\
i
fix.$
.::.
F I
9.:+!:Jiil:lt it::) :t:
4
t..: '.. ":.':.F{re ,. ,. -, ,: -l
t:a-r :: ..'- . '-
rr:tr:t : l::rr::t:r:rrr *:r! rt.: r rr:: t: :l : ti-, .- :-: , -, - :.-:
,i "
'*
f.,' ; . - - r,
%ffi -t
et_- :
"-t
"
t,...ir$..
..,..-',,,i,,.:,==l
.* j' iffi,-,t.,. ,%refu. i '=
-FS:Bffi=
t.-.,-.ffi
:':E
c
--J
;
,==**=*u!,€*iE-€*ffiffi
=ffi,=
tnre
:
a q
s
-(.
b
+a
p
t \l
\ c
=q,r2 ? a C
;
t
i
s
ll4fft''' s!
-;:
W
Sound= of Silence Info: VBW-Asfalt 0-146 - 262644 Dc'Sound of SiicLrre'u,erri geleverrl door }inkel Balloons
Redactioneet De gedrogscode -
met of zonder landeigenorenvergoeding
coLoroil Brllonstof december 2000 Een uitgnvc van de afdeling
- bLijft ons bezig houden.
Ballonsport van de KNVvL. Flen informatief blad voor Nederlandse
AfdeLingszaken is deze keer geheel gewijd aan dit onderwerp. Als u niet op de
Najaarsvergadering was, mag u dit zeker niet missen! Rien Jurg
blijft presteren in de Gordon Bennett. In een veld von uiterst ervaren en sterke
en andere
deelnemers veroverde hij de derde plaats. Von deze formidabeLe prestotie doet Jacob Kuiper deskundig versLag.
belangstellenden.
De redactie beslist over het
Jan VermeuLen is een reisLustig baasje. Gelukkig neemt hij ons mee; naar Joure, Sint Niklsas, Warstein en Amersfoort. C BLancquaert nodigt ons uit op een feestje in het
a1
dan niet
opnemen van artikelen.
Zep/oLLon terwijL Hans van Hoesel ons op een heel andere manier met de balLongeschiede-
hij maken ons deelgenoot van hun (ballon)-
nis loat kennismaken. Aan de hond van oude poststukken uit zijn verzameling verteLt over de eerste posfuLuchten. Izak en Ineke Wisse
o
ballonpiloten, leden van de afdeling Ballonsport
KN\"vL
De verannvoordeliikheid voor de inhoud i,an de artikelen komt voor rekening van de betrokken schrijver.
vakantie. Foto omslag:
0nno Kalsbeek gaat op uitnodiging noar de Ultra Magicfabriek, aLwaar een oangenome dag werd door gebracht. @ rulger last ons zien dat de kerstsgedachte een speciale vorm
Jacob Kuiper,
kan hebben. BoLLongekte is een besmettelijke
ziekte, en het is goed dst doar eens een keer openlijk
\Veather Pictures International
over gesproken wordt, door Ino van der Bunt. Er is steeds meer belangstelLing voor
rigid airships (zeppelin's). Zien we in de nabije toe-
komst sigaren langs de hemel glijden? Ab het oon lon Alexander ligt wel.
C.
Blancquaert
Redactie
Rutger Coucke, Ben Bllss, Arthur van Houdt
en KoreL Knip brengen ons op de hoogte van de stand van zoken.
MorLine Cornelis, Rutger Coucke, WiLmo en Koen Barends, verantwoordelijk voor de
productie von Ballonstof, doen hun uiterste best dit nummer v66r de feestdogen in uw brievenbus te hebben. Zij wensen u nomens de redactie en de medewerkenden:
Pretfiqe Kerttdaqen za
chte'
I
a nd i n ge
Eindredactie:
-\larlene Cornelis
en
Medewerkers oan dit nummer:
Ian AlexanderlC. Blancquaert,
n'i n 200L
Bennie Bos, Ina r.an der Bunt, Johan
Inleveren kopij op flop of per e-maiI vti6r 15 febrari bij MartEne Cornelis, G. van Walenborchstraat 34, 3515 BV Utrecht
marlene.cornelis
@
12
move.
n
lletebrij, I-Ians van Hoesel,
Onno Kalsbeek, Karel Knip, Jacob Kuiper, @rutger, Jan \/ermeulen, Ineke Wisse en Izak Wisse,
I
INHOUD
Vormgeving:
N{ice & Men/Rutger Coucke
Redactioneel
Een
feest voor verzamelaars
18
Jan Vermeulen over Warsteiner Montgolfiade Afde [i nqsza ken: Er is geen boerenprobleem, er zijn probleemboeren
Buitentandse gasten in Jawel, aiweer Jan
Nederland
20
Postbus 145, 1213
{'s-Graveland
Tel: 03i 656 58 72 rcoucke@mice-and-men.n1
Vl Druk:
Regiocoiirdi natoren/bestuu r
Internationale excursie naar Ultra Magic
Gordon Bennett 2000 -]acob kuiper volet RienJurg (en anderen)
Liberty Head in J:rn
\lrnculen
Nedertand
Hans
Kerstmis 2000 8
10 9
jaar batlongek
(Geen) Nieuwe
inschrijvingen
in Sint
Niktaas
Jan Vermeulen r-oeit nattigheid
24
Ina van der Bunt vertelt over haar ziekte
Nedertand
25
C. Blancquaert/Ian Alexander houden een pleidooi voor luchtschepen
14
Luchtschipperen 26 Toekomst muziek in de polder gespeeld door Karel Knip/C. Blancqaert
.loh:n Hctcl,rij houJt ze brj Regen
\l'ie lid rvil q,orden van
10
Hc,csel uit de oude doos
55
23
Kerstgevoel van Rutger
Ridgid Airship in 1870
\ rn
Tel: 053 461 16
goes Joure
BuitenLands bezoek Zep/a[[on ( Bi rn-'lt. trr l-rclt een f(cstic
Airtift
23
Stappen in Spanie met Onno Kalsbeek
Koen Barends Postbus 6J65,7503 GK Enschede
KN\rvL.
de
afdeling Ballonsport, kan zich rnelden bii het hoofdkantoor: 070 I 14 16 03 Adve rte n ti eta ri eve n o p
o a
nvro ag :
\\'ilma Barends 051 461
15
Ab o n n e m
e
n
niet-Leden:
t
Ba
llo
n
stof
.16 55
voo
r
f j0,- per jaar.
Aanr.raag abor-rnement bii Itr'ilrna Barends, tel: 0i 3 161 16
Aganda
28
Ben Bliiss
Bal[cnvakantie lz,rk cn Ineke \\-isse
ISSN: 1386 - 1700
55
.
AFDELI NGSZAKEN NAJAARSVERGADERING: I.:: a:
Er fs geen boerenproble€ffi, er
zijn probleemboeren
:,
I
GEDRAGSCODE
LANDINGSGELD
Topic van de najaarsvergadering was het lopend overleg tussen
Omwille van een duidelijke discussie had de voorzitter lan-
NLTO en ballonvaarders (PBN en de KNVvL afdeling). De
dingsgeld en gedragscode van elkaar losgekoppeld (NLTO
gedragscode
I
I:
werd na enige discussie ongewiizigd aangenomen,
ziet het als onlosmakeliik: "Geen landingsgeld,
geen
hetgeen door Frank Schweppe als een compliment voor zijn
gedragscode").
werk mag worden beschouwd.
Zonder een letterlijk verslag te willen doen van de vergade-
Het verschil tusen MAL 100 en het huidige voorstel is, dat in
ring, is het toch de moeite waard om op een aantal ter tafel
het laatste ook gedrag van landeigenaren wordt
gekomen zaken in te gaan.
vastgesteld.
Daarnaast is de Iandingskaart ingevoerd. Een handig document,
Het bestuur had bij de uitnodiging voor de vergadering
waarin wederzijdse gegevens tussen boer en piloot worden uit-
opties voor een stemming gedaan. Uiteindelijk is over g66n
gewisseld. Voorheen gebeurde dit via het vaartregistratieformu-
van deze voorstellen gestemd. De eerste optie (a) - geen lan-
lier, maar dat wordt meer en meer verdrongen door de e-mail
dingsgeld -
registratie. (Vanaf 1 ianuari 2001 gaat schriftelijk registreren
ahernatieven onderzoeken (dank je welJoop de Wilde). Na deze
f
2,50 kosten, tenzij via de betaalde formulieren van de
KNVvL). In tegenstelling tot wat Rutger Coucke op de verga-
werd aangepast: aooraknog geen landingsgeld,
aanpassing kon de vereniging zich vinden
in het
3
eerst de
voorstel
(voor de statistici: l,6Vo onthoudingen 3,8% tegen).
dering toezegde (n.1. dat de kaart binnen een week op de site zou staan), wacht h.et bestuur met de uitgave tot na een positief resul-
taat van het
NLTO
HOE KWAM DEZE STEMMING TOT STAND?
De
overleg.
discussie was een Ievendige en vooral constructieve.
Duidelijk kwam naar voren, dat het 'boerenprobleem' lang niet overal heerst. Met name de regio Utrecht wordt gezien
Voorlopig uiterlijk van de Londingskoort
als problematisch, terwiil men b.v.
in
Groningen
en
Riesland totaal geen moeiliikheden ondervindt, integendeel; boeren nodigen piloten uit bij hen te landen. Oorzaak is een reeds lang bestaande en dus bij de boeren bekende loterij,
!!T!eYll,3:.,ry1':!;.rr;,';;,...'',' "",, J''err'lrcerdrd
tt !o . Ds',h.relde:nuo -, d,-x. Dourd^i."e; !a$d9'c'-' it' e' r'"" .l" , .i ""io*ad'rrcF'' ''"- '"r "".r",, '"" uj'h'{ ", a"n'erqe,rrn :ur'
0,
ar,
,
e'c-
waarin ballonvaarten te winnen zijn. Jaarliikse kosten tussen de
'
i"* i,,aiiit;dr;!*t'ig\:l * :lt"llllu li't:
f
J
6.000,- en
J
10.000,-. Een berekening dat je dan toch
120,- per boer per iaar weggeeft werd van tafel geveegd als
koele zakeliikheid,
terwijl de loterij
als neveneffect een enor-
me goodwill bij landeigenaren tot gevolg heeft. Iets wat de
uitgave dubbel en dwars rechwaardigt. Soortgeliike verhalen komen ook uit andere regio's. Ook daar loopt men niet
warm voor het inruilen van de bestaande acties tegen het verzakelijkende landingsgeld.
Als de discussie meer het karaker van een brainstorm krijgt n.
PF' )en '\ nrf d' 'n'bn
ges 'rl
r!letl'"ein!an:
vliegen de alternatieve ideeen over de vloer; - een stempekaart, de piloot die het laatste stempel geeft neemt de boer mee voor een vaart; - alleen betalen als er met de auto het land op gereden moet worden; - een fonds oprichten en daar zelf, of door het NLTO gestructureerde dingen voor de boe-
ren mee (laten) doen;
-
een gesponsorde ballon met het
opschrift: 'Zotder boeren geen toekomst'.
Regio coiirdinatoren Opvallend was, dat de boeren onder de
Noordetijke
ballonvaarders errrstige bezwaren had-
KNVvL
den tegen landingsgeld. Ten eerste zou
Jan Fokken
landingsgeld als een soort afkoop-fooi
LTO
ervaren worden vanwege de laagte van
het bedrag. Bovendien zou de
goede
nu onnodig in een zakeliike verhouding worden verstandhouding van
gedwongen. Als lid van de NLTO kon-
den deze piloot/boeren vertellen dat boeren in het algemeen niet erg tevre-
den zijn over de verrichtingen van
NLTO en dat ze zich niet aan de indruk konden onttrekken dat NLTO
LTO
(Groningen, Drente) PBN
0516-52 02 26
LTO
KNVvL
PBN
0566-68 92 67
Jan Jonkman
Pier Haven
G
ewestetij ke
058
-
21,3 34 41
LTO (OverijsseL, Getderta
nd, Utrecht. Zeela nd,
KNVvL
B
raba
nt)
0318-46 17 86
Ad Haarhuis
076-51,4 53 72
Frank Schweppe
0346-261,4 66
Ruud Tibbert
01,81,-31,1,5 97
Lex Visser
035-623 58 05
T. Etzinga
0570-66 28 88
Mw. C.
W. Waalderbos
0317-46 6244
J.
LTO
v/d Wotfshaar
ven de PBN, volgens sommige van die
G.
leden op deze vergadering aanwezig.
Westelijke
Algemeen heerst de mening dat we
KNVvL
weg
N.
PBN
Eep van Harten
rT0
met landingsgeld een onzalige
051,3-43 27 46
LTO
J. Riedstra:
een succesies probeerde te boeken.
bij de leden
29 21,
(Friestand, Flevopotder)
over de hoofden van de ballonvaarders
Datzelfde gevoel heerst
Hutsbergen 0522- 44
0512-30 51 90
C. Uddings
Friese
Marinus
LTO
zouden inslaan, die eerder boeren en piloten van elkaar verwiidert, dan dich-
H. GijsseLs
ter bij elkaar brengt.
