Qarabag derdi - Ramiz ORSER

2

Ramiz Orsər

QARABAĞ DƏRDĠ

Bakı-2015 3

O-57.Ramiz Orsər.QARABAĞ DƏRDĠ .

Baki-«AVROPA» nəşriyyati-2015.272 s Kitaba şair Ramiz Orsərin müxtəlif illərdə qələmə aldığı şeirləri və iki poeması daxil edilmişdir. Şairin şeirlərindən insan və dünya münasibətləri, insanın ağrılı və sevincli taleyi qızıl xətlə keçir. İnsanın sevincinə və kədərinə şərik olmaq Ramiz Orsər şeirlərinin əsas məğzini təşkil edir.

Rəngarəng mövzulları əhatə edən bu kitabın da şairin oxucuları ilə növbəti görüşü kimi uğurlu və yaddaqalan olacağına inanırıq.

O

4702060106-65 8032-2015

Qrifli nəşr

© Ramiz Orsər-2015 © «AVROPA» Nəşriyyatı-2015 4

РАМИЗ ОРСЯРИН ШЕИРЛЯРИ Шяки язялдян Азярбайъанын сянят оъагларындан бири олуб вя инди дя бу яняняни йашадыр. Бюйцк мцтяфяккир Мирзя Фятяли Ахундзадядян тутмуш та орада йашайан бу эцнцн бир ъаван шаириня гядяр зянэин сюз, мусиги, театр дцнйасы вар бу бюлэянин. Милли драматурэийамыза юз комедийалары иля йени бир няфяс эятирян Сабит Рящман, поезийамызда ябяди йашайаъаг устад шаир Бяхтийар Ващабзадя, бянзярсиз актйор, сящнядя щям хейирхаh, щям авам, щям дя гяддар инсан образлары йарадан Исмайыл Османлы, Азярбайъан ядяби тянгидинин сонунъу корифейи Йашар Гарайев, эюзял шаир Ариф Абдуллазадя, гяфил юлцмцн сыраларымыздан гопардыьы, амма хатиряси даим цряклярдя йашайан мцтяфяккир алим Айдын Мяммядов… Шяки торпаьында дцнйайа эюз ачыблар. Шяки уникал бир бюлэядир вя бурада шякилилярин ширин лящъясиндян тутмуш эцлцш мядяниййятиня, бянзярсиз адят-яняляляриндян, фолклор дуйумундан, торпаьа мящяббятиндян тутмуш сюзя, мусигийя мцнасибятиня гядяр щяр шей биздя беля бир тясяввцр ойадыр: БУРА ГЯДИМ АЗЯРБАЙЪАН ДИЙАРЫДЫР. Бу эцн Шяки гайнар ядяби-мядяни мяркязимиз Бакыдан йцз километрлярля узаг олса да, орада сюзцн, мусигинин, театрын, фолклорун нясими ясмякдядир. Демяли, истедад цчцн тякъя пайтахтда йашамаг ясас шярт дейил, реэионда да йашайыб сянят аляминя инъиляр бяхш етмяк олар. Бу эцн Шякидя Вагиф Аслан, Намизяд Халидоьлу кими мцасир поезийамызда йери олан, тякъя Шякидя дейил, Азярбайъанымызда танынан истедадлы шаирляримиз вар. О сырада Рамиз Орсярин дя адыны чякя билярик. АЙБ-нин цзвц олан Рамизин шеир китабларынын сайы ону ютцб, 5

«Азярбайъан» вя «Улдуз» кими ясас ядяби органларымызда да шеирляри иля растлашырыг. Мян онун 2013-ъц илдя ишыг цзц эюрмцш «Бу Вятяндя» шеирляр китабы вя бу ил чап олунаъаг «Гарабаь дярди» ялйазмасы иля таныш олдум. Шеирляриндяки садя вя тябии ифадя тярзини, щяйата, эюзяллийя, дцнйайа, тябиятя вя ъямиййятя юз фярди дуйумуйла йанашманы щисс етдим. Олсун ки, онун шеирляринин щеч дя щамысы поетик сявиййясиня эюря ейни дейил, бири диэяри иля мцгайисядя ирялиди, йа эериди (демяли, шеирляр арасында рягабят эедир), амма щеч бири сямимиййятдян, шаирин охуъулара ашыладыьы тябии щисслярдян узаг дейил. Бу шеирлярин щамысына хас олан бир цмдя ъящяти гейд едим: шаир щяр шеириндя цзцнц охуъуйа тутур, онунла шеир дилиля сющбят еляйир, она инана да билярсян, инанмайа да. О шеирдян щятта щеч ня йох, бир-ики мисра йадда галса, демяли, шаирля сющбятин тутду.Мяни онун шеирляри ичярисиндя даща чох мящрям дуйьуларла ифадя олунан нцмуняляр ъялб еляди. Будур, Атасы щаггында йаздыьы бир шеир: Йашамаг шириндир, йанмаг да ширин, Щяр шейин йерини билясян эяряк. Аьлайанда гяшш ет, црякдян аьла, Эцляндя црякдян эцлясян эяряк. Билмирям атамын арзу, диляйи, Дцнйадан умдуьу баша эялдими? Алдада билдими залым фяляйи, Эюз долусу биръя кяря эцлдцмц? Ъанындан ъан вериб уъалтды бизи, Эцнц-эцзяраны гарышга иши. Щамыйа, щамыйа йахшылыг етмяк 6

Эцндялик ишийди, юзял вярдиши. Атам да билирди,эялян эедяъяк, Язялдян дцнйанын иши беляди. Мялякляр кюнлцнц яля алынъа Анамын йанына сяфяр еляди. Бу шеирдя бир Ата образы якс олунуб вя шаир чох да тяфяррцата вармадан онун ямяллярини, ювладлары цчцн ъандан кечдийини, щямишя йахшы ишляр эюрдцйцнц бяйан едир. «Эюз долусу биръя кяря эцлмяйян» бу Ата цмумиляшмиш бир образа чеврилир. Рамиз Орсярин шеирляриндя щяр щансы нясняйя, яшйа вя предметя (истяр мадди, истярся дя мцъярряд планда олсун) мяна вермяк, бу хцсусда няся тязя сюз демяк тяшяббцсляри аз дейил вя эюрцрсян ки, бу ъящдляр уьурлу дейимляря йол ачыр. Мясялян, «Касыбlыг» шеириндя чох мараглы щяйати деталлар вар. Дейир ки: «мямур залым оьлу Сабири охуйур, додаьы гачмыр, Мирзя Фятялини охумайыб, чцнкии ондан баш ачмыр. Цзейир бяйи, Ъялили сорушдум, Деди: «Кимдир онлар?» - бу, ян дящшятли касыблыг дейилми? Тябии ки, яшйалара, мяфщумлара мяна вермяк, онлары эюзляримиз гаршысында ъанландырмаг, адиликдя гейри-адиликляри якс етдирмяк шаирдян истедад тяляб едир. Дейяк ки, Сцд кими бир эцн неъя ола биляр? Сцд гохулу, сцд рянэиндя сцд кими бир эцн асылыб эюй цзцндян, Ичиндя цзцбоз кцляк, Щясрят, сян, бир дя мян.

7

«Дяли кцляк», «Булудлар» кими тябияти вясф едян шеирлярдя дя бир юзцнямяхсуслуг дуйулур. Бу типли шеирлярдя шаир цряйи иля тябиятин ащянэи гошалашыр, тябият цряйя кючцр, црякдя ися тябиятин сясини ешидирсян. Рамизин «Йалан ритмляриn» дя щяйата, ъямиййят щадисяляриня биэаня галмайан бир инсанын етиразлары ифадя олунур. Олсун ки, бу шеирлярдя публисистика бязи мягамларда поезийаны кюлэяляйир, амма йалан щагда йазыланларын йалан олмадыьына инанырсан. Йалан-палан ичря юмцр сцрмяйи, Сян, мян щардан биляк, мямурлар биляр. «Миллятин башына ъораб щюрмяйи», Сян, мян, щардан биляк, мямурлар биляр. Пцшвят вериб, рцшвят алмаг йолуну, Юз халгынын боьазындан чулуну, Уста-уста чыхармаьын йолуну, Сян, мян, щардан биляк, мямурлар биляр. Яйалятдя йашамаьын да юз гайьылары, чятинликляри олур, амма бюйцк шящярлярля мцгайисядя бялкя бир шаир цчцн мювзу гытлыьы йаранаъаьы йалан сюздцр. Щяр шейдян яввял яйалятдя-бир кянддя, бир гясябядя, бир балаъа шящярдя мцшащидя етдиклярин йетяринъядир. Тябият вар-сейр еля, эюзялликляри дуй, щяр фяслин юз ащянэини шеиря эятир. Инсанлар вар-нювбянюв, чешид-чешид, онларын севинъини, дярдини дуй. Анъаг бурада да мямур рцшвятхорлуьу, зящмятсиз пул газанмаг ещтираслары, ширин вядлярля инсанлары алдадыб онлары зорла, кюнцлсцз дя олса сечки мянтягяляриня чаьыран шяхслярин щийляляри иля гаршылашырсан. Вя тябии ки, Рамизин шеирляриндя дя яйалят «ящвалатлары» юз яксини тапыр.

8

Йашадыьым щяйат-наьыл-щяйат, Ичи долу ноьул щяйат. Сулар ахыр, ахыр дурулмур. Верян вермякдян, Алан алмагдан йорулмур. Наьыллардакы див, Инди див адамды. Йедийи, ичдийи, Алма дейил, су ща дейил, Хурмады, бадамды. Виъданына вурулан гандалды Алдыьы дашбашлар. Бяли, бу да наьылды, амма горхулу наьыл. Анъаг бу горхулу наьыллар тякъя бир яйалятин, бир кяндин, бир гясябянин ичини сармыр, бцтцн мямлякяти бцрцйцр. Чцнки: «Щямзяляр кюч атан йердя, Короьлулар йетишмир». Чцнки: «Сатан лоту, алан лоту. Кцчя лоту, далан лоту. Еля бил ки, чайыр оту, Тырщатырла ялянмякдя яляйимиз. Дярябяйлик хитабятдя, Тайы йохдур бялаьятдя. Гейрят зялил итаятдя…Партапартла яйишмякдя мяляйимиз». Чцнки: «Дярдлярим, яли гойнунда дайаныб цмид гапысында, боьулщабоьулда. Цмид гапысы баьлы, Ачары да гурд оьлунда». Ялбяття, бу яйалят «ящвалатлары» ня гядяр горхулу вя црякбуландырыъы олса да, бир шаирин ичиндяки зяриф дуйьулары, севэийя, эюзяллийя, тябиятя мещрини сюндцря билмяз. Рамизин севэи шеирляри мян дейярдим, онун шеирляри ичярисиндя хцсуси вурьуланмалы, щаггында айрыъа сюз ачылмалы шеирляр сайыла биляр. Бу шеирлярдя йаланчы, сцни, гондарма щиссляр йохдур, анъаг йашанылмыш дуйьулар юз яксини тапыр. Онун севэи шеирляриндя бу эцнцн севян ашигинин цряк дюйцнтцляри якс олунур. Юзцнцндцр о щиссляр, 9

амма бизим дя дуйьуларымыза йад дейил. Будур, шаир цзцнц йаьыша тутуб дейир ки: Айрылыг булуду алыб цстцмц, Бяхтим зора дцшцб мяндян кцсдцмц? Сюндцрцб одуму, говуб тцстцмц, Бу йаьан йаьышын инсафы йохмуш. Щясрят мотивляри цстцндцр бу шеирлярдя. Амма Рамиз щясрятдян йазанда да онун образыны йаратмаьа ъан атыр вя чох заман буна наил олур: Бир щясрятин бир гапысы, Бир гапынын ики цзц. Бир цзцндян сянин шяклин асылыб, Бир цзцндян мяним. Ишя бах, Демяйя дилим дя эялмир, Шякилляримиз дя бир-бирини эюрмцр, эюз-эюзя эялмир. Бир гапылы, ики цзлц бир щясрят, Эюзляримизя дя, şяклимизя дя кясилиб гяним. Севэидя щяр шей эюзялдир. Онун щиъраны да, цзцнтцсц дя, севинъи дя. Севдийин гызын бир ади тябцссцмц дя. Щятта сяси дя. «Сянин сясиндян щарда вар?! Адымы 10

беля чякмямишди щеч кяс. Сяслярин бцркцсцндян боьулурдум, Сясин верди мяня йени бир няфяс». Рамиз Орсяр Гарабаь дярдини дя диля эятирир вя бу дярди доьрудан да йашадыьыны «Гарабаь дярди» поемасында ифадя етмяйя, о дярди поезийанын да дярдиня чевирмяйи баъарыр. Мясяля бурасындадыр ки, айлар, илляр ютдцкъя бу дярдин чюзцлмямяси, цряклярдя ися губар баьламасы шеирдя дя интизар, щясрят мотивлярини юн плана чыхарыр. Орду вар, эцъ вар, гейрят вар, амма торпаглар щяля дя ишьал алтындадыр. Она эюря дя шаирин нисэилиня, сябринин тцкяндийиня щагг газандырырсан:

Даш сябри, дямир дюзцмц ал ялимиздян, Йаланчы щейрятляри, Тцлкц гейбятляри Йыьышдыр обамыздан, елимиздян. Айыл мястлийиндян, Гуртул дюзцм шикястлийиндян. Гойма долсун йаша дярди. Поемада даща ъидди мятлябляр чюзцлцр: дцнйа, бейнялхалг алям кимин щаглы, кимин щагсыз олдуьуну билябиля нийя сясини чыхармыр, йа да сясини чыхарырса, икили стандартлара йол верир, яксяр щалларда ися ермянилярин йаланчы эюз йашларына инаныр: «Бизляр-ермяниляр Йер цзцндя ян азыг, ян итаяткар бяндялярик. Дярд-сяримизя йохдур шярик, 11

Кимся вармы биздян йазыг». Дцнйа мязлум кими бахыр онлара, Ядаляти ахтармайыр щямсядрляр Санки гастрола эялиб-эедирляр. Поемада публисистик ащянэ диггяти хцсусиля ъялб едир, амма бу, шеириййяти зяифлятмир. Поезийа иля публисистика бирляшир вя поемада цзви бир вящдят йарадыр. Мясяля бурасындадыр ки, Р.Орсяр бизим милйонлардан бири кими щясрят ичиндядир. Щясрятин бир сону олар,-демишляр. Поемайа бу ады да вермяк оларды: «Щясрятин сону вармы?». О инаныр ки, щачанса эцълянян ордумуз торпагларымызы ишьалдан, тапдагдан азад едяъяк, анъаг щялялик ДЯРД ичиндяйик:

Эюзцмдядир, ичимдядир Гарабаь, Юзцня дюнцр тцрк, Тцрк атланыр, ора бах! Вармыш сябрин, дюзцмцн дя бир щядди, Йер дя, эюй дя эютцрмяйир бу дярди, Ришяляниб бой атыр цряйимин güманы, Ясян кцляк даьыдаъаг думаны. Синиря билмирям Гарабаь бойда дярдими, Азадлыгла ясарят щямгафийями, бирдими? Ялбяття, Рамиз Орсярин «Гарабаь дярди» поемасы бизим ичимизин, фикир вя дуйьуларымызын поетик якс-сядасыдыр. Вя истярдик ки, Рамиз тякъя дярддян йазмасын, щям дя гялябяйя инамымызы да ифадя елясин. Рамизин юмцр-эцнля баьлы чохлу шеирляри вар вя бу шеирляри охудугъа ХХЫ яср инсанынын, конкрет олараг бир 12

азяри тцркцнцн дцнйанын бу гарышыг заманында няляр дцшцндцйцнцн шащиди олуруг. «Мянимки сюздц, Сюз мяним цчцн щяр шей, Йердя галанлар бош шей, Атам да сюз, анам да сюз, балам да сюз»,-дейир шаир вя СЮЗЦН онун талейини щялл етдийини, онун гялбини нура, ишыьа гярг етдийини сюйляйир.Рясул Рзайа, Вагиф Сямядоьлуна щяср олунан шеирлярдя дя Сюзцн мцгяддяслийи етираф олунур. Бязян лирик гящряманын-шаирин мяишятля, эцн-эцзаранла баьлы гайьылары шеиря эялир, бунлара антипоезийа кими йанашмаг олмаз. Бунлар –бу етиразлар, шикайятляр щяйатдан, эерчякликдян эялир. Базарда эюрдцйц мянзяря лирик гящряманда нисэил йарадырса, тябиидир. Амма бу лирик гящряман евя эялиб бир кюрпя тябяссцмц иля о нисэилляри, О, сыхынтылары билмяyərək унудур:

Щейва чичяйиди, О чичяйин лячяйиди, Кюрпя тябяссцмц. Юзц дя, гыьылтысы да чичяк гохуйур. Бу эцндян сабаща кямянд атан нурду, ишыгды кюрпя тябяссцмц. Бах, беляъя бир юмцр йашайыр бизим мцасиримиз. Рамиз Орсярин шеир дили сялисди, адамы йормур. О, фикрини мцмкцн гядяр йыьъам шякилдя ифадя етмяйя чалышыр. Сюз ойунбазлыьына йол вермир. Шеирляриня илыг бир йумор да 13

гарышыр. Щисс олунур ки, Рамиз халгын, ел-обанын, ъамаатын – Шяки ящлинин дцнйадуйумуна, дцшцнъя тярзиня йахшы бяляддир. Онун йолу доланбаъ дейил, ясл шаир йолудур вя бу йолда она йени уьурлар арзулайырам! ВАГИФ ЙУСИФЛИ, Filologiya elmləri doktoru

14

Qarabağım - əsir torpaq Bir quruca, dosdoğmaca səs üçün, Könülləri üşündürən imisti nəfəs üçün, Giley üçün , ərk üçün, həvəs üçün Titim-titim titrəyir, Yel kimi əsir torpaq.

Yağılar əlində Qarabağım - əsir torpaq. Əkəni yox, biçəni yox, Bulağından içəni yox.

Gələni yox, gedəni yox, Tapdalayıb sinəsini elədən belə, belədən elə keçəni yox.

Yetirmələrinə yetmək üçün tələsir torpaq, Yağılar əlində Qarabağım -əsir torpaq.

Allahım verən ömrün sağını, solunu, Dünyanın yumulu gözünü, Haqqın, ədalətin bağlanmış qolunu Uzadıb əlimi aça bilmirəm, Öz əlimlə səbrimi asıb dar ağacından inamın yanına qaça bilmirəm.

Yeriyə bilmirəm, uça bilmirəm.

Dövrələyib hər tərəfdən yolumu kəsir torpaq, Yağılar əlində Qarabağım -əsir torpaq.

15

Kasıblıq İlan səhrada susuzluqdan mələyən kimi ağacların budaqları arasında inildəyir külək.

Yoxsul, nimdaş qaranlığın gözlərini qamaşdırır ölə-ölə gecənin üzünə doğulan səhər, Cınqırını da çıxara bilmir naşı məmurların əlində boğulan şəhər.

Gəlir dadsız, şimşit, növbədən bir gün.

Kasıblıq bəyəm necə olur ki!

Bu məmur zalım oğlu Sabiri oxuyur, dodağı qaçmır.

Mirzə Fətəlini oxumayıb, Çünki ondan baş açmır. Üzeyir bəyi, Cəlili soruşdum, Dedi: “Kimdir onlar?

Cızmaqaraları ilə zəhlə tökür baş aparırlar”.

Yerinə mən utandım, Kasıblıq bəyəm necə olur ki!

Yaşadığımız gündən sallana-sallana hallanırıq , Ağlasaq da danlanırıq, Gülsək də danlanırıq.

Palan içi sökürük Odumuzun üstünə özümüz öz əlimizlə su tökürük.

Kasıblıq bəyəm necə olur ki!

16

Süd kimi bir gün Süd qoxulu, süd rəngində süd kimi bir gün asılıb göy üzündən, İçində üzüboz külək, həsrət, sən, bir də mən.

Günəşin istisindən yorulmuş it kimi şöngüyərək ağacların budaqları arasında inləyir külək, Həsrət ortalıq xarabada Yorulub, Elə bil nə müddətdir yol gəlib arabada.

Ayrılıq xəttinin bu başında sən, o başında-qürbətində mən.

Süd rəngli , süd qoxulu süd kimi bir gün asılıb göy üzündən.

Mən ana südündən yanıq, Sən ruhu yetim, qəlbi qırıq, könlü sınıq.

Həsrət vüsalın ürək yağıyla əzizlənir, bəslənir, Vüsalın dodaqları nə dinir , nə səslənir.

Nə isə danışmaq istəyir külək, Gəl günün sevincləri növbəsinə yazılaq, Başımıza nələr gəlir görək.

Süd qoxulu, süd rəngində süd kimi bir gün çoxdandır qarşıma çıxmır, Ələ düşmür, əlimi sıxmır, Üzümüzə açılan sıradan hər gün.

17

GeçikmiĢ etiraf Gözümüzün odunu Qorxularla alıblar.

Közü kabab bişirən Bir ocağa salıblar. Ürəyim-dözüm yerim, Göyüm-göyüm göynəyir. İşsiz qalan dişlərim Öz içimi çeynəyir. Çəlimsiz boyumuza Yaltaqlıq bir çıdardır.

Zülüm meydan sulayır, Səbrinsə yeri dardır.

Daha bizdə əsəb yox, Əlimizdən alıblar.

Cırnamağa səbəb yox, Kor quyuda səsmi var?

Məni belə tanıyır, Sağım, solum, ətrafım.

Boş-boşuna qınayır, Geçikmiş etirafım.

18

Yenə min Ģükür Koroğlu soyundan olmağımızla Öyünmək yaraşmaz bəy nəslimizə.

Sevincimi tapıb gətirin mənə, Mən də qucaq açım, baş əyim sizə. Öz kökü üstündə artmaq, ucalmaq, Hər kəsin arzusu , ya da naxşıdır.

Həmzələr ürüyüb bəy olan yerdə, Nigarlar doğmasa ondan yaxşıdır.

Qulaqlar kar olur, gözlər böyüyür, Hərdən eşidəndə sözün düzünü. Öz əlim başıma torba asırsa, Mürdəşirlər yusun onun üzünü. İtirib özünü sərvət içində, Bir qəmin üzünə həsrət olanlar.

Taleyə, qismətə yenə min şükür, Çəkməyə bu qədər dərd-sərimiz var.

Koroğlu soyundan olmağımızla Öyünmək yaraşmaz bəy nəslimizə.

Sevincimi tapıb qaytarın mənə, Mən də qucaq açım, baş əyim sizə.

19

Əhval-pürsanlıq Kimsə bilmir mənim nələr çəkdiyimi, Halal-haram yediyimi, içdiyimi.

Gülənlərə qoşulub gülə bilmirəm, Can verib əzrailə, ölə bilmirəm.

Torpağım yağı əlində əsir-yesir, Neçə illərdir səbrim qat kəsir.

Mən torpaq həsrətli yazıq zavallı Sinəsi çalın-çarpaz dağlıyam, Ruhumla göylərə əmanət, Cismimlə bu torpağa bağlıyam.

20

Azərbaycan Bəhsəbəslə, basabasla hər gün mindiyim avtobusdu ömür-gün.

Sıxılırsan, karıxırsan, darıxırsan.

Kimi sənin üstünə yıxılır, Sən də kiminsə üstə yıxılırsan.

Uy, yazıq canım!

Sonra durub elə danışırlar, Danışdıqca od tutub alışırlar.

Mən də düz yolumu azıram.

Sarılıb qələmə pəh-pəhlə, Gördüklərimi yox, Eşitdiklərimi yazıram.

Gah sentimentalist, Gah da modernist.

Oy, oy, oy, oy!

Uy, uy, uy, uy!

Eşidən yox, görən yox, Alan çox, verən yox.

Yaşadığım bir günsə Qiymətdən düşmüş bir “şirvan”.

Mən sənə bağlıyam, Sənin kimi sinə dağlıyam.

Yalanlar içində yolumu azdım, Səni sevdim, səndən yazdım, Ay can, ay can, Canım Azərbaycan!

21

Ey dili qafil Müəlliminə küçələrini süpürtdürən şəhərim, Su arxlarını təmizlətdirən şəhərim, O taylı, bu taylı Vətən kimi mənim də bu Yerə sığmayır qəhərim.

Böyüyünə buynuz çıxaranın Allahı olurmu?

Müəlliminə yad olanın sabahı olurmu?

Dilindən noxtalanmış, vicdanından axtalanmış, manqurt kommunistlə səni qoysaq yanaşı hansı fərqiniz, ya rənginiz, göz aldadacaq, cənab şəhərbaşı?!

Müəlliminə layiq bilmədiyin bir şey qalmayıb, oyan, ey dili qafil, Müəllimi olmayan Vətəndən Vətən olmayıb.

