UITGAVE VAN DE AFDELING BALLONSPORT KNWL
september 1989
BALLONSTOF
is een uitgave van
REDACTIONEEL de
Koninklijke Nederlandse Vereniging
In dit nurrmer van 'Ballonstof ruime
Ballonsport. Het overnemen van artikelen en foto's is alleen toegestaan na overleg met de redactie. Artikelen in deze uitgave vertegenwoordigen niet automatisch de mening van het bestuur of van de meerderheid van de leden van de afdeling, of van de redactie. De redactie behoudt zich het recht voor om bijdragen in te korten of te weige-
dacht voor de zo succesvol verlopen elfde Nederlandse Kampioenschappen heteluchtballonvaren in Emmen. Succesvol il de allereerste plaats omdat van de zeyerl vaarten er slechts twee uitvielen. In de fw,eede plaats een woord van waardering voor de Komeve en de wedstrijdleiding voor hun niet aflatende ijver de NK storingswij te laten verlopen. Kortom, eindelijk weer eens een 'normaal' NK. Wat een verschil met 1988!
voor Luchtvaart (KNVvL), afdeling
ren.
Diverse terugblikken ook. Onder anderen van competitie-leider Henk Haarhuis en de nieuwe NK'89 Ad Haarhuis. Redactielid Frank Schweppe schreef een wedstrijdverslag. Verder natuurlijk de complete uitslag.
REDACTIE:
Frank Schweppe, 03462-61.466 Gerard Chel, 03420-L4396 Marc Schweppe, 03462-65387 (na 18.00) Dook Weidema, 030-340244 RE,DACTIE.ADRES: Silversteyn 43, 3621 PC Breukelen
KNVvL BALLONSPORT Voorzitter: Pamela Visscher Secretaris: Henk Haarhuis Penningmeester: Ren6 van Gameren Bestuurslid: Jan Fokken Bestuurslid: Ad Haarhuis SECRETARIAAT/INFORMATIE
:
Henk Haarhuis Muiderslotstraat 7! 4883
KM Breda
DEADLINE VOOR DE VOLGENDE UITGAVE: 30 SEPTEMBER
Ballonstof *ordt gezet en gelayout op ccn Tahfta T31fl) computer met behulp van WordPcrfcct rcftwarc ca gcprint
qp een HP l:scri:t IID prinrcr. Rastcr*c* cn dnrl
&
Naast al dit positieve ook aandacht voor de minder prettige berichten. Het ernstige (gas-)ongeluk dat Hans Zoet overkwam wordt belicht, terwijl uit het blad van onze Engelse collega's een artikel is vertaald over een crash in hoogspanningsdraden. Tevens besteden wij aandacht aan de oprichting van een 'anti-ballonnenclub', een maatschappelijk fenomeen waar we de komende jaren meer mee geconfronteerd kunnen worden. In het verlengde daarvan een pleidooi van de redactie voor een geregeld 'pilotenoverleg'.
Tenslotte - alsof het niet op kan, deze keer een verslag van de jaarvergadering, bestuursmededelingen, de agenda en diverse andere berichten.
De redactie van 'Ballonstof bestaat inmiddels uit vier personen. Naast Frank Schweppe e: Gerard Chel zijn Dook Weidema en \fa:;
076-651.547
worden rrcrzorgd dmr
huMnrttcrij vzn Skol tc
Brcda-
Schweppe toegetreden. Een woord van caii is de redactie verschuldigd aan de lenrEgeireden Iron L.eemans. Dankzij zijn bemiideling is de drukkwaliteit van 'Bailon-.tof verzekerd. En aangezien het met de inhoud on-. irziens ook steeds beter gaat, zs,et het er naar uit dat dit intermediair een zonnige toekorn-st tegemoet gaat.
GC
,
aan-
Vergadering in rap tempo door agenda, maar het veniin zat'm in de staart Felle lcritiek op brieven van Pm^tl Kok
UTRECHT - In een voor ballonvaarders ongekend hoog tempo werd medio april in zalencentrum 'Hoog Brabant' in Utrecht de jaanergadering van de sectie Ballonsport gehouden. Met een snelheid van een knoop of viiftien werd de agenda afgehandeld. Dat het toch nog half twaalf werd voordat voonitter Pamela Yisscher af kon hameren, lag dan ook niet aan de reguliere agenda, maar aan de rondwaag.
Het venijn zat hem deze keer onmiskenbaar in de staart. Het feit dat een piloot - naar later bleek Paul Kok uit Steenderen - het had gewaagd om de RLD, de Tweede Kamer, ja zelfs de minister van Verkeer en Waterstaat, brieven te sturen met laatdunkende opmerkingen over de kwaliteit van 's lands ballonvaarders, schoot menigeet zeer diep in het verkeerde keelgat. Verkeerde weg Mathijs de Bruijn beet het spits af door op te merken dat Paul Kok een volstrekt verkeerde weg had bewandeld door met zijn grieven - onder meer over gedragingen van collega-piloten, de veiligheid van ballonvaren en verwikkelingen rond wedstrijden - naar buiten te treden. Later bleek dat De Bruijn de mening van velen vertolkte. Paul Kok had geheel andere wegen moeten bewandelen om zijn grieven te uiten. "FIij schaadt onze sport, hij berokkent schade aan onze zaak", zo werd in tonen van toenemende ontstemming gezegd.
Voorzitter Pamela Visscher, die deze mening onderschreef, antwoordde dat het bestuur zich 'ernstig over de zaak zou beraden'. Stappen tegen Paul Kok - zelf niet ter vergadering aanwezig - sloot zij op voorhand niet uit. Een maatregel had het bestuur overigens al genomen door Kok niet te benoemen in een enkele commissie. Stemmingen Wat de geagendeerde zaken betrof, kenmerkte de jaarvergadering zich door een rustig en zeer ordentelijk verloop, zij het dat het in de sectie traditie lijkt te worden om bij onverhoeds gevraagde stemmingen plotsklaps moeilijk te doen over volmachten, vertegenwoordigende stemmen en wat dies meer zij.
Al met al werd
afdeling 'Batrlonsport' te handhaven en niet te veranderen in 'Ballonvaren', hoewel een enkeling het begrip 'sport' niet (meer) van toepassing achtte. Wel zal in het reglement de tekst worden aangepast opdat ook duidelijk wordt dat luchtschepen tot de afdeling behoren.
Medegedeeld werd tenslotte dat de Komeve zich nader beraadt over ontheffingen voor kampioenschappen om meer dan 30 ballonnen toe te laten. Deregulering
KNvVl-voorzitter Wim Kroes was uitgenodigd om iets te zegger. over de deregulering en privatisering waar de KNvVL mee te maken heeft. "In wezen is dat proces niets anders dan een ordinaire bezuiniging", zei Kroes. "Het Rijk wil dat wij een groot aantal werkzaamheden, op basis van wetten, moeten verrichten, maar mankracht en geld daarvoor ontbreken." "Daarbij komt dat je wettelijke verantwoordelijkheden niet bij private clubs kunt leggen. De KNvVL is een uitvoerend orgaans zij kan nooit verantwoordelijk zijn voor wetgeving." In de uitvoering gaat het volgens Kroes om twee hoofdrichtingeni zorg voor materiaal (lucht'waardigheidsvraagstukken) en zor g v oor mensen (brevettering, examens, exameneisen e.d.).
"Probleem voor ons is welke vorm we voor die nieuwe taken moeten vinden. We moeten er wel voor in staat worden gesteld, dusdanig dat er een redelijke garantie op continuiteit is", aldus Kroes.
