Ballonstof april 1987 by Koninklijke Nederlandse Vereniging voor Luchtvaart (KNVvL)

UITGAVE VAN DE AFDELING BALLONSPORT VAN DE KONINKLIJKE NEDERLANDSE VERENIGING VOOR LUCHryMRT KNWL

VERSCHIJNT4XPERJAAR

APRIL 1987

BALLONSTOF

8i712

Uitgave van de afdel ing Bal lonsport van de Koninkl ijke Nederlandse Vereniging voor LuchtvaarL (KNVvL). Verschijnt vier keer per jaar. DEADLINE VOLGENDE

8 jul i

- Frank Schweppe Si lversteijn 43

DRUK:

Drukkerij Van Dijk, Breuke I en.

van arL ikeil en en foLor

alleen na overleg mdt de redact,ie. Artikelen gepubliceerd in deze uiL-

gave verLegenwoord igen niet autornaLisch de mening van heL besLuur van de afdel ing Bal lonsporL van de KNVvL, of van de redactie. De redacLie behoudt zich hec recht voor bijdragen van derden in te korten of te weigeren. KOI.,IINKLI.JKE NEDERLANDSE VERENIGING VOOR

AFDELING BALLONSPORT

SecreLaris (Levens gasbal lonvaart): Pamela Visscher Borneostraat

secretaris sect ie

104

2585 TW Den Haas 070-55 86 22

Secrelaris secLie hete I uch[ Ton Kurvers Sumatrakade 21 1019 B,-l Ansterdam 020-26 i4 44

Konmissie EvenemenLen (Korn Eve): Henk Haarhuis

MuiderslotsLraaL 4854 Kl4 Breda 076-65 15 14

)

Dit is alweer heL tweede nLfimer van BALLONSTOF in 1987. Als a11es goed is gegaarr l igL

adverLeerders. A1s gevolg daarvan wordt de draad van ItHeL Draadrr pas een nL[rmer laLer opgepakt, en kunnen we maar heel kort ingaan op een paar interessant,e dingen die binnenkort gaan spelen.

362L PC Breukelen 05+62-61466 - .Jonneke Haarhuis Liesbosstraalu 39 4813 BC Breda Tel. 076-222949 - Ren6 van Gameren Cal lenburgsLraaL 102, 3L34 cH Vlaardingen 010-4343102

JAAR

ciagen v66r de jaarvergadering van de KNVvL in uw bus. Dit keer hebben we v66l teksL en minder plaatjes. Maar er is ook waL minder Lekstruimte: anderhalve pagina wordt (gelukkig!) gevuld door

REDACTIE

LUCHTVMRT

DRUK

het enkele

NUMMER:

1987

Overne+nen

EEN

Het meesL opvallende dat dit jaar gaat gebeuren is de race over de Atlantische Oceaarr per heLeluchtballon. Rond de langsLe dag van het jaar (2i juni) willen Per Lindst,rand (TEC) en Richard Branson van Virgin Atlant ic proberen rnel de bijna 60 meLer hoge, 213 mi Ijoen kubieke voet grote ItVirgin Atlantic Flyertt van New York naar Europa te varen. Door op grote hoogte te bl ijven (40.000 voet) en daar gebruik te maken van rrsolar heatingil noet dat, althans vol gens conlputerberekeningen, rnogel i jk zi jn. Don Cameron I iet daL nieL op zich zitten en kondigde aan iets dergel ijks solc te gaan proberen, zij het vanaf l',lew Foundjand. Europars Lwee belangrijkste balionontrverpers zul len dus boven de oceaan een sportieve strijd aangaan. Dat wordL opletten

In ons eigen land wordl ook niet sLilgezeten. Zo heeft, Ad Haarhuis pas een nationaal

duurrecord neergezel voor de klasse AX-6, en willen Erik Bosman en Gerard Hogeslag deze zorner een poging wagen met een tr140rr van Ierland naar Nederland te varen en zo een record voor de klasse AX-8 te vestigen. De vlooL bal lons breidL zich sne'l uit; wal dat betreft meteen een verzoek aan al le pi IoLen/eigenaren: stuur ons een briefje, met foLo, bij een nieuve aarnruinsl! Ook verslagen van bijzondere neeLings e.d. zijn van harle welkom. FOTOTS

in dit

nunmer

zijn onder meer

Adrie Spierenburg, Hen Vermeulen en Sigurd Gustafson uit Zweden.

genraakL door

STOP PRESS!! Nog net op tijd bereikte ons het bericht dat Sjef Horsten en Mi ldred

Sanders een dochter hebben: Sophie. Ze werd op ,0 rnaart geboren. Gefel iciteerd, Mildred en Sjef, en behouden vaarL, Sophie!

Veel Lechnisch nieuws

Tweede symposium in Breda druk bezocht kleine zaal in Markendael zaL ap 2L februari volgepakf rnet belangsLellende ballonvaarders, die zich door Ad en.Jan Haarhuis en vertegenwoordigers van o.a. Thunder8Colt en van een verzekeringsmaaLschappij over allerhande nuttige zaken lielen voorlichLen. Ter sprake kwamen de nieuarste technische snufjes - weliswaar van 66n fabrikant, de ins en ouLs van verzekeringen en tips over wedstrijdvaren, met het oog op de eerstDe

vol gende naL ional

kamp

ioenschappen.

Eerst werci even teruggegrepen op hel vorige symposium, zorn veerlien maanden eerder.

