werd ‘Fase 2’ ingediend en op 14 november goedgekeurd.

Leader steunt de restauratiewerken voor een bedrag van 157.980,90 euro, zijnde 61% van de totale ingediende projectkost van 256.759 euro. Dit project richt zich op de revalorisatie en herbestemming van de aanwezige bouwhistorische infrastructuur van de Kapel door het herstel van de historische authenticiteit en ruimtelijke beleving. Dit zal gerealiseerd worden door de restauratie van de lichtstraat en de afbraak van de recente binnenmuur tussen koor en schip. Het doel van het restauratieproject is om de ruimtelijke beleving van de Kapel naar haar oorspronkelijke toestand te herstellen en terug de natuurlijke lichtinval te bekomen.

De aanvang van de werken is gepland in het najaar van 2012.

Werkingsverslag vzw Kempens Landschap 2011 - Landschapsprojecten

Leader ‘Landbouw en landschapszorg gaan hand in hand in de Kolonies’ Het begrazingsproject op de Kolonies was ook in 2011 een succes. Net als in 2010, het jaar waarin gestart werd met een proef met begrazing door Kempische heideschapen (in het kader van het Leaderproject ‘Landbouw en landschapszorg hand in hand in de Kolonies’), was hier een grote belangstelling voor bij recreanten. Het project heeft ervoor gezorgd dat de schaapherder en zijn kudde een vaste waarde zijn geworden, die niet meer uit de Kolonies is weg te denken. In 2012 volgt mogelijk een vervolg, waarbij het beheer van de dreefbermen zowel op ecologisch als toeristisch-recreatief gebied tot nóg betere resultaten kan leiden. In het kader hiervan werd aan de stad Hoogstraten, de gemeente Merksplas en het Agentschap voor Natuur en Bos het voorstel gedaan om naar 2012 elk 10.000 euro bij te leggen.

Leader ‘Ontwikkeling Wandelnetwerk’ Met de realisatie van een kwaliteitsvol en gedragen wandelnetwerk wilde vzw Kempens Landschap een belangrijke impuls geven aan de toeristisch recreatieve opwaardering van het unieke landschap in dit gebied. Waar dat zich uitstrekt over de beide kolonies, zou het netwerk mee de eenheid ervan benadrukken. Op 22 augustus werd dit wandelnetwerk officieel en onder grote belangstelling geopend. Voor recreanten is een informatieve wandelnetwerkkaart van het gebied uitgegeven. In een later stadium zal het wandelnetwerk van Wortel- en MerksplasKolonie integraal worden opgenomen in het interregionale wandelknooppuntennetwerk ‘Antwerpse Kempen’, een initiatief van Toerisme Provincie Antwerpen.

Opmaak landschapsbeheerplan Op 28 april keurde het Agentschap van Onroerend Erfgoed een premie van 33.905,17 euro goed voor de opmaak van het landschapsbeheerplan voor Merksplas-Kolonie. De overige 8.476,29 euro wordt gefinancierd door de gemeente Merksplas. De opdracht tot de opmaak van het landschapsbeheerplan werd gegund aan Antea Group, die in september met de opdracht startte.

Concreet vormt het beheerplan een instrument voor de aanleg van bijvoorbeeld een landschappelijk ingebedde parking, toegankelijkheidsmaatregelen, het herstel van de waterlopen, restauratie van de kleine boerderij enzovoorts. Op 27 oktober werden een eerste informatieavond en workshop gehouden met de lokale betrokkenen van Merksplas-Kolonie. De workshop leverde de eerste input voor de opmaak van het beheerplan. De indiening van het landschapsbeheerplan is gepland voor medio 2012.

Werkingsverslag vzw Kempens Landschap 2011 - Landschapsprojecten

29

4.2 Landschapsproject « de Merode »

De Merode is een gewezen familiedomein van bijna 1.500 ha dat zich uitstrekt over de provincies Antwerpen, Vlaams-Brabant en Limburg. Op het Landschapspark de Hoge Kempen na, is dit het grootste aaneengesloten groengebied in Vlaanderen. Stap voor stap zal het worden opengesteld voor het publiek. Alle verantwoordelijkheden in dit verband zijn neergelegd in een engagementsverklaring, het Charter de Merode. Naast natuur- en landschapsbeleving, willen de partners mede de sociale en economische ontwikkeling van de regio stimuleren. De aanpak die de Merode intussen een nieuwe start heeft gegeven, zal verder uitgebreid worden tot de hele Zuiderkempen.

30

Interreg IVa - ‘Grenzeloos Wandelen’ / Wandelbrug De werken met betrekking tot de realisatie van een wandelbrug tussen de bosgebieden Beeltjens en Kwarekken te Westerlo (één van de activiteiten van dit Europees project) zijn afgerond.

Sinds 25 november is de brug opengesteld voor het publiek.

Interreg IVa - ‘Grenzeloos Wandelen’ / Klompenbelevingspad Het Klompenbelevingspad aan Afspanning Den Eik te Laakdal kadert tevens in dit Europees project. Op 27 maart werd het pad bij gelegenheid van een ‘klompenhappening’ officieel geopend. Met ongeveer 6.000 bezoekers is het eerste jaar een succes te noemen. Verschillende klassen uit de lagere school hebben al gebruik gemaakt van het educatief aanbod dat sinds september 2011 ter beschikking is. Mits de blijvende publiciteitsacties om het Klompen­ belevingspad als toeristische trekpleister te promoten, wordt verwacht om in de toekomst nog meer bezoekers aan te kunnen trekken.

Interreg IVa – Sociale Innovatie: instandhouding klein Religieus Erfgoed (SIRE) In het kader van dit project heeft vzw Kempens Landschap als doel om kapellen en kruisen in het ruime Merodegebied op te waarderen. Om een goed beeld te kunnen vormen van (de omvang van) deze opdracht, werd aan het begin van het jaar een oproep gedaan naar de gemeenten Westerlo, Herselt, Laakdal, Meerhout, Olen en Geel om een lijst te bezorgen van alle kapellen en kruisen op hun grondgebied. Monumentenwacht Antwerpen heeft van elk van deze religieuze elementen een rapport opgemaakt. Op basis van deze gegevens zullen dan in de toekomst beslissingen rond het beheer en het toekomstig onderhoud gemaakt worden binnen een nieuwe beheerstructuur. Deze gaat voorzien in de duurzame instandhouding en ontsluiting van kruisen en kapellen in het grensgebied Vlaanderen-Nederland.

Om het achterstallig beheer van het klein religieus erfgoed alvast weg te werken, werd een algemene offerteaanvraag ter aanstelling van een beheerploeg ingediend. De opdracht werd gegund aan de sociale werkplaats FluxGo vzw.

Werkingsverslag vzw Kempens Landschap 2011 - Landschapsprojecten

Daarnaast is een aanzet gegeven tot de landschappelijke opwaardering van het Mariapark naast de Abdij van Averbode. Voor dit project werd een overeenkomst gesloten met de Abdij, die hiervoor een cofinanciering voorziet van 12.500 euro binnen het SIRE-project. De Bosgroep Noord-Hageland heeft in dit kader de meest dringende beheersmaatregelen getroffen in het bosbestand van het Mariapark. FluxGo vzw staat in voor de globale opwaardering, zoals het opkuisen van paden, het planten van een nieuwe haag rond het park en het snoeien ter verbetering van de toegankelijkheid. Vanaf 2012 zal, samen met projectpartner Toerisme Provincie Antwerpen, gestart kunnen worden met de ontwikkeling van een toeristisch-recreatief product.

