BALLO'USIOF FEBRUARI 1986 UiEgave van de afdeling Ballonsport van de Koninklijke Nederlandse Vere-
niging voor LuchLvaart (KNVvL). Verschljnt vier keer per jaar. Oplage 150 exenplaren.
Secretaris (tevens secretarls sectle gasbalJ-onvaart) Pauela Visscher
Borneostraat
:
104
2585 TW Den Haag
070-55 86
22
Secretaris secEie hetelucht: t Ton Kurvers Sumatrakade 2I 1019 BJ Amsterdam
REDACTIE
Frank
KNVvL ballonsport
Schweppe
020-26 14
Jonneke Haarhuis DRUK:
Fotokopie door drukkerij Van Dijk,
Breukelen.
44
Kommissie Evenementen (Kom Eve): IIenk Haarhuis
Muiderslotstraat
71
4834 KM Breda 076-65 15 14
arEikelen en foto I s alleen na overleg met de redactie. Artikelen gepubliceerd in deze uitgave vertegenwoordigen niet automatisch de mening van het bestuur van de afdeling Ballonsport van de KNVvL, of van de redactie. De redacti-e behoudt zich het recht voor bijdragen van derden in te korten of te weigeren. Overnemen van
DEADLINE VOLGENDE NI]MMER:
vrijdag 4 april
1986
Examencommissie ballonvaren
:
Voorzirter: Mathijs de Bruijn, Hasenberg Ba Hofheim-Lorsbach West-Duitsland Am
Te1. (09)49 61 92 27 3 21 (vanuit Rij ksluchtvaartdiens t
NL)
:
Directie Luchtvaartinspectie, Postbus 7555, LLLT ZH Schiphol-oost, 020-5169111
REDACTIE-ADRES:
(aanmelding examens e.d.)
"Ball6nstoft', Silversteyn 43
Verkopers/reparateurs ballonnen
362L PC Breukelen Tel. 03462-61466 ot 070-774015
of Liesbosstraat
39
4813 BC Breda Tel. 076-222949 Bank: Amro Breukelen,
:
Ad Air, Paandersdijk 12, 7588 PZ Beuningen '05413-39 39
(agent Cameron heteluchtballonnen)
rek.
46.59.89.233
Ad Ballon
Tulpenst,raat 7 5a 4818 cT Breda 07 6-14537 2
(agent Thunder&Co1t heteluchtballonnen) Rapportage incidenten/veiligheid: Jan Haarhuis, Zandbergweg 207 4818 LL Breda 076 - i3 65 95
Blue Balloon Services Postbus 19, Maastrj-cht Airport 6239 ZG Beek 04402-74447
(reparaties, inspectles, rebuilds
enveloppen)
van
Ueiligheid uoorop symposium in Breda 0p 16 november vorig jaar organiseerde Ad Haarhuj-s in Breda een symposium over veiligheid, waarbij vooral heE omgaan met gassystemen aan de orde kwam. In ons vori-ge nummer vertelden wij al dat bovendien een rapporEagesysteem voor incldenten zou r.rorden opgezet. 0p pagina 2 vindt u het adres van Jan Haarhuis, die a1s "focal point" optreedE voor het verzamelen van gebeurenr naar kan anoniem blijven om UW incidentmeldingen. Zorn melding moet schriftelijk zowel de betrokken piloot als degene die het incident meldt, te beschermen (overigens valt het te hopen dat de h.h. piloten zo veel verant\,roordelijkheisbesef hebben dat ze zElf hun fouEen durven toe te geven - want de meeste incidenEen zijn doorgaans te wijten aan nenselijke fouten). Tijdens het symposium werd langdurig gediscussieerd over de voor- en nadelen van de verschillende types gaskoppelingen, kranen en dergelijke. Uit die discussie zijn enkele aanbevelingen naar voren gekomen (overigens moet niet onverueld blijven dat ongeveer de helft van de Nederlandse ballonpiloten aan het symposium deelnam - en niet uitsluitend mensen met een duidelijke voorkeur voor een bepaald merk ballons. Wat hieronder volgt mag dus gezi-en worden als een aanbevelingslij st samengesteld door een belangrijke groep Nederlandse ballonvaarders, waaronder diverse leden van het bestuur van de afdeling ballonsport) .
LEKKENDE KOPPELINGEN TUSSEN TANK EN SLANG.
Oorzaken: onvoldoende aandraaien van de koppeling; beschadiging van connectors en kranenl vuil in de koppeling; versleten t'O', ringen. Remedies: connectors altijd licht t,kwispelend" aandraaien; de uiteinden van d.e . slangen beschermen met doppen (plastic stoelpootdoppen van een paar kwartjes!); regelmatig controleren en vervangen van ttott ringen (altijd alle ranks tegelijk!). Bij het vervangen de nieuw te plaatsen ringen sueren rnet siliconenvet. Slangen moeten worden onderhouden door af en toe bepoederen met talkpoeder om uitdroglng van het rubber te voorkomen. Om slangen te beschermen xnoet gelet worden op de positie van de tanks in de mand. Iet,s draaien wordl de kans op stoten e.d.
kleiner.
