i .:. -,=
r
ilil|[|lI Afdeling Ballonvaren is een onderdeel van de Koninklijke Nederlandse Vereniging voor Luchtvaart
Stand van [bestuurs]zaken - FI in Frankrijk - Peters plaatjes Hoogspanning -
Dr6
ballonstad van Nederland - Safety seminar
Rooster goes USA - De Ballontroep - Eigenbouw vliegtuig PH-BEN weer in de lucht
- NK 2O1O - De nieuwe vliegkaart
KNVVL%FDELING BATLONVAREN
Meer dan 20 jaar innoverende technologie.
*/
SCH ROE DER
fire balloons
-
Briijant in l<[eur en uitvoering. Heteluchtballons en meer ,,Made in Germany" Uw CAMO+ voor alle merken Theo SCHROEDER fire balloons GmbH Gewerbegebiet Am Bahnhof 12.D-54338 Schweich Tel. +49 6502 930-4 Fax +49 6502 930-500 mail6schroederballon.de .www.schroederballon.de CAMO plus DE.MF/MG.0549
t *
*
1r-
+j
@
tfr
C ln
**
@
{E
s
INHOUD
Een extra dik zomernummer, een feest om
te maken.
Want er is zoveel leuke, nuttige en gevarieerde kopij ingestuurd, dat er zeker 'voor elk wat wils' in dit nummer staat. Wat dacht u van een verslag van het NK met sfeervolle foto's? Of de opgewonden voorbereiding van een trip met een special
4
Van de voorzitter
6
Stand van [bestuurs]zaken
><
Plaatjes van Peter
9
De lange weg naar een Stempe I rrank schweppe
i5
Geef elektriciteit de ruimte renner
15
Joure, d6 ballonstad van Nederland
1B
Safety seminar
;.i:
Rooster goes USA
22
De Nederlandsche Ballontroep
Hans van Hoeset Redacrie
peter van Harren
Daan Etrrins
Joop de wirde Jean Louis Becker Han Nabben
shape naar Alburquerque? Een historische ballon gerestaureerd
Martins eigen vliegtulg
en opnieuw de lucht in, een ballonvaarder die zijn eigen vliegtuig
bouwt, een ballonvaarder die zijn Fl in het Frans haalt, de kraamkamer van de Afdeling Ballonvaren? Maar er is ook ruimte voor serieuzere zaken als een safety seminar df aandacht voor hoogpanningsleidingen. Kortom, genoeg te lezen en te kijken als het weer een keer tegenzit deze zomer.
;:{: 40 laar ballonvaren 30
NK 2010
34
Nieuwe vliegkaart
toop de witde
in Ndereland
vaJ-arttta de Ruiter
Bert stuiver Hans van Hoeset l
la*
VAN DE VOORZITTER
&j
Hoe kun
je een relatief weinig risicovolle en eenvoudig te beoefenen Iuchtvaartactiviteit
als
ballonvaren zo moeilijk maken? Dat was mijn eerste gedachte bij het doorworstelen van het
e
antwoord van EASA op de geleverde commentaren.
'A\---\
Sinds de oprichting in 2003 van EASA, is de luchtvaart in tientallen Europese landen duidelijk
-s\
{E
/-q\
--\-j \_\
-G
\--!
