BEELDREPO: Je oogt zo mooi als je lacht

Magali Van den Bossche, leraar tweede leerjaar in SBS Apenstaartjes Antwerpen

Je oogt zo mooi als je lacht

Beeld Illias Teirlinck

Wat gebeurt er als leraren hun leerlingen weer live zien? Lichtjes in hun ogen. Graag lesgeven is de echte pretpedagogie.

Maxim Severyns, opvoeder in GO! Atheneum Etterbeek

Ines Dewulf, leraar PAV in GO! Atheneum Lokeren

Edelhard Moens, leraar Engels in Miniemeninstituut Leuven

Kim Vanhaeren, leraar mavo in Miniemeninstituut Leuven

Nike Callewier, ondersteuner in Scholengroep Gent

Sahadi Daria, directeur in SBS Apenstaartjes Antwerpen

Annelies Eyckmans, kleuterleraar in VBS ‘t Oogappeltje Loksbergen

Thomas Vos, leraar techniek in Coovi Anderlecht

LES 4

Je leerlingen kunnen meer. En minder

Leren zonder zijwieltjes

Ontpopten leerlingen zich tijdens de lockdown tot meesters in zelfstandigheid? Of wankelden ze zonder de vaste hand van hun leraar? Ouders, leraren én leerlingen vertellen wat ze ontdekten. En wanneer ze voortaan de zijwieltjes aan- of afschroeven.

Tekst Ruben Cassiman Beeld Boumediene Belbachir

TIN HEYLEN leraar sociale wetenschappen, 1e en 2e graad tso en bso, Sint-Calasanzinstituut in Nijlen

“Ik vraag nu feedback naelke taak”

“De dag na mijn ‘eerste corona-opdracht’ checkte ik mijn mailbox: 119 vragen! Op dat moment verdrink je. Ik was ontgoocheld. Al die tijd die ik in mijn instructies gestoken had, in filmpjes en luisterfragmenten! Wat liep er mis? Uit hun mailtjes bleek dat veel leerlingen de opdracht niet goed gelezen hadden. ‘Het antwoord op je vraag staat in de uitleg’, mailde ik keer op keer terug. Tegelijk nam ik zelf mijn instructies onder de loep en maakte ze concreter. Bij de tweede taak kreeg ik nog enkele mailtjes, vanaf de derde bleef het stil. Toen maakte ik me zorgen: wat gebeurt hier? Ben ik te streng geweest? Bleek dat ze gewoon doorhadden hoe het werkte.”

“Ik hoor het bij verschillende collega’s: we zien hoe leerlingen nu veel zelfstandiger werken dan op school. Als leraar wil je steeds helpen, maar soms moet je die neiging onderdrukken. Duidelijke instructies zijn een belangrijke voorwaarde. Sinds de coronacrisis vraag ik aan het einde van elke taak feedback. Hoelang heb je hieraan gewerkt? Wat was moeilijk of makkelijk? Met die input kan ik mijn volgende opdracht beter maken. Wat volgend school jaar ook brengt, die aanpak behoud ik. En als leerlingen in de klas weer vragen stellen? Dan probeer ik op mijn tong te bijten.”

NICOLE HEYENS ondersteuner voor leerlingen met ASS, emotionele of gedragsstoornis, Genk-Maasland LIEN CLAES mama van Lou (5) en Bas (7)

“Leraren nemen sneller iets individueel op met een leerling”

“Voor sommige leerlingen waren de coronamaatregelen een zegen. Een van mijn jongens met ASS lag voor corona emotioneel helemaal overhoop omdat de school hem stress bezorgde. Afstandsleren bracht rust. De heropening met veiligheidsmaatregelen in mei was zelfs een verademing: ‘Mevrouw, school is fantastisch. Alles is duidelijk. Ik weet nu zelfs waar ik moet lopen’. Sommige leerlingen zijn blij met de vrijheid om zelf hun werk te plannen. Andere hebben het net extra moeilijk. Dan is het zoeken om de moed erin te houden: visuele planningen, afvinklijstjes, de smartphone even bannen, voldoende pauzes en frisse buitenlucht.”

“Instructies van leraren zijn geregeld een hindernis: soms moet ik zelf tien minuten lezen voor ik een opdracht begrijp. Dat probleem kwam door afstandsleren meer aan de oppervlakte. Le raren waren zich daar niet altijd van bewust, maar nu gaan ze echt aan de slag met mijn feedback. Ze nemen sneller zaken individu eel op met een leerling. Ook ik speel korter op de bal: voor corona zag ik elke leerling één keer per week. Nu check ik bij sommigen bijna dagelijks online in voor opvolging. Als ik kon kiezen, zou ik

volgend jaar graag voor een mix van die twee systemen gaan.”

