Tanınmış publisist-şair, jurnalist, “SƏHƏR” qəzetinin baş redaktoru Məzahir Süleymanzadənin Facebook sosial şəbəkəsində paylaşdığı kiçik həcmli və olduqca maraqlı yazıları ilə şeirləri
*** Toplayan və tərtibçi: Murad Nəbibəyov
Şəki – 14 fevral 2016
Deputat kreslosu ...Yaxasыna deputat niшanы taxыlmыш pencяyini geyinib qapыdan чыxanda geri dюnцb arvadыna sяslяndi: - Ordan bir paчka pul ver mяnя... - Dollar, yevro, funt sterlinq, yoxsa manat paчkasы? Hяlя o vaxtdan beш - on paчka rublumuz da qalыb... - Aaz, indi rublun цzцnя baxan var, onlarы ver qonшunun uшaqlarы oynatsыnlar. Mяnя dя manat paчkasы gяtir, amma tez elя, Milli Mяclisя gecikirяm... - Manat paчkasыnы neynirsяn? Olmaya, mяnimчцn hяdiyyя alacaqsan? - Xeyir ola? Ad gцnцndцr? - Yox eyy, nя ad gцnц, sevgililяr gцnцdцr... - Sevgililяr gцnцndяn sяnя nя? - Necя yяni sяnя nя...Sяni sevirяm, deyib, hяr gцn yastыьыmыn цzяrinя qыzыl gцl lячяklяri sяpяn sяn deyildin? Mяnя yazdыьыn шeirlяr yadыndan чыxыb? Mяnim qяlbimdяki saьalmaz yara, Sяnsя alышmыsan, yenя yanыrsan...
Юzцn de, mяn necя baxыm qыzlara? Axы, gюzlяrimdяn sяn boylanыrsan... Bu шeiri sяn yazmamыsan? Yoxsa indi gюzlяrindяn ayrы xanыm boylanыr? - Bu, Nuh яyyamыndan qalma sюhbяtdir. Mяn sяni sevя bilmяrяm. Mяnim mяhяbbяtimin цnvanы чoxdan dяyiшib... - Nя danышыrsan, a kiшi? Bu mцqяddяs Valentin gцnцndя budur mяnя hяdiyyяn? De gюrцm kimя vurulmusan, bu saat gedib onun saчlarыnы yolmasam, heч atamыn qыzы deyilяm... - Qulaq as, яsяbilяшmя... Mяn istяsяm dя sяni sevя bilmяrяm. Bunu mяnя qadaьan elяyiblяr e, baшa dцш... - Necя yяni qadaьan elяyiblяr? Sevgiyя dя qadaьa qoyular? - Dayan, mяn sяni baшa salыm...Bax, sяn kimsяn? Evdar qadыn. Atan fяhlя olub, anan kolxozчu. Demяli, sяn sadя xalqыn nцmayяndяsisяn... - Hя, nя olsun... - Dayan, sюzцmц kяsmя...Bяs mяn kimяm? Dцz iyirmi ilin deputatы...Deputatыn nя ixtiyarы var ki, sadя xalqы, onun nцmayяndяsini sevsin? Xalqы sevmяyi bizя qadaьan elяyiblяr, яzizim... - Bяs bayaq deyirdin mяhяbbяtimin цnvanы чoxdan dяyiшib, o qadыn xalqыn nцmayяndяsi deyil?.. - Цrяyini buz kimi saxla...Mяnim sevdiyim, illяrdir qяlbimя hakim kяsilяn qadыn deyil... - Bыyy, baшыma xeyir, kiшidir?!. Olmaya, sяn dя o mavi deyirlяr, nя deyirlяr, olardansan?.. - Yox, narahat olma, kiшi dя deyil...Яшyadыr...yumuшaq bir яшya. Dцz iyirmi ildir mяn sяnin yerinя ona sыьal чяkirяm. Sevgilimin adы da Kreslodur. Deputat kreslosu...
***
“Kitab maьazalarыnы saunalara чevirmяklя yazarlarыn atalarыnы yandыrdыq” ...Yedilяr, iчdilяr, biri - birini o ki, var tяriflяdilяr, sonra keчdilяr qiybяtя. Kiшi qiybяtindяn keчmя dя...Arvadlarыn elя adы чыxыb...Prezident Administrasiyasыnda, Milli Mяclisdя, Nazirlяr Kabinetindя adam qalmadы ki, dalыnca danышmasыnlar. Danышdыlar, danышdыlar...bir dя gюrdцlяr ki, hava qaralыb. Biri o birindяn soruшdu: - Yaxшы, bяs biz indi neylяyяk? Ишыq gяlяn tяrяfя gedяk, yoxsa, it hцrяn tяrяfя? - Mяnimчцn "Cыrtdan" naьыlыnы danышыrsan?..Sяn bilmirsяn ki, mяnim iшыqdan zяhlяm gedir... - Deyirяm axы, чox vaxt gцnцn gцnorta чaьы gюzцyumulu gяzirsяn...Ишыqlы heч nяyi gюrmяk istяmirsяn. Ara - sыra Hacыbala avropalыlara acыq vermяk цчцn шяhяrin iшыqlarыnы daha gur yandыrыr, atяшfяшanlыq edir, sяn dя qaчыb gedirsяn Bakыnыn qaranlыq yerlяrinя...Qaranlыq yer isя nя qяdяr desяn... - O dediyin iшыq qorxulu deyil e...Шяhяrin iшыqlarыnы bir dцymяni basmaqla sюndцrmяk olar. Bizim sяninlя birgя milyardlarla pulumuz var, onun yarыsыnы verib elя bir tяxribat tюrяtmяk olar ki, bцtцn Azяrbaycan
zцlmяtя qяrq olar...Mяni adamlarыn qяlbindяki, zяkasыndakы iшыq narahat edir...Sяn bilяn, ziyalы iшыьыna toplaшmaq qorxuludur, yoxsa lampa iшыьыna? - Hя, dцz deyirsяn...Biz son illяr чox чalышdыq ki, ziyalы iшыьы gюzцmцzц qamaшdыrmasыn...Buna qismяn nail olduq, birinя fяxri ad, o birinя mяnzil, tяqaцd verib iшыьыnы sюndцrdцk. Иdeologiyamыzы elя qurduq ki, lяyaqяtli ziyalыlar televiziya ekranlarыnda чal - чaьыr edяnlяrlя yanaшы яylяшdilяr...Юlkяdя kitab maьazalarыnы saunalara чevirmяklя yazычыlarыn, шairlяrin atalarыnы yandыrdыq...Qoy nя qяdяr yazыrlar, yazsыnlar, kimdi onlarыn kitablarыnы oxuyan...Tяhsil dя яsas mяsяlя idi, чox чalышdыq, axыr ki, kцtlяvi savadsыzlыьa nail olduq... - Яsas odur ki, dediyimiz yalanlara юzцmцz dя inandыq... - Yox, inanmadыq...Иnansaydыq, sяhiyyяnin inkiшafыndan aьыz dolusu danышыb qыzыmыzы, gяlinimizi uшaq dцnyaya gяtirmяk цчцn xarici юlkяlяrя gюndяrmяzdik... Иnansaydыq, bank sektorunun gцvяnliyindяn danышыb pulumuzu xarici banklarda saxlamazdыq...Иnansaydыq, яdalяtdяn danышыb mяhkяmяlяrimizin яdalяtsiz qяrarlarыna mяruz qalmazdыq... - Yaxшы, deyяsяn, чox danышdыq. Bir dя soruшuram, iшыq gяlяn tяrяfя gedяk, yoxsa, it hцrяn tяrяfя? - Яlbяttя, it hцrяn tяrяfя...Иtdi dя, hцrцb - hцrцb sakitlяшяcяk...Amma bu iшыq mяsяlяsi...Yox, чalышыb prezidentin son sяrяncamlarы ilя яlaqяdar xalqыn qяlbindя oyanan цmid iшыьыnы sюndцrmяk lazыmdыr...Xalqыn iшыьы yansa, bizim iшыьыmыz sюnяcяk...
***
"O mяnim xahiшimlя nazir qoyduьunuz yekяbaш var ha..." ...Bir nazir o biri nazirя zяng elяyir: - Necяsяn я, brat? O nazir dя bu nazirя cavab verir: - Bomba kimi... - Yavaш я, partlayыb elяyяrsяn...Юzцnц dя qara gцnя qoyarsan, mяni dя... - Partlayan, yaxud, partladыlan mяn olacamsa, sяn niyя qara gцnя qalacaqsan? - Я, elя bilirsяn sяn partlayan kimi xalq yasa batacaq? Sяn юl, elя sevinяcяklяr ki, adamlar devalvasiyaya uьramыш manatlarыnы da aparыb nяzir qutularыna atacaqlar. Xalqыn sevinmяsi isя bizim qara gцnцmцzdц...Dцnяn mяnim kabinetimi silib - sцpцrяn qadыn цч manat pul istяdi...Ona elя bir цz gюstяrdim ki, aьlaya - aьlaya getdi. Sюhbяt цч manatda deyil e, pul verяcяm, sevinяcяklяr. Xalq sevinяndя elя bil baшыma bir yekя daш dцшцr. Ona gюrя dя o цчlцyц qaytarыb qoydum cibimя... - Gopa basma, mяn юlцm... - Я, sяn юl, qaynanamыn canыna and olsun, dцz deyirяm. Sяn bilirsяn dя, mяn Marqarita xanыmыn canыna yalandan and iчmяrяm... - O чыxardыьыn цчlцk var idi ha, nя rяngdя idi?
- Я, sяn nя savadsыz adamsanmыш...Necя yяni nя rяngdя idi? Sяn heч юz hяmyerlin Cяlil Mяmmяdquluzadяnin "Quzu" hekayяsini oxumamыsan? Orada kяndli bяyя nя deyir: "Bяy, qurbanыn olum, doьrudur, sяn cibindяn bir gюy цчlцk чыxardыn, amma onu mяnя vermяdin, keчirdin kamanчaчalanыn papaьыna..." Gюrцrsяn, o da "gюy цчlцk" deyir. A bяdbяxt, hamы цчlцyцn gюy rяngdя olduьunu bilir, sяn bilmirsяn... - Bяdbяt sяnin atandыr! Я, yekяbaш, yalandan mяnя "sяn юl" vurursan...Sяn bilmirsяn ki, bizim milli яskinaslar arasыnda "цчlцk" yoxdur? "Tяklik" var, "beшlik" var, "onluq" var, "iyirmilik" var, "яllilik" var, "yцzlцk" var, amma "цчlцk" yoxdur. Olmayan bir шeyin rяngi necя gюy ola bilяr? - Yaxшы, mяni laьa qoyursan? Hayыf ki, konturum qurtarыr...Yoxsa, kimin yekяbaш olduьunu sяnя gюstяrяrdim... ...Telefonu sюndцrцb tяlяsik baшqa nюmrя yыьdы: - Salam, яziz qardaшыm, bu sюzц sizя demяyя bilmяzdim. Cяnab prezidentimizin nцfuzunu qorumaq hamыmыzыn borcudur. O mяnim xahiшimlя nazir qoyduьunuz yekяbaш var ha, dцnяn bir mяclisdя prezidentimizin saьlыьыna badя qaldыrdыm, nя ayaьa qalxdы, nя dя axыradяk iчdi...