Bij die gelegenheid werd veel aandacht gegeven aan gassystemen, nieuwe brandstoftanks en kranen. Een belangrijk punt indertijd was de vaak voorkornende klacht van lekkage tijdens koud weer bij de meest gebruikte blasL valves van Rego. Inmiddeis is daar een redel ijk goede oplossing voor gevonden: de ttstem sealrr van een dergel ijke blast valve wordt normaal afgeclicht met 66n rubberen O-ring, die door een t,ef lon ring op zijn plaats lvordL gehouden. Door die teflon ring t,e venruijderen en te vervangen door een Lweede rubberen O-ring wordt de kans op lekkage bij koud weer vrijwel nihil. Met name in OosLenrijk wordt deze truc algemeen toegepasL door piloten die het Eehele jaar op grole hoogte over de Alpen varen. Aan TANKS kan 66k lekkage onLstaan, als, de koppel ingen naar de aangesloten slangen nieL goed afdichten. Dal kan voorkomen worden door het rege'l matig vernieuruen van de O-ringen in de kranen van de Lanks. Dat moet wel met speciaal gereedschap gebeuren orn de kraan inwendig niet Le beschadigen. Via de firma Eriks NV te Alkmaar (leverancier van o.a. O-ringen, slangen, koppeI ingen e.d.) zijn die gereedschappen in 66n cornpieLe reparalieseL te krijgen. De BALL VALVES op nierme cyl inders voldoen in de praktijk bijzonder goed. Ook deze kranen zijn echter nieL fool-proof. Vorig jaar gebeurde er in OosLenrijk een ongeluk meel de Finse Fuji-ballon landde, de piloot durnpte, I iet de ripl ijn vervolgens weer I os, waarb ij de I i jn orn een bed i en ingshendel van een kraan sloeg en deze opentrok. Een niet, goed afdichLende Tema-koppeling en nog werkende waakvlarrmen veroorzaakten vervolgens brand in de mand. De bemanning kwam veilig weg maar de ballon was een total loss. DaL wijst meteen op problemen die mel de op zich fraai uiLgevoerde Tema-connecLors kunnen ontstaan: ook daar kan een afdichting niel opLimaal zijn. In geval van brand bestaat nu de nogel ijkheid, snel te blussen met behulp van een in de mand ingebor.rwd blussysteem, waarbij via

een sproeileiding de gehele mand in korte tijd vol Halon-gas wordt geblazen. VUIL in connectors is een belangrijke oorzaak van lekkage. De tip die tijdens het vorige symposium door Marinus Hulsbergen werd gegeven bl ijkt te werken: via doe-heLzelf winkels zijn plastic stoelpooldoppen te krijgen die over conneclors en kranen passen ter bescherming tegen vui l. Verschiliende piloten nnken daar inmiddels gebrui k van.

InformaLie over NIEUWE TECHNIEKEN werd gegeven door Paul Dickinson, producLion manager bij Thunder"tCol[ - de man die daar de bal lons bour,vt. Belangrijk cnderdeel van zijn verhaal was het gebruik van roeslvrij stalen versus alr.^nriniunn tanks. De Iaatste worden door tr{orLh inEton n iet meer ge i everd om idioot hoge schadeclaims in Amerika te voorkonren. Zowel T6C als Cameron leveren nu rvs Lanksl Cameron heeft Lwee maten (20 en 30 kg inhoud), TtC leverL nu staande tanks van 30 kg inhoud en grotere tanks voor I iggend gebruik in groLe nunden. Binnen Lwee maanden na het symposium komL ook TtC

met stalen tanks van 20 kg inhoud. Deze zijn voor de pi IoLen echLer oneccnornisch, vindL Paul: ze zijn onr Le produceren bijna even duur als de grotere Lanks, en dus per kg inhoud veel ko-sLbaarder. De sLerkLe van alr.^rr.rinium Lanks riep bi.i enkele aanwezigen vragen op. Hce dik is de wand van zorn tank eigenl ijk? Geen zorg, de alu Lanks hebben een wanddikle van omsLreeks 8 mil I imeLer. I(iettemin zijn de stalen Lanks beduidend beter besland tegen ruru gebruik. BLAST VALVES

fabrikant van o.a. blasl valves, accepteerL geen veranLu/oordei ijkheid meer voor het gebruik van haar produkLen in Ook Rego,

ballons. Desondanks zullen de ballonfabrikanlen de kranen en koppel ingen van Rego bl ijven gebruiken zolang ze verkrijgbaar zijn. Over de beschikbaarheid

van reservedelen hoefL niemand zich voorlopig zorgen Le maken. ThundertColt heefL overigens een duidel ijke voorkeur

voor de Worcester Ball Valve als blast, valve, orrdat deze een ongehinderde doorstrorning van propaan rnogel ijk maakt en ook betrounrbaarder is bij koud weer. On die redenen is die kraan al een aanlai jaren standaard op Colt branders. DaL sonmige piloten de Regors bl ijven prefereren heefl onder andere te maken met de nrogel ijkheid, met die blast valve heel korte vuursloot.jes Le geven <r'n een nauarkeurige landingsapproach makkel ijker uit te kunnen voeren. S'l angconnectors veranderen ook: de sLandaard bij TtC is tegenwoordig de Tema connector, die rechl van boven op de kraan

gedrukt wordt. Die koppel ing heeft een ve i l ighe idss lot in de vorm van een vereniJe draairing. Hij kan dus nieL zornaar losschieten. Nadeel is de grotere gecornpl iceerdheid van deze koppel ing, die vooral gevoelig is voor vochL en vuil. Als er nog vloeibaar propaan in de slang zit, is een Tena-koppel ing nalmel ijks op een kraan te zetten. Een klassieke Rego-koppel ing kan in zorn geval meestal loch nog worden vasLgedraaid. Zo hebben beide Lypes voor- en nade I en.