waarneembaar veranderd. Er heeft veel afstemming van regelgeving op het terrein van vlieg-
/
,/r
tuigfabricage, ceftificeringseisen en onderhoud plaatsgevonden. En dat heeft weer een grote bijdrage aan de vliegveiligheid geleverd. En ook aan efficiency. Vooral de vliegtuigindustrie en de luchtvaartmaatschappijen hebben hiervan geprofiteerd. Een industrie waar miljarden euro's in om gaan. Inmiddels rekent EASA ook o.a. het ballonvaren tot haar regelgevende competenties. En dat is bijzonder: een eenvoudig luchtvaartuig dat door slechts 1 persoon bediend kan worden, onder het Europese vergrootglas leggen. De reactie van EASA op de honderden commentaren op de voorgenomen regelgeving laat zien dat EASA zich weinig gelegen laat aan inspraak. Slechts 66n ding staat deze organisatie voor ogen: veiligheid tot
elke prijs. Om dat doel te bereiken wordt ballonvaren langs dezelfde lat gelegd als de grote, commerciele luchtvaart. Het resultaat is een voor de ballonvaart buitenproportionele regelgeving. En dat voor een bewezen non-complexe activiteit. Bij EASA protesteren helpt niet, zoveel is wel duidelijk geworden. De arrogantie van dit ambtelijke apparaat kent geen EU grenzen. Dat is de reden waarom het afdelingsbestuur een beroep heeft gedaan op Nederlandse EU-parlemntariers en gehoor heeft gevonden. Als EASA niet anders
wil, dan moet er maar politieke druk worden uitgeoefend op deze geldverslindende machinatie. Inmiddels is gebleken
dat ook Belgische en Engelse Europarlementsleden zich met de materie gaan bemoeien. Gelukkig maat want wij hebben het helemaal t
gehad met EASA,
Waar velen het ook mee hebben gehad is de gang van zaken rond de afspraken met de boeren. Zoals bekend hebben we geen bindende afspraken meer met elkaar. Is nou daarmee de klok teruggedraaid? In vergelijking met tientallen jaren geleden is er toch wel wat veranderd. Een mooie avond levert toch al gauw zicht op enkele tientallen ballons. Een ballon is niets nieuws meer en een ballonlanding in een weiland al evenmin. We mogen zeggen dat een ballon een maatschappelijk geaccepteerd fenomeen is geworden. Zowel de boer als de ballonvaarder zijn daarbijtot elkaar veroordeeld en ook dat gegeven is niet meer weg te denken. Nu we geen bindende afspraken meer hebben, zullen we ons beraden over een leidraad voor de ballonvaarder. Met aangepaste Iandingsvergoedingen. Hoe
die leidraad eruit moet gaan zien, daarover wordt verschillend gedacht. Wat mij betreft slechts 66n A4-tje met daarop het tabelletje met de landingsvergoeding en ruimte voor uw NAw-gegevens. Hebben we echt nog m66r nodig? HANS VAN HOESEL, VOORZITTER
BESTUUR VOORZITTER: Hans van Hoesel, Leonardus van Veghelstraat 36, 5212 AF Den Bosch, T 073 614 26 84, M 06 54 79 35 10, vz@balloonteam.nl SECRETARIS: Huib M 06 50 677
Holsteijn, Holterweg 98,7245 5M Laren gld,
I99, huibholsteijn@mac.com
Rob'rjnlaan L2, 9646 BH Veendam, T 0598 63 36 63, F 0598 53 31 07. M 06 51 12 53 37, hendrik.kort@planet.nl BESTUURSLEDEN: Rutger coucke,
Spechtstraat L6, 1223 NZ Hilversum, T 035 647 80 05, secretariaat@knvvlballonvaren.info Chris Hartendorp, Terreplein 70, 4937 DL, Geertruidenberg, M 06 53 74 01 38, BIJ HET OMSLAG: DE FOTO HEEFT BETREKKING OP EEN
Joop de Wilde, [tevens woordvoerder] Grifthorst 2, 3833 GC Leusden,
LANDELIJKE ACTIE VAN JUWELIERS VAN DESIREE, WAARVAN BRUIDSPAREN ONDER HET MOTTO: LOVE lS
T 033 4g4 21 25, M 06 53 26 40 63. jder,tjlde@eu-roneld SECRETARIAAT: Spechtstraa
I
lN THE AIR
RINGEN HADDEN GEKOCHT. ER GINGEN TIJDENS DE
16, 1223 NZ Hilversu m, tijdens kantooruren
035 772 35 62, secretariaat@knvvlballonvaren.info
:
26E EDITIE VAN DE INTERNATIONALE BALLONFIESTA BARNEVELD lOOO BALLONNETJES DE LUCHT IN.
HUN
{i-
+J
rs
s
Registratie: PH.JRL Type:
Piloot: Fabrikant:
Cameron Z-140 Piet ter Veen
Cameron Balloons Ltd.
Wij leveren: O Cameron ballonnen en accessoares O lcom radio's l! lnstrumenten van Flytec Q Theorie- en praktijk opleiding tl Reclame- en passagiersvaarten en zijn een: O EASA erkend onderhoudsbedrijf en CAMO* gecertificeerd
,,,rrrrrr.---mEm
wE e€ #-;;,"
Walstraat 13 7631 ET OOTMARSUM T: 0541 - 293299 F: 0541- 292826 Postbus 767630 AB OOTMARSUM
VAARTREG ISTRATl ECO MM]SSI
E
Deze commissie kreeg tijdens de voorjaarsvergadering de
regelgeving te komen) voor de hand ligt, in plaats van een
opdracht te onderzoeken of een vereenvoudiging van het
generieke leeftijdsbeperking? Zo nee, waarom niet?