KRANEN OP TANKS:
Et ziln naast de bekende Rego kranen tegenwoordig ook andere types in de handel,
de zga. "kogelkranen". Deze zijn in principe veiliger omdat ze met een handel bediend worden en in een kwart slag te sluiten zi1n. Er zijn verschillende courbinaties: kogelkraan met daaraan een standaard Rego slangkoppeling en kranen met een snelkoppeling, lijkend op de koppelingen die a1 gebruikt worden voor het aansluiten van de pilot lights - alleen zwaarder uitgevoerd. Vervangi"ng van de oude kranen door kranen met zofn snelkoppeling heeft nogal wat voeten in de aarde, omdat ook de brander slangen moet hebben met een passende koppeling. Bovendien is voor het vu.11en van de tanks een koppelstuk nodig. Niettemi-n wordt aanbevolen bij aanschaf van een nieuwe mand-brander combinatie (lees t'rijke sponsor" - red) uit veiligheidsoverwegingen te kiezen voor een compleet
brandstofsysteeu dat voorzien is van dergelijke kogelkranen en snelkoppelingen.
VULLEN VAN TANKS
het al te gemakkelijk gebruiken van srikstof om druk te krijgen bij koude. Beter is het, de tanks te verwarmen (in Lrater, nooi-t naast een kachel, zeker niet bij open vuur!). Afpersen met stikstof heeft namelijk het nadeel dat de druk snel wegvalt als de temperatuur verder daalt en daardoor ook de stikstofdruk vermi-ndert. Bovendien daalt de druk relatief snel bij het leger r+orden van de Gewaarschuwd werd tegen
tank.
het vu11en moet de nippel in de kraan met een plastic staafje o.i.d. worden lngedrukt. Er ontsnapt dan een uiterst klei.ne hoeveelheid vloeibaar propaan, die opgesloten heeft gezeten j_n de ventielholte achter de nippel. Bij stijgende temperatuur zou die vloeistof onder zeer hoge druk kunnen komen te staan, waardoor lekken kunnen optreden en waardoor het soms erg moellijk kan r+orden om de slangkoppeling op de tank aan te sluiten. Dat ontluchten van de kranen moet ook gebeuren na iedere Na
vaart.
kosten. TANKS
De alom gebruikte aluminium Worthington tanks zijn goed en veilig genoeg. Er zijn echter sinds kort nog betere tanks, gemaakt van roestvrij staa1. Deze hebben een inhoud van 30 kg propaan en zijn dus, zeker in volle toestand, zwaarder dan db oude tanks. Ten opzichte van de inhoud zljr. ze echter zelfs een fractie lichter. Voordelen zijn: roestvrij stalen tanks zljn bestand tegen een veel hogere druk, kunnen niet roesten en maken minder vaak wisselen van aansluitingen nodig door hun per stuk grotere
inhoud (twee stalen tanks zijn gelijk drie standaard tanks).
aan
Vervoer: transPorteer tanks NIET LIGGEND! Dat kan leiden tot breken van de dip tubes door schokken.
i.atii;i.,iii
trlra
ttgri-t)
4
Het hoeft geen betoog dat kranen ni-et verder moeten worden geopend dan nodig is. E6n slag is doorgaans voldoende. Open is open, en omslachtig dicht draaj_en kan in moeilijke omstandigheden te veel tijd
BLAST VALVES
HANDSCHOENEN
Een recente ontwikkeling is ook hier het gebruik van kogelkranen met eenvoudige hendelbediening. Na even wennen schijnt dit gua bediening geen problemen te geven. De kogelkraan i-s door zijn eenvoudiger constructie, hoewel niet onfeilbaar, toch veillger dan de standaard Rego blast va1ve.
.. .veroorzaakten een fikse discussie. Zonder rwijfel MoETEN handschoenen alrijd worden gebruikt in de nabijheid van een ballonbrander. Aan de monding van de ballon geldt dat handschoenen met lange kappen \./orden aanbevolen, uiteraard gecombineerd met het lichaan volledig bedekkende kleding. Het dragen van NYLON, zeker direct op de huid, is niet zelden de oorzaak van verbrandingen. Beter dan de gebruikelijke werkhandschoenen zijn coureurshandschoenen van nomex of kevlar, maar deze zLjn erg duur. Lashandschoenen zijn goed voor het wat ruwere werk, en sommige mensen bevelen het gebruik van gieterij-handschoenen aan.
Onderhoud:
Reparatie van
REG0
blast valves
mag
nooit
gebeuren aan de brander. Deuonteer eerst de kraan in zijn geheel. Gebruik goed en stevig gereedschap. Plaats na reparaties steeds een nieuwe splitpen in de hefboom van de kraan. Bij het vervangen van rubber ringen i-n een REGO blast valve moeten deze '' ook worden ingesmeerd met siliconenvet. BRAND!
De aanbevolen procedure bij brand is: - Draai de kraan aan de tank dicht ! - Blus de brand zo dicht mogelijk aan de haard, waar propaan uitstroomt. Richt de blusser met. de straal brandend propaan mee. Blusdekens kwamen er''en ter sprake. Ze worden gezien a1s een interessante aanvulling op een blusser. Een deken kan gebruikt worden om branden aan personen te doven, of om spuitend propaan in banen te leiden. Een deken is we1 aan de grote kant. Een brandblusser van 66n kilo inhoud wordt beschouwd a1s te klein voor het blussen van een serieuze propaanbrand. Een blusser van twee kilo in de mand is aan te bevelen.