***
Яsgяrin, zabitin, generalыn qяhrяmana чevrilmяsi цчцn hюkmяn mцharibя, dюyцш meydanы lazыmdыr... Яsgяrin, zabitin, generalыn qяhrяmana чevrilmяsi цчцn hюkmяn mцharibя, dюyцш meydanы lazыmdыr. Bюyцk Vяtяn mцharibяsi olmasaydы, Hяzi Aslanov юz tankыnы anadan olduьu Lяnkяranыn kцчяlяrindя, yaxud, Xяzяrin qumlu sahillяrindя o baш - bu baшa sцrmяklя iki dяfя Sovet Иttifaqы Qяhrяmanы adыna layiq gюrцlяrяk xalqыmыzыn iftixarыna чevrilя bilяrdimi?.. Qarabaьda ermяni quldurlarы mюvqelяrimizi atяшя tutub dюyцш шяraiti yaratmasaydыlar, Azяrbaycanыn Milli Qяhrяmanы Mцbariz Иbrahimov misli gюrцnmяmiш dюyцшчц шцcaяtini necя nцmayiш etdirяcяkdi? 1990 - cы ilin 20 Yanvar qыrьыnы baш vermяsяydi, fюvqяladя vяziyyяt шяraitindя "Sяhяr" qяzeti iki milyon tirajla buraxыlыb dяrdli xalqыmыzыn yarasыna mяlhяm edilmяsяydi,Цmummilli liderimiz "Siz o qanlы hadisяlяr zamanы яsl jurnalistika qяhrяmanlыьы gюstяrmisiniz" sюzlяrini hansы qяlяm sahibinя deyяcяkdi? ...Иndi qяhrяmanlыq gюstяrmяk цчцn dюyцшя atыlmaq lazыm deyil. Hяr kяsin fяaliyyяt sahяsi elя onun dюyцш meydanыdыr. Bu meydanы bizя mюhtяrяm Prezidentimiz Иlham Яliyev aчыb. Юlkяmizdя hяr bir sahяdя islahatlar baшlanыb. Gяlin, hяrяmiz юz bacardыьыmыz iшdя hцnяr gюstяrяk, vяtяndaшlыq mюvqeyimizi nцmayiш etdirяk. Kasыbчыlыьыnы edяn, яmiн -amanlыq, sabitlik шяraitindя yaшamaьы arzulayan hяr bir vяtяndaш цчцn яn bюyцk qяhrяmanlыq tяmkinli olmaq, tяxribatlara, mцxtяlif qцvvяlяrin чaьыrышlarыna uymamaq, qanunsuz mitinqlяrя qatыlыb araqarышdыranlara rяvac vermяmяkdir.
Sahibkarlar, iш adamlarы, market rяhbяrlяri цчцn qяhrяmanlыq mцvяqqяti чяtinliyi, manatыn devalivasiyasыnы bяhanя gяtirib sцni qiymяt artыmыna yol vermяmяk, camaatы soymamaq, narazыlыq yaratmamaq, haramы halala qatmamaqdыr. Mяmurlar цчцn яn bюyцk qяhrяmanlыq yaltaqlыq etmяmяk, xalqы incitmяmяk, rцшvяt almamaq, sяmimi olmaq, yalnыz qanunlar чяrчivяsindя fяaliyyяt gюstяrmяk, sadя adamlarla юz aralarыnda yaranmыш uчurumu dяrinlяшdirmяmяkdir. Polislяr цчцn qяhrяmanlыq...Onlar hяr zaman qяhrяmandыrlar! Asayiшi pozmasaq, юzцmцzя dяyяnяk vurdurmasaq, polisin bizimlя nя iшi var? Ziyalыlar цчцn qяhrяmanlыq чoxdan aralы dцшdцyц xalqыn arasыna qayыtmaq, sяmimi sюhbяtlяr etmяk, xoш duyьular oyatmaq, maarifчilik iшi gюrmяk, gяlяcяyя inam yaratmaqdыr. Gюrцrsцnцz, qяhrяmanlыq gюstяrmяk nя asandыr... Hяrяmiz юz sahяmizdя kiчik qяhrяmanlыq gюstяrяk, bu da dюnцb olsun kцtlяvi qяhrяmanlыq! Kцtlяvi qяhrяmanlыq olan yerdя nя aclыq olar, nя sяfalяt... Nя yaltaqlыq olar, nя dя rяzalяt... Nя yalan olar, nя dя xяyanяt... Kцtlяvi qяhrяmanlыq olan yerdя mяnяviyyat yцksяlяr, manat dяyяrdяn dцшsя dя lяyaqяt ucuzlaшmaz... Azpress.az
***
Babasы Mяryяmi sяslяdi: - Mяryяm, nя iчirsяn? - Sцd iчirяm, baba. Anam deyir ki, чoxlu sцd iчsяn, boьazыn aьrыmaz. - Sцd nя rяngdяdir, qыzыm? - Aь rяngdя. Ancaq bяzяn anam mяnя kakaolu sцd dя alыr. Onun rяngi qяhvяyi olur. - Sцddяn nя biшirirlяr? - Sыyыq. Amma mяn onu xoшlamыram. Anam gцclя yedizdirir... - Yaxшы, de gюrцm sцdц nяdяn hazыrlayыrlar? - Sudan. - Yox, qыzim, heч sudan da sцd olar? - Axы, sцd dя su kimidir, цstцmя daьыlыr... - Yox, Mяryяm, sцdц sudan hazыrlamыrlar, inяkdяn saьыrlar. - Hя, baba, yadыma dцшdц. Mяn bir kinoya baxmышdыm, orada bir xalanыn bяbяsi aьlayыrdы. Xala da hяyяtdяki qoшabuynuz keчinin sцdцnц saьыb bяbяsinя verdi. - Dцzdц, qыzыm, inяklя yanaшы camышыn, qoyunun, keчinin dя sцdцnц saьыrlar. - Bяs atыn? -Atыn da sцdц olur, Mяryяm, ona kыmыs deyirlяr, at sцdцnц baшqa юlkяlяrdя iчirlяr. Sяn bilirsяn sцddяn nя hazыrlanыr? - Yox. - Onda diqqяtlя qulaq as. Bax, sяnin чox sevdiyin qaymaq var ha, onu sцddяn hazыrlayыrlar. Nяnяn hяr gцn sяnя qatыq verir. Hяmin qatыьы da, pendiri dя sцddяn dцzяldirlяr. - Bяs piшiklяrя niyя sцd verirlяr, onlarыn da boьazы aьrыyыr? - Dцz deyirsяn, piшiklяr dя, itlяr dя balaca olanda analarыnыn sцdцnц яmirlяr. - Mяn dя balaca olanda anam mяnя sцd verib. Иndi bacыm Mяdinяni яmizdirir. - Dцzdцr, mяnim qяшяng balam. Amma yadыnda saxla ki, ana sцdц mцqяddяsdir. O sцddяn sыyыq biшirmirlяr, qatыq чalmыrlar. Analar igid юvladlarыna "Sцdцm sяnя halal olsun!" deyirlяr. Sяn dя aьыllы, tяrbiyяli,
vяtяnя layiq bir юvlad kimi bюyц, baxanlar desinlяr ki, Mяryяm halal sцd яmmiш bir qыzdыr...
*** Mяryяm bюyцdцkчя onun maraq dairяsi geniшlяnir, babasыna чoxlu suallar verirdi. Bir gцn o, babasыndan soruшdu: - Baba, mяn kяndя gedяndя alma aьacы, gilas aьacы gюrdцm, amma qarpыz aьacы gюrmяdim. Qarpыz aьacы bюyцk olur? - Babasы gцlцmsцnцb Mяryяmin saчыna sыьal чяkdi: - Mяnim aьыllы nяvяm, qarpыz aьacы olmur. Qarpыz yerdя, torpaьыn цzяrindя yetiшir. - Doьrudan? Mяn dя fikirlяшirяm ki, aьacыn budaqlarы o boyda qarpыzы necя saxlayir?.. - Hя, Mяryяm balam, yerdя yetiшяn tяk qarpыz deyil. De gюrцm, dovшanlar яn чox nяyi xoшlayыrlar? - Kюkц, kяlяmi... - Ay saь ol, bax, kюk dя, kяlяm dя aьacda yox, yerdя yetiшir. Nяnяn bu gцn sяnin цчцn nя biшirmiшdi? - Kartof qыzartmышdы... - Sяn heч kartof aьacы gюrmцsяn? - Yox, baba, gюrmяmiшяm. Kartof da yerdя yetiшir? - Hя, qыzыm, bцtцn tяrяvяz mяhsullarы yerdя yetiшir. Kartof, kюk, чuьundur, pomidor, xiyar, qarpыz, yemiш, boranы... - Hя, bildim, чiyяlяk, bюyцrtkяn... - Yox, Mяryяm, babaya diqqяtlя qulaq as. Чiyяlяk, bюyцrtkяn nя aьacda yetiшir, nя dя yerdя. Bu gilяmeyvяlяr kolluqda bitir. - Bяs nar, alчa? - Nar da, alчa da alma, armud, heyva kimi aьacda yetiшir. - Baba, elя aьac var ki, onun meyvяsi olmasыn? - Яlbяttя! Mяsяlяn, чox sevdiyin, hяr dяfя yeni il gяlяndя oyuncaqlarla bяzяdiyin, Шaxta babanыn, Qar qыzыn яlindяn tutub baшыna fыrlandыьыn kцknar aьacыnыn meyvяsi olmur. Hяmiшяyaшыl sюyцd aьacы da bar gяtirmir... - Baba, mяn чiчяklяri dя чox sevirяm!.. - Bilirяm, чiчяk balam, bu barяdя sonra danышarыq. Hяlяlik isя rяngli qяlяmlяrini gюtцr, qollu - budaqlы bir aьac шяkli чяk. ...Bir azdan Mяryяm чяkdiyi aьacыn шяklini sцvincяk babasыna gюstяrdi. Eyni aьacыn budaqlarыndan alma, armud, heyva, nar sallanыrdы. Babasы Mяryяmi qucaqladы: - Sяn bu aьacы чox yaxшы чяkmisяn. Yarpaьыn, meyvяlяrin rяngini dя dцz tapmыsan. Amma yadыnda saxla, Mяryяm, alma aьacыnda heyva, armud aьacыnda nar bitmяz. Hяr aьacыn юz meyvяsi olar...
