KB20_1_1_�pikindines_Cover.indd All Pages
«Είμαι επικίνδυνη». Υπάρχει κάτι σε αυτές τις δύο λέξεις όταν τις βλέπεις γραμμένες μαζί. Όταν τις βλέπεις τη μία δίπλα στην άλλη. Σου δίνουν θάρρος, δύναμη. Ή σου προκαλούν αμηχανία, αμφιβολία, ενδοιασμούς. 100 γυναίκες γράφουν για την πραγματικότητα που βιώνουν στην Ελλάδα του σήμερα και ξεκινώντας με τη φράση «Είμαι επικίνδυνη» η καθεμιά μοιράζεται την αλήθεια της. 100 γυναίκες με διαφορετικές ηλικίες, επαγγέλματα, οικογένειες, αξίες, ρίζες, επιλογές, τόλμησαν να καταθέσουν την ιστορία τους με ειλικρίνεια και ελευθερία. Οικειοποιήθηκαν την ταμπέλα που έχει χρησιμοποιηθεί ανά τους αιώνες για να ορίσει γυναίκες που τολμούσαν να είναι διαφορετικές και δημιούργησαν ένα μοναδικό μωσαϊκό ιστοριών που σοκάρουν, συγκινούν, αφυπνίζουν, προκαλούν ρίγη ταύτισης και αυθόρμητες κραυγές διαφωνίας, αλλά πάνω απ’ όλα ξεσκεπάζουν τις πραγματικότητες που πολλές φορές αγνοούμε και αμφισβητούμε όταν δεν μοιάζουν με τη δική μας. Γιατί έχουμε ανάγκη από ιστορίες. Εκείνες τις ιστορίες που θα φωτίσουν τι σημαίνει να είσαι γυναίκα στην Ελλάδα του σήμερα. Ιστορίες που θα αναδείξουν τους προβληματισμούς, τις ήττες, τους μικρούς και μεγάλους θριάμβους, τις καθημερινές απογοητεύσεις και τους συμβιβασμούς. Που θα εμπνεύσουν, θα προκαλέσουν και τελικά θα αφυπνίσουν, σε μια χώρα στην οποία τόσες γυναίκες διαπρέπουν καθημερινά παρά τις αντιξοότητες.
Τα συγγραφικά δικαιώματα από την πώληση του βιβλίου θα διατεθούν για την αρωγή οργανισμών που υποστηρίζουν γυναίκες που έχουν υποστεί έμφυλη βία. Μια ιδέα και πρωτοβουλία της Women Act σε συνεργασία με την αθηΝΕΑ, με την υποστήριξη του Women on Top.
ISBN 978-618-5265-40-3
είμαι eπικινδυνη
Μαριάννα Σκυλακάκη Σέβη Αμανατίδου Κατερίνα Σώκου Μελίνα Ταπραντζή Άρτεμη Σίφορντ Μελίνα Δασκαλάκη Μάιρα Μυρογιάννη Χριστίνα Κανατάκη Βασιλική Ρεπανά Ελπίδα Θεοδωρακάκου Clara Villain Ανδρομάχη Παπαϊωάννου Κάθυ Ανδρινοπούλου Μυρτώ Παπαθάνου Μαρία Μεγαλοπούλου Ντία Αναγνώστου Εύη Μάζη Στέλλα Καπεζάνου Μαρία Χ. Θεμελή Susan Johnson Μαίη Ζαννή Βίβιαν Ευθυμιοπούλου Άννα Σκυλακάκη Ζέφη Δημαδάμα Ειρήνη Μουντράκη Σοφία Φιλιππίδου Στέλλα Αργυροπούλου Λητώ Δίπλα Ελένη Ζήση Αλεξία Εμμανουλοπούλου Αναστασία Διακάκη Μαριάννα Κακαουνάκη Στελλίνα Σιαράπη Σοφία Φατούρου Αμαλία Κυπαρίσση Ερατώ Κουτσουδάκη Αντιγόνη Κουβίδη Νεφέλη Λυγερού