Onsuz da soncuxlanır, dolanışıq ucundan.

Başın yerlə, ayaqların göylə gedirsə Soruş, öyrən, qardaşından, bacından.

Hər tazıdan, Hər çibuşdan, 22

Hər qəlbi şikəstdən, hər başı boşdan Allah olurmu?

Allah olmayan dildə billah olurmu?

Müəlliminə küçələrini süpürtdürən şəhərim, Su arxlarını təmizlətdirən şəhərim, Oxu alnımdakı yazını, Üzümə necə günəş doğacaq, Necə açılacaq səhərim?!

23

Qorxum, təĢviĢim Qurdlar vadisidir doğulduğum bu yer. Əl çalmaq, alçalmaq mənim də vərdişim.

Allah da baxıb göydən, gülür hərdən, Qorxudan gülən uşaqlar kimi.

Mən də bu yerlərdən yazıram, Sovet dövrü aşıqlar kimi.

Dişimin dişi yox.

Qolumdakı kəndirləri, Boynumdakı kəndirləri kəsmir dişim.

Eşitdiklərim ayrı, Gördüklərim bambaşqa .

Burda hamı bir-birinə göz görə-görə basır başqa.

Daha mənim bu yerdə nə işim?

Alıb qucağına, uçurur göyə məni qorxum, təşvişim.

24

Adət Bu həyatın istisində, burküsündə Su deyiləm ki, dolam qaba, pakhapakla qaynayam.

Pəhləvanın iti də deyiləm düşəm ortaya çalınan hər havaya oynayam. Özüm bilərəm, istərəm-oynaram, istərəm-qaynaram.

Bu mənim öz işimdi, Susmaq, ağzına su alıb oturmaq, lal olmaq, lap ata-baba vərdişimdi.

Allah da şərti şumda kəsmir.

Haqqı nahaqdan ayırmağa, ağ bayraq qaldırmağa tələsmir.

25

Həyat etüdləri Sabun köpüyü havadan asılan kimi ömrün qürubundan asılmışam, Gündüz, səhər, axşam.

Gözucu güləmməsəm də, Ürək dolusu da ağladım, Göz dolusu da ağladım.

Alqışlar qoluma qandal oldu. Ömrün qürubunacan nə özümə bir yuva qura bildim, nə balalarıma bir gün ağladım.

Gözü küllü, özü çullular da İşdə xoruz oldular, evlərində fərə. Üstəlik də sənə, mənə şeşələnirlər, Evlərinin toyuqlarısa Özgə xoruzların yanında eşələnirlər.

Duman gəlir, yağış qaçır, Bütün gizlinləri Allah özü bədirləyir, Allah özü açır.

26

Kataraksis Daha əsəblərim dözmür, hirslənirəm,yeri oldu, olmadı.

Bilmirəm tələbə müəllimi qane etmədi, yoxsa müəllim tələbəni?

Hər halda tələbə qiymət almadı.

27

Yalan ritmləri I Biri məndən soruşdu, -Qardaş, olurmu yalanın doğrusu?

Cavabım qısa oldu: -Olur, arkadaş, olur, vicdan oğrusu.

Bir də yaşadığım şəhərdə Evlərə verilən Ən təmiz, ən saf, içməli su.

Dumbala dumbal, Dumbala dumbal, Sualını ver, cavabını al.

II Biri fikirləşdi, dayandı durdu, Boynunun dalını qaşıdı. Üzünə təbəssüm verib, Sonra soruşdu: -Nədir hizmət, nədir qayğı?

-Burda nə var?

Sualının cavabı: Rüşvətdən kənar məmur marağı.

Dappudubudum, dappudubudum, Sən ver, mən udum.

III Çox qazanıb, çox yemək Deyirlər ki, böyüklükdü.

Bizim dildə bir söz var: Bu ləlöyünlükdü. Çıqqada, çıqqada, çıqqada.

Nə deyirsən, a qada?

28

Yalan silsiləsindən 1 Ay aman, bir zaman “itilgetlər” Manyalara, Sonyalara bənd olan kimi, Ağızlarında şəkər, qənd olan kimi İndi də arkadaşlarım, Bərk gedən qandaşlarım, qardaşlarım yalana bənd olublar.

Yalanın baş-gözünə döyə-döyə, səhər-axşam, gecə-gündüz özlərini söyə-söyə yalanın içində bənd alıblar.

Ağızlarını şirinlətmək üçün şeytanın özündən Şəkər alıblar, qənd alıblar.

2 Yalanyayın ortasında sevdiyin qızla qar topu oynamaq sevdası, və ya dozanqurdunun“Tıq-tıq” xanımın gəlinlik ədası, Xədimin atalıq iddiası.

Yalanqaranlıq otaqda gözü bağlı qara pişik tutmaq həvəsi.

Ya da kor ərəbin səhrada çaydan içib köpən dəvəsi.

Yalankorun gördükləri, ən məşhur pəhləvanın 29

basılmaz rəqibi-bir sümük, bir dəri.

Yalan, yalan, yalan...

Seçkilərdə verilən vədlər, seçilənlərdən seçənlərə qalan.

Yalantövbədən sonra təmizlənmək üçün zirvənin qaşında tikilən hamam.

Qardaş, elə burda tamam.

Yalandoğrunun tərs üzü, cahilliyin özü.

3 “Yalan ayaq tutar, amma yeriməz” Atalar sözü “Yalan ayaq tutar, amma yeriməz” Atalar deyib, sözdü də!

Yalandı da, düzdü də.

Maya tutub, mayalanıb yalan, Doğrunun üzünə ağ ola bilir.

Düzün qarşısında təpə ola bilir, dağ ola bilir.

Ayaq tutub yeriyir daha, Yalan yüyürür, it kimi hürür, donuz kimi böyürür: adamın üstünə, gülün, çiçəyin üstünə, pintinin üstünə, göyçəyin üstünə.

Yalan basıb çıxarda bilər doğrunun gözünü, 30

Hər işdə, hər yerdə haqlı bilər özünü.

Könlü istəsə əgər qaranı ağ eyləyər, Doğruya göz ağardıb, dodaq büzüb lağ eyləyər, Bütün məsələlərə xitam verib, dağ eyləyər.

Yalan ceyran belində, hər şeydən baha.

Yalan ayaq tutub yerimir daha.

Adamın üstündən yüyürüb keçir, Gül-çiçəyin üstündən şütüyüb keçir, Şaxını alıb, ütüyüb keçir, Gerçəyi dumana bürüyüb keçir...

Olur haqqın yiyəsi, Yoxdur bunun niyəsi. İçində yaşadığım ömür-gün də mənim çiyinlərimdə palan.

Daha döymə gözlərini, oxucum, Şair danışa bilməzmi yalan?!

4 Hamı adını çəkir, Qulağını burur sənin. Özün söylə, mən bilim, Nə rəngdədir öz rəngin?

Niyə adın yalandır?

Amma yadda qalandır.

Bəlkə səni görürəm, Hələ gülüb üzünə Mən salam da verirəm.

Aralıqda gəzmə gəl, Ürəyimi üzmə gəl.

31

Adını tutanda mən itir ağzımın tamı, Qıpqırmızı qızarır üzüm xəcalətindən.

Bununçün əvvəl-əvvəl dərini soyacağam, sonra heykəl qoyacağam.

Səbrin olsun, tələsmə, Gen dur, yolumu kəsmə.

Mən-tişəsiz biçarə Koroğluya, Nigara əlimdə heykəl yonuram.

Heykəlləri yonduqca, alnıma tər qonduqca Hadi kimi donuram.

(Bu da belə bir yalan.

Satıram dəyər-dəyməzə Bax gör varmı alan?)

Bu boyda gen vətəndə Bir qarış, üç qarış yer ceyran belində bitəndə, Şirin bir yalana da ürəyimdə yer tapılar , Don vuran Hadiyə də gün gələr heykəl yapılar.

Yaxşı ki bu dünyada yağlı-yavan yalan var.

Gözümüzdən tor asıb, səbrimizə daş basıb yaşadır bizi onlar, İçimizə yol tapan. yağlı-yavan yalanlar 32

5 Söz-söhbətin tacı yalan, Şirin yalan, acı yalan.

Yalan, yalan, yalan... Şaxta baba və Qar qız ilə (çaysız, çörəksiz qal, Yalansız qalma yalqız) İldə bir yol Qonaq gəlir yeni ilə.

ATƏT-in Minsk qrupu kefi, ürəyi istəyəndə gəlir, erməni konyakından içir, quzu kababından yeyir, kökəlir.

Qoca yalan, cavan yalan.

Yağlı yalan, yavan yalan, Yalan, yalan, yalan... Ətalətin fəaliyyəti, “Azadlıq, ədalət vəd edənlərin” ikibaşlı siyasəti.

SSRİ-nin 20 Yanvar həqiqəti.

Topal yalan, küt yalan, Şundul yalan, hüt yalan.

Yalan, yalan, yalan...

Yer də göyün önündə fədakar cildindədir.

Dünya boyu siyasət də çoxdan yalan dilindədir.

Qəlizmiş adam dili.

Quş dili, çiçək dili, Ağac dili, böcək dili bilirəm, 33

Yalanın dilini öyrənəmmədim.

Yolum üstə duran yalanlar Kəsilib mənə qənim. Ərkəsöyün yalan, bic yalan, Ləlöyün yalan, cig yalan, Yalan, yalan, yalan....

34

Haray Qürbətdən boylanan Vətən, Ana balanı atarmı? Əllərim əlinə çatmır, Səsim əlinə çatarmı?

Dildən dilə düşüb adın, Nöyütün də fantan vurur.

Mən burda yurdçu olammadım, Səndə kimlər yuva qurur?

Daha məndə mən qalmayıb, Başımda qapaz, gəzirəm.

Dərdimi dağ etmək üçün Sınıq telli saz gəzirəm.

Bu alverdə bilinməyir, Kimdir satan, kimdir alan.

Boyun burub gendən baxır, Mənim kimi neçə balan.

Qayıdışın çoxmu çəkər?

Elə-belə də mənimsən.

Sənsiz qürbətə düşsəm də Sən dosdoğma Vətənimsən.

Qürbətdən boylanan Vətən, Bala ananı atarmı? Əlim əlinə çatmasa da Səsim əlinə çatırmı?

35

ġəki xan sarayı Nə hayı qalıb, nə harayı Çox rəngli, çox dilli, Niyyətləri çeşidli qonaqlarını özü qarşılayır, özü haqqında da danışır Şəki xan sarayı.

Yada salır ötənləri, Tüstülənir, alışır, Hər qonağıyla Öz dilində danışır Bənnasından, ustasından rəngsazından, həm də söhbət açır qışından, payızından, yazından.

Siyasətdən uzaqdır sözü, söhbəti, Deyir hökmdara şərəf, şöhrət gətirər onun ləyaqəti, Bir də xalqına olan sevgisi, dəyanəti, sədaqəti.

Sahibindən, onun gücündən, qüdrətindən, şücaətindən, Qadınına, Gülə, çiçəyə-təbiətə vurğunluğundan, məhəbbətindən, ağılından, kamalından 36

danışır ağız dolusu, danışır, şirin-şirin Olanından, qalanından...

Itirməyir haqq-sayı, Qonaqları ilə xatirə şəkili də çəkdirir Şəki xan sarayı.

37

Dua Sevə-sevə yaşadığım bu məmləkətdə Doğradılar ruhumu qıyma-qıyma .

Kor quşa yuva tikən Allahım, Seytanlarına uyub millətimə qıyma!

38

2015-ci il bir yanvar səhəri 2015-ci ilin bir yanvar səhəri, yuxudan erkən oyanıb yorulunca gəzdim ən çox sevdiyim şəhəri.

Sükutun önündə, ağ bayraq qaldırmışdı hər tərəf, hər yan.

Oyanmamışdı şəhər yorğun, ağrın yeni il yuxusundan.

Küçələr lümlüt, səkillər bomboş, Üz-gözümü yalayan küləklər də tək-tək görünən adamlar kimi meyxoş.

Axşamdan nəm çəkmiş hava gah turşu, gah spirt qoxuyurdu, Hardasa kefli sahibi yatıb yuxuya qalmış televizor pəsdən-pəsdən oxuyurdu.

Köhnə dost kimi düşüb yanımca köhnə xatirələr pıçıldayırdı hər addımbaşı: -Sənin xatirələr şəhərin bəzəkli gəlinə bənzər!

Köksümdəsə ürəyim qürurla döyünürdü, Gözlərim hər gördüyünə gen açılır, lap uşaq kimi söyünürdü .

2015-ci ilin bir yanvar səhəri yorulunca gəzdim, yığdım gözümə, basdım bağrıma ən çox sevdiyim şəhəri.

Sanki yarım ayıq, yarım kefli idi: bu şəhər də , açılan bu səhər də.

39

Bir və iki Bir ürəkdə döyünən, ikiyə bölünən o taylı, bu taylı Vətən.

Bükülüb bir diləyə, Bir ürəyə sığınar, Sevilər iki gözlə, İki əllə bağra basılar. Əlləri sıxılar, ancaq yenə öyülər bir sözlə: Vətən, Vətən, Vətən!

Bir ikiyə sığışar, İki birə yığışar: Vətən, Vətən, Vətən!

40

Buraxın məni (Dostum Pərviz müəllimə) Mən də uşaq olmuşam, Sürünmüşəm dizi üstə . Əllərim atım olub, Dikəlmişəm, yıxılmışam üzü üstə.

Boy atmışam, böyümüşəm, Yerimişəm əllərdən tuta-tuta, Qoşulub uşaqlara yüyürmüşəm, qaçmışam qan- tərə bata-bata.

Di eşqindən qalma, səsim.

Bu günə qədər nə maşınım olub, nə ona həvəsim. Çubuqdan atım olub, minmişəm.

Qarğıdan, qamışdan atım olub, minmişəm.

Görməmişəm babamın üzünü, Nəyimə lazım yalan, deyim sözün düzünü: Nənəm olub, anam olub, atam olub “atım” olublar, minmişəm. Əlim yetməyəndə istəyimə ağlamışam, küsmüşəm, minmişəm. İndi...

Maşın deyiləm, araba deyiləm, At deyiləm, ulaq da deyiləm...

Söz adamıyam, Ağızdan yalaq da deyiləm.

Baxtımınsa naxşı yox! İşim çox , dişim yox!

41

Tale sizə yarsa, Götürün hər nəyim varsa Sizin olsun! İşim də, gücüm də , qazancım da, xəcalətli, rəzil maaşım da, qazanımda bozbaşım da, aşım da sizin olsun!

Yerin altı da, yerin üstü də. o ocaq da, o kabab da, o tüstü də sizin olsun! Çuvalınız dolmasa da, təki gözünüz doysun, Nəfsiniz məni əldən qoysun.

Buraxın məni, sözlərimə toxunmayın, gözlərimə toxunmayın.

Məni əldə tutmaq üçün tələ qurmayın, tor toxumayın.

Buraxın məni, məni buraxın.

Onsuz da əllərini üzüb məndən Dərdlərinə məlhəm olmadığım doğmam, uzaq, yaxın.

Buraxın məni, gedim bu Yer üzündən, Qoşulum ulduzlara, qovuşum azadlığa.

Sizə salam gətirim gəlim Göy üzündən-azadlığın özündən!

42

“Mənzərə” silsiləsindən 1 Bu da qış...

Ev-ev boşalmış kəndlər fikrə gedib yol qırağında.

Damından-bacasından tüstü qalxan evlər kimi Boyu balacalaşmış o yapalaq evlər də yollara dikib gözünü bu qışdan yaza salamat çıxmaq marağındaoğul sorağında.

2 Dil açan, dil açmayan hər nə ki var -Qədəmin mübarək yaz, xoş gəldin, –deyir .

Qaranquş dimdiyində gələn bahar -Sağ olun!-deyib bənövşənin gözlərində gülümsəyir.

3 Dayanıb göyün ortasında günəş öz odunu ələkləyirdi. İstidən tıncıxan çinarlar yarpaqlarıyla özünü yelpikləyirdi.

4 Boşalmış kənd evlərinin qapısından özünü asmış hörümçək torundan sallanırdı.

Qısır gözləri yol çəkən yollar mışıltılar içində ağır-ağır nəfəs alırdı.

43

5 Örüşdən qayıdan inəyin yeli kimi dolmuş buludlar sürünürdü dizin-dizin , Narın-narın yağış yağırdı. Şimşək çaxdıqca bədəni ürpənən təbiət dəcəllik üstdə küncə qoyulmuş dəcəl uşaq kimi mizildanıb elə bil anasını çağırırdı.

6 Həmişə çağlayıb yazbaşı quruyan bulaq indi damcı-damcı damcılayırdı.

Bulaq damcıladıqca sanki içindəki ağrı-acını ağlayırdı.

7 Evlərin damından qış əriyib gedirdi damcı-damcı.

Günəşin barmaqlarının ucunda şaxtanın nəbzi döyünürdü acı-acı.

Torpağın canı uçunurdu, söyünürdü .

Günəşə sürtüb üzünü ağlayırdı qış, gözlərində yaş damcı-damcı.

44

BağıĢla məni Bağışla məni, bağışla, Xocalım, Kimlər səndən söz açıb, Kimlər səni qələmə almadı?

Bağışla məni, bağışla, Xocalım, Məlhəm olub qurşaq kimi yaralarına sarılmağa öz qayğılarımdan başım açılmadı, vaxtım olmadı.

45

Adam var Adam var, vurulur gülə-çiçəyə, Adam var vurulur yaralı quştək havada süzən yarpağa, ləçəyə.

Adam var, vurulur oğlana, qıza, Adam var, vurulur aya, ulduza.

Adam da var ağaca, dağa, daşa vurulur.

Vurğunluğu bir şeyə yaramayanda özü qoyulur sapanda , başa vurulur.

Mən də bir buluda vurulmuşam. Çeşmə kimi qaynayır bəxtinin gözü səhər, axşam .

Gözünün nəminə başımı qoyub yatıram, Rahatlığımı , dincliyimi onda tapıram.

Ay ellər, bulud dəlisi, bulud Məcnunu mənəm.

Mən bir buluda vurulmuşam , Buludlardan süzülə-süzülə göz yaşı kimi dupduru durulmuşam.

46

Yanıltmaclar “Bazarda nə ucuz ?

-Mis ucuz , duz ucuz, küncüt ucuz!”

Bu bazrda nə ucuz ?

-Şıltaqlıq ucuz , yaltaqlıq ucuz, bədxahlıq ucuz , qorxaqlıq ucuz!

Yalanlar su qiymətinə , talanlar su qiymətinə, palanlar su qiymətinə!

Bunları it də yemir, boş yere atma itinə .

Bu bazrda nə baha ?

Dözüm baha , zülüm baha, ölüm baha !

Səxavət, cəsarət , qeyrət, bir də ki heyrət at belində , Onlar da ələ gəlmir daha .

“Bazarda nə ucuz ?

-Mİs ucuz, duz ucuz, küncüt ucuz !”

47

Təpəgöz zəlilər Qan sovurmaq zəlilərin işi , ata –baba -əzəl vərdişi.

Zəlinin böyüyü böyükdür, Kiçiyi kiçik , Sən mənə nə göz süzdürürsən incik- incik?

Qan verməyin tibdə faydası var , Zəlilərin də öz işi ,öz qaydası var: Tutduğu yerdən qanı sovurur , Şişir, doyur , əl çəkir . Əl çəkmir inkir –minkirtəpəgöz zəlilər.

Qulağini mənə tut, Allah!

Yaratdıqlarının fərqinə bax!

Xalqın qanına susayan təpəgözlər – canına daraşan zəlilər qandan sovurur, şişir, gözləri doymur ki, doymur .

Təpəgöz zəlilər işlərindən qalmır , vərdişlərini əldən qoymur .

Fərq etmir, ekran ,efir , böyük, kiçik , gəlib eyni məxrəcə eyni söz deyir: Döz ,döz, döz!

Mənim səbrim fit qoz, Allahın da işi çox .

Gözlərim kəlləmdə, əllərim göydə, 48

ümidimdə can yox, canında qan yox !

Ağ bayraq qaldırıb baş üstələr, bəlilər, Yenə öz işindədir təpəgöz zəlilər.

49

Rəsul Rza Şeirlərini harda, nə vaxt, necə yazıb Rəsul Rza? Gündüzmü yazıb, gecəmi yazıb Rəsul Rza? Bəlkə səhər erkən bağda yazıb, Hələ də misralarında şeh var.

Ya dəniz sahilində, ya dağda yazıb, Həzin-həzin, şırıl-şırıl pıçıldaşır misralar, Sətirlərin arasından meh əsir.

Bu gündən sabaha tələsir. Şeirlərini harada, nə vaxt, necə yazıb Rəsul Rza? Heç nəyi almayıb vecə, yazıb Rəsul Rza. Bəlkə işdə yazıb, qış fəsli, ya bahar.

Misralarında sərtlik, mərdlik, bir iş intizamı var.

Yox, bəlkə cəbhədə yazıb, döyüş vaxtı, Qabaqlayıb zamanı, vaxtı.

Yol gözləyən anaların həsrəti, sevgililərin qisməti, azadlığın şirinliyi, xoşbəxtliyin sərinliyi, həyatın enişi, yoxuşu, dərinliyi süzülür misralarından, Onlara qanından qan verib, canından can. Şeirlərini nə vaxt, necə, harada yazıb Rəsul Rza? Ürəyi harda atlanıb orda yazıb Rəsul Rza. Yəqin bir şən mağarda, toyda, düyündə yazıb Rəsul Rza. Misraları dəniz kimi gülür, Rəqs eləyir dalğa-dalğa.

Bəlkə də bir ad günündə yazıb, Göz yaşlarına hopmuş təbəssümü, 50

sətirlərindən görmək olur, Həmən anı, həmən günü. Şeirlərini harda, necə , nə vaxt yazıb Rəsul Rza? Qələmini ürəyinə batırıb hər vaxt yazıb, Amma sərvaxt yazıb.

Körpə təbəssümü, çiçək ətri, heyrəti, qeyrəti, azadlığın türkcə ləhcəsi, qatar-qatar durna səsi şeirlərindən boylanır, Gözümüzə nur, səsimizə səs verir Rəsul Rza. Dayanıb içindəki insan sevgisinin sahilində bu gün də söz ordusuna dərs verir Rəsul Rza.

51

Ay QəĢəm (Dostum Qəşəm Nəcəfzadəyə) İşlərim həşəm, Ömür-gün həşəm, Daha ölmək istəyirəm, Ay Qəşəm, Amma həyat şirindir, Ölmək olmur.

Hər yan dərddi, Kimə baxırsan dərdli.

Dərdli yanında da dərddən danışıb, gülmək olmur, ölmək istəyirəm, ay Qəşəm, amma ölmək olmur.

Vururam özümü oda, közə, ora, bura, Məzhəb itib, qarışıb ara, Söz də düşüb urvatdan.

Bir sağ sözdən, Üzü ağ sözdən Özümü asmaq istəyirəm, Nə o sözü tapıram, nə bir kəndirim var. Ölsəm, guya nə olasıymış, Uzaqbaşı mobil telefonlarının yaddaşından telefon nömrəmi siləcək dostlar.

Daha yorur gözlərimi bu adamların dəstəsi: biri çiçək dəlisidi, biri yemək dəlisidi, Kimi var-dövlət hərisidi, Kimi şöhrət xəstəsi.

52

Hərənin başı qarışıb özünə, Yaşaya-yaşaya, Olumunu ölümünə daşıya-daşıya, Boynunun ardını qaşıya-qaşıya.

Kimi başına döyür, Kimi dizinə, Nə gözümün xodunu alan var, Nə də bir qulaq verən sözümə.

Dünyanın işləri həşəm, O işlərin alatoranında Ömür-gün həşəm, Yaşamaq şirin şeydi, Ay Qəşəm, Ölmək istəsəm də, Ölmək olmur, Axı bir də bu dünyaya gəlmək olmur...

53

Etibar (Hacı Etibar Nuriyevə) Kommersant, iş adamı, sahibkar, Daha adına nə deyirlər qoy desinlər, Etibar.

Biliyi, ağılı, istəyi, bir də zəhməti Allah özü sənə əmanət verib, edib etibar.

Saldığın bağı gördüm, Ürəyim döndü dağa.

Cənnətdə yerin olsun, Cənnəti əlləriylə bu dünyada yaradan qağa .

Həccə getdin, elmin də, helmin də kamil oldu, Hacı oldun sən.

Saldığın bağ cənnətməkan, O məkanın bağbanı da özünsən.

Torpağa baş əydin, Baş əydin səhər-axşam, Sənin böyüklüyünü İşıqlı gözlərindən oxumuşam.

Torpaq da göylərə ucaltdı səni. Şəninə dastanlar yaraşır, qardaş, Mən isə adına yazdım bu nəğməni. Şəninə nə deyirlər, qoy desinlər , Etibar Şərəfi, şöhrəti Allah adına edib etibar.