***
Mяzahir Sцleymanzadя: Azяrbaycanda qadыn azadlыьы son illяrdя qadыn юzbaшыnalыьыna gяtirib чыxarыb Mцшahidяlяrim gюstяrir ki, Azяrbaycanda qadыn azadlыьы son illяrdя qadыn юzbaшыnalыьыna gяtirib чыxarыb. Qadыn hцquqlarыnы, kender bяrabяrliyini qoyaq bir kяnara. Bizim mentalitetimizя gюrя qadыna mцnasibяt hцquqi yox, mяnяvi kateqoriyaya aid mяsяlяdir. Яslindя, qadыn kiшinin icazя verdiyi qяdяr azad olmalыdыr. Яks tяqdirdя tяrяzinin pяrsяngi pozulur vя яn yaxшы hallarda qadыnыn soraьы televiziya ekranыndan gяlir. Biri qarnыnы gюstяrib hamilя qaldыьыnы bildirir vя uшaьыn atasыnыn kim olduьunun шok effekti yaradacaьыnы sюylяyir. O biri deyir ki, яrimin xяyanяt elяmяsinя юzцm icazя vermiшяm. Bir baшqasы dolu dюшlяrini, qalыn dodaqlarыnы nцmayiш elяtdirib tamaшaчыnы inandыrmaьa чalышыr ki, vallah юzцmцnkцdцr, plastik яmяliyyat filan keчirmяmiшяm. Yadыma gяlir, mцstяqilliyimizin ilk illяrindя qadыnlarыmыzыn Dubaya getmяsinя pis baxыrdilar. Иndi televiziyaya getmяk dя elя Dubaya getmяk kimi bir шeydir, hamы tяrяfindяn adi qarшыlanыr...Az qalыr ki, bir kiшi o biri kiшiyя zяng elяyib desin: tez kanalы чevir, bax, mяnim arvadыmы gюstяrirlяr. Bяlkя arvadыnыn harasыnы gюstяrdiklяrini dя sюylяyir... Yaxшы, televiziyanы qoyaq bir kяnara, saь olsunlar, qadыn azadlыьыnыn юlkяmizdя bяrqяrar olunmasыnda bюyцk pay sahibidirlяr. Gяlin, шadlыq saraylarыna baш чяkяk. Allah hamыya toy qismяt elяsin. Kiшi toya gedir, arvadыnы da yanыna salыb aparыr. Arvad nя arvad!.. Sinя aчыq, paltar шяffaf, qulaьыndakы, boynundakы qыzыllarы, briliantlarы par - par parыldayыr. Hяlя bir цstяlik, meydandan da чыxmыr. Milli vя xarici havalarыn hamыsыna oynayыr. Kiшilяrin gюzlяri ondadыr. Bцtцn kiшilяr kimi яri dя ona baxыr. Baxыr vя...hяdsiz dяrяcяdя mяmnun gюrцnцr... ...Dяrs vaxtы qurtarыb. Bir azdan tяlяbяlяr universitetdяn чыxыb metroya axышacaqlar. Qыzlarыn 99 faizi шalvar geyinib. Bяzilяrinя, xцsusilя nяrmяnazik olanlara yaraшыr. Amma bax, o totuq - motuq, яndazяli qza heч yaraшmыr, yeriyяndя elя bil bяdяnindя zяlzяlя qopur, hяr tяrяfi nehrя kimi yыrьalanыr. Oьlanlar da, lap elя mцяllimlяr dя gюzlяrini ondan чяkmirlяr...Deyirlяr evdя atasы da var, qardaшы da. O шalvarы da qыzыna elя atasы alыb. Giriblяr maьazaya, qыz шalvarы geyinib, dayanыb gцzgцnцn qabaьыnda. Atasы da onun o yanыna, bu yanыna baxыb, deyib ki, yaxшыdыr, qыzыm, yaraшыr... Qayыdыram sюhbяtimin яvvяlinя vя bir dя tяkrar edirяm: qadыn kiшinin icazя verdiyi qяdяr azaddыr. Qadыn azadlыьыnыn qadыn юzbaшnalыьыna чevrilmяsinin яsas gцnahkarы isя kiшilяrdir... Azpress.az
***
"Яvvяllяr bir шamaxыlыnыn qяbahяtinя gюrя bцtцn шamaxыlыlar xяcalяt чяkirdilяr" Шirvan ki,var hяr cяhяtdяn цlviyyяtin anasыdыr Onun gюzяl sяhяr yeli dяrdlяrimin dяvasыdыr. Mяn vяtяnя qurban olum.yoьrulmuшdur dцzgцnlцklя Baьdadы da dolandыran onun bollu qidasыdыr... Яfzяlяddin Xaqani. Ara - sыra dostlarыn, qohumlarыn xeyirindя - шяrindя iшtirak etmяk цчцn Шamaxыya gedirяm. Gяnclik illяrimi xatыrlayыram, bir шeirimdя dediyim kimi, istяyirяm ki: Yenя o gюzяlin tutub яlindяn, Keчim Шamaxыnыn kцчяlяrindяn... Aшыq Mяmmяdaьa чalsыn sazыnы, Dinlяyim mяn onun xoш avazыnы... Kюnlцm mяhяbbяtdяn alышsыn, yansыn, Qяlbimdя bu eшqdяn ocaq qalansыn... Atamы fikrindяn чяkim, dюndяrim, Yenя o qыzgilя elчi gюndяrim... Kцчяlяrя чыxыram, adamlara baxыram. Heч birinin sifяtindяn шamaxыlыlыq yaьmыr...Adamlar baшqalaшыblar. Uшaqlыьыmы xatыrlayыb gцlцmsцnцrяm, aьaclarыn bцzцшяn yarpaqlarыna, mяktяbdяn qayыdan uшaqlara baxыram. Ustadыm Mяmmяd Arazыn misralarы yadыma dцшцr: Ondakы yarpaqlar biri bir palaz, Иndiki yarpaqlar yarpaq boydadыr... Ondakы uшaqlar bюyцkdц bir az, Иndiki uшaqlar uшaq boydadыr... Yox, bu,mяnim bюyцyцb boya-baшa чatdыьыm, dцnyanыn яn cяnnяt guшяsi sandыьыm, яn tяmiz,яn vicdanlы,яn dцrцst,яn iшgцzar, яn vяtяnpяrvяr, яn istedadlы adamlarыn yaшadыьы Шamaxы deyil...Bяzяn mяnя elя gяlir ki, Xaqani, Nяsimi, Seyid Яzim, Sabir, Abbas Sяhhяt dirilib bir anlыьa Шamaxыya gяlsяlяr, цrяklяri partlayar. Шamaxы - ilk nюvbяdя mцhit demяkdir. Sяmimi, yaradыcы, xeyirxah, insanpяrvяr, zяhmяtsevяr adamlarыn mцhiti. Bizim dюvrцmцzdя Шamaxыda polisя, prokurora ehtiyac da yox idi.
Bekaraчыlыqdan gяlib bizimlя чayxanada otururdular ki, яdяbi sюhbяtlяrimizя qulaq assыnlar. O vaxt diqqяt mяrkяzindя raykom katibi, polis, prokuror yox, Шamaxы ziyalыsы, Hacы Quliyev kimi Шamaxы aьsaqqalы, Яzizя Cяfяrzadя kimi Шamaxы aьbirчяyi dururdu...Иndi oralarda nя baш verir, bilmirяm, amma nя baш verirsя,sadaladыqlarыm цzцndяn baш verir...Яvvяllяr, bir шamaxыlыnыn qяbahяtinя gюrя bцtцn шamaxыlыlar xяcalяt чяkirdilяr. Hamыmыz birimizin яmяlinя gюrя mяsuliyyяt daшыyыrdыq. Шamaxыlы шamaxыlыnыn namusuna sataшmazdы, шamaxыlы шamaxыlыnы boшamazdы, шamaxыlы шamaxыlыnыn toyuьuna "kiш" demяzdi... Mяn bir mцddяt Шamaxы Tarix - Diyarшцnaslыq Muzeyinin direktoru olmuшam. Gяlяn qonaqlara doьma yurdumun gюzяlliklяrindяn vя юzяlliklяrindяn danышmышam. Mцxtяlif illяrdя rayona rяhbяrlik etmiш Sabir Шяfiyevin, Sahib Sayыlovun, Firuz Mustafayevin, Yunis Rzayevin vя baшqalarыnыn da adlarыnы hюrmяtlя чяkmiшяm. Hяrяsi bir iz qoyub gedib...Mцstяqillik illяrindя Шamaxыya baшчыlыq edяnlяr isя bu яsrarяngiz diyarы чapыb - talayыb, xarabazara чeviriblяr, яn acыnacaqlыsы isя, vaxtilя Aleksandr Dцmanыn da heyran qaldыьы mяnяvi mцhiti mяhv ediblяr. Bu proses indi dя uьurla davam etdirilir...
***
Saz vя tцfяng... Babalar, nяnяlяr nяvяlяrini, atalar, analar kiчik yaшlы uшaqlarыnы чaьыrыb bu hekayяti oxusunlar...Axыrda da desinlяr ki, bu, Mяzahir babanыn sizя sovqatыdыr... Nяvяm Mяryяm divardakы xalчanы dюstяrib mяndяn soruшdu: -Baba, xalчanыn цzяrindяn asdыqlarыn nяdir? -Biri sazdы, mяnim balam, o biri dя tцfяng. -Onlarы neylяyirlяr, baba? -Sazы чalыrlar, qыzыm, tцfяnglя atяш aчыrlar. -Bяs onlarы niyя xalчanыn цzяrindяn asmыsan, baba? -Elimizin adяtidir, mяnim balam, evя dost kimi, qonaq kimi gяlяnlяri sazla, musiqi ilя qarшыlayarlar, dцшmяn kimi gяlяnlяrя tцfяnglя cavab verяrlяr. -Bяs o sazы niyя чalmыrsan, baba? -O sazы dцz iyirmi iki il яvvяl mяnim atam, sяnin atanыn babasы divardan asыb.Tapшыrыb ki, Qarabaь azad olunanda чalarsыnыz. -Baba, bяs tцfяngi nяyя hцndцrdяn asmыsan? -Ona gюrя hцndцrdяn asmышam ki, sяnin яlin чatmasыn. -Niyя? Mяn onu oynada bilmяrяm? -Yox, qыzыm, silahla oynamaq olmaz. O чox tяhlцkяlidir, iчindя gцllя var. Ehtiyatsыzlыq elяsяn, gцllя gedib dяyяr babana, baban юlяr. Sяn istяyirsяn baban юlsцn? -Yox, baba, mяn sяni чox istяyirяm. Sяn юlsяn, bяs mяnя kim naьыl danышar, oyuncaq alar? Kim mяni gяzmяyя aparar? -Agыllы qыzыm, ona gцrя dя tцfяngя яl vurmaq olmaz. -Onda sazы ver, oynadыm. -Yox, qыzыm, dedim axi, o saz Qarabaь azad olunanda чalыnacaq. -Qarabag nяdi, baba? -Sяn baьчada "Vяtяn" mahnыsы юyrяnmiшdin ha, yadыndadы? -Hя, baba, mяn o mahnыnы чox sevirяm. Oxuyum sяninчцn? -Oxu, qыzыm, oxu. -Gюzяl Vяtяn, can Vяtяn, Яziz, mehriban Vяtяn! -Ay saь ol, qыzыm, bax, Qarabag da o Vяtяnin bir parчasыdыr. -Baba, bюyцyяndя mяni Qarabaьa aparacaqsan? -Яlbяttя, mяnim balam, Cыdыr dцzцnцn яlvan чiчяklяrindяn dяrib sяnin saчlarыna dцzmяk mяnim яn mцqяddяs arzumdur...
***
Hacыbala Abutalыbov baшda olmaqla bцtцn icra baшчыlarы... Hamыmыz danышыrыq... Yuxudan dururuq, яl atыrыq telefona... iшlяmяsяk dя... iш gцnцmцz baшlayыr... Danышыrыq... Danышa - danышa sяhяr yemяyimizi hazыrlayыr, danышa - danышa чay iчir, danышa - danышa yola чыxыrыq. Kцчяdя, avtobusda, metroda... hamы danышыr. Kimin nя danышdыьыnы da hamы eшidir... Sonra bu danышыqlar ekranlara чыxыr, saytlarda yerlяшdirilir, hay - kцy qopur: "Шok! Шok! Шok! Яlinin papaьыnы Vяlinin baшыna qoydular!" Baшqa sayt eyni xяbяri baшqa sяrlюvhя ilя camaata sыrыyыr: "Яli bu soyuqda papaqsыz qaldы...bяs gюrяsяn, hцquq - mцhafizя orqanlarы hara baxыr?" Bax, belяcя, informasiya mяnbяlяri чoxalыr, mяtbuatыmыz inkiшaf edir, jurnalistlяrimizin sayы artыr. Niyя dя artmasыn? Fяxri ad alanlarыn, mяnzil sahibi olanlarыn bir qismi yaradыcыlыьa elя bu cцr baшlayыb. Danышa - danышa... ...Susmalы olanlar danышыr, danышmalы olanlar...danышmыrlar. Siz hяr hansы bir nazirin, яlbяttя, baш nazir baшda olmaqla, xalq qarшыsыna чыxыb danышdыьыnы gюrmцsцnцz? Шцbhяsiz, tяhsil naziri sяnayenin, sяhiyyя naziri шou - biznesin, kяnd tяsяrrцfatы naziri dя mяdяniyyяtin inkiшafыndan danышmayacaq. Hяrяnin cavabdeh olduьu sahя var. Susurlar...danышmыrlar. Чцnki, onlarыn danышmalarы "Иcazяli danышыq" kateqoriyasыna aiddir...Yuxarыdan icazя vermirlяr, nazirlяr dя danышmыrlar... ...Иcra baшчыlarыna mцnasibяt bir qяdяr fяrqlidir. Onlar danышa bilяrlяr. Ancaq rayon ictimaiyyяti qarшыsыnda yox, юzlяrinin keчirdiklяri mцшavirяlяrdя. Buna da limit qoyulub: Heч bir icra baшчыsы юlkяdя baш verяn hяr hansы bir tяnяzzцlя mцnasibяt bildirmяk hцququna malik deyil. Hacыbala Abutalыbov baшda olmaqla bцtцn icra baшчыlarы yalnыz sosial - iqtisadi inkiшafdan danышa bilяrlяr...Vяssalam!.. ...Deputat dostlarыm mяndяn inciyяcяklяr. Deyяcяklяr ki, nazirdяn, icra baшчыsыndan danышыrsan, bяs bizi niyя yada salmыrsan? Gюrmцrsяn ki, aьzыna su alыb iyirmi il danышmayan deputat korifeylяrimiz var? Чяkinmя, yaz ki, bizdя dя danышmaq icazя ilя, fikir sюylяmяk mяslяhяt ilяdir. O tez - tez ayaьa qalxan bir - iki mцxalifяt deputatыna baxma, onlarыn danышmaьы parlamentin strukturunda nяzяrdя tutulub. Qoy nя qяdяr danышыrlar, danышsыnlar... ...Yox, dostlar, incimяyin, mяn icazя ilя yazan hяmkarlarыmы qoyub, icazя ilя danышan millяt vяkillяrindяn yaza bilmяrяm. Юzlяrindяn qorxmasam da onlara sяs verяnlяrdяn qorxuram. Bяlkя dя bir - neчя deputatla zarafatыm tutar, amma millяt vяkili seчяn millяtlя zarafat elяmяk olmaz...