Kan een 1ek niet gestopt worden, dan heeft. een harde landing na een cold descent de voorkeur. Heerdere mensen hebben ervaring met dergelijke landlngen: onplezierig maar overleefbaar. In ieder geval beter dan te gaan branden bij een ernstig lek!
volgend symposium: april 1986 thema o.a. training informatie volgt !
Conclusies waren er te over na dit symposium. Het zou geregeld moeten worden, vonden de deelnemers, dat onderhouds- en vervangingsschenats voor onderdelen worden vastgesteld. Er zouden duidelijke reparatievoorschriften in de manuals van ballons rf,oeten staan. Een duidelijk onderscheid zou noeten worden gemaakt tussen klein en groot onderhoud. Er zou gewerkt moeten worden aan een gas/brandersysteem dat r,rerkelijk veilig en des jaren tBO is. Hoewel de RLD het te ver vindt gaan oul gekwalificeerde reparateurs aan te wijzen, zou de ballonvarende wereld van Nederland zelf mensen afdoende moeten opleiden. Adviezen zouden, zo r,rerd toegezegd, Bestuurd worden aan de ballonfabrikanten (branders, levering van 2 kg blussers) en aan de RLD (procedures voor het afpersen van gastanks en brandersysteem). Intussen is Marinus Hulsbergen i.n Meppel bereid tanks en branders voor collegaballonvaarders af te persen. RELATIES MET
BOEREN
Verueldenswaard uit de discussie over de orugang met boeren zijn de volgende punten: - het uitdelen van rraardevolle cadeaus is geen goede zaak. Beter is het beleefd te
blijven, en aI1een stickers, ansichtkaarten en dergelljke achter te laten. - In de nabije toekomst zal gepoogd worden een informatief, positief verhaal over ballonvaren in een agrarisch vakblad te laten verschijnen. - Eerder is al gewezen op het beJ-ang van het melden van trgevoelige gebi-edentt. Dit kan direct bij de redactie van "Ba11onstofrr, dj.e een lijst hoopt te kunnen opstellen.
r
5
,t
,,
PR/NS DER AERONAUTEN 200 iaar ballonvaart in nederland
DE
In 1785 voer de eerste bemande luchtballon (tevens het eerste bemande luchtvaartuig) boven Nederland. Opgestegen in Den Haag landde de aerostaat in Zevenhuizen. Het was een Franse ballon uet een Franse ballonvaarder, Jean-Pierre Blanchard. "Jammer dat het geen Bataaf ls!t', verzuchtte men in 1785. In de Paleistuin van het paleis Noordeinde in Den Haag is 25 jaar geleden een Eonuxoent geplaatst door de Vliegtuigbouwkundige Studievereniging Leonardo da Vinci van de TH De1ft, aangeboden aan de gemeente Den Haag ter herdenking van deze bijzondere ballonvaart. De Haagsche Ballonclrrb was hierbij betrokken en maakte vanaf het Malieveld een tocht, met a1s gast Max Tailleur. Twee Franse officierOp dezelfde historische plek in de Paleisi tuin werd in september 1985 tweehonderd en zouden hem vergezellen, maar bleken te jaar ballonvaart in Nederland herdacht. zwaat te zijn. De ballon was maar voor twee Burgemeester Havermans van Den Haag en Nini derde gevuld en dus moest 66n der passagiers uitstappen. Het 1ot besliste na Boesman memoreerden bij die gelegenheid beiden de gedenkwaardige luchtreis. De tussenkomst van de Franse gezant r want Haagse Politiekapel zorgde voor een opgebeiden vonden het oneervol de gondel'te wekte muzikale begeleiding. Daarna toog het verlaten. Om half acht rs avonds vertrok gezelschap naar het i'Ialieveld, waar net a1s Blanchard, vergezeld door de officier vijfentwintig jaar eerder een ballon van de Honincton. De ballon verdr.reen met een HBC gereed stond om een jubileumvaart te westelijke wind in de rug richting Gouda. ondernemen. 0m negen uur landde Blanchard in ZevenDaar bleef het echter niet bij. Om de huizen. Er was bijna geen ballast meer en herdenking te completeren vond de Haagsche toen hij vlak v66r Gouda al die poelen en Ballonclub dat er ook in Zevenhuizen een plassen zag opdoemen' besloot hij snel naar gedenkteken moest komenl vooral omdat de beneden te gaan. Hij bereikte nog net een landing van Blanchard daar zo veel stof stukje land op nog geen honderd pas afstand heeft doen opwaaien. van het water, het trslootjesverlaatft. W.A. Visscher ontwierp een tableau \,vaarop Eenmaal op de grond dreigde er echter een Blanihard staat afgebeeld in de gondel van ander gevaar: een menigte boeren, gewapend zijn ba11on, omringd door boze boeren met met stokken en hooivorken kwam nader en hooivorken en stokken. 