DE COLT MARK

BMNDER

GrooL nieuws voor heL gezelschap was de presenLatie van een gloednieurru brok branderLechniek: de..Colt Mk 5. Meer vernrogen was niel de voornaamste doelsteil ing bij het ontwikkelen van de Colt Mk 3. Het nroesl een brander worden die

toL op grote hoogte feilloos werkt, die

sliller is dan tot voorheen en die eenvoudig te onderhouden noest zi jn. Aan al die eisen is voldaan. De brander is al in de praktijk getesL Lot

op 40.000 voeL en functicneerde onder die omstandigheden dankzij de nier.tvve waakvlammen die vloeibaar propaan gebruiken in piaats van gas. DaL betekent overigens dat de Mkl maar 66n aanvoerslang per brander heefL: uiLsluiLend vloeisLof . Een dernonsLraLie buiten toonde duidel ijk aan dal de brander inderdaad opvallend rrst i I rr i s. Met name het nogal expl os ieve geluid ontbreekl: hij komt met een beschaafd geronk tot leven en produceerl ook bij een lage druk (lets meer dan 4 bar) nog een indrukwekkende vuurstraai .

Er zijn bij nader onderzoek naluurl ijk ook nadelen: zo werken de twee blast valves door de opbor-rw van de dubbele brander in tegengestelde richtingen. De waakvlarmen zijn heel betrounabaar, maar kunnen niet in een fracLie van een seconde uitgezeL worden, zoals bij het bunsenbrander-type wel kan. Dat betekenL dus dat zorn tien

seconden voor een landing de waakvlanmen al uitgezeL. Ook he[ gewicht is toegenornen. Overigens bl ijft de Colt Mk2 brander bij TtC de standaard brander, en zal dus gewoon in produktie bl ijven. De Lot nu Loe nog we1 geleverde Thunder Mk2

rnoeLen worden

brander wordt uiL produktie

genomen.

LEVENSDUUR VAN ENVELOPPEN

HeL aantal uren dal met een bal'lon gevaren kan worden is een onderwerp dat iedereen waarschijnl ijk hogel ijk interesseert. De

legenwoordig a1s standaard gebruikLe

slof,

nylon 1039 rrsoftcoatedrr houdL heL sorns al lang vol: er is een voorbeeld bekend van 591 uur. Er bestaan ook rrlong-l ifert maLe-

heL rrHyperlasLtr van Cameron was bekend, en ThundertColL werken al geruime tijd met een long-l ife stof van een totaal andere samenstelling dan heL normale

rialen:

ripsLop nylon: Lwee keer zo sterk qua trekvasLheid en nret een veel langere levensduur. Deze stof wordt hoofdzakel ijk gebruikL voor grote passagiersbai Ions, zoals in Kenya. Er is daar al een voorbeeld van een bal lon met rond de 1000 uur. De stof is uiteraard zwaarder en kosL omslreeks 30 procenL'meer dan heL normale maLeriaal. VERZEKERINGEIJ

een ballon met mooie branders, tanks en van superstof; dan rnoel-ie nog verzekerd worden. Dat dat niet zo simpel is bleek uit het uiLgebreide verhaal van Arjen Ripson van de Bredase Goed, dan heb

verzekeringsnnkeI aard i j De Ke i jzer Assuranti6n - een verzekeraar die nu ongeveer 25 bal lons heefL verzekerd. In de urereld van bal lonverzekeringen zijn twee problemen: hel nronopol ie van de Nederlandse Luchlvaartpool, waarbij vrijwel alle verzekeraars zijn aangesloten - en waardoor de premies enorrn kunnen flucLueren naarmate de Luchlvaartpool vindt daL de premie ornhoog of omlaag moet - en het probleem van het verzekeren van het passagiersrisico: de wetlel ijke aansprakel ijkheid van de pi iooL jegens zijn passagiers. HeL gaat niel om een ongeval lenverzekering waarbij een uiLkering wordt betaald voor inval iditeit/overl ijden van doorgaans enkele tonnen, maar orn het in geld veel grotere risico van inkonrensderving als bijvoorbeeld een bedrijfsdirecteur bij een ongeval overl ijdt, of inval ide wordt. Dat zou kunnen leiden Lot miljoenenclaims. HeL verzekeren van dat risico kost 6f heel veel geld, df heL is nieL f,e regelen. Inmiddels bestaal er, via genoernde Bredase verzekeringsagent, een redel ijke verzekr

t de }<eyzer assurantiEn bv I verzekeringen hypotheken financiering pensroenen Bel voor informatie over ballon-vezekeringen Arjen

ipson.

Wilhelminastraat 31, 4818 SB Breda, tel.o76 -2z42so o

aatttaa ooooaoa

nva

r..lad

ring voor bal lons. Niet uitgesproken goedkoop, wBl waL goedkoper dan de luchtvaartpool en met verschil lende nrogel ijkheden: al leen WA, naar keuze casco op envelop al dan niet in cornbinatie met onderslel, een ongeval lenverzekering voor passagiers die via de pilool loopt, ongeacht de ballon waar hij (of zij!) in vaarL, een ongeva'llenverzekering voor de piloot zelf voor een gering extra bedrag en ook de rnogel ijkheid, de bal lon te verzekeren Legen beschadiging en diefstal tijdens Lransport in Lrailer of bus. Wie alles verzekert is natuurl ijk nog altijd een fors bedrag kwi jt, maar heL is in ieder geval nngel i jk naar draagkracht te kiezen. Ten aanzien van het passagiersrisico had Ripson nog enkele nutLige oprnerkingen: de piloot is in principe al leen aansprakel ijk als het gaaL orn een onrechtmatige handeI ing: varen zonder vergunning/bailonpapieren, of uiLgesproken roekeloos. Het is bovendien nuttig de passagiers een verklaring Le laten onderLekenen dat ze de piloot elke aansprakel ijkheid bij voorbaat kwijtschei den (een rrd i scl a imerrt).