GERARD CHEL
besloten om de naam van de 3
Bestuur in brief aan Kok: 'Maatregelen onvermiideliild BREDA/STEENDEREN - Net voor het 'sluiten' van dit nummer werd ons bekend dat het bestuur van de afdeling Ballonsport een brief heeft geschreven aan piloot Paul Kolr. Daarin wordt Kok onder meer verrveten dat hij 'onnodig discussie-items b[i derden' heeft gedeponeerd. 'Dat is', aldus het bestuur, nbuitengewoon onverstandig en schadel[ik De ballonsport is onnodig in diskrediet gebracht.'
weten dat hij niet van plan is zonder meer verantwoording af te leggen aan het bestuur. Hij heeft het bestuur inmiddels schriftelijk in die zin geantwoord. "Ik ben een staatsburger en ik heb gemeend bepaalde zaken aan de orde te moeten stellen. Daarvoor hoef ik de KNvVL niet om toestemming te vragen. Als ze me willen royeren, dan zegt dat meer over hen dan over mij", licht hij tegenover 'Ballonstof toe.
Het bestuur kondigt, bij monde van voorzitter Pamela Visscher, verder aan dat maatregelen tegen Paul 'onvermijdelijk' zijn. De ballonvaarder wordt dringend geadviseerd om 'hangende het onderzoek' voorlopig geen mededelingen naar buiten over de ballonsport te doen. Ook sommeert het bestuur Kok om zo spoedig mogelijk de brieven en rapporten die hij naar derden heeft gestuurd, ook aan het bestuur te overhandigen. Tenslotte waagt het bestuur of de oud-Nederlands kampioen
Op de kritiek dat hij de 'vuile was' buiten heeft gehangen zegt hij: "Ik heb diverse malen binnen de afdeling getracht bepaalde zaken aan de orde te stellen, bij voorbeeld via een regelmatig pilotenoverleg, maar ik werd telkens aan de kant gezet. Het gaat er mij niet om de vuile was buiten te hangen, het gaat er mij om dat er eindelijk wat gedaan wordt aar. zaken die in mijn ogen slecht zijn voor de ballonsport in ons land. Anders gaat het goed mis", aldus Kok, "dan haalt ballonvarend Nederland het jaar 2000 niet."
enige duidelijkheid kan verschaffen over de vermeende Kamerwagen.
GERARD CHEL Heary ? In een reactie tegenover 'Ballonstof zegt secretaris Henk Haarhuis dat de brief een vervolg is op de opmerkingen geuit in de jaarvergadering (zie elders in dit nummer). "Wij willen van Kok weten of het waar is wat ons allemaal tijdens de vergadering ter ore is gekomen. Als het waar is, nou dan is dan nogal 'heavy', dan heeft Kok de ballonsport grote schade toegebracht", aidus Haarhuis.
Voorlopig heeft het bestuur nog geen nadere maatregelen tegen de ballonvaarder uit Steenderen in petto, maar Haarhuis bevestigt dat de affaire nog lang niet uit de wereld is. "Nee, wij denken nog niet aan een schorsing. We hebben Kok ook geen avijgplicht opgelegd, zie het als een dringende waarschuwing."
Haarhuis vervolgt: "Het bestuur heeft Kok uitgenodigd ons te informeren. We zijn er ontstemd over dat Kok buiten ons om derden heeft geinformeerd. Dit sooft activiteiten vinden wij toch minder handig, temeer daar het niet de eerste keer is." Staatsburger Paul Kok, gewaagd naar zijn mening, laat 4
Yolgend nummer Ballonstof over'veilig en wiendelijk'
De redactie van 'Ballonstof wil in het volgende nummer, dat begin september zal verschijnen, ruime aandacht schenken aan, wat wij maar genoemd hebben: de 'veiligheid en wiendelijkheid van het ballonvaren'. Bedoeling van dit themanummer is om piloten en derden aan het woord te laten over de veiligheid van de ballonsport in het algemeen en de houding van piloten in het bijzonder.
Wij stellen ons voor niet alleen de 'eigen mensen' aan het woord te laten, maar om tevens het oor te luisteren te leggen bij de RLD, het Landbouwschap, de luchtvaartpolitie, Meteo, 't verzekeringswezen en andere betrokken buitenstaanders.
Wie aan dit nummer mee wil werken, bijdragen wil leveren of anderszins suggesties heeft, wordt van harte - maar tegelijkertijd ook dringend - uitgenodigd dit op korte termijn aan de redactie kenbaar te maken.
DRIE MARKERS EN TWEE TASK SHEETS IN JE 7AKJ NK 1989 Gezellig maar hard. Dat is de omschriiving van de Nederlandse kampioenschappen ballonvaren in een notedop. Gezellig, omdat niet nodeloos werd gezeurd over punten en penalties en omdat de wedstrijdleiding op een wat los schijnende manier de briefings hield. Hard, omdat de broers Haarhuis lastige, ongebruiketijke combinaties van tasks bedachten waarbij de piloten tot het uiterste van hun kunnen moesten gaan om ze uit te voeren; want ze waren uitvoerbaar!
Internationaal is een tendens zichtbaat rraar mraar der e, ingewikkelder w,'e dstrijden. Piloten zowel als wedstrijdleiders krijgen steeds meer ervaring en willen m66r dan de 'standaard'tasks. Was woeger een dubbele task met een fly-on of elbow als tu'eede deel a1 moeilijk, nu zijn drievoudige opdrachten al geen uitzondering meer. Het is een goede zaak dat het NK moeilijk genoeg is om ervoor te zorger, dat de zich kwalificerende teams later geen modderfiguur slaan bij een EK of WK.
Als piloot heb ik me beslist geamuseerd en hard moeten werken om van de tasks iets te maken. De meest boeiende vaarten vond ik de tweede en de derde: op donderdagochtend de combinatie van elbow met fly-on, met in totaal maar twee markers en op vrijdagochtend de pilot declared goalf elbow/fly-on. Op donderdag kostte het enig nadenken om in
de dubbele opdracht de 'pilot declared elbow' te herkennen, zoals Henk het achteraf noemde. Za'n task is zeldzaam: je kunt nauwelijks de scherpst haalbare elbow varen als je tegelijk sturingsruimte wilt overhouden orn met de tweede marker 66k het doel van je fly-on te kunnen halen - dat sche{p om de hoek moet liggen. Ongeveer de helft van de deelnemers besloot te vertrekken op een hoogte van 500 ft, waar volgens de meteo een nachtelijk windmaximum voor een windrichting van 090 had gezorgd, net boven de inversie. Dat klopte feilloos. Na ruim 10 km de marker eruit met de codrdinaten van het fly-on/elbow-doel erop, globaal pal naar het zuiden de hoek om, weer tien kilometer verder. In dit geval had Buys Ballot weer eens ongelijk branders aan, zo snel mogelijk naar 5000 ft-plus om Iinksom te gaan in plaats van rechts. Soms
waag je klopt...
je af of die wet iiberhaupt wel
Heel belangrijk in wedstrijden met veel gecombineerde tasls is een goed volgteam. Elke keer dat een marker van mij naar beneden krvam stond daar weer die witte auto met het trouwe blauwe karretje en stoven blauwe figuurtjes beneden op het vallende lint af, gewapend met king-size spuitbussen met fluorescerende verf. Zelfs twee markers die later in het kampioenschap tijdens een fly-in midden in de bebouwde kom van Emmen moesten worden geworpen, gingen niet verloren. En dat alles met een minimum aan woorden over de radio. Ook de derde vaart, met drie tasks, verliep zonder veel radioverkeer. Met 040-wind naar een pilot declared goal dat ik eigenlijk net iets te scherp rechts had gelegd, 350 meter mis; stijgen naar 6000 ft voor de elbow, zakken naar 5000 omdat het daar tdch meer naar links ging (geheim wapen...ordinair wcpapier), na ruim 6 km de parachute eruit, ballon slap en naar beneden; marker met flyon coordinaten achter een boerderij in een weitje (weer hollende figuurtjes met spuitbus); stijgen naar 3000 ft om bijna haaks op de richting van sommige andere ballons richting doel te gaan; op het uitgerekende punt weer draaitollend omlaag tot boomtophoogte, rechtsom en in de beginnende thermiek opneer, links-rechts zigzaggend naar de kruising met de wachtende auto-plus-karretje-pluscrew. Marc over de radio in de laatste halve
minuut: "Gooi nou, verdomme, gooi nou!" Toch nog even wachten, intussen zelf snel zakkend; dan de marker eruit op wat later krap 23 meter blijkt te zijn, en nog geen halve kilometer verder landen v66r de thermiek en de Duitse grens (goed dat de afstandslimiet tegenwoordig 200 meter is!). l-ater blijkt de pilot declared goal slecht te zijn (14e), de elbow met ruim 106 graden goed voor een derde plaats en de fly-on idem. Zo is het met veel sturing, drie markers in je zak en twee task sheets voor 66n vaart wirkelijk leuk om wedstrijd te varen!