Μαρία Νεφέλη Χατζηιωαννίδου Γιάννα Βασιλάκη Αλεξάνδρα Κατσαρού Μαρία Σαμπατακάκη Ειρήνη Μποτονάκη Λένα Παπαληγούρα Γωγώ Δελογιάννη Έμμα Μπρεδάκη Μαρίνα Βρανοπούλου Αίγλη Μπαλαμάτση Δήμητρα Τριανταφύλλου Δάφνη Καρνέζη Πηνελόπη Θεοδωρακάκου Κλαίτη Σωτηριάδου Έφη Μακαμτζή Χριστίνα Μακρή Μαρία Καλογεροπούλου Χρύσα Οικονομοπούλου Λενιώ Καψάσκη Νάταλι Βαλάκη Ειρήνη Γεωργή Άννα Κουκκίδη-Προκοπίου Ευαγγελία Αυλωνίτη Έλενα Λαζάρου Μαρία Δεμερτζή Αναστασία Βαϊτσοπούλου Ρωξάνη Κρυστάλλη Γαλάτεια Λασκαράκη Αρετή Γεωργιλή Νάνσυ Παπαλεξανδρή Ολιάνα Φαλδαμή Ελένη Ανδρεάδη Μαρία Γιαννιού Μυλαίδη Στούμπου Ελένη Μπαθιανάκη Αλεξάνδρα Τσιάβου Βασιλική Λαζαράκου Δέσποινα Λιμνιωτάκη Ελένη Πλέσσα Μαργαρίτα Γουργουρίνη Έλλη Φιλιπποπούλου Νίκη Αλεξάνδρου Άννα Διαμαντοπούλου Χριστίνα Φλαμπούρη Κατερίνα Ματιάτου Γεωργία Σουβατζή Ναυσικά Λαλιώτη Ιζαμπέλλα Μ. Τσίρμπα Έλενα Παπαδοπούλου Σύλβια Κλιμάκη Πολυτίμη Κυριακοπούλου Τζένη Λειβαδάρου Τζένη Τραμπούλη Φωτεινή Τσαλίκογλου Ναταλία Ρεντίνα Ματίνα Παπαγιαννοπούλου Κατερίνα Έσσλιν Χριστίνα Καράμπελα Φαίη Μακαντάση Όλγα Σταυροπούλου Σοφία Γκιούσου Στέλλα Κάσδαγλη
100 γυναίκες, 100 μοναδικές ιστορίες, 100 επικίνδυνες μαρτυρίες.
είμαι eπικινδυνη
Η Women Act ιδρύθηκε το 2017 από 8 γυναίκες με βασικό σκοπό την ενδυνάμωση των γυναικών στη δημόσια σφαίρα και την ισότιμη ανάδειξή τους στο δημόσιο διάλογο και σε ηγετικές θέσεις στα κέντρα λήψης αποφάσεων. Η δράση της Women Act βασίζεται στο τρίτπυχο εκπαίδευση-ενδυνάμωση-δικτύωση και στοχεύει στην καταπολέμηση των στερεοτύπων και των έμφυλων ανισοτήτων. Η αθηΝΕΑ είναι μια εταιρεία new media που έχει τα μάτια της στραμμένα στο μέλλον. Σκοπός μας είναι να είμαστε το μέσο ενημέρωσης που επιλέγει μια νέα γενιά Ελλήνων, ένα κέντρο έρευνας για την ανάδειξη ιδεών που μένουν στο περιθώριο της ειδησεογραφίας, αλλά κι ένας πολύτιμος συνεργάτης για εταιρείες και οργανισμούς στις ανάγκες στρατηγικής επικοινωνίας τους. Το Women On Top είναι ένας οργανισμός για την επαγγελματική ενδυνάμωση των γυναικών και την ισότητα στην εργασία. Ιδρύθηκε το 2012 και από τότε έχει δημιουργήσει πάνω από 930 συνεργασίες mentoring και έχει επιμορφώσει πάνω από 1.200 γυναίκες. Μέσα από την πρωτοβουλία Women On Top in Business παρέχει εκπαίδευση και συμβουλευτική σε εταιρείες που θέλουν να επενδύσουν στη συμπερίληψη και τη διαφορετικότητα.