Bij schade aan land e.d. hoort nooit aansprakel ijkheid erkend Le worden. Je

hoort zeker ook niet zelf ter plekke iets

te regelen. AlLhans: volgens gangbare verzekeringsprakLijken. Maar als er sprake is van een rrbagalelschaderr (het bekende gras platgewalst voor vijf tientjes), dan zit de verzekeraar er niet mee als dal door de piloot zelf wordt afgehandeld. Maar als er het vermoeden best,aal dat de schade urel eens erger kan b1 ijken Le zijn: rneLeen melden bij de verzekering, I iefst binnen het uur, zodaL een experl nog de schade kan bek i j ken.

Als laaLste onderdeel yrerd het

66n en ander

verteld over WEDSTRi.JDVAREN. Henk l.laarhui s gaf toel ichting bij de belangrijkste rege'ls en bij de verschi i lende wedstrijdtasks. Een kreet orn te onthouden in dat verband is: t'Bal lonvaren is geen tennis!tt Henk hecht ook erg aan de dienende funcLie van een wedsLrijdleiding: deze is volgens hem de frverlengde wens van de pi loten orn sportief met ei kaar Le sLrijden.rr

Ad Haarhuis gaf hel gezelschap nog een paar tips. Ten eerste: het is het leukst om mee te doen net de bedoel ing ook te winnen - al lukt het niet,. Een goede voorbereiding die lang van tevoren begint is essentieel. tJe praat dan over een periode van maanden.

Een ilchteAndr6e-vaart De Andr6e Mennrial Meet: Zwedents grooLsfe balionmeet,ing, als eerbetoon aan AugusL Andr6e, 1897 per gasballon de Noordpool trachlle te bereiken en daarbij, na een vroegt,iidige landing en een marLelende voeLtochL over het poolijs, het leven verloor. Plaats van handel ing: Gr5nna, geboorLedorp van Andr6e in midden-Zweden. Baj londorp bij uiLstek, meL een eigen club (Ballongklubben Andr6e) en een speciaal balioncaf6 waar men zich rs avonds rond een gasmandje kan scharen. Nog nieL eerder was er een Nederlandse deelnemer geweest. Broer Frank had er echLer graag Lwee dagen reizen en twee veerbootoversLeken voor over. In de aanhanger de pas drie weken oude PH-JOY, een Thunder8Colt Fi6st,a-77 in SpecLrum-biauw, meL 65n vaart, de iuchtdoop van een dag eerder (samen met de regenboogkleurige PH-BOW van Ruud Tibbert), in he[ logboek.

die in

Lreffen het niet met het weer. Het is in nieL zo koud als de meeste jaren in februari, maar het waaiL des te meer. Van dinsdag Lot en meL vrijdag noet de bal lon aan de grond bl ijven en vermaken we ons op een andere manier. Op vrijdag kcxnen de andere teams binnen: 69 in Lotaal. Onze jeugdherberg en de hotels strornen vol. We

GrHnna lang

De Zweden kornen duidel ijk niet al leen voor de wedsirijd maar ook voor de drank. De dure alcohol vloeit rijkel ijk. We wisselen hebbedingetjes uiL en verkopen onze bal lon-

jacks.

Zaterdagoch[end. Een propvol le briefingzaal , maar de meteornan nxlet ons teleurslelIen. De wind is te sLerk en de traditionele wedstrijd, een pilot, declared goal, wordt uiLgest,eld naar zondag. We staan op het punt om de hoop te verl iezen, maar buiten blijkt het bladstii. DirecL het starLveld opgezocht. NaasL ons sLart Axel Madsen, oprichler van de Ba1 longklubben Andr6e, in een oude Viva-56. Helemaal verlrouwt hij het vreer toch niet: de meteo is er Loch niet voor nieLs. Maar op hel onbeschutLe startveld is het zeldzaam rustis. Vlak na Axel stijgt Frank op met Leamleden Elsa Srnalt en Hel len van Veen, en verdwijnt 'langzaam achter de kI if waar GrHnna Legenaan I igl. Een hele tijd gaat het, volgen goed, maar

dan raak ik de .JOY kwi jt. Telefooncel; reLrievenurrmer. Dan gaal het echl fout. Ik krijg een bandje mel vriendel ijk, onbegrijpel ijk Zweeds. Terug naar Gr6nna en hopen op een bericht. Organisator Charles Toll6n verontschuidigt zich: hij heeft vergeten het nieuwe nL-irmer door Le geven. Gelukkig bl ijken de andere drie invenLief. Ze bellen heL Andr6e-nx..rseur op en geven via de recepLie daar hun posilie door. MeL een oude nioLorkap als slee in de aanhanger ga ik weer op weg. Als ik mijn medelanders vind zijn ze nog zichtbaar verhil van de vaart. ttlet name heL Iaalste kwarLier bleek niel echl leuk te 6