VaartRegistratieFormulier mogelijk is. Dit om weerstand tegen het invullen weg te nemen en zo tot een beter gedekte regi-
RBML EN RVGLT*
stratle te komen.
Er
komt een wijziging op de Regeling burgerluchthavens.
Ook wordt door de commissie onderzocht of een andere,
Belangrijkste reden hiervoor is het besluit van de Minister van
beter beveiligde manier van registratie noodzakelijk
Verkeer en Waterstaat om luchthavens die uitsluitend worden
is.
De leden van de commissie zijn bekend. Als voorzitter is Joop
gebruikt voor het opstijgen met respectievelijk vrije ballonnen,
de Wilde aangewezen, omdat binnen het bestuur de regio-
schermzweeftoestellen en zeilvliegtuigen vrij te stellen van de
coordinatie/vaartregistratie zijn portefeuille is. Ook uit het
verplichting voor het hebben van een luchthavenregeling.
bestuur komt Rutger Coucke. Verder hebben Frank de Goede,
Aan deze vrijstelling wordt de voorwaarde verbonden dat de
Jelke Haven en Ron van Kesteren zich aangemeld voor deze
gebruiker beschikt over een verklaring van geen bezwaar van
commissie.
de burgemeester uit oogpunt van openbare orde en veiligheid.
Inmiddels is bekend geworden, dat de overheid opnieuw een
Deze voorwaarde gold voorheen reeds op grond van het
verplichte vaartregistratie zal invoeren, maar de invulling van
Bignal.
de regeling vooralsnog overlaat aan de sector.
De in het Bignal opgenomen voorwaarde dat de gebruiker
vooraf toestemming dient te hebben van de grondeigenaar LTO CONVENANT LTO
om gebruik te maken van een terrein is niet opnieuw opgeno-
lland- en Tuinbouw Organisatiel heett, zoals bekend
,
eenzijdig het convenant opgezegd. Het bestuur werkt aan een ged ragscode, waarin mogelijk een landingsvergoeding
wordt
men. Een officidle publicatie zal binnen korte
tijd volgen.
Wij houden u op de hoogte.
opgenomen. Dit gebeurt in samenwerking met de PBN, omdat het bestuur
*Regelgeving Burgerluchthavens en Militaire Luchthavens en
het belangrijk vind om op dit punt als eenheid naar buiten te
Regeling Veilig Gebruik Luchthavens en andere Terreinen.
treden. Op dit moment is er nog geen volledige overeenstemming tussen de KNVvL en PBN over het concept.
LANDINGEN TIJDENS HET NATIONAAL KAMPIOENSCHAP FOTO: BRAM VAN DER SLU!5
EASA De KNVvL heeft gelobbyd in Brussel. Door
input van de
Afdeling Ballonvaren heeft Jeaninne Hennis-Plasschari IEuroparlementaridr WD]'schriftelijke vragen met voorrang' gesteld aan de EU-Commissie over de maximum leeftijd van ballonvaarders, met een commercieel brevet:
"Op 9 april
j!.
heeft EASA "Comment Response Document"
(CRD) van "Notice
of Proposed Amendment" (NPA) 2008-17b
gepubliceerd. E,ASA stelt dat in de commerci1le luchtvaaft de privileges van houders van vlieglicenties vanaf 60 jaar moeten worden beperkt." De vragen van mevrouw Hennis-Plasschart luiden als volgt: 1. ls de EC
het met mij eens dat de leeftijdbeperking zoals
voorgesteld door EASA niet op ballonvaarders van toepassing moet zijn? 2. Zo nee, waarom niet?
3
Zo
ja, wanneer en op welke wijze zal de
EC
in deze actie
ondernemen? 4. ls de Commissie het met mij eens dat, als het gaat om ballonvaarders, een leeftijdsbewustheidbeleid (te vervatten in de medische keuringseisen om zo tot op maat gemaakte
rTfiTT U
ITffiAilI' D'E If,,EL EEfll'
fElrt ,.Alt OttYAAnr W'I
II','AKEIU?