0p 16 november heeft probeerde het schuitje en de ballon de de HBC, samen met de Luchtvaart Historische vernielen. Ze stalen het goudgaas en het Vereniging, de burgemeester van Zevenhuizen zeildoek, dat er omheen zat. Bovendlen dit tableau aangeboden tljdens een feesteeiste de eigenaar van het land' een zekere lijke bijeenkomst met het gehele gemeenteJan Paul, tien ducaten vergoeding voor de bestuur. schade, aan zijn land toegebracht. * * * Blanchard verzon een 1ist. Via een aanweWAT GEBEURDE ER TI.IEEHONDERD JAAR GELEDEN? zige die Frans sprak gaf hij te kennen geen geld bij zich te hebben. Maar hij wilde we1 In het kort het volgende: na de ontdekking een briefje schrijven r^raarmee Paul naar van de heteluchtballon door de gebroeders Den Haag kon gaan om zijn geld te ontvanMontgolfier en van de gasballon door prof. gen. De boer ging hiermee akkoord en hielp Charles en na de eerste luchtreizigers Blanchard vervolgens aan een schuit om naar Pil6tre de Rozier en de I'larkies dtArlandes Rotterdam te komen, waar hij de volgende is de meest beroemde, populaire en beruchte dag een opstijging zou moeten maken. Jan ballonvaarder weI Jean-Plerre Blanchard Paul wist niet dat in de brief, geschreven geweest - vooral na zijn spectaculaire in het Frans, het volgende stond (a1dus de Kanaaloversteek per ballon van Dover naar "ts Gravenhaagsche Courant'r van 14 juli Calai:". 1785): ttIk, ondergeschrevene, verklaar nedergekopensionair Hij werd Burger van Calais en te zijn ten 9 uuren ts avonds op een men des Konings; werd overal ter wereld uitgenoleeg weiland, behorende aan een loupe, digd door vorsten die hern met eerbetoon en gouden snuifdozen overlaadden. Men noemde brutale boer, die hierdoor Seen de minste Itde nadeel geleeden heeft en die de onwaardighem Prins der Aeronautenrt. held heeft van 10 Ducaten van mij te Erfstadhouder Willem V nodigde Blanchard eischen, na geholpen te hebben mijn Schuitpersoonlijk ult naar Nederland te komen, je en Bol te verscheurent', was getekend alwaar hij op 12 juli 1785 in de paleistuin ttDe Oude Hoftr startte. I
De Zevenhuizers waren diep geschokt, vooral omdat in de oorspronkelijke brief iets anders stond en we1: t'Ik ondergeschreevene bekenne, dat een rnan nij 10 Ducaten heeft afgevergt, mij ziende nederdaalen in een veld, alwaar niets te bederven was. Doch ik beschuldig boovenal het zaamgekomen vo1k, die zooveel i-n hun Vermogen was, mij kwaad hebben toegebracht als het sloopen van mijn schuit en het breeken van mijn Bo1 en het wegneemen wat in rnijn Schuit was en mij in de deerlijkste staat hebben gebracht. Goed voor 10 Ducaten; Schade 25.'l
Begrijpelijk dat de Zevenhuizers de Courant beschuldigden a1s zijnde een leugensehrijver, een moedwillig overtreder van het negende gebod! Maar ze lsaren ook heel boos en beledigd over de brief van Blanchard, die ze vertrouwden en die hen eigentijk bedot had. Ze voelden zich in hun eer aangetast en publiceerden een brochure van dertien paginars, waarin ze onder andere stelden dat er we1 degelijk schade was aangerlcht. Misschien niet op het land ze7-f, maar het gras en het koren van het omliggende land waren platgetreden, het vee van sehrik op de loop gegaan door al die nieuwsgierigen di-e waren toegestroornd uit de verre omtrek. 't Irtas we1 een menigte van tweeduizend mensen en r+ie dat ni-et wilde geloven moest maar eens gaan kijken in de Herbergen, Coffy-, Wijn- en Bierhuizen j-n
Rotterdau, waar allerlei lapjes err gaas te vinden r^7aren, afkomstig van de Luchtbol. De hooivorken waren gereedschap, waaimee de boeren op het land werkten en'de stokken waren polderstokken om oyer sloten te springen, zod.at ze zo snel mogelijk de luchtreizigers te hulp konden schieten voor ze waterreizi.gers zouden worden. .ze beschouwden de brief als een fraai schelnstuk en dachten dat de reden was: "dat wij boeren van geen Franse zwLer, strijkadiEn en buigingen weeten en ons daarrnede niet bekreunen.
tt
Nog 66nmaa1 komt men op de affaire terug. In de t s Gravenhaagsche Courant van 5 augustus 1785 schreef men het volgende: "Jan Paul heeft zich voor het gerecht verdedigd en bewezen dat hij niets anders heeft gedaan dan hetgeen hem vrij stond te doen, met volgens een logische redengeving te zeggen: de Wet van dit land brangt mede dat al hetgeen uit de lucht valt op een veld of land aan de eigenaar van dat land behoort. De Heer Blanchard is met zijn Bo1 op mijn land uit de lucht gevallen: derhalve behoort de Heer Blanchard rnet zijn Bol aan mij en kan zich niet afkoopen dan met betaling van l0 Ducaten, waarvan akte..tt 0f hij zijn geld ooit gekregen heeft
vermeldt de geschiedenis niet
NII{I
!