L'imburgse
UNDERGROUND
J. Tobben
Etshof
0113-2477 00 01.3-583 62 59
030-221,96 00
(Noord- en Zuid Hottand) PBN
Henry Vermeu[en
tTo
Miechielsen
075-631 36 69
van Harten
Eep
0318-46 77 b6
023-516 22 00 LTO
(Limburg)
LTO
047 -538 17 77
Probleem is, dat al die positieve geluiden ongehoord bliiven, terwijl proble-
men breed uitgemeten worden in de
media. De schone taak voor het
BESTUUR
VOORZI'I-I'ER:
1el. (+)+9 ()6192 90 12 7t.
bestuur c.q. onze vereniging Iigt in het
tot stand brengen van een meer
even-
wichtige berichtgeving. Dat is
geen
gemakkeliik taak voor niet professione-
tVatbijs de Rrtijn, Am lfusenberq 8-\, D-6-i;19. Holhcim
t\lathi
SIICRE]ARIS:
le vrijwilligers.
d B (r1
Hansdelo.r.
]tl. PENNINCIIIEIISTF,R:
j s.
Tel.0,t98
(+)+9 (0)6191 90 t211.
t-online. de
Prinsestrrratlll.l-illCHDenHaag
070 -161 6.{ 01 . tax
Henk Kort.
f.ax
0i0 - 161
6-1
01. knnlbal(a,rs4all.nl
Rotrijnlltrn I),961(t BH Veendarn.
6i
36 6.1. Firx 0598
6l l1 0l trlobicl 06 ii 12.ti
h.liort@, castel.ni
MANDAAT
BIISTUURSLFIDFIN: Rutger Couck* F,rf-grxriersstraat 12,'. 1222 AP llilversum
lcl.0i-t :;2 ll
Het uiteindelijke mandaat waarmee Frank Schweppe de onderhandelingen
.t211
mandaat, maar w6l gedragen door
rnobiel
is de winst van deze najaarsvergadering
r
en moet Rank sterken in zijn onderhandelingspositie. R.C.
far 015 6,i6 l7
9.1.
nl
Htut tun llarizl Leon:rrdns van \-eghelstrtrat
wordt ingejaagd, is geen gemakkelijk bijna de hele vergadering. Dat alleen aI
59.
r co ucke (1 mice-and-m cn.
SECRL,T,\RI.L\T:
,\F Den Bosch Tcl./tax {16 -5.+79 j
i 0. 1
hans
(ar
36.
073- 614 26 81,
bllkxrnteam.nl
Dtnilh: Klun: Eric Saticplantsoen l-t. 2551 X\\r Den Ha:rg 'lbl. 070
168 89 87. lmwlbal(lrs,1all.n1
\r.L\RTRIIGIS'fRd'l'IFl: usl-.rs.lall.nli.--lcl r.lbal/
dairrna dcnrkiez.en 'Lcderi'
l1
Gordon Bennett 2000 r,,:
l::, 't'
:'
W,
;'':;:;,t1."""'t"'""
1'W ti i,; Ri'en', Ju rg, en
wynn.flb:uten Wdb'Kiil:ne't
trffiiff#,H]lllS$1:D::.8::&,11*L*6:E Terw i I **fi{fl, i, g;sprek zii ; o vei' @ffilffiities. BA L
:,1:.t,':,,,;:,t,,,,,.,,..,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,.,,,,,
i
van d1
tffmffiiloten plotharen. Ze seling getrokken door.een oude dffiffize itauiLt al enkgte,mo cr*i l+ffii$,,Wa*; !#qL,_komende uren wordr de aandaihi
a
Beleefd wordt zii gegroet. Dan ldirffil*dfii- zachte miar fiere
stem:
"U
t-
-*
gaat zo beginnen aan de Gordon Bennett wed-
ffiffi$l!Ot*.,,,,*ir
'@ll
vindt ieder iaar opnieuw ziin
rijd tot een heel
ffiffiYi,W/
*X,:,t::Wn,1€$iiiilezdfde
sPeciaal
starqplaats en zo lang
'niagailk in.de luchr proberen re bliiren om zo ver mogeliik
6s@$#@2i:'eenvoudige iSrrrr6;rrr;161'
opdracht. Maar zo eenvoudig
Met gasballons kan vele dagen worden gevaren.
stijd. \holdaitu vemekt udl ik u iets mee$even:, U bent als
Hqe de luchtsaomingen in die tiid u'ijzigen, is niet altijd
pilolen nu reedq winnaar omdat u mcedoet. Dat zeg
even gemakketijk te bekjken. Het weer en de wind ziin
ik',:i
legen aliq andere piloten die ik zo meteen nog langs $i.-U gaat sgraks valqn en ik hoop dat u een behouden vaart mag
Vorig jaar werd de ballonrace gehouden in de VS. Yanuit
maken en dat Cod aan uw zijde staat. Als kleine herinnering
New Mexico staffien toen de deelnemei-s. Rien Jurg en Ron
dit moment wil ik u
uiterst belangrijke factoren bij de vaartactiek van de piloten.
iets geven." Het damerie pakt uit
van Flouten, sinds 1995 het enige Nederlandse deelnemende
haar tas een reep chocola en geeft die aan de oudste van de
team, schopten het ver, maar net niet ver genoeg. Maar liefst
aan
beide piloten. Ietwat beduusd van zoveel eenvoud en
59
oprecht gemeende gelukwens kiiken Rien Jurg en Ron van
kilometer. Toch kwam het Belgische pilotenkoppel Van
Llouten haar na wanneer ze htar ronde langs de andere deel-
Havere/De Cock verder. Met 1666 kilometer wonnen zii de
Zij is de
uur hielden
ze het vol
met een afstand van meer dan 1500
6minence grise van ballonvarend
43e editie van de Gordon Bennett Cup. Daardoor kreeg
Zwitserland en ook op haar hoge leeftijd wil ze het meema-
Belgie nu de eer om de wedstrild te organiseren. Startplaats
ken: de 44e editie van de Coupe Aeronautique
werd Saint Hubert. In de zuidelijke Ardennen ligt daar een
t*"*l
GorS ter wereld. $l
bekend a6rodrome. De door bossen omzoomde maar rerder
nemers vervolgt.
de beroemdste gasballonwedstriid
kale heuveltop waar het vliegveld is gesirueerd, ligt
S.
ffian
500
bii-
meter boven zeeniveau. Veel luwte is er meestal niel en voor
de zo kenmerkende sfeer van de 'Gordon
de start van de ballons is rustig weer een vereiste. Het vullen
Flet,,,bovenstaande is slechts d6n van de vele dingen die
draagt ..aan
ruim
klein;:, 'a" r,.r" *;1e1d ko-." de gailiallon's is
en!e;
$lil ffi e1${!|;:;@11Q,ffi jlgldetrofe(..fl iewintheetffi
van de ballons kost enkele uren en harde wind.zou veel ver*
bevestigd.
,,
Om ook riidens de
*.q!i! *"
weersi'"'formarie
is voor de GBJigani.;iiq Miheteoroloog
*kgnu*
:ry *$Na#ti*,ffi ffi ,,;
: ':
;;:
tsi
$eaii$e,.weelsa,351.1i$ffiryffi?i1,,,, Nederlandse. ,,rveerkuridiEe,
y*t.r,
hechieni mpt+;:_"**$'gedetaillemde --"""" . -' ;.....:.-,;[affiry.,. "i.L-."" :
:rbeee.lWtiQsB.';;"t#jffi
s.*i
- -'-'-r"'';---meerdere) in hun tesrr hebben Meestd-zi!ffiffi ervarer
Iu.hwrr.t*.t.orologi
hun v41e ii,a"a5'ffiuy
-', brri.*i#i$$# ,, .J:.*.:, twe@f!=me*M...S:i dH.:or }et Van
rd.ie.ln
eerst
H outen-
continue aanweffifu[ ziin Ab Maas en Met zijn tweeen
in de weer
ziiffi
"Y_4".
gnd:rCiryq
oo[ de dagen uoor de start al etul
Grekeningen van
speciale compurcr-
"di
len.,i,lg,Hr:' nabi a;nr Ffubert. wordt k€_lu. i f echtebuitenliffi ffi piLgflffihetitsomslangduriff pQzeq Hil geeft ons metffi.pl;ri-'ry%e als Ab achrer.dejboq model
"
,ai,,l;rropaanffi ..lffi
t:D._Yry.,t"1"+
$
te downloaden. Enkele dJnLrikamse teamleden zien,
lede ogen aan. Ik kan
@i.;k laeer je,h.oop isr,B*
iffi$
het met
leufu,uoorstellen wan-
uf,
Chicago en de man aan de andere ksnt
vdffffii
gr rna.*.
*.tAoor tao,to*", Efi 't is llgrlhotel "#-A :l v'dfdeeld irad:r.(s avirnds satie maar op een pint.
*\\."*r#i
"gl ' :i-
ZATE
R DATGT
g
-: -
ER
S E PTE M B
1,.r:r
iala:irlr:rrlri:r!:rl--
"* -"
i
Zelvsn:utr's avoridq:de lucht is praktisch onbeWOk. De zon, staat a} lager
in het westen en het is
nagenoeg windstil.
Zeventien ballons worden stuk voor stuk gevuld met waterstofgas. De een na de ander krijgt de karakteristieke bolle
vorn,..Mooier weer voor een start met gasballons is niet denkbaai Om halfnegen klinkt uit de luidsprekers plotseling het Poolse volkslied. Onder luid
applaus van de toeschouwers stiigt de eerste ballon geruisloos
op. I.angzaam driift hij
in
de
het een paar dagen duren voor
Eimn'rer#Landsmann
er een kans is om er weer uit te
ontsnappen.
Op 2500 meter
vinden we de tieste wind, nler
SChemering naar het zuidwesten.
al te sterk maar w€]. met
Viif minuten later opnieuw
een
richting die de ballon uit het
volkslied. ditmaal
een
de
hoog houdt. Tegen het och-
Marseillaise, twee Franse piloten
tendgloren doemt een nieuw
in de mand. En dan is het de beurt aqn de Nederlanders.
probleem op: luchthaven
Onder luid geluich vertrekken zii
i$r ,nietr echt
na het Wilhelmus in de avond-
ffi erl*,ndqe.i.b,aUon'hei@;
lucht. Qrder de mand de knippe:
rede,.@@ffiW; ken, waardoor z"d-l.orir ander
Frankfurt. De verkeersleiding b1ii,,r:,',;,als dg
ffiffi;lt weet
"co-psffibp
H9919n qoch
van
toli*ffibfi
te
krllgen;,:1o.::m.1&4,,,,!.aiai,g,y9alt
te zeften.
01
l0OO met<*....n40Se
varcn Rien en Ron even later pai ove[. ee*p,,an de grootste
1v
i$iii.i$:$g
liik
dat
RACE BOVEN DE ALPEN &laandag
1i
scptembcr. Aan het eind l'an de nacht bliikt de
dc
ballon toch niet gord meer te parkeren. maar dc uitgangspo-
Nederlandse ballon aan kop ligt. De meest-e dtelnemers zijn
sitie is nog niet hopeloos. Om eea zo oosteliik mogelijke
;ri:aas,,ii
keers te houden r.l'ordt na zonsopko.mst de Nederlandse bal-
i
.e..$
ttiivan,lt1
J;i;;@@re,.in(: k<li 1t(ai
:ar#6a1ioirr naii E#WE*N@gak*i$if b;t zi,n;
lon naar grote hoogte gevoerd. 's ,\liddags bereikt men
d
nir.eau van 4800 meter, een nieur.v.record r.oor de
.
i\ .J s,,ddi
Jief zuidoostbn
tr.r.,ee
een
pilo-
maken.
ten. Er nroet uel continu zuurstof r,rorden gebruikt. Die
richring Pariis. E6n deelnernbr wil ziin geluk roch hogerop
hoogte is min of meer ook de iimiet om niet direct te r.vorden
.b,
geconfronteerd met hoogtezickte, ecn zaak die absoluut
terwijl de meeste concurreiflad een kleine bochde
:.
".."
r*:n,@;;n:chardAbruzzo."itiiil c
.:::
es'
r.oorkomen dient te r.orden in verband met de risico's op
ffi ffN1..*t,t€;W,An11ne*i$$i,4|,Diaii\v,,,*:tse*e
embolie. Ondertussen genietend van ecn fantastisch uitzicht
$qqns Zondagr*"a qfr,-"at a. NeUeit*ase ballon zich in ae bti'.rrt u"r, N"ur.nb.;g'iJ;, zicht is enoffn en in het don-
over de eerste Alpenkammenr ligt de Festo-flyer nog steeds
f4lr'r'$Nbl
ker )ouden
r1a*;*'"|/,ffi$i,,v;,t,1,ai.,,,,no!$$,:!rcitd
.r.n*.1. ,Ji:.*otg.r,
,k&$Aqb A;!\i{tt#ZZ6,,i@1;
w
misschien zichtbaar
.a,ai;
G," u,o
d.
'.i:,:iil.|1$(
€*&ozoeken
Wellicht vinden we diAmerikaan. Uiteindeliik zien we niers
, $|lii$...,..ti - igenoeg
blijvenl
ig.n' -:.