Ишsiz - gцcsцz adamlarыq... Danышmaьa sюz, cыrmaьa bez, sыndыrmaьa qoz tapmayanda ortalыьa bir mюvzu atыb baшlayirыq mцbahisя elяmяyя. Yяni, tцrk qardaшlarыmыzыn sюzц olmasыn, dartышmaьa... O gцn qonшum mяndяn soruшdu: - Шair, mяnim bir diplomum var, sяn isя цч ali mяktяb bitirmisяn. Hяr halda, mяndяn savadlы olarsan... - Я, savad diplomun sayы ilя юlчцlmцr ki...Bax, bir Qulam Mяmmяdli var idi. Heч orta tяhsili dя yox idi. Иbtidai tяhsillя Azяrbaycandan vurub Orta Asiyadan чыxdы, mяшhur alim, tяdqiqatчы kimi tanыndы. Bu dцnyada iz qoyub getdi... - Yaxшы, sюzцmц kяsdin...Soruшmaq istяyirdim ki, Azяrbaycanda bir nazirlikdя eyni bюlgяdяn neчя adam iшlяyя bilяr? - Bax, bu qarшыsыndan keчdiyimiz nazirlik var ha, gяl elя o qapыnыn aьzыnda dayanan mцhafizя iшчisindяn soruшaq, gюrяk buranыn bюyцyц haralыdыr? - Bax, bu sюzцndяn sonra mяndя sяnin diplomlarыnыn цчцnя dя шцbhя yarandы... Я, sяn bilmirsяn ki, Azяrbaycanda qarpыzыn яn qыrmыzыsы Sabirabadda, kartofun яn yaxшыsi Gяdяbяydя, narыn яn turшmяzяsi Gюyчayda, xiyarыn яn irisi Lяnkяranda, yemiшin яn шirini Kцrdяmirdя yetiшir? Bu nя sualdыr verirsяn mяnя? Nazirlяrin harada doьulduьunu bilmirsяn? - Nazirlik tяk nazirdяn ibarяt deyil ki... - Dцz deyirsяn...Amma Azяrbaycanda yazыlmamыш qaydalar var. Mяsяlяn, шamaxыlы bir nazirin katibяsi, sцrцcцsц, cangцdяni, baш mцhasibi tovuzlu, yaxud, qubalы ola bilяrmi? Яsla!..Elя nazirlik aparatы iшчilяrinin яn azы yarыsы nazirin юzцnцn, яn yaxшы halda, arvadыnыn doьulduьu bюlgяdяn olmalыdыr. Yoxsa, o nazirlikdя iш getmяz... - Deyirsяn, qabiliyyяt amilini bir kяnara qoyub sяdaqяt amlinя цstцnlцk verirlяr? Axы, bu iшчilяrin чoxu dюvlяt qulluqчusu olmaq цчцn bir neчя mяrhяlяdяn ibarяt imtahandan keчirlяr... - Hя, dцz deyirsяn...Keчmяyinя keчirlяr...Amma nя sirrdisя, шamaxыlы nazirin nazirliyinя iшя qяbul olunmaq цчцn sяnяd verяnlяr, imtahandan keчяnlяr dя elя шamaxыlыlar olurlar... ... Юz - юzцmц qыnadыm...Dedim, яшшi nяyimя lazыmdы kim harada doьulub, nazir kimi harada yetiшib. Pensiyaчы adamam. Цчdя alacaьыm yox, beшdя verяcяyim...Mяnim yazmaьыmdan asыlы olmayaraq, kim haralыdыsa, elя oralыdы...
...Mяn dя aь - qara шяkillяrin hяsrяtini чяkirяm. Fяrman Baьыrov, Cahangir Иbadov, Aьяli Mяmmяdov, Rasim Sadыqov, Шahin Abasяliyev, Rafiq Salmanov, Rauf Umudov, Faiq Rяcяbli, Yaшar Xяlilov...Bu dostlarыmыn hamыsы чяkяn olub...Aьlыnыza baшqa шey gяtirmяyin, sюhbяt шяkil чяkmяkdяn gedir...Юzц dя bilirsiz necя чяkirdilяr?!. Aь - qara чяkirdilяr... Цfцqdяn boylanan, yaxud, qцrub edяn Gцnяшi aь - qara necя чяkmяk olar? Amma onlar чяkirdilяr...Юzц dя elя чяkirdilяr ki, aь - qara шяkillяr rяngli gюrцnцrdц...Kюhnя шяkillяrdя lalяli dцzlяrя, yaшыl yamaclara, mavi dяnizя baxmaьыn ayrы lяzzяti var...Яn чox чяkilяn шяkil Gюygюl idi...Bu Gюygюl hara, o Gюygюl hara...Biri rяngsiz olduьu halda rяngli, o biri rяngli olduьu halda rяngsiz...Sяnяtkarlыq юz yerindя, bu dostlarыmы birlяшdirяn, hamыsыnы bir birinя bяnzяdяn bilirsiniz nя idi?..Bax, bu bircя cцmlя: "Gюzцnц qыrpma, gцlцmsя, чяkirяm...olmadы...bir dя gцlцmsя, bax, bu oldu яla!" Doьrudan da яla olurdu... Иndi dя чяkяn чoxdu, daha doьrusu...hamы чяkir. Шяkilчяkяn olmaq цчцn heч fotoaparat da lazыm deyil. Uшaqdan - bюyцyя hamыnыn mobil telefonu var...Sяnяtkarlыq kцtlяvilяшib...Bu, yaxшыdыr, yoxsa, pisdir? Sosial шяbяkяlяrdя camaata sыrыnan toy шяkillяrinя baxыn, юzцnцz gюrяcяksiniz...O selfiyedi, nяdi, bяla olub baшыmыza, yoluxucu xяstяliyя чevrilib...Чяkilяn selfiyelяrdя ancaq bяrяlmiш gюzlяr, aьarmыш diшlяr, toyuьun yumurta чыxan yeri ilя mцqayisя oluna bilяcяk bцzцlmцш dodaqlar gюrцnцr... ...Hя, indi hamы чяkir...Tяkcя шяkil yox, baшqa шeylяr dя чяkirlяr. Mяsяlяn, hяsrяt чяkяnlяr var, biri beш il яvvяl, toy gecяsindяn sonra Moskvaya чюrяkpulu qazanmaьa gedяn, hяlя dя geri dюnmяyяn яrinin
hяsrяtini чяkir...Bir baшqasы sovet dюvrцnцn hяsrяtini чяkir...Siqaret чяkяnlяr dя var. Tцtцn mяmulatы xeyli bahalaшsa da, чяkяn hяlя dя чяkir...Dяrd чяkmяk dя kцtlяvilяшib...Varlы pulunun dяrdini чяkir, kasыb цmцdsцz vяziyyяtinin... ...Dяrd...Hяsrяt...Siqaret...Az da olsa, bunlarыn цчцnц bir yerdя чяkяnlяr dя var...Dяrd Qarabaь dяrdidir...Hяsrяt yurd hяsrяtidir...Siqaret tцstцsц od tutub yanan baьrыmыzыn tцstцsцdцr... ...Mяn dя aь - qara шяkillяrin hяsrяtini чяkirяm. O шяkillяrdя Шuшa da bizim idi, Aьdam, Laчыn, Kяlbяcяr, Fцzuli, Cяbrayыl, Zяngilan, Qubadlы da... Azpress.az
***
Cыdыr dцzцndя toy... Mяryяm Parisdя keчirilяn beynяlxalq sяrgidя Ermяnistan pavilyonuna niyя getmiшdi? O, ermяni qыzыnыn saчlarыnы necя yoldu, цzцnя niyя tцpцrdц? Oxusanыz, bilяcяksiniz... Maraqlы шeirlяri, hekayяtlяri, publisistik dцшцncяlяri ilя Moderator.az oxucularыnыn gюrцшцnя gяlяn tanыnmыш yazычы - publisist Mяzahir Sцleymanzadя Qarabaь mюvzusunda "Cыdыr dцzцndя toy" adlы sяnяdli povest yazыb. Hяmin povestdяn bir parчanы tяqdim edirik: ...Parisdя mюhtяшяm sяrgi aчыlmышdы. Sяrgiyя gяlяnlяrin ardы - arasы kяsilmirdi. Azяrbaycan pavilyonuna baш чяkяnlяr Alim Qasыmovun vя Fяrqanяnin ecazkar sяsinin sehrinя dцшцrdцlяr. Qonaqlar nяfis xalчalarыmыza, rяssamlarыmыzыn gюzяl яsяrlяrinя maraqla baxыrdыlar. Mяtinin чяkdiyi tablo, Mяryяmin toxuduьu xalчa qarшыsыnda toplaшanlarыn sayы daha чox idi. Jurnalistlяr onlardan mцsahibяlяr alыr, belя gяnc ikяn qazandыqlarы uьurun sirrini юyrяnmяyя чalышыrdыlar. Gцnorta yemяyindяn sonra Mяryяm Mяtinя tяklif etdi: - Gedяk baшqa pavilyonlarы da gяzяk. Tцrklяrin, юzbяklяrin, tцrkmяnlяrin, gцrcцlяrin xalq sяnяti nцmunяlяri mяni чox maraqlandыrыr. Mяtin etiraz elяmяdi. Onlar eksponatlara baxa - baxa Tцrkiyя pavilyonuna tяrяf gedir, yolцstц ayaq saxlayыb diqqяtlяrini cяlb elяyяn rяsmlяrя, heykяllяrя, milli geyimlяrя baxыrdыlar. Ermяnistan pavilyonunun qarшыsыndan keчяndя Mяryяm ayaq saxlayыb gюzцnц divardan asыlmыш bir xalчaya zillяdi. Mяtin onun qolundan yapышdы: - Gedяk, dцшmяn pavilyonuna belя maraqla baxmaq bizя yaraшmaz. - Dayan, Mяtin, gюrdцyцn o xalчanы iki il яvvяl mяn toxumuшam. - Nя danышыrsan, Mяryяm? Bax, o xalчanыn mцяllifi dя yanыnda dayanыb. Xalчadы da, yяqin bir az sяninkinя oxшayыr. - Yox, Mяtin, gedяk ona yaxыndan baxaq.
- Mяryяm, bizimkilяr eшitsя ki, Ermяnistan pavilyonuna getmiшik... - Kim nя deyir, desin. Sяn getmirsяn, mяn юzцm tяk gedяrяm. Mяtin naяlac qalыb Mяryяmя qoшuldu. Mяryяm xalчanыn yanыna gяlib яlini ona sцrtdц. Heч bir шцbhяsi qalmadы. Amma юzцnц o yerя qoymayыb dedi: - Nя gюzяl xalчadыr! - Ermяni xalчalarыnыn hamыsы gюzяldir, xanыm,- юzцnц xalчanыn mцяllifi kimi qяlяmя verяn Siranuш Akopyan Mяryяmя yaxыnlaшdы.- Mяnim toxuduьum xalчalar Ermitajda, lap elя Parisin Luvr muzeyindя dя nцmayiш etdirilir. Mяryяm яsяblяrini gцclя cilovlayыrdы: - Bu xalчanы hansы цslubda toxumusunuz, onun hяr kvadratmetrinя neчя ilmя vurmusunuz? Siranuш Akopyan peшяkarcasыna verilяn suallardan mяmnun qalmasa da юzцnц яlя almaьa чalышdы: - Цslub, elя ermяni цslubudur, o ki, qaldы ilmяlяrin sayыna, dцzцnц deyim ki, unutmuшam, amma iki yцz, цч yцzdяn az deyil. Яtrafa чoxlu adam toplaшmышdы. Onlarыn arasыnda xarici юlkяlяrdяn gяlmiш xalчa mцtяxяssislяri dя var idi. Onlar Siranuшun cavabыna gцlцшdцlяr, amma bir sюz demяyib bu dialoqun necя baшa чatacaьыnы gюzlяdilяr. Telekameralarыn getdikcя чoxaldыьыnы gюrяn Mяryяm fransыz dilindя nюvbяti sualыnы verdi: - Yaxшы, яgяr bu sыrf ermяni цslubudursa, onda niyя xalчanыn kяnarlarы milli Azяrbaycan ornamenti ilя bяzяdilib? Bax, bu butalarыn ermяni цslubu ilя nя яlaqяsi var? - Buta? Buta nяdir?