OEEF DAil DE ilATIOilALE
BALLOilVAARTBOil
I I
-,..
a*
,€ 5-;ifri* t zi| uur per dag, 7 dagen lang 8:C=f**d C*f fn ft jCf ,'ffide-r**d , Ei**i'lr- 24 u*r,,*,ersfr,7;7'fi :,
,
s
*---&: ; + "!+iqqF.,
i
gallaa, n,,,doe
I -+
www.n(I/l
ie heel eenYoudig:
bollonYddrlbon.nl
r informatie'kunt u bellen: O73 614 26 84
d. 7-
tr ,&ry";W
*:;*#re :=Ei,i&=
..':=E:
ryffiffi
!
#ffi
;
-
]@ ffi
;***:1=L-"--..&*****
?*:if,:-AE,:e=:q++.--.
"lEpfury.=q_" EEN PAAR MOOIE PLAATJES VAN DE'HEMELVAART'VAN PETER VAN HARTEN (13 MEI) OVER DE HAVEN VAN ROTTERDAM. BENODIGDHEDEN: TUG VAN DE PROVINCIE ZUID HOLLAND VOOR HET OPSTIJGEN VANUIT DELFT, TOESTEMMING VAN DE VERKEERSLEIDING VLIEGVELD ROTTERDAM MET AAN BOORD DE TRANSPONDER EN MOOI WEER...
':, 1
.fr-ar. a
"*:-
I
1^
-
::
--_:-
l a I
i, :
j
i
::::::i:
-.*
EB .w__t
s*f€iJKS r$$' ==-&s* #
H
#
J J a
J a
J
*u,*[
fAfrc$*i iluiiAtrt F*E* I'tilf?*ucffgr
ER IS VEEL TE DOEN OVER BREVETTEN DE LAATSTE
TI]D, VOORAL DANKZIJ
DE
g:
SNEL NADERENDE INVOERING VAN EUROPEES GESTANDAARDISEERDE BEVOEGDHEDEN ONDER HET BEWIND VAN DE EASA. OP B APRIL 2012 IS HET ZOVER
EN
WORDT IEDERS BREVET OMGEWISSELD VOOR EEN EASA BALLONBREVET (BALLOON PILOT',S LICENCE). TEKST EN FOTO'S: FRANK SCHWEPPE
lsre
td*ff*n !
*4r"***t
:* ' Tt 1'r B
Door heel Europa zullen ballonvaarders dan regelmatig
,lup
den. Je eet hier je buik vol A la carte voor twaalf euro vijftig.
trainings- en checkvaarten moeten maken met instructeurs
ln het nabije dorp Perigneux bevindt zich de ballonschool
dan wel examinatoren om hun brevet te behouden en om
van de F6d6ration FranEaise d'Adrostation, de FFA. Daar
bevoegdheden te verkrijgen voor andere ballonklassen, voor
organiseert balloninstructeur en oud-jachtvlieger Serge Zuin
het tegen betaling mogen vervoeren van passagiers en derge-
jaarlijks twaalf volle weken praktijk- en theorieopleiding voor
lijke.
leerlingpiloten. De waardin van l'Attraction heeft het cursus-
Er
zullen dus meer instructeurs en examinatoren nodig
zijn; maar nieuwbakken aspirant-instructeurs zullen een lang
programma achter de toog liggen en vertelt dat ze regelmatig
traject moeten afleggen met cursussen en examens voor ze
de cursisten helpt met hun huiswerk.
mogen gaan lesgeven. Dat systeem is grotendeels afgekeken van de instructeursopleiding die men in Frankrijk al enige jaren
Nederland heeft nog geen erkende instructeursopleiding.
kent. Verslag in twee delen van een 'Tour de France'.
Geen 'lVW-erkend cursusprogramma'. ln Frankrijk is zo'n
Saint-Marcellin-en-Forez is zo'n oord waaraan je ziet dat men
atietest' op het hoofdkwartier van de F6d6ration FranEaise
in Frankrijk meer toegeeft aan entropie dan in Nederland.
d'Adrostation (FFA), om je theoriekennis te testen. Jaarlijks
programma er wel. De belangrijkste drempel is een 'evalu-
is
ln Auberge l'Attraction kun je zo een jaren-vijftig Maigret poli-
er zo'n testsessie, in
cier filmen zonder veel aan het decor te hoeven veranderen.
werpen van de complete ballontheorie. Het minimaal vereiste
De naam verwijst naar de passie van de eigenaren voor de
scoringspercentage is 75 procent.
oktober.