;
;.
4_i
a.
ir
hct lcid. lbch loopt Abruzzo in. Dc andere deel-
nemers komen nog steeds niet veel verder dan de orlgeving vaa Pari]s. Ecn stuk ofacht ballons ziin al gcland en de race
u'ordt nu steeds spannender Laat in de namiddag passcrcn
!&41"*or$6i;n,.*1s.**t<or",^.*r"i;rrtziiklp$*:
;tuai*ua,ei
voorop
Jurc cn Yan Htrutcn dc hoogstc hcrgen in Oostenriik. Zr \:aren o\-er de GrossGlockner maar kunncn door tekort aan
er \ oortzetten. \/trordat de nacht
"o"..p-n$i
aanbreekt landen ze in het dorpie Matrai, hemelshrecd 621
-, _._. ,,
Deffi*ttN i\N.ii. ei$$,$i$!@|,i$,,oosteliik
km van Saint Hubert- De Amerikaanse concurrent vaart nog
*ogl!fu g;;;Wr4.i;.:ffi',1*AA'ry**"i..:.i$:i
steeds en
Daarod*$6tiae,Wl4*C:9ffi:$b.ffi
landt hii in de Apennijnen. 745 kilometer r.an de startplaats.
l1elilkmoge.
ziet kans om de Povlakte te bcrciken. Die nacht
li jkcompo*tm,v!!({@;Bq,pekri,W*ryr*),,,,.Uro"oo..
terberekeningen alleen maar te nachts zo oostelijk:inri$eliit
ffiffi*lr in $ffi**
Op lage hoogte blijk er l0 knopen'ooii.
we de ballon
's
RALLY OVER
Df
NgORDZEE
Uit het achtergebleven groepje van'Pariis' komen toch icrt;,i6ortlotN+t'un
enke-
ie kandidaten die s'at r-neer u ind oppikken. Ze zitten nu aan
wind te staan. Daarmee tsv delje14,&,&,:,nit9f,W?.fur wesr€_rl
de rand vaa het hogecirukgebied en veren met zuid- tot zuid-
drijven om onze strategie nog vast te kunnen
houden-
u,estenu'inden in de richting r-an Nederland. Het Duitse
Daarom proberen we de ballon te'parkeren'. De beste hoog-
tcarn Horarloeschhorn tracht de Engelse oostkust te berei-
te daarbii is in dit geval 5000 voet. Kiiken ofhet
lukt.
,
ken, maar hun pocine iarlt. -\liddcn in de nacht u,orden ze
Rong Pilot.nr Pilot
1 2 3 4 5 7 8 10 L1 12 13 14 15 16 17
12 8 3 4 16 14 6 13 7 1 17 11 10 9 2 5
Co-pilot Nationaliteit Kn Wilheln LANDSMANN Bernd GERIIIANY 795.7 ABRUZZ) Richard RYMER DAVIS Carol U.S.A. JURG Rien WN H1UTEN Ron NEIHERLANDS 623,0 AKERSTEDT Hans BALKEDALJonne SWEDEN 4i2.i KUGLER John SHEESE Ralph U.S.A. 322,8 FRIEDEN Kurt KN1BELSPIESS ManueL SWMERLAND 278.6 FUERSTNER Johann STUMUNGER Gerald AUSTRIA 276,9 HERSCHEND Jomes LEVIN David U.S.A. Heinrich HUTHMACHER Karl-Heinz GERIIANY 256,0 VAN HAVERE Ronny DE C0CK Philippe BELGIUM 239,9 MAKNE Stefan G1RALEWICZ Franciszek P0LAND 171,2 KREBS Mox V1LLENWEIDERWoIteT SWITZERUND 158,7 WAYMELXavier DEGRELLE Bruno FRANCE 148.9 ST1LL Christion NAJER Werner SWMERLAND 132,1 D1NNELLYTon SUTCUFFE David U.K. HENNEQUET Francois HENNEQUET Bertrand FRANCE 32,7 H0RAThomos L0ESCHH0RN Volker GERMANY Disq.
llren Landing
Acc.Km.
EIMERS
B
ro n
: http
46:51 47:25 45:37 33:44 41:35
Matrei,
AUT
743,3
St. Hiloire. F Sussev,
F
456,7
Mille le Four F Cop Gris-Nez, F
36:32 Chounonts. Yonne, F 42:33 l4oulers, f 22:37 Donnelav, F 23:52 Lo Cense Conee, F 8:20 Chavonne. F 33:57 Lurv Lovercv, F 2i:18 Marmelon le Grande, F 5:09 Luxemburq, L 53:49 North seo
592,8
415,7 220,0 60,4 1035,6
o
/ / ho me. t-o n li n"e. de/ ho ne/ ci a cc/ 962 000
:
Ron van Houten wn Rien Jurg
ic$s laire actie
e.Y,Yw*---r21ae1;].a.ee1!ffy ''a"
ffi.r
fftrsryaclt
triea{1!iaa*:9,K.
ry
en cle red{irl€F:
ffi
wal. Hun
llk;*r.ilr rrti\ilie *+**1ffi [!esb.o..rserdsoi:}]S iiBN$*6ii 31ii:|!i,,:*l::aag::,;&*1:$$$imergl
@DER fire balloons ffiiY,,.hhs hebt u altiid de wind in de zeilen! -
en Bernd Landsmann uit Dr.ritsland. Met een oflwaar-
':
sca'$l,.,44'#.e@@1..1 u*1:*
ze die
i"tt* io*'r nrr ,H&s1&.|5ir;edi:diihtEi,',,{ra$ }$.l over de Waddeneiland*
dejffi\.ll}N
,,'
"n
Sleeswifk
g-0.+"\,vn1E4.oi"ir{oipu
r&i:ffi
buien'ff91$$!,l c,qqiiGirya,,
tr*l
:96=Eii#ii6
@
*Ri
kustffiffii$g{!
we Zweden
ffiK
wi
gen weer terugblies richting
equipm:ent l<rijgen. Uw voordee[: Wil ontwil<,ks1,e{,:Ei fabriceren atles in
- Envelop,
ffiOriekmand, zekerheids @rsflessen, =:=-,'':=:s:i:1-1
ffiiffi'.t
isi{.l$ffi ..".
-
venti lator
te verseten de speaanhangers
ffiffit*orpen batlonvervoer.
ffift
*Hffiffi rii!irMg11ffi
het fascinerende
uiteirdtjfiiit@l$$ii$t
ten we plotseling datde
sport. Biions l<unt u atte benodigde
..
wemetrii&i$dd)'i6ffie,nikieig66y&1ffi ffi wisten dat t.ffi ffi tr{ffi S$$lt,@4P,:,W,ffi, Zwe:edse
lll3r,
rrr a"
uiteiffi, cNi ;riit*rlAE:i$fWs$= zater::72:lia.ildifd$&:,,
$@
een avontuur, een natuurbete-
..*a.\lu.n.t*rn,
H,l.. uiif merer"p€$
seconde klapte onze mand op de rand van een
$ffi"orra van il ons. Voor uw veiligSCHROEDER
,,".ng.o.-
ve. De bailon stuiterde weer op en sleurde ons mee mer de mand de groeve in. Veertig meter verder knalden we
opnieuu tegen de grond". Landsmann kneust een aantal ribben maar zietkans om
ruikt u onze ervaring
ffirtert. *ffi
-d"ffi*
tnlormotte: Eru t#
Voor voor meer informotie:
fire battoons GmbH
*-ffi
. _f
met Eimers de ballon definitief *an de srond te houden.
SCHROEDER
Ze zijn terechtgekomen bij Malm/, 795 kilometer van
Gewerbegebiet am Bahnhof rz, D-54y8 Schweich
Saint Hubert. Daarmee worden ze de winnaar van de
8f.1...$..+O..,.ltrs
Gordon Bennett Cup 2000. Een hachelijk avontuur
E-Mait: firebattoons@t-ontine.de
n ordt uiteindelijk bekroond met de le plaats.
,h:tti6:i,l)fxww ;S
Zaterdagavond l6 september ziin alle deelnemers weer
terug in de Ardennen. Op een feesteliike biieenkomst
worden de winnaars gehuldigd. Ook het Wilhelmus klinkt opnieuw. Een derde plaats voor de Nederlihders
ii
het resultaat na een rwee dagen durend gevecht tegetn dai' alles opslokkende hoog. Volgend jaar
ten in Duitsland.
Tekst Jacob Kuiper
wordt het
dus
ittt-
02 - 93o
4,
Fax oo49 - 65oz - 93o 5ao
c h ro e d e r - f i re b a
[[
o o n s. d
e r, .:
ofJllffil o ll ELKJAAR ZI:IN ER VEEL BALLONFESTWALS IN
ONS LAND. MEESTAL WORDT ER
vooR
GEZORGD
EGHTE (VAAK BUITENLANDSE) BLIK-
VANGERS. DIT JAAR WAS ER
IN
SHAPE AANWEZIG: EEN BALLON
JOURE EN
IN
DE VORM
VAN HET HOOFD VAN HET VRIJHEIDSBEELD. DEZE BALLON IS EIGENDOM VAN DE GEAROEDERS LEFEVRE UIT CONNECIICUT.
,rrrd. ,r79 hebben Gerard en Marc Lefevre zeven normale ballons gemaakt. Hun eerste special shape
verwarmen moet de ballon in het mid-
maal gevaren. Gerard wilde telkens dat
den vast gehouden worden en dan, als
de ballon naar de tribune
het hoofd omhoog gaat, wordt de bal-
werd zodat iedereen de ballon
kreeg de vorm van een hamer, omdat
lon losgelaten. Statig komt ze
bewonderen.
dat een redeliik makkeliike vorrn voor
omhoog als uit een diepe slaap.
hen u.'as en omdat Gerard en Marc
merman ziln.
ln
tim-
Dez.e
dan
Ik had de
ballon u'as in 1986 klaar en heeft
gedraaid kon
eer om in Joure samen met
Alex te helpen bii dit team.
De
sindsdien 30 vaarten gemaakt. De per-
Amerikanen hadden uit Amerika ook
klaar: hii is 120 voet hoog geworden.
fectie is
een vast crewlid meegenomen, de altijd
Al in die tiid. de hamer was nog niet
de vingers zittcn.
1985 was de hamer
z.o
groot, dat er zelfs nagels aan
vroliike Bill.
Inmiddels is Gerard nu professioneel
eens klaar, kwam het idee op tafel om
een ballon tc bouwen in de vorrn van
EEN LOS HOOFD
ballonpiloot en Marc is nog steeds tim-
het vriiheidsbeeld.
De volgende uitdaging werd dan het
merrnan.
hoofd van het r.rilheidsbeeld
ends met zijn eigen ballon.
7.e bcgonncn
mct hct lichaam in elkaar
alleen.
Hij vaart alleen in de week-
Het hele huis was gevuld met
FIet moest een echte special shape wor-
Gerard en Marc hebben hun huizen in
stukies van de Free Lady. Daarna wer-
den en geen normale ballon met uit-
Amerika zelf gebouwd en hebben daar
den de armen en het hoofd gefabri-
steeksels. Deze keer was
nict het hele
ruimte genoeg om ballons op te laten
ceerd. Het hoofd u,erd los opgeblaz.en
huis nodig: nu lag alleen de hele slaap-
stiigen.
om te kunnen kiiken of het wel hele-
kamer vol met lapies speciaal gemaakte
Het was een erg leuke tiid in Joure en
maalgeliikend was.
groene stof. FIet hoofd werd uitein-
we hebben veel gelachen. Zelfs hebben
het
detiik drie cn een half keer groter
u'e een molen bezocht; de Amerikanen
geheel is de huidige hoogte gevonden,
dan het echte hoofd. De ballon was in
vonden alles interessant.
precics zo hoog als het echte beeld zelf.
1992 gereed:
Daarmee is de complete ballon echter
drie personen vervoeren.
zo
-NIct deze ballons ziin de gebroeders
tt: zetten.
\,txrr de juiste draagkracht van
ht-rog gcr.r'orden (170
feet), dat er
zii
is 105 feet hoog en kan
amper mee gevaren wordt.
Lcfevre op festivals
Er
Saga, Canada en de
ziirt nog verdere biizonderheden
over deze ballon te vertellen.
In
de
in
Ik
vond
molens zo gewoon, dat ik er nooit aan gedacht had er een te bezoeken.
Het was erg leuk om deze mensen te
Luxemburg,
leren kennen en hopeliik komen zij
USA geweest. En
weer eens terug naar Nederland. Een
nu was het dus de beurt
aarr
vlam zit een helium cel om de ballon
Nederland. Liberty Head heeft in
geheel omhoog te kriigen. Tijdens het
Joure
viif maal en in Apeldoorn drie
web-site met foto's is te bewonderen op www.easternctballoon.com. Tekst en
foto's: Jon Vermeulen
OVER HET EERSTE EUROPESE BALLON-
EN
internationale leden van de vereniging
In het historische
LUCHTSCHEEPVAARTMUSEUM'ZEp/ALLON'
IN
uit
verder een collectie historische ballons
LELYSTAD BERICHTTEN WE AL
IN
HET VORIGE
NUMMER. UIT ONDERSTAAND ARTIKEL BLIJKT
DAT HET MUSEUM OOK INTTRNATIONALE BELANGSTELLING KRIJGT. EEN VERSLAG VAN EEN BIJZONDER BEZOEK.