54

Mesaj “Əfəndilər , kəfəndə cib olmur” Rəcəb Teyyub Ərdoğan Türkiyə Cümhuriyyətinin Prezidenti Dud...

Cib telefonuma mesaj gəldi.

“Tanışlıq üçün....”

Sıxdım düyməni.

Dud...

Bu da bir mesaj.

-Ulduz falınızı...

Düyməni basıram.

Mən hara, fal hara?

Elə bu ara yenə dud...

-Lətifələr ...

Mesajlar gəlir, gəlir nələr, nələr...

Bu gəlişdən, bu gedişdən, bu alışdan, bu verişdən ağlım bir şey kəsmir.

Demək, korşalıb, huşsuzlaşıb, yaddaşsızlaşıb, yadlaşıb arkadaşlar, qardaşlarqandaşlar.

Bu gün bu şəhərdə arxaikləşib “Baş üstə” lər, “bəli”lər , Hər tərəf , hər yan Cib sovuran zəlilər .

55

Həyasızlıq, harınlıq şahə qalxan at kimi durur üzə , Utanmır, qızarmır, özünü hər işdə dürtür gözə, saralmır, solmur.

Bir mesaj da qardaşdan gəldi.

Ey gözü küllülər, qandaşlar, qardaşlar, arkadaşlar, başıboşlar, taxtabaşlar, ayılın, bilin, kəfəndə cib olmur...

Napaleon da, Bismark da, Səddam Hüseyn də , firon da, filan da eləcə getdilər dünyadan, Necə gəlmişdilər dünyaya anadan olanda.

Iri həriflərlə , aydın xətlə yazın, Vurmağa yer tapmayanda məşhurların heykəllərinin yaxasından asın: “Kəfəndə cib olmur”.

Qardaşlar, arkadaşlar, qandaşlar, Huşsuzluğun ağuşunda tökür qanı , alır canı atılan daşlar.

56

Azadlıq qədər İşə gedirəm, gəlirəm evə, fikrimdə sən.

Yatıram, yuxumda, dururam xəyalımdasan.

Sən mələkmisən, yoxsa adamısan?

Sənə bənzərini tapmadım.

Mən tapmayanı tapa da bilməz, yığıla bütün aləm.

Yalana nə hacət?

Doğrusu budur: adını çəkəndə ürəyim şiddətlə vurur.

Ancaq səni sevdiyim qədər də xoşbəxst deyiləm. Üzündə duvaq görməmişəm, Əllərim də toxunmayıb duvağa.

Bir-birimizi sevə-sevə bax, beləcə yaşayırıq uzaqdan-uzağa.

Xoşbəxt olmaq istəsəm də bir iş gəlmir əlimdən, Düşməsə də adın gecə-gündüz dilimdən.

Getdiyim yerlərdə arzularıma qoşulur qəhər, Qəm çəkməyə də nə vaxtım var, nə amanım, Nə də üstünə kölgə salan həyanım.

Yenə nə qəm!

Mənə doğmasan, yad deyilsən.

57

Ey ürəyimə hakim adam, həm də əzizsən yad ölkədəki azadlıq qədər.

Sənin də bəsindir bunu həqiqət bilsən.

58

Mənim qənaətim Nə falçıyam, nə də fala baxan.

Nə şərkiyəm, nə də qarayaxan.

Sadəcə , mənim qənaətimcə, Birgə qarın doğmayan Xotkar qızı Nigar Koroğluya sirdaş, dərddaş.

Sadəcə, olub yoldaş .

Məni kimsə qınamasın, Qınayan da qanamasın, Belindən Həmzələr gələn kişi Kişi statusunda oğraş olub, Ya da nakişi.

59

Mən hələ anadan doğulmamıĢam Başımın üstündə bir topa bulud, İçimin tən ortasında sozalır inam.

Ey qayğıkeş adam, sən də məni unut, Mən hələ anadan doğulmamışam.

Malını, pulunu – ən əsas da çulunu qorumağın asan yolu xıtabətdir, Xitabətdə tünlük, basabas...

Yanımda, yörəmdə şıqqa vurub rəks eləyir yaltaqlıq.

Gözünü içimə sıxıb hönkürür dözümüm, Öz-özünə atır pas, Mən hələ anadan doğulmamışam.

Qanı təmizsə, kim olur olsun, Harda olur olsun, Vətən anaya təndir, Vətən seçilməz.

Vətənçün candan keçərlər, Vətəndən keçilməz.

Yağının qanını tökərlər, Xitabətdən and içilməz, Mən hələ anadan doğulmamışam.

Başımın üstündə bir topa bulud, İçimin tən ortasında sozalır inam.

Sən də qayğılı adam, gəl məni unut, Mən hələ anadan doğulmamışam.

60

Məsləhət Kasıbın süfrəsi açılar tez-tez, yığılar tez-tez, Üstü dolu sevinc olar, sevgi olar, şəkər olar, qənd olar.

O sevgini duyan kəs bu süfrəyə bənd olar.

Bəzəkdi, naxışdı O süfrədə duz-çörək, düz çörək, Sən də yadında saxla, Nazsız qız, duzsuz xörək ...

Gətir həsrətə biz az duz tökək.

61

Lal oyunu Bir işdən ötrü birinin dalıyca düz on dəfə qaçıram, Bir o qədər də minnətçi düşürəm, ağız açıram.

Ancaq nə fayda!

Bu necə oyun, bu necə qayda?

Kəsəsi, bircə ağız deyən yox, Özünü üzmə, a bala, sənin yiyən yox!

62

Qohumlar Amma zor deyiblər: “Ayının min oyunu bir armudun başındadı”.

Qarnı xaşal, boynu yoğun, gözdən tük çəkən məmur da ayının qohumu, ya tanışı , uzaqbaşı, dərddaşıdı.

63

Göynək yerim Elə ki sənsizliyi köynək kimi geyindim, mənə birdir soyuq da, isti də.

Ancaq həsrətin yağ-bal kimidi, Tutur əlimdən soyuqda, istidə .

Sənsizliyin bürküsü darıxdırır məni.

Gecələrim bir yana, gündüzlərim də karıxdırır məni.

Elə ki sənsizliyi köynək kimi geyindim, Həsrətin həm güvənc yerim, həm göynək yerim...

64

Bir ömür yaĢadım Bir ömür yaşadım beləcə, gündüz, gecə. Şam kimi yandım, suya dönüb axdım, Yanğıma bir çimdik su səpən olmadı.

Dünyanı tutdum üzümə, Ona bir şəkil kimi baxdım, baxdım, baxdım. Özümü öz çiynimdə özüm daşıdım gündüz, gecə, Beləcə bir ömür yaşadım.

65

Çarli Çaplinin dərdi Çarli Çaplinin görən nə imiş dərdi, nə imiş onun mərəzi?

Adamları güldürmək?

Yoxsa, güldürərək öldürmək?

Balıq suda diri olur, Insan düşüncələrində.

Göz yaşı içində düşündürmək, Adamı güldürə-güldürə diriltmək?!

Ağlar dünyanı kiritmək Çarli Çaplinin qərəzi, Çarli Çaplinin dərdi...

66

YaddaĢsızlıq Aslan da, dovşan da, ayı da, tülkü də yer üçün, yurd üçün düşmür təşvişə, Hər biri yaxşı bilir, tək onunçu deyil içində yaşadığı meşə. İnsanı dünyaya insan gətirib, İnsan bağlayıb insanın qundağını.

Bəs insanı kim qarğayıb, Kim kəsib qundağının bağını ?

Yaddaşsızlaşıb bu qədər , İnsan yaranışdan insanlardan yaxşılıq gördü, axşam, səhər. İnsanlardan yarındı, ancaq yenə anlamır ki, bu yer kürəsi tək onun yox, bütün insanlarındı.

67

DəyiĢiklik Daha urvatdan düşüb söz, Yaxşılar ürümür, artmır.

Arzularım bir yana, Dualarım Allaha çatmır.

Solmuş ümidlər içində, Ömrü-günü aldadıram.

Sevgilərə fors eləyib, Naz etməklə yoxdur aram .

Diri ölülər arasında Mən də durub söz gəzirəm.

Dərdlərimi görən heç, Məni görən göz gəzirəm.

Yolun düzü at belində, Ümidlərdə can qalmayıb, Arzuların vurmur nəbzi, Damarında qan qalmayıb.

Doğru söz dar ağacında, Cana doyub bu bəlilər.

Ağına-bozuna baxmır, Nə var, sovurur zəlilər .

Allaha doğru uzanan Yollar da bağlanıb daha.

Yaşamaq, ərşə çəkilib Ölmək, yaşamaqdan baha.

68

Ağaran saçım Vaxtsız-günsüz niyə ağardı saçım, Bəs bu necə zirvə, ucaqlıqdı bu?

Yoxsa ki ömrümün gəlib çatdığı Elə finiş xətti –qocalıqdı bu.

Vaxtsız-günsüz niyə ağardı saçım, Uşaqlar böyüyüb əlləri işsiz.

Kölgəmin boyu yox, ürəyimdə yağ, Mən yeriyən ruham ağızsız, dişsiz.

Köhnə nağıllarda ilişib qalıb, İo-kio baba əlində tilsim.

Bağlı qapıları aça bilmədim, Yüz kərə, min kərə oxudum sim-sim.

Məni göylər çəkir, çəkir özünə, Deyən oralardır duracaq yerim. Özümü götürüb gedərdim burdan Qoymayır karmıxa çəkilən səbrim.

Vaxtsız-günsüz niyə ağardı saçım, Kimsənin gözləri yolda qalmasın.

Məndən sonra qalan xatirələr də Yadlardan silinib bəxtsiz olmasın.

69

Əhval-ruhiyyə Alınasılar alınıb, satılasılar satılıb, çoxu da çıxdaş edilib bir tərəfə atılıb Vətən adlı məmləkətdə . İçimdə bir qorxu var, Canımda bir ağrı.

Kimi qəmindən, kimi dəmindən içir bu zəhrimar arağı Vətən adlı məmləkətdə.

Canda da qalmayıb can, Tutub gəzirəm sözdən.

Qəddələyib qəddimi Kasıblıq da salıb gözdən Vətən adlı məmləkətdə .

Göydən də bir baxan yox, Yaxşılıqlar at belində .

Nə yaxşı ki hər kəsənin Öz qisməti öz əlində Vətən adlı məmləkətdə Yoxsa tövbə qapılarında Sürünərdi ömür-gün.

Gözümüzə işıq verməzdi, Nə bir sevinc, nə toy-düyün .

70

Dilənçi külək Bakıda küçələrdə, dalanlarda, tinlərdə , evlərin damında və banında sünək it kimi şöngüyür, sülənir külək.

Ağaclara, binalara, daşlara, divarlara özünü vura-vura səsi zorla çıxan qaraçı uşağı kimi elə bil pul yox, azadlıq dilənir külək.

Yüz dəfə gözünü ağart, Üstünə çığır, bağır, Yeddi arxa dönəninə söy, Başına-gözünə döy, danla, Hardan bilsin külək azadlıq pay kimi, bəxşiş kimi verilmir , Alınır mübarizələrdə tökülən qanla.

Küləyinki sülənməkdi, Bir də bir əsimlik ömrünü dilənməkdi.

Ay səni dilənçi külək!

Yiyəsiz külək, yüyənsiz külək.

71

QonĢunun kiçik qızı Qonşunun kiçik qızı mat qoyub yerdə qonşuları, Göydə ayı, ulduzu.

Qonşunun kiçik qızı nişanlısına yox, gəzdiyi oğlana qoşuldu getdi.

Qonşuların dilində söz-söhbətin biri itdi, biri bitdi.

Qonşunun kiçik qızı qonşulardan küsmədi.

Ağır evdə gəlin olsa da, Bu məhlədən gət-gəli kəsmədi.

Qonşular arasında bıdı-bıdı , Yenə məhlədə meydan sulayır dedi-qodu, bir də qonşunun kiçik qızı.

72

ġəkilçi Dilimizdəki mərd sözü necə yapışıqlı, necə yaraşır dilə.

Bəs bu namərd sözü hardandı,.

Həmrəng olub dərd ilə.

Yerin məlum, Na qoşuldu mərdə mərd qazanıb yeni çalar oldu namərd.

Gör bir neylədi şəkilçi qrumsaq, Adamlar da nəyəsə qurşanıb , kiməsə qoşulub dəyişir bu sayaq. Özünə hörmət, yaxşılığa əl qoyan mərd olur, mərdin böyüklüyü , mərdin sözü, elə lap özü namərdin ürəyində dərd olur.

Mərd ...

Na-mərd...

Ey şəkilçi, ey yalan, ey talan, ey nəfs, ey səs, ey zaman, ey məkan, 73

insafdan-biinsaf məndən yeni adam düzəltmə, Səninləyəm, ey şəkilçi üfləmə.

74

Solğun vicdanlar Rəngi solmuş, bir azca qaralmış, nimdaş paltar kimi atılmış , yırtıq ayaqqabı tək yorulmuş, vicdanlar gəzir insanlar arasında , dünyanın orasında, burasında.

Hərisliyin, xəbisliyin irini qaynayır şerimin yarasında.

Bir çimdik meh yox havada.

Danışdıqca tribunadan gözü küllü yava-yava, Için-için sızıldayır udduğumuz hava da.

Didilmiş , atılmış, soluxmuş, solmuş vicdanlar gəzir arada. Şəkilə yaraşıq verir: ağ da, qara da, ancaq baxır harada?

75

Sənə nədən deyim Köçlü –kömərəkli, qollu-budaqlı ağacın, bir də diqqətin, qayğının kölgəsində (dünyanın bu bölgəsində ) bir su içimi bir insan ömrü yaşamaq .

Daha zor bu həyatla barışmaq.

Hünərin var , günün istisində gün başına döyə-döyə, gözlərin çəkən görmək istəməyənlərin şəklini öyə-öyə içində çat vermiş ağrılarla bir ömrü yaşa .

Arzun, ümidin ayağı dəyməsin daşa .

Ayağına gəlməyən kölgələr .

Dilində pörşələnən bəlkələr, Daha nələr, nələr, nələr.

76

Əkslik Tost dediyin bu Vətən, Həm də mənə vətəndi.

Sənə çörək ağacı , Mənə yurd, həm kəfəndi .

Bağçasında, bağında Neçə arzum gül açıb. İki noğul, qənd balam, Qucağında dil açıb . İstəklərim, muradım Gec olsa da güc olub, Ancaq ki, gəlib başa. Ömür-gün yollarında Dəysəm də daşdan-daşa.

Yenə vurğunuyam mən, bu torpağın, bu daşın .

Vətən şirinliyini bişirməz sənin başın.

Hər zamanda, hər yanda Üzdədir sənin naxşın.

Vətən adlı anaya Sənin özəl baxışın .

Gətirməsə əllərin Yəqin kəsib atarsan.

Can dediyin Vətəni Bir şilləyə satarsan .

77

Dünya gəlməz eyninə, Manqurt desəm adına, Bazarın bağlananda Vətən düşməz yadına.

Daha sənə nə deyim, Bal yerinə şor satan.

Vətənin gülşənində Yaxşılara tor atan.

Tost dediyin bu Vətən Həm də mənə vətəndi .

Sənə çörək ağacı , Mənə yurd, həm kəfəndi.

78

Tünlük Söz deməyə nə bir adam, Nə döyməyə bir qapı...

Naşılar danışır haqdan, Özləri balta sapı. Ümid işığı sənin əlindədi, Allahım, Hərdən bir yerə düş, Çıx adamların arasına , Sənə bəndəlik edən bəndənin Məlhəm qoy gözlərinin qarasına, yarasına.

Pas atmış vicdanlara qalay çək. Ümidlərin gözlərinə işıq gəlsə, səndən gələcək.

Ağarmış saçlarım hələ görməyib sığal, Sözlərimin günü zor, ağzı yox, dili lal.

Gözlərimin səkisində bitən adam, Adamlar burda bir şəkil. Öz dərdinə özün qal, özün əkil.

Adamlar burda muzey eksponatı, Dünya sərgi meydanı.

Bu eksponantların şəklini çəkən kim?

Bəs tozunu alan hanı?

79

Qəfəsdə Ģir Zooparkda qəfəsdə şir gözlərində kədər, üzündə qəm, yanağında nəm, dişləri içini gəmirir.

Beş addım o yana, Beş addım bu yana. İnsan dənizinə tilov , tor atıb adamı da tuturlar balıq kimi.

Sonra da qoyurlar yana-yana..

Zooparkda şir beş addım o yana , beş addım bu yana qəfəsində gəzişir, Uşaqların xətrinə, Böyüklərin acığına.

Hamıya baxır maddım-maddım, Baxır yana-yana...

Mən də şir bürcündənəm.

80

Bu gün və sabah Bu gün qorxulu deyil, Onun içində mən, sən...

Hər tərəfdə də nalədi, ahdı.

Qorxulu deyil bu gün, qorxulu gələn sabahdı.

Sabahın içində mən olmayacağam, Sabahın əlindən üzülüb əlim.

Sən necə?

Sənin yerinə danışammaram.

Məndən qopan zərrələr gedib məndən irəli, Əllərini uzadıb göydən ulduz dərirlər, yaxşını , yamanı yığırlar yaş-yaş, quru-quru sərirlər.

Qorxulu deyil bu gün, Gələn sabahdan qorx.

Daha hər sözə “baş üstə” deyən olmayacaq.

Atını sürüb getdi bu gün , Səndən də bir şey qalmayacaq sabaha.

Qorx gələn sabahdan, qorx, Şələ-şüləni özün al çiyninə , başqa çarən yox. ..

81

Rəngarəng dünya Rəngarəng yaradıb yaradan bizi , Gül-gülə bənzəmir çiçək çiçəyə .

Dovşanın bəxtinə hürkəklik düşüb, Hədiyyə edilib hürmək küçüyə . İncələr, di gəl ki üzülməz halal , Mürvəti olanın gözləri toxdu.

Elə qurulub ki, mizan-tərəzi Zülümün, zalımın axırı yoxdu.

Naz qıza yaraşıq, sərtlik oğlana, Istini, soyuğu seçər qocalar.

Oğul atasından, qız anasından Görüb götürməmiş necə ucalar?

Bir udum sevgiyə tamarzı qalar, Nəfsinə qul olub, yolunu azan.

Qulaq yaddaşında qalmamış deyil, Ən bərk daqqıldayan elə boş qazan.

Hər şeyin öz adı, dadı , tamı var, İçində qor yoxsa, yanmaq da olmur.

El gözü tərəzi, heç, bir qərəzi yox.

Doğrunun önündə dayanmaq olmur.

Rəngarəng yaradıb bizi yaradan, gül-gülə bənzəmir, çiçək çiçəyə .

Dovşanın bəxtinə qorxaqlıq düşüb, Hədiyyə edilib hürmək küçüyə.

82

Ana təbiət Başımın üstündə çətir kimi palıd ağacı, Gözlərimin önündə güllü-çiçəkli dağ yamacı.

Meh əsir, əsir meh, qucağında kəklikotunun, dağ yovşanının qoxusu , bir də mehin yanağında şeh.

Tökülür üst- başıma yorğunluğun yuxusu .

Təmənnasız təbiət ələ alıb könlümü, oxşayır ruhumu.

Başımın üstündə çətir kimi palıd ağacı, Gözlərimin önündə güllü-çiçəkli dağ yamacı .

Burda duyğularıma hakim bir həqiqət: ən sevgili məşuqdu, ən böyük loğmanana təbiət....

83

Mənim səbrim Mənim səbrim-qoca balıqçı, Ümidim qışda dəniz sularının mürgüsü.

Ruhumu oxşayan ana südü qədər şirin türkün türküsü.

Səbrim qranitdən olmasa, ümidim getsə uyuzuna, türkün türküsü qulağımda açmasa çiçək, göyərtməz məni bu ömür.

Bu ömrün həm astarı, həm üzü iki dünyada da qapqara kömür.

Mənim səbrim-qoca balıqçı , həm itaətkar, bir o qədər də inadkar.

Qoca balıqçı mənim səbrim , Yeriyən qəbrim...

84

Göy üzündə yazı Göy üzü ən böyük vərəq, üstünə hər gün Allahın əliylə yazılır yazı.

Baxırıq, baxırıq elə, Oxuya bilmirik , Baxıb gözümüzü döyürük, Qulaqlarımız da Qeybdən gələn səsə tamarzı.

Göy üzü ən böyük vərəq, üstü dolu Allahın yazdığı yazı. əyri xətlər , düz xətlər... xətlər var qırıq-qırıq , xətlər çox, Görən niyə deyirlər: -Allah yazan yazıya pozu yox.

Mənim də alnımı yazıb Allah.

O yazı nə silinir, nə pozulur, Neynək , yaşayaq görək axırı necə olur?

Göy üzündə yazı, Alnımda yazı, Səbr edək ən azı...

85

DaĢ heykəllər Daş heykəllər tək bircə günlük dolub ətə-qana, gəlsələr cana, pyedestaldan düşüb birbaşa evlərinə gedərlər , yoxsa sevinclərini qeyd etmək üçün restorana?

Yəqin restorana getməzlər , Onların gözü, könlü tox.

Evlərində də yeni bir aləm, Öyrəşiblər ayrılıqlara Daha yolunu gözləyəni yox.

Yəqin gedərlər dəniz sahilinə, gedərlər bulvara .

Yox, inanmadım .

Heykəl olnda çox görüblər quc-quc , maç-maç , Bulvarda da nə çox avara .

Bəs onlar gedərlər hara?

Ilk öncə düşər yadlarına “Şəhidlər xiyabanı”, Daş heykəllərdəki yaddaş yalnız daşlaşmış adamlara olur sirdaş .

Gəzərlər yana-yana , Hamıdan tez bilərlər şəhidlər qanlarından qan, canlarından can veriblər Azərbaycana.

86

Dilə gələr daş heykəllər : -Səbirlər sizə, yazıqlar bizə!

Tez, tələsik daş olmaq istəyərlər .

Bəs hara getsinlər , kimin adına yazsınlar ərizə?

Görərlər hər yanda tünlükdü, Ancaq növbə yox daş olmağa, Hərə özünə qırxır, Çalışır baş olmağa .

Yığılar yollardan gözləri, Bir anda belləri bükülər , Yaxın gümana , uzaq ümidə baxa-baxa daşlaşar, Daşlaşdıqca yaşlaşar daş heykəllər

87

Neçə kəlmə, neçə söz Dilimizdə ana dilli , cızdağı çıxan neçə kəlmə, neçə söz bəxtinə kölgə düşmüş ümidin üzünə baxırmış kimi baxır utana-utana məmur dilində.

Yazıq canım, canımız bir yana , Ana dilli neçə kəlmə, neçə söz qalıb riyakarlıq əlində .

Rəngi saralmış, rəngi solmuş, uzaq ümiddən asılıb payız yarpağı kimi, Cızdağı çıxan dilimizdə ana dilli neçə kəlmə, neçə söz.

Sözün yaddaşını da qoyublar qumara, Hörümçək torlu nəfsindən hörümçək tək asılan bu məmur avara.

88

Sərçələr Dağda, daşda, kolda, kosda elə ki, özlərinə sərçələr qururlar evcik , Başlayır onlarda məhəbbət oyunu - çik-çik.

Yumurta qoyur cik-cik , Bala çıxarır cik-cik.

Uçub gəlir yuvasına cik-cik, yem gətirir balasına cik-cik.

Təhlükə var cik-cik .

Isti olsun , soyuq olsun Uçub getməzlər heç yana , Sərçələrdə sədaqət , vəfa gendən gəlib keçib qana.

Bir ömrü bircə yaşayırlar, bir ata sərçə , bir ana .

Yaşayırlar şad, məsud, Cik-cikləri də bir yana.

89

Əkilməyən torpaq Əkilməyən torpaq-atılmış uşaq ...

Bəxtin qucağında diz çöküb ağlayarlar xısın-xısın, ağlayarlar yumşaq-yumşaq.

Diqqətdən , qayğıdan uzaq əkilməyən torpaq –atılmış uşaq .

Sızlayarlar için-için soruşmayın nədən, neçin?

Sevgi ilə ürümür,artmır, Alın təri ilə sulanmasa, əli heç yana, gücü heç nəyə çatmır . İstinin , soyuğun önündə qaldırır ağ bayraq (ona əyiləni ucaldan) əkilməyən torpaq –atılmış uşaq.

90

Ehtiyacın uzun qolu Ehtiyacın uzun qolu işləyib dərinə , Qol-budaq atıb hər yana , tutub getdiyim, gəldiyim yolu, Qəsd edir şirin cana.

Ehtiyacın uzun qolu diş qıcarır maaşımın üzünə, Kölgə salıb üstünə , Günümü bağlayır göy əskiyə , Məni qoyur pis günə.