BOESMAI.{
,ll t,,1
7
AMARILDE Tim Lemstra uit Vlissingen verhaalt van zijn ttkennismaking" met Amarilde - een .. volwassen zeug van indrukwekkende omvang die aan de wandel ging na het laag passeren van een ballon tijdens de Munster Montgolf iade, in juni 1985. Tito schrijf t a1s ttleek"; inrniddels behoort hij tot het ,. groeiende korps van bevoegde ballonvaarders. "Als leek volgen was het fantastisch, al di.e dikke, ronde, sensuele ballonnen a1s marties in de lucht. Het was aI een spannende dag bij de start op het vliegveld Mi.inster; al dat doek dat de piloten met touwtjes aan de manden vastmaakten; ventilatoren die moesten compenseren voor het stille weer en het doek deden wapperen. Een fleurig gezicht. De ballonnen werden heet gemaakt met een dikke vlam. Dat is waarschijnlijk gevaarlijk werk, want al die piloten zag je aarzelen: vlam aan, vlam uit. Sommigen hadden zelfs twee branders neegenomen, maar daar dorst toch niemand mee te verhitten. VIak voor de start had ik aan onze piloot gevraagd waar de ba11on heen zou gaan. Gebogen over kaarten kon hij het toch niet vertellen. Ik heb maar nj-et verder gevraagd: net doen .
..,.:..'
.
''.,.,.
i
alsof je kaart kunt lezen * b1uf...
Toen het volgen. Dat viel erg mee: gewoon daar heen rijden waar het verkeer verstopt zit en ja, daar kwamen ze over ons heen. Roepen, zwaaien, ik heb zelfs twee keer gejuicht - wat een emoties. E6n van de ballonvaarders schreeuwde naar ons." "Vang dat varken, het is losgebroken!"
Wij keurig aangebeld bij de boerderij en in ons beste Duits gevraagd of r+e heE varken mochten vangen en terugbrengen. Dat mochten we, dus de natuur in, dwars door de wei, een uj-tstapje van de eerste orde en veel ruimer dan een rustveldje bij de snelweg. In de verte in het bos zagen we het - of liever, toen we dichterbij kwamen bleek het een tthaartt.
hadden er lekker de gang in, uaar helaas de verkeerde kant. t'Stop, Amarilder', of beter: "Halt!". Het werkte, Amarilde
We
na,ar
hi eld keurig ha1t. e krijgen we haar gedraaid? Duwen, tr,ekken - lk zocht een t\^rijgje (licht St,okje) in het bos en gaf rustige tikjes telgen Amarilders harnmetjes. Dat gekietel b1,eek haar te bevallen.
B
Haar oogjes stonden keurig in de goede
richting.
Maar, waar zit de "voorult" bij Anarilde? Ik vond het ongepast om in het midden te
kietelen meE het stokje... Alsof Amarilde mijn schroom begreep begon ze keurig te lopen - en in de goede rich. ting. Dit was puur ontspanning; wandelen door de weide langs de boszoom, vogels die flulten, wind ritselend door de bomen, frisse zuivere lucht en Amarilde. Een volstrekte harmonie tussen mens en natuur.
.
Amarilde, zo bleek ze te heten, ruant steeds keek ze als ik haar naam riep. Amarilde was een beetje proppig, maar had toch een pittige, kittige tred, haar huis was veel zachter dan j e verwachtte en voelde warm aan. De ogen, donkerbruin, waren wat klein in verhouding, rnaar licht amandelvormig. Het staartje krulde geveerd en deinde uee bfj iedere stap die Arnarilde verzette.
Ho,
ondeugend en ze draaide
Bij het prlkkeldraad aangekomen dat door Amarilde verwoest was, hield ze even in en keer achterom naar mij. t'Ja, Amarilde, je moet rl'eer naar je ei-gen weirtt zei ik, maar ze bleef stokstijf staan. Het krullige staartje, dunnetjes behaard, begon krampachtig te krommen. Amarilde ontweek mijn blik; de stemming lras gespannen. En toen, bij het vallen van de eerste flotsen, begreep ik het. Auarilde wilde privacy bij haar intieme momenten. Rustig en ongedwongen ging ik met mijn rug naar Amarilde staan om haar de tijd en privacy te geven. Een tevreden geknor liet blijken dat ze weer in de stapperst'mood" was. Twee lichte tikjes op haar achterste waren voldoende om er weer lekker de gang ln te krijgen, terug in haar eigen wei.
))
Eerst nog even het prikkeldraad repareren, zodat Anarilde weer haar vertrouwde bescherming van de afrastering heeft om haar tegen de gevaren van buitenaf te beschermen. Tevreden doch vermoeid nam ik daarna afscheid van Amarilde, die genoegzaan knorrend r^reer op haar eigen gebied rondstapte. Met een blik van "Wi;| hebben geen geheimen meer voor elkaartt keek ze me aan toen ik de boerderij verliet. Inmiddels was er geen ba11on &eer te bekennen en moesten we in do11e vaart over te naulre wegen scheuren in een vermoedelijke richting. I^iaarom had die piloot ons geen landingsplek gegeven?