31

Werkingsverslag vzw Kempens Landschap 2011 - Landschapsprojecten

32

Werkingsverslag vzw Kempens Landschap 2011 - Landschapsprojecten

4.3 Landschapsproject « Roosendael »

te Sint-Katelijne-Waver

Subsidie vanwege het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling maakte het mogelijk om al verschillende restauratie- en onderhoudswerken op het domein uit te voeren.

Met de definitieve goedkeuring van het landschapsbeheerplan in 2010, kon in dit jaar een beroep gedaan worden op het systeem van landschapspremie. Dat betekende dat een structureel vervolg kon worden gegeven aan het herstel van het oorspronkelijke parklandschap.

Interreg IVa – ‘In de Ban van Buiten – Finale en Ouverture’ Op 7 september werd, in aanwezigheid van minister Geert Bourgeois, het gerenoveerde Landhuis ingehuldigd. Dit jaar werd ook de ijskelder gerestaureerd en startten de werken ter herstel van de toegangsbrug. Daarbij worden de historische brugpijlers geconsolideerd als archeologisch patrimonium. Deze herstelwerkzaamheden vormen de laatste verwezenlijking binnen het Europees Interreg-project ‘In de Ban van Buiten – Finale en Ouverture’ met cofinanciering vanuit de Vlaamse landschapspremie.

In het kader van dit Europees project vond op 23 september het slotsymposium plaats op domein Mattemburgh in Nederland. De beide covoorzitters van vzw Kempens Landschap waren bij die gelegenheid aanwezig.

Landschapsbeheerplan De vijf landschapspremieaanvragen voor specifieke beheer-, onderhouds- en instandhoudingswerken aan het domein, ingediend in 2010, werden dit jaar goedgekeurd. Het betreft de aanleg van een overloopparking inclusief het parkeervrij maken van de toegangsdreef, de aanleg van een hoogstamboomgaard, de winter- en zomersnoei van de parkbomen, de afbraak van de oude stallingen en de opbouw van een nieuwe stal en het herstel van de muur van de kasteelruïne. In de loop van het jaar werd al met een aantal van deze werkzaamheden begonnen.

Tevens werd een nieuwe premieaanvraag ingediend voor de instandhouding van de omgevallen tweelingplataan in het polderweiland.

Werkingsverslag vzw Kempens Landschap 2011 - Landschapsprojecten

33

4.4 Landschapsproject « Open ruimtegebied »

te Borsbeek/Mortsel/Boechout

Sinds de verwerving van deze aaneengesloten open ruimte in stedelijk gebied (2004) zijn hier drie zones van in totaal ca. 30 ha veiliggesteld. Vervolgens is er gewerkt aan samenwerking met de landbouwers, herstel van het landschap en recreatieve ontsluiting van het landelijke gebied. Met de verwerving en pacht van verschillende aanpalende percelen wordt de recreatieve ontsluiting van Borsbeek een feit.

‘Biodiversiteit lokaal BEkeKEN’ 34

In 2008 werd reeds ingestemd om op de van nature natte hooilanden nabij de grens van Borsbeek en Boechout over te gaan tot de aanleg van een ecologisch ven en verbreding van de oevers van de Grensscheidingsbeek. Voor dit project kon de gemeente beroep doen op een financiële steun van 50% via de provinciale campagne ‘Biodiversiteit lokaal BEkeKEN’.

Deze zomer werd een openbare aanbesteding uitgeschreven en de opdracht gegund voor een bedrag van 20.660,75 euro (incl. BTW). Omwille van het slechte weer tijdens het najaar van 2010 werden de werken uitgesteld tot het voorjaar van 2011.

Geboortebos In het voorjaar is werk gemaakt van de startinrichting van de percelen bestemd voor het Geboortebos. Op zondag 3 april kon dit feestelijk worden geopend.

Uitbreiding wandelroutes Al in november 2010 bleek uitbreiding mogelijk van het landschapsproject van de Koude Beekvallei op het grondgebied van de stad Mortsel en Boechout. Daartoe werd namens vzw Kempens Landschap een overeenkomst afgesloten met het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB). Via een subsidieprogramma van Toerisme Vlaanderen zou tot 60% aan cofinanciering kunnen verkregen worden. In de toekomst kan de bestaande wandellus dan nog uitgebreid worden tot in Hove en het centrum van Boechout.

Uitbreiding projectgebied De aankoop van een potentiële nieuwe eigendom in de Koude Beekvallei wordt onderzocht.

Het betreft drie percelen, totaal 89 a 35 ca agrarisch gebied, gelegen in de wijk Diepenbeekveld.

Deze liggen tussen drie eigendommen van vzw Kempens Landschap in, waaronder het eerder vermelde Geboortebos. De mogelijkheid tot verbinding van de reeds verworven eigendommen evenals de landschappelijke meerwaarde zou de aankoop van deze percelen verantwoorden.

Het Vremdervoetpad dat langs de percelen ligt, zorgt op dit moment al voor de recreatieve ontsluiting van het gebied.

Werkingsverslag vzw Kempens Landschap 2011 - Landschapsprojecten

4.5 Landschapsproject « Spoorwegfort » te Duffel

In 2010 verklaarden alle betrokken partijen – de gemeente Duffel, het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB), Natuurpunt Oude Spoorweg, Provincie Antwerpen, Simon Stevin Vlaams Vestingbouwkundig Centrum, Erfgoed en Visie en Monumentenwacht – zich akkoord met het beheerplan. Daarmee werd een belangrijke stap gezet naar verdere veiligstelling voor de toekomst en openstelling voor het grote publiek.

Bescherming als monument Vlaams minister Geert Bourgeois heeft beslist om het spoorwegfort van Duffel voorlopig te beschermen als monument. Wanneer het fort op de lijst van definitief beschermde monumenten terecht zou komen, dan kan vzw Kempens Landschap een beroep doen op het premiestelsel voor beschermde monumenten. In combinatie met de reeds verkregen Europese subsidies kan het fort van Duffel zo gereed en geschikt gemaakt worden voor de herdenking van ‘100 jaar Groote Oorlog’.

Werkingsverslag vzw Kempens Landschap 2011 - Landschapsprojecten

35

Interreg – ‘Forten en Linies in Grensbreed Perspectief’ In 2011 werd de eerste fase van de restauratie afgerond. Dit betrof de waterdichting van de dakstructuren, een behandeling van de muren tegen stijgvocht, herstel van de kazernegevel en het plaatsen van hek- en schrijnwerken. Het herstel van de brug en de bouw van vier nieuwe steigers (PDPO-project) startte dit najaar. In een volgende fase (voorjaar 2012) zullen er technieken in het fort binnengebracht worden.

‘100 jaar Groote Oorlog’

36

Het toeristisch-recreatieve project dat vzw Kempens Landschap indiende bij Toerisme Vlaanderen in het kader van de herdenking van ‘100 jaar Groote Oorlog’ in 2014-2018, werd goedgekeurd. Doel van dit project is de buitenkant van het fort van Duffel beleefbaar te maken door middel van de aanleg van een wandelpad en een aantal uitkijkpunten/steigers. Dit project zal gelijktijdig lopen met de uitvoering van het PDPO-project (het herstel van de toegangsbrug).

