. IlI I}IT HUIIIIIER
,i:i. t:
,'
.
O.A.:
BTILOHYAREIT BII ZOTSUERDUISTERIIIIG
a BATIOIUDBOP
o HEDERTAID5
f,
AIUIPIOEiISCHAP
a ]
YAREilD OHDERITIEISEB
a
BALLOflVABET IH POETUGAI
o FESTIUAL BOYEflTL
a BALLOTYABEil IIII OE SAHABf;
.
O BBEITLITG ORBITER
3
a FOTOWEDSTRI'D
1
o lorlBEr(EruD
O BOESHAT Ofl DERSCHEIDIITIG
o TIEUTTE BALTOIIIS
o HED8Efl DAT...
o FES?IYAL FRAUEHFELD
O TAATSTE YAART
YIX PII.Ails
a AGEilDA
Een uitgaYe van de K,N,V,uL.
Afdeling Ballonsport
Jum 1999
%'&
BALLON MEDIUM
Deater 56oBALLooNs
J
*i.i
.:
h-_a
RLD erkend onderhoudsbedrijf
Bel voor informatie betreffende: Keuringen Reparaties Presentaties Verkoop
Jan Oranje of Ron de Jong.
BALLON MEDIUM Persephonestraat 19 5O47TT Tilburg Tel: 013 - 5713140 Fax. 013
-
571g144
Redactioneel
COLOFON Balloristol iuni 1999 Een uitgave van de afdeling Ballonsport van de
KM'vL.
Een infbrmatief blad voor Nederlandse ballonpiloten, leden van de KNYvL atcleling Ballor-rsport en andere belangstellenden.
Het bock 'Nini Boesrnan, 50 jaar ballonvaren', geschreven cloor Elise Her'li-gers, heelt bij heel u'-at ballonr.aarders herinncrineen losgenaakt. Sinds het boek is uitqekorlen 1a'ijgt de redactie verhalen toegestuurcl ol-er b:rllonavonturen uit dc begintijcl van cle heteluchtballrnvaart. Het zijn nostalgische en r-aak u.onder-1ijke r
I)e
r:edactie beslist over het al clan r-riet
opnelnen van artikelen. De verant\4.oor-
deliikheid voor tle inhoucl van de artikelen komt voor rekening r.an de betroklen schrijver.
erhalen. De redactie l-reeft dan ook besloten orn rep;elmatig zo'n oucl ballonavon-
tuur in Ballonstof te plaatsen. Foto omsktg:
Het
eerste lor.artaal van 1999 heeft r.eel 'stofl opgeleverd r-oor cleze dikke en
inte-
Edu'in Muller
ressante Ballonstof, nraar het redactier'verk gaat ons boven het hoofcl groeien en
u.ii vralien dan ook dringend om nieuu.e redactieleclen. Bel ons, zodat u.ij u kunnen infbrmeren or.er
cle
Eind.redaaie:
inhoucl r.an het u,erk en het aantal urcn clat dairrvoor
N{arldne Cornelis en Elise Heyligers
nodig is.
St. Antoniesbreestraat 35 K,
KOPIJ VOOR DE VOTGENDE BALLONSTOF GRAAG INLEVEREN VOOR I5 AUGUSTUS BIJ DE EINDREDA€TIE:
1011 HB .\rlsterdam Tel,/lh-r:
ST.ANTONIESBRE ESTRAAT 35 K, TOI T HB AMSTERDAM. TELlFAX: O2O 6209r62.
020 620 91
62
Refuraie Ben Bldss, Rutger Coucke
INHOUD
Vor'm.geaing:
,\'Iice & l'Icn/Rutser Coucke
Redactioneel
De was binnenhalen op 5000
ft.
17
Postbus 1+5, 12+i ZJ's-(lraveland
Kan dat zomaar?
i I I
Afdel i nqszaken:
r
18
trzckerins; I-ijst 'Erkencle piloten';
Breitling Orbiter
3
21
I
Ballonvaren in de schaduw van de maan
I I
J.rc,,b Kuiper
Zon sve rd
u
4
Koen Barerrrls
Fotowedstrijd
Postbus 6365, 7503 GK Enschede
Ben Bliss
TLI: (t:J +6 I +o
(On)Bekend
isterinq
Bc,.'kbe.prekrnq door Elise Heyligels
Elise Heijligers
Ballondro
Boesman-onderscheiding
I
27
I
Z.ii-' L; gcr Dicderik Ilccuv.isscn
El". Hq,ltg."
I
Nederlandse Superkampioenen in de Ardennen
Nieuwe Ballons
28
Ballonfestifal Frauenfeld
29
:
8
\l:ri;ne (-orntlis
EJise Hey-ligers
Ilemy
10
in gesprek met
Festival Bovenal
13
PH-ANS de 'Sunrise'
30
40
Ada
enentietsrie! en o p o anaro ag: Barer.rds 053 '161 46 55
Ab onnement B a.llonstof
f
15
uo
or
30,- perjaar.
Aanr.-raag abonnement
\\'ilnra Barends,
ltij
te1: 0,i3 +61
16 55.
ISSN: 1386 - 1700
.loop dc \\11de r
i
r--
bij het lroofdkantoor: 070 321 51 5i
niet-leden:
Aqenda
Elise 1Ier ligcrs
Portugal-HAB-Transcrossing
\4/ie lid il'i1 u,orden van de I(NYr.L,
\\thna
Hans }labers
van Loosbroek
jj
afdelinq Ballonsport, ken zich melclen
Ben Bliss
Varend ondernemer
I
Drule:
Elise Heyligers
I
':
dtpprof@etronet.nl
Marldne Cornelis interviewt Wilma Barends
Pr..s:rsiersfbldcr ballonv:rarten.
I
Tcl: 015 656 l7 )1
Ballonvaren in de Sahara
Secretrriart ondcr,qebracht bii KNryvT-; Tl-Lernau'eekeinde blllonvlren; (l eroelige
I}''T
AFDELINGSZAKEN SECRETARIAAT ONDERGEBRACHT
GEVOETIGE VERZEKERING
BIJ KNVVL
De Nederlandse Luchwaartpool gaat zich steeds nadrukkelijker afi.ragen hoe
Het secretariaatswerk van de afdeling
het toch komt, dat er in gevoelige gebieden nog schade wordt veroorzaakt. Zi)
Ballonsport wordt sinds 1 februari
gaat er vanuit, dat iedere ballonvaarder op de hoogte is van de
bij de KNVvL, voor 8 uur per week. Danidlle Kloor is voor
gepubliceerde corirdinaten van de gevoelige gebieden en zich ook houdt aan
informatie over de ballonsport direct
seert met klem deze gevoelige gebieden te mijden. Verzekeraars zouden zich
secretaresse
E
I
in Ballonstof
1999 gedaan door DaniElle Kloor,
bereikbaar op de
lijn
de aanbevolen hoogte en radius. De Keyzer,
070 3143603, op
bij monde van A. Ripson, advi-
op het standpunt kunnen stellen dat de schade toegebracht binnen een gevoe-
dinsdag- en donderdagochtend van
Iig gebied geen'onzeker voorval' (basisprincipe van verzekeren) meer is.
9.00 tot 13.00 uur. Fax: 070 3243900.
E-mail: knwlbal@xs4a11.nl. Zij is niet 18 augustus.
r.oor mindervaliden. Atlrie Spieren-
TIJST VAN PILOTEN DIE PASSAGIERS VAREN
Hans de Vos venrrlt in het besruur
burg hacl een complete ballonuitrus-
KNVvL-Erkende Ballonvaarders die
afdeling Ballonsport de functie van
tinEJ meegebracht en
secretaris.
infbrnratiernateri:rrl over cle KN\.vL.
bereikbaar op 8 juli en van 19
jilt tlm
van Iloesel \l'as te zien en cle mancl
Ballonstof
THEMAWEEKEINDE BALTONVAREN
er-r cle
verder lag er
Historische
op de lijst van 'piloten die passagiers varen' willen voorkomen, kunnen zich
schriftelijk opgeven bij het afdelings-
Ltrchn,rrrt \trcrriging. lrr rrter ritri-
secretariaat. A.u.b. uw naam, adres en
nes \\-2lren cle futuristische mancl van
telefoonlummer opgeven onder ver-
Iluller
melding van 'Passagierslijst' u!^ f^*,
Dit voorjaar heeft het
E.
Luchwaartrnuseum Aviodome op
van-J. \rerrneulen te zien. De kinde-
070 3243900 of
Schiphol een aantal thema-weekends
E-mail: knr.'vlbal@xs4all.nl.
georaniseerd voor iedereen die gein-
ren mochten er-en in de mancl staan en een jonqetje riep: "\dranneer gaan
teresseerd is in de luchtsport. Het
u'e nu ornhoogi"
mensen die informatie vragen over
themaweekeinde Ballonvaren was op
\\raar s"aren cle andere ballon-vaar-
passagiersvaarten en gepubliceerd op
en cle zelfgen'raakte Lrallons
Deze lijst wordt toegezonden aan
8 en 9 mei. Het publiek kwam met
clersi Het thenrarveekeinde rvas een
onze Internet pagina. De lijst, waar
gerichte belangstelling naar dit bal-
blan-rege r-oor ballonvarend Necler-
alleen naam, adres en telefoon-num-
lonweekend, maar moest het doen
lanrl en een gerniste kans...
mer van de piloot op staat, is uitslui-
met een minimum aan ballonmateri-
tend bestemd voor KNVvL-Erkende
aal. De driehoekige mand van Hans
Ballonvaarders.
Tarieven 1999 - LTO - Gasunie RICHTLIJN VOOR PILOTEN Gewassenschade per m'z Weide, gras- en hooiland lnzaaikosten incl. bemesting Verpleegkosten g rasland (bij nieuw ingezaaid grasland) Tarwe Rogge Gerst Haver
/0,35 /0,09 /0,18 /0,33 f 0,22 f 0,25 f 0,21
Snijmais 'Suikerbieten Voederbieten Consuptieaardappelen Zetmeelaardappelen Peulvruchten Bruine bonen Koolzaad
Vergoeding mensuren f 48,90 Vergoeding machineuren /113,- (bouwland) /1 03,- (grasland) **, .-:&{, **",*-, ffi :+.A,[, l*+6nSp0'n $@ ryeii
F?&&i
/0,35 f 0,84 f o,37. f o,92 /0,65 f 0,22 f o,32 /0,19
PASSAGIERS INFO Na nuttige bijdragcn r.an enkele zeer betrokken lcclcn is de op de r.oorjrrrs-r'erqadering r-oorgJestelde fblder ntr l,c:t ltiklrrrar.
L l-unt hienlcc
pilssrqiers infblnreren over
wit
rr.s.
hen
Regio coiirdinatoren Noordelijke LTO (Groningen, Drente)
KNVvL
bij een b:r1lor-rvaert te s.achten staat
Jan Fokken
K\\'vl-Erkend piloot op mogen rekenen. De lcrlder uorlt per 100 sruks verkocht cn kan
LTO
cn \\Aiu' zij bij een
rorden door overmaking
r-erkeq'en
PBN Marinus Hulsbergen 0522- 442921
0516-520226
C. Uddings
0592-305666
Friese LTO (Friesland, Flevopolder)
KNVvL
r-at -f 30,- (BT\\'r is niet van toepassir.rg') op siro 179618 tlrr.KNlrvL,
Jan Jonkman
Den Haag oncler vermelding van:
LTO
'Passaeiersfblder ballonvarrten'.
C. Uddings.
PBN 0566-689267
0513-432746
Pier Haven
0592-305666
Gewestelij ke LTO (Overijssel, Gelde rland, Utrecht, Zeeland, N. Brabant)
KNVvL
PBN
Eep van Harten
031 8-461 786
Frank Schweppe
0346-261466
Lex Visser
035-6936949
Haarhuis Ruud Tibbert
Ad
LTO
076-5145372 0181-311597
LTO
T. Elzinga
0570-662884
Mw. C. Miechielsen 0113-247700
W. Waalderbos
0317-466244
J.
G. v/d Wolfshaar
030-221 9600
Elshof
013-5836259 I
Westelijke LTO (Noord- en Zuid Holland)
KNVvL HenryVermeulen 075-6313669
PBN Eep Harten
031 8-461 786
LTO H. Gijssels
023-5162200
Limburgse LTO (Limburg)
KNVvL
PBN
(wij zoeken nog een kandidaat)
Ton
Kurvers
045-5742440
LTO J. Tobben
0475-381777
BALTONSTOF OP T.SHIRT -Jrn
\
BESTUUR
errneulen heeft het plan een
urorkrnt
r-an Balkrnstof op een
T-shirt
\TOORZI'1"1'ER:
Mttbijs
tc lrte n rrtih'ukken. \\rij zijn benieur.r.d
* clke kLeulise voorkant hij daanoor z:1 uitkiezcn. \1 ellicht een ir-ritiatief ,1.rr
I
PINNINC;,\iF]FISTFIR:
Bnrijn,
:rthi
j
s.
'\ Cees aatt
BESTLTLTRSLEDEN: Rutger
ZEPPELINS IN KUNSTHAT \ rrL .eptenbcr tot cn met clecenrbcr lqqt) z1l in t1c Kunsthal in Rotterchm r
an zcppelins te
'Itl./fa-r
llelden,'Ibrteldrccl
en Claucle
6,1,
Cottche, l-rlg;ooicrsstra
fir
S, B-2160, Oud Tuml.rout
far (+)31 (0)1+ +52i 11. o.lr@pinq.bc
0-15
tt
656
12 -51
07i
61'+ 26 8,+,
r'
, l)22 AP Hilversunr
00. dqrprol@curonct,rl -S2
11
XK l)cr-r Bosch
mobilc 06 5+79.1.t10.
b.llkroninq-hans@overtoom.corn
SFICRETARIS:
Hans de Zos, Ster'instrat:111, 2-587
TLl.070
SIICRL,T.\RIA,\T:
r-olle ,\Iachines \blantes te h:1nqen \':1n cle Franse kunstenaars Serqe Rer-naud
Holrheirl
(+)-19 (0)619) 9012,"+.
Hans aun Hoesel, Bloen-tkrmp 60,
zien zijn. -\Iet een beetje geluk komelr
tlaal clan ook tle schitterende fantasic-
fir
19,
dB @t-or-rline. de
TLl. 01.5 t'r*) 12 5t),
een tcntoonsteliing
f{rsenberg 8A, D 6.i;
'\n
'Ibl. (+)ll (0)1+ +j 2-l
n'.rr,rlsins lelclient bij dc rcdactie-
'r.icn.
de
'lbl. (+).+9 (0)6192 90127i,
-.1.50 .14 78,
fax 070
-
EI(
Scho.cninscn
150 80 15. knl,v1ba1@rs.l..rll.nl
Danidllc Kloor: dinsd. cn donrl. r'an 9.00 tot 11.00 uur. '1b1.
070 .l1-l
.16 03,
fir: 070 .12-l 39 00, Lrrlrlbal@xs-lall.nl
PERS\:OORLICIH'I'FIR: Joop de Wilde,'Iel:0il-.19+ 2l l6 / 03.5-671 78 85 fix 0i-l .lil I I 6-i, mobilc 0(r -5ll(r-1061. jdervilde@euronet.nl
B.L[],'r'lSsrol i:tari.
a:i3
.i
{{9;.
:ijtt u*' /,ltrtnen roor i( ktttt(n)(
ilie
lan.qt )e /,eA|i$, ballo41et1,i1,.'afu o.f'ti,
rype e n
)t
,r:,aqi\.ii'.di *aa"n eo peiitrukken 'i7erci,'rtiei
,.,het btt
Bij het Frartrt.tUetz :ijrt opiit t'oo
r
he
t j tta rl i1' kt e
l1
b a /1 o
Ctntury Race, )ie pl,tatt tin)t.i;ttrtdf. Cha,nilttiy
f i"!.0
o ve
zoq.e.
Air
Ba4e.
r )e B ie nnale'Niiliab'3i'.1'tA;)itt*a'tion'
'rr.:::..neikrijqbanr. v/a; Pilatre 3i ;{;;;,;,:;1';,;;:q
t
au-quttui tt,or)in er preciet i.n )e
,,:9ll:{<
lzfeet
ia
Riika B;P t 84.,,P{A&,tN:
ptr, F-575J0 Cqu,'ciller-Ciautry (Lgrq,".yug':;,,;;;lj}3;.,ff Fra,,ct ),
Tr/' ,55 i8i',61 08
08.
iffi,t;8I64
IOIALIIEITSZONE
1999, datwordt de kans van uw leven, een totale zoneclips
Onder de ballonvaarders zijn er vast maar weinig die een
in West Europa.
zoneclips
in
haar volle glorie hebben meegemaakt. Een
aantal onder u herinnert zich wellicht de verduistering
uit
IIet
eerste stukje Europa waar de verduis-
tering totaal is, is het zuidwesten van Cornwall (net na twaalven 's middags Nederlandse tijd). Daar worden mil-
1961. Dat waren hier ten lande ook gedeeltelijke
joenen toeristen verwacht. Hoe iemand een eciips ervaart
verduisteringen maar ze waren niet zo groot als die van deze zomer.In Nederland wordt de zon op 11 aug'ustus a.s.
hangt puur af van het feit of je wel of niet in de totaliteitszote zit. Ben je daar, dan is het 'alsof iemand op een licht-
rond half 66n in de middag voor meer dar, 90"/" afgeschermd door de maan. Het wordt 'raar' schemerig. Bij
et zegti "nu even de lamp tit". Zit je maar 66n kilometer buiten die zone (en dat is ook zo voor Nederland) dan is dat spectaculaire moment er niet maar wordt het (bij onbewolkt weer) wel erg schemerig . Veel Nederlanders verbli;'ven deze zomer tijdens hun vakantie
1954
of
weinig bewolking lijkt het dan alsof je een heel zware zortnebril draagt. De verduistering is groter naarmate we dichter bij de zogenaamde totaliteitszone verblijven. In delen van noord Frankrijk, het uiterste zuidoosten van Belgid en
Lu,xemburg, zuid Duitsland, Oostenrijk en Hongarije, wordt de zon eventjes geheel bedekt. Het wordt donker, de helderste sterren en planeten verschijnen weer aan de
knopje drukt'
wellicht in de buurt van de totaliteitszone. Dit keer kan aan zo'n trip dus een prachtig extraat)e worden toegevoegd, en dat geheel gratis! Nauwelijks een uur later trekt de schaduw al over de Roemeense hoofdstad Boekarest om met J000
hemel en de dieren gaan hun slaapplaats opzoeken. Bij een zonsverduistering passeert de maan precies tussen de zon
km./uur verder te gaan richting Tirrkije, Iran en India.