zijn geweest: plotsel ing opstekende wind van rneer dan 20 knopen, windshear, een deformerende envelop; langdurig op de double burner o"n een aanvaring mel een hoogspanning te voorkornen; op het laatste mornenL Ldch maar niet op een bevroren meer anden (het, geb ied beslaat voornamel ij k u i t .l bos en meren..). Uiteindel ijk parkeert Frank de .JOY op een d i kbesneeurrud stuk veengrond meL verspreid staande boornpjes. 70 meLer slepen nog door de kniediepe sneeuw, maar al les en iedereen bl ijft heel. De mascotte ging niet voor niet,s mee.. Uiteraard is de ballon absoluut nieL met de auto bereikbaar. Het kost een paar uur om al Ies op de slee naar de dichtstbijzi.inde weg Le transporteren. Bij iedere stap zakken we tot onze knieEn in de sneeuv\, weg. Een Echte Andr6e-menrorial is ditl Het was half Lwaalf rs ochtends Loen de ballon landde; het is al ruimschoots donker als we Lerugkomen. De Zweden beginnen net aan het feestdiner. AIs een haas ornkleden..

feest doopt Frank Elsa voor haar eerste vaart en geefL de Zweden nog Halverwege heL

een boodschap rnee: gevaren !

wij

hebben Lenminste

Uiteindel ijk bl ijken er Loch nog zorn tien bal lons Le zijn opgest,egen. E6n pi loot was minder gelukkig dan wij. Hij scheurde 52 (!) panels uit een gloednieutve envelop * een schade van ruim 2000 Pond. Zorn bevroren meer remt niet... Zondag is het weer net zo min gewil I ig als de rest van de rveek. Voor het eerst in dertien jaar (we vroegen ercxn) wordt de hele meeting wegens te veel wind afge'lasL. !{e kunnen naar huis, 66n merncrabele vaart rijker. Die heeft. wEl veel goedgemaakl. Genoeg om over te praten op de weg terug. f,looi land is Zureden trouwens. Maar volgend jaar toch weer naar Chat,eau drOex.

Marc Schweppe

Onthefting lokm-grens nu voor half jaar Tot vorig jaar was het aanvragen van sLarLvergunningen een omslachtig gedoe. Voor bal I onopst ijg i ngen b innen 10 k i I onrter van een naangewezen luchtvaartterreintt was

behalve de bekende gerneentevergunning ook een ontheffing nodig van de RijksluchtvaarLdienst in Den Haag. Die moest altijd weken tevoren worden aangevraagd, met een natrvkeurige schets van de opstijgplek en een kopie van de gemeenLevergunning bi jgevoegd. De praktijk was daardoor, daL de hele bureaucraLische molen meer dan een maand vooraf in werking ncest worden gezet. Inmiddels is 66n groLe bottleneck verdwenen: de onlheffing voor de 10 kilorneter-grens (dus van de bepal ing in art. 14 van het IuchtvaartreglemenL daL opstijgen binnen 10 km van een Iucht,vaartLerrein verboden is) is nu te krijgen voor een periode van 6 maanden, geldig in geheel Nedertand. Alles waL nodig is, is een schriftel ijke aanvraag naar de heer Voren, afdel ing Operat ionel e Zaken, Ri jksl uchtvaartd ienst, Postbus 20903, 2500 EX Den Haag. In principe geeft de RLD de ontheffing al leen aan bal lonpi loten en/of aan

eigenaars van ballons. Dus niet aan bijvoorbeeld oncspanningsverenigingen en dergel ijke - wat vroeger juist wEl vaak gebeurde meL de eenmal ige ontheffingen. rrDat geeft ons de zekerheid dat de ontheffing alleen verleend wordL aan iemand die geacht mag worden, de luchtvaartwet Le kennen. Daarorn hebben we een voorkeur voor een aanvraag door de pilool van een bal1onrr, aldus Wouler Voren, die verantwoordel ijk is voor het uitgeven van de ontheff i ngen. Niet iedere piloot die bij een rnassa-opstijging de luchf ingaat, hoeft de onLheffing in zijn bezit te hebben. De teksL is namel ijk zo gesLeld dat het is toegestaan, meL een heteluchtballon op te stijgen of bal lons te DOEN opstijgen. AIs er cius iemand op het startlerrein aanwezig is die

de onlheffing heeft en voor zijn gasten de verantwoordei ijkheid v,ril nenen, dan mag dat. In het geval van piloten kan de ontheffing ook op naam gezet worden, zonder dat hij gebonclen is aan het varen met een specif ieke bal lon. Voor de ontheffing nrcet een bedrag van enige LienLal len guldens aan ieges worden beLaald. Maar daar za1 niemand mee zitten.

TECHNISCHE COMMiSSIE

Zoals eerder gemeld heeft de Technische Conmissie in september 1986 voorstellen gedaan aan de RLD over cie bevoegdheden ten aanzien van inspecLie en onderhoud aan bal Ions, te plegen door de ltbal lonlechnicusrr en door de eigenaar/houder van een bal lon. Tot op heden heeft de RLD nog niet gereageerd.