Tegelijkertijd zal in het fort een belevingstentoonstelling worden ingericht.

Interreg 2 Zeeën – ‘Muren en Tuinen’ Dit jaar werd het Europees Interreg 2 Zeeën project ‘Muren en Tuinen’ goedgekeurd. Vzw Kempens Landschap mag daardoor op 140.921 euro aan subsidie rekenen voor verdere maatregelen in het kader van natuurbehoud, toegankelijkheid en ontsluiting van het fort. Eén van de uit te voeren maatregelen is de bouw van een vleermuizentunnel op het fort. De provincie Antwerpen ondersteunt dit project alvast met een bijdrage van 8.000 euro. Aan de gemeente Duffel werd nog een extra bijdrage gevraagd van 46.900 euro om de eigen inbreng over het geheel van de verschillende Europese en Vlaamse subsidieprojecten te dekken.

Werkingsverslag vzw Kempens Landschap 2011 - Landschapsprojecten

4.6 Landschapsproject « Kloosterdomein

Franciscanessen » te Wuustwezel

In 2010 werd de voorlopige verkoopovereenkomst getekend tussen de zusters ­Franciscanessen en de verschillende kopende partijen, waaronder vzw Kempens Landschap.

Bij die gelegenheid werd tevens een engagementsverklaring ondertekend waarin de kopers zich sterk maken om het kloosterdomein als eenheid te bewaren en te versterken.

Begin oktober werd door OVAM de conformverklaring voor het bodemsaneringsproject afgeleverd. Daarmee staat nu feitelijk niets nog aan het verlijden van de aankoopakte in de weg, aangezien de koper van de vervuilde grond (Ibens nv) zich garant stelt om het bodemsaneringsproject uit te voeren. Ter voorbereiding van de eigendomsoverdracht werd ondertussen een Ruimtelijk Uitvoeringsplan opgesteld, waarmee het engagement van alle kopende partijen ook wettelijk werd verankerd.

In 2011 werd tevens een subsidieaanvraag voor de bouw van een houten informatiekiosk aan de begraafplaats van de zusters Franciscanessen goedgekeurd. Dankzij de steun van Leader MarkAante Kempen kan vzw Kempens Landschap rekenen op 65% subsidie op een totale kost van 53.740,16 euro. De eigen inbreng zal door de gemeente Wuustwezel gedragen worden.

Werkingsverslag vzw Kempens Landschap 2011 - Landschapsprojecten

37

4.7 Landschapsproject « Spoorweglijntje »

te Kapellen-Brasschaat

Vooruitlopend op de mogelijke verwerving van de spoorlijn had vzw Kempens Landschap die in 2010 al in concessie genomen via een gebruiksvergunning. Ook in dat jaar werd een projectaanvraag binnen het subsidieprogramma ‘100 jaar Groote Oorlog’ goedgekeurd.

Beslissing tot aankoop

38

BVan het Aankoopcomité van Defensie werden de nodige schattingsverslagen van het zes kilometer lange traject tussen het Kamp van Kapellen en Kamp Noord te Brasschaat ontvangen.

De prijs voor dit traject kwam in grote lijnen overeen met de prijs die werd ingeschreven in het subsidiedossier. De gemeenten Brasschaat en Kapellen toonden alvast de bereidheid om aan bovenvermelde prijszetting 10% van de aankoopkosten voor het gedeelte op hun grondgebied op zich te nemen. In functie van de latere toeristisch-recreatieve ontsluiting van de spoorlijn, werd na overleg met beide gemeenten besloten om nog bijkomende schattingsverslagen op te vragen voor een loods, enkele extra sporen en een beboste bufferstrook in het Kamp van Kapellen, alsook voor de sectie van de spoorlijn tussen het station van Kapellen en het Fort.

Een voorstel tot aankoopbeslissing zal in het voorjaar van 2012 worden uitgewerkt.

‘100 jaar Groote Oorlog’ Binnen dit subsidieprogramma van Toerisme Vlaanderen kunnen projecten die zorgen voor een kwalitatieve toeristische ontsluiting van het WO I-erfgoed, alsook de noodzakelijk aankoop- en herstellingskosten, gesubsidieerd worden. Op 30 november 2010 werd de projectaanvraag ‘Sporen naar 2014: van spoorweggeschut naar een recreatief belevingsproject’ goedgekeurd.

Voor de aankoop, het herstel en de toeristisch-recreatieve ontsluiting van de spoorlijn kon daardoor beroep gedaan worden op een subsidie van 238.000 euro (60% van de kosten excl. BTW).

Strategisch project ‘Fortengordels rond Antwerpen’ Om bijkomende middelen te verkrijgen voor zowel de verwerving van de spoorlijn als het fort van Kapellen, werd op 1 november een subsidieaanvraag ingediend binnen het strategisch project ‘Fortengordels rond Antwerpen’. De cofinanciering die daarbij verkregen kan worden, bedraagt 40% van de aankoopkost. Deze wordt geraamd op 573.480 euro voor alle infrastructuren samen. De cofinanciering zal, na goedkeuring van de aanvragen, dus 229.392 euro bedragen. De uitspraak mag verwacht worden tegen juni 2012.

Werkingsverslag vzw Kempens Landschap 2011 - Landschapsprojecten

4.8 Landschapsproject « Gestel » te Berlaar

Om het pittoreske gehucht Gestel terug op te waarderen, deed de gemeente Berlaar in 2010 een beroep op vzw Kempens Landschap. Intussen is een integraal herwaarderingsplan opgemaakt om het beschermde dorpsgezicht voor de toekomst te behouden en het gebied toeristisch te ontsluiten. Tegelijkertijd werden verschillende subsidiekanalen onderzocht.

Opwaardering historische kern Bij de opmaak van een herwaarderingsplan voor het gehuchtje is besloten om de komende jaren over te gaan tot de restauratie van de historische infrastructuren in Gestel, de heraanleg van het dorpspleintje, de inrichting van trage wegen en de verbetering van de mobiliteit door o.a. de aanleg van parkings, het creëren van poorten, het afsluiten van een toegangsweg en een verandering van de wegverharding. Met het oog op de eerste stap - zijnde de heraanleg van het dorpspleintje en restauratie van de schandpaal, pastorij en kerkhofmuur - werd door de gemeente een architectenbureau aangesteld. Om cofinanciering te bekomen voor deze werken, werd besloten om beroep te doen op PDPO-subsidies. Aangezien evenwel niet voor al deze vier zaken cofinanciering zou kunnen worden bekomen, werd gekozen om een aanvraagdossier in te dienen voor de twee meest dringende en beeldbepalende zaken, zijnde de restauratie van de pastorij en de heraanleg van het dorpsplein.

Op 20 oktober werd het aanvraagdossier voor PDPO-subsidies door de gemeente Berlaar ingediend. Zij deed dit als promotor, terwijl het dossier werd opgemaakt met steun van vzw Kempens Landschap. Mits goedkeuring van de budgetten voor 2012 en 2013 zal op 260.000 euro cofinanciering kunnen gerekend worden op een totale kostprijs van 417.000 euro excl. BTW.