"H6, daar staat-ie, langs de weg en al1es a1 ingepakt. " I'Iet mijn gedachten nog steeds bij Arnarilde hebben we alles ingeladen en reden we naar huis. Een vreemde ervaring en onder de indruk van ballonnen, natuur en Amarilde iets-om nooit te vergeten. Veel later in Holland zag ik rrlliss Piggy" varen. Toen snapte ik dat die piloot vroeger ook in een volgploeg heeft gezeten..
TIM
LEMSTRA
tp a, r, rEr+e4f,
OBSEBVERSWEEKENDEN
'Cursusweekends in wlnter en voorjaar
Voor de komende kampioenschappen vraagt de evenementenkommissie (Kom Eve) aan leden van de KNVvl-afdeling ballonsport om deel te nemen aan 66n van de twee observercursussen die deze winter en in het
voorjaar worden gehouden. De cursussen vlnden plaats in weekends (zaterdag-zondag). Het prograoma za7 in ieder geval iedereen de kans geven op zondag op tijd terug te reizen. De plaats van handeling is BREDA. Cutsus, verblijf en overnachting i,n Breda zijn gratis. Je moet wel op eigen kosten heen en weer reizen. De cursus wordt afgesloten met de uitreiking van een ttobservers licencet! van de KNVvL. Daarmee kun je je ook aanmel.den a1s waarnemer bij Europese en Wereldkampioenschappen. Mogelij kheden voor deelname zijn natuurlijk afhankelijk van
het aantal plaatsen.
Een programma van de cursus rnrordt op verzoek toegezonden. De cursusleiding is in handen van Henk Haarhuis.
a De weekends zijn: I
I
MMIELDINGS
FOR]'IUL
IER
OB
S
!!
22-23 februari en 22-23 maarr
I I I
ERVERCURSUS
Naam:
Adres:.... Postcode
....Woonplaats.
'Telefoon:.... Gewicht
.....kg
Geboortedatum:
Beheersing Engels:
Eerder observer
NiET REDELIJK GOED *
geweest: JA
NEE
Eerder bij ballonwedstrijden aanwezig geweest:
* juiste antwoord omcirkelen
Contactadres:
JA NEE *
Henk Haarhuis
Muiderslotstraat 4834 KM Breda a7 6-65154L
71
Miin eerste vaart
door: jo boesman
t'..Een andere luchtballon, die tegelijk rnet ons is opgestegen en bestuurd wordt. door de de onvermoede kracht van de elementen tot Vlaamse ballonvaarder De Vogelaer, is ontplooiing Ee zien komen van zo vlakbij. steeds dicht bij ons i,n de buurr gebleven. Het is zo groots en maJesteitelijk, dat ik Soms horen we de vrolijke De Vogelaer in de eenvoudig vergeet bang te zija. mand van zijn baIlon lideren van bruisende "H6, wie heeft daar ballasE overboord Belgische levenslusr zingen. Maar bij het gegooid?" roept Felix van den Bemden. ttlk heb nergens aangezeten !tt zeg ik vereerder vermelde dames-zwembad blijft onze opgewekte eollega achter en zien we hem het baasd. sleeptouw uitwerpen om te landen... "Dan moeten de sEijgende luchtstromlngen ..l,Iijn angst dat we weldra niet meer over ons lreer te pakken hebben gehad!" de rand van de mand, doch er onderdoor - Wat wordt die ballon heen en weer gesold ! zouden kijken, wordt nieL bewaarheid. De We zien tenslotte dat de bui zijn weg naar mand blijft heel en is heel gebleven tot op het zuiden kiest, terwijl onze ballon nu dit huidige moment, al zijn er dan nu een paar latten onder het riet gespijkerd. Veiligheid voor a11es! Waar ik op deze eerste ballontocht het VORNERINGEN VAN DE CO}L\IISSJES meest van onder de indruk raak, zijn de vergezichten die zich aan het oog voordoen. De RLD heeft de door de technische commisA1s wij op 3000 merer hoogte gekomen zl-ja, sie (commissie B0C) voorgestelde regelingen kunnen r^/e een Eerrei.n overzien met een van 30 september 1985 in zoverre geaccorstraal van ongeveer tweehonderd kilometer. deerd dat een definitieve uit.werking kan Wij kunnen nu zien van Keulen tot aan de worden opgesEart. Zoals voorgesteld zal een Noordzee. vaste "commj-ssi-e van deskundigent' worden We varen eerst in oostelijke richti-ng, maar benoemd die verantwoordelijk is voor: buigen later meer in noordoostelijke - uitwerki-ng bevoegdheden (ballonvoerder, richting af. Het loopt inmiddels tegen ballontechnicus en fabrikant) m.b.t. het etenstijci. Onze magen gaan knorren en dat onderhoud I i.s voor Felix van den Beuden het sein om - het regelen van het examen Itballontechuit de proviandmand een gezellig souper op nicustt; te diepen. Een lekkere cotelet, een brood- het vastleggen van de eindverantwoordeje-boter en kaas en tot slot een kopje 1ij kheden koffie. . . De commissie heeft hierover aan het bestuur ...De lucht is gaan betrekken en wordt gerapporteerd en met de RLD afgesproken dat. dreigend. We voelen hoe de ballon onweerde nieuwe structuur per I februari 1987 in staanbaar naar het onweersfront wordt werking za1 treden. toegezogen. 