Duitsland, Belgie en Nederland.
Ook mevrouw Nini Boesman, be-
en luchtschipgondels, o.r.
.., |o.rd.l
roemd gasballonpilote, was zoals altijd
van het Engelse airship ANR voor
present; eeuwig jong en steeds vol aan-
personen
dacht voor wat leeft in de club die door
de G-ZEPP of later de PH-ZEP van
haar echtgenoot Jan Boesman gesticht
piloot R. Jurg is er te ziery evenals de
is.
mand van de eerste Nederlandse hete-
uit
32
1985. Ook de gondel van
uit
Een zondag eind oktober, het leek wel
Op het programma stond eerst een
luchtballon, de PH-BEN
of het ballonseizoen werd uitgewaaid,
filmvoorstelling over de geschiedenis
Daarnaast ziin er op de expositie foto's,
trokken we richting Nederland, waar
van de ballonvaart vanaf het prille
posters en allerlei verzamelde informa-
we samen met onze vrienden van de
begin tot heden. Zowel de gasballon-
tie en artikelen, neqes in vitrinekasten
Haagsche Ballonclub en leden van de
vaart, de heteluchtballonvaart als de
uitgestald.
Luchtvaart Historische Vereniging het
Zeppelin- of Rigid Air Ship vaart kwa-
In het Rigid Informatiecentr-um vindt
Ballon- en Luchtvaartmuseum Zep/
men aan bod. Na een koffietafel was
u informatie over de luchtschepen die
allon bezochten. Het was onze jaarlijk-
een bezoek aan het museum gepland
men gaat bouwen: modellen, maquet-
se najaarsdag, en we werden verwel-
onder begeleiding en met uitleg van
tes en artistieke impressies geven een
1970.
komd door dhr. G. Lazarom en de vrii-
een der
willigers van het museum. Er waren
Het museum is ingedeeld in drie seg-
van het hedendaagse luchtschip. De
menten: een experimenteel gedeelte,
Zeppelin
een
vrijwillige medewerkers.
deel
Zep/allon
is geopend van 10.00
en vindt u aon de Karperweg
8221
RB LeLystad.
1.2,
imposante
kiik op de mogeliikheden
Nl
Cargolifter en Rigid Air
geschiedenis van Mont-
Ship Design zrjn de toonaangevende
golfiEres tot de Breitling 3 en als derde
namen in deze vernieuwde technologie
deel het Rigid Airship
Design
die enorme toekomstperspectieven
geschiede-
heeft. Er moet nog veel meer vertrou-
nisdeel zitten leuke elementen als het
wen in deze sector komen, maar dat er
bezoek van het luchtschip de Graf
vooruitgang is, zien we jaar na
Informatiecentrum.
ai
gedeelte vindt men
In het
tot 17.00 uur
Zeppelin aan Nederland, De Nimbus
Airship Plazo,
gasballon en de Atlantische vaart van
Tekst: C. BLancquaert
de 'Dutch Viking' van dhr. Brink.
Foto's: Bennie Bos
1aar.
t 187 O.
Ai rlif E:
:
l:
SSSSiSlirir;
-' ./* z&,
Lftr.. L€t p tt,f
:
..rl..,r.r..rilr
f. iii{.,s9rr{llii]i{iitil
't'u.,t
-r
::.lt::..:::7.t.ta:a;ttt:.:rtlt4t:::t:il,:::a:
a
?
.",{.,
,'{
8.:.9*..,: t:ll]:,:?'.,
't#*1'f
ttl"'
:.
1?:,1 ZeLdzaam poststuk. Bestemd voor Zwitserland en gereisd met de eerste Parijse postballon die in NederLand landde! Na de Landing
r
ER ZT:TN
IN
in
CasteLre werd de post via de gebruikelijke postole weg vervoerd.
DE BALLONVAART HELAAS NIET ZOVEEL MOMENTEN EN GEBEURTENISSEN DIE TOT DE VERBEELDING VAN VELEN SPREKEN EN REGELI,IATIG
ONDER DE AANDACHT KOMEN. WE WETEN ALLEMAAL VAN DE EERSTE VAARTEN VAN DE HETELUCHT- EN DE GASBALLON, RUIM TWEE EEUWEN GELEDEN. EN ::
i
DAAR HOUDT HET BIJ VELEN WEL BIJ OP. MAAR ER
I5
MEER: DE BALLON BEWEES EIGENLL'K PAS ZLIN MAATSCHAPPELIJK NUTTIJDENS
EE*IO*'ON,
"'
ZO'N 13O JAAR GELEDEN. WE HEBBEN HET DAN OVER EEN VAN DE MEEST SPRAAKMAKENDE OORLOGEN OOIT: DE FRANS-PRUISSISCHE OORLOG VAN 1A7OlATl.POLMEKGEZIENDEVOORLOPERVANDEEERSTEENTWEEDEOORLOG
(MAARDAARZULLEN$'EHETNIETOVERHEBBEN).
1870 was de oorlog uitgebroken tussen Frankriik
Het l'as de ministe r van binnenlandse zaken Lcon
en de - toen nog niet verenigde - Duitse stateqonder leiding
Gamtrett:r clic met tle bestelling van cirie ballons bij Naclar
van Koning Wilhelm, Von Bismarck en Moltke. Door
mim
Op
19
juli
de
baan gaf
i1:1n
hct uitu erken r-an plirnnen om Parijs m,:t
prima organisatie liepen twee Duitse legers, het derde onder
een bal1on te rcrlaten om zo acllter de r-ijtrnclclijkc linies te
de Kroonprins van Pruisen (de Uhlanen) en het Merde
komen.
onder leiding van de Kroonprins van Saksen (de Huzaren)
'Con'rpagnie d -\crosticrs -\liiitaires'. een civiele orgrnisatit
de Franse legers onder de voeten. Pariis werd in staat van
gcvormd door Nadar. Duruof cn f)artoisl allen crvaren bal-
verdediging gebracht en met de inname van Versailles werd
lonvaarders.
de hoofdstad met haar twee milioen inwoners volledig door
Op
de Pruisen omsingeld.
vanafde Place Saint Picrrc in \lontrnartre.
2.3
Het idee riirs ;riurlanlielijk uitgerierkt door de
scptcniber' 18 () steeg Jules Duruof mct succes op
aan boord van
c1e
IIij
rr'as de enigc
b:rllon 'Le Ncptunc' mct ruim honderd
De wereldstad Parijs was daarmee volledig afgesneden (de
kilo aan poststukken. Hict'mce u.as de blokkade varr Parijs op
telegraafverbindingen waren door de bezetter onklaar
een stoutmoeclisc s'ijze lerbroken.
gemaakt) van het niet bezette deel van Frankrijk. En omdat
andclijkc linies nabii het kastecl r'an Cracouville. bii Er-reur.
de Franse legers in de pan gehakt waren, werd het (in)for-
De meegenonlen post u crd van daaruit vercler gedistribu-
meren van een ontzettingsmacht en overige regeringsinstan-
eerd. Jtsserr 23 septerr-rtrer 1870 cn dc capitulatie in februari
ties door het ontbreken van effectieve communicatie een
1871 (aanr-ankelijk zou op 21 septer.nber
moeilijke opgave voor de autoriteiten in Pariis. Reeds aan het
zijn opeestcgcn, dc I-'Union, maar die ontploftc tijdens hct
begin van de vijandelijkheden hadden enkele prominente
vuller-r) u'erden 68 ballons ingezet. Enliele ballons r-naakten
ballonvaarders als Godard en Fonvielle en de befaamde foto-
rvel zeer spcct:rcr:lairc vaarten.
Ilij
lanclcle achter dc
11170
vij-
al een hallon
graaf Nadar initiatieven voorgesteld voor inzet van ballons.
Aanvankelijk waren het drie captive ballons die voor obser-
Op 7 oktober
vatie van de bewegingen van de belegeraar werden ingezet.
z:rkcn Lcon C-iambctta Parijs orn cleel uit te gaan maken van
1870 r'erlict dc minister van binner-rlandse
,,,:,,, :.1:1.,.,::tij ::::1.. ..t.1..' :
,l:
Poststuk bestemd voor Montonbon en vervoerd met de balLon die bij Meerselo terechtkwam. De
inhoud van de brief beschrijft o.q. dat de Parijzenaors tijdens de belegering gebrek aan
aLLes
hadden. En ook dat er ratten op het menu stonden ...
de tiidelijke regering in Tours. Een grote menigte
dienden te voldoen lagen vast: inhoud tenminste 2000 m3
Parilzeraars deed hem uitgeleide. Later werd bekend dat hij
(aanvankelijk waren er enkele gebouwd met een inhoud van
de enige regeringsautoriteit was die
de tocht per ballon zon-
m'), en geschikt voor vervoer van
5 personen
ph\s 500
der vrees tegemoet zag. De ballonvaart was zeer enerverend,
kilo vracht. Niet gering dus. De ballonenveloppe bestond uit
de hand van Gambetta liep een schampschot van
40 verticale banen en de hoogte bedroeg, inflated, ca.
een
21
Pruisische kogel op en biina was de minister bii een lan-
meter. Geconcludeerd kan worden dat de huidige gasballon
dingspoging verongelukt doordat hii verstrikt raakre in een
met net, overeenkomt met de gasballon zoals die toen werd
van de touwen. Uiteindelijk kwam de ballon, de,'Armand
gebruikt, met het verschil dat destiids het rippanel ontbrak.
Barbes' in een boom terecht bii Epineuse aan de Oise en kon
Om gas te laten ontsnappen gebruikte men een gasklep van
hii verder ongehinderd zijnweg naar Tours vervolgen.
80 cm doorsnede, die door een
Met al die ballonvaarten vanuit Pariis in het vooruitzicht was
door rubberen banden gesloten werd. Dit was natuurlijk een
het nodig om de slinkende voorraad ballons aan te vullen.
vitaal onderdeel van de ballon om de landing nog enigszins
Daarvoor waren twee fabrieken in verlaten spoorwegstations
gecontroleerd uit te voeren.
opgezet, de ene in het Gare d'Orleans en het andere in het
Hoewel de bouw van de ballons een overheidsaangelegen-
Gare de l'Est. In de wachtkamers van deze stations werkten
heid was, werd er op de ballonvaarten behoorlijk wat ver-
veel Pariisenaars aan de tuigage. Het samenbouwen van de
diend. Er werden namelijk grote hoeveelheden post mee ver-
enveloppe gebeurde in de stationshal. Het verhaal gaat dat
voerd. Per ballonvaart was dat toch gauw zo'n 100.000 stuks.
met name dames van lichte zeden zich bezig hielden met
De brieven waren speciaal daarvoor gedrukte aerogrammen,
naaien, terwiil de Parisiennes ook kledingstoffen afstonden
die niet meer wogen dan 4 gram. Deze aerogrammen wer-
voor de fabricage van de enveloppes. Een kern van waarheid
den voorzien van het opschrift c.q. opdruk: PAR BALLON
zal hierbij wel aanwezig zijn:
in het
archief van
de
lijn geopend kon worden
en
MONTE.
Northwest Universiry Library in de staat Illinois (USA) is
Twee ballons landden in Duitsland, drie werden in beslag
foto-archief met meer dan 1200 foto's aanwe-
genomen door de vijand. De grootste afstand werd afgelegd
zig van personages uit het bezette Pariis van 1870-1871, die
door de bemanning van de ballon Mlle d'Orleans. Deze bal-
naast hun naam ook met 'naaister' of 'maitresse' worden aan-
lon kwam in een nachtelijke storm terecht en landde uitein-
geduid...
delijk bii Lifield in Noorwegen na een afstand van maar
een prachtig
De ballonmanden, met een gewicht van ca. 60 kilo, werden
liefst 1400 kmte hebben afgelegd, in l5 uurtiids!Dezevaart
gemaakt door ene Fortune. Enkele mandet ziit:. nog te
werd gemaak op 24 november 1870, vanaf het Gare du
bezichtigen in diverse musea. De eisen waaraan de ballons
Nord. Een paar andere ballons verdwenen in
*ffi:'w
I
1200
zee.
Ld[.\qvre sfr*f" "iiP]if q\f,{{: ' a"_-t,4 /g!tr44s4-*4
=
r',
I
I
::rrrr:::i:rrrrrTrrrr:
Een prentbriefkaart uitgegeven omstreeks de eeuwwisseling
(1899/1900) door defirma Chocolat Lombart, voorsteLlende
de opstijging van de gosbollon van Leon Gambetta (politicus), de derde ballon die Parijs verliet.
