Herinneringen aan Denemarken

Als ik dit zo schrijf is het net alsof we voor het laatst in Denemarken zijn geweest. Maar zo moet u dit niet opvatten, we hopen er nog vaak met de boot te komen. Sinds 1987 is de Oostzee en met name Denemarken ons favoriete gebied voor een vaarvakantie. We kwamen er dat jaar voor het eerst met onze zeilboot, een Friendship 28. Vanaf 2007 gingen we er met onze eerste motorboot, een Hellingskip van 10 m naar toe en sinds 2007 met onze huidige boot, een Kuster 38. Als u hieronder verwacht een tochtbeschrijving te gaan

lezen moet ik u teleurstellen; die staan er meer dan genoeg in ons fraaie blad voor motorboten, de Motorboot en die zijn waarschijnlijk beter dan ik ze kan schrijven. Nee, het wordt een verhaal met onze ervaringen tijdens 20 jaar varen in Denemarken, met een selectie van havens op Jutland, Als, Funen, Samsø, Langeland en Ærø.

DENEMARKEN EN DE DENEN

Denemarken is een land bestaande uit één schiereiland (Jutland), acht ‘grote’ eilanden en bijna 400 kleine. En daar omheen heel veel mooi vaarwater. Door de kleine doorgangen met de Noordzee is de invloed van getij te verwaarlozen. Wèl staat er als gevolg van de wind stroming die vooral in de nauwe passages sterk kan zijn. Ook kan de wind voor een daling of opstuwing van het waterpeil leiden tot meer dan een meter. Denen zijn erg gesteld op hun land en overal zie je de Dannebrog, hun rode vlag met wit kruis, aan de mast wapperen. De zomertijd is voor Denen dé tijd van buiten zijn, ijsjes eten en BBQ-en en dat laatste het liefst met bekenden. De meeste havens hebben dan ook een aparte BBQ-plaats mèt BBQ’s.

Watersport is in Denemarken heel lang synoniem geweest met zeilen. Zelf hadden ze van die mooie slanke zeilboten. De havens waren daarop afgestemd. Dat betekende lange, maar smalle boxen. Maar ook daar hebben jaren geleden al de polyester zeilboten met hun grotere breedte - lengte verhouding hun intreden gedaan. Veel havens zijn inmiddels klaar met het verbreden van de boxen. Ook wordt de havencapaciteit uitgebreid om aan de toenemende vraag van het watersporttoerisme te voldoen.

Niet alleen de mooie zeilboten maar ook de havenmeester, herkenbaar aan zijn/ haar witte pet, die aan het eind van de middag langs komt om het havengeld te innen en je een lintje met de dagkleur geeft, is een verdwijnend fenomeen. Hij of zij, er zijn ook heel wat vrouwelijke havenmeesters, wordt jammer genoeg in toenemende mate vervangen door een betaalautomaat die een gekleurde flap, voor aan de reling, uitspuugt. De Deense Volkskerk (Folkekirken) is de staatskerk van Denemarken. Het is een Evangelisch-Lutherse kerk. Het feit dat het een staatskerk is betekent dat de

Schip in kerk

staat de kerken ook onderhoudt. Het is een schitterend gezicht de veelal witte kerken in het heuvelige landschap te zien. In de kerken hangt één of hangen meerdere scheepsmodellen. In Denemarken kun je qua taal goed terecht met Engels. Met name de jongeren beheersen het perfect. Als je iemand aanspreekt kun je dat dan ook het best in het Engels doen. Als blijkt dat men daar moeite mee heeft ga je gewoon over op Duits; een taal die met name de oudere generatie beter machtig is. Het belangrijkste zomerfeest, het midzomerfeest, wordt in Denemarken op hun eigen wijze gevierd en heet daar Sankt Hans naar Johannes de Doper die op zijn geboortedag, 24 juni, wordt herdacht. 24 juni is een vrije dag. Het midzomerfeest begint in de namiddag van de 23e. In de kustplaatsen trekken de mensen dan in groten getale naar het strand om mèt voldoende alcoholische drank te picknicken. Aan het eind van de middag zie je de locals de haven uitvaren om vanaf het water het ontsteken en branden van de vuren op de stranden (vergelijkbaar met onze paasvuren), te zien. Om een uur of negen is het uitgebrand en is het gedaan met de pret en trekt iedereen weer huiswaarts.