In concept ligt gereed he[ pakket van eisen, te stellen aan een ballontechnicus. De technische conmissie probeerL Le voorkonren RLD 'rde voortgang verder verlraagtrr.

dat de

Alg;:mene Bal

lon Belangen

(ABB)

De conmissie ABB werd eind 1982 Ze nroet knelpunten oplossen ten weten regelgeving waL betreft en, meer algemeen, het bestuur,

opgericht. aanzien van bal Ionsport de afdel ing en autoriteiLen adviseren op heL gebied van vei I ig bal lonvaren. Voor de Lechniek bestaat er naast de ABB een aparLe technische cqrnissie. Lid van de ABB zijn Frederic Demenint, Rien .Jurg, Rudolf Sassen, Hans ZoeL, Leon Leemans en Marian Demenint. Na studie heeft de conmissie in 1983 voors[e]len gedaan aan de RLD over herziening van de ontheffing ex artikel 14 van de LuchtvaarLwel. Onlangs(!) heeft. de RLD ons een concept voorgelgd. Verder heefl de conmissie zich o.a. meL de volgende zaken bezig gehoudeni afschaffing van heL Iandingsformul ier (zoals u weet mel succes), de vergunning vcor opsLijgingen binnen 10 km van een aangewezen IuchLvaartterrein (de halfjaarl ijkse vergunning), een I'lederlandse rrcode of ConducL" (zie de vorige BalionsLof), de radiol icentie voor de kleine Iuchtvaart (is komende), de opleidingsbevoegdhe id, een rtconmerc iee I brevetrr, exameneisen, si lenL burners, eisen te stel len aan locaLies voor wedstrijden, aanLallen ballons bij rneetings en vele andere kleinere zaken Mornenleei houdl de ABB zich ook bezig met verzekeringen. Vragen zijn daarbij: welke

verzekeringen zijn nodig, hoe hoog roet de dekking zijn en is een collecLieve verzekering zinvol? De bedoel ing is Le kornen tot, een advies aan de afdel ing over goede verzekeringen. Zoals ook bleek uit een injeiding, gehouden Lijdens het Lweede Bredase sympos iun (z ie el ders in d it nurrmer) is het hete hangijzer gelegen in heL meenemen van passagiers en het daarmee samenhangende passag i ersr i s ico. Volgens de wet ben je als pilooLrrmet je hele vernrcgenrt aansprakel ijk als je schade berokkent, aan een passagier of diens nabestaanden, en als je schuld is vasLgesteld. Volgens veien zal daL niet zorn vaarL lopen, ondat je volgens heL verdrag van Warschau maar voor J 50.000r- p.p. per gebeuertenis kan worden aangesproken. Maar anderen zijn bang voor |tAmerikaanserr toestanden. Tot nu

Loe

is het allemaal wal onduideiijk: er is

geen jurisprudenLie, en heL is niet duideI ijk of wij val len onder de bestaande weLgeving betreffende passagiersvervoer door de I ucht Omdat wij geen reisbiljetten verkopen en niet van A naar B vervoeren, vindt De Keyzer Assuranti6n dat we daar niel onder valleni sonnrige mensen bij de Dienst Luchtvaart Rijkspol itie vinden echter weer van wBI: zeker als je passagiers werft, ben je volgens hen een Iuchtvaartbedrijf. Sugges-

Lies vanuit de conmissie: zorg voor een verzekering die tenminsLe 50.000 gulden p.p. dekt; probeer een vergunning voor het werven en vervoeren van passagiers te krijgen bij de RLD of laaL je passagiers een rrdisclaimerrr tekenen. Hoe dan ook vrijwaarL dit je niel van problemen bij een ernstig ongeval. WeeL dus wat je doel als je passagiers meeneemt.

Het secretariaaL van de ABB is gevestigd aan de ,Joh. van rnevelLlaan 80, 2582 NX Den Haag. UiLeraard

zijn de eerder genoernde

conmiss i el eden ook persoonl ijk aanspreek baar.

Marian Demenint

Be1 voor informatie over de mogelijkheden en tarieven Ren6 van Gameren, telefoon 010 434 31 02 ('s avonds, als het hard genoeg waait) of 010 433 33 31 (overdag). 8

Ballonuaarders en meteo Het weer. er als ballonvaarders allemEal nadFukketijk We hebberi

nrce Le maken. Geen van

ons het in ztn hoofd halen, de luchL in Le gaan zonder eerst de meteo te hebben gechecked. op de meteo op Schiphol wordt, dankzij hef regelmatig geven van informaLie aan en hel Lerugkoppelen van bal lonvaarders, steeds meer specifieke know-how over bal lonvaren opgebourrrd. Toch is er bij de rneteornensen behoefLe aan een nog betere dialoog. We spraken met Arie Steenhuizen, trbal lonmeLeoroloogn bij uilstek.

za1

rrTegen het einde van de zeventiger jaren begonnen de toen nog niet zo talrijke bal lonvaarders meteopersoneel te besmetLen met, het aeronaulenvirus, door ze uiL ie nodigen voor een bal lonvaart. Doordat -

gelukkig voor ons, daar ben ik heel eerl ijk

in - meer piloten die gewoonLe hebben overgenomen, is er bij veel meteorologen een goed begrip ontslaan voor de relaLie tussen heL weer en de nrcgel ijkheden van een ballon. Waren we vroeger gewend om alleen naar heL weer als groot geheel te kijken, tegenwoordig zijn we steeds beLer in staat om, op basis van de grote hoeveelheid

informaLie die ons ter beschikking staat, ook heL weer op lokaal niveau goed in te rl schaLLen.

Hoe werkt dat op meeLings, zoals bi jvoorbeeld de kampioenschappen?