De Pr-uisen hadden ook niet stilgezeten, na al die ballons
miet en 75 kilo kranten, en geen post, had de ballon Le
over hun hoofden te hebben zien langskomen. In korte tiid
Steenackers. Met een harde klap kwam deze ballon op 16
ontwikkelde de wapenfabriek van Alfred Krupps een anti-
ianuari 1871
ballon geschut dat door scherpschutters werd meegenomen
Zrideruee terecht bii Harderwijk. De bemanning werd uit
en vanuit captive ballons op de succesvolle Franse ballons
de mand geslingerd en de onbemande ballon kwam bii Urk
werd afge'vrrurd. Het geschut bleek niet erg effectief. De
terecht.
Fransen daarentegen gingen er toe over om de ballons 's-
Meer succesvol was de landing van
nachts onder dekking van de duisternis te l4ten opstijgen.
Meerselo op 18 ianuari 1871. Ballonvaarder was Edmond
FIet werd er allemaal wel spannender op want niemand kon
Turbiaux met aan boord een veehandelaar en de loco-burge-
ze vertellen welke
In
-
de
La Poste-de-Paris bij
meester van het 3de Arrondisement van Parijs.
Voor de twee postballonvaarten die in Nederland eindigden,
met de ballon Le Jacquard vanaf het Gare d'Orleans. Tegen
ziin monumenten opgericht. Het monument bii Castelre is
hij door vissers boven het Kanaal gesignal-
wat moeilijk te vinden, terwijl de ballonzuil in Meerselo er
eerd.
Hii wierp poststukken uit bij Lizard Light. Hij werd zee opgeblazen en er is
=
koude water van de ttenmalige
de nacht van 28 november steeg ballonvaarder Prince op
de ochtend werd
I
windrichting ze zouden krijgen.
in het
nooit meer iets van hem ver-
ook niet bepaald florissant biistaat! Jammerl
Op al die post die uit het belegerde Pariis werd meegenomen
ffi::
kon ook antwoord worden verwacht. Om poswervoer naar
Ook in Nederland en Belgi€ kwamen de Pariise ballons
Pariis enigszins mogelijk te maken, werden tiidens de bal-
terecht. De eerste ballon die
in Nederland
]andde was
lonvaarten ook postduiven meegenomen. In totaal waren dat
l'Archimede bii Castelre op 21 november met de ballonvaar-
er 407, postduiven die ook weer werden losgelaten met
der Jules Buffet. Aanvankeliik had deze ballon nabii het
berichten voor de in Parijs verbliivende regering. Van deze
Belgische Floogstraten een landing uitgevoerd. Dat was bii
postduiven bereiken er 311 hun bestemming. Ongetwijfeld
enkele arbeiders van het Bedelaarsgesticht die onder bewa-
legden een aantal het loodie door toedoen van de Pruisen.
king van enkele soldaten op het land aan het werk waren. De
Eind ianuari 1871 legde Parijs zich neer bii de overgave. De
ballonvaarder vermoedde dat het Pruissische soldaten waren
ballons waren dan weliswaar strategisch niet erg succesvol
en steeg weer op om vervolgens enkele kilometers verderop
gebleken, maar psychologisch was hun belang zeet groot.
op Nederlands grondgebied bii Baarle-Nassau een 'final
Het gaf de Parijzetaars enige moed in uiterst kommervolle
approach'uit te voeren. Daarmee was de eerste postbal]on in
omstandigheden.
Nederland een feit.
Vooral voor filatelisten en ballonvaarders-met-belangstel-
Een bijzondere lading, bestaande uit twee kisten met dyna-
:
ling-voor-historie zl1n de postballonvaarten vanuir Pariis een
interessant verzamel- c.q. onderzoekgebied. Zowel in Frankrijk als in Engeland en de USA is veel literaruur over deze ballonpostvaarten verschenen. Veel poststukkel z\t-l brieven (maximum gewicht 4 gram) die bij lezing een boei-
Bouwtekening van de gasbalLons zoak die door
de
familie Godard wer-
den gebouwd voor het gebruiktijdens de belegering. Er bestaan nauweLijks
foto's van deze ballons:
de
fotogrofie
was nauweLijks ontwik-
keLd en de balLons stegen doorgaans op onder
nis om zo
dekking van de duister-
uit het zicht van de Pruisen te blijven.
end beeld geven van het Parijs
van lJO jaar geleden. Helaas zijn die poststukken en memorabilia vrij kostbaar, moeilijk te traceren en te verkrijgen. Ook
nu, anno 2000, bestaat er wereldwijde belangstelling voor, zowel van gerenommeer-
de musea als van collectionneurs.
['4(+eE.h
*fr4 ,,,"..:'--*;'r:-
tTUrE sut LE$
lraNs-pos?EF&rn![nE&plru0ilo11]
rrr-}*rh*tr{ ld,h.rdrBna
tr-srF
rffi f ffi
, Hons van HoeseL G era a
dp
leeg d e lite ratu
u
r: overzi cht e.b
verkrijgbaar bij de auteur Afbeeldi
n
ge n
:
van de auteur.
co LLecti
e en
a
rchi
ef
rtr'ih rL4b n lk
.'
x'/k tr I -
KEYZER ASSURANTIEN BV I
assurantien
r
hypotheken
r
pensioenen
r
financiering
Wilhelminapark 25. Breda - Postbus 4670, 4803 ER Breda Telefoon 076 - 533 35 55 / Telefax
GEEN NIEUWE INSCHRIJVINGEN NA 13107
(vERrvlELDrNG
WIJZIGINGEN EIGENAAR 1.5/08/2000 PH-LBL LIN DSTRAN D LB L 69A 1,5/08/2000 PH-HOH COLT 1O5A
c/N. 315 c/N.760
076-5145255
rN LAATSTE BALLoNsToF)
C.A. BASTIAANSSEN, CHAAM G.A. ZOET ??
WIJZIGINGEN TYPE 01,/08/2000 PH-GBN CAMERON N-133 wERD Z-133 C/N.2e88 RlEN JURG PR0M0TT0NS B,
V.,
H
ENG E
LO
AFSCH RIJVINGEN 1,7
/07
/2000
27/07/2000
B0LT
C/N.205
PH-ANS
THUNDER AX6-56
PH-HAS
BVL LANGER DAN 1 JAAR VERLOPEN. COLT 77 TRIVIAL PURSUIT C/N. 1250 BVL LANGER DAN 1 JAAR VERLOPEN.
22/0e/2000
PH-HUL
c/N.
CAMERON O-77
1.664
BVL LANGER DAN 1 JAAR VERLOPEN.
22/0e/2000
PH-LEK
TH U N D/C0
Lr
BVL LANG ER
02/70/2000
PH-INK
VERLOPEN
JOHAN HETEBRIJ
DAN
CAMERON N-77
DOORHALING
BRON: RLD
1.20 A
OP
1.
c/ N.
1.8L7
JAAR VERLOPEN.
c/N.
3ee
SCHRIFTELIJK VERZOEK, BVL LANGER DAN 1 JAAR
n Sint Nik
I
WAS HET WSER zO VER; DE VRED€SFEESTEN IN HETWEERZAT ECHTER NIETMEE; ER STOND EEN TE DE WIN,D- EN-:I]!|IT'REGEN.DE,,AF EN TOE. ER WERD DIE AVOND
i4"-#-,
.-
;pAr.l ooK BESLoTEN DAT ER GEEN BALLoNS DE LUCHT IN GINGEN.
i,lf&#ii1l|..Ets.Wld$*Silil$..tll$l:NlcHrclow,,mEr
.'-
\,.]I$S. T&H'9ffi..9lEWi{€
volgendc
met bakken ten
a BALLoNS VAN DE HooFD-
HADDEN }{ARD WERK OM DE BALLoNS oP
rhet l\lf€er
*
sogislechter, de regen viel
*..d dan ook beslo..9 q:,:,k
gee,,,l6aSballbnS'op te
stij gen.
-l5gen 1m 'S,&ondsr:#ft&et even droog zodat er roch nog ongeveer
15 trillons,Overeirid gezet
konden worden. Zo zagenwe
d:e nieuwe ballons van Renault, Dexia
en Aliplast.
De volgende morgen was het rveer redeliik en stegen er 12 ballons vanaf het marktplein op. 15
Hierbij
-",
otk d.
jaar oude OO-BAD die niet geheel onberoerd de tand
des
tijds heeft doorstaan. 's trIiddags was het tiid r.oor de
gasballons. Urenlang werd er gewerkt om de ballons gevuld te krijgen. Er rvaren twee ballons met net aanwe-
Daarmee kreeg het publiek dat de regen trotseerde toch
zig; grote afwezige was helaas de Nederlandse
nog wat ballons te zien. Overigens konden optredens van
PH-HBC die vorig jaar ook al niet van de partij
showbands en straatkunstenaars gelukkig gewoon door-
Nini Boesman zelf was er wel.
gaan
De ballons stegen 66n voor 66n statig op met het geluid
llonverzam€laarsf$ieBlancquaert had
:,,rP ,i\ls#,4ffiiffilQ ..
bqllbn naar Belgid gehaaid: de Freedom
was.
van het volkslied op de achtergrond.
Het Engelse team van Turnbull leek aanstalten re maken om meteen weer te landen. maar na rvat zand or,"i dii,,,,
,1
toeschour.vers gegooid te hebben, steeg de ballon dan
",'.:::::.::,,::::.':,.::'.:t:::,::.:::::t:1
,
ii*6x,,
i@i.
oi
:\ i,Nl$$j tali$crion. Deze en ,.\itn.r,r',.tt*)6 enis aan alle
verder'
I
gehiJbi door
l
,1.1,11,,,.1,1,'
tu,:
,u;eell,,,,wittd..
zodat alleen de special-shapes opgeblazen uerden.
r.erdlrrenen z_iin. :o,pde4.e. ba!1.on', d-ie
toch weer
Voor de heteluchtballons was er helaas
Aanu,ezig waren o.a. de Amerikaansel,,ade!4a1, de loco-
IH6p.e*V@*lwdiili;ig;nd l.D*il.wti'b;i;i
:rr16x1i fl
rrrem3$$iGo..Ainieaesrese,l,iiaLaidzea,b.1)zonder.
s
5
sl -
;
Ballonvakantie e a-., "-#
U
l:
I
,t
*.a
tt:
Na het bezoeken van bijna alle ballonmeetings in eigen land en in
Belgie zijn we
in
de lucht te zien was. Ook waren er al diverse special sha-
september met vakantie naar Duitsland en
Oostenriik geweest. Ons eerste reisdoel was Warstein,
pes; al gaan ze nog niet allemaal omhoog, tot spljt van de
de
vele bezoekers. De eerste nightglow kon vanwege de harde
Warsteiner Internationale Montgolfiade (W.I.M.). Nadat we in de
wind niet doorgaan. Jammer, want het was de bedoeling
Ioop van zaterdag waren aangekomerl en de koffers hadden uitge-
dat de ballons rondom het startveld opgesteld zouden wor-
pakt gingen we naar het startveld, waar we de eerste bekenden al
den.
snel tegenkwamen. Die avond zou er niet gevaren worden van-
Onder deskundige begeleiding van Ben Bliiss is er een
wege het slechte weer. Dus alle
tijd om
de stand van mevrouw
nieuwe Warsteiner ballon gedoopt met als getuigen het
Bliss te bekiiken efl ot\ze verza-
ballonpaar De grote EEN.
meling uit te breiden.
Deze nieuwe ballon voor
Door het ongunstige
weer
de African Safari Club
zagenwe pas op dinsdag de eer-
maakte de volgende mor-
ste ballons naar boven
gaan.
gen zilr' eerste vaart na de
Daar de W.I.M. een jubileum
doop, alvorens naar Afrika
viert waren er extra veel
af te reizen.
bal-
lons; we hebben dan ook te wei-
Het
nig filmrolletjes bii
waren er veel special sha-
ons.
volgende weekend
Gelukkig verkopen ze die daar
pes, o.a. de
ook. Vervelend is v'el als je 's
Zon, de Heftruck, 2 pak-
morgens vroeg ontdekt dat de
ken Suiker, 3 iisco's, een
batterii van je camera leeg
is,
Cola fles, 2 Theepotten,
maar dan klop je gewoon een
een Tijgerkop en een Vossekop. Op de laatste dag van de WI.M. 2000
andere spotter die met zijr. cam-
per op het terrein staat uit bed.
VW Beetle,
de
was er weinig wind zodat
De Warsteiner Bier
ballons
we alle tijd hadden om de
waren uiteraard goed vertegen-
ballons die we gemist had-
woordigd, zodat er veel geel in
den alsnog te fotograferen.
;l
nder
,HROEDER
-
uwe generatie power en er geluid! brander behoort tot branders ter Wereld. AI was het weer minder dan vorig jaar; het feest was er niet
nog meer
deI
minder om.
De
VOLGEND VAKANTIEDOEL Met veel verzamelmateriaal zijr' we naar Kirchberg doorgereisd voor de Tirol Ballon Cup waar we eerst
in 1992 voor het bij waren. Het weer was hier biizonder goed zodat
varen drie keer rondom Kirchberg alvorens de marker afte
::1r'_
DER
fire baItoo
u onze ervanng e
werpen.
'amma van
r het
iedere dag twee keer gevaren kon worden. Sommige ballons
uw veiligheid:
kwaliteit.