Een bijzonder traditie in de Scandinavische landen is ook dat je in de vakantieperiode overal jongeren ziet lopen met witte petjes op, ten teken dat ze het voortgezet onderwijs hebben afgemaakt. Het embleem op de pet geeft aan welke vervolgstudie ze gaan volgen. Dyvig gezicht op Kro met haven Middelfart haven

DE HEENWEG NAAR DENEMARKEN.

De belangrijkste route naar Denemarken is via het Kieler Kanaal. Je bereikt het via de Elbe die een getijrivier is. Je tijdstip van aankomst bij de sluis van Brunsbuttel is dus afhankelijk van het tij. Omdat je op het 98 kilometer lange kanaal alleen bij daglicht mag varen betekent dit vrijwel altijd een tussenstop in het kanaal. Goede overnachtingsplaatsen zijn Brunsbuttel (aan de noordzijde van het kanaal direct achter de sluis), Rendsburg (km 66) en onze overnachtingsplaats, de jachthaven aan de Borgstetter See (km 68), waar je heel comfortabel ligt.

Voor de sluis van Kiel-Holtenau is het betalen geblazen bij de automaat aan de noordzijde van het vaarwater. Vroeger moest je via een ijzeren trap in de kademuur omhoogklimmen om in het sluiskantoor te betalen. Maar nadat iemand naar beneden is gevallen is de doorvaart twee jaar lang gratis geweest. In de Kieler Bocht gaan wij altijd naar de Olympiahaven in Schilksee. Daar lig je langszij aan de (vaste) passantensteiger; goed beschut achter de stortstenen havendam, waarop koerende doffers van de vroege ochtend tot in de avond de duiven proberen te verleiden. Er zijn winkels op de haven en een grote supermarkt op een kwartiertje fietsen. Je ligt er prima, tenzij je zo’n dag ‘treft’ waarop met een noorderstorm het water in de Kieler Bocht wordt opgestuwd. We hebben dat in de vele jaren dat we daar lagen één keer meegemaakt. Het water kwam toen tot op de steiger. Kerteminde Nyborg

Tijdens de Kieler Woche (meestal de laatste week van juni) kun je beter niet in de Kieler Bocht zijn. De havens zijn er dan overvol en het is dan geen pretje om daar te varen. In veel havens is de gratis watersportgids Sejlerens te krijgen. Deze gids geeft veel informatie en bevat plattegronden en gegevens van havens. Er bestaat een editie voor Duitsland en één voor Denemarken. De Deense editie moet je in een Deense haven vragen. Vraag de havenmeester ernaar!

Langs Sleeswijk-Holstein omhoog varend kom je langs Maasholm aan de Schlei, een oude vissersplaats voor de haringvangst. Het heeft aan de zuidwestkant nog het haventje uit lang vervlogen tijden voor de haringvangst. Maasholm heeft een goede jachthaven, maar het kan er erg druk zijn.

DENEMARKEN WATERSPORTLAND

Onze vaste aanloophaven in Denemarken is Høruphav aan de Flensborg Fjord. Een gezellige haven waar veel Duitsers hun vaste ligplaats hebben. De haven ligt aan een strandje, je kunt er wandelen langs de fjord en het heeft tegenwoordig een overdekte BBQ-plaats. Omhoog langs het aanliggende traditionele Hotel Baltic kom je op de hoofdweg met daaraan op loopafstand een paar supermarkten. Wil je de reuring van een stad dan moet je naar de kade of jachthaven van Sønderborg gaan. Als je langs Sønderborg de mooie Als Fjord op gaat vindt je