- Yaxшы, butanыn nя olduьunu bilmirsяn, bяs xalчanыn kяnarыndakы bu inisialыn- "M vя C" hяrflяrinin aчmasыnы necя, sюylяyя bilяrsяn? - Hя, niyя sюylяmirяm, "M" mяnim anam Melanyanыn adыnыn baш hяrfidir, "C" isя... Mяryяm daha dюzя bilmяdi: - Vicdansыz, oьru! "M" Melanya yox, Mяryяm demяkdir! - Mяryяm Siranuшun saчыndan yapышыb yerя sяrdi, чыxыb onun sinяsinin цstцndя oturdu: - Bu xalчanы iki il яvvяl mяn toxumuшam. Onun hяr kvadratmetrinя sяnin dediyin kimi iki yцz, цч yцz yox, dцz on milyon ilmя vurulub. Mяryяm Siranuшun sifяtinя tцpцrцb ayaьa qalxdы. Yцzlяrlя adam heyrяtlя gяnc qыzыn nя edяcяyini gюzlяyirdi. Bцtцn telekameralar ona yюnяlmiшdi. Mяryяm юzцnц яlя alыb dedi: - Mяni baьышlayыn, dюzя bilmяdim. Bunlarыn nяfяsi dя yalanla gedib gяlir. Milli mяtbяximizdяn tutmuш musiqimizяdяk, rяqslяrimizяdяk hяr шeyi юz adlarыna чыxыrlar. Ruslarыn havadarlыьы ilя torpaqlarыmыzыn iyirmi faizini iшьal ediblяr, kяndlяrimizin, шяhяrlяrimizin, чaylarыmыzыn, gюllяrimizin adlarыnы dяyiшiblяr. Bax, gюrdцyцnцz bu xalчanы mяn юzцm toxumuшam. Utanmayыb sяrgiyя gяtiriblяr. Fransыz jurnalistlяrdяn biri soruшdu: - Mяryяm xanыm, bяs sizin toxuduьunuz bu gюzяl xalчa Ermяnistana necя gedib чыxыb? - Ehtiyacыmыz olduьu цчцn Qцdrяt babam bu xalчanы Gяncя bazarыna aparыb orada bir gцrcцyя satmышdы. Necя olubsa, gedib Ermяnistana чыxыb... Mяtin Mяryяmin яlindяn tutub Azяrbaycan pavilyonuna tяrяf apardы. Orada artыq baш vermiш hadisяdяn xяbяr tutmuшdular... Moderator.az
***
ŞEİRLƏR
Al-qыrmыzы kюynяyimя lяkя dцшdц... Adi sudu, Nяnяm yudu Tяmizlяndi. Kaьыzima, dяftяrimя lяkя dцшdц... Tale yazdы, Anam pozdu Tяmizlяndi. Aь dяrimя, яllяrimя lяkя dцшdц... Loьman gяldi, Dяrman verdi Tяmizlяndi. Цrяyimя lяkя dцшdц... Bu nя iшdi? Baш sыndыrdы gяlin, qыz Hamы qaldы яlacsыz...
*** Sevinc qыzыm, gяl mяn sяnя, Bacыn Aytяndяn danышыm. Xяritяni aчыb yenя, Doьma Vяtяndяn danышыm... Boynu bцkцk bяnюvшяdяn, Xarы bцlbцllц Шuшadan, Mяni bюyцdцb yaшadan, Obadan, eldяn danышыm... Nяnяn toxuyan xalыdan, Zavallы Aшыq Alыdan, Viran qalmыш Xocalыdan, Qяmnяn, kяdяrdяn danышыm... Hяrdяn mяni qoyub qaчan, Sevincindяn quшtяk uчan, Hяyatыma яtir saчan, Bir qыzыl gцldяn danышыm... Gцllцcя paltarыn geyяn, Naz eylяyяn, юzцn юyяn, Qяfяsdя dя nяьmя deyяn, Sarы bцlbцldяn danышыm... Boz torpaqla nяfяs alan, Tez yetiшяn, dцzdя qalan, Saчlarыna bяzяk olan, Sцsяn - sцmbцldяn danышыm...
Mяn doymadыm sюzlяrindяn, Qardaшыmыn qыzlarыndan, Юpцm ala gюzlяrindяn, Sяntяk gюzяldяn danышыm...
*** - Yenя yuxun qaчdыmы, Ay baba, faьыr baba... Yanыndan yel keчdimi, Tez mяni чaьыr, baba!.. Hяr sяhяr ufuldayыb, Zяng elяmя heч kimя... Цmid baьla nяvяnя Mяdinяtяk hяkimя!...
*** Oliqarxыn silahы bu millяtя tuшlanыb... Silahыn varsa яgяr, Polis sяni tutacaq. Qaranlыq zirzяminin, Bir kцncцnя atacaq... Adam юldцrmяk olmaz, Cinayяtdir, gцnahdыr... Pul -- oliqarx яlindя, Яn qorxulu silahdыr! Onun varы, dюvlяti, Hяr nя desяn, varыdыr. Kяnddяki imarяti, Bil, silah anbarыdыr! Oliqarxыn silahы, Bu millяtя tuшlanыb, Bu dюvlяtя tuшlanыb... Deyяsяn, vaxt yetiшib, Mцharibя baшlanыb...
*** Yellяncяkdя yellяnяn, Sюz demяmiш dillяnяn, Balaca meymun kimi Budaqlardan sallanan O qыzыn adы nяdir?
Mяryяmdir, Mяdinяdir? - Mяr-yяm-dir! Babasыnыn цrяyi, Aшы, duzu, чюrяyi. Gюzlяrinin iшыьы, Юmrцnцn yaraшыьы, O qыzыn adы nяdir? Mяryяmdir, Mяdinяdir? - Mяr-yяm-dir!
*** -Nяnя, mяnя yumaq ver, Rяngbяrяng yumaq olsun. Biri yaшыl, biri gюy, Biri dя dцmaь olsun... Qoy piшiyim oynasыn, Mяn dя yatыm, dincяlim. Axы, чox yorulmuшam, Bir az юzцmя gяlim... - Ay mяnim чiчяk nяvяm, Hamыdan gюyчяk nяvяm. Gюrцrяm, sяnin kimi, Piшiyin dя yorulub... Verdiyin yumaqlarы, Bir kяnara atacaq. Bil ki, sяn yatan kimi, O da gedib yatacaq...
*** -Baba, mяnim dюrd yaшыm var, bяs sяnin? -Mяn dя sяndяn bir azacыq bюyцyяm... -Baba, beш yaшыn var, sяn dя uшaqsan? -Mяn uшaq deyilяm...uшaq kimiyяm...
*** Иstяyirяm bu mяclisdя, Sюz olsun, sюzbaz olmasыn. Шяrab sцzяn, rяqs elяyяn, Qыz olsun, qыzbaz olmasыn. Yemяk dцzцlsцn sцfrяyя, Aш olsun, aшbaz olmasыn. Deyяk - gцlяk, шadlыq edяk, Heч bir etiraz olmasыn.
Цrяyimiz sяrinlяnsin, Payыz olsun, yaz olmasыn. Tцnd шяrabыn tяsirindяn, Aьlыmыz dayaz olmasыn. Yanыmыzda keшik чяkяn, Yekя, nataraz olmasыn. Ona baxыb sыxыlmayaq, Rяngimiz bяyaz olmasыn. Bura aшыq yeri deyil, Bu mяclisdя saz olmasыn. Gяlir, goy gяlsin Gцlyanaq, Oxuyan Gцlyaz olmasыn. Yolun kяs gяdя - gцdяnin, Gяlib bizя paz olmasыn. Bizя paxыllыq edяnin, Иlqarы heч dцz olmasыn!..
*** Deyяsяn, islatmыsan, vay, шalvarыn nяmiшdi... Mяn bir sevgi шairiydim... Niyя mяni devirdiniz? Gecя - gцndцz nalя чяkяn, Bir шairя чevirdiniz... Mяn bir sevgi шairiydim... Niyя mяni dюndяrdiniz? Ruhu xяstяdir, sюylяyib, Hяkimlяrя gюndяrdiniz... Mяn bir sevgi шairiydim... Niyя mяni юldцrdцnцz? Mяn heч, mяzlum camaatы, Юzцnцzя gцldцrdцnцz... Mяn bir sevgi шairiydim... Niyя цzdцz цmidimi? Иlhamыmы sюndцrdцnцz... Mцkafatыm bu idimi?..
***
Demя sяndяn qorxuram, Sюylяmя bu nя iшdi... Mяn sяfяrя чыxыram, Yolum yoxuш, eniшdi... Bir tяlя qurduьunu, Evini yardыьыnы, Sяnin kim olduьunu, Arvadыn bilmяmiшdi... Qяlbsizi, amansыzы, Dinsizi, imansыzы, Tarix sяntяk qansыzы, Heч zaman gюrmяmiшdi... El kючцb, sяn yatmыsan, Min gцnaha batmыsan, Deyяsяn, islatmыsan, Vay, шalvarыn nяmiшdi... Bax kюkцnя, soyuna, Oxшayыrsan qoyuna... Шeirim sяnin boyuna, Юlчdцyцm bir qяmiшdi...
*** Mяn bir sevgi шairiydim... Niyя mяni devirdiniz?... Mяnim ahu gюzlц gюzяl Mяdinяm, Sяnя hяyat verяn gяlinя qurban. Bяnюvшя яtirli, nяrgiz яtirli, Yenicя aчыlan gцlцnя qurban. Sяn qoшa qanadlы kiчik mяlяksяn, Sяnin gцl baьlanan telinя qurban. Sяn bir sяrin mehsяn, яsяn kцlяksяn, Gюzцndяn tюkцlяn selinя qurban. Яllяrin elя bil aь kяpяnяkdi, Saчыma uzanan яlinя qurban. Sюzlяrin шirindi, qяlbin kюvrяkdi, Mяnя "baba" deyяn dilinя qurban!..
*** Mяn bir sevgi шairiydim... Niyя mяni devirdiniz? Gecя - gцndцz nalя чяkяn, Bir шairя чevirdiniz... Mяn bir sevgi шairiydim... Niyя mяni dюndяrdiniz? Ruhu xяstяdir, sюylяyib, Hяkimlяrя gюndяrdiniz... Mяn bir sevgi шairiydim... Niyя mяni юldцrdцnцz? Mяn heч, mяzlum camaatы, Юzцnцzя gцldцrdцnцz... Mяn bir sevgi шairiydim... Niyя цzdцz цmidimi? Иlhamыmы sюndцrdцnцz... Mцkafatыm bu idimi?..
*** Demя sяndяn qorxuram, Sюylяmя bu nя iшdi... Mяn sяfяrя чыxыram, Yolum yoxuш, eniшdi... Bir tяlя qurduьunu, Evini yardыьыnы, Sяnin kim olduьunu, Arvadыn bilmяmiшdi... Qяlbsizi, amansыzы, Dinsizi, imansыzы, Tarix sяntяk qansыzы, Heч zaman gюrmяmiшdi... El kючцb, sяn yatmыsan, Min gцnaha batmыsan, Deyяsяn, islatmыsan, Vay, шalvarыn nяmiшdi... Bax kюkцnя, soyuna,
Oxшayыrsan qoyuna... Шeirim sяnin boyuna, Юlчdцyцm bir qяmiшdi...
*** Bizя cavan qыz gяrяkdi, iшvя gяrяk, naz gяrяkdi... Bizim zavallы qonшumuz, Иш axtarыr neчя gцndц... Qapыlarы dюyцr bir - bir, Иш tapmaq yaman чяtindi... Ona baxыb цz чevirir, Dodaq bцzцr mцdiriyyяt, Bilmяk olmur nяdi mяqsяd, nяdi niyyяt... Иndi cavan mцdirlяrdя yoxdu adi mяdяniyyяt... Deyir, kiшi, чыx get burdan, Bizя cavan qыz gяrяkdi, Ишvя gяrяk, naz gяrяkdi. Sяnin isя юtцb yaшыn, Gюrцrцk, sцzцlцb aшыn, Qalmayыb dostun, yoldaшыn, Kompцterdяn чыxmыr baшыn. Burda iшlяmяk istяsяn, Gяrяk neчя dil bilяsяn. Mцdir sяnя qal deyяndя qalasan, юl deyяndя юlяsяn... Mяnim qonшum sovet dюvrцndяn qalmadы, Onun kimi tяmiz insan tamam tцkяndi, qalmadы... Polad kimi qollarы var, Palыd kimi yumruqlarы. Onun nяcib яmяllяri, Kцlцng чalan яllяri var. Zяmanяnin gяrdiшidi... Qonшum sovet adamыdы, Qonшum kюhnя kiшidi... Bu dюvran чox tez dяyiшdi,
Юlkяmiz mцstяqillяшdi. Aьыllы fikirlяшincя, dяli dяryanы keчdi... Oьru elя baьыrdы ki, doьrunun baьrы yarыldы. Sяbrimiz yaman daraldы, Sarmaшыq чiчяyя sarыldы... Kяsildi bacadan qalxan tцstц, Aчыldы чox mяtlяbin цstц... Dяrяbяylik baш alыb getdi, Ara qarышdы, mяzhяb itdi... Elя o vaxtdan qonшum kimi mяrd oьullar dцшdц taxtdan... Ишsiz qaldы mцtяxяssis, Getdi sяssiz, gяldi sяssiz... Pulsuz qoydu arvadыnы, Иtirdi tяmiz adыnы... Sovet vaxtы ona qucaq aчan arvad, tez qoшulub qaчan arvad Цz dюndяrdi, kцsdц ondan. Unutdular mяhяbbяti, itirdilяr lяyaqяti... Mяnim qonшum iш axtarыr, Kцчяlяri gяzir, gяzir... Ишsizliyя dюzцr, dюzцr... Яlinя dцшяndя girяvя, Yazыq - yazыq gяlir evя. Arvadы чыxыr юzцndяn, Zяhrimar yaьыr цzцndяn. Demir, kiшi, xoш gяlmisяn, Deyir, яliboш gяlmisяn... Yazыq qonшum nя qяdяr eylяsin sяbr? Doьru deyib ulu Sabir: Adяmi adяm elяyяn paradыr, Parasыz adяmin цzц qaradыr...