Kwaliteitslabel ‘stiltegebied’ Vermeldenswaard is dat Gestel ter onderzoek is voorgedragen als stiltegebied. Dit kwaliteits­ label wordt uitgereikt door de Vlaamse Overheid en houdt in dat het geluidsniveau in een gebied gemiddeld onder een bepaalde norm blijft die als rust wordt ervaren. De resultaten van dit onderzoek en de uitreiking van het label worden eind 2012 verwacht.

Werkingsverslag vzw Kempens Landschap 2011 - Landschapsprojecten

39

Specifieke projecten

5

42

Werkingsverslag vzw Kempens Landschap 2011 - Specifieke projecten

5.1 Interreg IVa – SOLABIO: venherstel te

Borsbeek, Vosselaar en Retie

In de beheerplannen van de Koude Beekvallei in Borsbeek, de Zwartgoorheide in Vosselaar en de Goriënberg in Retie was de aanleg van een ecologische waterpartij voorzien.

In navolging van de studie en de opmaak van inrichtingsplannen werden in 2011 de inrichtingswerken in de drie domeinen uitgevoerd. De landschappelijke en recreatieve meerwaarde van de aanwezigheid van de waterpartijen in de gemeenten is alvast een feit. Bovendien worden op termijn verschillende planten- en diersoorten aangetrokken waardoor de biodiversiteit in de gebieden zal verhogen. Daarnaast bieden vennen een belangrijke landschappelijke meerwaarde. Het zijn immers blikvangers die zachte recreanten aanspreken en aantrekken. Bij de werken wordt dan ook steeds voorzien in de aanleg van wandel- of knuppelpaden langsheen de vennen, zodat wandelaars er ten volle van kunnen genieten.

De drie genoemde projecten kaderden in het Europees subsidieprogramma ‘SOorten en LAndschappen als dragers voor de BIOdiversiteit’. Voor de aanleg van het ven in Borsbeek werd tevens steun verkregen via de provinciale campagne “Biodiversiteit lokaal BEkeKEN” in het kader van ecologische acties in beekvalleien.

5.2 Interreg 2 Zeeën – Heritage Recycled:

Ursulineninstituut te Sint-Katelijne-Waver

Het Heritage Recycled (HERE) project, dat de herbestemming van leegstaand (religieus) erfgoed voorop stelt, werd in 2011 goedgekeurd. Dankzij subsidiëring vanuit Europa en cofinanciering van zowel de provincie als de gemeente Sint-Katelijne-Waver, kon een sluitende financiering worden bekomen. Daarmee kon ook een aparte projectcoördinator worden aangeworven. Sinds augustus van dit jaar heeft hij zich ingewerkt en is een aanvang gemaakt met bilaterale gesprekken met de betrokken partners omtrent het Ursulineninstituut. Verder zijn de vereiste werkgroepen opgestart en is begonnen met de eerste voorstudies.

De samenwerking met de erfgoedactoren van Vlaanderen en Engeland (The Churches Conservation Trust en Suffolk Mind) is in het najaar van 2011 gestart. De expertise en ervaring wordt langs beide landsdelen gebundeld, zodat een grensoverschrijdend werkinstrument kan worden opgesteld voor de heropwaardering van bedreigde erfgoedsites. Vzw Kempens Landschap zal optreden als projectleider in dit project. Het uiteindelijke doel is om een internationaal overlegorgaan en dito werkmethode te ontwikkelen voor de restauratie en herbestemming van cultureel historisch erfgoed. Voor vijf waardevolle erfgoedsites in Vlaanderen en Engeland werden herbestemmingsopties en terreinrealisaties opgesteld, waaronder het Ursulinenklooster in Sint-Katelijne-Waver, een prachtig architecturaal geheel met als publiekstrekker de feeërieke en adembenemende art nouveau wintertuin.

Om in bijkomende middelen voor het project te voorzien, is een subsidieaanvraag ingediend bij het Europees Cultuur Programma (ECP). Het projectvoorstel was gericht op de herbestemming van religieus erfgoed en de inbreng van nieuwe media en technieken om een nieuwe generatie bezoekers aan te spreken.

Werkingsverslag vzw Kempens Landschap 2011 - Specifieke projecten

43

5.3 Molendossiers ‘In Stormen Sterk’ – Gierle Deze stenen molen, eigendom van vzw Kempens Landschap, werd met het oog op de restauratie in erfpacht gegeven aan de gemeente Lille. Eind april werd de aangevraagde restauratiepremie goedgekeurd. Vervolgens kon gestart worden met de aanbesteding voor de restauratie van de romp en van het molentechnisch werk. In totaal zal met restauratie een bedrag van 643.000 euro gemoeid zijn. Hiervan zal 60% gesubsidieerd worden door de Vlaamse overheid en 20% door de provincie. De gemeente Lille betaalt als erfpachtnemer de overige twintig procent. De werken zullen begin 2012 aanvangen en – naar verwachting - in de zomer van 2013 zijn afgerond.

44

‘Beddermolen’ – Westerlo Vzw Kempens Landschap verwierf deze houten standaardmolen op 12 oktober. Deze is deel van een quasi uniek geworden typisch Kempens molenerf. Oorspronkelijk was de molen beschermd als monument. Na een blikseminslag in 1963 werd de klassering evenwel opgeheven. Daardoor moest vzw Kempens Landschap opnieuw de nodige inspanningen leveren naar bescherming toe alvorens tot aankoop kon worden overgegaan. Net als in de situatie van de molen ‘In Stormen Sterk’ werd besloten om ook de Beddermolen in erfpacht te geven aan het gemeentebestuur, in dit geval van dat van Westerlo. De gemeente zal dan, met steun van vzw Kempens Landschap, zorgen voor de restauratie.

De aankoop van de Beddermolen vormt een eerste stap binnen de mogelijke veiligstelling van het volledige molendomein van de Beddermolen. In deze context zou vanuit vzw Kempens Landschap en de gemeente Westerlo een subsidieaanvraag voor aankooppremies vanuit landinrichting kunnen worden ingediend. Voorwaarde voor het verkrijgen van de subsidie, die 70% bedraagt, is dat de aankoopakte pas verleden mag worden na de opmaak en goedkeuring van een inrichtingsplan. De eigenaars van de site zijn alvast bereid om vzw Kempens Landschap tijd te verlenen om dit traject te rijden. Op het moment van schrijven wordt samen met de gemeente Westerlo een voorstel uitgewerkt.

Werkingsverslag vzw Kempens Landschap 2011 - Specifieke projecten

5.4 Landgoederen

‘Hof ter Laken’ – Heist-op-den-Berg Met het oog op de veiligstelling en ontsluiting van het kasteeldomein van Hof Ter Laken te Booischot, werd enkele jaren terug een samenwerkingsakkoord bereikt tussen vzw Kempens Landschap, de gemeente Heist-op-den-Berg en de vennootschap Ridderhaven. Daarbij werd bepaald dat Ridderhaven tot de aankoop van de gehele site zou overgaan. De publieke partners zouden het parkgedeelte in erfpacht nemen tegen een vergoeding van een symbolische euro per jaar. In 2012 zal de aankoopakte notarieel worden verleden. Aansluitend kan dan de erfpachtovereenkomst tussen de private en publieke partners ondertekend worden.