aan de noordwestkant van het eiland Als

Midzomerfeest

Brunsbuttel haven

de Stegsvig. Hier kun je via een spannende en smalle, maar goed betoonde vaargeul in een beschutte baai komen met daaraan de twee jachthavens van Dyvig. Eén daarvan ligt bij de Kro (hotel/ restaurant). Je ligt er midden in de natuur en kunt van daaruit goed wandelen of een fietstochtje maken. Aan de noordwestkant van Fünen ligt aan de Fænø Fjord de jachthaven van Middelfart. Het is voor ons altijd een vaste stop. Een mooi gelegen, goed geoutilleerd haven met een strand direct naast de haven. Drie jaar geleden zijn de ligplaatsen verbreed. Je kunt vanuit de haven op de fiets naar het stadje, maar dat is wel een hele klim. Als je vanuit de Kleine Belt bij Fredericia het Kattegat in komt is de kans vrij groot dat je gezelschap krijgt van één of meerdere bruinvissen die een tijdje met je meezwemmen. Je ontdekt ze doordat ze als ze aan de oppervlakte komen hun grote rugvin boven het water uitsteekt. Een bijzondere haven is Brejing aan de Vejle Fjord. De niet zo grote cirkelvormige haven is speciaal vanwege zijn gastvrijheid. Je mag in het clubgebouw de gemeenschapsruimte en de keuken gebruiken, BBQ’s met banken zijn er op het terrein en je kunt gratis fietsen lenen om naar Brejing te gaan of een tocht in de mooie omgeving te maken. Het havengeld doe je in een enveloppe in een kastje.

Juelsminde op Jutland is ook een haven die we graag aandoen, waarbij we bij voorkeur in het oudere deel van de Fietsen naar Noorden Svenborg Fjord

jachthaven gaan liggen. Grotere schepen moeten de nieuwe haven nemen. Je kunt er goed inkopen doen in het aangelegen stadje. De laatste keer dat we er lagen kwam onze Duitse achterbuur om 20 uur met een trompet zijn kajuit uit zetten. Zijn blazen van het signaal ‘neerhalen van de vlag’ werd gevolgd met een luid “Die Fahne nieder”, waaraan verschrikt op een aantal boten direct gehoor gegeven werd. Het eiland Samsø is vanwege zijn prachtige begroeiing en historische plaatsen de moeite waard om een dag te blijven liggen en te fietsen. Het eiland is in Denemarken wereldberoemd vanwege zijn aardappels. De zuidelijke haven Ballen ligt aan de oostzijde van het eiland en de renovatie ervan moet nu klaar zijn. Bij het toeristenbureau werd ons meteen verteld dat de burgemeester een Nederlander is. Hij is getrouwd met een Deense en is nu aan zijn tweede termijn als burgemeester bezig. Afzakkend naar het zuiden zijn Kerteminde en Nyborg de eerste goede plaatsen om aan te leggen. In Nyborg ver doorvaren naar het nieuwere deel achteraan omdat de stoomsterkte bij de eerste ligplaatsen maar 6 Ampère is. De Nederlandse aannemers Ballast Nedam en HBG hebben meegewerkt aan de brug over de Grote Belt tussen Nyborg en Korsør. Het imposante drijvende dok de ‘Svanen’ van Ballast Nedam heeft tijdens de bouw een tijd bij de invaart van Nyborg gelegen. Lundeborg is met zijn nieuwe cirkelvormige gedeelte van de haven één van onze favorieten. Æroskøbing Svendborg Grote Belt Nyborg

Een gezellige kleinschalige haven met een strand. Grotere boten zullen langszij de havendammen moeten liggen. Op Langeland vinden we het altijd weer fijn om in Rudkøbing aan te leggen. Hou er wel rekening mee dat bij de brug over de kleine Belt altijd een sterke stroming staat. Maar dat mag geen reden om Rudkøbing voorbij te varen. Een mooie haven met een gezellige stad; een bezoek waard. Het is een stukje lopen naar het centrum, maar dan heb je ook wat. De laatste keer dat we in de haven lagen kregen we onverwacht bezoek. Ineens stonden er drie douaneambtenaren met een hond bij onze boot. “Mogen we even aan boord komen?”. Uiteraard. Na controle van onze papieren kwam de aap uit de mouw; ”heeft u ook drugs aan boord?”. Nee. “Heeft u ook munitie aan boord?”. Nee, wel 30 liter wijn. Maar daar waren ze niet in geïnteresseerd. Op mijn vraag waarom ze hier in de haven waren antwoordden ze dat ze normaal ‘op de grote vaart zaten’, maar vanwege het geringe aanbond nu plezierboten moesten controleren. Mijn gedachte daarbij was, dan pak je natuurlijk een Nederlander. Maar goed, onze boot werd ‘schoon’ verklaard en na nog wat gepraat gingen ze weer van boord; op zoek naar een volgend slachtoffer.

Aan de zuidkant van Funen ligt Faaborg met aan de zuidoostkant daarvan een veelheid aan kleine eilandjes met kleine haventjes. Ideaal voor de liefhebbers. In de Svendborg Sund staat een sterke

stroom die een paar keer per dag van

Schilksee passantensteiger