Bij zo'n totale eclips wordt het directe zonlicht geheel afgeschermd. De slagschaduw die de maan op de aarde werpt is niet zo groot, op 11 augustus ruim 100 kilo-
IHERMIEK MIDDEN OP DE DAG GEDOOFD
en de aarde.
meter in diameter. Gemiddeld komt op een bepaalde plek op aarde maar eens in de 300 jaar een totale eclips voor.
Tijdens het passeren van de maanschaduw over de aarde reageert de aardatrnosfeer behoorlijk. Door de afscherming van een flink deel van het zonlicht gedurende enkele uren
Toch vonden er vrijwel elk jaar ergens op de wereld 2 zons-
koelt het op plaatsen met weinig bewolking flink
verduisteringen plaats, maar meestal zijn het plaatsen waar-
Zodanig zelfs dat de thermiek, die er normaal op een mooie augustusdag is, geheel uitdooft. Op CuraEao zag ik dat
bi) je je het schompes moet reizen om er te komen. De eer-
2l juni 2001 en loopt over centraal Afrika, o.a. Angola. Een uip naar zuid Australie is nodig als je op 4 december 2002 het ste totale eclips, na die van deze zomeg is op
natuurverschijnsel opnieuw wil bekijken. Nee, 11 augustus
af.
vorig jaar ook gebeuren, de cumuluswolken stortten geheel in, en toen de zon weer tevoorschijn kwam waren ze alle verdwenen. Ook in de Benelux zal dit op 11 augusrus kunnen gebeuren. Het zal zonder twijfel bij ballonvaarders de
ts;L[[6..r'sII][ ;?&s ffi #s
voor een veilige vaart voldoende zal zi)n. IJiteraard moet rekening worden gehouden met eventuele buien, dit qpe cumuliforme bewolking zal door de zoneclips niet instor-
gcdachtc opror:pt:n onl eventueel, nriclclen op de dag, een
kort vaartje te gaan $.11ir moet
r-naken. Is
drt
vcrstancliEJ, is dat
veilig en
je rllemall op letten? Voor brllonvar:en zal op
een nortrale augustllsilvorld de themriek
r.oldoencle
ten. Bij een dik en wij gesloten wolkendek moet u rond het
in dc ecbmikelijke anderl'ralf r.u.rr voor zonsollderq'anq. De opbouu' \'rln een stabiele luchtlalg Lregrnt, cn roncl sunset is clie le:rq r-rak ll enkele rneters tot sorns enkele tientrller-r meters t1ik. Bij een helclere nacht za1 zo'n iur-elsielalg een clikte kunnen krijgen var.r 1,50 tot 200
moment van maximale eclips bovendien rekening houden
gccloc,,til ziln
rnctcr. ()p ccn heldcrc ochtend ztl tle r,on er clan 1
i
met een sterke temgval van het daglicht. In zo'n situatie zal
de duisternis zodanig worden dat het gaat liiken op een opkomende zware onweersbui.
2 uur
OGEN BESCHERMEN Ter extra informatie nog het feit dat om half 66n 's middags de zon ongeveer 52 graden
over doen om die inversie weer helemaal weg
te branden. Bij een zonsverduistering, zoals die op 11 aug'ustus, zal ook een inversielaag
hoog boven de horizon staat. Vanuit een ballonmand zal in ons land, bij een gunstige weersituatie, het kleine sikkeltje zonlicht dus nog te zien zijn. Zelfs dat kleine sikkeltje levert zoveel
opgebouwd worden. Maar deze wordt, door de
wij korte duur van de terugval van de zon-
nestraling, nooit veel meer dan enlele meters is in ieder geval voldoende om thermiekbel-
licht dat alleen met het speciale brilletje de ogen op de zon mogen worden gericht.
opbouw te stoppen, maar bij het terugkeren
Onbeschermd kijken naar de zon levert binnen
van de zonlestraling zal zo'n
enkele seconden onherstelbare schade aan het
tot hoogrlit enkele tientallen meters dik. Het
inversielaag
weer erg snel afgebroken worden, veel sneller
oog op. Het oog zelf heeft geen pijnzenuw, dus
dan we in een 'normale' ochtendsiruaie zien
u merkt aanvankelil'k
niets. Daarom is het
te verradelijker. In het
gebeuren.
onbeschermd kijken des
ECTIPSWIND
'Zonsverduistering' wordt nog nader ingegaan op allerlei andere hulpmiddelen die in de loop der jaren zijn ontwik-
Rond 10 minuten ol-er 11 in de ochtend begint de maan voor de zon te schuir-en. Na ongeveer +0 minuten za1 de helft van de zonneschijf al bedekt zijn. Roncl half een
keld en als veilig zijn betiteld maar dat achteraf niet
boek
lfijt"r,
te zijr.
's micldaE;s (zomcrtijd) is dc verduistering op zijn rrr,r.iruurl
ONVERGEIETIJK
en tcgcn kr.vart r.oor nvee is cle rnaan ri'eer gchccl r'oor clc
Misschien houdt u zich normaal niet zo bezig met dit soort
zon r-andaan. Floe
lng
zou eerl rnogelijke vaart kunnen
ne u,eersiftratie meilebepalend.
IIet
verschijnselen waar sterenkundigen soms verre reizen voor
gJeu.o-
over hebben. IJ vraagt zich misschien af of het allemaal
kan zijr-r dat er ondanks
werkelijk zo interessant is en echt de moeite waard. Dat die
duren, zult u zich ah,raqen. Daan.oor is uiteraarcl de
de afloeling en het doven van cle thenniek nog veel te veel
gedacht bij u opkomt is niet zo weemd, maar het blijkt dat
u.ind blijft staan zodrt alleen
darrorn geen vaart rnoe'elijk
ieder, of men nu wel of niet in dit soort zaken is geinteres-
is. Rond het maximurn van cle r.ercluistering ontstran ook
seerd, sprakeloos is als men het voor het eerst meemaakt.
di;rir die ver<luisterinq nog extra ivindelfecten die tot uiring komen in zou.el richting als vlagerigheid, clat u.ordt r,r.el de eclipsu,ind gcnocrnd. 'lel.orcn is rnocilijk in tc schatten hoc
Aruba en Curaqao. De reacties van de mensen waren enorm. Een mevrouw die, voordat ze in haar hotel in
a1
Die ervaring hadden velen vorig jaar op 26 februari 1 998 op
sterk clcze rvindeffecten zrillen zijn, maar er moet rekening gchouden utrrclen met een toe- of afnarne r.an cle gemid-
Willemstad was aangeko'men niet wist dat er een eclips op
l0 tot +0% en richtingJsr.erln-
ongelofelijk mooi. Ik wist niet wat me overkwam. FIet was
.1e1cle
'achterqroncl'rvincl met
komst was zei, nadat het ailemaal voorbij was: 'wat was dit
.lcrin'gen r-an enkele tientallen EJraden. Zol de eernidcle lcle s in.1 n.ririj ilc q'rond r.rij laag blijven dan is het'r.eilig vaart'-
naast het zwembad van emotie'. Meer toeschouwers kwa-
\ederland zeker niet langer clan zo'n 1.5 i 20 n.tinuten. cesirueer(l r-an zo'n 5 i 10 nrinuten voor het
men met dezelfde reactie. Nee, een totale zonsverduistering meemaken is iets dat je je hele leven bijblijft.
\cnst.r
alsof ik ineens van de aarde los kwam.
ir-r
nl()mcnt \an grootstc vcrduistc ring tot zo'n 10
i
15 rninu-
Jacob Kuiper'
ten rr;i tlrt moment. U dient daar dus sterk rckening rnee te
Bijschrift bij kaart: Een ozterzichtsfoto oan Europa met
hourlen hii dc kcuzc \irn u\\' startpositie en het t:rrnelijk stclk'rtqrdrir,,nsen rroment r-an lancling. Eclipsu.ind doet zich sonrs \orlr irls een soort gllstfront zoals u.e dat ook bij
zulre buien sel zien optreden. \'Iocht hct u'cer op de
Ik heb staan huilen
de 100 hm brede strooh waarde zon eaen gebeel zal worden zterdaistet'd. Buiten die zone wot'dl bet enige sch
11e
tijd
heel
emerig. (Copyrigbt: [Unizt ersity of Dund.e e /NOAA
te of licl-rt treu.olkte siruatie. De stabiliteit r.an de onderste
Mariehe ztan det' Scbaar) Foto deze pagina (Weather Pitav'es International): De totale oerduisterd.e zon, zoals die in d.elen aan WestEuropa op 11 a.ugu,skts aan de bernel zal staan. Rond dc
luchtlaag begint toe te nenren, maar het is dc vraag of dat
zon bet licbt ztan dc zilaenline zonnecoron&
iluqrsrus een besolkt kar',rkter hcbbcr-r den zel cle temperaruur u'el \rat delcn, maar leel mincler dan in een onbervolk-
BrIl'()I:{T$?
,:t:ti!,r,
ltr:i
::iii
ra::;r:
ZONSVE,RDUISTE,RING 1999
de eclips v
het boek vol praktische informatie, bijvoorbeeld hoe je de zonsverduistering kunt fotogra-
In verband met de zonsverduistering van
1l
augustus 1999 is de ANWB Inet de speciale
uitgave'Zonsverduistering' gekomen. Het boek geschreven door de meteorologen Jacob Kuiper en
Harry Otten, die gespecialiseerd zijn op het gebied van
ken kunnen in het boek 13 gedetailleerde kaarten vin-
in l9l7
aan, die
plaats vond: een totale zonsverduistering. Uniek,
I
augustus een bijna totale zonsverduiste-
in het gebied van totale verduistering liggen en
achterin het boek is een lijst met adressen en telefoonnurn'mers op€ienomen.'Zonsverduistering' is verkrijgbaar bij alle ANWB-verkoopPunten en in boekhandel en
eclips moet het bovengenoemde boek lezen. Aan de
warenhuis. Priis: .f21,9 5 (incl. speciaal eclipsbrilletie). In de komende maanden is een speciale Internetsite
hand van fotomateriaal, tekeningen en kaarten leggen de
beschikbaar onder adres www.zoneclips1999.solcon.nl,,
auteurs dit bijzondere natuurverschijnsel in begrijpelijke
\Maarop de laatste nieuwtjes
taal uit en vertellen hoe de verduistering zich in Europa
worden en waarop vragen van lezers worden beant-
ring mee te maken. Wie alles wil weten over deze zon-
zal voltrekken.
Zii beschrijven het
pad van de verduiste-
ring en de pracht van de zonnecorona en gaan uitgebreid in op het weer tijdens de eclips. Bovendien staat
E
risico op oogletsel de zonsverduistering goed kunt volgen. Toeristen die de totaliteitszone willen opzoe-
den van die zone. De kaarten geven ook de campings
Belgi0 is op I
g
''
zonsverduisteringen, met medewerking van prof.dr C. deJager. C)p 11 aupJustus glebeurt wat voor het laatst want de volgende complete zonsverduistering staat in West-Europa gepland voor 2081. In Nederland en
E
feren eri op video vastleggen, en hoe je zonder
woord. Elise Heyligers
m.b.t. de eclips vermeld
e
IHVATTI.N ]'.,,U,IT DELT.
b.ij, maar u,q giq€ien er toch zeker op 20 rneler,,r'crltern. l)c tocht omh,r,rg \r;rs cr cen l-rn .oh's en 'ah's' van onze presel-rtatrice tot het molaent van ontkoppeleil. Yr-ette zou rclcilscll cll rr{)k ;lrr het klinch,:nd-gezekerrlc tou\\ I jc, nrtilr cr'
Donderrlag ?4 oktober joirgstleden ging rniin ruek-kcr
rln 0J.00 uur. err toch had ik geen
rrr,reite
un uit rnijn hed te kornen; Ik gJing namelijk
iets iloer.r
dat nog nooit in Nederlan,-l gei-lean u'as: ccn \tr1rt nlet een duovlieger
llaken riana{ (onder) een heteluchtl.a}lon.
M.en nqm.e: een l-reteluihlbaUon, een duo-de1t*rlieqcr, een
geheurde niets. (Jmdat ook ha:rr nveede pogine mis-
stuk touv'en twee gekken die zich daarn'ree onller de bal-
lukte en er nu echt ontkoppcld troest rtorrlen, decrl
lol
ornhoog
htet tansporterer, on
als een 200'kilo'zware l'rakstecn ruar
na l-ret
ontloppelel
ik het zelf, d.ri.z" ik moest r.oor ha:rr langs cn. met ccn
hlnd
hcletlcrt te r-ellen.
Orndat..het in Nederlentl ::lleen rnet een eenpers(x)ns r-leugel eerder u.as ged:ran (rloor Aart de Koomen), konclen \\'e roor
aan de bottombar qaf
ik
een lorse
ruk rzn het
touw. De Cuik was cle heltigste tlie ik ooit met een tlclr,r hcb ntecrjcnr;r,rkl. \\'u,l,rrrtlcrdcrr rolletlig rer'-
cn t\\cc(le \An (,n\ tlrr,,. ]reefr up heel \\:tt \r'eg(n rcn 'irccl nict"
tic:ral, zekcr ni.inrig rnetc'r: fli1irr l;eneden. Ik r.vas onder r-1e indruk tirn rle (i-krachten ti jderrs l-ret -li,en het gckrijs arn rriiu oprichten 1':rn hct tocstcl.
r;rn rrij lls arrrrro,rrd gtlrceen.
iinkerzijde een heetje
hct tluo ,.rlleeir ria Irrlernet cen pirar [c,picties
eiTtrinu.tr Vcrzlt n(lelr.
lrunnrrel
lllc
\ \'ct
l
r F o\ter.,lr
carncr,r'>, n oci)
cn
Yr
r
rn hrritertl,tnJsc
prerctttat rit e r an J u le.
etrc ;tan dr r Icrrgel Ircr cstig,l
,,i.,lelr,r uir\ /(, n -lj krlri zn:trr,l(r'g( $or'(lcn) h(eonncn
rle rrccr-
litct l.'cten. ()p 150 lt (onze combirrrtie uls -l(l lr,\i-r lr{)og).ton,l al i's11 rrirrJ rlu Jt) Ltrollerr. rrnriil het o| Jc 1t,,t',1 tt,,q'r'riirr.l rrir,rirtil ul.. lirl orcrttll,tl \;))') !'itltll) l,eg,rtt tr i ,,..1 l;.rll li) ,,oL tltu.nrrcL te ortt.it:rrt. He!l\ \'JIr IJ,tr'.tl- tle hal;,,;'. r:'r'Jsr. r.rl ,iul \'.(it'\\ ltngriif rriirriLtcit. trtd\!'\\\i\ hIt ;tllli;,ztr q'rirllz,el. Er olistr,nd griite tiidsaess. Men f1:rnste n()q c\-ur.] . .' t irrr utt. lrtili( in clLrr:tt: rcel tllrc (rr)l! cn Srjrr rnct clic Ir;rl
goriea het af te
1,,n.
Hcr
toLi\i:. lyiiilr:r-Iiee rie
,: '. ' :
ballon aan tlc auto rerankerd zorr hlij-
;i. rlc r,rclc!t \iln Jc grond
\\:rrs q'elu\\.d
en ik ook rvccr het
iciec kreeg ilat ik iets met deze zerk tc nraken h:rd" u.ertl hetverrler routine. El'trrnrl 7.f,g1 -ii)in,/u ri-inrl
op
1000 :neter hoogtc.
\\'e
scheurden narr ecn
plaatsje ten r.roorrien r-an Den llosch en lantlcien daar
in tuit rrUitir'. ill.L \lc (JlllcrJlrclili,rptcr {)i) r,llle llicten. I
lct .lr.hrc rtirtrr,s krriilr (('lr krr.tt'ricr tt:t Jr
ding: rl ec urnlera's hl.lden niet of
i,rtr
t qo.:d eericht sL'\\(rkt. I ). r ]urht tttrrcst hrlct:trrl oicr. nie
Besioten rrerd het diczelfcle avond nog eers over te
Tuit(lLn zii,r. rr'.a1,a,',.l..
rloeir. T{et u':s rie nr.eede keer u'el een stul' rnakkr:-
ll.,rr 'l,,r,r .1r r\iu,i uicr nrecr it:rl);rl te h,rrrrlrn urr. \,rr,1g..i*,;r'lg.iil moest I{ans het toulr a1, vo{)1'L1i1t \1-ii in .ic lucl',t
zingen iri voor h€t ontkoiljrelen op het door mii uit-
::'.'
.1.
1,.
li1L,'r'. Du (iuncr',lpl,)cS
\\:r\ ol) rrriin rrrtliu-.trnnii-
\\ ..:'. :.i -.'r'. ljr, :. l',,]lorr. tlit'nu rrii rret ,lr rrirrrl rrccrlrcel, inLrcii r1rlj larll kd liii oirlillirrcn. Anders clan Htns j.a-c\rilrrqrl hrd,
g.'kozen iandir-rgsterrein qrsn \ti-rn. Et' rr',rs rriju'e1
ils hra stiriiur-iailr nict q-root cri {lpc}1, tn:rirr kicin cr.r olr.rzoornrl
rluik r.r'as doot een lileiner qck()zcn ittv,rlshocl' n,,q lreltiger tlan de eerste en \-or)r' (le crrllclJ Jijkt htt rlsof ik het erq- heftie vind,
r\
i'1trt
l,r Ilt:lt,
rneters
\\ c
111ee1()pen
111(rc:t.I'l
en -strui-
loor u,e eindelilk in de lucht \l'::.en. l)e kelen
borne-n
tri rn-ien dichter-
gccn irind en de hclc r-lucl-rt r.erlicp r.lekkeloos. l)e
mzrar dczc kccr
;:i:*h, n'as het acteerd.
g-e-
Nederlandse SuperkamPi in de Ardennen! Plctcr I{ooi.rtrd, ttt l)ttfi lta.r kotttt rt'crclr)krtntpi,'ett Ddri) Bnrt.foil' Tekst enfoto's:
De naam van de gecombineerde drie nationale wedstrijden was ergens in de voorbereiding veranderd in 'Montgolfiade des Ardenaes'.