Maaşın da dili yox, ağzı yox.

Ayın bu başından o başına qalsın bir yana , Ayı ortalamağa güman yox .

Onca günün tamamında əriyir qar kimi, dağılır nar kimi . Əlimdən alır, udur lüm-lüm , nə sən öl qanır, nə mən ölüm ehtiyacın uzun qolu.

91

Hamı özündən razı Bax, böyük də, kiçik də Hamı özündən razı.

Heç kim kitab oxumur, Deyirlər qazı-qazı .

Deyən şairləri də Dərd, qəm verib yuxuya .

Bir kağıza bir şeirimi yazıb atdım küçəyə, Bəlkə külək oxuya .

Lovğalıq da bir yandan Lap adamı məst edir.

Yaddaşsızlıq, huşsuzluq Milli dərkə qəsd edir.

Yüz başın bircə işi, Bir tək başa güc olar.

Hərə özü olmasa, Yaşamaq da gec olar.

Bax, böyük də, kiçik də Olub özündən razı. Şəfəq saçan söz üçün Qulaqlar da tamarzı.

92

Külək əsir Əsir, əsir, lap çoxdan əsir bu külək, qoy əssin. Üzümüzü yandıran, nəfəsimizi daraldan istinin nəfəsini kəsir bu külək, qoy kəssin.

Nəyimə lazım nəzir-niyaz, Harama yaraşır bu humanistlik ?

Qarabağım yağı tapdağında , düşmən əlində.

Haqq -ədalət də düyün düşüb dünyanın yalançı dilində, felində. Ən yaxın arzum budur: Vətəndə vətənsiz yaşamağın səbrini Allah özü qayçılasın, özü kəssin , Külək də əsir, əssin.

93

Bazarkom Bu bazarkomun nə vecinə, bazarda ya bahalıq, ya ucuzluq .

Qollarını çırmayıb salmayacaq ki duzsuzluq?

Təki ona pul gəlsin, Qalanları nə vecinə , İstəyir bellərində çul gəlsin.

Insana ilk gərək olan şey qanacaq!

Bazarkomsa anlamır, bilmir bunu .

Atalar da zor deyib: -Kiminin əvvəli, kiminin sonu.

Bazarkom anlamır, bilmir ki, Kəndli torpaqdan küssə, bazardan qaçsa, bazar od tutub yanacaq!

Bu bazarkom kütün biri, Gör onu pul necə qızdırıb, Dırnağı üstə necə oynadır!

Bu bazarkom lap hütün biri...

94

ġəkilçəkən Ay sənin kefin olsun, şəkilçəkən , Başımın üstündəki bulud hələ də dağılıb getməyib, şəklimi necə çəkmisən?

Hara gedirəmsə sürünür arxamca o şəkildəki buludun kölgəsi, Bilmirəm, bilmirəm varmı Xəritələrdə kölgələr ölkəsi?

Ay sənin kefin olsun, şəkilçəkən, Başımın üstündəki bulud dağılıb getmir, getmir .

Arxamca düşən o buludun kölgəsi məni gözdən qoymur, məni tərk etmir .

Hara baxıramsa bulud- bulud kölgələrdir gözlərimə çökən, Mənim gözlərim də nəm çəkən...

Mən də incitmirəm mənə yazılan bu taleni, bu baxtı , Yəqin çəkmisən şəklimi kölgəmin uzanan vaxtı .

Ay sınin kefin olsun, şəkilçəkən .

Bəlkə çıxıb yadından Şəklimi kefli olanda çəkmisən?

95

Buqələmun Yaşına uyğun geyinmədi heç vaxt, Danışdı həmişə başından yekə.

Sanki dağbaşında güman içində, Yaşadı özünü hey çək-çəkə.

Xeyir-şər yolunda göyərməz izi, Yaxşılıq yolunda quruyub əli. Özü zora düşsə, gözlər görməsin, Ilanı yuvadan çıxardar dili.

Niyyəti, istəyi bir bağlı boxça , Hər adam da ondan çətin baş açar.

Gizlinlər dağarı, qaranlıq quyu , Pas etmiş qıfıldı, açmaz hər açar.

Astarı görünməz, üzü bilinməz.

Qarayaxa oğlu, yalançı məlun.

Günlərin birində itdi gözlərdən, Dedilər dünyadan küsüb buqələmun.

96

ġəklimi azad çək Rənglərin azadlığında çək şəklimi .

Dəli qırmızını sevər, mən də azadlığı . İstəyirsən balıq kimi çək.

Ancaq akvarium balığı olmasın.

Elə bu rəngdə, məni öz rəngimdə çək.

Elə çək ki, gözlərimdə də azadlıq oxunsun.

Arzularımı, düşüncələrimi ağ göyərçin kimi çək.

Qara rənglə çək ağarmış saçlarımı .

Rənglər də nə xətrə dəysin, nə bir qəlbə toxunsun.

Bir rəngin əsarətində çəkmə məni, Bir rəngdə çox rəngli adamlar arasında adam kimi yaşamaq, insan kimi doğulub bir ömrü olumundan ölümünə daşımaq zor bir iş.

Bəxtim də rənglər kimi .

Azadlığın rəngində çək şəklimi, Elə çək ki, barı bircə dəfə mənə oxşasın azadlıq . Öz bəxtimlə azad olsam da , olmasam da.

97

Ən çətin iĢ Ağrılı, çətin işdi, Oturub yol gözləmək.

Bir də qonşu qızını Xəlvəti əzizləmək. Ömrün yükünü də Öz çiynində daşımaq, Bəlkə ən ağır işdi, Adam olub yaşamaq.

Haqqı qoyub nahaqqa , Dəstək olmaq vərdişi Elə binadan , başdan Yaltaqların haqq işi.

Gözlərini açınca Yaş da gəlir yaş üstə. Əzrail deyir: “Gedək!”

Biz deyirik: “Baş üstə”.

Ağır, ən çətin işdi, Oturub yol gözləmək.

Bir də qonşu qızını Xəlvəti əzizləmək.

98

Mənzərə Yay günü, isti gün... Əlimdəki su dağıldı quma, Qaldı qumun üstündə suyun kölgəsi.

Su istini canına çəkən kimi, Qum da suyu çəkdi canına.

Yay günü , isti qum...

Dağılmış sudan qalmadı qum üstündə qalmadı bir udum .

Qalxmışdı qızdırması, Od tutub yanırdı qum, Tüstüsü başından çıxırdı.

Qum üstdə can verirdi suyun kölgəsi Nəfəsini dərmədən isti durub baxırdı.

99

Dəniz Gecənin qaranlığında tək, tənha qalıb qorxur dəniz .

Ləpələrin dilində qorxu dualarını oxuyur dəniz.

Dalğaları köpüklənsə də , tənhalıq qoxuyur dəniz.

Balıqları nə dinir, nə danışır, Dənizin üzünə düşür ay işığı Içi yanır, göynəyir alışır.

Gecənin qaranlığında sanki bir qaraçıya fal açdırıb bir qara tülə bürünür dəniz.

Dan yerinə çatmaq üçün qaranlığın yükünü çiynindən atmaq üçün axşamdan səhərə kimi qaranlığın içiylə sürünür dəniz.

Məst olub bu mənzərədən xatirələrə yan alan bəndəniz.

100

Fərq I Məmurun böyüyündən qorxma, kiçiyindən qorx.

O, buyruqquludu, Böyük iddialı kiçikdi, hər nədi-tazıdı, qazıdı, lap elə küçükdü.

Böyük isə hər zaman, hər yerdə elə də böyükdü, belə də böyükdü.

II Harda olur olsun, Böyük adamlar kimsəsizliyin gülşənində gümana bürünür, duman kimi sürünür.

Cib dəftərçəndən telefon nömrəsini sildiyindostlar kimi Kiçik adamların da böyük şəhərlərdə kölgəsi də böyük görünür.

101

Kül baĢıma Bu gecə də yuxumda qoyun gördüm, toyuq gördüm, balıq gördüm.

Yuxumda gördüklərim ötən günlərdə gördüyüm yuxulara bənzəyirdi necə də!

Bir tərəfdə manqal, içində köz, üstündə şiş, kabab, tüstü.

Bu dəm-dəsgah hardandı ilahi!..

Ac yatmışdım bu gecə də, Yadıma düşdü əlüstü.

Bir yer də tapmıram qoyam başımı.

Hər şey qalsın bir yana, Utanc gətirən müəllim maaşımı ayda bir dəfə verir bankomat da utana-utana.

Ayda neçə belə gecə var?

Hesabı da itirmişəm.

Kül olsun mənim başıma, Ali təhsil almışam, institut bitirmişəm.

102

Ömür də yol üstü İnfarktın cavanlaşdığı, ömrün gəlhagəlində , qorxunun basabasında, vurhavurunda, selində, Elə bu dəm, ömrü uzadan bir söz eşitmək istəyirəm.

Kimin qapısını döyüm, kimə üz tutum, kimə əl açım?

Qapılarda paslı qıfıl,açan yox açarım yox.

Adamlar da əlləri üzündə, üzləri qara, bekarı yox. Əlim də Qarabağa Fal açdırmaqda.

Heçim yox, köçüm yox.

Daha mənim nə ölümüm var bu şəhərdə?

Hər yan isti, hər yan tüstü , Ömür də yol üstü .

103

Söz Söz sözü gətirər, Ev olmaq istəyən gəlin söz götürər.

“Söz götürənindir, ev oturanın”.

Söz yanında yoxsa sözün, demək, yoxsan özün.

Söz oxu, söz öyrən, söz deməyə sözün olsun. elə söz seç, elə söz danış, sonradan nə başına döy, nə yan, nə alış.

Sözlülər yanında üzün olsun.

Söz bazarında da xod gedir alver, Söylədiyin sözünlə özünü ara, özünü nişan ver.

Söz, söz, söz, söz deyə bilmirsənsə, qıfıllan, mumla, döz, döz, döz.

Səni yandırmasın söz.

104

Borc Nə müddətdir təkcə külək döyür qapımı, Əllərim uzansaydı mən də küləyin qapısını döyərdim.

Onun şərəfinə badə qaldırıb bir-iki ağız da öyərdim, ona tərif deyərdim.

Bu dünya borc dünyasıdı, həm də bic dünyasıdı.

105

Bic dünya Bic dünya ağzını da açmır, cınqırını çıxarmır.

Amma gah boşalır, gah dolur, Hamının gözündə dərddaş olur.

Adamları bir-birinə öz əlləriylə qırdırır, O dünyaya yola saldırır.

Həyat görmüş adam kimi gələnin də , gedənin də şəninə badə qaldırır.

Bu bic dünya, cig dünya.

106

Səkkizinci gün Həftə-günlərin çələngi.

Yeddi gün, eyni rəngdə, eyni ölçüdə, eyni biçimdə. Əlimdən bir şey də gəlmir o günləri seçimdə, Yöndəmsiz olur seçim də.

Mən səkkizinci günü yaşamaq istəyirəm, Qocalığımı uşaqlığıma daşımaq istəyirəm.

Daha məndən əlinizi üzün, Yaşasın səkkizinci gün!

107

Allahım Mənə bir yel dəyirmanı verin. İşsizlərdən biri də işə düzəlsin.

Həm bekarların sayı azalsın, Həm də qulaqlarınız dincəlsin Mənim çəkdiyim ahlardan.

Bir yox, on yel dəyirmanı işləyər, Qazanan qazandığını yeyəmməz, Qazanmayan hamıdan yekə dişləyər.

Mənə çox yox, bir yel dəyirmanı verin, Ahımla işlədim onu.

Yoxsa Küləklərə dəyib pulum-pulum olacaq, Olanda qəfildən olur çıxacaq.

Səpələnib hər yana birdən cücərər ahım, Çaşıb qalmışam ortalıqda, Hansı qapını döyüm, mən kimə üz tutum, Allahım?!

108

Gəl gedək Gəl, gəl yanımca gedək qocalar evinə, Oğlu, qızı ola-ola atılmışalara baş çəkək, Bizi görüb bəlkə biri sevinə.

Yanlarında oturarıq, Ömür-günü xəbər alıb hal-əhval da tutarıq.

Bəs özümüzlə nə götürək?

Orda yemək də var, içmək də.

Hər şey var orda, hər şey var.

Bir az sevgi, bir az məhəbbət, bir az qayğı, bir az da diqqət...

Saydıqlarımı aparaq ki, sevginin, məhəbbətin, qayğının, diqqətin qürbətində üşüməsinlər, nə də tövşüməsinlər oğullu, qızlı qocalar evinə atılmışlaratalar, analar.

Gəl, gəl yanımca gedək qocalar evinə, Kim sevinə, sevinə ....

109

Qaraçı Gerçəyin nəyi var, əlində xəncərimi, yoxsa başında buynuzu? Əgər gerçək canavarsa, demək, biz də oluruq quzu.

Qaraçı sevir peşəsini, Gördüyü işi görür ürəkdən.

Bizsə harda gördük, başımızı götürüb, özümüzü oğurlayıb qaçırıq gerçəkdən.

Gerçək doğrumu, doğru oğrumu, oğru doğrumu?

Qaraçı, ay qaraçı, bir gözəlçəni də qıymadın mənə.

Doğrunu görə-görə mən necə inanım sənə?

110

Canavara nə var Canavara nə var, qoyun sürüsünə soxuldumu, əlasından yeyir, içir qanını, boğur, boğmalayır, yaralayır, paralayır, xəstəsinin alır canını.

Sürüdə əməlli-başlı iz qoyub gedir, Çobanın bağrına köz qoyub gedir.

Yaxşı ki hələlik biz qoyun sürüsü deyilik.

Allahım, sən özün qoru, mənim bu millətimi canavar sürüsündən: erkəyindən, dişisindən.

Muğayət ol xilqətimin arvadından, kişisindən.

Canavara nə var, Qoyun olsun, oyun olsun.

111

Fikir yükü Bazara gedəndə uşaq ağlım tutur əlimdən, quşlardan qanad alıram, sanki uçuram yapışıb zənbilimdən.

Bazardan evə dönəndə , dostlardan uzaq, oluram yalquzaq.

Elə bil ayaqlarımdan asılır iki putluq daş, Bazar od tutub yanırdı.

Vecinə də almır bazarkom oğraş.

Hələ ayın gedib yarısı, bir yarısı da var.

Qohumlarda toy, qonşularda yas...

Arvad deyənlərin üçdə birini almamışdım, cibim ölə-ölə pıçıldadı: -Daha mən pas.

37-cilər Sibirə gedən kimi indi mən evə gedirəm əlimdə yüngül zənbil, asılıb ayaqlarımdan iki putluq daş.

Bisimillahi-rəhmani rəhim , Yenə arvad olacaq hakim, mən də müttəhim.

Cavabımı bilirəm əzbər: arvad, yavaş, eşitməsin qonşular, 112

Yaxınımızdadır, qaçmır ki bazar?!

Zənbilim yüngül, yerişim tısbağa yerişi, Ən ağır yük imiş fikir yükü, Bu da bu dünyanın işi.

113

Olmur Burda-bu yaşadığım məmləktdə Bir qulaq ortağı da tapmaq olmur. İstəsən də arzuların təndirinə İcazəsiz bir kündə də yapmaq olmur.

Ara qarışıb məzhəb itsə də Yenə yaltaqlarla yoxdur aram.

Hamıyla dil tapıb söhbətləşsəm də, Dərddaş, dərdsiz adam tapammıram.

Burda-bu yaşadığım məmləkətdə göylə uçan quşların da dərdi var.

Canım, sənə ağız dolu söyləyim Dərd çəkənin də mərdi, namərdi var.

Niyə sevinməyək, öyünməyək biz, Sular tapşırıqla burada axmır.

Ana dediyim bu Vətənin bürküsü də, tüstüsü də Bir kimsəni yandırmır, yaxmır.

Nə olsun yaşadığım bu məmləkətdə Dərddən ayrılmaq, qopmaq da olmur.

Yəhərlənmiş o köhlən atları da Bu Yerdən göy üzünə çapmaq olmur.

114

Ağartı Süd, qatıq, süzmə, pendir (Səhər, günorta, axşam fərq etmir) evimin yavanlığı, süfrəmin üz ağlığı-ağartı.

Bir gün inəyimiz süd vedrəsinə təpik atanda evimiz qəmə batdı, hamıdan öncə, Hamıdan gizlincə ağartısız süfrəmiz mənə gözünü ağartdı.

115

Dəymə mənə (Dostum Pərviz müəllimə) Dəymə, dəymə mənə, həm qardaşıma , Bir zad da qatma və ya atma, aşıma, bozbaşıma.

Biz ki qardaşıq , canbir, dilbirik, lap elə yatmış şirik.

Oyatma bizi, oyadarsan, gedib başqa bir yanda yatarıq, Yağlı-yavan arzumuza yuxusunda çatanlardanıq.

Dəymə, mənə dəymə, mən də sizlərdən biriyəm.

Nə olsun ki, yatıram?

Yatıram özümçün, ölməmişəm ki, dipdiriyəm.

116

Körpə təbəssümü Heyva çiçəyidi, O çiçəyin ləkəyidi.

Körpə təbəssümü. Özü də, qığıltısı da çiçək qoxuyur, Ana körpəsinin istəyini onun təbəssümündən oxuyur.

Sirr dolu, sehir dolu yaraşıqdı körpə təbəssümü, Bu gündən sabaha kəmənd atan nurdu, işıqdı körpə təbəssümü.

117

Süsənim Qardaşına say öyrədən Ay camallı Süsənimsən.

Anası yemək verəndə, Dodaq büzüb küsənimsən.

118

Dəli külək Küləyə bax, dəli olub külək.

Gülə, çiçəyə, daşa, divara çırpır özünü, vıy-vıy vıyıldayır, Ağzınısa açıb deyə bilmir sözünü.

Küləyə bax, dəli olub külək.

Ağlının sərhəddini keçərək o qızın tellərini oynadır nişanlısının yanında .

Bilmirəm biclikmi var, ciglikmi var bu küləyin canında.

Küləyə bax, dəli olub külək.

Kör-körpü, kağızı, yarpağı alıb qucağına, Özündən razı atıb-tutur, Oynadır qazı-qazı Tozu, torpağı doldurur gözümə, Qayıdıb baxa da bilmir üzümə.

Küləyə bax, dəli olub külək.

119

Cırıldaya-cırıldaya, guya skripkada vals çalır, (Çaldığı da bir şey ola) mız-mızıyla adam aldadır.

Küləyə bax , dəli olub külək.

Belə getsə bu şəhərin bürküsündə gözdən düşəcək bu dəli külək.

120

Buludlar Ən xoşbəxt buluddu dolub boşalan bulud.

Kimsənin dərdinə qoşulan bulud. Şimşək lələyiylə bizlənər, yağış olar, sıra-sıra düzlənər bulud.

Yağar, yağar, boşalar, təmizlənər bulud.

Gül-çiçəyin yanağına bəzək vurar, naxış vurar bulud. Ən zalım buluddu dolub boşalmayan bulud.

Boğular qapqara , halqa-halqa (hər halqası sanki bir puddu) Sürünər dizin-dizin, Dolub boşalmayan bulud gözləridir bədnəzərin.

Yağmağın ləzzətini hörmətini, izzətini dolub boşalan bulud bilr, Yağmamağın əziyyətini durumunu, məziyyətini Mən, bir də düşmən əlində əsir-yesir qalan sevgili Vətən.

Mən yağa bilmirəm, ay kədərim, ay qəhərim, Dolub boşalan buludun ətəyindən tutun, bacarsanız, məni unudun!

121

Noğulbazlar Orxanım da, Sərxanım da, Uşaqçən nağılbaz olublar.

Nağıllarla böyüyüb, İndi noğulbaz olublar.

122

Gedər-gəlməz Atalar deyib: “Şər deməsən, xeyir gəlməz” Mən deyirəm: Öz başına öz əlinlə özün oyun açmasan, Sənə qucaq açmaz gedər-gəlməz.

123

Mən yoxam Ürəyim deşilir, mənə qələmi götür, yaz deyir, yaz.

Gerçəyim, gərəyim, səbirli ol bir az.

Nədən yazım, kimdən yazım, necə yazım? İstəyirsən, öz əlimlə özümə qəbir qazım, girim içinə, Öz əlimlə də örtüm üstünü.

Kim görəcək yanğımı, kim görəcək tüstümü?

Koroğlu Qıratı mindi, getdi.

Qaçaq Nəbi hardadı?

Qarabağın səsinə səs verən yox, 20 ildir ki dardadı.

Kimdən yazım, nədən yazım, necə yazım?

Qarabağım qara bağlayıb qoluma, Qara çiçəklər açır yenə gələn yazım.

Dilimdə Vətən, gözümdə Vətən.

Nəvəmə deyə bilmdiklərim Vətən, Əkmədiklərim, biçmədiklərim Vətən.

Bəlkə də dünyanın mənəm 124

ən birinci Vətən xəstəsi, Qulaq verin, qulaq verin Görün necə oxuyur əsirlikdə qalan Şuşam “Qarabağ şikəstəsi”.

Mən burda yoxam, mən daha daşam.

125

Dilim Bəzən iynə olur, sancır Kimsələri arı dilim. Özüm öz dilimi qarğıyıram, Qoy olsun dilimi ağzımda dilim-dilim.

126

Təzad ATƏT sədrlərinin işləri, gəlişləri, gedişləri qurtarmır ki, qurtarmır.

Daha məndə dözüm yox, onların üzündə həya, abır.

127

Ustad (Vaqif Səmədoğluna) Ustad, Moşudan nə xəbər?

Xoşbaxtlıq sözünə qafiyə tapa bildimi?

Rasimçik heç olmasa bircə kərə, Sedanın yanına kişi kimi gəldimi?

Qaragünlü qonşu yenə qara donludu, üzüyünü tapsa da. Çörəyi daşdan çıxır, özünü oda-közə yapsa da.

Söylüdən də xəbərim var, O da qısırlayıb daha.

Neyləsin yazıq: Doğum evlərinə giriş baha, doğuş baha, çıxış baha.

Seda ulduz olub.

Həm oxuyur , həm çalır.

Həm də Varyete səhnəsində Stiribtis oynayır.

Bir yerdə durmur ki, Zalım qızı qayım-qayım qaynayır.

Bir-birinə bənzəyir günlər də.

Ay da, il də gələr, gedər.

Ustad, Moşudan məndə də yox bir xəbər.

Ancaq Seda Dubaydan qastroldan gəlir.

“Başımıza gələnlər də 128

batmanla gəlir”.

Nə gəlirsə, gah sağdan gəlir, gah soldan gəlir.

Elə bil hər şey sıfırdan başlayıb, noldan gəlir.

Ustad, Səni hər vaxt olasan, ancaq Sərvaxt, sərvaxt olasan.

129

Qurbağa xoru Ürəyim mənə deyir ki, Axı bunlar kimdir ki!

Uzaq olsam da siyasətdən,.

Ara vuran olub, ara düzəldən olmayıb, olmayacaq da bu ATƏT-dən . Əllərinin dalını qoysunlar, Çəkilsinlər qırağa (it çibini olmasınlar) sakitcə dursunlar.

Ermənilərlə dil taparam, özüm söz tapıb danışaram.

Nə olsun ki, ermənidi, onun da başı var, yaddaşı var.

Qələtini anlayar, tərsliyindən əl çəkər, Qarabağı boşaldıb, qonşuluğa qol çəkər, lap onunla barışaram.

Mənim silahım sözdü, Qarabağı alaram söz ilə, Nə olsun ki, ermənidi başı ki var, bilir ki, oynamaq olmaz koz ilə.

Bunca bəsdir, yetər ATƏT-in him-cimi, sədrlərin qostrol səfərləri, Qarabağa azadlıq istəyən yox özüm kimi.

Budur sözüm ATƏT-ə, 130

Daha mənə keçmir , Erməniyə də dar gəlir, keçmir İkibaşlı siyasətini at itə.

ATƏT, sən salma çığır-bağır, Gərəkdir Qarabağa çal-çağır.

“Vur nağara, çıx qırağa”.

Allahım, özün haqqı qoru, Siyasət dilini qoy bir yana Bizə gərək deyil qurbağa xoru.

131

UĢaqlar yatır Səs salmayın orda, uşaqlar yatır.

Yığışdırın o dəmir, dümürüatom bombasını, raketləri.

Daş, benzin qoxulu piketləri yığışdırın, aranı az qarışdırın, uşaqlar yatır, Səs salmayın orda, Uşaqlar yatır, Fələstində, hindi-çində, Banqladeşdə, Mərakeşdə, Suriyada, Nikaraquada...

Qucublar oyuncaqlarını, qarınlarına sıxıblar ayaqlarını.

Dərdi, qəmi atıblar, şirin-şirin, mışıl-mışıl Allah, necə yatıblar!