Natuurlijk zijn er ook minder leuke ervaringen: zoals de eerste start vanaf het totaal
onbeschutte evenemententerrein, waar ik zelf voor een niet al te fraaie vertoning (ballon aan ankerkabel heen en weet wtaaiend op enkele meters hoogte met mensen hangend aan de mand) terecht strafpunten kreeg. Eens te meer werd weer duidelijk dat juist bij wedstrijden het startterrein goed beschut moet zijn. Zeker in Nederland!
Al met al was het, denk ik, het beste kampi-
oenschap dat Nederland ooit heeft gehad. De wedstrijdleiding mag daar best een pluim voor hebben. De briefings verliepen uiterst informeel en toch efficient. Strafpunten werden alleen toegekend als daar Echt reden voor was. Ook Peter Schellhove constateerde terecht dat Europa er met de broers Haar-
huis weer een goed duo wedstrijdleiders bij heeft.
Frank Schweppe
DE UTTSIAG: Acht tasks werden uitger,aoerd in vijf vaartcn.
1.
2
flz Pctcr SchcllhCI,G (BRD) OVBRALL WINNER, @MPEIITION Ad
lLsrtuis
A3l
NEDERIANDS XAMPIOEN 1989
3. Mathijs dc Bruijn 4. Jan Fokken 5. Steven van Arkel 6. RenC van Gamcrcn 7. Frank Schwcppc 8. Henk Broedcrs 9. Paul Kok
6303 5668 4y23 4903
10. Gerard Hoogeslag
3895
11. Dook 12. Paul Dickinson 13. Jiirg Schellhovc
338'2
Weidema (UK) (BRD)
M7 4m
4723
M g2
14. Oscar Dra6
2639
Ton Kurven
?ST
15.
16. Ruud Tibbcrt L7. 18.
6
fulco v.d. Werf Ton Davits
u93 2753 t&56
DEELNEMENDE FIESTAPILOTEN: [,eon lremans, Kees f)ormail, Alma Ruitenburg Martin v.d. Broek, Pier Haven, Wim Hoeksma, Marinus Hulsbergen, RenC van Houtert. OBSERVERS: Stan lauret, Albert v.d. Goor, Frans Knispcl, Rutger Coucke, Arja Burggraaf, Karen Oosterhuis, Antoon Rmvers, Hemen Molendijk,
Jet de Ruiter, Edwin Vontius Kruyff, Ruth Gilbert, John Reuvers, Martin Netten, MarlEne Cornelis, l,ex Maat, Minne Minnesma, Ron Hoenderdaal, Martin Hendrik, Jim Roest, Johan ten Brummelhuis, Echo Eichhorn, Coert Nodelijk, Willem van Katwijk. WEDSTRUDLEIDING: Henk Haarhuis, Jan Haarhuis, Frederic Demenint, Hans Huber, Agres Maat, Gonnie Nodelijk, John Postelmans. JURY: Margriet v.d. Poll-Bocrema, Marian Demenint, Jan Timmers.
Vijfde titel voor 3S-iarige Ad Haarhuis EMMEN/BREDA - Voor de v[ifde keer mag Ad Haarhuis (35) uit Breda zich Nederlands Kampioen heteluchtballonvaren noemen. Hoewel de Westduitser Peter Schellhove met 11 punten voorsprong de competitie in Emmen wist te winnen, betekende de tweede plaats voor Ad het kampioenschap.
Ad Haarhuis werd al eerder Nederlands kam-
pioen in 1982 (Venlo), in 1984 (Beekse Bergen), in 1986 (Loohorst) en in 1987 (hohorst). Internationale successen boekte de Bredanaar in 1985 toen hij eerste werd bij de Open Engelse kampioenschappen en in 1986 toen hij bij hetzelfde evenement tweede werd.
De EK's en WK's waaraan Haarhuis heeft deelgenomen waren voor hem meestal niet zo'n succes. "Op de een of andere manier gaat er dan van alles mis. Ik weet niet wat dat is. Te veel spanning misschien. Mathijs de Bruijn doet het internationaal veel beter", aldus Ad.
Ad haalde in L975 zijn Engelse brevet, dat later werd omgezet in een Nederlands. In ,1983 richtte hij de ballonfirma Ad Ballon op. Hij gaat door voor Neerlands meest ervaren piloot met een score van 1200 ballonuren. "Ik denk", zegt Ad dan oolq "dat die ervaVoorstel redactie: Apart abonnement op 'Ballonstof
De redactie van 'Ballonstof heet het bestuur van de afdeling Ballonsport voorgesteld een apart abonnement op 'Ballonstof in het leven te roepen voor niet KNVvl-leden. Een abonnement voor een jaar - met zes nu[lmers zout zdl 20 a 25 gulden moeten gaan kosten. De redactie van 'Ballonstof hoopt dat ook niet KNvVl-leden een abonnement op ons blad nemen. Daarbij denken we aan crew, observers en anderen. Tijdens de NK in Emmen is gebleken dat veel niet-piloten het blad niet kennen. Sommigen van hen woegen of het mogelijk was alleen een abonnement te nemen, los van het KNvVl-lidmaatschap. Over de praktische uit'werking van het afzonderlijke abonnement vindt de komende tijd overleg plaats tussen bestuur en redactie. In het volgende nummer komen we daar op
Ad Haarhuis en Peter Schellhove: kampioen en winnaar
ring een van mijn sterkste kanten is. Ik ben net wat nauwkeuriger, net wat gewaagder. En ik vaar altijd met een kleine ballon, zoals de Nivea, een Colt 56A Daar kan ik gewoon
goed mee uit de voeten." Ad - die overigens aan alle
1.1 kampioenschappen heeft deelgenomen - vaart de laatste jaren de wedstrijden solo. "De ballon is daardoor veel beweeglijker en ik kan direct iets beslissen, hoef met niemand te overleggen. Natuurlijk, het is dan wel erg hard werken en je mag geen enkele fout maken, maar je hebt , vind ik, alleen veel meer kansen."
Dat Ad met 'slechts' 11 punten verschil van Peter Schellhove verloor, nadat hij wijwel het gehele toernooi bovenaan stond, kwalificeert hrj als 'lullig'. Op de laatste task - de Judge Declared Goal op zondagmorgen - verspeelde Ad zijn voorsprong. "Gebrek aan concentratie, bij het uitpakken van de ballon ging ik door mijn rug. Ik had weselijke pijn. Je vaart dan toch anders." Niettemin kijkt hij terug op het in zijn ogen 'beste NK van alle elf. Al zou ik willen, ik kan niet een negatief punt noemen. Het was gezellig, mooi weer en mijn broers Henk en Jan hadden erg moeilijke wedstrijden uitgezet. Fn zo hoort het, er moet gestreden kunnen worden. En die competitie was er."
GERARD CHEL
terug. 7
De NK-gasman:
t
moet beter
EMMEN - Het Westduitse crewlid van de gebroeders Schellhove lsram er op zondag speciaal voor terug om er een foto van te maken: het gasstation tijdens de NK'89 in
NK was het verschil in attitude van de ballonvaarders. Was de ene piloot elke keer consequent aanwezig bij het vullen om toezicht ie houden, aanwijzingen te geven of om zelf. te vullen, een ander liet alle dagen zijn gezicht niet zien. Ook bleek niet ieder crewlid even ervaren te zijn in het aan- en loskoppelen van de slangen en het ontluchten
De NK-gasman kon hem geen ongelijk geven. Nagenoeg temidden van een woonwijk, slechts omgeven door een simpel, niet afsluitbaar, hekwerkje, heeft er in Emmen vijf
van de flessen.