En van de Ardennen hebben we genotenl
Alle vaarten zijn doorgegaan, terwijl we er op woensdag nog eet:' zwaar
hoofd in hadden. Slecht weer voorspeld: regen,
somber v/eer, en de wind zou draaien van zuid-west naar noord en noord-oost. Maar het viel reuze mee. FIet regende alleen een enkele keer overdag, na de vaart, na de lunch, tijdens de si6sta. Vrijdag- en zondagochtend en zaterdagavond was het prachtig zonnig weer. De bioeiende meidoorn was
op zijn mooist. Niet altijd deed de wind wat de meteorologen voorspeld hadden, dus sommige tasks waren nauwelijks
te halen. Voor zaterdagavond gold dat bijvoorbeeld omdat er vlak tegen het doel een'PZ lag waar 1000ft hoogte aange-
Marline Cornelis Richard Parry-, de Enq'elsm:rn uit Hor-rg Kong. AIs een \".1n de laltsten ginecr-r r-e de lucl-rt in. Hoog bover-r het start'eld
zrg ik cle ballon
var.r
Ilethijs
c1e
Bruin nog l-rall liggen. F{oe
kan dat noui Die is meest:tl toch :rls een v:111 de eersten lr'es... Bleek dat Drvid B'rretbrd bij de hunch rnet zijn rnand de envelop van
llathils zsrrr
had beschecligd. .\[idden in
Na onze lat-rdine nl cL'ie tasks en tuirn fii'ee uur varen ku'arn llathijs or cr in ecn (l:rrneron Dernonstrator, die hij snel r,rn Don Cirlr.eron had krrnnen lenen. l)us toch noq een scoreI En roor tle nr-eede task die een *,edstrijell
ochtencl, een Pilot Declirred Cioal. eudigde hij zelfs a1s tr.vecde niet 1,.10 mcter. ,\lethijs l-reeft cle rcst \'1n het ktrmpioenscl-rap met cle geleencle li,r11on kunnen r-aren.
Fn
is
derde govolclen. Clerl oon een h.rlclstikke qoeie piloot.
houden moest worden. Het was een Fly In naar het starweld
in Hotton, een veld op een eilandje in de Ourtlte. Het
Hoerrel 't natuurlijk oln ecn serieuze rvedstrijd gaat, zit r-otrr
eiland was scoringsgebied, dus markers die ernaast vielen telden niet. Slechts zes piloten wisten binnen het eiland te
mij het plezier tocl-r ook in de dinqen eroml-reen. Zoals die
gooien: winnaar was Pieter Kooistra met 68 meter. Die avond was ik observer bij Ronnyvan F{avere, die uit alle macht probeerde via laag varen aan de oostrand van het eilandje te komen. Ja... biina..., nee... weer teru8 en opnieuw..... nee, defiaitief niet. E6n keer ben ik mee gevaren, dat was vrijdagochtend met
boer rnet r-roq d6n tar-rd die enthousiast zrvaaiencl rnet clrie rnarkers lool ziin huis stoncl. "Hier zijn ze: ik hcb ze gevon-
" \\ c plobecrden henr in ons beste l'rans duidelijk te maken clrt se ze zelf graag vinden, en clat hij ze s'il r'ous plait de rolserlde keer rustig laat ligger-r. tr :rar in dit geval denl
l
ivist hij precies s,aar hij ze eevor-rden had, dus het trleek eeen qrote ramp. Of die keer dat die mevrouu' zich met cle
: E
rffiG
Ratger Coacke debriejl Jan aan Gik
*.1 *r:
l.tsr(rt
)enen *:-i::ll-1
1
I
T'
lrl
i,
Mond
en 1
daqles,
ldiggoCd,,
n, ondanks dat l
\bor het debrief-en
rlrij;'llqr obierversri somi
!k,,aao,rnegje.helpin hei ls'nac,his,toch nootalten bC,peikCo
!
dg,mensen ain,,tafel rverS,,biiide
veel duurder kam-
.(
r die reden heeft
', v/
ar,te,,heiudin,
itanig,aaairZlahad:,iin dt.n,
wel iileei,:,inee:':f g
Het komplete Bollonconcept: von Envelope tot speciole Bollontroiler.
Notuurliik
SMMMN . D-54338 Schweich (Trier) Tel. 0049 - 65029304 . Fax. 0049 - 650293s00 Am Bahnhof 1
g3,, u&ilyigr t"?
Varend ondernemer
in Tilburg tIi.1'tlooq i000 ur(n rnet /ttt nto
1o
rt'1it t7 ttt rlg,
2i00
ntaakta
.tlttrl,t ntet /tct :
ree.fr lie.q ttt
eitlenlijk ,,1
,rte
l
en
heb een rustige vaart gemaakt van de
Flennv r.an Loosbroek l-reeft zijr-r
Beekse Bergen naar Baarle Nassau en
luchn-arrtbeclrijf heel lans klein
toen we halverwege waren vond ik het
gehouclen.
uitzicht het mooiste wat er is - je kunt
bij van Sonl', \\'aarlrlee hij Europatours
360 graden om je heen kijken, dat
cleecl
Er
ballon
kr'r,anr een nr-eecle
in Zu.eden, Zu.itserl:rnd
er-r ir-r
brede uitzicht vind ik magnifiek, dat
1,a1/o,rt'urr,,
heb je met vliegtuigen niet. We waren
r,akantie nemen of met zijn tijcl schip-
ktrnt hct rtiet
nog niet geland in Baarle Nassau of ik
peren. Ook met ballon numtner drie
trr','tt",,llt,tr' ! i.t,)irr., :i.irt cl'-
ttttrt in 198j tlinlt
hU' t'oor )e
Htnnrl r(tn Loo.tIrt)(k brtrt/)e i,t
1ri1'1.
Ik ben vertrokken met Ton
l-mr*rijk. Hij
en vort) p1f;.r: "1'e
i,7
aan.
ntrt,tn)an.:i.fn l,rtret
tn i,t,rin).,
rnoest daan'oor sorns
wist het aL dit ga ik ook leren. Maar
en r-ier u'as het nog te doen. \-an
motorvliegen is een vrij dure hobby en mijn vrouw zei terecht: 'moet dat ook
T.oosbroek had inrniddels nvee ba1lor-r-
nog betaald worden'. Ik heb er dus
clruk rvat r-an cle ketel. Tiren hij een
voor gezorgd dat ik een ballon kreeg,
vaarclers opgclcid en cl'.urtnee ging de
rrtn /tet pro.le,,.tLonelc
niet om commercieel te gaan varen,
tritrru,lising krccg ro,rr cctt ittteritnjob kon hij zijn tijd verclelen: drie
l,adrijf Skr, Prontotiort,,, r)ttl :iL'lt toorn,tntelij/c richt op r)e :,tkelijke ntarkt rnat lra//ottlddrt-ttrrdntlcne n le n,' no,r ttt l.q Lc ./'l itl h t' -a rra nqe ttt(nlen Lrt htlikoptct't/uchten. Dt nieur,,e loot ttrtrt )e Sktt pslttrt6tiott,r Vir.qin B,rlloort F/i.q/tt,,,
maar om het materiaal te krijgen en
dlgen in
om in mijn vrije tifd te varen. \.7ia via kwam ik in contact met Fuji en die
clagen balkrnr-aren.
baln als interim clirecteur
zeiden 'koop maar een ballon'. Ik was
beclnji zo te qroeien dat hij een kcus
net begonnen met mijn opleiding. Ik
lnoest mirken: df minder balkrns bf
had geluk, ik kreeg meteen een ballon.
En zo ben ik gaan varen.
zr.h llrllrirrr. rnet zijn uigen lredriji bemocien. Temeer char hij zich ook
In het begin ergerde ik me nog wel
cornmercieel beziq' hield met histori-
199 j )iretttur
uerzo rg
t
ba llo n paar
ten rco r p artic u-
lieren.
Elue Heyligeru nam een ki1'kje in be t luc h toaartbe? rij/.
eens. Op een gegeven moment -
cle ri'eek
ri'erken en clrie
Bij zijn tu,eede bepJon het
rliegniigen. 'Nostalqic Flights' er.r hclkopter-rluchten. It.r 199-l hakte hij
ik
sche
had net mijn brevet - maakte ik een vaart met mijn wouw. We waren in de
,[. broop do,rr: hii \topte ntet ziitt
buurt van Nijmegen verrokken, we
u'erk en ging Skv Promtitions profcs-
gingen richting Veenendaal
sioneel aanpakken.
er1
om een
lang verhaal kort te maken: links en
Henny van Loosbroek, toen directeur van de Beekse Bergen, begon
in
1983
rechts waren weilanden, maar ik zat
df
Dat ntoet een grote stap geueest zijn?
boven de spoorlijn irfboven de
met ballonvaren. Hij nam lessen bij
bebouwde kom en ik kon niet op de
"Het u.as een hele grote stxp, ."v:rnt ik
Ad Haarhuis - iedere dag, als het weer
velden komen. Toen ben ik tenslotte
rvas al 25 j:r:rr een bover-rgerniddelcl
meewerkte - en haalde in 4 maanden
bijna in het donker geland tussen de
salaris geu'end.
koeien, er gebeurde niks met die koei-
ink<xnen op lchteruit. tr"Iaar ik r-oncl
en, maar mijn reactie was: 'ik doe dat
dat niet erg. Ik had al een huis enz.
dien had hij een rijke vliegervaring
ding weg, \Mant dit vind ik verschrik-
Het runnen viln een bedrijf gaat rne
achter de rug met zweefirliegen,
kelijk'. Ik vond het onuitstaanbaar dat ik de ballon niet naar rechts of naar
nrtuurlijk rrr,rkl<cliik ,rf. dic en arirrg
zi.1'n
brevet.
Hij
sloeg het crewen over,
daar had hij geen tijd voor, en boven-
motorvliegen en bij de luchtrnacht.
ik ging er hevig
ir.r
heb ik. Ik ben ers marketing gericht;
links kon sturen. Na een dag was ik
dat ben ik altijd sc\\'eest. \\rii verko-
het weer vergeten.
pcn eig-enlijk geen vairten, ri.e verko-
Met de naam Fuji ben ik begonnen. Inmiddels zijn w e alweer vijf Fuji-bal-
pen een marketingfrrrmule voor
"Ik mocht een keer mee in de ballon
lons verder want als de Fuji-ballon
enorrn. Daan, nrijn otLdste zoon, die al
met Ton Kurvers. Er was een demon-
versleten is nemen we meteen een
rrrrafzijrr
stratie van de Hartstichting in de
nieuwe. We hebben continu drie Fuji-
fulltime bij mij u'erkt, is ook een rnar-
Beekse Bergen, als directeur wordt je
ballons in de lucht, de special shape,
dan uitgenodigd voor zoiets. Ik had
de nieuwe en de reserve Fuji, dus voor
ketingdier. Hij hrctt rnrrketing ee'tudeerd met economie en psvchokrgie.
wat gemengde gevoelens, als vlieger
de ene versleten is komt erweer een
Dat zijn juist
vond ik ballonvaren eigenlijk niks. Je kunt het niet sturen, dat sprak mij niet
nieuwe. Inmiddels hebben we twee
iemancl moeten beil-n'loeden. \Ve zijn
ballons van Fuji aflaten keuren."
actief,,p J. ntrrkt. Intussen is ons
Maar boe kwam gaan
je erbij om ballon te
olrv'en 2
fl+"fYsritor
bedrijr-en en die formule scoort lHe
rarrr en rru tuee jaar
c1e
lui
clie lr.eten hoe ze
bcdrijfuitgegroeid tot 17 balkrns. \4'e
hij is bil de meeste evenementen ooit
hebben de laatste 8 nraanden ieclere
r.vel een
rnaancl een ballon erbij g^ekregen.
Ik
crew de shirts, body-warmers of swe-
kcer geu.eest. De flEsta's rvor-
den verdeeld onder
ir11e
aters
in de huisstijl van het bedrijf
waarvoor zij gaatvaren. Op een bord
ballonvaardcrs
ro,rrjlrr
bij de ingang staat aangegeven nie
zeg u'e1 eens voor cle gmp, als er nu
en (lc crr\\s. lrt ltet rrocec
icmand belt voor een nieu$.e l)al1on
kornen de pikrten en creri.lcden bij
waarmee vaart en wanneer. veel gege-
hang ik de haak op, rnaar rr.e kunnen
clkaar. drrr mrg ic,lereen zijn u cnsctr
vens komen
hct ilrirnrrrn.
kenbaar makenl u.elke evenernenten
r'r
e hcbhcn cetr gocic
ploeq van 10 b:rl1onr.a:rrders.
iecler eraag zou r.r,illen doen.
uit
de computer, net als
de weighdand balance formuiieren.
Niet
Nleen de variabelen moeten nog wor-
alleen in Nederland rnaar ook in
den ingevuld. Verder is er een zaaltje waar de piloten hun vaart voorberei-
vlren, vinden
Wij volgen veel bladelr, het financieel
Belq'ie, rraar drie brllons
dagblad, de marketinqtijdschriften en
zo'n 20 cvenementen plaats. \4ranneer
den en boven kunnen de eigen men-
u.e kijken r.anuit de positie van de
2 of
sen na de vaart nog even napraten in
bedrijven: zou het interessant kunnen
ment u-i11en. qarln ze onr treurten.
-1 pilotcn naar het zellile evene-
de gezellige bar. Klachten
hct relatie-nranegenrent van het
Orgn
n is e e r
-j
e
oo
k
papier en 's avonds wordt bekeken of
ze lJ' b a I lonfestiulls ?
er actie nodig is. Elk scheurtje of een
bedriil. \\re cloen r-rij veel aan rcscarch, l.e
'
zijn de hele x-intcr bczig ge\\'eest onr
rnet cle Rooi Pilnnen nret
cle
ofproble-
men worden direct vastgeiegd op
zijn r.-oor het aspect buitenreclarne en
rnarkt te bekijken, zou'el in
Het
-\
kabeltje dat ontbreekt wordt geno-
Iidden Brabant Ballonf'estival
l0
teerd en hoe het verholpen is.
ballons
F{enny van Loosbroek werd door de
en special shapes, doen ll.e iedcr iaar.
Rijksluchwaartdienst gevraagd om
Ncderland als in Belg-ie. Het is niet zo
F-n -\Lrcrgestel, een
dlt
tlirt e€r enorlne liefcladigheids-
examinator te worden voor het prak-
seschieclenis heeft gekreqen.
tijkexamen ballonvaren. Dat was niet
(zie rltikel -\Ioergestel op blz. 1 3)
verwonderlijk want hij heeft er 3000
(lrglniseren van eer f'estival is u'el
uren motorwliegen opzitten en 2500
lcuk m:rar het kost je een hele hoop
zweefi,liegstarts. Ook is hij jarenlang
tijd en eeld, comnrercicel is het niet
instructcur geweest voor
intelessant. Eenclagsfestivals ri'ijs ik
en heeft
de mcnscn z-omaar binnen kornen
r-e11en.
\\ij
irttenderen beclrijvcr.r op de
moeelijkheid om eell blllon te toepassen. ,\'Iaar
qarrn
je zo hne bezie
a1s
bent en zoveel r-aarten inir.rkt met re laties r ar-r bedrijlen. krijg ie ook heel reel behnefijk.'
bclenq-rijkc
bedlijisrnensen
lin
l)oorLl
dit
.1,rn
rt
zicrr u
er gebeurt.
\\t
ri erkten alleer-i ,
r.en.
\bor
clc
oor hct bcJrijt'1c-
particulicrc rntrkt.
1r.t-.-.rr-
giers tegen ireteling rneenelnen. \\ rs geen
tijd. Tiren Da,rn in
tror-arn,
l.rct
ellenra:rl
ai
besloten rve ook cle p:uticuhere
nrarkt op te qean. I'Iaar u'e u il.ler-r het u,cl gesplitst l-rouden van Skr'
In Neclerlancl en Belqri zijn rve de naarn \irgur gaan gebruiPromotror-rs.
behall.e -\'ftrergestel: dat is
.[e bent zo afhlnl<elijk
vln
\\rij dachten
clat c]e naanr
\rirqin op
de
t\ unr LC (onrruni-
roric Lallorr g'()(rl \
ceren nret c[e particuliere nrarkt clic bij ons nos helernaal
in opbouu, is. Het
zll ook nooit zo q'roots
u,orden, omdlt
i of -l kanditlaten
zo
n
\{tij
lulkt
zitten net cle prij
niet cloen op gl'ote aantlilen en lase prijzeri. En gelukiiig s.i11en het
lucht qaen. Tiren het nos niet
ecn enorme hobtrel: cle
thcoric is irest veel en de
pralitijli is cluur cn chn
cle
r.i,ette
liik
inoet de pikrot
flieht director l:rn noest bliivelr bleef ik rl arn ,lt 9r'u r,l. \\',rnt il r irr,l lrt'r nirr \crrlnr-
eerst 75 uur een l:leintje
de q'roncl
s-ciorcl omdat er niemand
Ik hcb
rlecl
il
varen en 75 uur
iran-
cle qaten
CC11
u'e1 eens een b:rllonll6sta
tere
gezien u'arlr cle organisator als ccrste
ba1-
r-ertroli. (ielukki-q is clat nu r,crboilcn;
1on.
ik eeu
qoec[e zaak".
l-rcbbcn ri,c dic positic, -"i'c kunncn gc\vo(Jn zcggcn: zo clocn u.c hct
cr.r
:rnders niet".