Elə bu an yuxularından ağ göyərçinlər uçur.

Hava da bir az istidir, Tərləyiblər puçur-puçur.

Səs salmayın orda, uşaqlar yatır, göyərçinlər uçur...

132

Bu qatar Bu qatar hara gedir?

Hardan gəldiyi, nə vaxt yola düşdüyü bəlli.

Bu qatar hara gedir, Mənzil başına nə vaxt çatar ?

Yolun çoxumu gedib, azımı qalıb?

Nə bir məlumat verən yox, nə bir təsəlli .

Bu qatarda öz işindədir sağım, solum, Ürəyimi fikir alıb hansısa uzaqlaradır yolum?

Bu qatarda günlər, aylar sərnişin kimi minir, düşür.

Təkərlərin səsi də adamın lap başına düşür.

Maraq boşluğunda nəfəsim daralır, səbrim tükənir, qəlbim qaralır.

Təkərlər də relsləri döyəcləyir, yun kimi didişdirir.

Pəncərədən baxıram, bir şey anlamıram, bu qatar hara gedir?

133

Vasvası Bu gün də ağlamışam.

Kimə?

Bir gəncin vaxtsız faciəsinə.

Sinələr dağlamışam.

Niyə? Şəhid anasına humanitar yardımdan yedizdirib, oğlunun ölümünə təəssüflənmədiyini dedizdirib bütün dünyaya yaydığım üçün. Əsl cinayətdir canım üçün.

Qoluma qara bağlamışam.

Səbəb nə?

Qarabağsız matəm içində olduğumu unutmamaq üçün, Bir də özümü dünyaya ucuz satmamaq üçün.

134

Çörəyim-ölümüm Mənimçi sözdü, Söz mənim üçün hər şey, Yerdə qalanlar boş şey.

Atam da söz, anam da söz, balam da söz.

Söz halımı soruşub, dünənimi xəbər alıb, bu günümün halına yanıb.

Dünya özü “ol!” sözündən yaranıb.

Mənimki sözdü, söz mənim dünənim, söz mənim bu günüm, söz mənim sabahım, söz mənim Allahım...

Hər şey gəldi gedərdi, Dünyada söz qalacaq.

Bu gün də çörəyim sözdən çıxır, Ölümüm də sözdən olacaq.

135

Bizim cüllütlər Şou-biznesin qapıları açıqdır taybatay .

Gündəmə gələnlər də dəyişir, yenilənir aybaay.

Boş qalmır ekran-efir, Şou-biznesdəkilərin də işləri xod gedir.

Fərq etmir, sağlam, xəstə Bölünürlər dəstə-dəstə, O bunu döyür, bu onu söyür, üzləşirlər, sözləşirlər, cütləşirlər-mürdəşirlər, olurlar ulduz.

Yox bir-qunduz.

Ulduz min ilin, milyon ilin içindən keçib gəlir, Şou-biznesdəki ulduzlar yataqdan qalxıb xumar-xumar şərabdan içib gəlir.

Başqa cür kar aşmır, Ulduz sözü onlara yaraşmır.

Nə ad verək bunlara, özlərinə yaraşsın, Ekran-efirin də işi aşsın.

Soyunmuşlar! Ətbalalar!

Lütlər!

Yox, yox obrazlı deyək, bizim cüllütlər .

136

Məmurlar bilər (Abdurrahim Karakoça) Yalan-palan içrə ömür sürməyi, Sən, mən hardan bilək, məmurlar bilər.

“Millətin başına corab hörməyi” Sən, mən hardan bilək, məmurlar bilər.

Rüşvət verib, rüşvət almaq yolunu, Öz xalqının boğazından çulunu, Usta-usta çıxarmağın yolunu Sən, mən hardan bilək, məmurlar bilər.

Tez yatıb, gec durub işə getməyi, İşçisini şişə taxıb didməyi, Marçamarçla, xımır-xımır dürtməyi, Sən, mən hardan bilək, məmurlar bilər.

Heç bilmərik surət nədir, əsil nə, Gün ağlamaq soy kökünə, əslinə, İşləmədən dişləyəndə üsul nə, Sən, mən hardan bilək, məmurlar bilər.

Nəşələnib gəlib kayfa çatmağı, Qız quçağı, xumar-xumar yatmağı, Milləti söyməyi, adam satmağı, Sən, mən hardan bilək, məmurlar bilər.

Necə olur atdan düşmək, xar olmaq, Yuyat yeri geniş almaq, dar almaq, Ramiz Orsər yazanlara qaralmaq, Sən, mən hardan bilək, məmurlar bilər.

137

Ġzim gələr Düşünməmiş dediyin söz, El obanı gəzib gəlir.

Getdiyin yer fərq eləməz, Öz arxanca izin gəlir.

Ağ yaylığı verən yarın, Gözündən ayrılıq yağır.

Yaşa dolub yaddan çıxmaq Ayrılıqdan olur ağır. Əzrail salam verdimi, Mən də salam söylərəm.

Minnətli çörək yemədim, Minnətli ömrü neynirəm.

Qorxum yox unudulmaqdan, Sözümün üzü ağ olsun.

Bu dünya beş günlük deyil, Qoy oğlanlarım sağ olsun.

Düşünməmiş dediyim söz, El-obanı gəzib gələr.

Getdiyim yer fərq eləməz, Arxamca öz izim gələr.

138

Yetim gürcü Gürcü şair dostum Qiya Paçxataşvilinin ömür-gün dostu Lamara xanımın xatirəsinə Fələk atan daşlar sənə də dəydi, Ox kimi qəddini yay kimi əydi.

Yarsız qalan ömrün bir sınıq neydi, Şəkidə haqladı qəmin mən türkü, Qiya Paçxataşvili, yetim gürcü.

Sevgi baharında sazağa düşdün, Eşq gülüstanında duzağa düşdün.

Bu qədər yaxınkən uzağa düşdün, Vermişdi bədxəbər mənə görücü, Qiya Paçxataşvili, yetim gürcü.

Dünya əzəl gündən ölüm-itimdi, Yarı ölən kişi özü yetimdi, Əl boyda ürəyin didim-didimdi, Səni də təklədi əcəlin gücü, Qiya Paçxataşvili, yetim gürcü.

Lamarasız yollar baxmır sözünə, Düşür ayağından, dolur gözünə.

Tənha yaşamaqsa durur üzünə, Kədər də şairi tapır birinci, Qiya Paçxataşvili, yetim gürcü.

139

Bir yanda ağ günlər, bir yanda qara, Baş alıb gedəsən bilmirsən hara.

Cənnətdə yolunu gözlər Lamara, Qınama bəxtinə yazılan bürcü, Qiya Paçxataşvili, yetim gürcü.

Can qıymaz adama hər yoldan ötən, Yarın yatan torpaq səninçün Vətən.

Yolum düşsə Qaxdan səslənərəm mən, Amandır maşını saxla, sürücü, Burda bir dostum var, görüm necədir, Qiya Paçxataşvili, yetim gürcü.

140

Torpaq dili Kənd adamları bilir torpağın dilini. Şəhər adamı hardan biləcək, Ayağını aşırıb ayağının üstündən, əlinin üstünə də qoyub əlini əzbərləyirlər yad dilli gözəllərin dilini.

Kənd adamı əzbər bilir torpağın dilini, şəhər adamı asfaltın felini.

Kənd adamı yaz ağzı öldürür, sonra alın təriylə sulayır torpağı payız gəldi, dolur saxlancı, dolur qucağı.

Onun üzünə bax, fərəhindən özünə sığmır, Zəhməti başının altındadır, Daha onu qorxutmur, Nə qara yel, nə yağmur.

Kənd adamı bilir, Həm şirin olur, Həm də bəhərli torpağın dili.

Kəndi toy kostyumu tək sevə-sevə geyənlər bilir o dili, Qəbul edirəm bu qənaəti.

Siz sevənlərinizin canı, O dil əmanəti.

141

Ġstək-vicdan Qışın şaxtasından, boranından, Soyuğundan, sazağından qoruyurmuş kimi Altdan-üstdən vicdanlarına keçə sarıyanlar tək əsməcədə and içmirəm vicdana.

Vicdanım lümlüt, özüm də qupqurubir sümük, bir dəri – quruca vicdan.

And içmirəm heç nəyə, anam tərgidib uşaqlıqdan.

Aləm bilir ki, Yaşadığım bu Vətən mənimdir, mənim.

Bilməyənlər də bilsin.

Vicdana and içməzlər, Hər yerdə, hər işdə.

Gərək vicdan ayaq açsın, yerisin, Özü boy versin, Özü əmələ-ərsəyə gəlsin.

Kim danar Vətənini, Vətənini kim danar, And içər vicdana?

Bir cig danar, Bir də bic danar.

“Onların da gözünə qan damar, damar”.

Səndən, məndən, bizdən haşa!

Allahım,Vətənsiz ölüncə, Döndər məni bir quru daşa.

142

Münasibətlər Kasıb haqqında, Kasıblıq haqqında bir söz deyə bilmərəm, ya müvəqqəti, ya qəti.

Bir şeyi beş barmağım kimi əzbər bilirəm, Kasıb ölkələrə münasibət kimidir, Kasıb ərə könülsüz uşaq doğan arvadın münasibəti .

143

Yalan söz Dilində yatan yalan söz “Yatan küçük kimi yumşaq”.

Sən ağzını açanda əllərilə üzünü qapamır, Daha qulaqlarını da tutmur oğul-uşaq. İçində pörşələnən, yanan sözlərin, Üzünü qorsayan yalan sözlərin Qulaqları dəlib keçir. Ən uzaq nağıldan çıxıb küçük it olub, hələ də it hürür, Karvanlar gəlib keçir.

Ağzını açma, yazıqdı, əlləri üzündən asılan, qulaqları yol olan oğul-uşaq.

Mumlan, qıfıllan Dilində yatan yalan söz gör necə “Yatan küçük kimi yumşaq”.

144

Alnımdakı yazı Alnımdakı yazı necə yazılıb?

Gündüzmü yazılıb, gecəmi yazılıb!

Xətlər qırıq-qırıq, Yazı aydın oxunmur.

Bu da belə qismət, Nə sevincim bir sevincdi, Nə həsrətim bir həsrət.

Hər şey qarmaqarışıq, Cümlələr yarımçıq Di gəl bir şey anla!

Mən qansız adam deyiləm, Qanı da yumazlar qanla.

Alın yazım necə yazılıb?

Gündüz yazılıb, gecə yazılıb?

Arxamca sevinən çox olacaq, Yoxsa ağlayan?

Dərindən nəfəs alan çox olacaq, Ya köks ötürüb sinə dağlayan, Qara geyinən, qara bağlayan?

Hansı şeirim mənimlə bir öləcək, Məndən sonra hansı yaşayacaq?

Ağrımı, acımı, qəmimi, kədərimi hansı şeirim çövrək çiyinlərində daşıyacaq? Ürəyimə daman bir şey var.

Hər gün suladığım çiçəklər əllərimin həsrətinə dözməyəcəklər, İçlərində çatılacaq ocaqlar Arxamca boylana-boylana quruyacaqlar.

145

Alnımdakı yazı necə yazılıb?

Sevinc qırıq-qırıq, Həsrət qırıq-qırıq.

Sözlər yarımçıq, kəlmələr bulud qoxulu, Alnımı yazanda yəqin, Allahım olub yarı-yuxulu.

146

Ġçim çölümün qürbəti Bu yerlərin adamları qayğının rənginə belə həsrət, Sevginin qapısında boynu bükük, Arzuları sınıq-sökük.

Yaddaşım da tövşüyür məndən uzaqda, Yağışda, çovğunda, sazaqda xatirələrdə ilişib qalan nağıllı, noğullu, bəlkə də, ağıllı ömrün bir günü üçün möhtac-möhtac.

Yaxşılığın gözü tox, iştahı yox, özü ac.

Mən də bu yerlərin adamlarından biri, Ayaq üstə yeriyən öldürülmüş diri.

Sürünürəm ana yurdda, Yaşayıram ana yurddan uzaq.

Sağımda, solumda bic-bic gülür ölüm, Yaşamaq uğrunda mübarizədədir bir-biriylə içimlə çölüm.

Mənim zülmümə bax. İçim çölümün qürbəti, Ölüm-ayrılığın sərhəd xətti.

147

Bəndlər Sevmək, sevilmək əxlaq normalarının birinci bəndi.

Küsmək, küsüşmək, barışmaq, Yenidən yanmaq, yenidən alışmaq üçüncü bəndi.

Həsrət vüsalın qürbətiÖlüm-“o quduz kaftar” Sevgidə ayrılığın start xətti.

O müqəddəs normaların onuncu –sonuncu bəndi.

148

Ey dəli ümid Bir şeyi anlamıram, qanmıram, Anlamadığım şeyi də danmıram.

Doğru, yalan, deyirlər İnsafın içində ucalır insan.

Baş alıb gedir hər yerdə tərəqqi.

Amin! İstəməyəni kor olsun, Yeri, yurdu gor olsun.

Yenə əzrailə düşür zəhmət, İnanmayanın düz olan şeyi dananın atasına da, özünə də, sözünə də rəhmət.

Yenə amin!

Arzusu, ümidi içində boğulan gündə yüz dəfə ölüb, ömründə bir dəfə doğulan insanla quraqlıqda bitib tez saralıb, tez də solan güllə, çiçəklə varmı fərqi?

Anlamıram, qanmıram, Anlamadığımı da danmıram.

Ey dəli ümid, barı mənə sən anlat. İçimin qürbətindəki arzuları ya sabaha qədər yaşat, ya da təmiz süpür at.

149

Gecikmələr...

Yaşadığım günlər-dünən, bu gün (sabahı bilmirəm) bir gün deyil-it günü .

Günümün günlərinin günü düyülüb göy əskiyə, Içindədir xeyri, şəri, toyu, düyünü.

Biz ki bir ürəyik iki bədəndə Bölünmüşük ikiyə , Öz içində, öz hayındadır, Böyükdən kiçiyə.

Aralıqda da at oynadır, Yallı gedir qismət .

Hara getsəm gözlərimin tinində həsrət, həsrət, həsrət . İlahi, bu nə qismət, bu nə dəhşət! Ürək quzu kimi mələyir, Cavablar müxtəlif , məzmunusa birdir, bir: -Yar gəlmədi?

-Gələr, tələsmə.

-Gəlmədi?

-Yel kimi əsmə.

-Gəlmədi?

-Səbrini bas, gələr.

-Ömür-gün keçir.

-Bir az da döz, ləngiyir, ya da gecikir, səngiyir .

Məni məndən alacaq, Özgə qapılara salacaq, bu ləngimələr, gecikmələr, səngimələr.

150

Ağ xəstəlik Bu quyu dərin quyu, Dibi buz tək sərin quyu.

Bu quyunu kim qazıb?

Kim qazıbsa yaman dərin qazıb. İnsan ağlı insan əli ilə olub əlbir, Həm də dilbir olub gen qazıb.

Bu quyuya düşən çıxa bilmir, Bu quyu gedər-gəlməz yoludur, Yola çıxan gedir, gəlmir.

Bu quyu ağlını pörşələyir, Huşunu alır əlindən, Ölümə doğru itələyir belindən.

Mindirir qanadları üstə , Səni məst edir İnsan özü öz ağlı, öz əliylə Özünə kəfən biçir, Usta-usta, asta-asta tikir, Öz canına qəsd edir.

Bu da əqli şikəstlik , adamı qucağına alıb oppalara aparan məstlik- ağ xəstəlik .

151

Hələlik Dünya qəribəliklərlə dolu, Ürəyim karvan yolu.

Sevgilər gəlib ordan keçir, Dodaqları çatdam-çatdam ayrılıqlar ürəyimin qaından içir , ordan keçir .

Sən də gedib həsrətin içində gizlənmisən, Bilirəm , elə də xoşbəxtsən, belə də xoşbəxt.

Xoşbəxt, xoşbəxt, xoşbəxt! İçimin hər küncündə , hər bucağında sevgi qucağında elə də əzizlənirsən, belə də əzizlənirsən.

Yenə başımın üstündən asılıb qəribəlik, Yel əsdikcə yellənir .

Həsrətə nə var, səni içində gizləyib, Özü arzularımın sağ-solunda şellənir.

Başqa bir xəbər yox.

Bir də unutmuşdum tamam , Özünü sən çıxan qapıdan asıb yenilik . Əlvida demirəm bu səbəbdən sənə, Sən gələnədək, hələlik.

152

Bu gün Bu gün buludları sağılmış, bəlkə də aydınlıqdan hürküb, qaçıb dağılmış ağappaqdı göyüzü, Uzadıb əllərini qucaqlayıb gündüzü.

Nəğmə oxuyur quşlar, Gülə, çiçəyə can verir, Əlləri quş səsinə çatmayan güllərin beyninə qan sızıb, Yoxsa, yaraları qan verir?

Dodaqları çatdam-çatdam həsrət içimdəki ən uca taxtda otursa da, ona yazığım gəlir.

Bu həsrət həmişə iş başındadır, Nə yatır, nə dincəlir.

Göy üzündə günəş gülür, Yarpaqlar pıçıldaşır, Bulaqlar dil-dil ötür, nəğmə oxuyur, Bu aydınlıq içində hər tərəf sənsizlik qoxuyur.

Bu gün gördüklərim önündə matam, Başım üstdə ayrılıq asılıb demokl qılıncı tək, Həsrətimin dodaqları çatdam-çatdam.

153

Allah da keçər Öyəndə özgəni öy, özünü öymə, Döyəndə dizini döy, qızını döymə, Söyəndə yamanı söy, yaxşını söymə, Onda Allah da keçər günahlarından. Özgəsini öyməyən özünü öyər, Öz dizini döyməyən qızını döyər, Yamanlığı söyməyən gözünü döyər Onda Allah da keçməz günahlarından.

Nifrətdən uzaq olsan, bu həvəsindi, Zirvələr fəth eləmək bəhsəbəsindi, Bir yetim sevindirsən, o da bəsindi, Onda Allah da keçər günahlarından.

Qazancından, malından keçə bildinsə, Can dedinsə, canından keçə bildinsə, Sən haqlını nahaqdan seçə bildinsə, Onda Allah da keçər günahlarından.

154

Ġnanma Ömür -gün yollarında Yalançı da çox, yalan da çoxdu. İnanma, inanma ki, Həqiqətin özündə də yalan yoxdu.

155

Gen yaddaĢı Qızmar , isti yay günündə də qayalar lüt-üryan dayanıblar Məcnun dənizin sahilində.

Başlarına gün vurur, Külək keçəllərini darayır.

Ləpələrin həm nazik, həm də qalın dodaqları qayaların ayaqlarını öpür, sahil qumlarını yalayır.

Qaya xoşbəxtliyi qayaların canındadı.

Daşa, qayaya, gülə, çiçəyə-hər şeyəpaxıllıq İnsanın xislətində, qanındadı.

156

Paradoks -Dünya, vaxtın varsa, salaməleykim!

-...

-Dünya , taxtın varsa, salaməleykim!

-...

-Dünya, baxtın varsa, salaməleykim!

-...

Mən gedər oldum bu yerlərdən sizlər salamat qalın.

Zurnaçılar, züyçülər, baxın dünyaya Ondan ibrət dərsi alın.

157

Mənə bir yalan deyin Getdiyim yerlərdə darıxıram, Qulaqlarımın üstü cəhənnəm daha içi göynəyir bir yalan sözdən ötrü.

Harda itib batdınız, yalançılar, Burnumun ucu göynəyir sizdən ötrü.

Getdiyim yolu da çaşıram, Yollar sürüşüb düşür ayaqlarımdan, Karıxıram, darıxıram bir yalandan ötrü.

Nə olar bir yalan deyin, Qulaqlarım sevinsin, Ürəyim sakit olsun, Atdan düşsün sinəmdə sakin olsun.

Bir yalan deyin, Bir yalandan ötrü ürəyim yeldən qanad alır, uçur Avropaya , uçur ABŞ-a.

Qulağımda maraq qalmayıb Nə Sarkaziyə, nə Buşa .

Doğma, milli yalandan ötrü sinoy gedirəm, Özümü əsir-yesir edirəm.

Havam çatmır, Nəfəs ala bilmirəm mən imansız.

Narkotiksiz narkoman günündəyəm mən də yalansız .

Bir yalan danışın, Bir milli yalan eşidim.

Yayın bu istisində, bu cırhacırında dondum, yalansız üşüdüm.

158

Öldüm, öldüm, arkadaşlar, Bir yalan eşqinə qoymayın. İşdir, vaxtsız, vədəsiz ölsəm də Bir yalanla gözlərimi qapayın, eybi yox.

Amma yaman darıxmışam, yaman, Gözümə dəymir nə bir yalançı, nə bir yalan.

Yalanın içinə hardan düşüb bu talan?

159

Oğlum Sərxana İçinin sevinci daşır gözündən, Hər işin dalınca özün qaçırsan.

Oğlun olan gündən çıxıb yayından, Qoşulub quşlara göylə uçursan.

Mən baba olmuşam, sən isə ata, Könlümü oxşayır şirin duyğular.

Hər kəs qəlbindəki arzuya çata, Yağ kimi canına hopa qayğılar. Ömrə bəzəkdi oğul, qız nazı, Bu nazın içində dilin deyə can.

Oğlunu sevən tək bil ki, ən azı, Səni də eləcə sevib öz atan.

Sevincin boy verib daşır gözündən, Qəlbini hamıya gen-gen açırsan.

Oğlun doğulandan keçib özündən, Quşlara qoşulub göylə uçursan.

Canım, gözüm, elə yaşa həyatda, Arzun, əməllərin zirvələr aşsın.

Xoşbəxtlik içində üzəsən, hətta, Sevincin həmişə gözündən daşsın.

160

Bal dadı var Alabəzək dünyada Hər şeyin öz donu var.

Zalımlar öyünməsin, Zülmün də bir sonu var.

Bir yandan qarşılayır, Bir yandan yola salır. İnsandan qalsa-qalsa, Yaxşı ad, əməl qalır.

Atalar da zor deyib: “Yaxşılıq et, at dənizə”.

Təkcə onun faydası.

Bəs edər bəndənizə.

Zülümçün yaranmayıb, Axı insan dünyada.

Həyat dibsiz dənizmiş, Ömür-gün qərib ada. Çalış, vuruş, yarat ki, Səndən də bir iz qalsın.

Yaxşılığa işıq tut, İçin tərtəmiz qalsın.

Alabəzək dünyada, Hər şeyin öz adı var.

Zülümün zəhər kimi, Sevginin bal dadı var.

161

Bu adamlar Bu işlər ürəyimə yatmır, Kimsəyə də ərkim çatmır.

Adamlar çönüb buz olub, Sopsoyuq, lap bumbuz olub.

Gördüyünü yazmır qələm, Yalana qurşanıb aləm.

Yazsa, onu sındırarlar, Sındırıb da qandırarlar.

Gədə-güda baş olublar, Başımıza daş olublar.

Arzu, niyyət yelə dönüb, Göz yaşımız selə dönüb.

Qoca şeytan işindədir, Əzəli vərdişindədir.

Yaxşıları usta-usta, Mat eyləyir asta-asta, Heç gör çıxır cınqırımız, İşləmir ki, danqırımız.

Yanıb, yanıq qoxuyuruq, Altdan, üstdən oxuyuruq.

Adım gəzir eldən-elə, Belə dövran düşməz ələ.

Bir baxan yox göz yaşına, Yaltaqlığın kül başına.

162

Bir kimsəyə ərkim çatmır, Tərif də könlümə yatmır.

Bu adamlar da buz olub, Soyuyub, lap bumbuz olub.

163

Allah kəssin Yenə ermənilər yollarını azıblar, Yerbəyerdən atəşkəsi pozublar.

Baxsana tünlükdür ölüm bazarında, Nazir balaları yaşamaq azarında.

Kasıb balalarının içində, Vətən sevgisi , Vətən eşqi.

Yurdunun bir daşı üçün, Sinələrini ediblər sipər.

Haqq, ədalət bağıranlar, yenə nahaqqı görmürlər.

Yenə ermənilər pozur atəşkəsi , Güllə atır, mərmi atır.

Bizim şəhid anaları, bir də el-oba yasa batır.

Ermənilərə qurd yağı sürtüblər, ATƏT də öz işindədir, Əzəli vərdişində gəliş-gedişindədir.

Kimə xeyri var bu atəşkəsin?

Bizim səbrimizi, atəşkəsi pozanların da kökünü qoy Allah özü kəssin.

164

Özümü qınayıram Tanıtma özünü, tanıtma mənə , Səni səndən yaxşı tanıyıram mən.

Səni lap yaxından tanıdığımçün, Qayıdıb özümü qınayıram mən.