Erg mooi is het om vanaf een berg op de ballons neer te kijken en alles kris kras door elkaar te zien varen. Een Engelse
ballon hing enige tijd vlak boven een roronde in het dorp,
wat voor onrust zorgde bii de automobilisten. Helaas is het
hier voor verzamelaars wat minder; we waren de
enigen,
maar dat heeft ook voordelen.
Zaterdag 29 september was de laatste dag van de Tirol Ballon Cup: alle ballons gaan nog een keer de lucht in, ons
wacht een reis van 1000 lffn naar Nederland terug. Onze vakantie is geslaagd, en al het ruilmateriaal gaat mee terug naar huis.
Tekst: Izak Wisse
Foto's: Ineke en Izak tflisse.
I
6$oz - 93o 4, Fax oo49 - 65oz ba tloo ns @ t-o n Iin e. d e
-
{fo
f oo
WARSTEIN ER INTERNATIONAL MONTGO LFIADE
eest voor ve rza m e la a rs
Ee n f
DE GORDON BENNETT GASBALLON WEDSTRL'D WERD DIT JAAR
DE WARSTEINER INTERNAIIONAL MONTGOLFIADE. DAT WERD DUS KIEZEN: VOOR MIJ WERD HETTOCH WARSTEIN.
Het eerste weekend zouden er gasballons opstijgen, maar
waren er onderrussen al vele pinverzamelaars samenge-
door het slechte weer werd dat afgelast. In het begin van
komen. Honderden pins waren er te ruilen of te kopen.
werd er toch nog kans gezien om 3 gasballons op
Ook Paulien Bliss had haar ballonstand met allerlei bal-
te laten stiigen zodat deze nog gauw even konden oefe-
lon-veru.ante items uitgestald. Vroeg in de middag arri-
nen voor de Gordon Bennett. Verder gingen er maar drie
veerde er.een blimb van Cargo Lifter die meteen gretig
van alle geplande vaarten met heteluchtballons door. Op
op de foto gezet werd. De rest van de middag was er een
de week
vrijdag begon
ik toch
aan de reis naar Warstein met
oldtimer shou,.
mede-ballonfanaten Paulien Bllss en Bennie Bos, zeker
De avond begon met de D-JAN (prachtige registratie
wetende dat het weer beter zou worden.
trouwens) die voor de allcrlaatste keer opgeblazen werd.
In Warstein aangekomen bleek het weer indcrdaad rede-
Deze veefiien iaar oude Warsteiner ballon had z-ijn vaar-
lijk goed; alleen de wind was nog
uren erop zitten. Piloot Karl Schwer nam afscheid van
aan de harde kant. Veel
Nederlandse verzamelaars waren al aarwezig.
de ballon en steeg later op met de rwee jaar oude
Vroeg in de avond werd er begonnen met het inflaten
ballon. De ballons voeren ditmaa.l vanaf het hoofdveld
van dc ballons en snel hing de hele lucht vol ballons. De
precies over de feesttent. Daarbij waren natuurlijk vele
meeste ballons waren echter al snel verdwenen door de
Warsteiner ballons maar ook anderc biermerken.
harde wind.
Ook waren de shapes weer van de partij. De drie Bofrost
Ook enkele special shapes stegen op, zoals een pak suiker,
iisco's stegen tegelijk op en de twee suikerpakken deden
Mickey Mouse en twee iishoorntjes waarvan nog een
dat precies zo. Tony dc Tiger u,'as aanwezig evcnals een
derde exemplaar op het dak van de manege waaide.
Volkswagen Beetle en Anton de Eagle.
Toen de ballons weg waren voeren er drie hetelucht-
Het klapstuk van de avond was de ballon in de vorm van
schepen rond het terrein.
de zon, genaamd Sunny Boy. Dezc ballon werd gevaren
Later, het duister was al ingevallen, werd er een night-
door Carol en Kenny Weiner en was speciaal overgevlo-
glow verzorgd. Door de wind kwam deze echtcr niet
gen
BMW
uit Amerika. Aan de ene kant van de ballon zie je de
geheel tot ziin recht. Maar daarna kon er in de manege
ogen van Sunny Boy en aan de anderc kant draagt hij een
nog nagenoten worden bii de prachtige audio-visuele
zonnebril. Buiten deze ballon heeft het Seasons ballon-
ballonpresentatie van Bcn Bldss. De toeschouwers zagen
team ook een sneeuwman (Mr.Winter), cen pompoen
beelden uit Albuquerque, Nepal, Barneveld, en nog veel
(Miss Autumn) en een bloem (trIiss Daisy). Carol is ech-
meer. De eerste dag was dus meteen al geslaagd en ieder-
ter van plan om deze drie te verkopen want
een kon lekker slapen.
liik gasballonpilote worden en uitsluitend nog voor haar
z-e
wil eigen-
plezier gaan varen.
TOCH NOG ZON
's Avonds stond er weinig wind zodat er onder leiding
De volgende dag begon met zonneschijn zodat vele bal-
van Ben Bliss een perfccte nightglou' geshowd werd.
lons een prachtige vaart konden maken. In de feesttent
Oons Kearlke en Oons Wiefke stonden in het midden,
met vele andere ballons er omheen. Deze waren speciaal hiervoor nog niet opgestegen.
Nadat het publiek ook nog bii het klank- en lichtspel betrokken werd, was er nog een werkeliik prachtig vuur-
werk. Tijdens het vuurwerk cirkelde de lichtgevende blimb van lVlazda telkens om het veld: dat was een prachtig gezicht. Dus ook onze tweede dag was erg geslaagd. Zondagmorgen was ons laatste bezoek aan het festival en
ook nu waren de weergoden Warstein goed gezind. Weliswaar enigszins somber weer, maar vele ballons kozen het luchtruim. De zon steeg deze morgen als laatste op,
dit
u,'as
ook meteen de laatste vaaft in Duitsland
want het team moest weer op tiid bii het vliegveld ziin. Nadat de ballons in de lucht verheven waren was het tiid
voor de afstandsbestuurbare ballons, waarvan er zo'n tien te bewonderen waren. Bennie en ik besloten om weer naar huis te gaan.
Bij de auto aangekomen brandblusser achter
zagen we een eigenaar met een
ziin modelballon aanrennen. De
mand stond in brand! We betaalden het hotel en reden moe maar voldaan naar huis. Warstein is een prachtig festival waar dit iaar maar liefst 200 ballons en
ruim
30 special shapes aan meededen.
De
toeschouwers hadden het feestterrein goed kunnen vinden want het was overal barstensvol met mensen.
Misschien wordt volgend iaar de Gordon Bennem wel weer in Warstein gehouden, dan is het nog meer de moeite daarheen te gaan.
Tekst: Jan Vermeulen Foto's: Ineke en Izok Wisse
Buitenlandse a
ga ste n IN
Nederland DIT JAAR WAREN ER WEER VELE BUITENLANDSE BALLONS IN NEDERLAND. VELEN VAN HEN BEZOCHTEN NATUURLIJK EEN OF MEERDERE VAN DE FESTWALS DIE HIER GEORGANISEERD
WORDEN. ZE KOMEN ECHTER OOK
TUSSEN DE FESTIVALS DOOR VOOR PROMOTIONELE DOELEINDEN.
Op donderdas
Zo kon men begin april een ballon van Chubb in de lucht
3
zien hangen. Dit Engelse team met piloot John Albury en
het 's r-nor-
crew Debbie AIbury kwam nu al voor het achtste achtereen-
gcns echter
volgende jaar rraar ons land. Door het winderige weer kon er
zo'n perfcct
jammer genoeg biina alleen maar mer de normale Chubb
r.l'ecr'.
ballon gevaren worden.
een vaart met
april u'as
dat er
dc special shape gemaakt kon s orden. Deze bal-
lon in de vorm \-an cen brandblusser bleek helaas zo poreus dat
dit
de allerlaatste vaarr met deze ballon moest zijn.
Er is inmiddels een nieuwe brandblusser gemaak en de oude is net als de eerste special aan de Balloon Preservation Group gedoneerd.
Half juni was er weer een Engels ballonteam te vinden. Dit keer was het het Bassett's ballon team. Deze ballons van een firma voor Engelse drop maaken enke-
le vaarten met een ballon in de vorm van een mannetje uit Engelse drop, genaamd Bertie Bassett en een normale zwar. te ballon met een afbeelding van Bertie erop.
In Amersfoort was Bertie Bassett eenmaal samen met Kinno de hond
In
in de lucht te bewonderen.
de maand
okober was het de beurt aan een Spaanse bal-
lon. De firma A3 Ballon in Harfsen kreeg een berichtie dat er een
ballon onderweg was, en of daar wat vaarten mee gemaak konden worden. Het bleek een ballon in de vorm van een fles
te zijt:
een prachtige zwarte ballon met reclame voor
Freixenet champagne.
,r,,rrrrr.---f,ItRi
Type
wttc0
Fabrikant Registratie Inhoud Piloot
Cameron N-120
Cameron Balloons Ltd
PH-LLP 120.000 ft3
Monique Hoogeslag-Willems
Wij leveren: a Cameron ballonnen en accessoires O lcom radio's en Garmin GPS-en O lnstrumenten van Flytec en Aircotec O Westfalia trailers O Theorie- en praktiik opleiding O Reclame- en passagiersvaarten en ziin een: O Rijksluchtvaartdienst erkend onderhoudsbedrijf RLD-31 7 Wilco Air BV OOTMARSUM Tel.: 0541- 2gg?gg Fax: 0541 - ZeZAZb Postbus 76 7630AB OOTMARSUM
Walstraat 13
De ballon heeft een hoogte van maar liefst 48 meter en is daarmee even hoog als de
PH-AGT, een Cameron A-415.
In de eerste helft van oktober heeft de fles viermaal gevaren,
terwijl er in totaal nog maar 14
l:rraal eerder een
vaart met
deze een jaar oude shape was gemaakt. Maar door het slechte weer in de tweede helft van deze maand werd er niet meer
gevaren. De fles ligt nu nog
in Harfsen
en wacht op mooi
weer zodat er nog wat vaarten mee gemaak kunnen worden. Wie weet wat voor moois we volgend jaar buiten de festivals om in de lucht kunnen bewonderen. Tekst en
foto's: Jan
Vermeulen
Jan Vermeulen is een groot verzamelaar en een trouwe schrijver voor Ballonstof.
Zijn grote wens is om zijn verzameling uit te breiden met een echte (niet meer luchtwaardige. afgeschreven) balton. Wie doet hem dat plezier?
7631
ET
EEN BALLOil Ouefiuig je nu zelf usn de kwqliteit. Wij hebben een demonslrotor uoor je kloqr slgon... o
Verkoop
o
Leasing Snelle levering volgens afspraak 0n je een optimole
BvL itrsp ecties o
o
seruice
le kunnen bieden
Reparatie en 0nderhoud
is ons SerYite 0enter 6 dogen per weel
Reclamebanners voor alle type ballons
bereilbmr von 9.00 tot 21.00 uur!
GLOBUS BALLOONS
ffi@LLAND
MONTGOLFIERS HEIBLUFT BALLONS
Heerenweg 5, 7955 PA lJhorst, telefoon 0522 - 44 29 21,lax 0522 - 44 33 82
G.AR/[I,T'E EA' SNELLE glERl,7GE 8.,1,:r9.., L:',,!i
fl''$,'T'0''?
'N
24 LAI'DEil
Internationa te excu rsie naar Ultra Magic NOVEMBER JL. AAN EEN
niveau bereikt. Daarmee is er voor dit merk ongetwiffeld vol-
BEZOEK AAN DE SPAANSE BALLONFABRIEK ULTRA MAGIC WAS GROOT.
doende perspectief op de Nederlandse markt van ballons voor
VOOR DE ENKELE TIENTALLEN BALLONVAARDERS UIT NEDERLAND EN
de sportpiloot, gesponsorde ballons en die van de passagiers-
BELGIE WAS DE KENNISMAKING ZEER VERRASSEND.
oPerators.
HET MOET GEZEGD WORDEN: DE DEELNAME OP
22
De excursie werd afgesloten met een geweldig diner en
een
Ultra Magic begon als een vriendenclubje dat een eigen ballon
indrukwekkend bezoek aan de wijnkelders van Freixenet waar
bouwde in 1978, aanvankelijk bestemd om in de eigen behoef-
de botteling plaatsvindt van de Cava. Er lagen ten tijde van de
*rir]pftL20'milioen
te te voorzien. Het bedrijf is gevestigd in een complex op het
excursie
vliegveld van Igualada, 60 km van Barcelona. Inmiddels expor-
wiin
teert men ballons naar ruim 30 landen, met meer dan
0nno Kalsbeek
dealers. Er zijn
25
flessen van deze mousserende
opgeslagenl
tot op heden ca. 600 ballons, zowel de traditio-
nele als special shapes afgeleverd. Er werken 30 personen aan
Kerstmis 2000
de fabricage van manden, branders en ballons. Jaarlijks wordt ca. 100.000 meter ballonfabric verwerk. Duideliik werd wel
dat de fabriek van de sympatieke Spaniaard Carlos Liade, de gastheer voor de bezoekers, een inhaalslag aan het piegen is en
den uit Engeland. Wat getoond werd was indrukwekkend: een
Vrede op aarde) in Ae menten
goed en zeer modern opgezette productielijn, gemotiveerde
een
zich een plaats tracht te verwerven tussen de grote bekendhe-
welbehagen
medewerkers en een zeer geavanceerd designdepartment.