9 786185 265403
18/2/21 4:00 PM
Eισαγωγή
«Είμαι επικίνδυνη». Υπάρχει κάτι σε αυτές τις δύο λέξεις όταν τις βλέπεις γραμμένες μαζί. Όταν τις βλέπεις τη μία δίπλα στην άλλη. Σου δίνουν θάρρος, δύναμη. Όταν αρχίσαμε να δουλεύουμε το βιβλίο που κρατάτε στα χέρια σας, που σκοπό είχε να ρίξει φως στις εμπειρίες γυναικών στην Ελλάδα του σήμερα, γρήγορα συμφωνήσαμε μεταξύ μας ότι θα είχε μεγάλο ενδιαφέρον τα δοκίμια που θα συγκεντρώσουμε να έχουν μια κοινή αφετηρία που να λειτουργεί ως άγκυρα, κι ας μπορούν από εκεί και πέρα οι συμμετέχουσες να τραβήξουν η καθεμιά τη δική της πορεία. Καταλήξαμε ότι, αντί να δώσουμε αναλυτικές και θεματικές οδηγίες, θα ήταν σημαντικό να έχουν οι γυναίκες που θα καταθέσουν την ιστορία τους όσο το δυνατόν μεγαλύτερη ελευθερία στο τι θα πουν και πώς θα το πουν. Έτσι, ο μόνος 13
��21_1_392_Epikindini.indd 13
4/2/21 6:58 PM
Ε Ι Μ Α Ι Ε Π Ι Κ Ι Ν ΔΥ Ν Η
περιορισμός που κρίναμε σκόπιμο να τους θέσουμε –πέρα από έναν αριθμό λέξεων που χαρίζει ομοιομορφία στα δοκίμια– ήταν η πρώτη τους φράση. Το ποια θα ήταν αυτή, όμως, μας προβλημάτισε αρκετά. «Είμαι επικίνδυνη». Όταν τέθηκε στο τραπέζι σαν εναλλακτική, ήταν σαν να προσγειώθηκε εκεί μπροστά μας ένα άγνωστο, ελαφρώς τρομακτικό αλλά παράξενα θελκτικό ξένο σώμα. Νιώθαμε άραγε επικίνδυνες εμείς οι ίδιες; Μήπως η φράση ήταν παρεξηγήσιμη; Μήπως θα έδινε στο βιβλίο μας μια νότα επιθετικότητας; Μήπως εμπεριείχε μια δόση υπεροψίας; Ποιες νομίζαμε ότι ήμαστε για να δηλώνουμε επικίνδυνες; Τι δηλώναμε ακριβώς ξεκινώντας τις ιστορίες μας με αυτήν τη φράση; Και όμως, απέναντι στην εξάλειψη ανισοτήτων που μας κρατούν δέσμιες –και δέσμιους– σε ένα σκοτεινό παρελθόν, καθεμιά από εμάς ήταν και είναι απολύτως διατεθειμένη να είναι επικίνδυνη. Γιατί η αλλαγή δεν έρχεται με ευχολόγια. Έρχεται με τόλμη, με ορμή, με ένταση, με ειλικρίνεια απέναντι στον εαυτό μας, αλλά και στο κοινωνικό σύνολο που μας περιβάλλει. Και αυτή η αλλαγή, στην Ελλάδα του 2021, παραμένει ανεκπλήρωτο όνειρο. Είμαι επικίνδυνη λοιπόν αν αυτήν την αλλαγή τη θέλω. Είμαι επίσης επικίνδυνη γιατί μπορώ να την πετύχω, γιατί βλέπω μπροστά μου πια τη γραμμή του τερματισμού. Διαλέξαμε λοιπόν τη φράση αυτή, κι ας μας κάνει να νιώθουμε άβολα. Ή, καλύτερα, επειδή μας κάνει να νιώθουμε άβολα. Συνειδητοποιήσαμε παράλληλα ότι ένας από τους λόγους που μας έκανε να νιώθουμε άβολα ήταν γιατί είναι μια λέξη από τις πολλές που έχουν χρησιμοποιηθεί ανά τους αιώνες για να οριοθετήσουν τη γυναικεία εμπειρία, για να τη διαβάλουν και να την υποβαθμίσουν. 14
��21_1_392_Epikindini.indd 14
4/2/21 6:58 PM
E I Σ Α ΓΩ Γ Η