***
Allah fяrmanыmы belя gюndяrib, Durmuшam mяn iki qыz arasыnda. Tale gюz yaшыmы selя dюndяrib, Qalmышam qaш ilя gюz arasыnda. Qaш da mяnimkidi, gюz dя mяnimki, Ocaq da mяnimki, kюz dя mяnimki. Hяr iki vяfalы qыz da mяnimki, Qalmышam чюrяklя duz arasыnda. Юz acы dilimя bal axtarыram, Aparыb satmaьa mal axtarыram. Юzцmя bir asan yol axtarыram, Qalmышam dяrяylя dцz arasыnda. Bяzяn fikirlяrim mяni azdыrыr, Hяyatdan bezdirir, iшdяn bezdirir. Biri soyuq verir, biri qыzdыrыr, Qalmышam qыш ilя yaz arasыnda...
*** Keчmiшяm юmrцmцn dюrd limanыndan Mяn bir tale yцklц kюhnя gяmiyяm, Bцyцklц-kiчikli limanlarыm var. Mяn gяmi olsam da insan kimiyяm, Hяzin arzularыm,gцmanlarыm var. Uzaq dяnizlяrdя gяzirяm hяr gцn, Lяngяr vura-vura цzцrяm hяr gцn... Fit verib yanыmdan keчir gяmilяr, Sankы tяyyarяdir,uчur gяmilяr... Mяn isя lap kюhnя,bir paslы gяmi, Arxaya baxmadan цzцr, цzцrяm... Чoxdan unutmuшam kяdяri,qяmi, Allahыm dюz deyir, mяn dя dюzцrяm... Tez-tez yada salыb юtяn gцnlяri, Deyirяm bir daha dюnmяrяm geri... Keчmiшяm юmrцmцn dюrd limanыndan, Sevinc limanыndan,dяrd limanыndan. "Gяnclik" limanыmыn sюnцb iшыьы, "Cavanlыq" - юmrцmцn yar - yaraшыьы.
Yenicя чatdыьяm liman - "Qocalыq", Иndi can atdыьыm liman - "Ucalыq"!..
*** Tяk "Чobanlar" rяqsi qalыb... "Vяtяn oьlu чoban Qara, Yay sцrцnц gюy daьlara..." Mяn hara, bu чoban hara, Xяyal uчur uzaqlara... Bu mahnы чox oxunardы, O dюvrdя чobanlarыn Adы vardы, sanы vardы... Onun dostu qara kюpяk, Dцшmяni dя canavardы... Чiynindяki yapыncыsы, Чobana чox yaraшardы. Bu чobanlar bir - birilя, Bяhsя girяr, yarышardы. Gecя - gцndцz yatmaz чoban, Gцnяшя salam verяrdi. Dяrdя - qяmя batmaz чoban, Hяr gцn qatыq, sцd yeyяrdi. Zяhmяt чяkib hяr qoyundan, Neчя bala alardы o, Hяrdяn чomaьa sюykяnib, Tцtяyini чalardы o. Чoban tяhsil dя alardы, Чoban deputat olardы. Vцqarlыydы чoban oьlu, Atasыyla fяxr edяrdi. Ишgцzardы чoban qыzы, Baшqasыnы bяyяnmяyib, Чobana яrя gedяrdi... Yanыndan yel юtяn kimi, Gяlяrdi yaylaq hяkimi. Xalq artisti daьa чыxar, Чobana zurna чalardы. O, чevrilib gюyя baxar,
Ucaldыqca ucalardы... Чobanlarыn шяrяfinя, Yerя xalы sяrilяrdi. Bizim bu daьlar oьluna, Orden - medal verilяrdi. Bu xяbяr el - el gяzяrdi, Qяzetlяr ondan yazardы... Ay camaat, bu nя iшdi, Dюvrцmцz yaman dяyiшdi... Zяmanяnin цzц qara, Zяrbя vurdu чobanlara. Kolxoz sяdri fermer oldu, Qoyunlarы satыn aldы. Gюy yaylaqlar юzяllяшdi, Buz bulaqlar юzяllяшdi. Alaчыьыn satыb чoban, Yapыncыsыn atыb чoban, Gюy daьlarla halallaшdы, Kюpяyilя vidalaшdы... Чяmяndяn xяbяrsiz, Gцldяn xяbяrsiz, Arvaddan xяbяrsiz, Eldяn xяbяrsiz, Hoppanыb aшыb hasarы, Цz tutdu Bakыya sarы... Шяhяrli oldu xan чoban, Saraldы, soldu xan чoban... Vцqarlы Vяtяn oьlunun O daьlarda nяfsi qalыb. Bizя hяmin чobanlardan, Tяk "Чobanlar" rяqsi qalыb...
*** Чox mюtяbяr sarayda, gюr qыz necя oturub... Hяlя bu harasыdыr... Ateizmdяn dяrs deyяn, "Allah yoxdur" sюylяyяn Яn bюyцk mяscidin baш mollasыdыr. Daha nя olasыdыr?..
Hяlя bu harasыdыr... Bu nazirin yerinя qoyulan tяzя nazir Ermяni balasыdыr. Daha nя olasыdыr?.. Hяlя bu harasыdыr... Иldяn - ilя uzanan aьыr Qarabaь dяrdi Qяlbimin yarasыdыr. Daha nя olasыdыr?.. Hяlя bu harasыdыr... Mяnя baxыb gцl deyяn, xяlvяt bizя gяl deyяn Qonшunun qarыsыdыr. Daha nя olasыdir?.. Hяlя bu harasыdыr... Atasы чoban olub, lцt olub, цryan olub, Oьlu deyir var - dюvlяt atamыn mirasыdыr. Daha nя olasыdыr?.. Hяlя bu harasыdыr... Яdяb - яrkan qalmayыb, Чox mюtяbяr sarayda, gюr qыz necя oturub... Onun gюrцnяn yeri qычыnыn arasыdыr. Daha nя olasыdыr?.. Hяlя bu harasыdыr... Zцlm цstцndя ucalan, bu cah - cяlal, bu dюvlяt Xaraba qalasыdыr. Daha nя olasыdыr?.. Hяlя bu harasыdыr... Иldяn - ilя sяbr edib, min bir zяhmяt, яzabla Яkdiyimiz чiчяklяr
Saralыb solasыdыr. Daha nя olasыdыr?.. Hяlя bu harasыdыr... Az da olsa pul idi, manatыmыz da юldц, Bu gцn onun yasыdыr. Daha nя olasыdыr?... Hяlя bu harasыdыr... Tяhsilimiz dя bяrbad, elmimiz yaman gцndя... Gюz aчmaьa qoymayan cahilliyin pasыdыr. Daha nя olasыdыr?.. Hяlя bu harasыdыr... Sюyцn, qыnayыn mяni, gizli sыnayыn mяni, Yazdыьыm bu шeirlяr цzцmцn qarasыdыr... Mяndяn asыlы deyil ki...olacaq...olasыdыr...
*** Gяlirsяn, gяl, Yeni il, Bizя dя bir gцn gяtir! Qaniчяn mяmurlara, Dяrd gяtir, sцrgцn gяtir! Elя et ki, kasыbыn, Hяyatы tяzяlяnsin. Цmцdsцz arzularыn, Цstцnя su яlяnsin. Elя et ki, xalqыmыz, Чюrяk dяrdi чяkmяsin. Ana balasы цчцn, Gюz yaшlarы tюkmяsin. Elя et ki, yaltaqlыq, Яrisin, yoxa чыxsыn. Xalqa zцlцm edяnin, Allah evini yыxsыn!.. Hasarlarы sюkцlsцn, Gюy meшяnin, dяnizin. Bu sяdlяri чяkяnlяr, Sцrцnsцn dizin - dizin...
Elя et ki, adamlar, Danышsыn daim haqqdan. Cavanlar шяrlяnmяsin, Tutulmasыn nahaqdan... Elя шяrait yarat, Яdalяt zяfяr чalsыn. Hяrя qalxa bildiyi, Mяrtяbяyя ucalsыn! Elя et ki, yыьышsыn, Qaчqыn - kючkцn sюhbяti. Qяlbimizdя kюk salsыn, Qarabaь mяhяbbяti. Elя et цrяyimiz, Bu Vяtяnlя dюyцnsцn. Xalqыmыz gцclц, mцdrik, Rяhbяrilя юyцnsцn!...
*** Nяvяm чox balacadыr, Tяzя - tяzя dil aчыr... Danышdыqca qяlbimdя, Чiчяk aчыr, gцl aчыr... "R" yerinя "Y" deyir, "Ш" yerinя "S" deyir.. Шaxta babanы gюrцb, Deyir, "Saxta baba"dыr, Baшыndakы gюy papaq, Яynindяki яbadыr. Bяlkя uшaq dцz deyir, O, doьrudan saxtadыr?.. Kцlяk qapыnы dюyцr, Чюldя boran, шaxtadыr... Gяl, bir onu saxlayaq, Sual verib yoxlayaq... Deyяk, ay Шaxta baba, Bax gюr nяvяm nя istяr? Sehirli чubuьunla, Sяn bir mюcцzя gюstяr... Elя et mяnim babam, Elzatяk шeir yazsыn. Deputat яmi kimi, Чaшыb yolunu azsыn... Yaltaq - yaltaq danышыb, Юzцnя quyu qazsыn...
Elя et mяnim babam, Yцz manat rцшvяt alsыn. Ишdяn evя gяlяndя, Meyvя alsыn, яt alsыn... Elя et mяnim babam, Чox sadяlюvh olmasыn, Elin dяrdini чяkib, Saralmasыn, solmasыn... ...Gюyцn цzц qaraldы, Elя bil шimшяk чaxdы... Шaxta baba bir mяnя, Bir dя nяvяmя baxdы... Kюks юtцrdц dяrindяn... Яlindяki чubuьu, Чыxыb dцшdц яlindяn... Яbasыnы чыxarыb, Qarыn цstцnя atdы... Heч yeni il gяlmяmiш, Gedib evindя yatdы... ...Nяvяm doьru deyirmiш... "Saxta baba"ymыш gяlяn, Шaxta baba deyilmiш...
*** Yыgышыb hяr dяfя toya gedяndя, Bir az ayaq цstя durub baxыram. Ara qarышanda, mяzhяb itяndя, Mяn daha dюzmяyib чюlя чыxыram. Masanыn цstцndя, gюr bir nяlяr var, Hamыsы bahalы, dadlы, lяzizdir. "Vaьzalы"ya dodaq bцzцr qonaqlar, "Mendelson" onlara daha яzizdir. . Иndi tamada da dцшцbdц dяbdяn Cavan mцьяnnilяr meydan sulayыr. Чoxdan uzaqlaшыb kюkdяn, яmяldяn, Biri nяrя чяkir, biri ulayir. Qяflяtяn sarayda iшыqlar sюnцr, Bilmirsяn bu toydur, ya diskoteka. Gюrцrяm cavanlar yaman sevinir, Atыlыb-dцшцrlяr bu tыqhatыqqa. Xalqыn adяtinя mяhяl qoyulmur, Qalmayib aьыllы sюzя ehtiyac.