Een examen over alle onder-
klassieke Citrodn Traction Avant, en zowel het bladderende
schilderwerk als de krakende vloeren en het vergeelde bloe-
Om het oorspronkelijk teleurstellende slagingspercentage wat
metjesbehang lijken te dateren uit dezelfde periode als die
op te halen is er een tweedaagse bijspijkercursus die je als
fameuze automobiel.'Traction'-grilles
aspirant-instructeur een paar weken tevoren kunt doen, op
en schaalmodellen vor-
men de decoratie. De enige werkelijk moderne details zijn de
de ballonschool van de federatie. Daarvoor ben ik hier; ik heb
grote espressomachine en de pinpaslezer voor het afrekenen
het in mijn hoofd gehaald om als Hollander de Franse instruc-
van je verblijf en consumpties. Rijk zullen ze er niet van wor-
tiebevoegdheid te gaan halen.
1=
= {i}
FEDERALE BALLONSC
DEN VAN SOMMIGE NE: VEN; MAAR DE FFA LE'' N IE UWE P ILOTE N AF, I I,
IN AUBERGE L'ATTRACTION EET JE NOG VOOR MINDER DAN 1O EURO EEN '5TEAK FRITES" De 'Ecole FFA' blijkt een forse hangar van ver-
uitstapje van; we loge-
grijzend hout in de achtertuin van Serge. Aan
ren twee nachten bij
de nok hangt een windzak, ernaast staat een
haar broer en schoon-
grote gastank en er is een groot, ietwat hel-
zus in eqn voorstad die
lend gazon van een driekwart hectare of daar-
omtrent: het bijbehorende opstijgveld.
OEFENLES MET INSTRUMENTEN EN KAARTEN. IGOR
CHARBONNIER
(t)
SPEELT VOOR'LEERLING'.
Binnen staan twee ballontrailers met de
met het centrum van de lichtstad is verbon-
den middels de
RER-
gesponsorde club-ballonnen van de FFA, een caravan en een
snelmetro.
blankhouten tuinhuisje. Dat blijkt het leslokaaltje - met acht
Rond negen
Ieerlingen is het krap.
bar-brasserie 'Rallye Etoile' aan de Avenue Kl6ber met een
uur's ochtends op de dag van de test zit ik
in
verse pain au chocolat en een typisch Franse kop koffie: Het gaat meteen vanaf half negen stevig van leer: altimetrie,
klein en zo sterk dat je er bijna verf mee kunt afbranden.
snelle omrekensommen van Flight Level naar QFE naar hoogte
Op de Place Charles de Gaulle rond de Arc de Triomphe, een
MSL en AGL, en omgekeerd. Documentatie, vergunningen
achthonderd meter hier vandaan, is het een gekkenhuis van
(de Franse luchtvaartpolitie schijnt keihard te zijn met boetes
duizenden claxonnerende auto's die de verkeerslichten min of
als
je papieren niet perfect in orde zijn, en het zijn er nogal
meer negeren en door fluitende verkeersagenten
tot de orde
geroepen moeten worden. Parijs wordt wakker.
wat; als ik thuiskom moet ik toch even wat bijwerken...), Luchtvaartwet en vooral de indeling en klassen van gecontroleerd luchtruim. Doorsnede-tekeningen maken van
Het clubgebouw van de Adroclub de France, waar de test
CTRs,
TMAs, Restricted Areas in relatie
tot het reli6f. Visual Flight
moet plaatsvinden, ligt in het zicht van het caf6, aan het begin
Rules voor verschillende klassen
luchtruim. Enzovoorts.
van de Rue Galil6e. Je kunt het niet missen: op de gevel is een
Tussen de middag eten we natuurlijk in een simpel maar goed
grote propeller gemonteerd. Ook het kantoor van de club
routiers-restaurant vlakbij. En dan gaat het weer door tot
nog niet helemaal wakker, al druppelen de bezoekers van een
18:00 uur. Kaarten, powerpoints, schoolbord, anecdotes ter
of andere luchtvaartconferentie in de chique Salle Dassault al
illustratie van het geleerde. De tweede dag duurt ook weer
binnen. Mijn doel is een zaaltje een paar brede eikenhouten
tot
trappen hoger, tussen de kantoren van de club-administratie
zes
uur's avonds.
is
en de bestuurskamer van de lnternational Academy of In de weken die volgen op deze bijspijkersessie duik ik thuis in
Astronautics. Onder het toeziend oog van examinator Alain
het Franse'Manuel de Pilotage de Montgolfidres', de meteo-
Aubry en een paar dozijn portretten van lang overleden lucht-
boeken en dossiers over gas, enzovoorts.
vaarthelden moet ik daar samen met de andere kandidaten de test afleggen.