In ons deel van Europa wordt de ballonmarkt
...
gedomineerd
door Britse producenten en dat was tiidens de excursie zeer goed merkbaar. Regelmatig maakten de deelnemers vergelijken
tussen de producten van de marktheersers en die van Ultra
Magic. Een vergeliik waaruit kon worden geconcludeerd dat in kwaliteitsopzicht de verschillen niet zo groot (meer) ziinl
... Ik
Ook viel op te maken dat Ultra Magic momenteel op een ander
helemaal
front de wind in de rug heeft: de priisstelling. De Engelsen
warm \---\
laten zich nog steeds betalen in het (te) dure Pound Sterling, in Spanje liggen de prijzen daardoor sowieso over het algemeen
worA
van binnen . ..
lager.
Vermeldenswaard is verder de eigentijdse marketing van Ultra
Magic: supersnelle aanlevering van offerte en zonodig een visual. Vooraf kan de klant zelf al een presentatie maken vanaf een
uiterst intellectueel geredigeerde CD-ROM, mer o.a. het com-
... maar Aat
plete leveringsprogramma. Deze CD hoort eigenlijk thuis in de bagage van elke ballonvaarder,
kan ook komen omAat ik een syecial Shape benl
u kunt hem zo opvragen bij
Ultra Magic Nederland, telefoon 0522 44 29 21. Innovatief is ook het wedstrijdmodel dat Ultra Magic op de markt brengt: de Racer. Het is absoluut een paradepaardie, dat tegen een zeer aantrekkelijke priis geleverd wordt. Nu nog de kampioenschappen er mee winnenl
In Nederland en Belgid zijn rwee dealers die Ultra Magic vertegenwoordigen. En met succes, het aantal ballons van Ultra
Magic neemt op beide markten toe. Een binnenkort aan de importeur te verlenen RlD-Erkenning voor het onderhouds-
bedrijf, heeft Ultra Magic in Nederland het gewensre service-
o
De eerste keer dat ik met een ballon in aanraking gekomen ben
I
yg
1la
_!r-et
ik
echt verslaafd
geworden.
in
Ballonfidsta Barneveld in 1987. Ik was
Samen met miin broer ben ik
daar met rn'n vader buiten het veld
bij Rob Wiegers terecht gekomen. Het
wezen kijken en we hadden daar een
is voor iemand die zo gek is van ballon-
heel grobt kasteel gezien. Dit bleek het
nen iets fantastisch als je zo dicht bij
Chateau de Balleroy te ziin van de col-
een ballon kunt en mag komen.
lectie van Malcolm Forbes. Toen deze
Ik crew met veel plezier; het ene iaar
ballon geland was zijn we erbij wezen
wat vaker dan het ander, want studies
kijken en heb ik de ballon aangeraak.
vragen nu eenmaal veel tiid. Ook al mis
Magisch dat zo'n groot gevaarte in de
ie het dan wel als er een ballon in de buurt hangt; ie wilt er altiid op af.
lucht kan blijvenl
10
men. Ja, toen ben
jaar Baltongek
1994
De verzameling is in die 10 iaar vele malen uitgebreid, je kunt [et zo gek niet bedenken of ik heb het. Maar er kan nog altijd meer bij.
Ik
ga nog steeds ieder iaar naar een aan-
tal festivals, de Friese Ballonfeesten in Joure, het Ballongala in Apeldoorn en HET BEGON ALLEMAAL LANG GELEDEN: IK VERZAMEL NU
AL 1() JAAR
LUCHTBALLONNEN.
IK
ALLES VAN HETE-
BEN BEGONNEN
MET
TWEE ANSICHTKAARTEN DIE IK VAN MIJN OPA GEKREGEN
HAD. OP DIE
ANSICHTKAARTEN
sToND HET BALLoNFIESTA BARNEVELD cEN-
ik ieder jaar wel met mijn ouders naar het Ballonfiesta
het Ballonfi€sta in Barneveld natuur-
Barneveld geweest. Ik woon zelf in die
want nu is al een klein deel van miin
Sindsdien ben
ik
liik. Maar dit jaar is het anders gelopen,
ben er uiteindelijk
grote droom uitgekomen. Ik ben naar
mee opgegroeid. Het was altijd vaste
het International Balloonfestival in
omgeving dus
traditie dat we een avond op het veld
Bristol, Engeland geweest.
TERREIN EN DE ANDER LIET DE BALLON VAN
gingen kiiken en een andere avond er
Mer dagen Lrng zo veel ballonnenl Ik
VAN MAANEN ZIEN NAAST DE TOREN WAAR
achteraan zouden riiden.
had
JAN VAN
Dit afhankeliik van de wind, want als de ballonnen richting huis kwamen dan zaten wij natuurliik thuis in de
Bristol heel mooi moest zijn. En dat is
het ook, zoveel ballonnen die
tuinstoel naar de lucht te kijken.
gezicht.
TRAAL. DE ENE KAART WAS EEN
FOTO
VAN HET
SCHAFFELAAR NAAR BENEDEN IS
GESPRONGEN.
al vele verhalen gehoord dat varen
over het dal van Bristol, een magisch
Maar ja het mekka bliift natuurliik
In
1993 heb
ik voor het eerst zelf een
vaart gemaakt. Na lang hopen, bleek
Albuquerque (NM)
in Amerika, de
droom van iedere ballongek.
het uiteindeliik toch een onverwachte verassing dat ik meekon.
Mijn pilote was Alma Ruitenburg; via
Ina v/d Bunt
mijn broer (die toen een keer gecrewd
http ://www.balloonheaven.com
heeft) ben ik in de mand terecht geko-
delilah_balloon@hotmail.com
Het Rigid luchtschip dat op
het
luchtvervuiling vergeleken met
een
lijk. Al deze voorzieningen waren reeds
Airship Plaza wordt ontworpen, heeft
Boeiing 747.
atnwezig in de Rigid luchtschepen van
een lengte van 1 80 meter en een groot-
Het Rigid luchtschip hccft als unieke
ste diameter van J0 meter. Als de 22
eigenschap dat men het heliumgas over
begin iaren '30. In de 'twee Amerikaanse Rigid luchtschepen
gascellen gevuld zijn, bevat het lucht-
de afzonderliike gascellen kan verde-
Akron en Macon had men zelfs
schip 78.000 kubieke meter helium.
len. Dit betekent dat als een gascel niet
hangar gebouwd. Vanuit deze hangar
Helium is een vrii duur edelgas dat niet
goed werkt,
voorbeeld,
kon men viif vliegtuigen laten vertrek-
kan branden. Het klinkt misschien
dat het luchtschip toch gewoon in de
ken en tifdens de vaart weer oppikken
vreemd, maar het kan zelfs gebruikt
lucht kan bliivcn en zifn reis met
met een soort inhaaksysteem construc-
worden om vuur te doven.
normale snelheid (120 km/ per uur) kan
tie.
voortzetten.
Volgens gegcvens
Met het woord 'Rigid' bedoelen
w'e dat
bii
een lek
bii
de
het een starre, strakke, onbuigzame constructie betreft. Het Rigid lucht-
is niemand
een
ooit
luchtziek geworden aan boord van een
RESTAURANTS
luchtschip. Het Rigid luchtschip dat
schip is dus een luchtschip van het star-
EN BALLROOMS
over de Atlantische Occaan voer
re type.
De buitenkant van het Rigid lucht-
hcden ten dage noch steeds een unieke
schip dient om de binncnkant
onderscheiding waard. Het was name-
Een kubieke meter helium kan
I
kg
te
is
'optillen. Daarmee zal het hefvermo-
beschermen tegen weersinvloeden..
lijk het enige 'vliegtuig', waarbij
gen van het met helium gevulde lucht-
Het zorgt en'oor dat onderdelen aan de
Vaticaan toestond dat aan boord een H.
schip ongevecr 70 ton bedragen. Het
binnenkant van het luchtschip nict
Mis werd opgedragen, omdat de
Rigid luchtschip is een luchwaartuig
door ultraviolette straling kunnen wor-
ervan overtuigd was dat er geen gevaar
dat niet volgens de dynamische regels
den aangetast. Het buitenoppervlak is
bestond dat miswiin zou worden
in de lucht kan bliiven. De
glad, zodat de lucht er gemakkelijk
gemorst. Men heeft inderdaad bij zo'n
beweging
hct
Paus
van een luchtschip moet eerder met die
langs stroomt en de motoren een maxi-
plechtigheid geen druppeltie wifn
van een vis worden vergeleken, dan
male snelheid kunnen bereiken. In
gemorst, hocwel boven de Atlantische
met de beweging die een vogel maakt.
tegenstelling tot andere soorten lucht-
Oceaan een van de meest turbulente
Omdat er geen kostbare energie nodig
schepen (bv. de Blimp) hebben Rigid
gebieden 1igt.
is om in dc lucht te hlijven, is er maar
luchtschepen de mogelijkhcid om bin-
Het luchtschip dat in Lelystad zal wor-
weinig energie nodig om de motorcn
nenin accommodaties te bouwen.
Je
den gebouwd, zal met ecn kruissnel-
van een Rigid luchtschip te laten wer-
bent dus niet beperkt tot gondcls die
heid van 120 km. per uur varen. De
voorbeeld met
aan de buitenkant van het luchtschip
maximumsnelheid zal rond de 150 km.
een Boeing 747 die ongeveer 100.000
ziin bevestigd. Vele boeken over lucht-
per uur liggen. De normale vaarhoogte
pk. ontwikkelt om alleen al op te stii-
schepen beschrijven "accommodaties
zal tussen 500 en 1500 meter zijn; zo
gen. Het grootste luchtschip ooit
die men ook in hotels vindt". Aan
zal men tijdens de vaart kunnen genic-
vier moto-
boord kan een muziekruimte met ball-
ten van het mooie uitzicht door
ren, die elk 1100 pk produceerde.
room krmen, een rooksalon, een res-
grote ramen die bii gunstig weer zelfs
Resultaat: haast geen geluid en weinig
taurant en bar, zelfs douchcs ziin moge-
open kunnen.
ken. Vcrgelijk het
gebouwd, de
LZ
bii
129, had
de
Luchtschipperen door Karel Knip, bewerkt door C. Blancquaert, dit artikeL is een bewerking van een artikeL in het
HETALOUDE LUCHTSCHIP WORDT NIEUW LEVEN INGEBLAZEN.
i
ALHoE\L
NRC
HondeLsbLod van 27 oktober 2000
DE MEESTE oNTWERPEN NoG NIETVERDER DAN DE TEKENTAFEL
zIJN GERAAKT.
zAL HET succEs vooRAL AFHANGEN vAN HETTEGHNTscH oNTwERp. en z'trN..uourNrEEL vERScHTLLENDE VARTANTEN: EEN vAN DE rLANNEN rs oM LUCHTSCHIP PERMANENT
IN
DE STRATOSFEER TE LATEN ZWEVEN DIE TELECOMMUNICAEE-
EEN
EN AARDOBSERVATIEFUNCTIES VAN SATELLIETEN MOET GAAN
OVERNEMEN.
Voor het eerst zijn er grote plannen om in Nederland een
GOED VOOR HET MILIEU
luchtschip te bouwen: drie verschillende steden en drie
Tweede bedrijf met interesse
in luchtschepen is het in
in Lelystad, Velp en
Velp opgestarte Heros Airship Design met aan het hoofd
Noordwiik wordt gerekend en getekend dat het een lieve
werkuigbouwkundig ingenieur dhr. Rolf Hendriks.
lust is. Ziin het in Lelystad en Velp luchtschepen voor
Deze man geniet faam als ontwerper van 's werelds zui-
passagiersvervoer; in het ruimtevaartlaboratorium Estec
nigste turbine, de Heros gasturbine, en heeft een gede-
te Noordwijk gaat het vooral om technische en weten-
gen reputatie
verschillende ontwerpen. Zowel
schappelijke apparatuur. In Duitsland is men reeds ver-
in de wereld van de energie- conversie. Uitgangspunt bij het ontwerp varr ziil eigen luchtschip
der en experimenteert men met 'Lotte', een mini-lucht-
Heros 'The Whispering Airship was de wens de milieu-
schip op zonlicht. Zeppelin Luftschifftechnik bouwde de
bezwaren van de RA 180 van Rigid Airship Design weg
N07 of beter gekend onder de naam Zeppelin
N!
een
te nemen, d.w.z. minder geluidshinder en brandstofver-
luchtschip voor 12 passagiers. Ook Cargolifter werkr
bruik. Verschillend is wel dat men bij Heros opteert voor
hard aan een vrachtluchtschip dat 1 50 ton kan vervoeren.
elektrisch aangedreven propellers met een doorsnede van
Brede interesse bliikt uit de medewerking die vooraan-
1,3 meter, die
staande bedrijven zoals ABB, Siemens en Daimler-
die tegelijkertijd dienen als verstijving voor de gondel.