Συνήθως, κάποιος άλλος ήταν αυτός που έβαζε την ταμπέλα για εμάς. Μια γυναίκα ήταν επικίνδυνη όταν τολμούσε να είναι διαφορετική. Ήταν επικίνδυνη κάθε φορά που ύψωνε τη φωνή της πέρα από το κοινωνικά επιτρεπτό. Κάθε φορά που διεκδικούσε κάτι που δεν της ανήκε. Κάθε φορά που απειλούσε, με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, το status quo. Μια γυναίκα δεν θέλει, απαραίτητα, να είναι επικίνδυνη. Πολλές φορές πρέπει να το ξεκαθαρίσει αυτό στην προσπάθειά της να διεκδικήσει τα αυτονόητα. «Μην ανησυχείτε, δεν απειλούμε κανέναν. Το ότι θέλουμε περισσότερα για εμάς δεν σημαίνει ότι θέλουμε λιγότερα για εσάς». «Είμαι υπέρ της ισότητας, δεν νιώθω, όμως, φεμινίστρια. Δεν έχω τίποτα εναντίον των ανδρών». Η ίδια η λέξη «φεμινισμός» έγινε επικίνδυνη λέξη. Σκεφτήκαμε λοιπόν: κι αν καλούσαμε την κάθε συμμετέχουσα να κάνει αυτήν τη λέξη δική της; Αν η επιλογή αυτή ξενίσει κάποιους, ξενίζει πρώτα πρώτα εμάς. Κι αυτή είναι η αξία της. Όσο για τη γυναικεία εμπειρία στην Ελλάδα του σήμερα, δεν χωράει αμφιβολία ότι είναι σύνθετη υπόθεση. Είναι δύσκολο να την περιγράψει κανείς βασιζόμενος μόνο σε στατιστικές ή με αναφορά σε κάποιες πτυχές της και όχι άλλες. Είναι αδύνατο σχεδόν να διαλέξει μία και μόνη φωνή που να μπορεί να την εκφράσει ευκρινώς και ολοκληρωμένα – γνωρίζουμε ότι ακόμη και οι 100 φωνές που συγκεντρώσαμε εδώ δεν είναι παρά ένα δείγμα, το οποίο μάλιστα δεν υποστηρίζουμε ότι είναι αντιπροσωπευτικό. Αποτελεί όμως μια αρχή – αυτήν την αρχή θέλαμε να κάνουμε. Γιατί μπορεί το ζήτημα της έμφυλης ισότητας να μας απασχολεί περισσότερο από άλλοτε, όμως συχνά αναφερόμαστε σε αυτό αφηρημένα. Σκοπός μας λοιπόν μέσα από τα δοκίμια που συγκεντρώσαμε ήταν να ρίξουμε φως σε μια σειρά από καίρια ερωτήματα. Ποιες είναι οι προκλήσεις που αντιμετω15
��21_1_392_Epikindini.indd 15
4/2/21 6:58 PM
Ε Ι Μ Α Ι Ε Π Ι Κ Ι Ν ΔΥ Ν Η
πίζουμε στον αγώνα για την έμφυλη ισότητα; Ποιες είναι οι παρεξηγήσεις που μας κρατάνε πίσω; Πώς συμπεριφερόμαστε η μία στην άλλη, στον εργασιακό χώρο, αλλά και σε κάθε πτυχή της καθημερινότητάς μας; Ποια είναι τα στερεότυπα που αντιμετωπίζουμε και ποια απ’ αυτά αναπαράγουμε άθελά μας εμείς οι ίδιες; Τη στιγμή που το κίνημα #MeToo έχει αγγίξει τη δημόσια ζωή στις περισσότερες δυτικές χώρες, γιατί μέχρι πρότινος παρέμενε βουβό στην Ελλάδα; Ποιες άλλες συζητήσεις δυσκολευόμαστε να ξεκινήσουμε, πολλώ μάλλον να εξελίξουμε; Είναι σαφώς πολλοί οι τρόποι με τους οποίους θα μπορούσε κανείς να προσεγγίσει τα παραπάνω. Εμείς επιλέξαμε ως «σπόρους» μιας συζήτησης που δεν επιτρέπεται να αφήσουμε να μείνει πίσω μια σειρά από ιστορίες. Γιατί έχουμε ανάγκη από ιστορίες. Τις αυθεντικές εκείνες ιστορίες που θα φωτίσουν τι σημαίνει να είσαι γυναίκα στην Ελλάδα του σήμερα. Γραμμένες σε πρώτο πρόσωπο, από γυναίκες που δίνουν η μία στην άλλη τη σκυτάλη μιας αφήγησης