45

Conform de afspraken binnen deze gebruiks-/erfpachtovereenkomst zou vzw Kempens Landschap, in ruil voor het gebruiksrecht van het kasteelpark, onder andere overgaan tot de opmaak van een geïntegreerd beheerplan. Hiermee werd dit voorjaar gestart, de afronding is voorzien in het voorjaar van 2012. Financiering voor de opmaak van dit plan en de werken die op basis hiervan dienen te worden uitgevoerd, zullen gesubsidieerd worden vanuit het goedgekeurde EFRO-dossier ‘Hof Ter Laken: voorbeeld van een Flemish National Trust’.

De gemeente zou dan conform de overeenkomst werk maken van een Ruimtelijk Uitvoeringsplan, hetgeen noodzakelijk is om de herbestemming van de gebouwen en de nodige nieuwbouw te kunnen realiseren. Ook hier werd reeds mee gestart en wel door de aanvraag van planologische delegatie. Mits deze wordt goedgekeurd, zal met de opmaak van het RUP kunnen begonnen worden. De gemeente wordt in dit gehele traject ondersteund door vzw Kempens Landschap.

‘Hof ter Borght’ – Westmeerbeek (Hulshout) Aan dit dossier werken vzw Kempens Landschap en de gemeente Hulshout reeds tien jaar samen. Het laatste jaar is de ontwikkeling in een stroomversnelling geraakt. De eigenaar, het Luxemburgse bedrijf SOLUDEC, was overtuigd geraakt van de meerwaarde van een samenwerking met vzw Kempens Landschap, waardoor er een akkoord was bereikt ter veiligstelling van de site. Daarbij zouden het herstel, de restauratie en de exploitatie van het kasteel door de eigenaar zelf gebeuren en zou het park beheerd worden door vzw Kempens Landschap en de gemeente op basis van een PPS-constructie/openstellingsconstructie cfr. Hof Ter Laken. Op 25 oktober werd een formeel schrijven ontvangen van de eigenaar ter bevestiging hiervan, waarbij hij nadrukkelijk refereert naar het belang van de betrokkenheid van vzw Kempens Landschap in het dossier.

In navolging van dit schrijven en met het oog op het toekomstige beheer, werd Hof Ter Borght als domein opgenomen binnen de open oproep voor sociale diensteneconomie (zie hierna).

Het doel hiervan was om de financiële inbreng van de gemeente in de toekomst aanzienlijk te verlagen.

Werkingsverslag vzw Kempens Landschap 2011 - Specifieke projecten

‘Hof ter Linden’ – Edegem Kasteeldomein Ter Linden te Edegem (ca. 50 ha groot) is gelegen naast Fort 5 en omvat een kasteel, twee koetshuizen, een monumentale toegangsdreef, een vijver, een boerderij, een 27 ha groot kasteelpark en ca. 15 ha landbouwgronden. Een groot gedeelte van het domein is beschermd als monument en als dorpsgezicht. In 2008 kwam het domein te koop te staan aan een vraagprijs van 6.300.000 euro. De investeringsmaatschappij Park ter Linden NV sloot een verkoopsovereenkomst met de eigenaars ter omvorming van de site tot een bloemen-, plantenen kunstenpark. Dit idee kreeg evenwel tegenkanting, waardoor het niet kon doorgaan. De verkoopsovereenkomst bleef niettemin van kracht tot 31 december 2011.

46

De gemeente Edegem wilde gebruik maken van dit voorkooprecht om het behoud in gemeenschapshanden te verzekeren. Na de nodige gesprekken met minister Schauvliege en de provincie Antwerpen, werd een samenwerkingsakkoord bereikt. Het voorliggend idee is daarbij om het kasteelpark met drie partners, zijnde vzw Kempens Landschap, het Agentschap voor Natuur en Bos en de gemeente Edegem, aan te kopen in onverdeeldheid en het te verbinden met het gebied van Fort 5. Daarmee zou een publiek toegankelijk park van liefst 80 ha kunnen worden gerealiseerd.

Voor de aankoop van het kasteeldomein mag gerekend worden op een aandeel van ca.

2.000.000 euro vanuit vzw Kempens Landschap. Hiervoor zal een lening worden aangegaan, met een financiële consequentie van ca. 141.138,5 euro/jaar. Om dit te kunnen aflossen, zal vanuit het provinciebestuur gedurende de duur van de lening een supplementaire subsidie aan vzw Kempens Landschap verleend worden.

5.5 Sociale Diensteneconomie

Vzw Kempens Landschap wordt de laatste jaren steeds meer geconfronteerd met het specifiek en intensief beheer van parken en landgoederen. In dit kader hebben de burgemeester-bestuurders van Sint-Katelijne-Waver, Wuustwezel, Hulshout, Heist-op-den-Berg, Westerlo en Grobbendonk, met betrekking tot de eigendommen in hun gemeenten, een nieuw initiatief genomen door minister Joke Schauvliege. Op 12 mei werd de minister uitgenodigd om de mogelijkheden te bespreken tot invulling van artikel 4 bis van het Bosdecreet, dat handelt over subsidiëring van de aankoop en het beheer van ‘erkende parken’. Tot dan toe was het voor de Vlaamse Overheid moeilijk gebleken om (financieel) invulling te geven aan dit artikel.

Om ook op kortere termijn een oplossing voor het parkbeheer te vinden, bood vzw Kempens Landschap de gemeenten een alternatieve oplossing aan door - samen met de Provincie Antwerpen – op 4 november een subsidieaanvraag in te dienen in het kader van de oproep Lokale DienstenEconomie (LDE) van de Vlaamse Overheid. Het project, dat de naam ‘Landschapsdokters’ draagt, heeft een totale jaarlijkse omvang van 510.050 euro.

Werkingsverslag vzw Kempens Landschap 2011 - Specifieke projecten

Ter bevestiging van het verplicht ‘klaverbladprincipe’, heeft de deputatie van de Provincie Antwerpen de principiële beslissing genomen om jaarlijks 244.020 euro vrij te maken voor het project. Met uitzondering van de gemeente Hulshout hebben alle gemeenten het engagement opgenomen. Bij positieve selectie door Vlaanderen van het ingediende LDE-project ‘Landschapsdokters’ kan jaarlijks ook gerekend worden op 176.029,44 euro toelage vanuit Vlaanderen.

Op kabinetsniveau wordt intussen nagedacht over het ‘vernieuwde concept rond geïntegreerde beheerplanning’. Minister Schauvliege heeft zich alvast geëngageerd om de voorgestelde werkwijze via een pilootproject binnen vzw Kempens Landschap af te toetsen. Mogelijk kan in het voorjaar 2012 hieromtrent meer duiding verwacht worden.

47

Werkingsverslag vzw Kempens Landschap 2011 - Specifieke projecten

5.6 Gemeente Essen - ‘Patrimonium van de

Paters Redemptoristen’

In het kader van de tekoopstelling van enkele groengebieden en het klooster van de paters Redemptoristen te Essen, was vzw Kempens Landschap al in 2009 betrokken bij de gesprekken omtrent de oprichting van een overkoepelende patrimonium vzw. Destijds is hier echter geen verder gevolg aan gegeven. De draad zal nu terug worden opgepakt met alle betrokken partijen om de oprichting van een overkoepelend orgaan te overwegen en naar een gepaste herbestemming te zoeken. Vzw Kempens Landschap wil in dit dossier hoofdzakelijk de eenheid van de site verzekeren en de groengebieden openstellen voor zachte recreatie.