Zяmanя dяyiшib, indi duyulmur, Bir ustad aшыьa, saza ehtiyac. Иllяr keчir, tapыlmayыr яlacы, Mяclis coшur, bulaq kimi qaynayыr. "Яrяb rяqsi", "Иran rяqsi", "Turacы"... Mяnim xalqыm hяr havaya oynayыr...
*** Gцn keчib,vaxt юtцшцbdц, Mяni yada salan yoxdu. Sazыm da kюkdяn dцшцbdц, Kюklяyяn yox,чalan yoxdu. Hяvяs qalmыb чalышmaьa, Dяryatяk dolub daшmaьa. Ишlяri dцzцb qoшmaьa, Dцz-яmяlli plan yoxdu. Olan qalanыn itirib, Allaha pяnah gяtirib, Bu юlkяdяn baш gюtцrцb, Gedяn чoxdu,qalan yoxdu. Yaramыn yoxdur mяlhяmi, Mяn kimdяn alыm ilhamы? Fыrыldaq iшlяdir hamы, Шяrяflя ucalan yoxdu. Qoyma mяni qocalmaьa, Юzgяyя mюhtac olmaьa. Gяlib canыmы almaьa, Bir zяhяrli ilan yoxdu. Чox hяssasam,qяlb qыrmaram, Heч kяsi darda qoymaram. Dцnyadan tutub durmaram, Sюzlяrimdя yalan yoxdu,,,
*** Cavanlar daь aшыb,dяrя keчirlяr, Yaman keчhakeчdir,yaman keчhakeч... Яtirli gцllяrdяn birin seчirlяr... Yaman seчhaseчdir,yaman seчhaseч... Falчыlar kiminsя bяxtin aчыrlar, Yaman aчhaaчdыr,yaman aчhaaч... Qыzlar niшanlanыb gяlin kючцrlяr, Yaman kючhяkючdцr,yaman kючhakюч... Шяrbяt яvяzinя шяrab iчirlяr,
Yaman iчhяiчdir,yaman iчhяiч... Qarыlar gюz qoyub pычыldaчыrlar, Yaman pычhapычdыr,yaman pычhapыч... Zяmidя sapsarы sцmbцl yetiшib, Yaman biчhяbiчdir,yaman biчhяbiч... Adamlar bir qarыn чюrяk hayыnda, Yaman qaчhaqaчdыr,yaman qaчhaqaч...
*** Allah bilя - bilя bizi ayыrdы, Vallah, gцlя - gцlя bizi ayыrdы... Qяlbimdя o boyda mяhяbbяt vardы, Dцшцndц, bu hяlя mяnimчцn azdы... Sяni hяyatыmdan alыb apardы, Mяnim taleyimi yenidяn yazdы... Allah bilя - bilя bizi ayыrdы, Vallah, gцlя - gцlя bizi ayыrdы... Qяflяtяn цzцldц яlin - яlimdяn, Sяn mяlяk qanadlы bir quшa dюndцn. Yayыn ortasыnda, qыzmar bir gцndя, Qяlbimi цшцdяn bir qышa dюndцn... Allah bilя - bilя bizi ayыrdы, Vallah, gцlя - gцlя bizi ayыrdы... Tanrы mяslяhяti yяqin belяymiш, Sяni qovuшdurdu яbяdiyyяtя. Vцsala yetmяmiш, kama чatmamыш, Mяni mяhkum etdi dяrdя, hяsrяtя... Allah bilя - bilя bizi ayыrdы, Vallah, gцlя - gцlя bizi ayыrdы ...
*** Чal - чaьыrla baшыmыzы qatdыlar, Sяrvяt yыьыb hяr arzuya чatdыlar... Nяyim vardы taladыlar, soydular, Vяtяnimi yaman gцnя qoydular... Gяl indi sяn yaшa, yarat, Allah, mяnim dadыma чat! Bыьlarыndan yaь tюkцlяn, O nazirin юzцnя bax, Шalvarыnыn balaьыna, Dцшцk - dцшцk sюzцnя bax... Hяr gцn яsяblяr gяrilir, Tяzя fяrmanlar verilir... Nazirsя юz iшindяdir,
Яvvяlki vяrdiшindяdir... Юz xalqыna can yandыran, Nazir adы чяkin gюrцm... Gedib onu qucaqlayыm, Чiчяklяrdяn чяlяng hюrцm... Иcra baшчыsы da nazirin tayы, Hяlя kяsilmяyib gцndяlik payы... Siz bu xalqa yiyя durun, Qoy ucadan gяlsin sяsi, Xalq dюvlяtin sahibidir, Mяmur xalqыn xidmяtчisi. Nя vaxt isinяcяk bu od, bu ocaq, Xalqыn xidmяtindя kim dayanacaq? Bir az da bizi dцшцnцn, Vicdanыnыz olsun sizin! Xalqыn ahы tutar sizi, Sцrцnяrsiz dizin - dizin...
*** Sюylя, qoч Koroьlu, bяs biz indi neylяyяk? Dяrdimizi aчыb kimя sюylяyяk? Sяn tяkcя tцfяng gюrmцшdцn, Чяkя bilmirdin bu dяrdi... Bяs mobil telefon, avtomat, Tank gюrsяydin nя edяrdin? Sяnin zamanыnda yaшыl meшяlяr, Boynu bцkцk bяnюvшяlяr, Uca daьlar, meyvяli baьlar, Axar sular, buz bulaqlar olardы. Иri yarpaqlы, qollu - budaqlы aьaclar Yerя kюlgя salardы... Qoч Koroьlu, bilirsяn indi, Bu gюzяllik kimindi? Nя mяnimdi, nя sяnin, Nя dя yoldan keчяnin... Meшяlяrdя, чюllяrdя uca hasarlar tikilib, Elя bil ki, Чin sяddidir, Hasarlarыn цzяrindяn tikanlы mяftil чяkilib. Bu yerlяrdяn keчmяk olmaz, Bulaqdan su iчmяk olmaz... Meшяdя meшяlik qalmayыb, Kiшidя kiшilik qalmayыb... Цrяyin partlasыn, Koroьlu! Gorun чatlasыn, Koroьlu!
Qыrыlыbdы sяnin belin Юzяllяшib Чяnlibelin!...
*** Vaxt tapdыm qocalmaьa... Allah, bu nя iш idi?.. Чыxdыm чюrяk almaьa, Barmaqlarыm цшцdц... Soyuq dяymяsin deyя, Яlimdяki manatы, Ovcumda sыxdыm bяrk - bяrk. O mяnim son цmцdцm, O, mяnimчцn bir чюrяk... Pensiyamыn sonuncu Manatыydы bu manat... Onsuz necя yaшayыm, Necя aчыm qol - qanad?.. Soyuq mяni kяsirdi, Qяlbim tir - tir яsirdi... Яlimdяki manatы Bir daha sыxdыm, sыxdыm, Sonra ovcumu aчыb, Onun цzцnя baxdыm. Manat mяndяn utandы... Sanki xяcalяtindяn, O pul alышdы, yandы... Elя bil ki, цrяyim, Bir anlыьa dayandы... Шimaldan яsяn kцlяk, Qяfil fяryad qopardы. Pulu яlimdяn alыb, Uzaqlara apardы... Mяn dя qaldыm чюrяksiz, Zavallы manat kimi, Bir kimsяyя gяrяksiz...
*** ...Orda, yarыqaranlыq, Otaьыn bucaьыnda, Hяyяtini it basan, Saqqalыnы bit basan Mollanыn qucaьыnda On yaшlы qыz aьlayыr... Anasыnы sяslяyir,
onun dadыna чatan Bir adam soraqlayir... Яlindя "Quran" tutan, Bюyцk gцnaha batan Vicdansыz molla isя "Siья" duasы yazыb, Diшlяrini aьardыr... Юz iyrяnc яllяriylя O gюzяl, mяsum qыzыn Kюynяyini чыxardыr... Mяscidlяrin sayы yox, Savadsыzlыq, cяhalяt... Mollalarыn чiynindя Hara gedir bu millяt?..
*** Hяlя bu harasыdыr... Ateizmdяn dяrs deyяn, "Allah yoxdur" sюylяyяn Яn bюyцk mяscidin baш mollasыdыr. Daha nя olasыdыr?.. Hяlя bu harasыdыr... Bu nazirin yerinя qoyulan tяzя nazir Ermяni balasыdыr. Daha nя olasыdыr?.. Hяlя bu harasыdыr... Иldяn - ilя uzanan aьыr Qarabaь dяrdi Qяlbimin yarasыdыr. Daha nя olasыdыr?.. Hяlя bu harasыdыr... Mяnя baxыb gцl deyяn, xяlvяt bizя gяl deyяn Qonшunun qarыsыdыr. Daha nя olasыdir?.. Hяlя bu harasыdыr... Atasы чoban olub, lцt olub, цryan olub, Oьlu deyir var - dюvlяt atamыn mirasыdыr. Daha nя olasыdыr?.. Hяlя bu harasыdыr... Яdяb - яrkan qalmayыb, Чox mюtяbяr sarayda, gюr qыz necя oturub... Onun gюrцnяn yeri qычыnыn arasыdыr. Daha nя olasыdыr?.. Hяlя bu harasыdыr... Zцlm цstцndя ucalan, bu cah - cяlal, bu dюvlяt
Xaraba qalasыdыr. Daha nя olasыdыr?.. Hяlя bu harasыdыr... Иldяn - ilя sяbr edib, min bir zяhmяt, яzabla Яkdiyimiz чiчяklяr Saralыb solasыdыr. Daha nя olasыdыr?.. Hяlя bu harasыdыr... Az da olsa pul idi, manatыmыz da юldц, Bu gцn onun yasыdыr. Daha nя olasыdыr?... Hяlя bu harasыdыr... Tяhsilimiz dя bяrbad, elmimiz yaman gцndя... Gюz aчmaьa qoymayan cahilliyin pasыdыr. Daha nя olasыdыr?.. Hяlя bu harasыdыr... Sюyцn, qыnayыn mяni, gizli sыnayыn mяni, Yazdыьыm bu шeirlяr цzцmцn qarasыdыr... Mяndяn asыlы deyil ki...olacaq...olasыdыr...
*** Silahыn varsa яgяr, Polis sяni tutacaq. Qaranlыq zirzяminin, Bir kцncцnя atacaq... Adam юldцrmяk olmaz, Cinayяtdir, gцnahdыr... Pul -- oliqarx яlindя, Яn qorxulu silahdыr! Onun varы, dюvlяti, Hяr nя desяn, varыdыr. Kяnddяki imarяti, Bil, silah anbarыdыr! Oliqarxыn silahы, Bu millяtя tuшlanыb, Bu dюvlяtя tuшlanыb... Deyяsяn, vaxt yetiшib, Mцharibя baшlanыb...
*** Dяrdimiz aшыr, daшыr, Bazar od tutub yanыr. Mal alan da, satan da,
Юzцnц haqlы sanыr... Шяhяrdя aьlasыьmaz, Шayiяlяr dolaшыr... Hяlя bu azmыш kimi, Manat da ucuzlaшыr... Mцrяkkяbdir vяziyyяt... Zavallы millяtimiz, Yaman чяkir яziyyяt... Gцnahkarыn dalыnca, Heч ilan da sцrцnmцr. Nя olacaq bilinmir, Bunun sonu gюrцnmцr... Fabrik - zavod iшlяmir, Ишlяmяyяn diшlяmir... Yeganя цmidimiz, Цzцqara neftяdir... Kasыb чюrяk hayыnda, Oliqarxsa kefdяdir...
*** Yenя gюy guruldayыr, Yenя шimшяklяr чaxыr... El цчцn aьlayыram, Gюzlяrimdяn sel axыr... Qяlbim od tutub yanыr, Bir az su ver iчim dя, Sяn dя qorxu iчindя, Mяn dя qorxu iчindя... Daha meyvя qalmadы, Alma, heyva baьыmda. Чюlя baxa bilmirяm, Durmusan qabaьыmda. Mяnя yol ver keчim dя, Sяn dя qorxu iчindя, Mяn dя qorxu iчindя... Bundan deputat olar? Adam gюr nя biчimdя... Gяl gedяk biz sяs verяk, Yanыlmayaq seчimdя. Sяn dя qorxu iчindя, Mяn dя qorxu iчindя... Belin aьrыyыr sяnin, Belinя шal baьlayыm. Yamanca titrяyirsяn,
Gяl, sяni qucaqlayыm, Qoy yaxanы aчыm da, Sяn dя qorxu iчindя, Mяn dя qorxu iчindя...