που συνθέτει από τις ατομικές τους εμπειρίες έναν πολυσυλλεκτικό καμβά. Ιστορίες που θα αναδείξουν τους προβληματισμούς, τις ήττες, τους μικρούς και μεγάλους θριάμβους, τις καθημερινές απογοητεύσεις και τους συμβιβασμούς. Που θα εμπνεύσουν, θα προκαλέσουν και τελικά θα αφυπνίσουν, σε μια χώρα στην οποία τόσες γυναίκες διαπρέπουν, η καθεμιά στον χώρο της και παρά τις αντιξοότητες, καθημερινά. Τις 100 αυτές ιστορίες τις υπογράφουν μόνο γυναίκες, κι αυτό γιατί, παρότι πιστεύουμε ακράδαντα ότι χρειάζεται να επικοινωνήσουμε και να συνεργαστούμε όλοι, ανεξαρτήτως φύλου, για να πετύχουμε τον στόχο της ουσιαστικής ισότητας, ταυτόχρονα πιστεύουμε ότι χρειάζεται –ακόμη– να υπάρχουν ασφαλείς χώροι, πλατφόρμες και πλαίσια, στα οποία οι γυναί16
��21_1_392_Epikindini.indd 16
4/2/21 6:58 PM
E I Σ Α ΓΩ Γ Η
κες θα μπορούν να αρθρώνουν την προσωπική και συλλογική τους εμπειρία χωρίς τις παρεμβολές των σχέσεων εξουσίας που ισχύουν ακόμη και σήμερα μεταξύ των φύλων. Θεωρούμε πολύτιμη τη συμβολή και την οπτική γωνία του κάθε άνδρα σε κάθε συζήτηση γύρω από το φύλο και την αναζητούμε. Γνωρίζουμε, άλλωστε, ότι τα στερεότυπα δεν πλήττουν μόνο εμάς. Σε αυτήν την περίπτωση, ωστόσο, θελήσαμε να δημιουργήσουμε ένα πλέγμα ιστοριών που θα μπορούν, πρώτα απ’ όλα, να ειπωθούν και να διαβαστούν κάτω από το πρίσμα των πολλών κοινών βιωμάτων που καλούμαστε καθημερινά, ως γυναίκες, να διαχειριστούμε. Όπως είπαμε, όμως, το βιβλίο αυτό ελπίζουμε ότι θα είναι μόνο η αρχή. Κι αν όντως αυτή η καταγραφή και το μοίρασμα έχουν αξία για να πάει παρακάτω η κουβέντα που, είτε το αντιλαμβανόμαστε είτε όχι, μας αφορά όλους, τότε γιατί να μην προκύψει, μέσα απ’ αυτό, και ένα επόμενο βήμα, με διαφορετικό συνδετικό νήμα και με άλλες, διαφορετικές οπτικές. Το βιβλίο που κρατάτε στα χέρια σας ξεκίνησε όταν κάποιες γυναίκες –η Μαίη και η Μαρία, η Μαριάννα, η Στέλλα και η Πηνελόπη– αντάλλαξαν τις ιστορίες τους, βρήκαν κοινό τόπο και έκαναν σχέδια για το μέλλον. Αυτό που μας έδεσε είναι οι ιστορίες μας. Απ’ αυτές εμπνεόμαστε και αυτές αναζητούμε σε άλλες γυναίκες. Δεν ζητάμε να ξεχωρίσουμε, ζητάμε να υποστηρίξουμε. Να δημιουργήσουμε ένα πλαίσιο ώστε όλες οι γυναίκες να βρουν τη φωνή τους, να μοιραστούν την ιστορία τους, να εμπνεύσουν και να εμπνευστούν. Αυτό το πόνημα, λοιπόν, δεν είναι δικό μας, αλλά ανήκει στο σύνολο της κοινωνίας. Τόσο στις γυναίκες που έγραψαν και θα γράψουν τις ιστορίες τους, όσο και σ’ εκείνες και εκείνους που θα τις διαβάσουν.
17
��21_1_392_Epikindini.indd 17
4/2/21 6:58 PM