Met name de herbestemming van de kloosterkapel vormt binnen dit dossier een uitdaging.

48

5.7 Gemeente Heist-op-den-Berg - ‘Bergbos’

Het gemeentebestuur van Heist-op-den-Berg heeft aan vzw Kempens Landschap de vraag gesteld om de verkoop van het in die gemeente gelegen Hoogbergbos door de familie Caluwaert-Broos te onderzoeken, een en ander conform onze doelstellingen en expertise aangaande dergelijke dossiers.

Het domein, gelegen vlakbij het Kerkplein op de heuvel van Heist-op-den-Berg, omvat een parkbos van 5 ha 42 a 59 ca en een handelshuis waarin heden een taverne, danszaal, conciërge­ woning en kleine radiostudio zijn gehuisvest. De waarde van Bergbos wordt geschat op ca.

1 miljoen euro: 153,162 euro voor het parkbos en 846.838 euro voor het handelseigendom met bijhorende tuin. Na overleg met het gemeentebestuur en vzw Kempens Landschap heeft de familie zich bereid verklaard om het eigendom te verkopen tegen de prijs van 900.000 euro en reeds een koop-verkoopbelofte af te sluiten die geldig zou blijven tot eind oktober 2011.

Besloten is dat vzw Kempens Landschap de verwerving van de 5.1 ha parkbos zou onderzoeken, terwijl het gemeentebestuur – al dan niet samen met een private partner – de veiligstelling en herbestemming van het handelshuis op zich zou nemen. Vzw Kempens Landschap zal in dit dossier een coördinerende rol op zich nemen. Tevens zal zij instaan voor de opmaak van een kandidaatsdossier ter herbestemming van het gebouw.

5.8 Gemeente Geel - ‘Gansakkermolen’

Gezien de grote cultuurhistorische en landschappelijke waarde van de Gansakkermolen, is besloten tot aankoop over te gaan tegen de prijs van 10.000 euro. Deze prijs werd tijdens de Raad van Bestuur van 5 juni 2009 goedgekeurd. Dit bedrag omvat de aankoop van de molen en een bijdrage van 20% voor de afbraakkosten. Aan het gemeentebestuur van Geel is gevraagd om de opslag van een gedeelte van de molen verder te zetten tot de wederopbouw van de molen van start kan gaan. Vzw Kempens Landschap zal in de tussentijd uitkijken naar een nieuwe locatie binnen de Kempen waar de molen kan worden heropgebouwd.

Werkingsverslag vzw Kempens Landschap 2011 - Specifieke projecten

5.9 Gemeenten Ranst en Mortsel - ‘Eigendommen

Goidts en Apers’

Eerder lanceerde het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB) de projectoproep ‘Aankoop gronden voor bebossing’. Dit project beoogt openbare besturen te ondersteunen bij de aankoop van terreinen voor bebossing. Hierbij wordt 80% van de aankoopkosten terugbetaald, mits aan enkele selectievoorwaarden en verplichtingen is voldaan. In dat verband verdienden twee potentiële nieuwe eigendommen de aandacht: eigendom Goidts te Ranst en eigendom Apers te Mortsel. Het eerste eigendom omvat een grasland (agrarisch gebied op het gewestplan) met intrinsieke landschappelijke waarde en potentie om uit te groeien tot buffer van het beschermd landschap ‘Bos van Ranst’. Het feit dat deze aankoop bovendien een aanzet zou kunnen zijn voor het leggen van een link met het Verbrand Hof te Wommelgem, maakt de aankoop door vzw Kempens Landschap verantwoord. Eigendom Apers is een natuurgebied en bestemd als weiland met recreatieve mogelijkheid. Het betreft drie percelen weiland gelegen vlak naast de Koude Beek, waarlang onze vereniging reeds jaren actief is in de gemeente Borsbeek.

Gezien het relatief weinig voorkomen van bos in de omgeving van beide gronden lijkt het bebossen ervan een ecologisch waardevolle maatregel. De bewuste gronden zouden dan ook kunnen aangekocht worden met financiële steun van het ANB. Dit plan werd evenwel niet weerhouden, waardoor de aankoop werd afgeblazen.

5.10 Participatie Nieuwe Erfgoedorganisatie

Vertrekkende van de beleidsnota ‘Onroerend Erfgoed 2009-2014’ wordt er sinds begin 2010 vanuit minister Bourgeois gestreefd naar de oprichting/realisatie/uitvoering van een Nieuwe Erfgoed Organisatie (NEO). Deze verenigt een aantal bestaande Vlaamse erfgoed­ verenigingen: Erfgoed Vlaanderen vzw, Open Monumentendag Vlaanderen en vzw FORUM voor Erfgoedverenigingen. Operationele werking wordt nagestreefd tegen 2012.

In de beleidsnota rond NEO wordt de mogelijkheid aan organisaties gelaten om op basis van afspraken te komen tot een structureel partnerschap. In dit opzicht kunnen er dus win-win’s gecreëerd worden op het gebied van personeelsinzet, financiën en locaal draagvlak, temeer daar Minister Bourgeois meermaals verwijst naar de werking van vzw Kempens Landschap als voorbeeld. Vzw Kempens Landschap zal dit concept onderzoeken en voorstellen uitwerken.

Werkingsverslag vzw Kempens Landschap 2011 - Specifieke projecten

49

Communicatie

6

6.1 Communicatiebeleid

52

Het huidige beleid is erop gericht om een veelheid van doel- en referentiegroepen (beleidsmakers op provinciaal, intermediair en gemeentelijk niveau; media; universiteiten en onderzoeksinstellingen; belanghebbenden en het brede publiek) te voorzien van informatie en documentatie. Alle communicatiemiddelen die worden ingezet, zijn visueel te herleiden tot een stramien dat enkele jaren geleden werd ontwikkeld om enerzijds een grotere mate van eenduidigheid in de verschillende uitingen te bekomen, anderzijds om de ontwikkeling en evolutie die de organisatie als zodanig had doorgemaakt en nog doormaakte, uit te dragen. Afgaande op onlangs gehouden onderzoek, is die visuele identiteit een sterkte gebleken, die in belangrijke mate heeft bijgedragen aan de herkenbaarheid en naamsbekendheid van vzw Kempens Landschap.

6.2 Nieuwsbrief

De Nieuwsbrief van vzw Kempens Landschap wordt sinds mei 2003 driemaal per jaar verspreid onder beschermers, donateurs, aangesloten gemeenten, hun gemeenteraadsleden en hun respectieve bibliotheekfilialen. Deze wordt zowel in een gedrukte versie per post als digitaal verstuurd.

6.3 www.kempenslandschap.be

De website vervult een spilfunctie in alle communicatie over en vanwege vzw Kempens Landschap. Tevens zijn op de site de verschillende informatiematerialen zoals folders, brochures, wandelkaarten en kranten terug te vinden die door vzw Kempens Landschap worden uitgegeven. Gedrukte versies van de betreffende materialen kunnen, via de website, ook bij vzw Kempens Landschap worden aangevraagd of besteld. De website creĂŤert ook de gelegenheid om kennis te maken met de sociale media waarop vzw Kempens Landschap zich sinds 2011 begeeft.