TOELATINGSEXAMEN Het toelatingsexamen - ze noemen het een 'evaluatietest' -
gepland op 7 oktober in Parijs. Nathalie en ik maken er een
Na nog een bakje cafeine met de andere cursisten is het om is
09:00 uur uit met de pret en krijgen we in de examenzaal allemaal een stapel papieren uitgereikt. Vijftig open vragen in
twee uur.
s*-
r4
C
: {E
TOPLOCATIE AAN DE RUE GALILEE VOOR HET THEORIE-EXAMEN,
iT ZO GELIKT ALS DE
annoncer que vos r6sultats sont excellents.
PAN-
La semaine de
SE MEGA-BALLONBEDRIJ-
formation aura lieu du
31
R PER JAAR ACHT TOT TIEN
Octobre d 12 heures au samedi 7 Novembre,
.F CURSUSWEKEN.
) l'a6rodrome
de Auch." lk mag dus naar de
opleiding. Oef. ledereen in mijn omgeving lk zal u niet vermoeien
was er heilig van overtuigd dat ik het zou halen
met de inhoud - die ligt
(het is f ijn als je familie zo'n vertrouwen in je
voor de hand. Theorie-
heeft), maar ik twijfelde echt.
EXAMENVAART. VALT U IETS OP?
examen ballonvaren maar dan zonder multiple choice en met wat extra strikvragen.
Van de 14 kandidaten die zich hadden gemeld voor de evalua-
Veel van mijn antwoorden zijn in belabberd steenkolen-Frans,
tietest blijken er nog zeven over te zijn. Dat groepje, bestaan-
maar in elk geval heb ik alle vragen binnen de
tijd beant-
de uit vier 'echte' Fransen, een Luxemburger, een ltaliaan en
woord. Als de papieren om twaalf uur worden ingeleverd zijn
een Hollander uit de Auvergn e, zal zich enkele weken later
er exemplaren bij waar sommige antwoorden nog blanco zijn.
onder leiding van twee examinatoren (EASA zou ze 'Flight
Vooral het in doorsnede tekenen en omschrijven van aller-
Instructor Examiners' noemen) gedurende een ruime week
hande gecontroleerd luchtruim op een vaartraject gaat blijk-
laten opleiden tot nieuwbakken instructeurs. Daarover in deel
baar niet iedereen even goed af. Over mijn resultaat heb ik
2, in de volgende Ballonstof.
zodoende een redelijk goed gevoel; alleen dat slechte Frans... Als ik maar niet daardoor per abuis dingen verkeerd heb neer-
EISEN VOOR INSTRUCTEURS
geschreven.
ln Nederland zijn de wettelijke eisen voor afgifte van de
TRADITIE VAN VLIEGSCHOLEN
a. tenminste twee jaar houder zijn van een
Later die middag bezoek ik met Nathalie en schoonfamilie
b. tenminste 100 vluchten hebben uitgevoerd als gezagvoer-
bevoegdverklaring Fl(FB):
nog het luchtvaartmuseum op Le Bourget. Daar leer ik dat de allereerste vliegschool ter wereld ooit is opgericht in Pau (aan de voet van de Pyreneedn), op verzoek van de Franse regering - door de gebroeders
Wright.
Ze leidden er drie Franse piloten
CPL(FB);
der op een vrije ballon waarbij de totale vluchttijd meer dan
100 uren bedraagt;
c. in de 12 maanden voorafgaande aan de dag waarop de bevoegdverklaring FI(FB) wordt aangevraagd een door de
op en kregen daarvoor een fors bedrag van de vers opgerichte
minister goedgekeurde cursus gericht op Fl(FB) hebben
Direction G6n6rale d'Aviation Civile (DGAC).
gevolgd;
Anno 2009 is de ballonschool van de FFA mede gesubsidieerd door diezelfde DGAC. Armlastige, jonge en vrouwelijke
d. drie uren instructie hebben gegeven onder toezicht van een Fr(FB).