Έφη Μακαμτζή Ιδρύτρια, Digital Marketing Manager & Εκπαιδεύτρια του H3RS Είμαι επικίνδυνη επειδή έχω μεγάλα όνειρα για τις γυναίκες. Όνειρα που κάθε μέρα δυναμώνουν από την αδυναμία της κοινωνίας να κατανοήσει τι σημαίνει γυναίκα, αλλά και τι σημαίνει να ξεπερνάς μόνη σου κάτι που σε πλήγωσε σωματικά και ψυχικά. 20 Ιανουαρίου 2017 Μια παγωμένη νύχτα με ασυνήθιστη ποσότητα χιονιού στη Θεσσαλονίκη. Κανονισμένο ένα ραντεβού με «φίλο» στο σπίτι. Προβολή ταινίας, γέλια και ερωτικά υπονοούμενα, τα οποία δεν ήταν η πρώτη φορά που συνέβαιναν. Κρύα φιλιά, κρύες αγκαλιές, κρύο σεξ. Πήγε 01:00, ώρα για ύπνο, για να ξυπνήσω την άλλη μέρα στην ίδια καθημερινότητα. Στη μέση της νύχτας, όμως, κάτι διέκοψε τα παγωμένα όνειρα. Η επιθυμία του ανθρώπου δίπλα μου να κάνει κάτι που κόντραρε τις δικές μου επιθυμίες. «Διείσδυση κατά τη διάρκεια του ύπνου». «Σεξ χωρίς συναίνεση». «Σεξουαλική παρενόχληση». 21 3
��21_1_392_Epikindini.indd 213
4/2/21 6:58 PM
Ε Ι Μ Α Ι Ε Π Ι Κ Ι Ν ΔΥ Ν Η
Δεν αναφέρω τη λέξη συχνά, επειδή ακόμα με γεμίζει κρύο ιδρώτα. Παρ’ όλα αυτά, όλα τα παραπάνω συγκαταλέγονται σε μία έννοια: Βιασμός. 20 Φεβρουαρίου 2017 Μου πήρε έναν μήνα να καταλάβω τι μου συνέβη. Δεν μου έφταναν τα συναισθήματά μου. Ήθελα την επιβεβαίωση από ειδικούς. Ήθελα να ακούσω τη λέξη από ειδικούς, αλλιώς δεν έπειθα τον εαυτό μου. Πόσα λίγα μάς έχει μάθει το «εκπαιδευτικό μας σύστημα». Δεν αναγνωρίζουμε καν καταστάσεις που απειλούν την ίδια μας την ύπαρξη. 30 Ιουνίου 2017 Τίποτα δεν έχει ηρεμήσει μέσα μου. Η επιθυμία να κάνω κάτι γι’ αυτό που μου συνέβη είναι πιο μεγάλη από ποτέ. Μια νύχτα έφτανε για να οργανώσω τη σκέψη μου. Η εκπαίδευση άλλων γύρω από αυτό που μου συνέβη ήταν η μόνη λύση που έβλεπα στο θέμα. Καμία επιτυχημένη επαγγελματική πορεία, κανένα πτυχίο και κανένας καβγάς με το αντίθετο φύλο δεν θα έλυνε αυτό που μου συνέβη. 15 Δεκεμβρίου 2018 Ένας χρόνος και κάτι από εκείνη την κρύα νύχτα. Ανέλαβα δράση, ευαισθητοποίησα κόσμο, εκπαίδευσα τον εαυτό μου και άλλους, πείστηκα ότι αυτό το γεγονός δεν θα με στοιχειώνει για όλη μου τη ζωή. Όμως κάτι μέσα μου καίει ακόμα. Υπάρχει κάτι που χρειάζεται να κάνω και δεν έχω κάνει ακόμα. Κάτι εκκρεμεί. Δίπλα μου ένα ποτήρι κρασί –το τρίτο– και μπροστά μου ένα άδειο λευκό χαρτί. Πιάνω το στιλό και γράφω ό,τι σκέψη μού περνά από το μυαλό. Αυτά που ξεκινούν να αποτυπώνονται στο χαρτί αφηγού214
��21_1_392_Epikindini.indd 214
4/2/21 6:58 PM
ΕΦΗ ΜΑΚΑΜΤΖΗ
νται εκείνη την κρύα νύχτα με κάθε λεπτομέρεια, με το κάθε συναίσθημα αναλυτικά, χωρίς τη σκέψη του «μήπως έφταιγα εγώ και όχι αυτός», χωρίς επιείκεια και θολωμένες εικόνες. Ήταν η πρώτη φορά που μιλούσα ειλικρινά στον εαυτό μου και αποδεχόμουν τι μου συνέβη, χωρίς να χρειάζεται να αναλάβω δράση, χωρίς να προσπαθώ να αντιδράσω σε αυτό που μου είχε συμβεί. Ήμουν μόνο εγώ και οι σκέψεις μου. Ένα μόνο πράγμα έμενε για να ηρεμήσει αυτό που έκαιγε μέσα μου. Να διαβάσει