6.4 Persberichten

Daarnaast bracht vzw Kempens Landschap ook dit jaar het grote publiek op de hoogte via de pers. Regelmatig werden persberichten uitgestuurd en door de betreffende media overgenomen of opgepakt over de stand van zaken aangaande (op handen) realisaties, nieuwe openstellingen, bijeenkomsten, evenementen enz.

Werkingsverslag vzw Kempens Landschap 2011 - Communicatie

6.5 Publicaties

Na het landschapsboek ‘Stuivend zand van de Kempen’ werkten vzw Kempens Landschap en de provincie Antwerpen in 2011 aan een uitgave over landgoederen en kastelen in het Antwerpse. Ook deze uitgave is gebaseerd op de provinciale landschapscomposietkaart. Naar verwachting zal dit boek medio 2012 verschijnen.

6.6 Evenementen

Ook in 2011 organiseerde vzw Kempens Landschap weer tal van evenementen of was daarbij aanwezig, waaronder: - Open Monumentendag en Open Monumentendag Junior (diverse locaties) - Donateursdag (Domein Roosendael) - Midzomerfestival Ter Speelbergen - Merodehappening

Werkingsverslag vzw Kempens Landschap 2011 - Communicatie

53

Patrimonium (per 31 december 2011)

7

In eigendom : 08.02.99

56

Brecht

Domein ‘de Poppelaer’ 10 ha

61 a 55 ca

08.02.99

Geel

Bel – Kruiskwacht

5 ha 19 a 24 ca

08.02.99

Geel

Bel - Kapucienenberg

1 ha 43 a 00 ca

20.12.99

Schilde

Domein ‘de Caters’

23.12.99

Hoogstraten

Boerderij Wortel-kolonie

05.01.00

Geel

Bel - Aschberg

01.03.00

Geel

Bel

14.04.00

Mol/Balen

Heidehuizen

02.05.00

Geel

Bel - Kapucienenberg

1 ha 19 a 20 ca

07.07.00

Mol

Berkenbossen

7 ha 43 a 01 ca

08.08.00

Herentals

Kempische Heuvelrug

1 ha 13 a 30 ca

19.09.00

Geel

Bel - Kruiskwacht

Mol

Heidehuizen

Vosselaar

Zwartgoorheide

21.05.01

Mol

Heidehuizen

11.07.01

Balen

De Most

5 ha 08 a 18 ca

27.09.01

Balen

Volbergbossen

2 ha 60 a 06 ca

29.11.01

Mol

Berkenbossen

2 ha 14 a 52 ca

03.01.02

Balen

Keiheuvel

2 ha 34 a 49 ca

11.01.02

Herentals

de Hellekens

05.02.02

Mol

Volmolen

05.06.02

Geel

Eindhoutse Heide

1 ha 76 a 50 ca

Geel

Bel - Kruiskwacht

82 a 70 ca

03.09.02

Geel

Kalvarieberg

1 ha 91 a 39 ca

06.11.02

Geel

Bel

1 ha 66 a 95 ca

12.12.02

Meerhout

Molse Heide

17.12.02

Geel

Bel - Kruiskwacht

06.01.03

Meerhout

Molse Heide

1 ha 54 a 70 ca

11.03.03

Balen

Rijsbergerdijk - Gompel

1 ha 79 a 90 ca

20.03.03

Geel

Bel - Kruiskwacht

3 ha 74 a 56 ca

28.03.03

Meerhout

Molse Heide

1 ha 93 a 50 ca

10.03.03

Balen

Keiheuvel

1 ha 85 a 50 ca

29.04.03

Beerse

Pelerheide

6 ha 08 a 91 ca

21.05.03

Geel

Kalvarieberg

1 ha 89 a 65 ca

27.06.03

Heist o/d Berg

Pelgrimshof

7 ha 60 a 70 ca

11.09.03

Geel

Bel-Kapucienenberg

30.09.03

Balen

Volbergbossen

08.10.03

Hoogstraten

Blauwbossen

15 ha 12 a 60 ca

17.10.03

Oud-Turnhout

Rooise Loop

5 ha 50 a 42 ca

13.11.03

Zandhoven

Blommerschot

2 ha 74 a 37 ca

04.12.03

Herentals

Kempische Heuvelrug

09.12.03

Mol

Gompel

10.12.03

Mol

Volmolen

35 a 14 ca

13.01.04

Mol

Berkenbossen

44 a 83 ca

15.12.00

03.01.01

24.06.02

10 ha 46 a 35 ca 2 ha 95 a 53 ca 26 a 85 ca 2 ha 45 a 09 ca 13 ha 93 a 69 ca

71 a 90 ca 47 a 50 ca 41 ha 31 a 50 ca 24 a 75 ca

86 a 01 ca 38 ha 63 a 00 ca

46 a 44 ca 52 a 15 ca

21 a 06 ca 25 a 90 ca

23 a 74 ca 8 ha 56 a 23 ca

Werkingsverslag vzw Kempens Landschap 2011 - Patrimonium

19.03.04

Laakdal

Helschot

26.05.04

Laakdal

Eindhoutse heide

58 a 93 ca

26.05.04

Geel

Bel

42 a 00 ca

10.06.04

Geel

Torfven

16.08.04

Herentals

Kempische Heuvelrug

07.10.04

Balen

Achterste Keiheuvel

26.11.04

Mol

15 Kapellekes

26.11.04

Borsbeek

Koude Beek–Grensscheidingsbeek

01.12.04

Beerse

Schrieken

15.12.04

St.Katelijne-Waver

Roosendael

21.01.05

Hoogstraten

Blauwbossen

32 a 45 ca

10.02.05

Malle

Scherpenbergmolen

19 a 18 ca

03.08.05

Geel

Bel-Kapucienenberg

17.10.05

Balen

Keiheuvel

28.10.05

Herentals

Kempische Heuvelrug

13.01.06

Mol/Balen

Heidehuizen

14.02.06

Putte

Ter speelbergen

15.02.06

Meerhout

Molsche Heide

21.04.06

Zoersel

De Welvaert

05.07.06

De Merode

23.08.06

Herentals

Kempische Heuvelrug

29 a 15 ca

24.10.06

Brecht

Noenheuvel

20 a 90 ca

24.11.06

Geel

Bel

31 a 41 ca

13.12.06

Lille

Molen ‘In Stormen Sterk’