ItLaaL ik vooropstellen dat ik daar als meteoroloog hee) graag naartoe ga. Maar toch voel je je op een meeting veel meer gespannen. rje noet je behelpen rnet eenvoudige conmunicat iemiddelen, zodat je minder gegevens kan inzamelen voor het maken van een verwachting. Er wordt een grote druk op je uitgeoefend orndat je aan de wedstrijdleiding of organisalie de informalie verschaft op basis waarvan de rrGo - no got' besl issing wordt genomen. Bij rpeil ijke siLuaLies, zoals bij kans op onweersbuien, kun je snel neigen naar een pessimistische verwachting. Maar de grote bet,rokkenheid van de meteornan bij het evenemenL en de sfeer die ontstaaL na een paar afgelastingen, doen een fl inke aanval op zijn object,ivifeit. Na de zoveelsLe slecht weer-briefing voel je je behoorl ijk opgelaten; wat daL belref[ staan de kampioenschappen in mei 1986 me nog helder voor Ce geesL! Gelukkig bl ijven we ons terdege real iseren dat ons werk primair met

veil igheid te

maken heeft.rt

Een pleidooi orn de meteo voortaan toch maar vanaf Schiphol te doen? rfzeker niet! Ik ben maar al te graag ter plaaLse orn de door Schiphol aan mij gegeven informatie ter plekke te vertalen naar de plaatsel ijke ornsLandigheden. AIs ik kan

beschi kken over een Lelefoonaansluiting voor conLact meL de melec-daLabank, over een Lelefax en een aparLe t.elefoon onr gewoon meL de col Iegats op de meLeo Le kunnen praten, heb ik alle informaLie om een beLrouy;bare verwachLing op te kunnen stel len.rt I'1EER FEEDBACK

rrlk zou Len aanzien van ballonvaren in het algemeen graag meer Leruggekoppeld wi I len zien door piloLen. Welke meLeoinformatie hebben ze gekregen voor een vaarL, en wat was de prakL ij k? l,J i ndsne I he id en _r ichl ing, buien, zichL, noem maar op. .JuisL van die hele lokale situat.ies kunnen we nog heel veel Ieren, en ook specifieke vragen horen

we Eraag. Die wil ik ook meL pl ezier in Bal lonstof behandeien.tt Aldus Arie.

Dus sLuur ons uw opmerkingen en laten we met ztn allen werken aan een informaLieve meLeorubriek.

Ghateau d'0ex 1987

Van 17 l/m 26 januari werd voor de negende keer de internationale ballon-rneeting in hei Zwitserse dorp Chateau drOex (in de buurL van Montreux) gehouden. Zorn 50 bal lonvaarders uiL 15 landen namen deel, waaronder 7 Nederlanders: Ad Haarhuis, Sjef HorsLen, Ton Kurvers, Hennie van Loosbroek, Rudolf Sassen, Hans Zoet en ik. Ik was al twee keer eerder bij deze meeting geweesl, nnar nu voor het, eerst als piloot. Onervaren in de bergen dus en voor de eerste

vaart best

gespannen!

Het werd een week orn nooiL meer te vergeten. Tien dagen Iang perfekt ballonweer.Bijna j0

uur in de lucht Lijdens 19 vaarLen. eerste vaart op zaterdagochtend was duidel ijk even wennen. Tussen de bergen is het Loch anders varen dan boven ons eigen plalte landje. Wat is zorn dal smaj ! De

Maar....de benedenwind was wesl en de bovenwind oost (in de lenglerichting van heL dal). Daar viel dus iels mee Le doen. Laag voer ik naar het oosten, klorn aan hel eind van het dorp naar 6.000 voet en kwam weer Lerug, voorbij het sLartveld. Bingo! Ik had meteen de srna'ak Le pakken en ging het dus ts middags opnier:w-proberen. Helaas hing er een laag sLratus-bewo'iking op ongeveer 1.500 voeL boven de grond (aafhoogLe is circa 3.000 voet). Laag naar heL oosLen, maar dan? Ik zag een paar Zwilserse bal lonvaarder.s de bewolking in sLijgen en beslool dat ook te proberen. Heel voorzichtig steeg ik mel 100 voet per minuuL door de sLraLuslaag, waar heL inderdaad nieL al Le ver kijken was. De laag bleek slecht,s zorn 500 voet dik Le zijn. Daarboven: schitterend! Ik steeg door naar 7.500 voet, en dreef Lussen de bergen in de stralende zon met onder me een prachLige witLe zee van wolken terug naar het wesLen. Grondzicht had ik nieL, maar ik kon door onze positie ten opzicht.e van de ornl iggende

bergen Loch redel ijk naurrukeurig !nschatten waar we waren. Aan de wesLkanL van het dai I iet ik de ballon weer zachLjes door de

bewolking zakken. HeL cjal bleek er nog te zijn. 0p 200 voeL boven de grond vond ik cie juiste u;ind, die me Lerugbracht naar het launch field. Daar Iandde ik. Een beetje verbaasd. Deed ik dat? HeL zou nog diverse

keren lukken die trreek. Hoog naar heL volgendal aarr de wesLkanL varen, daar langs de aan de noordkant gelegen sclradr.-urzijde van de bcrg naar berreden Lot boven heL rivierLje, en vervolgens Lerug naar het veld. Na Lwee uur varen ! Of iaag over de r ir,z ier naar een i5 km verder gelegen dorp. Of lanclen in de Luin van je hotel. Waar ik naar toe wilde kdn ik naar Loe. Zou ik het een beeLje beginnen Le leren? In ieder geval is ballooning in the npunlains great funl Volgend jaar ben ik er yreer. Ce

Ren6 van Gameren

NK1987

Zt-,als de rneesten al weten y;ordt hel Open Nederlancis Kampioenschap qehouden van 11 jun i t/m 14 jun i !n Amer- ica (Loohorst) . De yvedsLri;c slaaL weer onder leicling van biyn Morgan, geass i steerd door Henk Haarhuis. Voor velen ruan cns is dit al een bekend Leam, lvaar iedereen Levreden over i s. De jury besi.aaL u i t I personen. N in i Boesman i s voorz itic.r en Mar lan Demen inL en Alberl van de Ber,rden hebben ook a l eerder in de jury hun diensren bey.rezen.