Emrnen. nBii ons zou dit ondenkbaar z[in, daar is zoiets aan allerlei regels onderhevig.n Verbaasd rnaakte h[i z[in kie\ies.
dagen lang een propaantank staan sissen. Zelfs het veiligheidsventiel op de pomp ontbrak. En aang.ezien de NK '89 verrnoedelijk de meest onervaren gasman van aIle elf kampioenschappen had ingehuurd, r&g na afloop geconstateerd worden dat "godzijdank alles goed is gegaan."
Beeld van de
NK groot feestterrein zonder beschutting
Risico's
In de heteluchtballonsport is het een bekend gegeven dat aan de omgang met propaangas enige risico's kleven. Ballonongelukken hebben vaak een relatie met dat gas. Denk aan Dick Wirth, Rudolf Sassen, Henk Brink en zeer recentelijk Hans Zoet. Niet alle risico's zijn uit te sluiten, maar het in acht nemen van (veiligheids)regels maakt de kans op ongelukken wel kleiner. Gasmans meest opvallende constatering 8
bij
de
Beoordeling? 't Lijkt geen overbodige luxe de piloot nog eens op-zijn (of haar) verantwoordelijkheid te wijzen. Wellicht zelfs dat zijn houding bij het gasstation mee kan spelen bij de eindbeoordeling?
Maar, al met al, zeker is dat de debuterend gasman terugkijkt op een gezellig, spanne-nd, goed georganiseerd en veilig verlopen NK de gebruikelijke stress bij een enkele organisator in den beginne op de koop toe nemend. De gasman stond er middenin: in de stank en tussen de ballonvaarders. Diverse ervaringen rijker. Mits met het veiligheidsventiel, en een aisistent(e), zou 'ie willen zegger,:. tot volgend jaar! PROPAANTJE
Kort commentaar van een wedstrijdpiloot: zelf was ik niet 66n keer bij het gasvulpunt aanwezig. Eenvoudig omdat mijn crew weet hoe ze de gasflessen moeten behandelen. Terwijl zij gas tankten, nam ik met de observer het observer-sheet door of bestelde vast voor de hele ploeg het eten. Dat is niet asoci' aal, maar een noodzaak bij een echte wed' strijd moet de piloot zich kunnen concentre' ren op datgene dat punten oplevert: naviga' tie, tactielg geconcentreerd varen en zeker stellen dat alle relevante informatie goed naar de wedstrijdleiding gaat, samen met de observer. Dat een team de piloot wijwaart van soms tijdrovend routinewerk valt te prij' zen. Maar wel alleen bij wedstrijden! Daanoor moeten ze echter wel weten wat ze doen.
Frank Schrteppe
NK-impressies van twee observers, 'n crewlid en 'n fiEsta-piloot EMMEN - Diverse deelnemers aan het NK in Emmen, onder wie een crewlid, een fista-piloot en twee observers, hebben 'Ballonstof hun impressies doen toekomen van die NtrL Hieronder een - helaas, sterk ingekorte bloemlezing. Observers Nederlandse kampioenschappen zonder observers is hetzelfde als een ballon zonder ripcord. Je kunt er maar beter niet aan beginnen. Ook tijdens de NK waren ze weer onontbeerlijk. Een van hen, Marlene Cornelis schreef ons:
"Een van de leuke kanten van het observer zijn vind ik altijd het kaart lezet. Zelfs thuis gaat er geen week voorbij of ik hang wel een keer boven de atlas om iets op te zoeken. Ik houd van kaarten. En zeker van die mooie stafkaarten die we gebruiken. Lastiger is het dat je steeds zo veel tijden moet noteret. Zit je net gespannen te turen waar de marker neerkomt en dan vergeet je natuurlijk op je horloge te kijken."
"Als de piloot, jouw piloot voor dat onderdeel, goed scoort, dan ben je als observer even enthousiast als hij zelf. en zijn crew. Wat dat betreft is het maar goed dat observers iedere keer bij een andere piloot worden ingezet, want ik hoop toch altijd dat 'mijn' piloot het goed doet." Observer Rutger Coucke heeft zeer verschillende gevoelens: "Soms voel ik rne gOnant, als ik in de watten wordt gelegd. Een andere keer voel ik me een dienstklopper en heb ik een kater als ik weliswaar als observer juist heb gehandeld, maar de piloot er anders over denkt. En een keer neem ik wraak op een norse crew door niets te zeger. als ze verkeerd rijden." Maar ook voor Coucke geldt dat de gezelIigheid overheerste. Rutger schrijft dan ook: "Slechts een ding spijt mij zeer: observer is geen beroep. En laat de kreet 'ik laat wat van me horen' nu eens geen loze belofte
Handel deed in Emmen mee als fiEsta-piloot. Hij voer er onder meer de Miniware-ballon. Zijt voornaamste conclusie: de fiesta-piloot kreeg extra uurtjes slaap. Van den Broek ziet drie grote verschillen ten opzichte van de wedstrijdpiloten: "Ten eerste: De navigatie levert de fi€sta-ballonvaarder geen enkel probleem op, omdat de mand volgepakt staat met plaatselijke reisleiders.
Ten tweede: Ook de fiesta-piloot zelf heeft de gelegenheid om van het mooie landschap te genieten, zonder zich te hoeven bekommeren om het feit of het volgende doel nu wel of niet overvaren zal worden. Ten derde: Prettig waren ook de extra uurtjes slaap waarvan de niet-wedstrijdpiloot kon genieten. Ik had ergens horen zeggen dat de wedstrijdpiloten niet meer dan vier uur slaap mochten hebben omdat ze anders te wakkei in de mand zouden staan. Met als gevolg een nog fanatiekere wedstrijd....." Crewlid
"Het zoeken naar de markers, een van de belangrijkste taken van de crew, is een kunst apart. Ben je alleen maar in de buurt, zie je het lint vallen of sta je zelfs binnen een paar meter van de plaats waar hij valt?." Dit schrijft Daan Boersma, crewlid in het team van Oscar Dragt. Hij vervolgt: " Anders dan bij gewone ballonvaarten bleven wij brj de NK zoveel mogelijk onder of net onder de ballon rijden om er zeker te zijn dat we op elk moment de marker konden zien en aanwijzingen konden geven."
't kukste onderdeel vond Daan de fly-in, alhoewel de gezelligheid bij het inpakken van de enveloppe hem ook wel trekt. Daan kijkt om naar een "geslaagd kampioenschap met zowaat een Duitse winnaar. De tijd is voor
mij omgevlogen."
zijn...."
Fi€sta-piloot Martin van den Broek
uit het
Brabantse 9
Henk Haarhuis debuteert als wedstrijdleider
We wilden het uiterste uit de deelnemers halen' omdat dat goed begeleid moet worden, heb
je een competitie-leider nodig. Inderdaad, je doet dat vanaf de zijlijn. Ja, je probeert om niet arrogant over te komen." Terugkijkerd zegt Henk dat er voldoende vaarten zijn doorgegaa\ om de competitie rechwaardig te doen laten verlopen. "De piloot die het meest regelmatig scoorde, die binnen verantwoorde marges risico's nam, kon in Emmen ver komen. En dat is gebleken." Vond Henk de combinatie van de E1bow en de Fly-on op donderdagmorgen de meest geslaagde task, het niet doorgaan van de vaarten op zaterdag zette een domper op de feestweugde. "Wat ik ook jammer vond, was dat ik door de drukte geen tijd heb gehad voor informele kontakten met de piloten." Henk hijst de w.afie vlag: vaart gecancelled
Beslisser
EMMEN/BREDA - 'Onze opzet was om het uiterste uit de piloot te halen. En dat is er, vind ilq uitgekomen. Ik denk dat we in Em-
men een goede l[in hebben uitgezet in het bedenken van nieuwe combinaties.' Zo reageert Henk Haarhuis uit Breda wanneer hem gewaagd wordt naar z[in bevindingen als competitieJeider tijdens de NK'89.