αυτό το μεθυσμένο –πλέον όχι λευκό– χαρτί το ένα και μοναδικό άτομο στο οποίο αναφερόταν. Μία φωτογραφία του κειμένου και ένα κλικ στο κουμπί Αποστολή του Facebook έφταναν για να λάβω ένα τηλεφώνημα από εκείνον, το οποίο μου άλλαξε την οπτική, τόσο στη θυματοποίηση του εαυτού μου, όσο και στην άγνοια που το άτομο αυτό είχε. Δεν χωράει καμία δικαιολογία σε αυτό που συνέβη. Ήταν βιασμός, και αυτό δεν αλλάζει. Ναι, βγήκα πιο δυνατή από αυτό, και μπορείς και εσύ να κάνεις το ίδιο. Αλλά να θυμάσαι κάτι. Θα το κάνεις μόνη σου. Πρέπει να το κάνεις μόνη σου. Το άτομο που σε πλήγωσε σωματικά και ψυχικά, οι προθέσεις του και το «αν το ήθελε» ή όχι είναι κάτι που δεν σε αφορά. Δεν πρέπει να σε αφορά. Εσύ πρέπει να παλέψεις με τους δαίμονες που κάποιος άλλος ξύπνησε μέσα σου. Μπορεί οι δαίμονες να σου δείχνουν τον δρόμο προς κάτι που δεν περιμένεις. ΥΓ. Και κράτα ημερολόγιο. Μόνο έτσι θα καταλάβεις πόση δύ-
ναμη έχεις μέσα σου. Διαβάζοντας ξανά αυτό που σου συνέβη «εκείνη την κρύα νύχτα». 21 5
��21_1_392_Epikindini.indd 215
4/2/21 6:58 PM
KB20_1_1_�pikindines_Cover.indd All Pages
«Είμαι επικίνδυνη». Υπάρχει κάτι σε αυτές τις δύο λέξεις όταν τις βλέπεις γραμμένες μαζί. Όταν τις βλέπεις τη μία δίπλα στην άλλη. Σου δίνουν θάρρος, δύναμη. Ή σου προκαλούν αμηχανία, αμφιβολία, ενδοιασμούς. 100 γυναίκες γράφουν για την πραγματικότητα που βιώνουν στην Ελλάδα του σήμερα και ξεκινώντας με τη φράση «Είμαι επικίνδυνη» η καθεμιά μοιράζεται την αλήθεια της. 100 γυναίκες με διαφορετικές ηλικίες, επαγγέλματα, οικογένειες, αξίες, ρίζες, επιλογές, τόλμησαν να καταθέσουν την ιστορία τους με ειλικρίνεια και ελευθερία. Οικειοποιήθηκαν την ταμπέλα που έχει χρησιμοποιηθεί ανά τους αιώνες για να ορίσει γυναίκες που τολμούσαν να είναι διαφορετικές και δημιούργησαν ένα μοναδικό μωσαϊκό ιστοριών που σοκάρουν, συγκινούν, αφυπνίζουν, προκαλούν ρίγη ταύτισης και αυθόρμητες κραυγές διαφωνίας, αλλά πάνω απ’ όλα ξεσκεπάζουν τις πραγματικότητες που πολλές φορές αγνοούμε και αμφισβητούμε όταν δεν μοιάζουν με τη δική μας. Γιατί έχουμε ανάγκη από ιστορίες. Εκείνες τις ιστορίες που θα φωτίσουν τι σημαίνει να είσαι γυναίκα στην Ελλάδα του σήμερα. Ιστορίες που θα αναδείξουν τους προβληματισμούς, τις ήττες, τους μικρούς και μεγάλους θριάμβους, τις καθημερινές απογοητεύσεις και τους συμβιβασμούς. Που θα εμπνεύσουν, θα προκαλέσουν και τελικά θα αφυπνίσουν, σε μια χώρα στην οποία τόσες γυναίκες διαπρέπουν καθημερινά παρά τις αντιξοότητες.
Τα συγγραφικά δικαιώματα από την πώληση του βιβλίου θα διατεθούν για την αρωγή οργανισμών που υποστηρίζουν γυναίκες που έχουν υποστεί έμφυλη βία. Μια ιδέα και πρωτοβουλία της Women Act σε συνεργασία με την αθηΝΕΑ, με την υποστήριξη του Women on Top.