0nderwijl berekenen we dat het we1 rniddernacht za1 worden voor we Friesland zu1len bereiken, als we dat halen De RLD is nog steeds niet ingegaan op de tenminste. Want de eerste grote druppels voorstellen die door de commissie Algemene tikken a1 op het omhulsel van de ballon en Ballon Belangen (ABB) zijn gedaan rer weldra petsr de regen in a1le hevigheid verbet.ering van de wetgeving m.b.t. ballonneer. Links en rechts van ons schieten de varen. Bij de individuele leden van de bliksenstralen door het zwerk en de ballon commissi-e zijn nog in voorbereiding voordraait in het rond als een meisje op een stellen met betrekklng tot: pianokruk. Een gegarandeerd zekere methode - eisen te stellen aan opleldende piloten; om elke oriEntatie kwijt te raken! - het invoeren van een commercieel brevetl Ik krijg het op mijn eerste vaart inderdaad - een vereenvoudigde RT-lleentie; wel zwaar te verduren. - een Nederlandse versie van de ttcode of conduct. En toch jaagr dit drijven dichr bij de Voorts wordt bekeken of er gronden zijn de onweersbui me betrekkelijk minder angst Soesterbergkeuring te vervangen door een aan, dan daarnet de gedaehte door de mand (zoals bij zweefvliegers). sportkeuring te zullen zakken. Want het fascineert me om ABB heeft geparticipeerd in de KNVvL-conmi.ssie die het RlD-voorstel m.b.E. het instellen van ATZ's heeft behandeld.
ew8fle serre&rs
laatste deel
10
naar het noorden drijft. En hoe groot de sensatie ook was om blj het centrum van een onweersbul te zltten, toch begin ik het nu weer leuker te vinden en heel zachtjes slaak ik een zucht van verlLchting. Maar Felis btj-kt nog met een gespannen glans ln zijn ogen de wegdrijvende bui na. Inmiddels verstrijkt de tijd en zitLen we boven Friesland; het is nu volslagen duister geworden. In de verte ontdekklen wij de stadslichten van Leeuwarden en Groningen. 0nze ballast raakt op. We moeten tot landen
besluiten. Precies te niddernacht wordt de aerostaat in het pikduister neergezet op een drassig weiland waar geel levend wezen t.e bekennen is.
zaklantaarn gaan we op zoek naar onderdak. Eerst lopen we tegen een koe aan, dan tegen prikkeldraad, tenslotte stappen we bijna in een s1oot. Eindelijk vinden \{e een smal pad. 0p goed geluk vervolgen we onze speurtocht. We roepen HALLO!..I{ALLO!...en geven seinen met oaze zakLantaarn. Eindelijk zi-en we een liehtje, dat ook seint. Even later staan we voor een boertje, dat ons met zijn lantaarn van top tot teen Gewapend rnet een
wantrou\^/end opneemt . "Hoe heeE heE hier?" vragen we Geen antwoord.
geland zijn In Oldenholtpade. En hij geefr ons toestemming om de nacht door te brengen in zljn hooiberg. Maar eerst moeten we nog mee naar moeder de vrouw, die nog gauw even een kop koffie voor ons maakt. En terwijl we langzaan het geurige bruine vocht in onze kelen laten g1ljden, vertelt. de boer ons:
"Dat HALLO...HAllo-geroep van jullie hoorde ik vel. Maar lk dacht tt0, er is weer wat aan de hand met buurvrouw". U moet weten, dat die het nogal eens aan de stok heeft net dtr man. Ze loopt dan uit boosheid heL huis uit het donker in. tt Is daar nogal moerassig, zie je. En dan zakt ze wel eens hier in de buurE weg en roept om hulp. "Ik zal maar eens buurvrouw uit t t moeras helpen", zei ik nog tegen de vrouw. U kunt begrijpen hoe ik schrok toen ik tegen twee onbekende kerels aanliep, die naar ik dacht dronken waren." Vergoelijkend voegt het boertje eraan Coe: rrWant wie weet nou niet waar ie Ls? Zeg nou zelf!...Maar dat ik midden in de nachl Eegen luchtreizigers zou aanlopen, dat had ik nooit kunnen dromen!" EINDE l,,tt.ii,i,,,,l l:i:i::::
in spanning.
r
iX-
,..:':l
it'.i.,ltli
Hij bekijkE ons al1een maar met peinzende btik. Tordat are zeggen: "We zijn hier geland met een luchtballon!t' "Een luchtballon?r' vraagt hij eensklaps
t'it,' ' , i ,....:,:.:,:.:
:::i::.i
1:
tl1 ,i i,, ',ii:1:,,,i,,,,,
verbaasd.