Was Henk in voorgaande jaren weliswaar nauw bij de organisatie van NKs betrokken, dit jaar was het voor het eerst dat hij zelf alle touwtjes in handen had. En ook al heeft Henk Haarhuis - in het dagelijks leven codrdinator in het wijwilligerswerk - geen brevet, zijn autoriteit als wedstrijdleider werd door een ieder aanvaard.
'Spannend en interessant' noemt Henk zijn ervaringen als 'decisionmaker'. Hij: "Vanaf de check-in op woensdag tot en met zondagmiddag was het een aaneenschakeling van het nemen van besluiten. En ook al kon je overleg plegen, ik moest beslissen."
Tijdens de NK werd een bezwaarschrift ingediend - over de ondertekening van het observer's report - dat Henk afwees, hoewel hij erkent dat "de piloot het recht heeft om terug te komen op de resultaten. De onduidelijkheid daarvoor was mijn schuld, dat kwam door mijn onervarenheid. Maar het was geen reden om die regel te schrappen." Meteo
"Ik vind dat de wedstrijdleider een dienende taak heeft", licht hij toe. "Vroeger was het zo dat de piloten domweg moesten doen wat de leiding voor had. Dat leverde vaak nodeloze complicaties op en leidde tot een steeds arrogantere houding van de wedstrijdleiders. Dat is slecht." Vanaf de zijlijn "MrJn filosofie is dat het doel van wedstrijden de onderlinge strijd tussen piloten is. Maar 10
Een woord van dank richt Haarhuis niet alleen aan 'zijn' eigen wedstrijdteam ("ook allemaal nieuwe mensen, die het voortreffelijk hebben gedaan"), maar met name aan Meteo Schiphol. "We hebben hen veel overlast bezorgd, maar Meteo heeft ons altijd met grote deskundigheid de allerbeste informatie gegeven. Dat vormde de basis voor het kunnen varen van kritische wedstrijden."
GERARD CHEL
Hans Zocil gewond na gasexplosie
'Geen aansteker in de mand als ie iets met gas doef NEDERHORST DEN BERG - Baltonminded Nederland werd op Tkeede pinksterdag opgeschrikt door een bericht uit Nedertrorsi ain Berg: radiopresentator en ballonvaarder Hans Zoet was ernstig gewond geraakt bij de voorbereidingen voor een ballonvaart. Hoewel de eerste berichten melding maakten van 'zeer ernstige brandwonden' waardoor 7.oet _'9nige maanden' zou ziin uitgeschakeld, was hij drie weken later, om precies te ziin op donderdag 1 juni weer actief voor ziir werkgever, Awo's Radio Journaal. Op verzoek van 'Ballonstof heeft de onlangs vijftig geworden Zoet onderstaand relaas geschreven. "Zeventien jaar werk ik met gas, z-onder ongelukken en dat dit,,, aldus Zoit, die overigens een zakelijke notitie levert. "Voor sensatie-verhalen moet men prive maar lezen." De raad van Hans: 'Eigenlijk moet je nooit wat in een mand hebben liggen dat een
vonk kan veroorzaken'. I_aten we-irem aan het woord:
Afblazen "Na een melding dat een van de meters van de gastanks zou haperen, inspecteerde ik in de ballonmand, die in de aanhanger stond, de tanks. Ik had van de vier tanks de ventielen .op.'3fu1?re-t' gezet toen mijn oog viel op een blikje frisdrank dat overgebleveriwas van een vorige vaart. Samen met de eieklromagnetische keukenaansteker trok ik dat blikj6 uit ee.n van de tasjes in de mand. Op dat ogenblik stootte ik met mijn knie tegen aanst-eker en blikje, waarop een vonk moel zijn ontstaan. In de mand bleek inmiddels een explosief gas/luchtmengsel aanwezig, dat direct tot ontbranding kwam. Ook de gasuitstroom uit de vier tanks werd ontstoken. Wat later ontploften de vier tanks."
De les "Aanstekers uit de mand voor er iets met gas wordt gedaan. Beter is nog: tanks eerst uit-de pan-d of aanhanger. En: ook bij uitsluitend het bedienen van de ventielen: HANDSCHOENEN AAN ! En verder heeft het ongeluk mij geleerd dat ik nooit meer dan een tank tegelijk moet ablazen.In dit geval
zou ik dat ene ventiel nog dicht hebben kunnen draaien en waren mand en aanhanger niet uitgebrand." Dank Toet wil van de gelegenheid gebruik maken iedereen te bedanken voor de vele blijken van medeleven die hem van alle kanten hebben bereikt. "Geloof me, ze waren een reuze steun."
Nederlodse ballawaqden in Ruslmd
HENGELO - Op uitnodiging van ballonbouwer Don Cameron uit Bristol hebben eind mei vier Nederlandse ballonvaarders, samen met in totaal 32 anderen uit Westeuropa, deelgenomen aan een ballonevenement in-de Sovjetunie.
Rien Jurg uit Hengelo, Clemens Machielsen uit Oldenzaal en Leon van Tongeren en Kees Hoogstede uit Beuningen (beide laatsten z[in Cameron-importeurs) waren te gast in de stad Vilnis in Litouwen, ter gelegenheid van
een b[ieenkomst van de Socialistische Jeugdbeweging in de Sovjetunie.
De organisatie was in handen van de Britse ballonfabrikant Don Cameron. Hij is bezig om in Moskou een. ballonproduktiebedrijf-op te zetten. Volgens insiders was het ruirn 60jaar geleden dat in het luchtruim van de USSR een heteluchtballon had gevaren.
In een eerste reactie zegt Rien Jurg
tegen-
over 'Ballonstof terug te kijken oplen-'zeer geslaagde. ballonmeeting'. "Het was heel bijzonder, niet alleen voor ons, natuurlijlq miar ook voor de Russen. Er was ongeloohijk veel volk, ook brj de ochtendvaarten.-Heel Vilnis, waar 500.000 mensen woner\ stond op z'n kop."
Rien voer in de Sovjetunie de Festo-ballon, een Cameron N-90. In totaal maakte hij zes vaarten. "We waren in het begin wat scbp_ tisch, maar het is ons op alle-fronten meegevallen. De Russen waren dol-enthousiast ei ook de accommodaties waren prima." Zie ook pagina 19.
11
PARABALLOONING IN OOSTENRIJK Na een onderbreking van biina vijf jaar organiseerden de Oostenr{ikers (dat wil zeggen: het Team Polar, organisatoren yan EK en WK hetelucht, elf jaar BP Alpine Race en verschillende Gordon Bennet gasballonraces) half april dit jaar voor de tweede keer een wedstr[id paraballooning. In oktober 1984, bij de eerste wedstr{id dus, deed voor Nederland Ton Kurvers daaraan mee. H{i behaalde toen een zesde plaats. Nu werd de Nederlandse eer verdedigd door de PH-JOY met Frank aan de branders en de Oostenrijkse para Gtinther Draxl in de mand voor het precisiespringwerk Dat leverde opnieuw een zesde plaats op. para moest op de flessen zitten). De combinatie van v66l gas en een wat mollig postuur bracht hem met die ballon sneller naar beneden dan de anderen. E6n keer haalde hij zijn parachutist zelfs in...
Go! Giinther uit de mand en direct stabiel.
Locatie was natuurlijk Bundessportschule Schielleiten in Stubenberg. De mooiste plek die voor ballonvaren denkbaar is en inmiddels, na een EK en een WK het balloncentrum van Oostenrijk. Opdracht voor elke vaart: beginnen met een fly-in naar Schielleiten, op minimaal 3000 voet de para eruit voor de precisiesprong (scoren alleen binnen 10 meter van het centrum!) en dan proberen de marker op hetzelfde doel te krijgen. Maximale hoogte voor het droppen van de marker uit de ballons: 100 voet boven de grond! Het was dus zaak om zorgwldig de startplek te kiezen, hoog aan te varen en al snel te dalen v66r de para de mand verliet, zodat je met wat 'dumpwerk' de daling ondanks het plotselinge gewichtsverlies op 700 ft/min of meer kon houden na de sprong.