Daxili mənindən heç xəbərin yox, Nə olsun hər yerdə hamıdan başsan. Özündən kiçiyə bir əfi ilan, Özündən böyüyə, qul, qaravaşsan. Şeytandan neçə gün əvvəl doğulub, Şeytan cildində insan olmusan?

Harama susayıb əlin, ayağın, Haram maya tutub, sən doğulmusan.

Bir söz də tapmıram deyəm adına, Yaxşılar yanında yerin yox sənin. İnsanlıqdan kənar duyğularınla Sən möcüzəsisən bəşəriyyətin.

Tanıtma özünü, tanıtma mənə, Səni səndən yaxşı tanıyıram mən.

Səni lap yaxından tanıdığımçün Qayıdıb özümü qınayıram mən.

165

Ġnsansan Xəyanətdən, xəyanətkardan, itaətdən, itaətkardan uzaq olmaq zordu, zor.

Bu nə dövran, bu nə zaman?

Aman, aman, aman!

Yalan da, yalançı da, Talan da, talançı da Yox olsun, çıxsın cərgədən.

Bu nə vərdiş, bu nə, dərdiş?

Aman, aman, aman! İnsanlığa tamarzı, Bir üzü qazı, bir üzü tazı özünü hamıdan baş bilir.

Bu nə dəhşət, bu nə vəhşət?

Aman, aman, aman! İlansansa, ilanlığında qal, İnsansansa, insanlığında qal.

Keç başa, ol paşa, yüz yaşa. İnsansan?

Canımsam, ciyərimsən, Sən mənim ən böyük, ən ünlü gərəyimsən. İnsansanHər şeydən başsan, başlara tacsan, Özün özündən baş açsan.

166

Boynuma bax Bu nə gecə, nə gündüzdü, Mənimlə də lap üzbəüzdü.

Dərdimi gözdən oxuyur, Dibi barıt tək qoxuyur.

Yatan kimi yatammıram, İş qulpundan tutanmıram.

Yüyürməyə ayağım yox, Nə bir kəsim, dayağım yox.

Cibimdən asılıb əlim, Arı kimi sancır dilim.

Sıxır məni yerim, göyüm, Qapımı var, durum döyüm?

O qapını kim açacaq, Kim dayanıb, kim qaçacaq?

Vətən, Ramiz Orsər yetim İçi, çölü didim-didim.

Sən qolunu boynuma sal, Boynuma bax, kamını al.

167

Tənha külək Yaddaşıma düyün düşüb, Fikrim fərsiz oğul kimi.

Dünəni xatırlamıram, Unutduğum nağıl kimi.

Gələnlər də, gedənlər də İmsənib zar-zar ağlayır.

Bu kimsəsiz küləklər də Fikrin yolunu bağlayır.

Yaman huşa gedib huşum, Bu gərdişdən heç baş açmır.

Heydən düşmüş əl-ayağım Çiçək dalınca da qaçmır.

Həsrətin də qayçı kimi Səbrimi doğrayır, kəsir.

Sənsiz baxıram yollara, Yenə tənha külək əsir.

168

Salam kədərim Salam, kədərim, Salam, köhnə dost!

Halın, əhvalın necədir?

Görürəm, gözlərində yallı gedir qəm, Məni məndən xəbər almaq istəsən, Mən də sənin kimiyəm.

Sevinənlə sevinmək, gülənlə gülmək. hər kişinin işidir, Ömrüboyu qəmlə dolmaq, Kədərlə qol-boyun olmaq nər kişinin işidir.

Salam, kədərim, Salam, əziz dost!

Yolumu gözləyənim, Mən də səni gözlərəm.

Xatirimi tutduğun kimi, Mən də səni əzizlərəm.

Dost mehriban az olur, Az olsa da araları saz olur.

Salam, kədərim, Salam, təmənnasız dost! Özüm kimi bir sümük, bir dəri, cansız, qansız, dost!

169

NaĢının öyüdü Bu dünya bir çatlaq bardaq, Ömür-gün o bardağın içindəki su.

O su içsən də qurtaracaq, İçməsən də qurtaracaq.

Heç nəyi vecinə alma, Çalış, kefindən də qalma.

170

Öz dərdim Ömrün qovhaqovunda, qaçhaqaçında ayaq saxladım, nəfəs dərdim.

Gördüm özgə dərdindən özümə bir köynək yaxın öz dərdim. Əllərim çatmayan doğmalarım, Üzümü, gözümü az yandırıb yaxın, Hamının gözünə dik baxıram, Siz də mənə elə baxın.

Hər gecənin dalıyca gəlir yeni bir sabah, Kasıbdan hakim çıxmaz, bəndədən Allah.

Hamının dərdi var, dərdlər löyün-löyün, dərdlər yığın-yığın, dərdlər axın-axın. Öz dərdim özümə, özgə dərdindən bir köynək yaxın...

171

Dost mehriban Dost mehriban, yol kənarında çalış bir ağac əkəsən.

Uçub gedə yel qanadlı illər, O ağacı əkdiyin yerdən gəlib keçəsən. Özü də yorğun, ağrın, Qaçıb günün istisindən o ağacın kölgəsində oturasan, dincələsən, özünə gələsən, Yorğunluğun da çıxa canından.

Doğma kimi göz dolusu baxıb ağaca deyəsən: -Atana rəhmət, bu ağacı burda əkən, yeri cənnət! Öz-özünə alxışın da, duanın da adama düşəri olur.

Halallıq kimi alxışlar da ümumbəşəri olur.

Dost mehriban, tənbəllikdən əl çək, Yol kənarında bir ağac ək, Qapısı açılsın, cənnətə keç!

172

Ay dəli Sözsüzlər söyəcək məni, gözsüzlər döyəcək məni, Ömrün günorta çağı, Hesabat qabağı.

Səbəb? İşıqlı yolda azdığım üçün, Yalan dura-dura həqiqəti yazdığım üçün.

Günahlarım, məni başına çevir, Bu gün yaşamaq özü də riski sevir.

Lal olsun sözsüzləri, Kor olsun gözsüzləri.

Dünyada mizan-tərəzi var, Kimin kimlə qərəzi var, Sonraya qalsın.

Baxsın dünəninə, keçmişindən ibrət alsın.

Ay adamlar, qalıbsa sizdə inam, etibar, Sizlərə bir sözüm də var.

Ortalığı az qarışdırın, Özünüzü yığışdırın.

Xədimin beli olmaz, Sözsüzün danışan dili, gözsüzün görən gözü, Əlsizin vuran əli.

Atalar da zor deyib: -Ağıllı fikirləşincə, Üzüb çayı keçdi dəli.

Mən ki çaydan keçmişəm, Haqq üçün and içmişəm.

173

Həyat dəyişib mənim kimi tənbəli, İstəyirsən söy məni, Xətrin çəkir döy məni, Nə gözünü döyürsən, ay dəli?

174

Könülsüz sözlər Kömürçü oğlu Bəşir Yerlə-göylə əlləşir.

Qulağını burdular, Ona tələ qurdular.

Havasını aldılar, Göydən yerə saldılar.

Dəmirçi oğlu Bəşir Daha salmır hay-həşir. Öz dərdinə bürünür.

Duman kimi sürünür.

O da özünə yağır, Neyləsin Bəşir fağır?

Dünya həmən dünyadı, Qəmlə dolan dünyadı.

Yaş saxlamır gözlərim, Könülsüzdür sözlərim.

175

Babalıq nəğməsi Nə qədər ki cavan idim, Yağsız idim, yavan idim. İllər məni tez böyütdü, Qayğılarım dil-dil ötdü. Şehə batan sözlər məndə, Qəmlə dolan gözlər məndə.

Dövlətdən dəvəm yox idi, Övladdan nəvəm yox idi.

Cavanlığım uçub getdi, Gəlib məndən keçib getdi.

Sıralandı bir-bir adım, Dünyaya gəldi Muradım, Yaşlaşıb yaşa dolmuşam, Muradıma baba olmuşam.

176

Nə yaxĢı Nə yaxşı qəmin, kədərin təhsili yoxdu.

Yoxsa, onlar da işə girməkdən ötrü əvvəl test imtahanı verər, sonra söhbətdən keçərdilər. İşə başlamamışdan öncə də əllərini qoyub ürəklərinin başına and içərdilər.

Nə yaxşı qəmi, kədəri orden, medal kimi asıb sinəmdən özümlə bərabər gəzdirirəm mən.

Nə birini incidirəm, nə də qapı dalında saxlayıb bezdirirəm.

Nə yaxşı qəmin, kədərin dili var, Ömrə-günə tumar çəkən, Gah isti, gah da bumbuz əli var.

177

YaĢadığım Ģəhər Dağlar qoynunda dağ kimi durub, Yetim uşaq kimi boynunu burub, Bəzək-düzəyini Allahım vurub.

Hər gününə şükr eləyib, Nəfəs dərib bir qədər, Baxır üzü sabaha yaşadığım bu şəhər. İçindəki həyat şimşit, Nə dadı var, nə duzu.

Adamı elə çalır, elə yerindən vurur görmək də olmur qarnındakı buynuzu. Əli qaşında, fikirlər içində, Qayğılıdır axşam, səhər.

Doğmalarım qədər əziz Yaşadığım şəhər.

178

ġələ Canı Allah verir, Əzrail gəlib alır, Haqq-hesabı Inkir-minkir aparır: Vurur, bölür, çıxır, toplayır.

Görək yerdə nə qalır. İstəyirsən , adam gör, istəyirsən, tanış tap, Ya da minnətçi sal, fərq etməz.

Bir ömür qədərdi, yaşamağın həddi. Ölüm olumün sərhəd xətti.

Bu sərhəddi pozanın biri indiyəcən keçməyib ələ.

Günün istisində, soyuğunda hamı təntiyir çiynində bir ömür şələ.

179

Yüz-yüz süz Görən məni kim qarğıyıb, Bu gün də başım ağrıyıb.

Yaşımdan baş açammadım, Özümü alıb çiynimə Özümdən də qaçammadım.

Yüz-yüz süz, içək, Oturaq üzbəüz, içək. Ürəyimdə gənclik sevdası, Başımda qocalıq havası, Bitmir onların davası.

Olanlar da mənə olur, Olub qurtarmır, yenə olur.

Yüz-yüz süz, içək, Oturaq üzbəüz, içək.

Yorğun-yoluq, gözü qıpıq gecələr Gəlib mənim yuxularımda gecələr.

Mənə baxıb şükr eləyər biçarələr .

Yüz-yüz süz, içək, Oturaq üzbəüz, içək.

Gündüzlərim günəşin tellərilə günəşdən sallanır.

Qayğılarım koruxur, hər şeyə allanır.

Gözüm-başım içməmişdən öz-özündən hallanır.

Başım başımdan baş götürüb gedir, Ayaqlarım var, qaçmır, Qollarım var, uçmur.

180

Sağımda-solumda dizin-dizin sürünür küləyin səsi, Qarala-qarala nəfəsi.

Nəyə baxsam gözümə bir sevdalı eşq görünür.

Qəm yeməkdən keçib daha, Yollar eniş-yoxuş, Yollar gedir sabaha.

Yüz-yüz süz, içək, Oturaq üzbəüz, içək.

Yığılıb boğaza, hər şeydən bezib Xumarlanıb yalanın dilindən, Dördəlli yapışıb səbrin, dözümün əlindən Yaşayınca naşı-naşı Yüz-yüz süz, içək, Oturaq üzbəüz , içək, Biz də olaq məzlum ölkənin Sərxoş vətəndaşı.

181

Vaxt və baxt Sevinməyə vaxtım yox, gülməyə də baxtım. Ömrün yoxsul, nimdaş günləri ərk ilə mənə baxdı, Mən də çönüb onlara baxdım. İşıq dolu, nur dolu bir ömür Kimlərəsə əlçatmazdı, uzaqdı, Ağıllı, soyuq başla sevinc dolu bir ömrü aramaq da yasaqdı.

Tısbağa öz qınına sığnan təki hərə çəkilib, qısılıb özünə.

Yanında qaval döy, zurna çal, Dünya-aləm görünmür gözünə.

Qum saatıdır vaxt, Öz-özündən axıb gedir, Taxtından boylanan vaxt bir qaraçı qızına falına baxdırıb gedir.

Vaxtın içində yaşamaq həvəsi, Baxtın qulaqlarında iblisin səsi.

O səs tutub dünyanı, Vicdan haqqı, papa canı, ağlamaq qalsın bir yana, Vaxtım yox başımı qaşımağa, Baxtım yox alnıma yazılmış yazını adam kimi yaşamağa.

182

Külək Məni külək qatili edəcək pəncərəmdə güzgülənən külək.

Açsam pəncərəni otağıma dolacaq, Çırpıb özünü ora-bura divardan asılacaq, Öz səsinin içində öz əlilə boğulacaq pəncərəmdə güzgülənən külək.

Məni qatil edəcək.

Arzularım piltim-piltim, Külək yetim, mən yetim.

Yetiminki şirindil , şirin ağızdı.

Olum-ölüm arası ömür bir əl boyda kağızdı.

Yazan da Allahdı, pozan da Allahdı.

Mənim alnıma nə yazılıb görən?

Bilirsənsə de, külək, Pəncərəmdə az güzgülən az fısılda, az düzgülən.

183

Dualarından qalma Bir vaxtlar qonşumuz Yasəmən xala üzümə qənşər deyərdi: “Ay bala, ayağın yüngüldür, İlk sən çıxanda qarşıma getdiyim yerlər, bütün işlər üzümə gülür”.

Böyüdüm, o sözlər yaddaşımda, Yaşa doldum, Hər yerdə sayılıb seçilən, Yüngül ayaq oldum.

Bir gün də xalaoğlum dedi: -Xalaoğlu, qurbanın olum, əlin mənə düşərlidir, nə yüngül əlin var.

Səndən bir manat alan günü axşama əlli manatım var.

Bir yandan sevindim, Bir yandan da utandım.

Ayağımın, əlimin yüngüllüyünü Nə təsdiqlədim, nə də dandım.

Yaxşı ki ağıldan yüngül deyiləm, Hər yoldan ötən mənə başı boş deyərdi. Əvvəl üzümə tərifləyər, Sonra da “toşş” deyərdi. Öz-özümə söylədim: Əldən yüngül ol, Ayağın da yüngül olsun, Başdan yüngül olma.

Haqqa tapın, Allaha duadan da qalma.

184

Salamat qal Üzümə açılıb örtülən qapım, Yolumu gözləyənim, məni yola salanım, Salamat qal!

Ey sadiq dost-həsrətim, Salamat qal!

Dözümüm-qalib bayrağım, qismətim, Salamat qal.

Sözüm-məndən sonraya qalan özüm, Sabaha əmanətim, Salamat qal! Ömür-gün yollarında həyanım, Məni hamıdan çox duyanım, Sevinc ortağım , qəm ortağım, Salamat qal sən də!

Barı bircə yol, bircə dəfə, Mən öləndə günahı görməyəsən məndə.

Od olmuşam, oddan yoğrulmuşam, Ancaq haqla, ədalətlə qol-boyun olmuşam.

Sən söz-söhbətlərin rəngbərəng donu, Bu da hər şeyin sonu.

Yalan, sən də salamat qal, Işıq sən də! Ömür boyu axtardığım, yaxşılıq, sən də.

Həsrət, sən də, Qismət, sən də.

Arxamca dil açacaq, Qeybət, sən də, Söz-söhbət, sən də.

Salamat qalın məndən sonra siz də: 185

Kimlər, nələr, nələr qalır bu Vətəndə.

Kim dünyadan çökəndə nə aparıb ki, Özümlə bir şey aparam mən də.

186

Ömür-gün Olumun ömrü doqquz ay çəkir, Ölümün ömrü gözlə qaş arası-bircə an, bircə gün.

Qaçış meydanıdır ömür-gün.

Qaça-qaça yaşayırıq, Olumundan ömrü alıb çiynimizə, Ölümə daşıyırıq.

Hamı, hamı görür eyni işi. Ölüm-ömür-günün finişi.

Yaşasın ölümdən sonra yaşayan ömür-gün! Özünü ölümdən keçirib sabaha daşıyan ömür-gün.

187

Kölgəmin uzanan vaxtı Hansı qələm yazıb mənə bu taleni, bu baxtı?

Günün günorta çağı, Arzularımın dil açan, Kölgəmin uzanan vaxtı.

Səbirlə dözümün dilbirliyi bağlayıb dilimi, ağzımı, əlimi, qolumu , sonra dördəlli yapışıb yaxamdan atdılar qorxuyla ümidin mühasirəsinə, get, xoşbəxt yaşa. Çalış, vuruş soyuq dəyməsin nəfəsinə, Canım sənə qurban , Allah, Qorxuyla ümidin mühasirəsi Arzularımın qürbətidir, vallah! Əslim, nəslim, soyum yaşamayıb qürbətdə Bəs mən necə yaşayım?

Səbirlə dözümün dilbirliyilə nə qədər dizimə döyüm, Nə qədər başımı qaşıyım?

Bilirsənmi, əzizim, nə qədər çətindi, Vətəndə vətən həsrətiylə yaşamaq?

Nə qədər çətindi arzularının qurbətində Səbirlə dözümün əlləri ilə özünü alıb çiyninə Olumundan ölümünə daşımaq?

Hansı qələm yazıb mənə, Bu taleni, bu baxtı?

Günün günorta çağı, Kölgəmin uzanan, Arzularımın dil açan vaxtı.

188

VərdiĢ Tumurcuqlar bu gələn yazın ağzındakı süd dişidi.

Yaşıllaşmaq, bollaşmaq, bəhrə vermək, saralmaq, solmaq, ağarmaq, bozarmaq, lümlüt olmaq təbiətin öz işidi. İlkinə dönmək, təkrarlanmaq onun sevimli, sevgili vərdişidi.

189

Qurbağa Qurbağa haram yeyib, qarnı ağrıyır, Qur-qur quruldayır, Gur-gur bağırır.

Adamları bu yolla düzlüyə səsləyir, halallığa çağırır

190

Xitab Vəzifə deyilən nə imiş belə?

Sən də porpalaşıb yalançı oldun.

Sevinərdin bir şey düşəndə ələ, İndisə ən mahir talançı oldun.

Yamanca xod gedir zamanın işi, Alan almağından bezib yorulmur.

Ay arvad, ay oğul, ay qız, ay kişi, Bəs bu sular niyə axıb durulmur?

Gərək unutmasın hərə nəslini, Ağzında yediyindən dad qalacaq.

Qınağa batırma sən öz əslini, Hər kəsdən sabaha bir ad qalacaq.

Hərə öz donunda, öz soy adında, Yaxşı da, yaman da qismətindədir.

Bir söz eşitmişdim, qalıb yadımda, Qəddarlıq insanın xislətindədir.

191

Ulduzlar kimi Göy üzündə ulduzlar doğulur, Yer üzündə insanlar.

Ulduzlar süfrə açır , şəfəq saçır, göz vurur, dəsgah qurur, axır, süzür, dayanıb durur, Boyun burur.

Göy üzü sanki bir nəhəng gəmidi. İnsanlar da yer üzündə elə ulduzlar kimidi.

192

Dərd adamı Üzü dərdə sarı deyirlər doğular dərd adamı, Şar kimi şişdirər, şam təki əridər dərd adamı.

Mayası dərd olan,bağlanıb qundağın da dərd ilə, Bu, alın yazısıdır, nə özünü üz, nə də dərd elə.

Dərdi də dərd üstdən dərd çəkənə verir Allah Dilə də yatmayır bundan sonra vallahi-billah.

Tişəsiz qəddiləyir dərd adamın qəddini, Yada da salmayır heç nə əslini, nə də cəddini , Didim-didim didikləyir bir də gördün mərd adamı, Çevirib qulbeçəyə tay eləyir dərd adamı.

Ramizi də salıb əldən özünə dərddaş edib, Gözünə yaş, ərkinə baş qoyduğu dərd, adammı?

193

Yalan arzular Yerli kanallarda “xəbərlər”in ötürmürəm bircəsini də, hətta dinləyirəm ruscasını da, ingiliscəsini də.

Az.TV-dən daha çox xoşum gəlir, Həmişə şad xəbərlər yayır.

Xəbərini yaydığı ölkə gedir irəli, qalanları yerində sayır.

Arzularım quşlardan qanad alır, Qanadlanır. Ürəyim köksümə sığmır, Qırat minir, Dürat minir, atlanır.

Arzularım naxış-naxış, arzularım çeşid-çeşid.

Ağzı göyçəklərin ağzından uzaq, Gördüklərimi pisləmirəm. Ömür at belində, Yağış gəlir, alnımdakı yazını necə pozaq?

Mən də elə Vətəndə yaşamaq istəyirəm. Çiyinlərimə götürdüyüm ömürü Sevincək, azad daşımaq istəyirəm.

194

Ay oğlan Ey, qara telli oğlan, Sən “papa”, “mama” balasısan.

Səndən sevən çıxmaz, gözünü özünə yığ.

Ya da içinə çevir, Sevənlər gözlə sevmir, Bir əl boyda ürəklə sevir.

Ey, dilli, felli oğlan, Sənin sevgin də oyundu.

Bir ovuc ağla, bax özünə, boynun yoğundu.

Dörd-beş Məcnun çıxar Sənin tir boynundan.

Səndən Kərəm də çıxmaz, Xəbərdaram oyunundan.

Ey əriştətel, çəkilli oğlan, Məcnunun ayaqlarının altını səhra qumları öpüb, duz-buz kimi yalayıb.

Sənin ayaqlarını “Mersedes”, “Rencover”, Xalça-palaz oxşayıb, Asfalt qoxusu dalayıb.

195

Göylərin içi yanmasa şimşək çaxmaz “Mama”, “papa” balasından Məcnun, Kərəm bir yana, Bala çıxar, oğlan çıxmaz.

Ey şirin-şəkər dilli oğlan, Sənin heç bığın yox!

Qarabağın yox, Səndən sevən çıxmaz.

Ay oğlan!

Daşa, divara tay oğlan!

196

YaĢamaq gözəldir Yaşamaq gözəldir əlində işin ola, Süfrəndə bir tikə pendir çörəyin, Ağzında yeməyə dişin...

Bir dənə də köhnə, lap rəngi solmuş olsun pianinon, Bir az da boş vaxtın özün çalıb, özün oxuyasan.

Onda görərsən necə gözəldi yaşamaq!

Yoxsa amansızdı insan olmaq, Bir də insan adı daşımaq.

197

Nənəm, nənəm Pəh-pəh deyə-deyə, Cəh-cəh vura-vura İçimizdən çıxan paxılları Söyə-söyə, Qazımızı dostcasına satırıq özgəyə.

Qiyməti önəmli deyil, Əl çirkidir pul.

Bəs bizə nə qalır, nə?

“Başı kəsik, gözəl kötük”.

Kötüyün canında babamın qəlyanının tüstüsü, Görməmiş kimi evimizin istisi, İstinin tumarından, xumarından, nənəmin üşüntüsü, üzüntüsü.

Nənəm, nənəm, nənəm, Ay mənim heyran nənəm, Ay mənim ceyran nənəm.

Nigar nənəm, Həcər nənəm, Bu bölgüyə sözünüz nə?

Sizin kişiləriniz də Yaxşı atları minib getdilər Bəs özünüz nə?

Qazımız özgələrin peçini yandırır, özümüzün içini.

Tanıyasa bilmədim heç Bu dünyanın giçini, biçini.

198

Gecikən yaz Sınan könlüm həyan olub bu yaza.

Yoxsa bu yaz gecikməzdi bu qədər.

Allah özü insaf versin o qıza Mənə isə çoxlu-çoxlu səbirlər. Ürəyim də neçə yerdən verib çat.

Dərmanı səndədi.bilmişəm indi. Əl- qolumu yana salıb farağat Yaşamaq da məndən ötrü çətindi.

Bu həsrəti ovundura bilməsək , Səni, məni kim ovudar,kim anlar?

Bir sevilib bir məxrəcə gəlməsək , Könlümüzdə at oynadar yalanlar. Əllərinə al əlimi , xınalan , Elimizə bahar gətir , yaz elə .

Həsrətini sahmana sal, sonalan , Sonra mənə şirin-şəkər naz elə.

199

Səndən özgə kimim var?

Səndən özgə kimim var ki, ürəyim, Dərdlərimə gizli –gizli ağlasın .

Bu tünlükdə nə gəlir ki əlimdən Qəm , sevinci tərəzidə saxlasın .

Səndən özə kimim var ki,ürəyim , Mən yetimə dil yetirə, əl tuta . Öz içimə güzgü tutur göz yaşım , Həmdə dönür yanağımda yaquta.

Səndən özgə kimim varki, ürəyim, Kövrələndə qələm götür yaz deyə.

Məndə sənin qulluğunda durmuşam , Qoymaram ki kimsə sənə söz deyə.

Səndən özgə kimim var ki, ürəyim , Qəmlərimi yola versin ,ötürsün .