17 a 52 ca

22.03.07

Herentals

Hellekens

15 a 50 ca

04.09.07

Turnhout

Frac

11.09.07

Brecht

Noenheuvel

10 a 00 ca

19.09.07

Brecht

Noenheuvel

10 a 00 ca

24.09.07

Brecht

Noenheuvel

10 a 75 ca

01.10.07

Brecht

Noenheuvel

10 a 08 ca

01.10.07

Balen

Keiheuvel

09.11.07

Retie

Goriënberg/Den Ellenboog

11.12.07

Brecht

Noenheuvel

10 a 00 ca

11.12.07

Brecht

Noenheuvel

8 a 28 ca

18.01.08

Brecht

Noenheuvel

14 a 20 ca

18.01.08

Brecht

Noenheuvel

12 a 50 ca

13.02.08

Brecht

Noenheuvel

10 a 00 ca

19.02.08

Brecht

Noenheuvel

15 a 25 ca

19.02.08

Brecht

Noenheuvel

20 a 00 ca

13.03.08

Beerse

Laakvallei

18.03.08

Brecht

Noenheuvel

20 a 00 ca

18.03.08

Brecht

Noenheuvel

40 a 00 ca

21.04.08

Brecht

Noenheuvel

8 a 00 ca

30.04.08

Borsbeek

Diepenbeekveld

Werkingsverslag vzw Kempens Landschap 2011 - Patrimonium

3 ha 48 a 15 ca

2 ha 58 a 30 ca 22 a 77 ca 1 ha 02 a 44 ca 34 a 10 ca 23 ha 99 a 48 ca 3 ha 07 a 71 ca 15 ha 90 a 95 ca

20 a 18 ca 5 ha 03 a 31 ca 22 a 32 ca 11 ha 61 a 64 ca 76 a 10 ca 1 ha 12 a 25 ca 12 ha 11 a 53 ca 186 ha 95 a 14 ca

8 ha 90 a 00 ca

10 a 50 ca 1 ha 84 a 61 ca

6 ha 28 a 05 ca

2 ha 48 a 10 ca

57

58

28.05.08

Brecht

Noenheuvel

13 a 35 ca

05.06.08

Ravels

Oud Heyveld

13 ha 68 a 86 ca

25.06.08

Brecht

Noenheuvel

12 a 63 ca

01.07.08

Brecht

Noenheuvel

20 a 00 ca

13.08.08

Balen

Volbergbossen

69 a 65 ca

19.08.08

Brecht

Noenheuvel

10 a 00 ca

27.08.08

Beerse

Laakvallei

45 a 20 ca

24.10.08

Brecht

Noenheuvel

10 a 50 ca

20.11.08

Borsbeek

Diepenbeekveld

12.01.09

Brecht

Noenheuvel

15.01.09

Zoersel

Welvaert

02.03.09

Brecht

Noenheuvel

10.03.09

Retie

Goriënberg/Den Ellenboog

24.03.09

Brecht

Noenheuvel

10 a 00 ca

22.04.09

Brecht

Noenheuvel

10 a 00 ca

22.04.09

Brecht

Noenheuvel

10 a 90 ca

23.04.09

Brecht

Noenheuvel

10 a 50 ca

19.05.09

Brecht

Noenheuvel

20 a 00 ca

19.05.09

Brecht

Noenheuvel

10 a 00 ca

19.05.09

Brecht

Noenheuvel

14 a 10 ca

20.05.09

Balen

Kleine Most

30 a 30 ca

20.05.09

Brecht

Noenheuvel

9 a 28 ca

25.05.09

Brecht

Noenheuvel

7 a 94 ca

25.05.09

Brecht

Noenheuvel

25.05.09

Retie

Goriënberg

3 h 62 a 52 ca

10.06.09

Beerse

Laakvallei

1 h 21 a 10 ca

18.06.09

Heist-op-den-Berg

Herentalsesteenweg

14 a 72 ca

04.08.09

Brecht

Noenheuvel

10 a 00 ca

28.09.09

Brecht

Noenheuvel

10 a 00 ca

15.10.09

Brecht

Noenheuvel

09 a 30 ca

1 ha45 a 25 ca 10 a 00 ca 3 ha 73 a 48 ca 10 a 03 ca 1 ha 30 a 08 ca

11 a 65 ca

23.12.09

Herenthout

Kruiskensberg

1 ha 49 a 30 ca

23.12.09

Duffel

Fort van Duffel

7 ha 34 a 22 ca

26.01.10

Grobbendonk

Bouwelse Heide

28.01.10

Brecht

Noenheuvel

41 ha 62 a 81 ca

19.03.10

Balen

Keiheuvel

08.04.10

Geel

Bel

24.03.10

Mol

Heidehuizen

16.04.10

Heist op den Berg

Vallei van de grote Nete

28.04.10

Hoogstraten

Blauwbossen

28.04.10

Merksplas

eig. Boone

27.05.10

Mol

15 Kapellekes

24.06.10

Wuustwezel

Bleke Heyde

07.09.10

Retie

Goriënberg

61 a 33 ca

02.12.10

Brecht

Noenheuvel

11 a 50 ca

32 a 83 ca 1 ha 61 a 16 ca 21 a 49 ca - 2 a 10 ca 13 ha 66 a 83 ca 5 ha 58 a 19 ca 10 ha 23 a 45 ca 11 a 31 ca 7 ha 35 a 14 ca

Werkingsverslag vzw Kempens Landschap 2011 - Patrimonium

22.12.10

Borsbeek

Diepenbeekvelden

12.01.11

Brecht

Noenheuvel

9 a 00 ca

12.01.11

Brecht

Noenheuvel

12 a 23 ca

13.01.11

Geel

Belse Heide

27 a 00 ca

02.02.11

Brecht

Noenheuvel

23 a 89 ca

27.04.11

Brecht

Noenheuvel

20 a 00 ca

04.05.11

Geel

Belse Heide

35 a 00 ca

08.06.11

Herentals

Kempense Heuvelrug

40 a 98 ca

08.07.11

Geel

Belse Heide

12.10.11

Westerlo

Beddermolen

30 a 00 ca

19.12.11

Brecht

Noenheuvel

10 a 00 ca

Mol

Buitengoor-Meergoren

27 ha 56 a 12 ca

Boechout

Speel & Vredesbos

04 ha 16 a 36 ca

84 a 55 ca

2 ha 06 a 78 ca

In huur:

20.12.99 18.09.09

In Erfpacht: 29.09.11

Borsbeek

eig. ANB

1 ha 47 a 95 ca

29.09.11

Boechout

eig. ANB

1 ha 83 a 42 ca

29.09.11

Mortsel

eig. ANB

2 ha 30 a 66 ca

Verkoopsakkoord:

Brecht

Noenheuvel

14 a 00 ca

Brecht

Noenheuvel

10 a 00 ca

Brecht

Noenheuvel

12 a 43 ca

Brecht

Noenheuvel

19 a 82 ca

Balen

Keiheuvel

43 a 20 ca

Balen

Keiheuvel

55 a 32 ca

Duffel

Fort van Duffel

Wuustwezel

Kloosterdomein

32 ha 23 a 64 ca

7 a 28 ca

Heist op den Berg

Hof ter Laken

30 ha 51 a 82 ca

Hulshout

Hof ter Borght

18 ha 32 a 25 ca

Edegem

Hof ter Linden

46 ha 02 a 75 ca

Algemeen totaal: 801 ha 75 a 38 ca

Werkingsverslag vzw Kempens Landschap 2011 - Patrimonium

59

60

Maatschappelijke zetel: p/a provinciehuis Antwerpen Kon. Elisabethlei 22-24 2018 Antwerpen Ondernemingsnummer: 463.095.123

Werkingsverslag vzw Kempens Landschap 2011 - Bestuursorganen

Foto’s: James Van Leuven

V.Z.W. KEMPENS LANDSCHAP