Hcnnv lan Loosbroek runt Skv Pronrotions els
eer-r
rlieqbeclrijf. In dc
hanqar lan de rand r.,rn
Tillnrq
staan
Skv Pronrotions is bijr.ra bij alle ballon-
de trailers nret de bedrijflballons. E,en
evenerrlentcn atn-"i'czig. Hcnn\- r'ln
cnonnc kast rnct vakkcn bcslaat de
Loosbr:oek gzlat meestrl rx:1r :[ive11te,
hele muur. D:i:rr r-inclen de piloten en
BlIt,,)..isl.oI
h
rloen. IJet is rlan ook
bep:ra1d s.as dat cle
clat r-incl
2
pr',rktijkex:rnren bi j tni
1600 \,aarten !-erniakt. .Us je
l-roudt.
kant r.al de
natot- ballontoren
ol 6O/iO per jear varen: ik geniet claar \ i)n. .U. ik rllr ,line.n ut olgattireren en ik kan zelf niet meer vlren vir-rd ik l-rct niet lcuk meer. \ranrf 198i heb ii<
spreekbral is en de ze'.rk
zen.
het ri'ecr.
evrtlti-
"Pel jarl krxlen
bieden. \4'e glan niet aln
oncler-
Wat doet eett
verr.elend. En ik n.il zelf ook een keer
s,ij toch ccn langJopcnLl product aanc1e
eranrcr-r afge
niet door g:r:rt is dlt heel
tlight director lrent rnaq jc niet in
ken.
hij
zrveefuliegers.
trrJirrc. Hut Lo't,rorcel ettcrqic c:t tijd, ik helr het een paar keer getl:ran. -\1s een dag
bcLlnji
kleintje f-estir.el,
Foto:
Eduin Muller
Voordat een ballonvaarder commer-
men een 6 halen, dat is logisch.
cieel inzetbaar is ben je eenjaar
of4
Ik
tal zal ook niet zo veel groter worden.
probeer de mensen op hun gemak te
Struisvogels fokken gaat niet zo mak-
onderweg en heeft het gigantisch veel
stellen. We beginnen eerst maar eens
geld gekost. De nieuwe regelgeving
even level te varen zodat iemand zich
kelijk. Daar is ons klimaat niet naar. Wat ze wel kunnen doen is jonge hen-
maakt het heel duur, daar leg ik jaren-
lekker gaat voeien. Als ze een keer een
nen en hanen kopen die in zuid Afiika
landing verprutsen vind ik dat ook nog
llet
niet zo erg, dat kunnen ook de zenu-
uitgebroed zijn en die hier gewoon vetgemest worden. Als je daar met een
er altijd aan geErgerd dat iemand het
wen zrjn.Ik moet gewoon het gevoel
ballon overheen gaat is er niet zoveel
brevet haalde en korte tijd later met
hebben en de constatering dat hij een
aan de hand. Ja, ze fladderen een beet-
zo'n grote bak met l0 mensen ging
veilige ballonvaarder is, dan kan ie sla-
je maar dat vlees groeit wel door".
lang op toe.
is wel eens lastig,
maar ik vind het toch goed. Ik heb me
varen. Dat vind ik volstrekt onver-
Ns ik twijfel bij iemand dan ga ik een aantal handelinsen en
gen.
antwoord. Het is het zelfde als
ry} I "
iemand net zijn rijbewijs
Wat uas
je
mooiste aanrt?
opdrachten enorln r-erhe'r..igen "Tivee jaar geleden hebben we meege-
heeft gehaald en een
om mccr zekcrheid te krijgen.
week later met een tou-
De RLD stuurt nooit mensen
ringcar naar Oostenrijk
rt,r,.rr
rijdt met een hele hoop rnensen. Ik ben blil dat dat nu
opgeleid. Ik zou dat ook nooit
dar was heel mooi. We zijn met vier
willen. We leiden zelf ballon-
Van Loosbroeken gegaan. Mijn broer
rveg is.
vaarders op en bij de laatste paar
Peter, die heb ik ook opgeleid, mijn
De RLD stuurt mij de naam
vaarten laten we wel eens een
oudste zoon Daan, mijn jongste zoon
op van de kandidaat en die laat ik
rnii toe
,li. bij ons zijn
daan met een festival
in de Philipijnen:
we hebben daar in de tropen gevaren,
weemde ballonvaarder ernaar kij-
Bram en ik. Het was voor die
meestal naar
mij toe komen. Dat is een voordeel. dan hoef ik niet te gaan
ken. De mensen die bij ons de oplei-
Philipino's best ingewikleld dat er vier
ding doen hebben 3 of4 verschillende
Van Loosbroeken de ballon om beur-
reizen. Laat hem maar in Tilburg
instructeurs. De vaart wordt keurig
ten voeren. We hebben 8 keer gevaren
varen, onbekend gebied dat is goed
beschreven, als iemand bij ons les
met de Tilburg ballon: om de beurt
krijgt kan ik precies
voor hem.
Ik heb
een hele checklijst die
ik door
afTezen
wat er de
ga nemen. We beginnen zo'n ander-
half uur voor de vaart. Ik examineer ze altil'd een beecje extra op de meteo
Heb
je
ook te maken met een toenemend
aantal struiso
omdat ik de meteo te weinig vind bij
o ge W
dat was verschrikkelijk leuk. be
Tilburg ballon is van ons zelf, daar staat gewoon het logo van Tilburg op
vorige keer gebeurd is".
en de letters van Tilburg. Die hebben we een keer voor de aardigheid
kherij en ?
gekocht.
het theorie-examen. Vroeger had je
"Struisvogeis zijn er we7, maar die
Ik herinner me heel weinig vliegtoch-
meteorologie voor ballonvaarders, dat
moet je op de kaart aangeven. De
ten maar heel veel ballonvaarten, dat
was goed.
Nu is het theorie-examen
met het A-brevet gelijk getrokken, zoals
bij het motorvliegen, en vind ik
struisvogelmens - er is pas een sympo-
geeft aan dat er tijdens een ballonvaart
sium over geweest - die belazert de
veei meer gebeurt dan tijdens een
zaakwel eens. En dat weet ik want
het vak meteo te weinig inhouden.
heb ook struisvogels gefokt op de
Navigatie is weer veel te veel. Ze moe-
Beekse Bergen.
Zij
ik
geven aan hoeveel
gemiddelde vliegtocht. De vaarten zijn telkens anders, ik kan een hele hoop vaarten zo reconstrueren. Ik kan een
ten navigatie-examen afleggen voor
eieren er minder zijn gelegd en hoe-
aantal zweeMuchten reconstrueren,
vliegtuigen, dat vind ik te veel voor
veei er niet uitgekomen zljr. Ze heb-
waarbij ik grote afstanden heb afge-
een bailon. We hebben geprobeerd
ben in het begin vaak teveel geclaimd.
legd en motorvliegtrips waarbij ik iets
met de examencommissie daar wat aan
Ik heb
bijzonders heb gedaan. Maar de mees-
te doen, maar we moeten ook reke-
ingeseind en gezegd: als je mii niet
te niet. Bij ballonvaren is er altijd iets
ning houden met de Europese regel-
gelooft ga dan eens met de struisvo-
dat anders is dan de verwachtingen
geving.
gelexpert van Artis ofvan de Beekse
zijn.
Het enige dat je als examinator kan
Bergen of van Antwerpen Zoo praten.
Het weer is bijvoorbeeld anders. Van de week hebben we een keer gevaren en
de verzekering al een paar keer
doen is met de mensen zelf praten
tij-
Struisvogelfokkers zeggen gewoon dat
dens het praktijkexamen en wagen
of
de vogels van de leg af zijn.
Ze zrjn
toen bleek het weer heel vervelend te
ziln,het was moeilijk. De wind zouwat
ze begrijpen wat er met het weer aan
helemaal niet van de leg af want een
de hand is. Want je kunt best voor
struisvogel kan maar zoveel per jaar
afiremen, maar onderweg kwam er een
meteo slagen en echt niet weten wat
produceren en als er zoveel kuikens
verschrikkelijke turbulentie: zo erg had
'de dagelijkse gang' is of een wind-
uitkomen heb je geluk gehad. Ik
ik het zelden meegemaak. Dan zit je
shear. Dus probeer
ik dat altijd te
mocht van de verzekering niet in dis-
terwijl ik toch
boven op het puatje van je kunnen om
weten te komen. Bij het examen is
cussie gaan met de boer
iemand meestal wel gespannen, als hij
gelijk had. Met struisvogels moet je
rustig te varen en neties te landen. Je bent heel druk bezig en harder aan het
normaal een 8 haalt zal hij op het exa-
niet overdrijven, zeg ik dan. Het aan-
werk dan in een vliegruig".
Ji*l ,**,
-.&e,
*,.-.-.,,
:tii!:r-.
B,tr[,,,rrISTo1 1$i8
:sti
ba
x r{ = € .a
& Piloten en crew komen tegen zes uur
ook
hun ballons ophalen in de hangar van
\
Sky Promotions in Tilburg. Tivaalf
en het
.1e
ilrcn
piloten komen hier altijcl graag De balions u'ordcn uitgeleg-tl
lekl
strclorlrt voi, vlclers, moc-
uit de stal van Henny van
dcr':. r.rpa s. oflra's en heel r'eel hint]e-
Loosbroek bereiden zich voor op het
ren. De sternminq'is feestelijk, el valt
traditionele Festival Bovenal in
gecn on\ ertoqen lrrrotrl. Ontzaq en
Moergestel. Broodjes en frisdran-ken
ops rntlinq steet te lezen op de kinder-
staan klaaq maar eerst gaal de glaasjes
de koningin.
sezicJrten rls cle ballons bij het gebrul ran .le branders o'r.ereind komen. \l,rIirkc \l,r;rl Ic trr;l|rlett \illr op\\in-
Op het veld in Moergestel is de
dinc bij cle mand rvaar zij struks in zal
Foto: Edltin Mullet'
koninginnemark net voorbij. Er
klinrrrcr. Harr
stijgen? A1 gauw wordt het weer rusti-
teams
oranjebitter omhoog voor een toost op
nr
ccling-zu.i.'
wordt ruimte gemaakt voor de trailers
.\l,rli,rrrrrc \lr;rillt. al nt:rg zii nict nlec.
ger en kunnen de vier starten. Zevet-
met de ballons. De lucht is stralend
rvant zij zit niet r4r cle Ilonsberg.
dwijnen in de verte, nagestaard door
blauw.
Den q'aet de eerste balkrn omhoog, de
de menigte
"De weergoden zijn alajd met ons",
Trllq rotlr' \ irgrn brllon. Inet tien
Het veld loopt leeg.
zegt Annette, die samen met drie
sirqiers. De anderen volgen, een kleu-
andere
wijwilligsters al het voorwerk
heeft gedaan. Loten verkopen en sponsors zoeken om het festival
filan-
pilq-
tot er niets meer te zien
llenny van Loosbroek
gaat met de
riqe zg'erm zu'eeft de blauu'e hemel
achterblijvers naar de plaatselijke
teq-elnoet: de ballons van AB.\B,
kroeg 't Draaiboompje,
L
N-ING, C7,
ZOP.Grltri,RZF,KF],-
aan de over-
kant van de weg. Straks, na de vaart,
cieel rond te krijgen. Negentien kin-
RING, PRITT, RABO,ING, FUJI-
deren van 12 tot19 jaarvan de school
FIL-\I
voor geestelijk gehandicapte kinde-
elkaar, in de mand
ren, de }lonsberg, mogen mee in de
Henn1, r,an Loosbroek praat de ballons
certificaat en het glaasje champagne.
ballon, met hun begeleiders. "fIet is
de Lucht in. Even *.ordt de u.ind vla-
Volgend jaar is er weer een Festival
heel dankbaar werk", vertelt Annette.
gerig. De laatste vier ballons rukken
Bovenal.
Ze doet dit nu al voor het derde jaar.
aarr
'Je ziet overal glunderende snoetjes en
on-rlroog.
enz. Kincleren uui'r,en naar er-r
op de grond.
is.
komen de piloten met hun passagiers daar bij elkaar en kunnen de kinderen
hun verhalen kwijt over de vaart, het
tlc nrlnd. rnalr nl()gcn rr,rg niet
Zorden ze nog op kunnen
Elbe Heyligerc I
I
B.+[r,glisro?
l
'Yel
*ffip;rx&
ali
tl
Portugal Hot Air Balloon Transcrossing -
Sorns is het leven
vol verrassingen. Op het n-roment dat de
meteo in Nederland aankondigt det er alieen rnaar regen cn
ft hifi d tiir:$Cmt;
iin::lllnt" :deie,,rnn rrtr i'veitiekr' hgtr,,rhele
,eifaBt,.ina ,,..de:,:no derr..reiarpt,plea'$,,;4ar.,,,d!e,1,:enq$..weei
kou te verrvachten zijn, stronren er u'at e-ruailties bitlnen met een uitnodiging orn dcel te nemen aan de derde editic van de
l
,1,,,',.,1,.:.]l
Portugal Hot Air Balloon Tianscrossiug. Eer-r balloner-enement lr.aarbij 25 tearns in 7 eteppes vauuit hct uiterste noor-
Hei.ro.'i.,miia;tuaoii:i;e;rodj,',r* idan.,,;ls..,F
den van Porrugal naar de Algane trekken in het zuiden. De
gaiarnel*C]li,idenheidl:rnn.1a sehappen.:b,iedt,
Portugese Ballooning CIub, het Portugese Yerkeelsbureau
lheitiloiden
op de Arnbassade in Den Haag, de r,1ie€imaatschappij T-{P en
pilo,tiq., ;i;, &*,.x.r;4;;',iDti,.i;;&,,+a",i,J., ''..tiiik'.d,eil,il,1&&ati!e-.,,..up$4;el.,l0p,:,',ere,gan:ia:
de Porrugese Orqanisatie }laatschappij Rcrliz-tl regelen in goed onclerling overleg de nocligr reisprpicrcn. hotelboekinqen en reisfacili.teiten in Portr.rg.ri. En zo str ie d.tn een s'eek
lnta:l:riheir..iuid enil,tzoa.Lg,
$f
rop,,
gez9g{stii*e,
'.-,".l,
,nlet,,een rei s v an
je h
e
t
eve ne
onmi
d
-
iii,,',*eliswaai
,.;;iin$a1a l
,,bii$.iien!. rnra&;n'&isiad ioi ain'de bergen
l$,,,er,..ipil ,llnt.6gnrihennelaihtigr
g!!i!dl, waai,,meer dan, v, ol'
leter rnet balloncollega'.s uit lrankrijl-. BclqiE. Zs'itserland, Engel:r.rrl, \rerenigde Staten, Slou.akiie en Portugrl zr>nnetje
in Braganza, ,:efl van
cle rneest
noordelijke
in
het
pleetset-r
in Portugal.
:
,iD;,i,t;.p.!n6iur;4onie1..,$a.ig*eei6, door,r dle,r,,P orru gese .le;tlaoai,C&6,, eo:,,Raiiiiai:,is tij,iO;aiir irae*a1,, ;Zoali r[.;ele
,,Poirigaie.'si;d;n..i!6Biae De formule r.trn de Prirtrgal Hot Air Balloon Tlansct'ossing is simpel maar lijkt een gouclen formule. Op cle route r-an het noorclen naar het zuiclen van Portuq-:rl zijn zelen etappcple:ltsen. Je arriveert
in
een etappeplaats ergens in de ltlop
llopl,,Otn:.heu'.'y
warirvandetop
.,,e.ir. ,aiid"'kaitebl'' Aanr:der'voeri:,van:,'de
,gekooiid:,ivaidil.door l:fuitifi Catie,i o0 een doipsplelntje'#orden'de opienfrl$stoespra:rLei1,:gehouden en de glazen geheven op een mooi evenement. ,,Het,,p1-eintje
is net groot genoeg om Benoit Simeon uit
r.an de micldag. Dezellile :lvon(l \\ordt cl ,)P het centrale rnarktplein of in het staclion virn dje stad cen rightglorv
lBelgie,lte ,kunnen laten vertrekken met zijn cloud hopper.
gehouden en s'ordt eq als het u,eer het toellat getethcred.
avor-rdr.r.incljc
De r.olgende ochtend vroes wordt cr r,anaf deze ltile plek een
\lrtalie\ rtt ltuizctt r,'tl,]
Benoit
tee1.
z$,ee11
op
zachtjes
oyer dc
smallc
lruL k,t.
Flr is zo rveinis u'ind clat
cen tussenlrrnding
1{21r-t
maken
dc hirrrrrrtpll,rl\ \;)tt llL't
1-ret
l-rij
op
l
].rrstccl.
F1&;
E
i:
...,..
.i 'i i
i :
l i
&
Deernrr,:i'.!itiig1,1r'.1'!tiirt.;'w:ee1,'.,...'a01.
:1r:q!::h0gei::cq
de heuvel op te landen
]]&.ggn
ofover de
driil1 buiten de kasteelrnuren. over Braganza om ergens in
itap:!i: d:?i,nqe!:dq: id
een buitenwilk te landen.
te hebben of'daarachrer nog wel
Dei:].+o1gdlde,t.'ochielidiibeginll
landingsplaatsen waren. Dat leverde uiteindeliik grote pro-
het spektakel voor
.r]}-letl]Ien:irl:ij'oi:rrre.e.ii::t;niii}:::pjloi!e{'
,1r1,,,,,:.1,,;ttt'
iedereen.
De temperaruren overdag ziin reen...'g*td,.rof':2
.Qp,lreO.rl$,qb.li
{ed€l.1jhrbas.( &Sdq
.btryodnen 1:en,:.,1 Ole1:rrc!,,|ryeu
}tl:,fi iri:ili,tmort
ligt er rijp op het stadionveld. lk vaar
,:no.oa..f eo,,1.11@:tn,d€erg,n:iii.l,..die
simen met John Hole uit
ergens van een bergwand moes-
Engeland de Rover ballon. Als
ten zien te pluklen. John Hole eindigde met de Rover ballon net onder de top van de berg.
gens vroeg wiest het en
,u$Q4,.,.!wa@t&,ix$a!!r*ei1
de zon opkomt en de rijp lang-
zaam r erdwijnt driiven wii met een knoopje of 4 over
Met een oud Porrugees boertie
wordt
:nah::76i.fr.arl,r!:$aqmoxlit$p;
het pas buitefl de stadsgren-
merers omrijden om via karren-
Bra ganza. AantrekJ<elijk
sporen en ezelpaden tot op 200
.ry,Lret1lnd1lhap1egoole&d, kJeine
merer van de ballon te komen.
srukjes gras. tot ruig terrein en
Een opgave die zonder de vier-
rot heLrrelachtig van
wiel:diry€,.:tiffiai n:lbrd6lnieilgd(k.:,qouizijn,
]gewa&iiHt!]:.ra4di*.h1ip1,k!nr]:tuti::(€n-:g'eiddigi:nadcelir,Ir,qoii
bq*on,.v
6 '.rCn,l1$t1
,$ala!11i11r.i:heel.r,rP0ttugal.g{e11.p1a!,,.egeo
lop,gni brqGnide,.gonA,ll@g9qaneingr.
otqri,., e.iplcerr...D'
kno,met*,nt
ii
-m-'
ltt.l
,
li.ltlrlutl:.lilllit
VISEU
:en1e1. gndtlden,r"tr
.6.o[..,.d!:ird ire6rp$irrti|fi ieq,iilsqrn.iiUA lgg terrein.
g.;!!!iat.*C:in(!1;aijrLl.allen:.'f,25,
fi i;n.li
t:ruidea:.:Nlrai,,Lar:regQtl.ll:t:,,:,,,l,l't,:.,.::..t,,,,t,.'
ri;
de,
in
de
beste Porrugese porwiinen vrndaan komen. Het clal
r
li;a
;$t&;ilr,.;e
,Biiganzi'l,.S vi,Ql
t.&!