"Ja, daar in daE weilandrtt wijzen we. Hij gaat zich onmiddellijk overtuigen. Dan wordt hij bepaald enthousiast. t'Ach, was hec maar licht geweest, dan had ik het kunnen ziert. Een luchtballon! .." Hij slaat de handen ineen van verbazing en plezier. Dan vertrouwt hij ons toe dat we
nieuw? piloten
:riitl:li:t:t: :l
ti:iit
::t:::::;,:
i::i::::i::r:r :
!:;:;:;i::'r::::
t,,,,
N.
t
mensen hebben, voor zovet wij weten, de laatste tijd meE succes een praktisch examen afgelegd voor het BVB Ballonvoerderhetelucht. Steven van Arkel slaagde in Duitsland (Duits of Engels brevet? In ieder geval niet Nederlands), Dook Weidema haalde enkele weken geleden zijn Engelse brevet .bij Crispin lJilliams, en, Jawel, Henk Broeders slaagde op 9 februari voor het Nederlandse prakti-jkexamen bij Cees Hoogstede. Voor Henk betekent dat de kroon op zo\tat veertien (!) Jaar ploeteren en sjouwen. Er zijn nu 28 Nederlands gebrevetteerde piloten, plus nog enkele Nederlanders roet een bui-tenlands brevet.
Drie
11
atllIl4,7, I11,l1l Woensdag
vaart)
7 tot
zond.ag 11
nei
1986 (Henel-
:
OPEN NEDERLANDSE KAI'TPIOENSCHAPPEN HETE-
LUCHTBALLONVAREN,
bungalowpark "Loohorst"
nabij America, Limburg. Inschrijfgeld , 300,- p€r ballon; uiterste
inschrijfdatum 15 maart. Accomodatie etc. vrij voor Extra crew / 250r-- p.p.
piloot * 2 cre$r.
- 28 juni: City of Southampton International Balloon Fi6sta and Bentley Race (100 ballons). Contact Tony Bolger, 072270-630 (Engeland) 26
Kem 5e
of
r
pessasEer !
In het een recent numner van "Aerostatrt lazen wij een artikel r,an Dick Sargeant, waarin hij omschreef hoe een passagi-er van hem overleed tijdens de Bristol Balloon Fiesta. Niet tijdens de eigenlijke ballonvaart, maar a1s gevolg van de i-nspanning van het heuvel opdragen van nog vo1le gasflessen. De man kreeg volkomen onverwacht een hartinfarct. De ballonbemanning zag zich geconfronteerd met een noodsituatie in een veld kilometers van de meest nabije telefoon of enige vorm van hulp. Ze rc-j-sten ondanks een gebrek aan training het slachtoffer via mond-op-mond beademing en geimproviseerde liartmassage 1n leven te houden tot een anibulance arriveerde (gealarmeerd door een crewlid die een passerende auto aanhield; de volgauto was onverrichterzake op zoek naar een tele- foon), maar voor herstel was het a1 te Iaat. De onfortuinlijke passagier overleed later in het ziekenhuis. Aangezien hij bij de bemaaning volledig onbekend rsas, konden ziJ de artsen en de politie ook geen inforrnatie verschaffen over zijn adres, familie enzovoorts. 0verlgens was de passagier, zo bleek 1ater, pas 38 jaar oud, en niet het type waarvan je ven+acht dat hij aan gesjouw met tanks
John Spearing, 0725-20278
1I,
12 en 13
juli:
Internationale ballonfiEsta, Joure, Friesland. Deelname op uitnodiging.
7,
4e
B en 9 augustus: INTERNATIONALE BALLONFIESTA BARNEVELD.
uitnodiging. Contact: Gerjan Crebolder,
Deelname op
Slangenburg '4 3772 LT Barneveld Tel. 03420-15230 of 03420-95313 (werk)
l5-L7 augustus: Internationale Balloon FiEsta, Ashton Court, Bristol. Contaet: James Green, 021 643 5l4B Be
23-30 augustus: Open Hot Air Balloon Champicnships. Lokatie nog onbekend; mogelijk Castle Howard bij York. Contact: David Bareford, 0527-67807
British
13
- 2I
september 1986:
EUROPESE KAMPIOENSCHAPPEN HETELUCHTBALLON_
VAREN, Vijsendorf
Februarl
, Oostenrijk.
1987:
Andree Memorial Meet, Zweden. Zover bekend hebben zich dit jaar geen Nederlanders aangemeld. Belangstellenden voor 1987 worden verzocht contact op te nemen Eret Frank Schweppe, red. Ballonstof.
zou bezwijken.
Moraal: ken uw passagi_ers en volg een reanLmatiecursus - liefst a1s onderdeel van een couplete EHBO-opleiding. Niet alleen sta Je dari niet hulpeloos in een afgelegen weLland, maar je kan ook voorkomen dat de sport een slechte reputatle krijgt door kranteberichten in de trant van ttpassagier omgekomen biJ ballonvaarttr. . .
12
Jaarvergadering WOENSDAG
IN
HOTEL
S}IITS,
9
APRIL
VREDENBURG
MNVANG
19.30
UUR
14,
UTRECHT.