Qaranlıqlar kürəyimdən basanda , Dərd yükümü öz çiyçinə götürsün .

Səndən özgə kimim var ki, ürəyim , Ümidimlə düz danışsın ,düz desin .

Ruhumla bir için – için ağlayıb Sonra çönüb,Ramiz Orsər,döz desin.

200

AtılmıĢ qıza Sevilib-sevilib atılan gözəl, Bir oğrun baxışa, şirin duyğuya varından yox olub dəyər-dəyməzinə satılan gözəl, sən də kol dibində bir bənövşə.

Arılara qismət olur çiçəklərin təbəssümü, armudun yaxşısı ayının payına düşür, həmişə: bəndə düşür bənövşə , gözəllik dilə-dişə.

201

Bulud keçdi Bir bulud da gəlib keçdi başım üstdən, Ha fırladım gözlərimi buludların yanında görmədim səni. Əzəldən tərsin birisən.

Bildim ki, buludun içindəsən yenə, Dünya-aləm gəlmir eyninə.

Bəs sən məni gördünmü orda?

Asılmışdım ağbayraq kimi arzularımın yaxasından.

Küləklər də özü özünü qamçılayırdı. İçinə köçdüyün buluddan həm gecənin, həm də gündüzün ovcuna həsrət damcılayırdı.

Başım üstdən bir bulud da gəlib keçdi, amma yaman keçdi...

202

Sənə yaxınam Daha səndən arxayınam, Məni necə sevdiyindən xəbərim var.

O üzə, bu üzə çevir sən məni.

Sevə bildyin qədər sevirsən məni.

Sevgini toxum kimi ürəyində əkmisən, Gözlərin dolusu da şəklimi çəkmisən.

Daha səndən arxayınam, Heç soruşmuram da necə sevdiyini.

Onsuz da hara baxsan, nəyə baxsan görürsən məni.

Yuxunu qaçıran mənəm, Huşunu uçuran mənəm, Xəyallarında açan çiçək də mənəm, Yoxluğumda boğulan yalan, Sevgində doğulan gerçək də mənəm.

Daha səndən arxayınam, Ən uzaq, lap uzaqda da olsam, udduğun hava qədər, Aldığın nəfəs kimi sənə yaxınam.

203

Özün deyərsən Bilmirəm Səndə bu maraq hardandır, Dünənim, bu günüm, sabahım Səni bu qədər maraqlandırır?

Uzaqbaşı dünənimdən daşlı yollarda dizmin bərkiməsindən, Ayaqlarımın qabarlarından torpaq yolların dodaqlarının öpməsindən uşaqlıq xatirələrim dil açıb danışar.

Bir az ehtiyatlı ol, Birdən canın, başın alışar.

Bu günümdən nə deyim, Üst-başımın asfalt qoxusu, dolanışıq dalınca düşüb sürünür gözlərimin yuxusu.

Sabahımdan nə deyim?

O da alın yazımdı, Özün vərəqləyib oxuya bilərsən, əgər Allah orda maraqlı bir şey yazıbsa.

Deyəcəyim bunlar: istəsən ağlarsan, istəsən gülərsən, Nəticəni özün mənə deyərsən.

204

Ayaqlarım Ayrılıb getdiyin yerə qayıdıram min kərə, Yenə görmürəm səni. Ən sadiq, vəfalı dost kimi həsrətin qarşılayır məni, Gözlərində nəm, üzündə qəm. Üst-bşını toz basıb bir az da, Nə vaxt ayrılmışdıq biz?

Düşdü yadıma, Hə, ötən yazda.

Uzadıb əllərimi üst-başının tozunu almaq istəyirəm, Dodaqlarımla gözlərinin nəminə, üzünün qəminə məlhəm olmaq istəyirəm.

Həsrətinin boyu necə uzunmuş?!

Nə əllərim çatır, nə də dodaqlarım.

Bu yerlərdən baş götürüb qaçmaq istəyirəm, ancaq sözümə baxmır ayaqlarım.

205

YaĢa Getdin, yaxşı yol!

Budur diləyim sənə.

Arxanca gələsi deyiləm, Sənsiz ölərəm demişdim, ancaq Arxayın ol, öləsi deyiləm. Çalış, vuruş, yaşa, Həsrətinlə baş-başa.

Sənə məktub da yazmayacağam, itirə-itirə gəlirəm.

Onsuz da itirdiklərim çox, Yetirdiklərim, bitirdiklərim yox.

Bir uzaq ümidi dilə tut, yaşa, Xəbərimi gətirməyən günləri nə topa tut, nə daşa.

Gözdən axan yaşlar da əllərdə qalan deyil.

Ayrılıqlarla dolan ömür Bostan deyil.ura deyiltalan deyil.

Getdiyin yolu özün seçdin, Seçdiyin ömrü yaşa. Çalış bir sözümü unutma, əl-qolun əsə-əsə, dil-dodağın çaşa-çaşa.

Səni unutmaq üçün əlimə gül də almayacağam daha.

Gəzdiyimiz yerlərdən də yolumu salmayacağam, and olsun Allaha!

Bağrıma bassan da köz, həsrətə döz.

206

Sevgimizin qürbətində yaşa, Unutqanlıq bizlərdən haşa.

Mən də sevgimdə nə sultan oldum, nə paşa.

Hardasa , bircə ağız Ramiz desən, Gözlərində şimşək çaxacaq, Sel-suları daşa-daşa.

207

Gözlər Nə arxamca gözlər dolsun, Nə də kimsə saç yolub şivən salsın.

(Onsuz da mənim qızım yox).

Bir şeyi əzbər bilirəm ki, Məndən əvvəl məndən olmayıb. Ömrünü ömrümə qatanımın da Halı yox, dözümü, amanı qalmayıb.

Verib baş-başa O qədər yanıb yaxılmışıq ki!

Uşaqlardan gizlin-gizlin, İçin-için ağlamışıq ki.

Bəlkə, gəlinlərim elə-belə göz yaşlarıyla ağladı.

Qohumun, qonşunun gözündə çiçək açmaq üçün, Söhbətlərdən, qeybətlərdən yan keçib qaçmaq üçün.

Qara da geyinər, qara da bağlayar, Əllərini tutub üzünə Xısın-xısın ağlayar.

Oğlanlarımın çiyinləri çəkəcək son yükümü , Onları da qorxuzmasın qoy atasızlığın yarpaq tökümü.

Danışdıqmı, gözlər dolmasın, Kimsə saç yolub şivən salmasın.

Oğlanlarımın əlləriylə Üstümü örtsə Vətən torpağı, Bundan böyük səadətmi olar!

Qoy vüqarla dalğalansın ayrılığın bayrağı.

208

Arxamca gözlər dolmasın, Ağlamaq üçün deyil gözlər, gözlər gözəlliyi görmək üçündü, Gözlər yaşamaq üçündü.

Gözlər ayrılığı, bir də həsrəti, öz içində daşımaq üçündü.

209

Səsin Heç vaxt, heç yerdə, heç kim Sənin kimi adımı çəkməmişdi.

O səslə təkrar-təkrar adımı eşitmək Ürəyimdən belə keçməmişdi.

Xatırlaya bilmirəm, düşmür də yadıma, Bu yaşımda ilk dəfə sənin ləhcəndə, sənin səsində özüm vuruldum öz adıma.

Hissimə sığal çəkdi, ruhumu oyatdı, Damarlarımda qanımı qaynatdı. Şirin ləhcən, şirin dil, Elə bil qar üstündə açıldı qızılgül.

Dildə “öl” sözü də var, “qal” da var.

Sənin səsindən harda var?!

Elə “öl” var, “qal”-dan yaxşıdı, Elə “qal” var, ölsən ondan yaxşıdı.

Adımı belə çəkməmişdi heç kəs.

Səslərin bürküsündən boğulurdum, Səsin verdi mənə yeni bir nəfəs.

210

Gəlin Gəlin var, xasiyyəti ipək, Sözü ipək, özü ipək.

Gəlin var, eşqi yanıq, Güldən-gülə qonan kəpənək.

Gəlin də var, lazım deyil Qapıda köpək.

Köpəkdən uzaq olasan, Dad eləsinin əlindən, Qoru özünü kəpənək gəlindən. İpək gəlindən olmaz, Düşsə ələ .

Yaşayasan bala-bala , Ya da öləsən fit çala-çala.

Torpaq altda cismin , göylərdə ruhun dincələ.

Ramiz Orsər arzusudur, Hamının evinə ipək gəlin gələ.

211

Ay can Hərdən mənə elə gəlir, elə gəlir ki, Məni öldürsə, yarın sözü öldürəcək.

Sonra mənə elə gəlir, elə gəlir ki, Məni diriltsə, yarın özü dirildəcək.

Növbə ilə yarın özünə də qurban, yarın sözünə də qurban.

Aşıb-daşır nəşəm, Bu qənaətə gəlmişəm.

Nəyimə lazımdır, yara qurban olmayan can.

Ay can! Ay can!

212

ĠĢsiz mələklər Allahınmı işidir, Bu nə oyun, bu nə çələk?

Ortalıqda bir ölü, Yanında iki mələk.

Mən baxıram mələklərə, Mələklər də mənə baxır.

Gözlərinin nəşəsindən ağzımın suyu axır.

Molla Cümə yaxşı deyib: “Dilin, dilin can incidəndi”.

Sənin mənə bu ərkin Nəşəli sevgidəndi.

Budaqlarda təntiyir Xəfif əsən küləklər, Canımın suyu quruyub, İşsiz qalıb mələklər.

Allahınmı işidir, Bu nə oyun, bu nə çələk?

Ortalıqla bir ölü , Yanında iki mələk...

213

Dedim, dedi Dedim: -Ay gözəl, ömrün boyu sevinəsən, güləsən, Nədən belə bənzəyirsən qönçələnmiş gülə sən.

Dedi:-,Şair, qəlbindəki duyğulara güc verib, Dilinə şəkər, bal qatıb tutma məni dilə sən.

Dedim: -Bədnəzərdən haşa, kiş səndən uzaq olsun, Səndən ötrü qorxuram ki, bədnəzərə gələsən.

Dedi:-Şair gözü ağı qaradan yaxşı seçir, Əvvəllər necə idinsə, elə indi də eləsən.

Dedim: -Başdan, binadan nəfəsin gül qoxuyurdu, Dəyişən zaman, məkandı, dəyişməmisən bir gilə sən.

Dedi: -Necə olur görən zamanın dəyişməsi? Şair, bəlkə mətləbini mənimlə tən böləsən?

Dedim: -Bu Ramiz Örsərin haqqı yox kəm-xəm edə, Məni özümdə yandırıb döndərirsən külə sən .

214

Dedim, dedi Dedim: -Adın nədir, gözəl?

Dedi: -Can! Dedim:-Çaşdırma məni, Belə də admı olar?

Dedi:-Ay can!

Dedim:-Anlamadım, Üzümə üz də tutub o gözəli danladım.

-Su qiymətinə verirsən canı, Belədə canında can qalmaz.

Dedi: -Çörəyimin xətrinə hər sözümə qatmışam can, Can deməklə də can əskik olmaz candan.

Gözəlin gözlərindən hayıl-mayıldım, Elə bil yatmışdım, cavabından ayıldım.

215

Bu günkü halın Bu nə haldır, nə olub sənə, başını dik tut, Mənimlə də açıq danış.

Olasılar hələ olacaq, Olmuşlarla əl tut, barış.

Dilində sözlər pərən-pərən, Dodaqlarında rəngi pozulmuş gülüş, Təbəssümün boy vermir, yarımcan, Gözlərinin odunda qalmayıb can.

Susqunluğun nə qanır, nə qandırır, Çaşqınlığın da atamı yandırır.

Mənə də tərs baxır, dost, tanış.

Telefonum da qulağıma söykəyib üzünü mənimlə bölüşmür səhvini, düzünü.

Nə olar, unut olmuşları, Mənimlə açıq danış.

Anlayıb hər şeyi yerli, yataqlı, Sonra yarızarafat deyim, Öldürmüşdün ki məni, Ay sənin toyun olsun.

Bu günkü halın başıma açdığın son oyun olsun. .

216

Daha nə deyim (zarafatyana) Sənə nə deyim, necə deyim, xətrin xoş olsun. Şılıq-qılığın da ovsunlayır məni, Çəpəndazı baxıb gülürsən, Sındıra-sındıra gedirsən, Hərdən də dil ilə deyirsən: “Səən canoo yeyim!”

Mən sənə nə deyim.

Sözünü yerə salmayacağam ki?

Yeyirsən, ye, nuş olsun, Xətrin sevgilərə tuş olsun!

217

Gözlərim Səhərin gözü açılmamış, Nə tez açıldı gözlərim.

Mışıl-mışıl yatmağında, Doğmalarım, əzizlərim.

Gün qəmlə başlayacaqsa, Səbrimi daşlayacaqsa, Sözlərim yaşlaşacaqsa, Tez açıldınız, gözlərim.

218

Ayrılıq qoxusu Xəyalın gözlərindən boylanıb gözlərinə baxıram, Göy üzü kimi tutuluram, Bulud-bulud yağıram.

Gah açılır, gah yumulur gözlərin, Deyəsən, yuxusu gəlir.

Gecənin cırılmış köynəyinin yaxasından gündüzün dodaqlarındakı tbəssümü görən kimi həqiqəti anladım, Burnuma ayrılıq qoxusu gəlir.

219

Bir həsrət Bir həsrətin bir qapısı, Bir qapının iki üzü.

Bir üzündən sənin şəklin asılıb, Bir üzündən mənim. İşə bax, Deməyə dilim də gəlmir, Şəkillərimiz də bir-birini görmür, göz-gözə gəlmir.

Bir qapılı, iki üzlü bir həsrət, Gözlərimizə də, şəklimizə də kəsilib qənim .

Ancaq nə sənin günahın var, nə də mənim.

Bir həsrət, bir qapı, bir üz.

O üzdə sən, bu üzdə mən.

Bir nişanə, bir işartı yox, Ara yerdə düzdə qalan sevgidən.

220

Əgər sabah gəlsə Sən mənim olmasan da, mən səni sevdim.

Sən onunçu olmasan da, Sevdin onu, O da özgəsini.

Dünya başdan-başa sevgi oyunu, Özgəsi də qeyrisinə bənd imiş.

Bu yarımçıq sevgilər Şəkər imiş, qənd imiş.

Dünən var idi, Sən də, mən də onun içində.

Bu gün də var, Üçümüz də onun içində.

Yarımçıq sevgilər gəzib dolaşır yurd yeri kimi qürbətdə qalan içimizdə.

Sabah da var? Əgər sabah olacaqsa, Yarımçıq sevgilər yaddaşların xatirə arxivinə atılmayacaq.

Gələcək sabahlarda yarımçıq sevgilərə bilet satılmayacaq. İnsanlar, baxın, görün, bilin.

Bir-birini sevir bəşər: Kiminin bəxti bir-birinə tuş gələr, Kiminin bəxti üst-üstə düşər.

Dünya yaşaya bilməz sevgilər ölsə.

221

Dünən də belə olub, Bu gün də belədir, Sabah da belə olacaq, Əgər sabah gəlsə.

222

Əlini mənə ver Göyə çəkilib arzularım, Göy üzündə də çiçək açmır.

Sanki ümid də küsüb bizdən Getdiyim yollara nurunu saçmır .

Tozanaq qaldırır külək, Ömür qısa , gün gödək. Əlini mənə ver, gəl, burdan gedək.

Yeddi bu yana yad kimi Bəxtim gendən durub baxacaqsa, Səbrim nəfəsimi kəsəcəksə, Addımbaşı badalaq gəlib məni yıxacaqsa, Bir yandan da başıpozuq əsir külək, Ömür qısa , gün gödək, Əlini mənə ver, gəl, burdan gedək. Ömrün qürbəti də içimdədi, Həsrət deyilən şey də mən boyda, mən biçimdədi.

Köçüm yoxsa, onda heçim nədi?

Yarı ayıq, yarı sərxoş kimi əsir külək, ömür qısa, gün gödək, Əlini mənə ver, gəl, burdan gedək.

Kimsənin üzü deyil özündə, Üzü üzlər görüb sözün də , Sözün də su qalmayıb üzündə .

223

Üzlərdə su əvəzi maska var, İlahi, nə qədər bic yaratmısan, Bu dünyada nə qədər “vaska” var.

Anadan yetim qalıb gerçək, Bəxti yetim əsir külək, Ömür qısa, gün gödək, Əlini mənə ver, gəl, burdan gedək.

224

Apar həsrətimi İnadını at, qulağını aç, eşit, Məni yaxşıca dinlə.

Utanma, götür həsrətimi, Götür, apar özünlə.

Getdiyin yerlərdə darıxacaqsan, Erçək baxışların məngənəsində sıxılacaqsan, koruxacaqsan, çarıxacaqsan.

Onda nə bir giley edərsən, Nə qarabasmalarla deyinərsən.

Göylər buludları geyinən təki Sən də həsrətimi geyinərsən.

Daha sənə gəlməz zaval, Nə bir oğrun, çılğın baxış, Nə bir qarabaxt sual...

Hara baxsan, nəyə baxsan görəcəksən məni.

Onda qədrimi biləcəksən.

Həsrət yağışlarıyla da üstümə gələcəksən.

Gendən-genə baxacaqsan göz dolusu. İşdir, birdən vaxtsız ölsən, cavan ölsən, Mənsizliyin tənəsindən öləcəksən.

225

Aman Allah Aman Allah, bu gözəl Adama necə baxır?

Odsuz, ocaqsız, zadsız Məni yandırıb yaxır.

Aman Allah, bu qızın Hər sözü nar dənəsi .

Canımı məst eləyir, Sözünün bir dənəsi.

Aman Allah, bu qıza Tuş gəlməsin bəd nəzər.

Mən yetimin bəxtini Bəzəsə, o qız bəzər.

Aman Allah , bu gözəl, Uzaq ümidin özü.

Məni xoşbəxt eyləyər Bu gözəlin bir sözü.

226

Yuxu Nə olub, nədən belə ağarıb səsinin rəngi?

Bir az da kökdən düşmüş piano kimi dəyişib ahəngi.

Gözlərinin içində ağlayır göy üzü, Şeh qoymuş çiyələkdi yanağının o üzü, bu üzü. Çiçəklər də baxa bilmir sənə, Batmısan qəmə, kədərə.

Nə müddətdir sənin kimi Mən də inanıram qəzavü-qədərə.

Bir vaxt “Məni tək qoyma”,-deyəndə də Bax, beləcə idin, Dərdin alım, nədir sənin dərdin?

Mən ki yanındayam, Heç yerə getmirəm daha, Ayrılığın vüsalından baha.

Nənəm demiş, Çıxart canındakı qorxunu, Durum gedim mən də axar suya danışım bu şipşirin yuxunu

227

Məhəbbət buketi - sevgi çələngi Dayan oğlum, dayan, deyirsən ən gözəl qəzəli yazıb Fizuli.

Son qənaətin bu isə işlər oldu fizuli.

Bəli, Fizuli yazıb qəzəl, Özü də hamıdan gözəl.

Ancaq onun qəzəlləri təkcə qəzəl deyil ki?

Gözəl dediklərin təkcə gözəl deyil ki?

Fizuli ilk bəlkə həm də son Sevginin ən müdrik loğmanı, ən sehirli təbibidi.

Sözü kimi özü də insanlığın həbibidi.

Sonraya qoyub çayını, çörəyini, Süfrə kimi önünə sərib ürəyini.

Qələmiylə yığıb bir yerə: ürək yağını, gözünün işığını, heyrətdən doğan ahı, ahın yaraşığını, qəmin sevincini, kədərin gözəlliyini vəfanın və sədaqətin özəlliyini, qanını, canını, adını, sanını.

228

Ən ünlü zərgər kimi də vurub ilmələri, rəngdən seçib rəngi.

Bəli, ilk olaraq Fizuli yaradıb Məhəbət buketi-sevgi çələngi.

Sən hələ cavansan, hardan biləsən kimdir, Mövlanə Fizuli baban.

229

Sevə-sevə Bulud olsam, bulud kimi dolsam, torpaq susayanda elə həmin anda yağış olub yağa bilərəm.

Birdən ağac kimi tumurcuqlayıb, çiçəkləyib, ləçək-ləçək ləçəkləyib bəhrə verərəm, Təptəzə bar olaram, Nar istəsən, nar olaram.

Qızlar məni dərərlər, Taxça üstə sərərlər.

Birdən gözdən yayınıb bülbül ollam, quş ollam, Öz gülümə tuş ollam.

Dilə gəlib coşaram, Sevgi dolu bir ömrü sevə-sevə yaşaram.

230

Dən düĢür Bir gəmidə üzürük Səsim əlinə çatmır, Sanki fit çalır külək Bu da ürəyimə yatmır.

Görünmür göyün üzü, Hər yanı bulud alıb.

Səhər nə vaxt açılıb, Axşama çoxmu qalıb?

Vasvasılıq içində Düzü yoza bilmədik.

Göz-gözə dayansaq da Bir məxrəcə gələmmədik.

Get-gəllər oyununda Duman düşür, çən düşür.

Gözündən iraq, ana, Saçlarıma dən düşür.

231

Gəl, gəl Gəl, gəl saçlarından sünbül hörüm, istərsən sakit dur, istərsən danış, gül, mən hörüm.

Yana dartma başını, oynatma göz-qaşını. Əllərimin sevinci qalar gözündə, bir topa bulud olar.

Məəttəl qalarsan özün də, heyrətindən sevinc ləçəklərin tökülər, Gəl, gəl, birim, bircəm, fərəhim ərşə çəkilər.

232

OxĢama Atdın, ayrıldın, çıxdın, getdin İndi niyə ağlayırsan zülüm-zülüm? Ölüm-itim olmayıb ki?

Canım-gözüm, qadan alım, ay zalım, Donu sənə nədən alım? İpəkdən, qumaşdan, çiçəkdən...

233

Gözlə, gələrəm Qapını açıq qoy, məni gözlə.

Bakıya dəyib, nəvəmi görüb, onu oxşadıb, bir az güldürüb-bir sözlə gözlə, gəlirəm.

Qapını açıq qoy, məni gözlə, Vətən səsləyir, Cıdır düzünü ziyarət edib, İsa bulağından bir ovuc su içib, Xocalıdan, Laçından keçib, qovasıları qovub, öldürəsiləri öldürüb bir sözlə gözlə, gəlirəm. İşdir, Qarabağı güldürə bilməsəm, Qapını yaxşı-yaxşı ört, bağla, məni gözləmə, salamat qal, Sonuncu şəklimin də tozunu al, Oxşa, əzizlə, çəkmə qəm.

Bir sözlə, gözlə, xatirələrinə gələrəm.

234

Ay həsrətimin yaraĢığı Ay zalım, elə bilirsən sevmək, sevilmək sonra da səssiz, səmirsiz aradan əkilmək bir bükümlük tər halvadı?

Qadan alım, ürəyimdən xəbərin yox!

Səndən sonra dözümümü dilə tutdu, tovladı, Dolan gözlərimdən yollara su səpib həsrətimin dalıyca yolladı. İndi yoldaşım, sirdaşımdı qəmin, kədərin. Əllərini görmürəm, de, hardadır əllərin?

Bir də əllərinin işığı, ay həsrətimin yaraşığı.

235

50 yaĢın sehri Uşaq içən, cavan içən, yağsız, duzsuz yavan içən baxırdım “O olmasın, bu olsun”a qınayırdım, söyürdüm Məşədi İbadı.

Sanayırdım, qınayırdım ona ara düzəldənləri : birinci hambalı , ikinci qoçu Əsgəri, İnteligen Həsəni, Qəzetçi Rzanı, Daha sonra da Sərvəri. İndi Məşədi İbad yaşındayam, Ömrün baharında, ya qışındayam...

Ancaq söymürəm, qınamıram da Məşədi İbadı, Doğmanı, dostu, tanışı yadı. İndi bildim ki, insan əllisində ikinci gəncliyini yaşayır, Əlliyə əli çatmayanlar axı hardan bilsin ki, Əllilərin ürəyində nə var, nələr yaşayır .

236

Antikvar Məcnunun sevgisi dilə gəlməz, ələ gəlməz bir antikvardı. Ötən əsrlər, yağış, qar, boran, tufan ondan nə qopardı, nə apardı? Əvvəl Nizami babam, sonra da Fizuli Leyli Məcnun eşqinə elə ilmə, elə bəzək, elə naxış vurublar ki, (Arxasında əyilməz dağ kimi durublar ki) bu gün də təzədi, tərdi.

Qeys kimi sevmək, Məcnun olmaq dilə yatmaz, ələ gəlməz hünərdi.

Bu gün kimdə Məcnun meyli var, orda toy, düyündü, Ancaq Məcnun sevgisi –antikvar.

237

Səni axtarıram (zarafatyana) Səni axtarıram yaşadığın tində, küçədə, şəhərdə.