*** Bu dцnya belя gяlib, Bax, belя dя gedяcяk... Biri gцnah iшlяdib, Sonra tюvbя edяcяk... Birinin sюkdцyцnц, O birisi tikяcяk... Birinin шum yerini, Bir baшqasы яkяcяk... Biri yaltaqlыq edib, Yцksяyя ucalacaq... Biri Vяtяndяn gedib, Cavankяn qocalacaq... Bir molla cыr sяsilя, Zяhlяmizi tюkяcяk... Biri sovet dюvrцnцn, Hяsrяtini чяkяcяk... Bir mяmur юz yerinя, Nяvяsini qoyacaq... O da babasы kimi, Camaatы soyacaq... Oьlan yolun azacaq, Qыz яhdini pozacaq... Шairin nя vecinя, Юz шeirini yazacaq...
*** Qяbristanlыq mollasыdыr, Yanыnda gяzdirir tazы... Beш manata "Yasin" oxur, Qalan razы, юlяn razы... Tanыdыьы o hяr kяsin, Sюndцrцr hяyat lampasыn. Sonra gцlя - gцlя bюlцr, Иki eшшяyin arpasыn... Alan razы, bюlяn razы, Юz qяdrini bilяn razы...
Яcayib bir яшya tapыr, O, otaьыn bir kцncцndяn. Qяlbindяn bir nalя qopur, Bu "dua"nыn sevincindяn... Gюz yaшыnы silяn razы, Arsыz - arsыz gцlяn razы... "Dua"yla qыzы aldadыb, Girir onun yataьыna... Sonra da onu gюndяrir, Baш mollanыn otaьыna... Alan razы, verяn razы, Юz gюzцylя gюrяn razы... Cahillik baш alыb gedir, Gюz цstцndяn qaш dцшяcяk. Yazыlan bu "dua"lardan, Baшыmыza daш dцшяcяk...
*** Gцn keчib,vaxt юtцшцbdц, Mяni yada salan yoxdu. Sazыm da kюkdяn dцшцbdц, Kюklяyяn yox,чalan yoxdu. Hяvяs qalmыb чalышmaьa, Dяryatяk dolub daшmaьa. Ишlяri dцzцb qoшmaьa, Dцz-яmяlli plan yoxdu. Olan qalanыn itirib, Allaha pяnah gяtirib, Bu юlkяdяn baш gюtцrцb, Gedяn чoxdu,qalan yoxdu. Yaramыn yoxdur mяlhяmi, Mяn kimdяn alыm ilhamы? Fыrыldaq iшlяdir hamы, Шяrяflя ucalan yoxdu. Qoyma mяni qocalmaьa, Юzgяyя mюhtac olmaьa. Gяlib canыmы almaьa, Bir zяhяrli ilan yoxdu. Чox hяssasam,qяlb qыrmaram, Heч kяsi darda qoymaram. Dцnyadan tutub durmaram, Sюzlяrimdя yalan yoxdu,,,
*** Demirsiz azadlыqdыr? Mяn dя azad bir quшam! Azadlыq heykяlinin, Tяpяsinя qonmuшam! Qudurmuш itlяr yenя, Hцrmяyя baшlayыblar... Tцfяngin lцlяsini, Dцz mяnя tuшlayiblar... Baшыmы itirmiшяm... Siz sюylяyin, nя edim? Иsti yuvam da yoxdur, Haraya uчub gedim?..
*** Dostum gecя - gцndцz izlяyir mяni... Basdыьыm qaza da paxыllыq edir. Hяyяtdя dayanыb gюzlяyir mяni, Sevdiyim qыza da paxыllыq edir. Gюr necя yetiшib yaшыl sяmяnim, Gцllц - gцlцstandыr чюlцm,чяmяnim!.. Юz qяlbi soyuqdur, amma ki, mяnim, Чыxdыьыm yaza da paxыllыq edir. Sanki яsiridir dayaz aьlыnыn, Pisliyя baьlыnыn, шяrя baьlыnыn. Xяbis цrяyi var zalыm oьlunun, Чaldыьыm saza da paxыllыq edir. O, dua yazdыrыb, falыma baxыb, Lap mяni bezdirib, qяlbimi sыxыb... Neylяyim, bяxtimя belяsi чыxыb, Dediyim sюzя dя paxыllыq edir...
*** Salam verdim, salamыmы almadы, Bildim, vяzifяyя qoyublar onu... Gцlцmsяdim, heч шцbhяm dя qalmadы, Tяpяdяn dыrnaьa soyublar onu... Qыrmыzы qalstuk, bяmbяyaz kюynяk, Heч qara pencяk dя ona yaraшmыr. Tяptяzя mяmurdur, qoy olsun, neynяk, Hamыdan gen gяzir, iшя qarышmыr...
Onu dцшцndцrяn bircя sual var, Verdiyi pullarы nя vaxt yыьacaq? Юzцnя uzun bir siyahы tutub, Kimя zцlm edяcяk, kimi saьacaq? Vяzifя istяyi ona gцc gяlib, Bankdan kredit dя gюtцrцb yяqin... Pulu sюzц keчяn dostuna verib, O da yuxarыya юtцrцb yяqin... Gяrgin aylar, illяr gюzlяyir bizi, Bununla iшimiz olacaq чяtin... Verdiyi rцшvяti qaytarmaq цчцn, Qanыnы iчяcяk yazыq millяtin...
*** Oьlum yaxыn gяlib чяkdi dяrin ah, Dedi ki, ay ata, sяndяdir gцnah... Шirin arzularla bюyцtdцn mяni, Vuruldum xalqыma, sevdim Vяtяni. Sяnin шeirlяrin ruhumu sardы, Qяlbimdя sabaha bir inam vardы... Hяrя юz yolunu axtarыr, tapыr, Mяni dя чaьыran haqqыn sяsidir, Xeyirxah яmяllяr canыma hopur -Sяnin tяrbiyяnin nяticяsidir... Ay ata, sяn mяnя naьыl danышdыn, Vяtяn baшdan - baшa cяnnяtdir, dedin. Sadяlюvh oьluna, mяsum bir gяncя, Niyя bilя - bilя yalan sюylяdin? Niyя demяdin ki, hazыr ol, oьul, Yяqin dцшяcяksяn alova, oda. Zяmanя yaltaqlыq zяmanяsidir, Hяqiqяt axtarma sяn bu dцnyada... O keчmiш, mяrdanя kiшilяr kimi, "Hяqiqяt" sюzцnцn beli яyilmiш... "Xяyanяt" sюzцnцn aчmasы цчцn, Lцьяtя baxmaq da gяrяk deyilmiш.. Ay ata, mяn sяnin qurbanыn olum, Mяnя юyrяdяydin rцшvяt almaьы... Acыndan юlяnя biganя qalыb, Шцvяn qoparmaьы, hay - kцy salmaьы... ...Иndi чox qяribя hala dцшmцшяm, Camaat цzцnя чыxa bilmirяm. Yalan sюylяyяnin, haram yeyяnin, Gюzцnцn iчinя baxa bilmirяm...
Qoy nalя qoparsыn mяnim dilimlя, Ya da hяdяlяsin mяni юlцmlя. Mяn юz xяyanяtim, bяd яmяlimlя, Heч kяsin evini yыxa bilmirяm... Dыrnaьыn qoparыr, yeyir яtini, Sonra qucaqlayыr, юpцr itini... Zamanыn bu acы hяqiqяtini, Onun gюzlяrinя soxa bilmirяm... Heч vaxt bar vermяyяn yaшыl sюyцdцn, Barlы budaqlarы baшыnы яymiш... Pula, var - dюvlяtя чatmaq naminя, Иkiqat яyilmяk nя gюzяl шeymiш... Niyя юyrяtmяdin bunlarы mяnя? Mяn dя oxumamыш mяmur olardыm... Чoxlu pul yыьardыm, villa tikяrdim, Gюzяl hяyatыmdan mяmnun qalardыm... Sяn юz юyцdцnlя, nяsihяtinlя, Qoymadыn mяni dя rahat yatam... Юzцn dя dцnyada bir gцn gюrmяdin, Ah, zavallы atam, ah, mяьrur atam... Zaman sяni dяyiшdirя bilmяdi, Axan gюz yaшыnы gюrdц, silmяdi... Mяni dя baьышla, getmя dяrinя, Bu gecя sяn шirin konfet yerinя, Bir шeir yedizdir nяvяlяrinя... Sabah ata - bala iш axtararыq, Tapsaq, bu zцlmяtin baьrыn yararыq!..
*** Nя gюzцnц dюyцrsяn, Kimsяn mяn olan yerdя? Mяnlя iшin olmasыn, Baшыnы soxma dяrdя! Mяnim sюzцm sюzdцr ey... Yazdыqlarыm dцzdцr ey... Mяndяn uzaq dolan, gяz, Heч чыxma sяn eшiyя. Adam satmaq, ev yыxmaq, Yaraшarmы kiшiyя? Mяnim sюzцm sюzdцr ey... Yazdыqlarыm dцzdцr ey... Sяnin dюvranыn bitib, Yaltaqlыq keчmir iшя... Sizlяrя inam itib,
Dцшmцsцnцz tяшviшя!.. Mяnim sюzцm sюzdцr ey... Yazdыqlarыm dцzdцr ey... Kцчяyя чыxmaьa da, Цzцnцz gяlmяyяcяk. Pulunuz чox olsa da, Gюzцnцz gцlmяyяcяk... Mяnim sюzцm sюzdцr ey... Yazdыqlarыm dцzdцr ey... Yыьdыьыnыz var - dюvlяt, Gюzцnцzdяn gяlяcяk. Bapbalaca uшaq da, Sizя baxыb gцlяcяk... Mяnim sюzцm sюzdцr ey... Yazdыqlarыm dцzdцr ey... Millяtimiz oyanыr, Tutmusunuz yas indi... Qiymяt od tutub yanыr, Get, юzцnц as indi... Mяnim sюzцm sюzdцr ey... Dediklяrim dцzdцr ey...
*** Mяn bir sevgi шairiydim... Niyя mяni devirdiniz? Gecя - gцndцz nalя чяkяn, Bir шairя чevirdiniz... Mяn bir sevgi шairiydim... Niyя mяni dюndяrdiniz? Ruhu xяstяdir, sюylяyib, Hяkimlяrя gюndяrdiniz... Mяn bir sevgi шairiydim... Niyя mяni юldцrdцnцz? Mяn heч, mяzlum camaatы, Юzцnцzя gцldцrdцnцz... Mяn bir sevgi шairiydim... Niyя цzdцz цmidimi? Иlhamыmы sюndцrdцnцz... Mцkafatыm bu idimi?..
*** Sяnin silahыn puldu, Pulun яsiri quldu!..
Mяnim silahыm sюzdц, Yolum hamardы, dцzdц!.. Arxalanma tцfяngя, Чыxma mяnimlя cяngя... Юldцrmяrяm mяn sяni, Ay baшыmыn bяlasы... Sadяcя, yaralaram, Saьalmaz sюz yarasы... Ay boyuna ip юlчцm, Yыxыm, цstцndяn keчim... Шairiyяm bu yurdun, Mяnя badalaq vurdun... Иndi dюz, canыn чыxsыn, Allah evini yыxsыn... Gecя - gцndцz sяn aьla, Pullarыnы qucaqla...
*** Mяnя moizя oxuma, Sяnin axrыna az qalыb... Sяbrin dя чatmыr qыlmaьa, Bir rцkяtlik namaz qalыb... Nя sцnnцsяn, nя шiяsяn, Allah bilir ki, sяn nяsяn... Millяtimin sяbrin kяsяn, Sяn boyda yaramaz qalыb... Чox dцшцnmя, baшыn шiшяr, Mollalar sяnя iriшяr. Иnшallah ki, yerя dцшяr, Verdiyin salam, az qalыb... Чюrяk verirlяr bir qarыn, Tehrandakы aьalarыn. Иrяvanda dыьalarыn, Hяlя dя keyfi saz qalыb... Cahillik sяnя xoш gяlib, Saьlam gedib, naxoш gяlib... Dostun oxuyub, yцksяlib, Sяnin aьlыn dayaz qalыb... Шeytanla qumar oynayыb, Pul qoyduьun "tOpaz" qalыb... Adamlarыn yaddaшыnda, Arxana vurulan paz qalыb...