Chrysler bieden. In Nederland biit Rigid Airship Design
Door
het spits af. Dit bedrijf is
in
dit
zijn ondergebracht in twee lange buizen
systeem dragen deze aandrijvingen geen
1996 ontstaan rond de
wezenliik meergewicht maar verhogen wel het rende-
Schotse luchtschip-bouwkundige Ian Alexander, een
ment van de propellers tot boven de 90 procent. De zoge-
man die reeds dertig iaar vertrouwd is met het bouwen
naamde 'ducted fans' zijn verder uitgerust met geluids-
van luchtschepen: blimps. In de geplande hangar nabii
dempers en 'ialoezie-roeren' om manoeuvreren
de Flevocentrale zal het eerste Nederlandse Rigid
snelheid toe te laten. De nodige elektriciteit voor de pro-
Airship, de RA
bij
lage
worden. Dit model zal zes
pellers komt van een dieselgenerator die gekoppeld is aan
langzzzm draaiende propellers hebben waarvan vier
flexibele zonnecellen op de buitenromp van het lucht-
wendbaar zu,llen zijr' voor gemakkelijk af- en aanmeren.
schip. Op het Heros luchtschip is plaats voor 4000
180, gebouwd
m'?
Artist i npressi ons: Zep/allon, Lelystad
flexibele zonnecellen uit amorf silicium, die bii loodrecht
worden. Het betreft hier het'Hale' Iuchtschip (high alti-
invallend zonlicht 70 watt per m' leveren. Bij schuinere
tude, Iong endurance); dit zou een alter-natief kunnen
inval neemt dit volgens een cosinus functie wiize af. Men
worden voor de peperdure telecommunicatie- en obser-
schat dat men kan rekenen op geregeld 180 kW vermo-
vatiesatellieten. Biikomend voordeel is dat een lucht-
gen aan zonne-energie. Hierdoor wordt de zwakke kant
schip, ook al is het eer' zw^re onderneming, altiid kan
van het luchtschip, groot volume en oppervlak, juist de
worden teruggebracht voor reparatie. Bij een satelliet is
sterke kant.
dat schier onmogelijk.
Het Heros luchtschip heeft een diameter van 25 meter
Onderzoek wees
en een lengte van 115 meter, goed voor 100 passagiers.
meest aangewezen is. De hoogte van 21 km is gekozen
Om een snelheid van 100 km. per uur aan te houden is
omdat de windsnelheid daar minimaal is; de Hale moet
635 kW nodig, dus zou zonlicht bijna eenderde van het
een windsnelheid van 90 km. per
Dit betekent een verdubbereizigerskilometers per liter brand-
uit dat een blimp zonder frame het
TU
uur kunnen trotseren.
te Delft ontwikkelde Peter Groepper
vefinogen kunnen leveren.
Samen met de
ling van het aantal
een propeller met een doorsnede van J0 meter die
in de
stof. Bij een snelheid van 60 km. per uur zou men zelfs
iile lucht genoeg stuwkracht ontwikkelt. Ook hier wordt
bii gunstig en zonnig weer uitsluitend op zonne-energie
gebruik gemaakt van zonnecellen om de propeller aan te
kunnen varen.
drijven. Voor 's avonds en 's nachts wordt gebruik gemaakt van een brandstofcel die elektriciteit produceert
DE AMERIKANEN VOORBIJ
uit verbranding van \ /aterstof die overdag langs elekro-
Bii Estec, op het laboratorium van de Europese ruimte-
lytische weg door splitsing van water is verkregen; een
in Noordwiik bevindt dhr.
Peter
gesloten kringloop dus. Bij lage zort en harde wind zou-
Groepper zich in een vergelijkbare positie. Hier gaat het
den er nog problemen kunnen optreden, maar voor de
om een onbemand luchtschip dat op 21 km. hoogte in de
rest zou Hale een haalbaar proiect ziin. Op dit gebied is
stratosfeer komt te hangen en dat vanuit een grondsta-
men bii Estec in detail reeds verder gevorderd dan ver-
tion radiografisch gecontroleerd en gecorrigeerd
wante studies in de VS (Skystation) enJapan.
vaartorganisatie ESA
kan
r,N1:Z1;[r11[111$111L.1A,'ltl,,D1;;S111E111.11111$1.$,,r|,1L1;$,,,.N1111|V[1111[iET,I,,N,lr$r.lS
3O
APRlL
W-,'*'l-t'*
:
u,E1,
t6rr
19
}4'EI'
irir*ca',ri6l6&d,s*liLooN,r?i,c:;,sl
r L ri
q!{!1!.{r
BENN
'.I,rrNrr,,ii.|1..[,"01
$5{ryllS$Yff1:t:?.'14,"",,',';"t8!,'v"''';','
r:(;@
MEES VAN
OUX,
rrr.
ROO] PANNEN, TtrTBURG
J U.NI
076 277 AO
I$t{iN'Y',r,{,i4?,r,lr^sl0]ls,iBiiR0.rixr;i::,T.?t:.;.:.::O1
:"11.*a:*
.):...:|): ...:.:...
,1x;ttl.|:*'fi,,,i:;i
1j$
*$it1xt
I/M
?,3 rJ-UrN,J
JU
l'rl.I
9rAr9:!,9rrNr,lrFr9:I{,;Vl1 l:
:
4 6t1.::::2:7:::)j::6 .
..,t..,::::a.:a.a.:a.a.a.a.a.a...,.a.a.a.a.a.a.a.a.::::::.::,::
. ... ...:::...:j|:::::
.::
::)j:: :::::::::: ::::::::::
8":.'::.::::,:t:::::::::t:'1::::t',:'
:';,,"':"'':i GEER] PAL5, TEL. 0599 58 78 78
(22 EN 23 JUNI
2,8,i'.'.2.,9','rrE.N..3..0
: .
&Tt:w::t::P:;q:LB::.t:::::ir.b:L,:1..:t:::!ll5ll9.l:lL:)::. Yi;8:;:):1::8:.:.i
a1y,
I tOllltFEs:PHe*lLzWO'Ll E,,,i,..ti
iB..A
..
3
':'1
l'.*,x
f1:..'.,.,.a1.1a;ffi 17
74
lr,,,,,lt:l;iillrlllilllliirii:.
.k{r,:,1'1.;)11.L
56
$fi tax.,ro:ffiit',a).i,,2i;:;Ar.,1'A""i'.s' RIEN JURG, TEL,
|f.;.t!).f2,18,
0342 49 29
:t1.'A|RL|lE1N
MET vEEL sPECIAL
sHeers;
PIET TER VEEN. TEL. 0523 26 1{4 01
11,8,88.:G.
::,:t::::.1:;:,::,
ALAIN
ZUTPI-I EN BALLOON]NG
.6i';r...?....,EiNiill8lr.l'Ullrll
SCHEPERS,
TEL.0575 52 88 I.S.I,1.
HERMAN KLEINSIiIIT, TEL. O5T3 47 76 34..
,8rArlrrlr0iNiF{5-ilI:vAliile,urli[lalr$rr0rreG
HANS VAN HOESEL,
14.]ULI
12OO JAAR ZELHEM
|,4ARJ0LtlN
25 1/t4 29 JULL
:F:*.1' L:5t]E:::.1:&:.:kL:L:A:NllF,
/
U
U
LI
0'KEtFt. TE1.0314 36 58
"',ll.,.ll',
2 1/M 5 AUGUSTUS
BALLONF]EsTA BREDA
JOI\
15 T/M 18 AUGUSTUS
.BA,t IO H.FIi5TA..
N0RlrlAN STUIVER
rA,e:H:T
rt1l.7:l
l:r' ' 'i'i
,7,9:
i .i
r,,
E
R H 0,E,K:'lt{
A.R,N] V]E]LD
B
076 513 98
SCHONE, TEL.
*:5::g:7,:::llr::3LL:..:,8:69
OF
.,ltt.,t\s.F$,lrll.!.{,l...r.tl\..
,U
ITiiTIlJllRlDtATlUllM
rI
U [ (rlr,trrrr! Ar\ilr8 :A'Nt r:.N:::$,:' ; OLDENZAAL
lS6ril::5.ri4lt.:T.i0i,.SS,....5iSlliiiliiillllilillllllllllilllilili
:, :::::t,
:::::::::::::::::::'t,:,:.t
02
IErL:rrr r0'3.d:Zrrrl4 1'4.8.:..312
llG:'frZIN.,Z :BrAl L0.r0rNrI N G
: illiliriiiiiiii,iiiiriiliiiiiliiii:iiilil,:,:,a:.:all,,,:,:l,a::,.::,::a::::.:::.::::::,: ::::
15
DAAN ELIR]NG, TEL. 0513 41 1A 73
EiEiSiTiEiN i.rrJrQ rUrrRrE
' "' """""""""
IEL, 073 614 26 84
::aaa:,:a:a,
'.:a::a:.::::::
,tzrt',?'
ll
ri
r t i i l i l i t i i l i i i t l l i l i l i l i l i i i l i i i r l i l i l l i i i i l l r i l i r l l i i i i l :.::t:::,:',1:
.
.
,
AUGUSTUS
S\{!\lt!.(
, .,
rTWrrtNiIrErrrB,Artrtr0r0,Nri,ff.Gr;
::2::,6:
25
r..,r'i i
rll..!:...,.0,l$i...t.l.tl..9,0,,,,7.4,,,,
UiriLurrruo
OLDENZAAL
,BlAifill0rlNiF,.ElS:IITVAL:00,.5.T.Fifillli0litlDl€r'll,lclL,Dr;
v00R
,,,',r..
..'
TEA14r-EDEN ETC.
.J:A.,iC;0rB::o,O,o:RrN,tEtl{A:AifiiD.;..
?ErrLr: qt,t,S,,,,,t111;11t1f1;,,!.ti .l l.:.:l::::lllll\llllllllll\l\:i:::.]]]
I;S:,1{;rrrrrG,IIrRrI,rriP.AIiS,ii
31 AUGUSTUS
MID Z0l,lER BALL0N FESTIVAL
lJortl,Ri
Til}::rr]rl0l599r,r,i5i8liiilli.8liill8rrli'iiir::
Nr.Tl,Enlri..$.t.\.,.....0.1.f..,.0,f1?
r
2,2 72
)i.t*i;,u:,i.L,A,:,Ati.tu.t.t.slu..n......'.1.,..,,.,,,tt:
12r,]]s:ElgTtit|4
I
ER
IN 2OO1 VINDT
HANS VAN HOESEL, TEL.073
:E:IF.IF.IE:::'N:A:AR:::I:E:E:FI]:E
ER GEEN BALLONEVENEMENT
IN APELDOORN PLAATS, WtL
WEER
IN 2002.
.614rrr.3,6r,:1814l
'
Lindstrand Leader in balloon technology "At Lindstrand Balloons we tahe vety seriously
the
fact
that our customers depend on us, not only for reliable d,elivery times, but also to continuously test all elements of production and rnaterials enabling us to build exceptional products."
Per Lindsh,and
Ad Ballon Full service halloon provider "Bij Ad Ballon Ballonvaarten
beschouwen
wij het als
onze missie om indiuiduele ballonvaarders pn professionele baltonbedrijuen op elh moment dat dat nodig is te adviseren,
te andersteunen en te serzticen. Op deze zaijze zaillen ue een
bijdrage leaeren aan de hwaliteit en continub'teit ztan de ballonaaart in Nederland. Onze keuze aoor Lindstrand heeft daar d,lles mee te ruaken."
llf I ffl,.,.,'.^gn, RlD-erkend bedrijf Official dealer Lindstrand Balloons Ttrlpenstrazrt 75, 1818 (jl'Brecla
tlelbon
076 - 514 53 72, Fax 076 -
Portzrbles:
Henk Rroeders 0653 - 488 138
Ad Ijzrarhuis 0653 -'188439 Pieter Kooistra 06.53 - '109 8'12 E
I
L
5l'1 l1
90
ilTIIENOI{ B
pnolro?roil3 31r
) Dudut vlrr irei , ,lr,\ ' ))Lt\
1r.t,-lt
2UU,
,,ttr,,,,,| i)r-i))'-)
rill eirri i c v lte rti)i I It]lIJr? I)). i)t ]
Jrr
rla ,si1iup?r ),-tten itaaji U .oJ1jJl
yltr itni .:lu)a\]ar -Vlriruuivarr,,
il
ur: la:ie)ilu
tlJads 11tLlrlzlj U,.ziist L'ti) rlll jlrli.;wrrJiruiij, LLiil'etulp4tst ll ill?t y !.lJl ilgr,ililr z uuu.
ili
JJ!]!]JJ U!Y
i! ltl;trtarr irol j'-slet.
ffi
E@!rir!@ : Et=!4=11+r]g!l :F*1!]*=:+!;:9+t9# :+::#g#.+;
ffiffi
cAtftEnoil 3nupoil Pn0lt.tsflot{$ Weijinksweg ?6, 7558 PL Hengelo. The Netherlands. Netherlandr Postbus 8107 7550 KC Hengelo Telefeon + 31-{0)7a-277 AA74 Telefax + 31-(0)74-277 50 15 E-mail rienjurg@euronet.nl