Leraard horen b i_i een kar,rp icenschap Er wordL tveer een cursus verzorgd cjoor Henk, om meL een goede pool Le kunnen starLen. Alle KNVvL leden clie inLeresse hebben zijn van harte wejkom orn mee Le doen als observer(016-651541). De inschrijving sluiL op 15 MEI. Dus als je mee wi1[ doen, meld je dan op tijd aan. Voor nieunrve piloten is het leuk te weLen dat een rtdebuLanlencuptt beschikbaar wordL gestelci vcor de hocgs! scorende debuLerende Ui

OBSERVERS.

deelnerner.

EVENEMENTEN 5 - 8 juni:

MONTGOLFIADE 1987, Milnsler/Os_ nabrUck. 100 bal lons. Freibal ionsporrverein Miinster und Mlinsterland, F.J. Schel lhove,

M0hlensLrasse

2J, 4402 Greven.

11-14 JuTTi NEDERLANDSE KAMPI0ENSCHAPPIN HETELUCHTBALLONVAREN, bungalo,vpark ilLoo_

America, Limburg. Inschrijfgeld f !::ra", ouu, -- voor 5 persorlen. Clos ing Entry Date: 15 mei. organisatle: KOMEVE, muiderslot_ straat 7L, 4834 Klvl Breda; tel. 076_651541 17 - 18 juni: GASBALLONWEDSTRIJD VOOR DAMES (Puderquastenderby), IbbenbUren. R. pannernann, Wilhelmstrasse 9, 4400 Milnster. 21 Juni

- 5 JuI i:

INTERMTIONALE HOCHALPINE

DOLDER BALL0ONING WEEK (gasbat Ions), MUrren, Zwilserland. Spelterini Gesel lschaft, VerkehrsbUro, CH 3825 MOrren/BE, Zwitserland.

15 - i9 JuIi 1987: FRIESE BALLONFEESTEN II; rJoure. Cont,actpersoon Ton Kurvers. Organisa[ie: Vriendenclub ttDe Flecken, Sk0tsje 16, 8501 SK tJoure, tet. 0513g-546g

- 26 jul i

1987:

GROTE PRI.JS VAN EEKLO, m,v. De

Belgi6. Organisatie/inschrijving: Rycke, Lechn. dienst stad Eeklo, TieltsesLeenweg 20, 9900 Eeklo, tel . 091-773335 (kantooruren). 6 - B auguslus: 5e INTERNATIONALE BALLONFIESTA BARNEVELD. Koeweide,

Schaffelaarsebos, Barneveld. Sticht ing Bal Ionsporl Barneveld, Postbus I05, 3770 AH Barneveld, tel. 03420-15210 (huis)

1l - 16 augusLus ig87: BREDA BALLONFIESTA. Max. 25 ba1 lons. Geen inschrijfgeld. Aanmeld ing via inschri jfformul ieren, verkrijgbaar bij Leon

Leemans (076-222949) ,-lan Haarhuis (076-136595).

5 - 72 september 1987: WERELDKAMP IOENSCHAPPEN HETELUCHTBALLONVAREN

Schielleiten, Stubenberg am See, 0ostenrijk. Org.: Frau Maria Fischhuber, Triest,er Strasse 36, A 2334 Voesendorf.

19 20 september. Ue OBERBAYERISCHE HERBSTWETTFAHRT FUR GASBALLONE,

Burgki rchen. Freibal lonclub Sal zach-Inn, KantsLrasse 46, 8269 Burgki rchen,

Duitsland.

KOMEVE kreeg vrije hand 0p 16 februari vond een bijzondere

ledenvergadering plaats, orn Le bepalen wat de daLr-nn van de NK zou worden en wat de bevoegdheden van de KOI'4EVE horen te zijn. Aanleiciing was een briefwissel ing rnet afdel ingsl id Gerjan Crebolder uit Barneveld, die rneende dat de KOMEVE builen haar boekje was gegaan door vorig jaar de

kampioenschappen in hef voorjaar Le organiseren, terwij I de vergadering eerder had besloten dit in het, najaar te doen. De KOMEVE deed dat overigens pas na uiLvoerig overleg met de potenti6le deelnemers. In fornrel e zin was d ie handelwijze echter onjuisL. Vast,stel I ing van de daturn voor de NK 1987, en het definitief regelen van afdoende sponsoring, was pas nogel ijk na een

uitspraak van de ledenvergadering. Na de nodige discussie stende de

bijzondere vergadering met 54 stenmen v65r en Lwee tegen voor heL geven van volledige bevoegdheid aan de KOI*4EVE, orn de datum en pl aaLs van het kampioenschap te regelerr. NeL als bij de overige conmissies kunnen leden die daarover ontevreden zijn, de KOMEVE aanspreken Lijdens de jaarvergadering n5 hef kampioenschap.

Zoals inmidde'ls bekend vindt heL kampioenschap plaaLs in juni. Het hoge inschrijfgeld, f 600r- per team, is deels te danken aan heL lale tijdstip waarop definiLieve

afspraken met sponsors konden worden - waarop sonmigen hun budget al hadden bestend voor andere

gemaakL d i ngen.

Ad,Air AdArr

AD AIR BY. PAANDERSDUK

7588P2 BEUNINGEN GEMEENTE LOSSER HOLLAND TELEFOON 05413 - 39 39

MPORTEUR CAI"IERON BALtOONS tTD