.*jnd;i!.6tlri$iit,,. eahiei,.,tiiedei' aa..:t:lrkkei.'vrxdorx,
Ae',dr:rMgii;:m*ii&"d;&;dl: |iGptti;i &.:,t;#ti|,:ai,-ali";.
iteillii:.d.llontoe1y$eliikei din,: daii:
b::v;i.
nndgeni
e vaart,
,.r.den. i.idr!er voor. rv'esa$:ldet:tlu lrtiege*,.4A,1rlema,;..lien!fu l;lc;itiiges1 d o rpj es 1rcisp1,eiil.: €f {e,r,!;$mlti*$*1l,..Uq@!ae,1dn!ii,enve1
d
en
..
r$rqtderi,tt wi6qeld..,.1tiei,,akk!!!;:iibo
.:e!.'e
a4taaa;:.!+l.,ritukke+,
ruigitaiiiit#ri: he!:mqkliiliik,.Lindenist,t De,, lp,en de qrrr:, !e *ii ;.,da,..bu!q}* ngi..!..,id;iu11:;;,'n,,1 iiiin"rton'
tlge.n]eer]lziid,eri:id1ii]]dert'b,9lf6tw,b-nairhei4rgetiilgt,t,{a,,.een.flAk
i*aii o.,it.uirtaai::oin,:.Oi;e*;lia
d
.;an:1.r fiik,1;uiasli..;eiJ9Qt1.ihi *,
io.;Zwl!$elhnqr
Eii,rdan.;#iC€k, het.rrziihr],t!,,idell!ne(!,,vo,ailp@$en::lwel
I
ii.,ii. .,,n*: rttai,.;iil ee[l-,,' i
i1€ianloren waa*l e -
,cljnln0lg,:n jto$-bekilndirin.iP0iq6grl:,lnieeni:bqll0nlrrdiqg.
nog..*dl rielo59ei:t1q.,.ai::qprakt.riintn:ter:i.i liik
ontt.
Slabielat.,atnio,sfe!i..rii,Bij':
,a.*tdiirti;,$!wlln.,.een,
leen::,oPenir,S.ky,.,,ryetr,r:ieri,
voitsfeeSt,,.: r,:,,,ivrailiiii
,i#;iliik:,.r.$indinAt i:
ied.eiieeh.:rihdbtliroml
den,.1.1or'.ir.:tnlge.,..r
A,..,6tl6;ilni.i;,,..$Hl
og!,-e;,
ii6.nd:i,i,;rdir'::b,et*ioptte,n,
ke4::t,:tenrrt,,::.bbma.11ryig.
,Iian,l,:,,,,,Iiei,,:,,,,.:ltii den.',il,,:tbtt.
,qn.iptqStgitti$i',:reirrdj-l
ro,!}4lag9nary€:r.;1y9,l{1,qi:1:
.9!41.,,,1in.'.,1,.!!i.:1i}okig.
ii+g€li:l
:d.oiFa.(a,f!:l,,rld[,,11.,,!Qn,
l .,li l.,.li...il.,iti':,,1. ,..,11,,.,'.'.,.,,,.,.1.,,11:
,\4,.1€:,.,rrtlrag,ri,ioirI!t!t1i:rrhCll
,aent;ndjige.,:, 4
:dillirtjinli::tir.bleef . .l,htdl.
nooi,,r,1trcr1o:,,,:,1eki<ei.,
.
njj;*1,,11t.,1l,t1j,l1t.:tt,t,.::::
€inig.,i.,,l,iaat,.tilit;n:,,i.r'rd.erl
:,::,.:tl::,:l,,l',
l,r
w,*dl:tr:ll6g,rrl,opl, i:gqliil$r. tt,ii,i:liu.]w:,i:,r;,1,,1,1:,
'hdo*a..:...bli!f ,..,m9lr;i.rrdil ,vri$.,l.t@1h;ti.qaljitdiel
o;lJ@:
;:]],,:,,1i.i,
: :;i;ai
talili,'.ta; a*,i,ornhooE .,i] gp!aer,,4?41.,,,14e1,.:!,9P,
hgt.:,,.*,e€f l:rLlOmi,lr':'.,Eli ;,a;,i',.t ji1il:.ii,,1l,.?iei:
,vani:,'..::&::i,.,,:beiAr1,1,,..wetA.
*n*,;4,,1i,m;;gE;i
,$.(!Onfr0ii!9gid',,.,,,,,,,mi!, ploiie.ling::taeoe!1.1F$de,
a,....m1X11,6ailon:i..irtil
;ili..r;;:1;u;;;,tdiliLlii}l
;Ai#i;m
;
6;:{rr.
,t$ril&,itl[ e,.t0 r:rr,.tr,.,t.r,
I
.rrO,,,,!:
;nili:tli:Dti:i:i:::*6 ti i,il:bn$:l
in A.msterclrm en cloorpleu'intcrcl parachutist, beu.eercle clat hi.j binnen rier ninuten op 5000 ft
Jean Louis, hoofdagelt
hoogtc dc \r,as zolr kunnen binnen halen yan een lijn die gespannen \\:as tusscn ti.vee ballons. Dat ll.ilden tle b:rlkrn-
vaarders Peter Kelder cn Joop Heven uel eens zien. Op een mooie daq qinqen ze ornhoog. Ireter Kelder met
PH-ZES,
ccr.r
13ier
en-Joop FIaven met de
PII-PBN,
cle
eer.r
180er. De ballons zatcn nrct ecn 'quick release' aan elkaar \rest
met een f 0 meter llnge klbel. Aan cle lijn hine
r.an
BII tot
Lrallor-unar-rd
cle rr.as,
beddeleken. Op 5000 ft zouJean Louis uit de
klimrnen en aan de lijn hanqend
cle r'vas
afhalen
cn in ccn u'asnranclje doer-r, bir-rnen vier minuten. Daarna zoLr
lij nedle
i, :nelaa rf dgi6n&','! i:Yf i
;f
zich laten vellen en een parachutcsprons nuken.
Nanrurli.jk ging er een fotogr:rrimee, Bob Drarier, een geroutineerd parechutespringer. ()m cle beste firto's te kun:t,
nen rnaken gir-re Bob Draaier onder een van de ballons han-
f ,i;.;;}jrli:Ar,:ll:1,:i.,i.:
gen, aln een
jere&lm1g1$9t,,ni!!1;11;:,,l
-10
meter lange k:rbcl. Hij zou tcgclijk rnctJern
Louis cle plrachutespronq r-n.rken, om hem tijclens
cle ve1 te
b1ijven fbtograteler-r.
Op 5000 lt hoogte klom-Jean Louis uit bcgon dc rvas binnen te i-relen.
eer-r
cle ballonurencl en
heel karu'ei, zo hangcnd
lijn, mear het ginq reclelrjk eoecl. Tot lret hken er af moest, hii hielcl het liet rneer en viel met iaken en a1 n:rar mn
cle
beneden. Botr Draaier ginq rnet hem nre
c clc cliepte in.
Jean Louis heeft de l'eclclenschap ver-
krren, m:rar cle stunt heeft u'el schitte-
retttlr lllrtrttjcr .1r:tclsr srr Elise Heyligers
wot'den.
3a,::,','.
ltitll:t::l.:l::,'.:.',1r..:l:,i
"6
,r,,,i'i.ll:i ll
l:]:,,:::l:llll]l.':l].ll
:ia:]]:|:
f,*sr'1) ?
t,Srtr:[rl i.,aria::rrl
,u.:,,tl,.1
I.
Bffi&,Bo.N :RGN IN DE SAH.ARA ,,,.'Tekitt'.'I.,*riGne,Cor,nelis -,'rFttolt,:
l{ilina Birends
DC EcHTE 5AHAf,r;[;l'::r r'" "
Het begon allemaal nrct een boeking lrij '.{eroasis', een I uncsisch colrrmer'-
De ciag erop vertrokkg4,7e:::a61.' ;1 :" ':,:',
cieel hallonlretlriii. De ballon girrg
hele
ge
zelsshap ;1iir, &ln,1ol{erti.:,
.:'":
rnec. rlrrs ucrtl het ectt reis ntet tle
r-loel: Douz. midden in TunesiE aen
arlto, en rlaarna op de boot vanuit (,euua naar 'lulris. Dc 'Tunesische
dc rand van de'echte' Sahara. Hclaas
ouu e schrrit' tleed qr 2ti in pl:tars r an
hotel, rnaar wel mel mooi uitzicht:
l1
een grote groep kamelen stc,nrl aan
deze kecr een
rrrrr over. tenr ijJ ze ,rl de hcle deg
behoorliik'riezig'
in rle hrrcn up rertrek h,ttl.lcn tn,,e' tcn urtlrtelt. Het geluk rtts ttict ntel
,le overkant voortdurend paraat roor
ze, u.ant 's nachts beeon het ook nog
met Tunesische p*isagiers gtemaakt.
eens ger.cldig te stormen. \.llaar ze
Hct
kr,rrrrerr de rolgendc avond hcelhuids
clat sontntigc
in tle haven i an Tunis aatr. Dircct dc dag daarop nroesterr
toeristen. Hier heelt Koen eert r',tlrt
ze
Tirne.iils niet
,
ten ir/a.s na v.ijf reisdagen. De eerste
convcloi
deelnrrttcrs aan dc tocht u at cn rr :tl,
n:lar een
en hadden dic dag een mooie vaart
tentcn-
r1r
I *
kamp in de
goeds na
aile rnoeite ofir er te komen.
S*hara.
Dc volg-errtle ochtend rv4s de meteoi::lirlrrtrric crg iunrier: 't zcllde rtecr' 'rls gi.relerr'. f)us: r,p.t riqeni li,rli'rrl
li-aar het
rr r ct'] ttr,:r't' u itrd rlrn ,rr. rot,r.prl,ll irij de I,rnLlins urrelt her zcli.s l 7 krrop. irl Her Ltrrt in rr ri.
dagen zoir
lui;;: berg:rchti g', uit.erst drr:oe nanrrrrliik, lrtrrociir,.g tr rcr iage :rruikjcs. ( )rrr irii ,lc ,tti,lt". l'|ii()tcl) in dc buurt tc l,liire:t. i,r:lo()i Lueri nrt zo ilnp..rlr zij ,iutr tc \Jren: Li \\ris
\ oor
gezelschap
een p?ar
grruu irie.-k
t
L
bli.jven. I)c giiisenrle -liir:esiirs reden als gekker-l
ol), \\ rt.ll'(lr !or vcrst hi I le,,,ie mert
tt'rlrliirer<. en pr\ )il(t rlottker. rrttdcr ucn z\\ tl:rr 1,ril, rlLtc lrt'trtci,'t-u
hrt vcel tq li;tk zorr zijn oll: 'ar$aarl a;glr*s te l*nilen. l)e Iri,-c,ie tl.lp u;i hr t dt t,,,luciirrq
in rlic riuinpar-rnei1 st.ln(ler de tenten, dc uint1. ]ierr iate
1{,r! \.. il'tieil
hcschut
qcuaretr, :naxr- {ji- tv'l]s
lt
hrieillq irracht
t'eel r",ilii.
.nL.
te11en
:r hrltt irtgctt
u<;g de
nodigc ri..tar-
-. l,orliir!iltLtl.
scl.roelen lltijcl rcrst
ie
:l.lll!,(n.
egsci-iuilcien
\",(,,'ir 7r i:t;r1iLl,i. Urir,i ,],iL lil.' \1:i1tet'pcf pct'5()t)lt l;i1
jc ilraqcn, r'ccl
ri"iiir, :,'. i',itr: ",..i 1;1,:r,.tt'. ilic n.:i'ht ziil lliru rilc rlcti;:,,:rrtr"s t.linh zicii ,jtiri)r'{lrli: irirt liii i.il s1:lr-
l.
I,tt ., b
i
riti
ie(lcrc('n in hcr ka,np rln. I ltt rr i ' ('('il 7.tn(l\\o-'\tijrr rrret,lrii|tirtn,tcn. .tt
,J.it Cr rt,.i l!l{L1lo,.rc
h l.rr
-
n olr 1lg |isre: tlreig-dcn lL vt'r(i\'irlen. Stecds weer rvrchtelt op rllc achse
plertaarsr:hu."r.d dac
ir.hlrr'r: 2.,1. hci,.'d.r3 irr lrtt zi.l:=,: lrrrir tn,rr'..-i; tllrrif ,i, t,9tn, iLtiir ilic i1;g r,eiqrtiiite dlerrli,:', ceu crerlild,
ntet
's Mitldags
gxlg -net
! )rrer' tun pngcl rrli ir,. nr rr;ieir,l iqh.:,
\\'etcn
denl
Eeri
prachtig ht,tel. u arr hct lekJ<cr genic-
l)at beloolde veel
1e
,SedooPt
nenhnd in. rlak hii Lihie. Darr zou
g;enraakt.
we] zaak Iooruil
,willen n'or-
door naar Thtaouine, 180 km het bia. het ballonvaren echibeginneir.
\\ as
t.
t.rt""{F{'rT _1 !-
j.
e
:.,iar,,,Kain.,,:Bh4r
In noaetnber 1998 zijn
g,,;;|vx;gsiir:,:,
Sabat'a geweest aoor een padr magnifieke ballonaaarten.
De Sabara! Hieronder aalgt een aevslag adn ban reis, aerbaal aan Wilma.
Y""*a|i;.a4*i"Y
q-cn manr
dool voedselverg:,ftjgin$:,.,,
i.t,
i,
r-an cle piste ahyijkt zakt in fueg zout ,
\r'end-Jrrn Deziirr. rle c,,-piloot. bleek
1\.e9.
cerr longontsteLirrg tc hebben opgelo-
Ilaar
perr. De aanu czi1rc
llts
ku ain hent
,
ylr4chnvagta, alle lege sasflessen te la1en,
alle ontberingen u.erden volop
Ireloon,l: Thzerrr lllcek een scltinerett-
opfaden, die tlan 80 km. yqrtlq1,l'
op u.ortlen gevuld. Z,r hrn ie narutLrlijk r:croir,nves \:ai,.fr!o 9p een da;E ", ::
iedcr uur lrczockcn, rrraar rl de volgcrt,lc rlaq lresloor hij dat verschillcn-
dc oare nret 1.6 rrrilioen (l) rlrtlelprl-
nrakcn. Een andcr punt is (lar zc altijJ
rncn. Hct nrooie lrote] (D.rr Chrairtr
iu ddn conrooi naar een (gehcirn;
tic prtiirrreir naar ecn ziekenhuis
ieek rr cl ecn splookic trit I U(t I nacht l Hier helrben ze ruec lrrrllonrrartcrr genaak met:prachtig uitzicht or.er
opstii#errein,redelir:.Nlaal de
rn{)c\f('n. O,rk {rend-.lan. Dus die dag is l{ii,lma niet €en gids
helft'
ls rrr
daar nooit arrr, ornd,rt tle g-id-
sen
e
ste
ds idiooi,harrcl,'reden""n
iln'"",''"
crr tle notligc zieken narr cen privd-
tlic enorrne orse. Aan rle lartti zrg
Uinick in Douz terrrggegaan. Kocn hleef in het kamp.
erote ali'rlhergen. tlie
hrrrrd stonden. Zc moeten toch
grocll ,lrr:rnoor vecl te groot was. Dc ,lerlrrerners tlic hrrn r rip bij 'fonathan Ballooningl in Duitsliirdi'.,
De r,aart kon helias,nter niet tloor'-
ergcn: met hLrn afual heerr.
lrrddcrr q..,:bo.kt u rrre:r bctct' a l: iricr
{Jall: (l( rtilrJ stonJ richting'{rotc'
Tozeur is de plaars r,raar in de orrtgc-
r,r
lf
je
en toe in
trlrrr 'Thc Frrglish Prtient'
Seh:rrl, en dai'j.s veei te gcl.aarliik.
ving de
Daar beir je'a.l gauu. onrindbrr,:r.
opgcnollrcn. Ecrr rxculsir lrlacht hct
]iacirts ging i.ret -en clat komt nooit voorl- regenen. De tenten hleken nier
eezelschrp naal dc r,rrtenlllcn
's
wateralicirt (rvaarom zouden ze ook",J. De Tunesidrs zeif g'arcn
,izr,id
*-ttbrtusiast over dit unieke
't \{as rrou*.ens t.e1 eer beleveais, \.yant de volgende clag rrls
iter.schiinsei',
<lus
rlles groenl L)rcral $rrls-pliqilc.
is
\2rrr.r'egc
hct rertttitr,lcrtlt,i:tttt,tI
rvas
cte
zorg o"*er de zieken
hcr kamp eerder opgelrr,,ken. en
loen kn rm t.rok K,ren teru$ nrar Douz. Meer t.lan rle helit vrn rllr' pilcitcn heeft rocn berlotcn te vertrekkcn: tc iccl zieken onder crew en pr
lol c n.
.\ll,rr
de d{x,r'zctters, ullirollde r,,nze
hclc Nedcrllrrtlsc plocu inclusicl'
Certlic mct rcrslrrikte .r*el en,lc bctcrcn,lc .\ren,l-J;rr. lrebbcn .lr tocht r cn olgd. Nrrr Ti,zt ur'. arn ,le .\Jgelijnse kant van lrct larrrl.
Dit [rlcek het rrccst spcctaculrrilc ontlertlrcl r arr rlc rrip: r ccl dolpctIrrt,titlc Ju hcei-Jrir e. in hcr rrrulle \\iri'n cclt Pi.tc rtauriclijl<s tr rinden r'r:tr. K,rerts Tolorl l-,l.ck er't 7.an(1.
hc\t \(ror rrirgcrust tc zijrr. Dc rt'is ging na hcr zrn,l tloor cclr groor ,/0uLnrccr. \lceI d:rn ecil illccr i\ LlJt cigcnlijk een drijlzlnJ-qcbictl: rr ic
l)rugrrmnrl. en u srcl jq ,,nrlcrqtl,r'relrt irt betere hotcls. Dcze kl, r;r1s hs1
.\lidbs. precies de plek rr,t:rr tie [ilrttopnanren ziin geru'.rrkt. .\lnoi gelrietl.
lregr
Dit
rn n
en.
rl.*s hi''t.'laatste onrlerdeel van rie
h,rllt,nnentrip: \inLliltr ziin zc uecr
\trras
ter-uggererlea naar Hamuarnet aan cle
reis tot nu toe? "Nee", zegt \\llmai ",lrt urs tle reis rr,r,lr \lrrskorr. rtaar \\'c c( il \ ir;trt hsllht'rr gertt,tlkt Vrnaf
kust r,oor nog l1rat laatste inkopen \
{ ,r
}t' Llc
tc[ugreir.
dit de nreest indrukwekkende
hst R,,lc Pleirr". lrr de hali irr hurr
en blaad.fes, midden'in de r+'oesrijnl
dcclnirncrs en
errlerr r!\prrrLen heter nagekorucn.