De echte waaghalzen vielen met hun ballons als slappe paddestoelen de springers achterna om het doelkruis nog te kunnen halen. Dat laatste lukte alleen Jo Starkbaum (wie anders) een paar keer heel aardig. Maar die had dan ook een kleine Colt 56,{ van Skyquest met een speciaal piepkiein mandje (de t2
Na de fly-in was de koek nog niet op en volgden nog tweede of derde tasks. Bij 66n vaart moest v66r de fly-in op Schielleiten al een andere task (een verkapte hesitation waltz) worden gevaren. De 's ochtends snel opkomende thermiek maakte goed scoren vaak onmogelijk. Het weer was tijdens de drie vaardagen sowieso nogal wisselvallig: zorL als die niet werd verwacht, onaangekondigde stortregens tijdens of vlak na de landing. We maakten vier vaarten en als altijd koos Frank weer de boeiendste landingsplaatsen, die zowel uithoudingsvermogen als creativiteit woegen van de volgers (Liarne Carrad, Fred Meijlink en ikzelf). Maar bovenal: volop genieten van de prachtige omgeving, schitterende vaarten, perfect hotel (om vijf uur 's ochtends al een zalig groot ontbijt!), de bekende grote schnitzels en lekkere Riesling. En een fantastische parachutist. Hoewel een ballon voor Gtnther Dra:rl volledig nieuw was (ondanks 1500 sprongen), kende hij nooit zenuwen en scoorde fantastisch: 8 centimeter, 6 centineter, 5 centimeter van het elektronische hart van het doelkruis. Slechts 66n keer haalde hij het niet, scoorde twintig meter en haalde zo nul punten. "Eigen schuld", bekende hij achteraf. "Ik liet me achterover vallen om jullie fia te kunnen kijken en dat kostte te veel tijd. Maar wel garu toll, zo'n ballon die in de verte verdwijnt." Een moordgozer. Volgend jaar zijn we er allemaal weer. Voor wie nog twijfelde: het duo Jo Starkbaum/Grinther Schabus werd natuurlijk eerste. Dat moet toch saai worden... Marc Schweppe
BESTUURSMEDEDELINGEN
EVENEMENTENAGENDA
BREDA - Het bestuur van de afdeling Ballonsport heeft de piloten Rudolf Sassen (tevens jurist) en Frederic Demenint gewaagd zitting te nemen in het 'juridisch overleg' tussen de RLD en de Kl{VvL oyer een nieuwe RTL.
EVEI.IE\TE!{IE\T BT,JIIENIAND
AUGUSTUS/WTEMBER
XIS -219, EaFLn{ LrK tl.tim.t Ch'qftnshiFa David Bareford,
Per afdeling van de KNVvL wordt geinventariseerd of de huidige wetgeving voldoet en of er nog wensen zijn die in een nieuwe wetgeving meegenomen moeten worden. Doel van de inventarisatie is om een zo goed mogelijke nieuwe RTL te kri.1'gen en om nog niet gerealiseerde zaken alsnog te verwezenlijken. Met dat laatste worden aspecten als instructie-bevoegdheid, commercieel brevet en dergelijke bedoeid. Frederic vertegenwoordigt in het 'juridisch overleg' namens de afdeling de gasballons, Rudolf behartigt de belangen van de heteluchtballons.
W4 5A
85U750
t - 10 sqrtcmbcr, Drritsla(
lc Intcro DamcrMotrdfiadq Niirnbrcctt 20 ballons. Rainer U, D-5226 Reichshof/Alpe, 0D,49 2261
Hasenclever, AlpenstraBe 53987.
16 - 3) scptcmbcr, Oostcodik, Ballome&cn Snrbcnbcrg/SchblbitctrFremdenverkehrsverein,
A{223
Stubenberg am See.
Iokatie EK
'86lWK',87. NOVEMBER,
m-?9nocmbcr,trrlpn, IVK Hctcluchtballonriarcn,
.s"ga
EVENEI\dENIE{ BINNENIAND OKTOBER,
6-8o&tobcrrVccndam. 'Ecrstc Vccndaoncr Ballondagcn'. Info: .tran Folrtcn, IEr9&J-34,3fiI
Eendekooien Nogmaals de eendekooien. Het besruur is er nog niet in geslaagd een complete lijst te krijgen van alle eendekooien in ons land. De reden is even simpel a1s verbazingwekkend: zo'n lijst is er niet. Op verzoek van de afde-
ten alsnog zo'n overzicht te produceren. Piloten die inmiddels bij het secretariaat een lijst hebben aangewaagd, moeten derhalve nog enig geduld hebben.
LLON LLONVAARTEN Meer dan 30 jaar hete ballonervaring staan garant voor langdurige seMce en betaalbare brabantse gezelligheid.
Bel Henk Broeders of Ad Haarhuis
DeaterQWgffi AD BALLON Tuioensira6t 75a 4818 GT Ereda Telefoon 076
-
145 372
13
EN TOEN...DE HOOGSPANNING! In Aerostat lazen w{i
een horror-story oyer een botsing met een hoogspanningsleiding in de Oostenriikse Alpen, deze winter. We geven het hieronder verkort weer. Gelukkig vielen er geen doden, hoewel piloot zowel als passagier met brandwonden in het ziekenhuis moesten worden opgenomen. Piloot Robert OIIier schreef zelf ziin ervaring op.
De vaart van Ollier et zijt copiloot Trevor Broadhurst (ook gebrevetteerd ballonvaarder) vond plaats op 31 december L988, in rustig weer (5 knopen grondwind, 10 knopen op 10.000 ft, een QNH van 1039 hPa), in het gebied rond Filzmoos/Schladming, aan de voet van het Dachsteingebergte.
Ollier en Broadhurst kozen voor een tamelijk steile approach naar een mogelijk landingsveld. Op het laatste stuk namen ze een marge van ongeveer 60 voet boven de laatste bomen, en daalden snel om de mand stevig in de bevroren sneeuw te kunnen neetzetten en zo wegglijden op het beworen oppervlak te voorkomen. Draden!
Ollier vertelt: "Op dat moment schreeuwde Trevor 'draden!'. Ik kon mijn ogen niet geloven. 30 voet voor ons en tien voet lager waren inderdaad draden. Er was niets wat we konden doen. Al had ik tien branders gehad had de ballon nog niet snel genoeg lift kunnen krijgen. Dumpen deden we instinctief niet om niet geelektrocuteerd te worden via de staaldraad in de riplijn. E6n of twee seconden later raakte de bodem van de mand de 33.000 volt-kabels en veroorzaakte onmiddellijk een forse explosie doordat de draden koitsloten. Door de "rro.-e hoeveelheid energie die vrijkwam werd alles in de weg van de draden doorgebrand, alsof een heet mes door de boter ging.
De mand en alles erin was direct een wurbal van brandend propaan. Alle slangen waren doorgebrand en propaan sproeide overal; 66n gastank was eveneens door de stroomstoot doorgebrand en dumpte brandend propaan in de mand. Een seconde later rolden we beiden door de sneeuw om onze brandende kleren en huid te t4
blussen. Gelukkig voor ons waren de kabels van de mand doorgesmolten en waren \r'e mBt de vuurbal ongeveer zes meter omlaag gevallen in de sneeuw. Door puur geluk wisten we op 6€t of andere manier van het inferno weg te komen, maar hoe we er levend uitkwamen zal ik nooit begrijpen.... Trevor ramde zijn brandende hoofd in de sneeuw en brak daarbij zijn neus."
Ollier en Broadhurst werden opgenomen in het ziekenhuis van Schladming. Ollier had eerste- en tweedegraads brandwonden aan zijn gezicht, rechterarm en -been en zijn buik. Broadhurst had een verbrand gezicht, drie beschadigde ribben, verbrande longen er ernstige interne kneuzingen. Hij was ook tijdelijk blind door de elektrische flits van de hoogspanning.