ISBN 978-618-5265-40-3
είμαι eπικινδυνη
Μαριάννα Σκυλακάκη Σέβη Αμανατίδου Κατερίνα Σώκου Μελίνα Ταπραντζή Άρτεμη Σίφορντ Μελίνα Δασκαλάκη Μάιρα Μυρογιάννη Χριστίνα Κανατάκη Βασιλική Ρεπανά Ελπίδα Θεοδωρακάκου Clara Villain Ανδρομάχη Παπαϊωάννου Κάθυ Ανδρινοπούλου Μυρτώ Παπαθάνου Μαρία Μεγαλοπούλου Ντία Αναγνώστου Εύη Μάζη Στέλλα Καπεζάνου Μαρία Χ. Θεμελή Susan Johnson Μαίη Ζαννή Βίβιαν Ευθυμιοπούλου Άννα Σκυλακάκη Ζέφη Δημαδάμα Ειρήνη Μουντράκη Σοφία Φιλιππίδου Στέλλα Αργυροπούλου Λητώ Δίπλα Ελένη Ζήση Αλεξία Εμμανουλοπούλου Αναστασία Διακάκη Μαριάννα Κακαουνάκη Στελλίνα Σιαράπη Σοφία Φατούρου Αμαλία Κυπαρίσση Ερατώ Κουτσουδάκη Αντιγόνη Κουβίδη Νεφέλη Λυγερού Μαρία Νεφέλη Χατζηιωαννίδου Γιάννα Βασιλάκη Αλεξάνδρα Κατσαρού Μαρία Σαμπατακάκη Ειρήνη Μποτονάκη Λένα Παπαληγούρα Γωγώ Δελογιάννη Έμμα Μπρεδάκη Μαρίνα Βρανοπούλου Αίγλη Μπαλαμάτση Δήμητρα Τριανταφύλλου Δάφνη Καρνέζη Πηνελόπη Θεοδωρακάκου Κλαίτη Σωτηριάδου Έφη Μακαμτζή Χριστίνα Μακρή Μαρία Καλογεροπούλου Χρύσα Οικονομοπούλου Λενιώ Καψάσκη Νάταλι Βαλάκη Ειρήνη Γεωργή Άννα Κουκκίδη-Προκοπίου Ευαγγελία Αυλωνίτη Έλενα Λαζάρου Μαρία Δεμερτζή Αναστασία Βαϊτσοπούλου Ρωξάνη Κρυστάλλη Γαλάτεια Λασκαράκη Αρετή Γεωργιλή Νάνσυ Παπαλεξανδρή Ολιάνα Φαλδαμή Ελένη Ανδρεάδη Μαρία Γιαννιού Μυλαίδη Στούμπου Ελένη Μπαθιανάκη Αλεξάνδρα Τσιάβου Βασιλική Λαζαράκου Δέσποινα Λιμνιωτάκη Ελένη Πλέσσα Μαργαρίτα Γουργουρίνη Έλλη Φιλιπποπούλου Νίκη Αλεξάνδρου Άννα Διαμαντοπούλου Χριστίνα Φλαμπούρη Κατερίνα Ματιάτου Γεωργία Σουβατζή Ναυσικά Λαλιώτη Ιζαμπέλλα Μ. Τσίρμπα Έλενα Παπαδοπούλου Σύλβια Κλιμάκη Πολυτίμη Κυριακοπούλου Τζένη Λειβαδάρου Τζένη Τραμπούλη Φωτεινή Τσαλίκογλου Ναταλία Ρεντίνα Ματίνα Παπαγιαννοπούλου Κατερίνα Έσσλιν Χριστίνα Καράμπελα Φαίη Μακαντάση Όλγα Σταυροπούλου Σοφία Γκιούσου Στέλλα Κάσδαγλη
100 γυναίκες, 100 μοναδικές ιστορίες, 100 επικίνδυνες μαρτυρίες.
είμαι eπικινδυνη
Η Women Act ιδρύθηκε το 2017 από 8 γυναίκες με βασικό σκοπό την ενδυνάμωση των γυναικών στη δημόσια σφαίρα και την ισότιμη ανάδειξή τους στο δημόσιο διάλογο και σε ηγετικές θέσεις στα κέντρα λήψης αποφάσεων. Η δράση της Women Act βασίζεται στο τρίτπυχο εκπαίδευση-ενδυνάμωση-δικτύωση και στοχεύει στην καταπολέμηση των στερεοτύπων και των έμφυλων ανισοτήτων. Η αθηΝΕΑ είναι μια εταιρεία new media που έχει τα μάτια της στραμμένα στο μέλλον. Σκοπός μας είναι να είμαστε το μέσο ενημέρωσης που επιλέγει μια νέα γενιά Ελλήνων, ένα κέντρο έρευνας για την ανάδειξη ιδεών που μένουν στο περιθώριο της ειδησεογραφίας, αλλά κι ένας πολύτιμος συνεργάτης για εταιρείες και οργανισμούς στις ανάγκες στρατηγικής επικοινωνίας τους. Το Women On Top είναι ένας οργανισμός για την επαγγελματική ενδυνάμωση των γυναικών και την ισότητα στην εργασία. Ιδρύθηκε το 2012 και από τότε έχει δημιουργήσει πάνω από 930 συνεργασίες mentoring και έχει επιμορφώσει πάνω από 1.200 γυναίκες. Μέσα από την πρωτοβουλία Women On Top in Business παρέχει εκπαίδευση και συμβουλευτική σε εταιρείες που θέλουν να επενδύσουν στη συμπερίληψη και τη διαφορετικότητα.
9 786185 265403
18/2/21 4:00 PM