Duit.u,rrgrrrtis,itor is trl slethte ctr,rrirrg rrret '.\croasi'' , ool zichzclf
r,.rr.
,
DE OR.GANISATIE
Itrrrr ltangt cctt lo1o r irn Koe rr irt ziin
Koen en Wiirna zijn erg eildrousiast
bailon bor-en het l{-rern1ir.r. Ooit had-
,,\er {lc Trrn*ische lrcr,rlking in hcr /Utrlur: heul rriurr,l,. lilLL tltuttscl'1, ook .rt pnllljgx*.,)tcn. F.r lrlijkr. in tcgcrr-
tlen ze een Russische piloot,op
.rcliinc lot Jr toerislrrrstreek. narrweliik, crirrtirraiiteit re zijn. ln tlc win-
qespeelrl!" Het
bedoellng,, alle piloten gingen de eue
kels kun ie op ie gernak r)lc :pu)letjes
karrt op en Koen hleek recht op hci
hcz,rck tli. *le ti,lir ttlL'1 St(,nlttt! \Crl,,rzing hckeek: ''hr,c hclr ic drrt Llr:rrra
as
ook niet echr rle
hekiikqn z,rnder.lrt ie lrstig gcvallcn
Krerrrlin ai tc koer..'n. Du lirto is hct
\{or(lt: \\';tl,lat Lrttruti vccl rcl,rrtcr drn IurlJic.
buu ijs.
l)e (lcc rlcilrc|s
:rrrtt Jezc
lrip rt lrcn
pilotrrr uit r ersclrrllcrrdc Iandcn' Engclren. Drritscr'.. ( )rr5lcnlijkcr':. Frrttscn. ecrt Iirneridr. een Zu itrcr. E.n \etlrllrrr,ler: rrrnrrrrlilk. ( irurg rluen zs lret rrrrg cclrs. nrLlitr dan tilct
cer arl(irrc , rrglttisltic. Dczc T-unesische 'Aeroasis' is veel te corn-
ntcrci,:cl
\rn ()l)zrl. Ze helorerr l6
ballonVaarterr, crr Lrit hct proq|iilllrlra LrlijLt
tlrt /c rlxt noorl
krrnrren rellirc
ren. Zo rvordt er getankt door een
BtLl,r'r.isT{}I
:a1i:1...
iirrli:rl:'l:,- i'::
:i..,,,: ::t..
-
r.::.r:,,,:,r,
@
Als u ook later verzekerd wilt ziln van mooie vergezichten...
DE KEYZER ASSURANTIEN BV VERZEKERINGEN - HYPOTHEKEN. FINANCIERINGEN - PENSIOENEN Wilhelminastraat 31 , 4B1B SB Breda, tel. 076-5224250
/eKlrrrt
0t
k:/,t/lfr A7 /o ,Qya<'
*jfuqhw-ff $"?
Breitling Orbiter 3 Op r)c )rentlrel trtn r)e 2l.rle eeuv att
ballon moet voldoende brandstof kun-
DE NIEUWE CAPSULE
nen meenemen voor een wekenlange
De keuze van propaalbranders maakte
vaart. Hoewel de oorspronkelijke
het noodzakelilk om een nieuwe cap-
vorm Yan de ballon in beginsel goed
sule te ontwikkelen. De relatief ldeine
was, waren kleine aalpassingen nodig
kerosinezakken konden in de kiel van
om de temperatuurschommelingen
de capsule worden opgeborgen. Voor
ldeiner te maken. IIet volume van de
het gewicht van de propaancilinders
heliumcel werd 157" meer dan dat van
was een constructie van titanium
de ttrl lf Ct t', t';Jet.t',', /'tl.tlttt.tlltt
e
t
ilttl
Breitling Orbiter 2, 18.500 cu.m.
nodig, die de cilinders op hun plaats
De enveloppe werd versterkt - maar
moesten houden, in twee rijen aan
lSreitlin,T )a uitt)attinq trccr tttut:
zonder d,athij zwaader werd - en de
beide zijden van de capsule. De kiel,
n
'tent' die de piek isoleerr werd ver-
die de capsule bij een landing op zee in evenwicht moet houden, of een
n
o
n -,r to p - ro ttr) - )a - cc re 1r)
/ / o rt -
lr rt
rottrt, nttt fu Breit/in.q Orl,tter i. Vart )a t'ecorr)tttttrt ntet
)t
Brei.tlin9
0rliter 2, trt janttttri ] 998, hoi) ntert ree/.qe/ecr) en ean tettm latt ,)c,, k t t r t,) i.l
i
r
t
.:,,,'
/.,
!
t
t,r a
r
r
t
it
t
r
u,,
otttrroorr)crt op )e qerc:an prolrle-
nttrt, Het
.qe
rol.q
u'rt,,
ling te verminderen. De kegel van de enveloppe is kleiner geworden in ver-
harde landing moet afzwakken, werd
gelijking met de enveloppes die eerder
kleiner.
lichter gemaakt en naar verhouding
gebruikt werden. Hierdoor was de hoeveel-
heid lucht die verwarmd
r)ttt )a
ertreloppt u'er) terrtnt)cti, er
groot om het effect van de zonnestra-
een
moet
rtieur on/t,erp ratt ic r'ttlttsfg kr,'rtnt cn t)ttt nten be.r/oot lt,oP(trtn-
qat
I
e .qabrtLtl ke
,),
t1,'er
1,,t
n inlt/tttt t., rttrt
rt
kL'rtr t ni,
ROZIERBATTON I)e Breitling Orbiter 3 is
een
Rozierlullon, csn contl,in:lritr \.1,t LLlt heteluchtbailon en qlsballoi-r. s ilirbii een hcliurncel
in de enr-eloppe lirn
de
heteluchtballon is sepl,ratst. De heliumccl is bij de start slechts r-oor -1,i'ln ger.uld, zodat tijdens dc stijgine - door i-ermindering van atmosl-erische druk en door de u.armtc van cle zon - het
u'orclen kleiner en
heliurn kan uitzetten en de ballon in
nocliq zijn.
Van binzou minder propaangas
maar weinig veranderd. De
inrichting bleef tamelijk eenvoudig:
omvang kan toenernen. Als de expansie te groot is moet gas kunnen ont-
ner-r is de capsule
een l2Vheetwaterboiler in het keu-
PROPAAN B RAN DE RS Bij de eerste twee Breimer Orbiter
kengedeelte, een toilet achterin en een
snappen orn te voorkornen dat de bal-
lon te vecl stijgt of dat de
projecten werkten de branders op
Voor een rond-de-wereld ballonvaart
ba11on
pilotenbed voor de rustperioden.
explodeert. Een appenclix, waardoor
kerosine. De kerosine werd bewaard
is een verwarmde drukcabine noodza-
het overtolligc helium kan ontsr-rap-
in rubber zakken, wat enorrn scheelt in het gewicht. Voor de derde poging
kelijk. De balion moet op grote hoogte
besloot men propaangas te gebruiken,
maken van de jetstroom (gemiddelde
is de hoer.eelheid heliurn verminderd
de normale brandstof voor hetelucht-
hoogte tussen 7 000 en 12 000 meter)
tot een fractie van de beginhoeveel-
ballons. Men had een aanzienlijke
of te kunnen stijgen tot 13 000 meter
pen, is
aar-r
de zijkant van de enveloppe
bevestigd. Aan het einde
var-r
de tocht
kunnen varen om gebruik te krnnen
heid.
ervaring opgebouwd met dit type
om door potenti€le stonnzones te
Het doel van de onderzoekers van het
branders. Maar een nadeel was dat nu
komen. Het ijler worden van de lucht
Industrial Energv Laboratory van de
rekening gehouden moest worden met
op die hoogte, de extreme kou
Federal School of Technology (EPFL)
een behoorlijke toename van het
(56
orn een optimale stabiliteit te
gewicht. Er zouden 28 cilinders nodig
invloeden op het organisme verminde-
bereiken van dc temperatuur (bij nacht
zijn van elk 1 10 kilo, gemaakt van tita-
ren de kans van slagen van een non-
en dag) in de heliumcel, w-aardoor het
nium en met een hoogte van meer dan
stop-rond-de-wereld-tocht
brandstofuerbruik laag zou blijven. De
2.35 meter.
in een cabine zonder druksysteem.
wAS
BALlriiS:iT{)f
#s **
graden celcius) en de atmosferische
aanzienlijk
ENERGIEVOORZIENING Om de uitrusting aan boord van electriciteit te voorzien - telecommunica-
grote temperatuurverschillen een
26.700 kilometer. De ballon moet
krachtige, regelmatige en meer zuide-
zodoende blijven varen tussen de
lijke jetstroom. Daarom moest de
zestigste noorderbreedtegraad en de
tie en navigatie-instrumenten, Iicht en
Breitling Orbiter
zestigste zuiderbreedtegraad.
warm water - had de capsule vijf batte-
seisoen opstiigen.
3
wel in het winter-
De ballon mag onderweg nooit met
rijen aan boord om in de dagelijkse behoefte te yoorzien. De batterijen werden opnieuw geladen door zonnepanelen en gemonteerd op een con-
stmctie, die onder de gondel van de
Breitling Orbiter
3
hing.
OODU ITRUSTI N G
N
De piloten hadden de volgende uitrus-
ting bij zich: - Breitling Emergency llorloge met ingebouwde noodzender
(121.5 MHz frequenrie)
-
Parachute met minimum overlevin gsuitrustin g
- Automatisch opblaasbaar rubberbootje
-
Isothermisch waterdicht overlevingspak
- Go-pack,
met tent, slaapzak en
voedsel
In
geval van nood kan de heie overle-
vingsuitrusting in 3 minuten aangetrokken worden.
J ETST
ROM
E
N,
DE SLEUTEL TOT SUCCES Zonder de jetstromen, zou een nonstop-rond-de-wereld ballonvaart ondenkbaar zijn. D e krachtige lucht-
stroom waait op een hoogte van tussen
Aar-r de
de 7.000 en 12.000 meter. Men moet
u.eerrnodellen diliqeerden de nretco-
zich de jetstroom voorstellen als een
roloeen, Luc T'r-L]lenr:urs en Pierre
platte buis van verschillende kilome-
Ecklert, dc ballon naar geschikte stro-
ters breed en 2 tot 4 km hoog, met
rninscn. Dc piloten r.oeren blind op
lndcrc vliegnrigen of door raclar offitrttl \\ililrlrnr)llten zi.jrr op rcr-
een lengte van duizenden kilometers.
dezc r,lucl-rtleicling.
schillencle punten lanss de route, die
hand r-an s:rtellietbeeldcn en
De hoogste snelheid van 200 tot 300
k:nh zit in het
midden van de buis.
c1e
REGELS
in cont'.rct komen
- De balion nroet
\
FAI
arrclboden-L
ondenr.eg door
Jn tc \', 'l rt) (lour ,lc piloor ziin
bepa,rlcl.
De jetstroom ontstaat door tempera-
De non-stop-ronci-cle-r.," ereld ballon-
ruurverschillen in de lucht en waait
vaart ITloet aan velscl-rillende voor-
altijd achter een koufront en voor een
r.vaatclen voleloen onr een cioor de
warmtefront. Hoe groter de verschil-
erliencl record te bel-ralen.
Breitline
len in temperatuur, hoe krachtiger de
- De ballon rnoct'echter cle lenq'te-
rtln rle t'ccorrlgc.r'hir,lcttis \ ittt /iln
EU
DE PI TOTEN Bertrantl Iriccrrrcl heeft met de
i
ecn hoofdstuk toeq'evoegd
wind waait, waardoor ook grote ver-
q'raad lanclen van de plaats van dc
farnilie. Zijn sroot\.-aclcr, Aueuste
schillen in de windsnelheid ontstaan.
stert. In dit gevel de negendc lengte-
Piccard. bereikte
De positie van de jetstroom verandert
gr:aecl.
rnens
met de seisoenen. In de zomer op het
- Er moet een
en
niet bijeetankt rvnrden.
afstancl at-geleed zijn
noordelijk halfrond duwen de hogere
r':rn minirnaal trveedercle van
temperatrren de .1'etstroom noordwaards. In de winter veroorzaken de
grootste cilcel om de aarcle (omtrek van tle erquator),
dlt
cle
betekent zo'n
ii.tLl.,)i.iT(rI
in
I 93 1
als eerste
in cen brllon cle stratosf'ccr. L,en jarr later healcle hij l-ret l-rooqterecord r.an 16 770 meter.
In
1960 bereikte
zijn vaclcr Jacques Piccrrd, rnet zijn diepzeeboot het diepste punt o1t aelde,
een diepte van 10 916 meter
in de
daarom volgen ze fiiet, zoals gepland,
werij.
Pacific. Bertrand Piccard, psychiater
de jetstroom naar het noorden, maar
Zondag2l maart, om
r-trn beroep en 41 jaar oud, hecft een
houden een koers aan die rechtstreeks
Midden Europese Til'd, landt de bal-
rijke enaringJ met
naar Hawaii en Mexico gaat. De snel-
a1le von-nen
van de
vrijc r.lucht en ballonr.aart. De Brit BrianJones, 52 jaar oud, is een ervaren straaljagerpikrot
er-r
bal-
lonvaarder.
7.03 uur
heid van de ballon wordt veel minder,
Recordtijden Breitling Orbiter
ze blijven zes dagen boven de uitge-
Absolute duur: 19 dagen,2l uur en
strekte oceaan van de Pacific. Een
noodlanding daar zor riskant zijn. Het controlecentrum in Gendve meldt dat
DE VAART-OM-DE-WEREtD
alles beter verloopt dan was voorzien.
Xlaandag 1 maart. In de besr-reeurvde
De Breitling 3 heeft in de afgelopen
3
47 rninuten. Absolute afstand: 40 813 kilometer.
Hoogte: 11 755 meter.
vallei r.an Chiteau-cl'Oex, beschut
10 dagen 10 gascilinders
ckror clc Zrvitserse Alpcn, voleen zo'n
voor een afstand van 17 5000 kn,
2000 n'rensen de 'r,oorbereidingJen r-an
minder dan 40% van de totale afstand
tle start van de Breitling Orbiter 3. De
die moet worden afgelegd.
u'eersverq'achtin gen zijn goed.
Zondag 74 maart wordt het afstands-
lbestenrrnirrg orn o\ cr (.hini tc \.,rrcn
record van Steve Fossett, 22 918 km,
Bertrand Piccard en BrianJones de
verbruikt
Onderscheidingen in Zwitserland en Engeland.
Bii de Feestelijk onwangst in Lauslnne, op 23 maart, ontvingen
gebroken.
Oplynpische rnedaille uit handen
zware gevaarte, dat 55 rneter l-rooq is.
Dinsdag 16 maart. Met een snelheid
van de president van de IOK,
Om 9.05 uur vertrckken Piccarcl en
van 146 km per uur naderen Piccard
Juan Antonio Samaranch.
is er. De wind
Jones met cle
trekt
a:rn
het 8100 ke
l.
Breitlins Orbiter
en Jones de kust van
Hawaii. De stem-
Probleemloos z\\-e\-en zij het n-rooie
ming bij de piloten is goed, zi) zrfublr1j
weer tegelnoet. Tegen de er oncl heelt
weer eens het vaste land onder zich te
lon in Egypte, midden in de woestijn,
de ballon al een hoostc r rn -000
zien en de Mexicaanse kust komt in
480 km ten zuiden van Cairo. In twin-
meter bereikt en virrrt nret een snel-
zicht. Woensdag 17 maart is de moei-
tig dagen staken Piccard enJones,
heid r-an 30kn/u orer Itrlie en
lijkste dag, er wordt veel brandstof
vanuit Chiteau-d'Oex in Zwitserllnd,
N{iddellandse zee nlirr noorcl ,\frike.
verbruikt omdat de ballon afdrijft naar
drie oceanen en drie continenten over.
Piccarcl melclt dat er gecn proirlemen
het Zuiden en er weinig wind is. Zal
Op
de brandstof toereikend zijn? De
Majesteit de Koningin van Engeland
Breiding 3 heeft 5 uur nodig om or,er
enZijne Hoogheid de Duke of
:ran
cie
boord zijn en dat hij r en het schit-
ternde uitzicht geniet, r-ortral .le
lollc
1
april 1999 bezochten Elare
marn over het Atlaseebergte is prrrch-
Mexico te varen. Dan wordt het dui-
Edinburgh, Cameron Balloons in
tig. Dinsdag 2 maart, om 19.00 uur.
delijk dat er nog voldoende braldstof
Bristol. Daar oyerhandigde de koningin de 'Green Salver' aan
heeft de Breiding 3 de kust van Marokko
bereik op 7000
BrianJones en Bertrand
meter hoogte met een snelheid van
70kn/*
Piccard voor hun succes-
Woensdag
volle
bal
lonvaart-rond-de-
4 maart, boven Mauretanid,
wereld met de Breiding
zwenk de ballon afnaar het
Orbiter
Oosten. Donderdag 4 maart;
Charles Green, de beroem-
de ballon vaart boven de
de Britse aeronaut
Sahara. Piccard enJones moe-
19e eeuw, kreeg de zilveren
ten hun koers enigszins wijzi-
gedenkplaat van een dank-
gen om een verboden militair gebied te ontwijken.
Zaterdag
3.
uit
de
bare passagier. De originele Totn n"r"l"gport, Arirtot
6 maart vaart de ballon boven de pel-
opdracht luidt:
is om de reis met succes te volbren-
'Aangeboden aan Mr. C. Green door
grimsstad Mekka en zondag 7 maart
gen. Via de Bahama's gaat het
bereiken ze Oman. De ballon heeft 10
Atlantische Oceaan.
opstijging vanuit de stad Norwich, op
000
kn
richting
zijn wiend Richard Crawshay, om hun
Yrljdag 19 maart vaart de ballon
16 oktober 1839, te gedenken.'
Dinsdag 9 maart wordt de kust van India bereik op 5500 m hoogte, met
alweer op de Afrikaanse kust af.