Ollier geeft toe dat de oorzaak van het onge luk zijn eigen fout was. Op het moment dat het gebeurde was er ook geen tijd meer om al die dingen te doen die de theorie voorschrijft, zoals kranen sluiten en slangen leegbranden. Wat moet je ook doen tegen een tank die door een vlamboog wordt doorgebrand?
Kleding betangrijk E6n goede raad geeft hij iedereen: draag de juiste kleding. Zoals vele ballonvaarders die in de winter in de bergen varen, droeg hij skikleding. Zijn skibroek was volledig weggebrand en alleen zijn katoenen onderbroek voorkwam uiterst gevoelig letsel! "In de toekomst hoort goede katoenen kleding of zelfs nomex ondergoed of een nomex overall tot mijn standaard uitrusting", stelt hij. Hij beveelt ook drielaags nomex autosport-handschoenen aan.
Het onderstel van Ollier's ballon werd overigens geheel verwoest. Zelfs de aluminium delen bleken naderhand volkomen vernietigd. Alleen de onderdelen van roestvrij staal, hoewel geblakerd, overleefden de ramp. Wellicht een argument voor gebruik van de moderne roestwijstalen cilinders. FS
Maarsseveen: gezellige meeting
Wie Jan Haarhuis en Jan Maat ecn beetje tent, weten dat_ze samen prima ballonmeetings kunnen organisercn. Dat bleek weer eens duidelijk tijdens het Pinksterweekend (13 - 15 mei) aan de Maarsseveense Plasscn. GezeJligheid vas trcef; de commedile druk gering en met de trutp van yeel.o.a! dat samer goed voor een prima ballonweekend. Een slordig dozijn ballonteams bood het publiek een iraai ?estijn, wierp onf".*r"[ierfdct nog een handjevol parachutisten af en genoot na.afloop n__b1*:c1", en aar.-tafel (door de Jannen-en hun -maten) uitgeserraerdioua".'. En aat iibs 6p aie aangename Bredase manier uraarbij je niet te veel MoEr- volgend jaar weer, jongens! Ms
I
nr
EK
d eke yzer assurantien bv verzekeringen hypotheken f inanciering pensioenen Bei voor informatie over ballon-vezekeringen Arjen Ripson.
Wilhelminastraat31, 4818 SB Breda, tel.O76 -224250
s::b mrEt
i.lio 15
.,EEN NIET TE VERTEREN PROBLEEM'' Op zondag 28 mei j.l. werd ik geconfronteerd met een, op z'n zachtst g€zegd. moeilijke situatie na de landing met een ballon in de omgeving van l-eerdam. Zonder verder in detai te treden over de ooruaak of de toedracht vandit incident was het overduidel[jk dat het de druppel was die de emmer deed overlopen voor de betreffende landeigenaar. nHet moet afgelopen z[in met d-ie koleredingen, voor duizend gulden kun je het spul inpakken!' Onder politiebegeleiding werd de ballon uit het weiland gehaald. Achteraf bleek het met name 's mans zondagsrust te wezen die ik had verstoord. Hoe dan ook hebik bij het kokende gedrag vart deze man mijn waagtekens gezet. In beginsel zou de oorzaak wel eens heel ergens anders kunnen liggen. Om te beginnen is het duidelijk dat er in de omgeving van IJtrecht en het Gooi veel met ballons gevaren wordt. Tien tot twaalf ballons op een mooie zondag is niet overdreven.
Het is toch opvallend dat er bij al die ballonvaarders nooit problemen zijn... sterker nog, je hoort ze riet. N66it problemen met boeren, n66it schade, geen ztchtje wind bij de landing...er is eenvoudig niets aan de hand. Zelf heb ik de indruk dat het ook best 'meevalt' met de aard van de problemen. Af en toe wordt er een ballonvaarder in elkaar geslagen, maar dat geeft niet. Who cares? Met de omvang van het boerenprobleem gaat het inmiddels zo ver dat er enkele actiegroepen ontsproten zijn tegen de ballonvaart. Een schrijven van B&W van Eemnes met het verzoek deze gemeente op grote hoogte te overvaren; een artikel in de Gooi- en Eemlander; de vereniging Curtevenne te 's Graveland wil een klacht indienen bij de RLD over het toenemend aantal bailons dat in deze regio overtrekt. Ook kunt u zich aanmelden bij de actiegroep de Vijf Herenlanden. Die laatste hebben jullie aan mij te danken, want 'ik had daar op zondag niet motte komme!'
I{et aantal vliegbewegingen in de omgeving van Hilversum blijkt schrikbarende vormen aan te nemen. Gelukkig is het nog niet zo erg als op vliegveld Woensdrecht, alwaar het volgens de omwonenden iedere dag oorlog is met die pittige Pilatus vliegtuigjes - prachtige machientjes overigens. Ik kan me wel iets voorstellen bij die ooriog daar. Maar dat terzijde. De hoofdoorzaak van het probleem ligt bij de gevleugelde tweevoeter. t6
Helaas is het nog steeds zo dat de kracht van een mens ten enen male onvoldoende is om hem of haar de eigenschappen van een vogel te geven. Bijgevolg worden er nog steeds pogingen ondernomen om zich in de lucht te verheffen, al dan niet met hulpmiddelen. Gezien het toenemend enthousiasme voor het sportvliegen in het algemeen zou ik me kunnen voorstellen dat er tenminste bij ons ballonvaarders wat meer overleg tot stand komt om een aantal misverstanden met boeren uit de wereld te helpen. De algemene verstandhouding tussen boeren en ballonvaarders zou daarmee verbeterd kunnen worden. Bij het bestuur zijn enkele voorstellen op tafel gelegd die een bijdrage kunnen leveren ter verbetering van de situatie. Het is belangrijk dat u, als ballonvaarder, reageert op die voorstellen. Ten eerste een pilotenoverleg, zoals Hans Zoet dat jaren geleden al voorstelde. Voorstel is vier keer per jaar met aanluitend een 'Pilot's Circular' zoals dat ook in Engeland het geval is. Ten tweede het verdelen van Nederland in een aantal regio's, met in ieder gebied een centraal telefoonnummer waar men zijt genoegens of ongenoegens kan uiten over mogelijke schade die door een ballon of ballonvaarder is aangericht. Daarmee samenhangend een overlegconstructie met boerenorganisaties om de verstandhouding te verbeteren. Er is ook een voorstel om een loterij voor boeren op te zetten. De meningen daarover lopen sterk uiteen. Het principe zott zijn dat er een geldprijs te verdienen valt - de Amerikaanse methode.
We willen graag uw reacties hierover op schrift hebben voor publicatie in het eerstvolgende nummer. Dmt
f,/cftlcme
Een dringend schrijven van het bestuur aan alle piloten over de problemen met boeren, vooral in de regio Utrecht, is onlangs rondgestuurd.