“Ik voel beter aan wanneer ik moet ingrijpen”

“13 maart, de laatste normale lesdag. Bas kwam terug van school met een hele dikke boekentas vol werkboekjes. Ik was ongerust en onzeker: de school gaat volgende week dicht. Wat moet ik nu doen? Hoe lossen we dit op? In de boekentas zat een papiertje met opdrachten die Bas kon maken. In het begin nog vrijblijvend, dus dan ga je als ouder twijfelen: hoeveel moet Bas nu invullen? Is één werkblaadje wel genoeg? Je kind zit in het eerste leerjaar, dus je wil niet dat het achterstand oploopt. Na enkele weken werd dat duidelijker: de school schakelde over op dagcontracten. Elke dag kreeg Bas opdrachten die hij kon afvinken. De juf maakte ook instructiefilmpjes en hield een vragenuurtje.”

“Soms liep het afstandsleren goed, soms had Bas het lastig. Dan werd hij boos of gefrustreerd. Omdat de opdracht complex was, of Bas zijn dagje niet had. En er waren zeker dagen waarop ik niet geduldig genoeg was of het niet goed aanpakte. Hij is nog maar zeven en ik moest veel helpen: de computer opstarten, meehelpen met lezen en schrijven, samen opdrachten overlopen … Nu voel ik beter aan wanneer ik moet ingrijpen, en wanneer ik hem beter even laat doen. Als hij volgend jaar huiswerk maakt, hou ik me vaker gedeisd. Omdat ik weet dat hij het wél kan.”

ILANI DOBBELS leerling eerste jaar secundair, Sint-Jozef Humaniora in Brugge

CEDRIC RYCKAERT leraar vijfde leerjaar, Basisschool Sint-Paulus in Kortrijk

“Alleen thuis zijn maakte me zelfredzamer”

“In het begin had ik wat schrik voor afstandsleren: wat als ik het niet begrijp? Wat als het grote taken zijn, die heel veel werk vragen? Gelukkig werkten alle leraren met hetzelfde OVUR-schema. Daarin staat alles eigenlijk heel goed uitgelegd. Als je een vraag had, kon je een mailtje sturen. Lukte het dan nog niet, startte de leraar een videovergadering op.”

“Ik was blij toen de school na enkele weken overschakelde op live online lessen. Voordien maakte ik de opdrachten wel, maar had ik last om mijn dagelijkse routine te behouden. Ik bleef ’s avonds laat op en sliep ’s morgens heel lang uit, wel tot 11.00 uur. De live lessen om 9.00 uur brachten ritme in mijn dag. En zo had ik ook meer tijd voor familie en vrienden.”

“Voor de coronacrisis werkte ik al zelfstandig. Ik ben vrij perfectionistisch en plan al mijn werk zorgvuldig in met een schriftje en mijn kalender-app. De grootste verandering is dat ik alleen thuis was terwijl mijn ouders gingen werken. Ik warm de zelf mijn eten op, paste op mijn zusje van negen, zorgde dat ze haar huiswerk maakte ... Zo ben ben ik wel zelfredzamer geworden.”

“Motivatie is belangrijker dan technische vaardigheden”

“Als een bouwvakker die via de computer metsers een huis leert bouwen: zo heb ik dat afstandsleren ervaren. Alles wat leren concreet en leuk maakt, viel weg. Voor de leerlingen, maar ook voor mij: ik haal mijn energie uit het speelse en creatieve aspect van lesgeven in de klas en leef op van een muzo-les drama of buitenles. Ik miste ook de fysieke nabijheid om mijn leerlingen te motiveren: observeren, een complimentje geven of meteen bijsturen. Dat is niet hetzelfde als een mailtje met ‘goed gedaan’.”

“Niet elke leerling nam een vliegende start. In mijn klas heb ik veel meer controle over alle omgevingsfactoren. Op afstand voelde ik me een inspecteur die de hele tijd berichtjes stuurde om te controleren, maar weinig hulp kon bieden. Nu de kinde ren weer op school zijn, wil ik hen zo snel mogelijk technische vaardigheden voor afstandsleren bijbrengen. Die skills hebben ze nodig als er een nieuwe lockdown komt. Maar nog belangrijker is motivatie: hoe kweek ik bij hen de ambitie en attitude om zelf standig te werken? De zeeklassen gaan nu niet door. Dáár liggen mijn leerlingen wakker van: kunnen we nog gaan? Wat met de tentoonstelling die we hadden voorbereid? Daar zie je die ambitie wel. Lockdown of niet, ook levensecht leren is essentiële leerstof.”