De ballon die op de gedenkplaat te
Zaterdagmiddag 20 maart bereik het
zien is en waarmee
een snelheid van 75 lan/u. Alles loopt
tweetal boven Mauritanid de negende.
moedelijk zijnvaart maake, was de
volgens plan. Ze bereiken China iets
lengtegraad. Daarmee is de circel voor
beroemdste ballon van Green.
ten zuiden van de 26e breedtegraad en
het eerst in de geschiedenis van de
werd gebouwd in 1836 als de Royal
afgelegd.
varen het land over
in
uuq inplaats
Mr
Crawshay ver-
Hij
ballonvaart rond. Aan de eindstreep
Vauxhall Balloon en maake in novem-
van in de geplande 36 uur. Boven
ligt een miljoen dollar gereed, uitge-
ber van dat jaar de eerste lange-
Japan ligt een slechtweercentrum;
loofd door een Amerikaanse bierbrou-
afstandsvaart, door
14
in 66n nacht van
zondere prijs bij ballonevenementen.
NB. In Zwitserland zal de Breitling Orbiter B te zien zijn in het
feit te herdenken werd de ballon her-
De Royal Aero Club verkocht daarop
Verkeersmuseum van Ltzern, zodta
doopt in The Great Nassau Balloon.
de Green Salver
Green maakte er daarna nog jarenlang
(minder dan de helft van de werkelijke
veel beter gebruikt kon worden als bij-
Fauxhall Gardens in London naar Nassau
in Duitsland te varen. Om dit
vaarten mee.
Hij
voor
1 000 pond,
daar
uit Egypte is aangeko-
l""lra"
waarde) aan de BBAC.
maakte meer dan
De Green Salver wordt uitgereik aan
Ter ere van Piccards ballonvaart is een
mensen die een uitzonderlijke vlucht-
bijzondere postzegel uitgekomen met
1870 op 95-jarige leeftijd.
prestatie hebben geleverd of zich bui-
de Breiding
De zilveren plakette kwam per legaat
tengewoon verdienstelijk hebben
De viif milfoen postzegels waren
in handen van de Royal Aero Club. Midden 1980 wilde men de Green
gemaakt voor de ballonvaart.
meteen uiwerkocht. Een tweede druk
Salver verkopen om fondsen te win-
Elise Heyligers
500 opstijgingen tijdens zijn loopbaan, de laatste was
in
1852.
Hij stierf in
nen. De BBAC vond dat de
Orbiter 3 erop afgebeeld.
van de postzegel zal spoedig volgen.
tofee
Met dant aan flannah Cameron
.
tUCHTBAILON
FOTOWEDSTRIJD 1999
Wie maakt in 1999 de mooiste foto van een heteluchtballon of gasballon in Nederland? 6.
Bijna iedere Nederlander maakt u,el eens een foto.
naam, adres, telefoonnurnmer en categorie vermel-
En wat is een mooier onderwerp voor een foto dan een
luchtballon? Lees
cle
voorwaarden die hieronder staan en
doe rnee. Maak een spannende fbto, een actiefoto, een
Op de achterkant van de foto's duidelijk leesbaar den.
7.
De foto's goed verpakt vcrsruren aan het wedstrijdsecretariaat: Ben Bl:iss, Groen van Prinstererlaan 3,
dromerige fbto of een ander origineel plaatje van de
3771CC Barneveld.
Lrallon.
8.
Er zijn ook prijzer.r: de hoofdprifs is een ballonvaart,
De foto's dienen uiterliik 18 oktober 1999 op het adres van het wedstrijdsecretariaat ingeleverd te zijn.
daarnaast hebben we schitternde pakketten kunnen
' 9.
samenstellen als sweaters, T-shirts, caps en dassen.
Indien retourzending gewenst is, dient de inzender een aan zichzelf geadresseerde en voldoencle gefran-
De jury bestaat uit de volgende personen:
keerde envelop bij te voegen. Zonder deze envelop
Ben Bldss (voorzitter)
zullen dc foto's niet geretourneerd worden. 10. De deelnemer gaat lnet een evenruele plaatsing in
Marldr.re Cornelis (redactie Ballonstof)
Giis van Gent (lid van de Nederlandse Fotobond)
Balkrnstof akkoord, echter zonder enige vergoeding.
Hij/zijvrijwmrclt Wedstrijdvoorwaarden Luchtballon - Fotowedstrijd
l.
1
999:
tuele copyrights enlof claims van derden m.b.t. perso-
Per deelnemer kunnen maximaal 2 foto's ir-rg;ezonden
worden. Formaat uitsluitend 20 x 30 cm. Geen dia's
2. J.
cle redactie van Ballonstof van even-
I 1. De Inzendingen worden rnet de grootste zorg behan-
insturen, wel foto's van dia's. (ieen opgeplakte of
deld, de organisatie kan echter niet aansprakelijk wor-
opgezette foto's.
den gesteld voor het zoekraken of beschadigen van de
Foto's zowel in zwartlwit, kleur of digitale prints. De foto rnoet in 1999 tijdens Nederlandse ballonmeetings zijn gemaakt, met inbegrip van de
NK in
Belgi€. Plaats en datum op de fbto vermelden.
4.
Er zljn .2 categoriedn. Categorie 1 voor de jeugd t/m l6 jaar. CategJorie 2 voor 17 jaar en ouder.
5.
In categorie
1 is de maker van de
foto ('s) verplicht
ing;ezonden foto's. 12. De narnen van de deelnemers cn de winnende foto's
zullen in het decembernummer 7999 van Ballonstof gepubliceerd worden. 1J. De winnaars krijgen schriftelijk bericht en zullen voor de feestelijke prijsuitreiking persoonlijk uitgenodigd
worden.
een kopie van een geldig legitirnatiebewijs rnee te stu-
14. C)ver de uitslag kan niet worden gecorrespondeerd.
ren.
(redactieleden zijn uitgesloten van deelnanre)
B,ti[,];,
lissTol
:.a.):.
i,:tl':
Oproep
op cen o/ ant)ere ntanier ltezig zl'n nul )e ballott,,nat't. Dit kan een kcr.t,,er,te 'bafionsaar?er zijn,'ee,n've:rzamelqary /otograaf,'of p'ie ieet wie...' ' ,
N!etroe pilotctt (n men,)?n Jie ietd ltijzon)er,t tc tnel)en hebltcn in r,crl,attJ nzel 'ffi bnllonronrt: kom in qctie en bel )e re)at:tie (zie colo/on), Op']Q,qanier
kunnen wij onze lezert beken?'rnaken met onbeken)e, maar' intereita.nte (ne.n: ,r,:e:it:,,
iLt ) e
b
n / /o,t p
e
re / ).
ONTWERPEN, APPLIQUEREN EN BORDUREN
op een zrrarte trui een ballon met
Het is lang geleden dat Ti'udy van der
lenen. Op een zellgemaakt zwart jasje
Meulen uit Barneveld, voor het eerst een ballon zagvateil Daarna duurde
het nog drie jaar voordat ze besloot om zelf eens de lucht in te gaan. Ilaar eerste vaart maakte ze met Hans
Zoet. Ze kreeg het ballon 'virus' te pakken, een nieuwe passie was ontstaan. Sindsdien gaat ze ieder jaar wel een of twee keer omhoog met Hans
Zoet.
baren van goud lam6 en zwarte pail-
g8ffiffiurde
ballons in rood,/witlblaufi en oranje, het geheel is omkaderd met een fijn randje van gouden
- Ti-udy is gek op zwart - appliqueerde
kl
ze kleurige ballons, twee op de voor-
Ti"udy laat een zwarte viscose blouse
.kant en een grote op de achterkant.
zien, waarop 17 kleurige hetelucht-
Voor deze appliquaties gebruikte ze
gouden stofvan een special shape, het
in o.a. de kleuren, goud, turkoois en licht- en donkerblauw. "Dit vind ik mijn ropstuk", zegtze. "Ik kreeg ineens een idee en
Cornetto IJsje. Haar creativiteit was niet meer te stuiten. Enkele jaren
maakte ik de blouse. Ik maak van
geleden begon Trudy ook te borduren
tevoren geen plan, ik begin met bor-
echte ballonstof. Een apart effect geeft de appliquatie die is gemaakt van de
averrjes-vier.
en gasballons z
^reven
ben gaan borduren op de stof, daarna
op kleding. In de software van haar
duren en zie wel hoe het wordt. Ieder
Ti'udy is secretaresse bij een Project
naaimachine kan zeLjezen uit hete-
stuk dat ik maak is weer anders, is
Advies Centrum en in haar wije tijd
lucht-, gas- en ancieke ballons. Ze
exclusief'.
ontwerpt en maakt ze haar eigen kle-
borduurt met speciale garens in ver-
Tirrdy heeft nog een hobby, ze gaat
ding. In het voorjaar van 1993 zag ze in een modewinkel een gebreid jasje
schillende kleuren, waaronder het
en kijkt graag naar Formule
flonkerende metallic garen. Behalve
Ze is al jaren een fan van Ferrari.
hangen met ballons erop. Ze kocht het
op kleding borduurl ze op zelfgemaak-
Michadl Schumacher is de favoriet bij
jasje en dat was het begin van een kle-
te toilettassen en theedoeken. Twee
de coureurs. In het verleden was
dinglijn met ballons. Zeliep wel meer
Tirdy
maar ging het als een uitdaging zien
piloten, Ilans van Hoesel en }Ians Zoet,hebber al zo'n exclusieve theedoek in hun koffer met champagne-
om het zelf te doen. Tiudy ging bal-
glazen. En zevond. een alternatief
Carlos reed, is in haar bezit.
lons ontwerpen en maakte appliquaties
voor het overbekende 'oranje' kussen.
Elise Heyligers
om op kleding te zetten. Zo zette ze
Het werd een zandkleurig kussen met
tegen kleding aan met ballons erop,
iff,t'$
fi,$.$T $r,T'0"'f
een groot fan van
I
Niki
races.
Lauda
en Carlos Reutemann. Een handgemaakte Ferrari uit 1978, waarin
i
I
Oveiluig ie nu zelf usn de krruqlireil. Wij hebben een demonstrqtot uool je klgqr srgqn... Verkoop Leasing Snelle levering volgens afspraak BvL inspecties
. .
Raparatie en Andorhoud Rscla mobanners
voor alle type ballotts GLOtsUS BALLOGNS
ffiOLLAND
VIONTGOLFIERS HEIBLUFT BALLONS Heerenweg 5, 7955 PA lJhorst, telefoon A522 ' 44 29 21, tax 0522 ' 44 33 82
I9,,q,,,.i'.. li,.1,0,i{.'S....I
.O'
f
Boesman-
onderscheiding De Boesman-onderscheiding is op initiatief van RienJurg in 1997 ingesteld als een heuiis
van erkenning van bijzondere verdiensten op het gebied van de ballonvaart. De Boesmanonderscheiding werd voor het eerst toegekend aan de heer AJ. Berendse. algemeen directeur
van Festo; hij ontving de onderscheiding uit handen lzn Nini Boesman. In 1998 werd besloten de toekenning van deze onderschei-
ding over te dragen aan het besruur l'an
de
KNVvL. De Boesman-onderscheiding, een Lrronzen plastiek met plaquette, vervaardigd door de kunstenaar Rits Bakker. u'ordt eens in de rwee jaar toegekend door een speciaal hiervoor ingestelde commissie. De t'ommissie hestaat uit Nini Boesman, &{athijs de Bnrijn, Wim Kroes en Arie Steenhuisen.
Op zondag l6 mei. de laatste dag van het Kampioenschap der Lage Landen, werd de Boesman-onderscheiding toor de t'weede keer uitgereikt, ran de Belg Nbert Vanden Bemden. .\lathijs de Bruijn. voorzitter van het besruur van de afdeling Ballonsport, noemde Nbert \anden Bemden een Ievende legende. Ilathiis zei dat Albert niet allcen bekenJ is als een goed gashallon-vaarder, maar ook als bouwer van gasballons. Tussen l9-18 en lq70 bouwdc hij gasballoils o.a. voor de Haagsche Ballonclub. Nberr nam in de iaren l(.)50 tot 1970 deel aan vele internationale gasbalionwedstrijden die Jo Boesman in Nederland organiseerd e.ln 1972 maakte hij zijn eerste vaart met de heteluchtballon, met Don Cameron. Bif de meeste kampioenschappen heteluchthallonvaren in Nederland en Belgie trad hii op als lid van de jury.
Nini
Boesm:rn overhandigde hem de Boesman-onderscheiding.
Zii
was
er trots op en heel hlii dar zij deze onder-
scheiding aan haar oude vriend mochr uitreiken.
Nbert Vanden Bemclen reike op zijn beurt een 'trofee' uit aanJan Fokker. de winnaar van Het Kampioenschap der Lage landen. Het uas de hoed van Frits Philips. die Nbert in 1966 opving toen de directeur van de gloeilampenlabriek zijn hoofddeksel enthousiast de lucht in gooide bij een opstijging in een gasballon met Nini Beesman. Tekst: Elise Foto2s:
Hcyligers
Marline: Corne lis
SIfl
BALLONS ZO GEZOND ,4tS EEN VTS
De Engelse pers heeft hekenil gemaakt dat Sky Balloons is gefuseed met tumbo
Intennational. Sky Balloon Internationaal biedt expertiese en actiuiteiten op de wereld-
markt oan hetelachthallons aan
ile
Jtmbo
Groep en kan nu eefi nog beterc seyuice uerlenen met hehulp uan ile uitgebreide techni-sche staf
Er is ilan ook - in
tegel-stelling
tot geruchtefi die de ronde doen
in
de hal-
lon-peteld - nimmer sprake geuteest oan surcedilse uan betaliug
een
bij Sky Balloons.
BTII.(iflSTO1
Nieuwe ballons
8 NIEUWE BALTONS
VAN SKY PROMOTIONS PH-PRX: Cameron-l05, Proximus (Belgacom) vaart alleen in Belgi6. PH-VBH: Lindstrand240, \.4rgin Balloon Flights
Benelux. PH -WRS: Cameron-90,
Warstein Bier. P H - BJA:. Lindstrand- I 80, Abab-accounrants. PH -J HW: Lindstrand-l80,
Fuji Photo Film. PH-DRP: Lindstrand-l 50, De Rooi
Panne/ING Bank. PH - LIv: Lindstrand- I 50, Living fl,NtD PH - LUV: Cameron Special
Shape,
Merci Chocolade.
De PH-MOI (moi = Drentse groet voor gedag of hallo) is een Cameron C B0 met hyperlast top en toppanels. De kleuren zijn zandgeel met groen en een oranje parachute top. De ballon wordt gesponsord door Univ6 Verzekeringen en sinds okober l99B gevaren door Elans Haber.
De Sky 140
van
Aerostat Rotterdam is
medio maart PH-CMP. Begin april rrerd een nieuwe Thunder&Colt 105 SII in gebruik genomen door North East Ballooning uit Scheemda. Eigenaaq Enzo Perina, heeft zijn nieuwe ballon vernoemd naar zijn dochter "Claudia Maridlle Perina". De ballon werd geleverd door Thunder&Colt Holland.
in
gebruik genomen. De
special shape wordt gevaren door de piloten Patricia en Sjaak Struijk.
PH-JJH. Sinds eind april kunnen we regelmatig een nieuwe zeer opvallende ballon in de lucht zien. Deze zilverkleurige ballon is van Veluwe Ballooning in Apeldoorn en vaart voor PlantijnCasparie. Op 27 apnl is de ballon officieel gedoopt door de directeur-generaal van PlantijnCasparie. Door minder gunstige weersomstandigheden die dag, kon er helaas van opstiigefl geen sprake zijn. De avond - waarbij de hele PlantijnCasparie directie aanwezig was - werd toch nog gered door Ben Blilss, die met zijtweergaloze show het ballongevoel bij de direcrie wist over te brengen.
It3;tUfEr -
de tweede festivaldag aanzienlijk gun-
stiger uitzag, bleek de wind de grote spelbreker. Tussen de windvlagen door
werd telkens getracht een andere special shape op te blazen. De
Kantonalbank Cup 1999 tenslotte werd, bij een handvol deelnemers, gewonnen door de Engelse pilote L1,nn
:
Thurgar met een afstand van
14,16 meter van het doel.
Kermisattracties, jodelmuziek in de
tot cateringcentrum omgetoverde manege, een ballonwedstrijd voor de
kinderen en een audiovisuele presentatie van de wonderbaarlijke wereld van de ballonvaartzorgder, voor de Bruno cn rllrtrltct Nrtqrli, pilok,t t'rt,t lt tni.qt vttrtnr)e Ortcrtt l),tprt.,., in )c
't'crrli, jaar,Trlti)trt h,t))e n 2 irt /ttt Zrit.,tt'.,t lYltitt./'elt)tn tlakl,t1 /ttt Brt)rnntret' ntt taal .'uttt.'
t)e
Oritttt-Es;prt.,.'-()ht//tn.q,:.qLor.qdni.,ttr). Htt l't,' etrt k/tirt,,t'/sali.q
op.(J(.2(tlc nteelin.q
lttt.f'tttital itt )t rt-q, t'ttttr)lttr r)t tr.qtrti.trrItt :itls .qr'rtoti.rtrtkl :rt.u ,t,tor
een.qt,rthiklarc dtt:ttntrttttr)rtlic uit te kilke rt, ,Dia rrr) itt hrt rralrurl.qe I'rattert.f'tlt) .qlclortlen
in )t yornt rttn.(n lrurtrirnrtnl,t,ut t'orttltltrt nttt ottt'),.ktr'.:t'ttribunt
windstreken toegestroomde publiek. In de 'Rode Pijl' - een luxe rein speciaal gebouwd voor Sir Winston
nlLl t(n 1,e,'tltr,it)cn irtternttliottttrtl k.tnlkl(r tn ttn bt/toorlilkc
pul,lbkc lrclttnlt.,trllittq rinit'(.qt /ttt ntooir't'rrt'. f)r'.q(ko:rtt lottttie tttut) rrtt.tJt'otrrt tt1t.:rt lttrt
nodige compensatie voor het uit alle
Churchill n.a.v. een statiebezoek
aan
Zwitserland in 1946 - werd voor de piloten van de special shapes een gezellige avond georganiseerd.
Lrt
trit,'/tltrr,tt l,r.ilit;ittrt r,,ttt'rt/,,, crr r',l,ttii,, r,ut,'/,.'n,'it'.t.'n (tn tuun,,1',,tijlttntitr loor'rt1|e /'rtllont cn,,pttirtl,,hrtpa,r. Er i,,tr) arn 1trr.,tt,1ttu.,l,t'ttlt'Ltrun.t ttit,Ttu'trkt, r)at r/tra otnrttn.L/
tok toor Zt'it.rLr.,e
Ruim 100 piloten uit Belgi6,
l,e.qrlppett
t'rn ilniL'ut)t IttLktn),:.