TECHNISCH NIEUWS Thunder & CoIt heeft de reela branders uitgebreid met een gemodificeerde versie van de Colt C3 brander. Heel toepasselijk heet het nieuwe model de Magnum. VericUll met de 'normale' versie van de C3 is de toepas_ sing van een 'toggle valve' in plaats van de van Colt bekende kogelkranen (die mer die hardhouten handvaten;. Oe nieu*,e blast valve draagt de naam Superseal Valve en kan als extra worden geleverd. UiterLijk lijkt het djng wat op_een Rego blast valve; hij werti llthans qua bediening op dezelfde manier. De bekende problemln var de O-ringen in standaard Rego ventielen - lekkages 5i; tage t_emperaturen door het hard worden van di O-ring rond de centra_le as - zijn drastisch verholpen door geen rubber riag meer als seal toe te passeq maar een met grote precisie vervaalqqdJ af d i ch t in g ru, pol"yt.trahuoi_ ethyleen (PTFE), berer bekend ilr- T"flon. PTFE is inert, reageert neutraal op propaan en butaan en zotgl r.oor gering. *riJ.rrir; ;; h.oge slijtvastheid van de ifOicfiting, 'di" "op zijn plaats wordt gehouden door eln inwenOi_ ge veer van roesrlTij staal. Volgens T & C functioneert de nieuwe kraan n"og foutloo, Uii 250 graden onder nul! Fen,dergelijke oplossing is niet goedkoop. In de chemische industrie -w.orden v-ergelijkbare afdichtingen, met een afdichtvlak vin koolslof, toegepast rond de assen van sneldraaien_ de hogedrukpompen. Daar noemt men ze 'mechanical sealsr en een luistgroot exem_ plaar kost ongeveer even veel ils een aardige auto. lVlaar goed, ballonvaren is intussen oo-k geen kinderspel meer. Thunder & Colt heeft nu ook een opvouwba_ re mand in het programm4 die gesc^hikt is voor vervoer achter in stationcari - of in zakenvliegtuigjes. Verder hebben ze recent ,s
werelds grootste hetelucht-luchtschip afgele_
verd,loor gebruik boven tropische regenwou_ den. Het gevaarte, een AS26i , 47,g meter
lang kan een last tillen van driekwart ton. Een groep Franse wetenschappers gaat hem gebruiken om een opblaasbaii ptailorm neer te laten op te toppen van het Zuidameri_ kaanse regenwoud.
Cameron Balloons_ maakte onlangs een speci_ met zitplaatsen voor in-valiOe p'assa_ il: i3rO giers dn piloten. Verkrijgbaar op aanwaag.
Inmiddels hebben ze in Bristol ook een 66nmans ballon, de 'Skyhopper'. In wijwel ieder opzicht afgekeken van,lawel, de Colt Cloud_ !gpp"r. Er zijn echter 6nkele verschillen. De Skyhopper heeft een meer geprononceerde zitplank met kleine ar-steuities. In de rech_ ter steun zit de controlehendel voor bedie1r1ng van de brander, in de linker de ontstekingsknop voor de piezo-onsteking van de miniatuurversie var de Mk4-brarfer. Net als de Cloudhopper .kan de piloot zichzelf tUd;; de vaart omdraaien, omdiat brander, tarrk en stoel zijn opgehangen aan een gelagerde ring. Standaard formaat van de Skyhopper envelop is 24.000 cu.ft. Een 34.000 *.ft. ir' ook lever'_
baar.
Elke normale Worthington aluminium tank kan worden aangepast-voor gebruik met de Drrynopper brander.
A1d.T. belangrijk nieuws bij Cameron is het geDrull( van een waterafstotend geinpregneerde stof, die inmiddels standaard-is i"grioiiA. De nieuwe coating heet Waterguard - overigens niet een coating maar eei door-en-door impregnering. Voornaamste functie is het voorkomen c.q. vertragen van schimmelvor_ rrung. na nat inpakken - de kans daarop is gereduceerd tot minder dan de helft. AAui"s blijft echter ook nu: zo snel mogelijk droge; door de ballon weer op te blazei. Cameron Balloons Holland meldt verder verheu.g.d te-zijn met een opvallende personeelsuitbreiding: _met iryani van 1 september werkt Gerhard Hoogeslig itdaar.
t7
BAUO@NS
ffi#e&&re* GROETEN UIT JOURE
l* ,r,_
';h 2" tl'
18
Cameron Balloons Holland B.V. Kerkplein 17, 7631 EV Ootmarsum. Postbus 33, 7630 AA Ootmarsum Telefoon: 05419 - 3210. Telefax: 05419 - 2865. Prod u ktie: Hanzeweg 16,7591 BK Denekamp. Telefoon: 05413 - 3939 RLD erkend luchtvaarttechnisch bedrijf
TARPTAUTINE ORO BALIO}IU SVENTE
t]
na-{^-tet-al begrepen: ballonvanen in Litauen - 66n van de Baltische republieken waar we eigenliik niets van_ weten. Vilnius, de hoofdstad van Litauen, werd door lfroskou ,urrgu*.r.n als de plaats waar voor het eerst in de Russische geschiedenis een heteluchtballoner.rr.-..i ,o, plaatsvinden De plaatselijke ballonclub besctritte dankz[i contacten met andere oostbloklanden aI oYer een ballon en enige enaring.
De 'Irnin Konsomol', een soort scoutingclub naar dan met veertig miljoen leden wit ballonvaren. Men weet van dit kapitalistische :ijdverdrijf nog niet veel af en dui is iedereen '* elkom die iets aan kends kan bijdragen. \Iet Cameronksi Ballon:ki r,r-erd een piotocol ondertekend voor de boug' \-an een fibriek u'aar in licenrie ballon-i moeten g'orden vervaardigd. Deze v[esende l-ada's *,orden dan verkocht aan de diierse ballonverenigingen en aan andere oostbloklanden.
Het was Alan Noble van Cameron Bristol die ongelooflijk veei werk heeft veizet om dit ballonevenement_mogelijk te maken. Dertig
teams, voornamelijk C.B.-dealers, uit de hele wereld namen deel. Onder uitstekende weers_ omstandigheden werden zevel starts uitge_
voerd.
Opvallend *,as het grote aantal belangstellen_ den uit alle *'indstreken van de Sovjelunie. Iemand woe_q ons of we ook naar Ama Ata kwamen voor een afstandswedstrijd; we weten het nog niet. Om begrijpelijke redenen was a.an deze meeting nog geen wedstrijd verbon_ den, dus verklaarden tt.e een naburige raket_ lanceerinsrallatie tot pilot declared {oal. Drie keer gingen \\'e er otrer heen met eEn filmende. en fotograferende passasier aan boord en vriendelijke soldaren. ar aarind met hun machinegeweren, onder ons, De meeste teams hadce: _qeen transport en werden met grote legert:;i-r. lper bAllon ..:1) S.-Ugrgen. De kaar:en cie *e kregen bleken bij nader inzien .:ii i9-ll re srammeL wat mijn collega aan Char.re Benning de vraag ontlokte of ze \r.aren overgenomen van de zevende Panzerbrigade. Charle heefr gelukkig wij veel gevoel voor humor. De briefings waren veel leuker dan bri ons. Van de opgegeven w.indrichting klopte nooit iets. En of we niet lager dan 6en paar meter over de stad wilden varen en lievei niet over het vliegveld, maar als het niet anders ging, dan graag op 50 meter! Nog nooit heb -ik -' zoveel.ballons tegelijk tussen flatgebouwen door zien varen. Er werd geland -op daken,
bruggen, binnenplaatsen... Trolybussen veroor11gk!en aanrijdingen en het vliegveld van Vilnius heeft de Tupolevs ver uit de buurt moeten houden voor de wiendelijk kijkende 'Uncle Sam', de speciale Engels/itussische ballon en al die andere batlonviarders die 66n keer in hun leven mochten varen op een manier waaryan ze it het ,vrije' westen alleen maar dromen.
Cultuur wordt met een hoofdletter geschreven, dus veel kerken en volksdansen. In zijn speech tijdens het afscheidsdiner merkte dL verantwoordelijke generaal op dat dit evenement, waarvan hij zeer had genoten, twee jaar-gelede-n nog'niet mogeHjk was geweest en.dat de- legertrucks die-hij-ter beschikking had gesteld, veel beter ingeLet konden *orl den voor het ballonvaren dan voor het doel waarvoor ze waren gebouwd.
Kortorq ondanlcs alle moeilijkheden met visa, doorreisvisa en nog meer visaversa is het zeer a:rfi te bevelen orn aan 66n van de vele in aantocht zijnde ballonmeetings in Rusland deel te nemen! En voor balloniaarders die van nature al gewend zijn, geduld te hebben met het weer kan het niet moeilijk zijn om y,at geduld te hebben met al die-aardige Russen die nog niets begrrypen van onze westerse'turbo'levensstijl. Kees Hoogstede
t9
ie \3
r'i3'.-;E T.'.$#,
t#
s