Başımı günəş yandırır, İçimi pörşələyir ah da, qəhər də.

Səni axtarıram yaxında, uzaqda, Daha mənə kar eləmir, Yağan yağış da, sazaq da.

Səni axtarıram hər yerdə, hər yandabu cahanda, izin yox, tozun yox.

Sənə gileyim çox, sözüm çox. Əsən küləklərə qoşulub sən də külək olmusan?

Yetim görüb sevgimi əngəl-kələk olmusan?

Bəlkə yağışa dönmüsən, yağıb, yağıb torpağın alt qatına enmisən?

Fərq eləməz hardasan, Azadlıqdamı, ya dardasan.

Səni axtarıram hər yerdə, hər yandabu cahanda , ay qansız, Səni axtarıram Xoşqədəmsiz, filansız.

238

Səni gözləyəcəyəm Qürbətdən gələn xəbər kimi, səs kimi, səda kimi mən səni gözləyəcəyəm.

Səni aparan yolları yığıb gözümə gətirən yoları oxşayıb, əzizlyəcəyəm.

Heç yerdə ürəksiz yaşamaq olmur, Aç qulağını, məni yaxşıca dinlə.

Gedəndə apardığın ürəyimi Barı qayıdanda gətir özünlə.

Ayrılıqda kösöv də alışmır, Gəl verək baş-başa birlikdə yanaq.

Yelə düşən sevgimizin qismətini, Bir yerdə xatırlayaq, bir yerdə anaq.

Qürbətdən gələn xəbər kimi, səs kimi, səda kimi mən səni gözləyəcəyəm.

Səni aparan yolları yığıb gözümə gətirən yolları oxşayıb, əzizləyəcəyəm.

239

ġirin-Ģirin Şirindən də, şirnidən də xoşum gəlir.

Bir şirin söz eşitdim ha, o dəm ruhum dingəlir.

Ay sevgili şirin gözəl, Gəl baxışaq şirin-şirin, Danışaq şirin-şirin, Küsüşək şirin-şirin, Barışaq şirin-şirin.

Göydə ulduzlar bizdən ilham alsın, Şirin-şirin xəyala dalsın. Şirindən də, şirnidən də xoşum gəlir. Öləndə də şirin-şirin öləgəyəm, Yuxularına da şirin-şirin gələcəyəm. Şirnini sevdiyimi şirin-şirin yadında saxla, Mənə ağlayanda da şirin-şirin ağla.

240

Sənsiz Sıradan bir gün, Mən və dəniz, Dayanmışıq üzbəüz, Ancaq bu dəfə sənsiz .

Dənizdən gizlin, dənizdən xəbərsiz xəyalın bağlarıyla özümü sənli günlərə bağladım...

Günəş çıxdı, Gülümsədi dəniz, Baxıb açılı əllərimə ağladım.

Mən, dəniz, Sıradan bir gün, O da sənsiz ...

241

Haray Qürbətdən boylanan Vətən, Ana balanı atarmı? Əllərim əlinə çatmır, Səsim əlinə çatarmı?

Dildən dilə düşüb adın, Nöyütün də fantan vurur.

Mən burda yurdçu olammadım, Səndə kimlər yuva qurur?

Daha məndə mən qalmayıb, Başımda qapaz, gəzirəm.

Dərdimi dağ etmək üçün Sınıq telli saz gəzirəm.

Bu alverdə bilinməyir, Kimdir satan, kimdir alan.

Boyun burub gendən baxır, Mənim kimi neçə balan.

Qayıdışın çoxmu çəkər?

Elə-belə də mənimsən.

Sənsiz qürbətə düşsəm də Sən dosdoğma Vətənimsən.

Qürbətdən boylanan Vətən, Bala ananı atarmı? Əlim əlinə çatmasa da Səsim əlinə çatırmı?

242

OxĢarlıq Gözlərim göy üzü..

Dünyanın ağrılarını göylər çəkir özünə .

Sənsizliyi duman kimi, çən kimi gözlərim tutur üzünə.

Göylər dolur bulud-bulud , yağır yerə, yağır gülə, çiçəyə .

Bu ki sirr deyil heç kimə?

Gözlərim dolur həsrət-həsrət, Şimşək də içimdə çaxır, Gözlərim də yağır içimə.

Gözlərim göy üzü, Dərdim, sərim ağrım, acım bu dünyanın özü...

243

Boxçada Saçlarıma dən düşüb , Duman düşüb, çən düşüb, Yarım məndən gen düşüb Gül bağçada, bağçada.

Hər əvvəlin var sonu, Necə qınayım onu?

Sevdiyi ipək donu, O taxçada, taxçada. Üzümdə üz qalmadı, Düzümdə düz qalmadı, Deməyə söz qalmadı, Söz boxçada, boxçada.

244

Bir baĢ Yaradana qurban olum, Göz səndə, qaş səndə .

Sənə qurban gedəsi bir baş var, o baş məndə.

Bu dünyada gördüyün, Görmədiyin hər nə ki var, Mənim gözüm onlara Sənin gözünlə baxar.

Sırğa elə qulağında Sənə baxan gözlər də Mənim gözümlə baxar, Günah görmə gözlərdə.

Görən gözlərim sənin, Şirin sözlərim sənin, Bəlkə özün deyəsən həsrətim kimin?

Yaradana qurban olum, Göz səndə, qaş səndə .

Sənə qurban gedəsi bir baş var, o baş məndə.

245

Səni gözləyirəm Sağ gözümdə sevinc var, Sol gözümdə kədər, qəm, Elə səndən xəbərsiz Mən səni gözləyirəm.

Gözləyirəm yolunu, Əlim gül-çiçək açır.

Muştuluqçu həsrətin Mənə səndən söz açır .

Ay dolanır, il ötür, Səbrimdən güc alıram.

Sənsiz səni gözləyib Həsrətindən bac alıram.

El gözündə ucalıb Bir yaş da qocalıram.

Qaranquşlar da gəldi, Yenə səndən yox soraq. Ötən günlər gözümdə Açılır vərəq-vərəq .

Sağ gözümdə sevinc var.

Sol gözümdə kədər, qəm.

Uçub getsə də illər Yenə səni gözlərəm.

246

Dünyanın müĢkülü Sənsizliyi düşünmək mənə dünyanın ən ağır işi. Əlini əlimdən üzmür dözüm, axı inama da, dözümə də, bəzən özünə də inanmır, güvənmir hər kişi.

Gecələr dar ağacından asılan ağrı kimi kirpiklərimdən asılır yuxu , Başını ürəyimə söykəyib yatır ağrı, Bir yastığa baş qoyub yanımda qorxu.

Ata bilmirəm bu vərdişi, Yaşamaq bir yana , sənsizliyi düşünmək belə mənimçün dünyanın ən müşkül işi.

247

Ürəyimdə qalan sözün Ürəyimdə qalan sözün ayrılığa məlhəm olacağına inanmıram, Daha zaman da saralıb gözümdə saman kimi.

Qürbətdə məhəbbətin nə olduğu yəqin ki, çıxmayıb yadından, Ürəyimdə qalan sözü daha az yozun .

Həsrətim varyetədə rəqs edən Qız barmağı kimi uzun.

Qürbətin vüsalı payız ənciri , ömrü qısa, sağ-solunda ayrılıqlar dolanır.

Dolanır addım-addım, Qarabaqara, səni pusa-pusa.

Nağıl bilmirəm sevgimizdən qəmli, Nağılçı da tanımıram özümdən zalım-gözləri nəmli. Ürəyimdə qalan sözün bu ayrılığa məlhəm olacağına inanmıram, Bu səbəbdən də, qadan alım, Alışıram buğun-buğun, korun-korun yanıram.

248

Məstanə halın olsun Məni özünə bənd elə, Dilini şəkər , qənd elə, Asi düşmə qənd ilə Ağlın, kamalın olsun.

Alırsan, al canımı , Tökürsən , tök qanımı, İçirsən, iç qanımı, Təki halalın olsun.

Yoldaşlıq et Gülüylə, Sözə gəlmə gül ilə, Gül qoxula , gül iylə Güldən camalın olsun.

Sil gözünün yaşını, Tarım saxla göz-qaşını, Qaldır, dik tut başını, Məstanə halın olsun.

249

Getmə ,dayan,dur Məni yarı yolda qoyub Sən Allah, getmə, dayan, dur.

Ayrılıq burulğanında Ürəyim lap fantan vurur.

Sevgimizin qürbətində Bulud-bulud dolur gözüm. Özgəsini demirəm ki, Özümü tanımır özüm.

Tər göynəyin içindəyəm Elə gündüz də, gecə də.

Gözlərindən dolan bulud Mənə bənzəyir necə də.

Nə yuxularımda qorxum, Nə də ona bir cin girsin.

Duyanım ol, dünyada Yetim canım bir gün görsün.

Gözü yolda qoyub məni Sən Allah, getmə, dayan, dur.

Sənsizliyin qucağında Ürəyim riqqətlə vurur.

250

GörüĢ yerimiz Bir vaxtlar mal-qaramız üçün örüş yerimiz olub indi bizim görüş yerimiz. Çıxaq gizlindən , Günaha batmayaq daha. İki gəncin sevgisi xoş gəlir Allaha .

Hər yerdə, hər yanda görünsün izimiz, Fərəhlənsin, sevinsin bizi həyata qoşa atan görüş yerimiz.

251

Eyni vaxtda Eyni vaxtda , eyni zamanda, eyni şəhərdə yaşasaq da, eyni yolları geyinsək də ayağımıza getdiyimiz, gəldiyimiz ünvanlar ayrı.

Yaşadığımız günləri, ayları eyni ölçüdə, eyni mizanla çiynimizdə daşısaq da, ömrün , günün tamı ayrı.

Eyni saatda gedirik işə, Eyni saatda işdən gəlirik, İçimizdə bir sevgi, bir hiss, Ancaq görüşə bilmirik.

Bəzən oturub düşünürük eyni ağac kölgəsində , Sən mənə qısqanırsan, Mən sənə heyfslənirəm .

Eyni dilin ləhcəsində bəlkələr də bir yandan tükənmir, bitmir . İki baş bir yerdə bir yolu getmir eyni vaxtda , eyni zamanda , eyni şəhərdə...

252

Sən ayrı, mən ayrı Bir gəmidə bir həsrəti, bir qəmi, bir yükü daşıyırıq çiynimizdə , biz ikimiz də, Sən ayrı, mən ayrı.

Bir sevgi limanı yollarımızı ayırsa da, Yaşayırıq bir şəhərdə, Yatırıq bir axşamda, Oyanırıq bir səhərdə Sən ayrı, mən ayrı , Arzumuz da bir, Diləyimiz də bir.

Neyləyək vüsalımız bir məxrəcə gəlmir.

Bölürük, vururuq , Toplayıb çıxırıq, Səndə cavab ayrı, Məndə cavab ayrı.

Beləcə yaşayırıq Bir şəhərdə ayrı-ayrı, Sən ayrı, mən ayrı.

253

O gecə (poema) Fevralın 25-dən 26-na keçən gecə.

Dünya da tanıyır onu, Sədəcə, eləcə -o gecə .

O gecə-qapqara pişik gecə, O gecə-xəyanətə qucaq açan, rəzalətə keşik çəkən gecə.

O gecə-ölümlərə laylay çalan beşik gecə .

O gecə 366-cı alayın rus əsgərləri, bir də ki ermənilər əlbir olmuşdular yenə, Bir-birinə dil verib, bir-birindən dil alıb dilbir olmuşdular yenə.

Günün yorğunluğuna baş qoyub ümidlər, arzular kölgəsində qıvrılıb yatmışdı Xocalı.

Qorxunu, hürkünü yundan yorğan əvəzi Üstünə atmışdı Xocalı.

O gecə 366-cı alayın rus əsgərləri, bir də ki ermənilər səhərdən axşamacan yedilər, içdilər çay əvəzi, su əvəzi mey içdilər, İlan kimi sarılıb bir-birinə içdilər, “ley-pey”, içdilər key-key.

254

Yuxudaydı bəxti düyün düşən Xocalı, Ölüm ayağında gümanları tövşüyən Xocalı.

Tanklar, toplar yeriyirdi Yuxuların üstünə tırıl-tırıl, Atılan mərmilər, qəlpələr, güllələr uçurdu havada pırıl-pırıl.

Qranatamyotlar, avtomatlar atıldıqca ta-ta-ta, Soyqırım yüyürürdü Xocalının üstünə mərmilərdən, güllələrdən, qəlpələrdən tuta-tuta.

Mərmilər, qəlpələr, güllələrsə qan içdikcə Havalanırdı, dəli olurdu, boğulurdu.

Xocalıda anaların, gəlinlərin, qızların qocaların, uşaqların qucağında Güllər, çiçəklər əvəzi günahsız ölümlər doğulurdu.

O gecə dilimlənib dilim-dilim qalxırdı Allah dərgahına Xocalıdan od-alovun dilləri.

Asılı qalmışdı, don vurmuş havadan Xocalının dünyaya açılan əlləri, Dünyanın əlləri cibində idi. Üşüyən ümidlər partdam-partdam, Torpağın dili çatdam-çatdam.

O gecə haqqın səsi öz içində boğulan gecə idi, O gecə Osvensim kədərinin qardaşı Xocalı soyqırımı doğulan gecə idi. Şaxta duz-buz kimi yalayırdı 255

o gecənin yanaqlarını, Qansız, cansız, sonsuz ağrı qan-tər içində dişləyirdi o gecənin dilini , Qurd kimi gəmirirdi dodaqlarını.

O gecə-gözləri qıpıq gecə. Üzsüz, yönsüz, sırtıq gecə .

O gecə şaxtanın da qarınının ağrısı tutmuşdu, Sancısından, ağrısından şaxta da özünü unutmuşdu.

Güllələri qan içində boğa-boğa, rəzalətin bətnindən Xocalı soyqrımını doğa-doğa Ahın, fəryadın al qanını güllələr sümürürdü, içirdi .

Bumbuz qarı şərab kimi başına çəkən qızıl qanlar xəcalətindən nələr çəkirdi?

Bunu Allah da bilmədi.

Kar idi dünyanın qulaqları, Kor idi dünyanın gözləri.

Qar üstündə laxta-laxta donan qanlar.

Xocalı soyqrımının eskizləri.

O gecə səbri noxtalanmış gecə idi.

O gecə xədim, axtalanmış gecə idi.

O gecə şaxtalı, sazaq gecə idi, O gecə quduz, yalquzaq gecə idi.

Səs axtaran, nəhsə düşən, tərsə düşən səslər Öz səsinin içində boğulurdu, ölürdü, Gözlərini qan tutmuş güllələr dəli olmuşdu, şaqqanaq çəkib şaraq-şaraq ölümlərə gülürdü.

256

O gecə taleyin qismətini geyib əyninə, heç nəyi almadı eyninə.

Xocalı divlərin əlində öz qanına bələndi.

Tale ağacından qopan ümidlər, yıxılan ümidlər əl açdı, dil açdı dünyaya, haqq, ədalət, azadlıq diləndi.

Dünyanın əlləri cibində idi.

O gecə lal-kar idi dünya .

O gecə özü boyda tor idi dünya.

Sonuncu arzu da, sonuncu ümid də bilmədi, bilmədi, bilmədi, Dünya boyu haqq, ədalət dardadı, Harda azadlıq varsa haqq, ədalət də ordadı.

O gecə qapqara matəm bayrağı tək Xocalının köksünə sancıldı xəyanət .

Dünyanın əlində zor, gözləri qıpıq , Allahın bəbəklərində Xəzər, Xəyanətin başı altda pambıq...

O gecə Xocalının hayı, harayı Asılmışdı öz bəxtinin dolaylarından.

Tutulmuşdu Allahın dili, Bir bəndəsinin qana hərisliyindən, Bir bəndəsinin ölümlərə çaldığı laylayardan.

O gecə Xocalıda tənhalıq yelkən qaldırdı hönkürə-hönkürə, 257

Özünü gah Arazın üstünə atdı, gah da əllərini uzatdı Kürə.

Yanğısına məlhəm olmadı Araz da, Kür də .

Arazda arazlıq qalmamışdı, Kürlük də Kürdə Rəzalət idi söz yiyəsi, Xəcalətin özü öz yiyəsi.

O gecə Xocalıda təkləndi ləyaqət, Süngülər ucunda zorlandı namus, atılıb ayaqlar altda tapdalandı, məkr, hiylə, xəyanət və oun qardaşı cinayət qoluzorluların qoltuğu altda daldalandı.

Sonuncu inam, sonuncu ümid haray kimi, hay kimi əllərini çırpdılar dizlərinə, Qu quşutək nəğmə oxudular, Arazı, Kürü götürüb tutdular gözlərinə . Şeytanlar rəqs edirdi ortada, Xocalının yaxasından asılmışdı soyqırım yarlıq kimi.

Oyulmuşdu gözləri, yarılmışdı sinəsi, İtkin düşən nəğməsi nəfəsindən asılmışdı bir varlıq kimi.

O gecə şeytanlara baxa-baxa “Sonuncu nəğmənin gözləri doldu”.

Bu haydan, bu haraydan bəndələr yorulmadı, dili tutulmuş Allah yoruldu.

O gecə 258

bilmədi Xocalı, axı hardan biləydi? Əlində zəfər tutmuş bir səhər gələcək.

O gecə ölmədi Xocalı, axı necə öləydi?

Günəş doğduqca rəzalət də, xəyanət də, zülüm də şaxta kimi, qar kimi, bir salxım buz kimi özü öz içində öz-özünə diz çökəcək.

Tumurcuq-tumurcuq yarpaqlayacaq Xocalı, Sinəsi lopa-lopa , topa-topa çiçəkləyəcək.

Allah da görüb bu mənzərəni sevinəcək, Dünya da öz tırhatırında....

259

Qarabağ dərdi (poema) Ay adamlar, tumurcuqlar yenə gülümsəyir, gəlib yaz, Sellər, sular səsinə qatıbdı xoş avaz.

Ancaq neynim, Şəkililər demiş, A sənin gözünnən yeyim, İçimdə Qarabağ boyda dərdim var, Ruhumusa ovutmayır bu gələn bahar.

Nə fayda, özümü yandırıb yaxsam?!

Nəyə baxsam, hara baxsam, Hər yerdə, hər yanda, Tor tutmuş gözlərimdə Qəm göyərir, dərd göyərir tala-tala.

Yaşayıram bax beləcəHər şeyi, hər şeyi öz içimə sala-sala.

Canım, gözüm, Əlimdədir daş kimi səbir, Dəmir kimi dözüm.

Bilmirəm Allahımmı verib bunları, Yoxsa Yaşantılarımdan qazanmışam özüm?

Eh, bunlar mənim nəyimə lazım?! İtə atırsan, it də yemir.

Ay zalım, İçimdə Qarabağ boyda dərd, 260

Qarabağlılar kimi didərgin düşüb, Bu dünyada həqiqət, ədalət, Ortalıqda ağ yalan, Dilimizdə qıfıl, dilimiz lal. Əllərimiz küt, əlimizdə qandal...

Pay bölgüsü gedir hər yanda, Can da qalmayıb canda. Çiyinlərimizdə boş xurcun, Belimizdə palan, Hər yerdə , hər yanda Talan, talan, talan.

Bir yandan da, Diş qıcardır tamah, Adamlarsa dolanışığın məngənəsində, Ümid sənədir, Allah!

Rəvac verib bicliyə, Özünü qoyub cicliyə.

Halalına haram qatır erməni, Qonşu torpağını öz torpağına qatır erməni.

Harda münbit torpaq gördü, deyir, çəkir yer məni, Erməni ki, erməni!

Vurur, yıxır, öldürür, sinələri dağlayır. sonra dönüb yazığa öz –özünə ağlayır, Dil boğaza qoymayır, dünya boyu ulayır: “Bizlər-ermənilər Yer üzündə çox azıq, ən itaətkar bəndələrik.

261

Dərd-sərimizə yoxdur şərik, Kimsə varmı bizdən yazıq” .

Bıldır-bıldır axıdırlar göz yaşı, gözü görmür kor dünyanın erməninin qonşulara atdığı daşı.

Dindaşları arxa çıxır onlara, Dünya məzlum kimi baxır onlara. Ədaləti axtarmayır həmsədrlər.

Sanki qastrola gəlib gedirlər.

Get-gellər azalsa da, Çoxalsa da bu ara Həmsədrlər ruh verirlər haylara.

Yağıların tapdağında Qarabağ, Deyən də yox. a kor dünya.

Kimdir haqlı, kimdir haqsız, ara bax.

Rusiyanın qucağında xumarlanır erməni Evdə qalan gözəlçə tək düzgülənir, güzgülənir, tumarlanır erməni.

Söz yiyələri yenə öz işindədir, Əzəli, əbədi vərdişindədialış-verişindədir.

Daş səbri, dəmir dözümü al əlimizdən, Yalançı heyrətləri, Tülkü qeybətləri yığışdır obamızdan, elimizdən. Özgələr də bilir daha.

Heç bir zad gəlmir əlimizdən, Ümidsə qalır bir Allaha.

262

Nəyimə lazım dəmir dözüm, Harama yaraşır daşdan səbir?!

Vətən, Vətən deyə hayqırıb söz kölgəsində yatanlara Min günaha batanlara yeddi arşın bez ağı, bir də qəbir yaraşır, daş qəbir, yaş qəbir.

Allahım, dəli ümidi də al əlimizdən, Soncuğu, palanı da götür belimizdən, İçimdə Qarabağ boyda dərd var.

Dünyanın gözləri kor, qulaqları kar.

Mən də müti, həm də itaətkar.

Zoru olanlar da ikiüzlü, Məqsəd güdür, Bilinməyir kim haqlı, kim haqsız.

Kim narazı, kim razı!

Arxalı tazılar da, hürür qazı-qazı.

Yoxmu dözümün həddi, Səbrin sərhəddi?

Yuxudayıq hayıl-mayıl. Ömür gedir, günah artır.

Bir tərpən , oyan, ayıl, Nə yatmısan, ay İsmayıl!

Kimindir Qarabağ dərdi: Xocalı dərdi, Şuşa dərdi?

Ayıl məstliyindən, Qurtul dözüm şikəstliyindən.

Gətir guşa dərdi.

Qoyma dolsun yaşa dərdi.

263

Özünə dön, özünə arxalan, Boş şey, boş şey, boş şey yerdə qalan.

Allahım, Daha mənə dözüm vermə, Səbrimi də al əlimdən.

Vətən üçün candan keçməyəni Allah çalsın belindən.

Eşidin məni, ay adamlar, Yenə ruhumu ovutmayır bu gələn bahar. İçimdə Qarabağ boyda dərd.

Düşmən qəvi, ədalətsə mücərrəd Haqqın qapısı açılmayır nə vaxtdı, Mən türkə kim yazıbdı bu taleni, bu baxtı ? Özü boyda lağlağıdır bu dünya, Nəhrə kimi çalxalanır bu dünya.

Nə yağı yağ , nə ayranı ayranlıq olur. Özü isə bir yandan boşalır, bir yandan dolur.

Gözümdədir, içimdədir Qarabağ, Özünə dönür türk, Türk atlanır ora bax!

Varmış səbrin, dözümün də bir həddi.

Yer də, göy də götürməyir bu dərdi, Rişələnib boy atır ürəyimin gümanı, Əsən külək dağıdacaq dumanı.

Sinirə bilmirəm Qarabağ boyda dərdimi.

Azadlıqla əsarət həm qafiyəmi, birdimi?

Laylay çalıb yatırmayın dərdimi, Gümanlarda batırmayın dərdimi.

Mən bilirəm dərd yiyəsi sevilməz, Sevilsə də onun dərdi öyülməz.

Heç bir yerdə belə dərdə dözülmür.

264

Mənim dərdim iyirmi ildir çözülmür.

Ay adamlar, Ovutmayır ruhumu bu gələn bahar, Mənim Qarabağ boyda dərdim var.

Xəcalətdi, daha bəsdir, yetər. Ətalət də rəzalətdi Hər şeydən betər o da bəsdi, yetər. İçimdədir Qarabağ dərdi, Dünya özü namərd edir, Seçə bilməyəndə Namərdi kimdir.

Kimdir mərdi..

265

Nəşriyyatın Baş direktoru: Şöhrət Səlimbəyli Texniki redaktor: Maıl Xəlilov Korrektor:Nərgiz Məlikova

Ramiz Orsər (Yusifov Ramiz Rəhim oğlu)

QARABAĞ DƏRDĠ “Avropa” nəşriyyatı.

Bakı.2015.

“Europe” publishing and press house Tel: 994 12 539-80-54

Formatı:60x84 1/16 Tirajı: 500 ədəd Həcmi: 10,75 çap vərəqi

Hazır diopozitivlərdən çap olunmuşdur.

266

267

268