Cup/Orient Express Challenge I999 voorza.g bovendien in het droppen van
Duitsland, Groot-Brittannid, Nederland, Schodand, de Verenigde
parachutisten, radiografisch bestuurde
Staten en Zwitserland gaven acte de
vliegtuigjes, het oplaten van modelbal-
pr6sence, waarvan 22 special shapes
lons en stervormige vliegers.
en twee airships. De 49 m hoge en 32
De verwachting van het massaal toege-
m brede space shutde met piloot
stroomde publiek was hoog gespan-
Steve Lombardi
uit Nassau in de
nen. De weergoden echter waren de
Verenigde Staten betekende een
organisatie niet goed gezind. Op de
Europese primeur. Onder de
eerste festivaldag kon daardoor slechts
Wellicht dat de organisatiedrang van
Nederlandse deelnemers waren Koen
een handvol ballons en special shapes
Bruno en Marlies Ndgeli, ondanks het
Barends met de PH-AUW, Ilerman
tussen de (sneeuw)buien door opstij-
tegenvallende weer, niet meer te srui-
en Ronnie Klehsmit met de PH-
gen. Onder deze miserabele weersom-
ten is en ztj over twee iaar een nieuwe
ROC en de PH-BAI en Irene Hohmann en Frans van Dijk met de up-side-down ballon van Festo. In het riitje van de meest in het oog sprin-
standigheden deden de piloten hun
poging ondernemen om de lucht
uiterste best om het publiek toch nog
boven Frauenfeld te vullen met hon-
een vleugje van een show te bieden.
derd kleurrijke ballons en spectaculai-
Absoluut hoogtepunt van het festival
re special shapes.
gende special shapes horen vanzelf-
was de nightglowshow op zaterdag-
sprekend ook de doedelzakspeler van
avond, waar tientallen ballons op het
Muir Moffat uit Schodand en de klas-
ritme van toepasselijke muziek met
sieke vaas van Bernard Klaus
uit
Tbkst enfot's Ben Bkiss
hun branders sfeervol werden verlicht. Foto's: 7. Ni.gbtglow tijdens het ballonfes-
Zwitserland thuis. Ook de G-BNIU (Beetioven). uit de collectie van
ijzige kou kreeg menige toeschouwer
Forbes, was in Frauwenfeld present. Het programma van de Kantonalbank
kippevel...
klassieke aaas z)an de Zwitserse piloot
Alhoewel de weersverwachting er voor
Bernard.
\&.n het spectaculaire vuurwerk
,$.A,tSffip,ff.*;I iit!&
i**
in de
tioal in het Zwi*erse Frauenfeld. 2. De
Klaus
:
20 JAAR HETETUCHTBALLON, 1979-1999 g
PH-ANS de'Sunrise De PH-ANS, poor uelen ran het eerJte uur pel beken?
ling line, een lang stuk touw, moest gebruiken! Nadat ik mijn
al,t )e ballon met onze nationale kleur: oranje, van bet
bewijs van bevoegdheid als ballonvaarder ontvangen had,
merk Tbun)er, type Bolt AX6-56 met terienummer 205. Deze bailon, nog gemaakt
lan bet tknetteren1et rib-dtop
begon het avontrur met de oranje PH-ANS ballon pas echt.
De ballonvaarders
h
Nederland waren toen nog op cwee
handen te tellen!
nylon en uitgeru,tt met een enkele bran?er (zon)er /toeienbran)er)
it
teuen,t een ean )e eer,tte bailond met
nylon ttokken tu,t,ten man? en bran)er. Vier aluminium
,rrtl.rr*
De a/metingen van )e man) zijn 90x90x100
EERSTE GRENSOVERSCHRIJDEND
LUCHTVERKEER PER BALLON
Op 14 augustus 1981 was het eerste grensoverschrijdend luchwerkeer met de Sunrise, van Gramsbergen naar de Wilsumer bergen in Duitsland. Daarna volgden ballonvaar-
Nadat ik in 1975 mijn eerste ballonvaart maake, in een thunderstorm, een echte cumulonimbus, heb ik contact gezocht met Simon Faithfull. Ik vond het machtig in een
ten meestal in Drenthe en Overijssel. Op 15 januari 1982 maake ik een schitterende tocht vanaf een park in EmmerCompascuum tot op de dijk van de Carel Coenraad Polder met zicht op de Dollard in Groningen. Het landschap was
mand te hangen onder een bel hetelucht en meegevoerd te
wit door
worden op drift van de wind naar onbekende bestemmingl
het woor 10 graden Celsius. FIet werd een tocht van meer
In
1978 togen
mijn wouw Wilmien, en ik naar Wagenberg
bij Breda.
een dikke laag sneeuw, de lucht was strak blauw en
dan twee uur. Tijdens de vaart zagikvele roedels reedn en vossen door de sneeuw rennen. Schitterend was het
De ballon, 'mijn' ballon, werd aangekocht bij Dick Wrth
uitzicht
vanuit de ballonmand over de plaatsen Boerdange
en
In het voorjaar van 1979
Finsterwolde en vervolgens over de beworen Eems/Dollard.
werd de oranje ballon naar Nederland getransporteerd en door mij in ontvangst genomen. Daarna leerde Simon Faithfull mij de beginselen en geheimenissen van het ballonvaren in mijn gloed-nieuwe oranje ballon de PH-ANS.
Tijdens deze vaart'groeiden' ijspegels aan de brander met een lengte van 20 tot 30 cm. In die tijd heb ik ook een spannende ballonvaart beleefd van Emmen naar Wagenborgen in Groningen. Ik bleef toen met
van Thunder Balloons in Engeland.
de ballon stil hangen boven enorme hoogspanningsmasten.
-
Op 26 juni 1979 werd de 'Sunrise' uitgepakt en aaneen
in het ballonboek "Met de wind mee" (b12. 96). 1982 was een topjaar met een hoogtebereik van
gekoppeld. De koude r,,ulling gebeurde via de zogenaamde
4000 meterl
flappermethode, het zweet brak ons uit! De helm werd opge-
Ik
zet en de lucht in de ballon verhit, tjonge, tjonge,... wat een
waren maar weinig ballonvaarders en ballons. Van de meeste
hinel De oranje ballon was startklaar en even later gleed de
starts en landingen was de plaatselijke en soms landelijke pers
DE EERSTE VAART, WAGENBERG
Dit verhaai
HA,NK
is te lezen
maakte prachtige tochten per ballon, het was 'nieuw', er
Na een landing stond steevast de volgende dag in in ...' Bij een landing te
aarde onder ons vandaan. Machtig... wat mooil Instmmenten
aanwezig.
hadden we niet bij ons, waren nog niet geleverd. WA-verze-
de krant: 'Ballon maakt noodlanding
kering, hoe zo, was dat mogelijk? Enfin ik kreeg de opleiding
Rheezerveen slaakte een wouwmens luidkeels de kreet: "De
van een harde leermeester in de mooiste ballon Nederiand in de oranje PH-ANS
maone komt ja uut de iocht val'n". Bij de eerste vaarten trqva-
van
men de mensen met horden tegelijk
genaamd 'Sunrise'. (zie Ballonstof 1e
de straat op en volgden de PH-ANS.
jaargargblz 12)
Het was voor de volgploeg soms bijna niet mogelijk bij de landingspiaats te
De
eerste ballonvaarten werden van
komen. Jawel...in Drenthe waren
Wagenberg en in Ootmarsum. Na 22
files, lange rijen auto's achter de bai-
lesvaarten deed ik mijn solovaart dat
lon
meestal gedaan
in de omgeving
aan.
tevens de examenYaart was en wel op
3 augustus 1981 te Tilligte in fivente. Ik bleef tijdens die eerste
VEEI. GEVRAAGD AERONAUT
solovaart sdl hangen boven een weiland 'barstens'vol koeien aan de rand
Nederland. Ik werd als aeronaut veel
van het bos.
Dit
De ballonvaart kwam opzetten in gevraagd voor demonstraties met mijn ballon. Vaak ben ik het land in
was de eerste keer en
tevens de laatste keer dat ik een hand-
geweest
B.t[1.'0IST0? .tail:i: :lilili
..:liril
bij
dorpsfeesten en evene-
jgt.b.!rlof}]::!lla$,:n6o.ir1,r' eil
1989 in Israei on
!
'$!ix1lpQr.{'{.!,
j@.ilry, *Iqi$ii},lE@it&ediik'i&ie,ib$l&di gen op een dag. De eersre Nederlands. frr"pi$n waren reeds georganiseerd. Bii kampioensf ha Lochem heb ik ook met de ANS gevaren. OgL
[onmeet-ings waren
een feit, bijv.
de,Ntdeg,liindse rvlag. ,De liia6lische
re post gestreken en de 'mageen
qt?
'hangebracht. Bij de volqeiacht
Dawidl werd op rnijn geraake ik met mijn ii
tft
Sunrisc als cnige r arr de J0 brl-
lons uit de koers, zoekdilcj naar de juiste uind, dan hoog dan
inj
de
Davi
op mijn ballon, raakte ik
Lror en
Raamsdonkweer 200 jaar ballonvaart, Jourq
de intifada. Maar door te laveren
nog.limgeiitl,'end.n,h(h'j'k,lmetrd ..i.,:.]:i]...],i.]:i..]i]:i.:iii],i.,:l..]i...:
v-inclkoers te'l,inden en cle vos te marker juist rnidden in l.ret doel,
{S-
ee4?&rrdidintrn]i.egih.orri
belangstelling van het publi
'ballonvaarder r,an de dag' op de
toe. Velen zijn als passagier mensen van hoge komaf,
*"rr."t
'!$iii
gewichtige figuren van meer dart110*9,
lT\,'werd onderbroken omdat ik life twe€r'rnetei; ook i?::'.,,.t_
1! mensen
de
mijn vliegticket'terdg''lrrdi
en rl
I
zoals boeren, burgers en buitenlui.
\.roorts laat ik u, geachte lezer, u'eten dat ik vanuit Gees ben
NATTE VOETEN De PH-ANS heeft bewust natte voeten gekregen bij russen-
gcland in cle volgende plaatsen: r\{arokko. Elinr, E)neeland,
landingen in Maas, Merwede, Tjeukermeer, IJsel, Vecht en
Siberie, Oranje cn I)e Krim. Ja zelfs in l.ret... Hernelrijkl. Ja echt, en dat alles in en n',rbij Drenthe, de u,ereld is klein.
andere natte poelen en heeft enkele malen in een heuse stort-
De jaarlijkse ballonkeurins is r.,oor de PH-AliS een hoofd-
bui gevaren, nat... doornat.... Door inzakkende en vol water
stuk apart. Stel je'r.oor een oudc ballon en
staande parachute-top viel de brander en pilotflame uit...
appxra:1t s,ordt geplaatst... stilte... 9 kg... concentratie...10...11...12... sp:rnning, zweet, 13... stilte, 13,6 kg...
tot
wel acht maal toe in een half uur. Maar de Sunrise kreeg wel zi;'n onderhoud, is als een baby zo goed verzorgd. Ook zijn enkele landingen uitgevoerd in dicht mist (zonder schadel).
eer-r
grabtesrl FIct
pfff... eehaaldl (soms w.el rncer dan l4 kg/inch) De PH-ANS heeft de keuring 20 jrar qhnsrijk doorstaan, er lr,aren alleen
Op zo'n vaart zou de strarus, basis 300 ft, optrekken en deels
enkele kleine onderhoudsrep:rraties. De vooralsnog laatste
oplossen. Ik steeg op met de ANS, op 50 meter hoogte ging
vaart met de oran.je PH-ANS 'Sunrise', die zich nos stecds in
ik de dikke prut in en kwam er niet meer uit. Na
originele statlt bevindt, inciusief ballonstof,
een
tocht
van bijna een lcrartier landde ik op een modderig akkerland enige honderden meters vanafeen hoogspanningsmast.
llet
."vercl feestelijk
door dc rvind uitgewaaid op 17 maart 1999 bij een schitterende'Sunset'-
zicht op de grond was ook niet meer dan 50 meter. Dat waren spannende momenten, maar ja, de PH-ANS sleepte
FIet rvas Inaar een greep uit de belevenissen met 'de' oranie
mij er modderig doorheen.
sernaakt in het donker, bij rnist en resen, op akke rland, r,,.ei-
Bij een ballontocht in
ballon.
Ik
l.reb gevaren
bij
r.rat
en droog; u.eer. Landineen
tot Appelscha ging ik
land, straat, bos en hei, u,-oestiin cn urrestcnrl, in sneeuw en
pal over de top van TV-toren Smilde. Van de grond gezien
op ijs. Ik heb gevaren met de Aa\S bij temperaflrren russen
Ieek dat op een oranje lolly aan een stokjel
cle -20 graden cn +30 graclen Celsius. tr{et mijn oranje ballon heb ik bijna 300 vr:rrten/uren scmaakt in cle afeelopen 20
1984 van Gees
AVONTUREN IN
jaar, zo'n generatie lang!
HET VERRE BUITENLAND Ook heeft mijn oranje ballon in het
luchtwaardigheid, op een koninklijke
30 april 1999 verloopt het bewijs van
verre buitenland voor avonturen IsraEl 40 jaar. Later was ik nogmaals
dag, een'oranje' dag, wordt'de' oranjeballon de PH-ANS met weemoed opzij gestald, wel nog steeds lucht-
in
waardig.
gezorgd.
Israel
In bij
1988 bestond de staat meetings
in
1989 en
1994.
Voortaan zal
De eerste meeting in IsraEl, in was een echt avontuur.
zeer woege ochtend
ik de
mensenmenigte
groeten vanuit mijn nieuwe ballon de
1988,
PH-MOI,
Het was op een
geel,/groen van kleur met lJniv6. Lezers daarom groet ik u in het Drenths... Moi!
in de woestijn in
Tel Arad. Bij een van de starts luke
het mij na ongeveer een uur varen weer te landen op de startplaats.
Hans Habers, oeart rnet plezier! ll'r.:ra
-'rlra:,
,Br,*"t*
!:n
,ii::::t2i
IYD
r o-f
DEETNAME 2O BALLONS. INFO: H. VAN LOOSBROEK,
9 EN TO JUtI
Ol3 4632116.
BALLONFIESTA TE RHENEN, DEELNAME 2O BALLONS.
NFO: WILLEMHIJINK, 033 4557878. INFO: MARJOLEIN'Or KEEFE, 03,l4 36381
20 JUI.I
B
BALLONFIESTA TE NIJMEGEN DEELNAME 2O BALLONS.
MAXIMAAL 30 BALLONS. INFO: TON RENTIER, TEL: 03 5 6232212. FAX: 03 5 6237390, T.REN-TIER@CONSUNET.NL
'lllNflQli$.!NK'.r,.lriJ..!:$.'riRA;',T,rE.!:ri!'r5l3,:talll,..
0lo.r',1l.t.:iii:,,ilti:ii:r.,:.'..,itiri;i,..t.:.tl,..t..iri
5 I/M 8 AUG.
BALLONS BOVEN HET LOO. APELDOORN. 3O BALLONS. INFO: ZOET / SPRENGER, TEL: 02 94 2541 1 OF 0294 234402.
I I T/M I4 AUG.
BREDA BALLONFIESTA. OPSTIIGTERREIN RIETDIJK, BREDA. DEELNAME 3O BALLONS. INFO: rEL: Q76 5439802.
INFO: DIRK REMMELINK,
TE
L: 0597 531869.
IN DE EFTELING, DATUM NOG ONBEKEND. INFO: HENNY VAN LOOS-BROEK, TEL: 013 4632116. BALLONFESTIVAL
MAINFONDS {CHARENTE) FRANCE. INFO: STELLA DEVILLAS, TEL: +33 iit:i,t:i r,i r,ii:u:al:i.rllit:l:iatii.r:itril:,rl,ii:l.rll,l
ir.rlrl.rrr.rilrr'rr'r
r r
_
l1:i'll:iliti,:lt1',i:li l1;1;,:,ti,:iilii.l:ll:.:,:irl:'t,:.:,,,'i,,,:ri'
,Z.llEr:rio:.0.K,ri:D:rErrr.rrllrl,tiEi&iNiiE:'ltPAGjN,A,.iVltN,t,:J,:OO,P,::::Dt:Etri:,.,Wt:Ll,l:Dfl
lw
:w:rUnO.rN.iBrli:iNi:il{Ui5:E:R$l]iD.iE..r$tlil0;f/l:N p-r X.
BALl,,'r_isr0t
H
TM
L
r,..
iu1;;
I 43 546932;
Lindstrand Leader in balloon technology "At I indstrand Balloons
zae
tahe aery seriously the
fact
that our customers depend on u,s, not only for reliable delivery times, but also to continuously test all elements of production and materials enabling us to build exceptional products."
{n ln \ J i \tt {* L-YI--*G Per Lindstrand
&d #ffi=ilcryx Full service halloon provider *Bij Ad Ballon Ballonrsaarten
beschouwen
wij het als
onze missie om individuele ballonuaarders .en professionele ballonbedrijr)en op elh moment dat dat nodig is te adaiseren,
te ondersteunen en te seraicen. Op deze zaijze willen we een
bijdrage leveren aan de hwaliteit en continui'teit van de ballonvaart in Nederland. Onze heuze aoor Lindstrand heeft d,aar d.lles mee te rnaken."
Ad Haarhuis
tffl
AD
BAttON BALLO NVAARTEN
RlD-erkend bedrijf ()fficial dealer Lindstrand Ralloons Tulpenstraat 75, 4818 GT Breda Telefoon 076 - 514 53 72,Fax076 - 514 ll90 Portables:
Henk Broeders 0653 - 488 438
Ad Haarhuis 0653 - 488 439 Pieter Kooistra 0653 - 409 842
ililEnolr rfirffi
rnsf{cTro!{g Bv
-ffi+.':..=-.,,,
: i. a_
,,,.:' =i€j
,i ., i , :rjt: j,1.:i :..::++j:=1.
:1,ii=E:;g'=Ll€:'@
re -@@'
ffi* ff-
:
k:
----- *r
C*f'tEfSI{ EEIIffiII
_"-4{'
Weijinkweg26.,?55* PL Hengela" The Hetherlands. Fostb*s *1ff7 7*5* KC Her:gel*> Ielefoon * 31-{0}74-277 0fi74 Telefax + il-$)74-277 50 15 I-mail ri*nicrg&euro*et.*l
_=*F
-*:*-:: -- - '*Fr.-*"_tr.-
*ff" *.*ltr-" ,*tr*
*r* _**ff*--5-" *-'*-
-*#x* frE-' *
6
*
rcIffit0fiI3 BV
ffi
re
ffi w ffi