leerlingen (oflof) krijgen forse korting op de leskosten, of een financidle bijdrage als ze hun brevet behalen buiten de school
Bestaande balloninstructeurs in Nederland hebben hun
om (uiteraard via een erkend instructeur). Goeie traditie. lets
Fl-aantekening eind 2004 bij de invoering van het CPL op
waar.de KNVvL zich voor zou kunnen inzetten... een piloten-
verzoek gekregen zonder dat daar op dat moment een cur-
opleiding gesponsord door IVW Dienst Luchtvaart!
sus voor nodig
was. Om die aantekening te verlengen moet
worden voldaan aan twee van de volgende eisen, met dien NOG ZEVEN
verstande dat bij opeenvolgende verlengingen niet tweemaal
nts ik de dag na de test thuiskom in onze rustige Auvergne
dezelfde combinatie mag worden gebruikt:
wacht er een e-mail van Alain Aubry: "J'ai le plaisir de vous
a. gedurende de drie voorafgaande jaren 9 uren instructie
{a* .*-, {J}
= LJ
:
- tot
hebben gegeven op grond van de bevoegdverklaring Fl(FB);
den moet je in die periode drie leerlingpiloten opleiden
en/of
aan hun brevet. Een leerlingpiloot is in Frankrijk alleen een
b. een door de minister goedgekeurde cursus gericht op Fl(FB)
leerlingpiloot als het officidle begin van zijn of haar opleiding
hebben gevolgd (de eendaagse refresher), en/of
is
aangemeld bij de Direction d'Aviation Civile, en als-ie al een
luchtvaartmedische keuring heeft doorstaan. Dus'kennisma-
c. een vlucht van tenminste 66n uur instructie hebben gege-
kingslesjes' en een crewlid die eens de brander mag vasthou-
ven onder toezicht van een andere FI(FB).
den tellen niet mee. Wie even rekent realiseert zich dat drie
-{}
tot 60 vaarten neerkomt.
De KNVvL meldt op de website over de Fl-aantekening: "Bij de
Ieerlingen al gauw op zo'n 50
invoering van het CPL(FB) is deze bevoegdheid toegekend aan
passagiers, betalend of niet, mogen niet mee aan boord.
nagenoeg alle piloten die toen 100 uur of meer als Pilot-in-
Instructeurs dienen daarnaast net als in Nederland bijspijker-
Command in hun logboek hadden staan."
cursussen te volgen waar men wordt bijgepraat over de verarr'
Bijna iedere Fl(FB).
wat'oudere' piloot in Nederland
En
deringen in regelgeving, techniek, incidenten enzovoorts.
is dus ook een
Lukt het je niet om voldoende leerlingen onder jouw vleugels
Wie daarentegen op dit moment een gloednieuwe
instructeurskwalif icatie wil
aan het brevet te helpen, dan
behalen of een wat langer
dien je (net als in Nederland)
verlopen Fl-aantekening wil ver-
opnieuw een praktijktest te
nieuwen, heeft een probleem.
doen om je bevoegdheid te ver-
Afgezien van een bepaalde
lengen. Met een van de negen
minimum ervaring als piloot
'testeurs', niet met een wille-
(twee jaar een CPL en minimaal
keurige andere FI(FB).
100 vaaruren als gezagvoerder) moet je namelijk volgens artikel
Drie opgeleide lperlingen in vijf
21 in de 'l 2 maanden vooraf-
jaar leidt er nogal vaak toe dat
gaande aan de dag waarop de
mensen die binnen de familie
bevoegdverklaring Fl(FB) wordt
kring of een lokale club een of
aangevraagd een door de minis-
twee nieuwe piloten hebben
ter goedgekeurde cursus gericht
opgeleid, hun Fl-aantekening
op Fl(FB) hebben gevolgd, en
laten verlopen, tenzij ze bereid
drie uren instructie hebben
zijn om opnieuw een evaluatie.
gegeven onder toezicht van een
vaart te doen met een van de
Fr(FB).
examinatoren. Zodoende zijn
Die drie uren instructie onder
GELUKKIG WOON IK
IVI
IDDEN IN FRANKRI.] K
toezicht zijn nog wel te regelen.
er in verhouding veel minder instructeurs dan in Nederland
Maar er bestaat in Nederland blijkbaar geen 'door de minister
- een stuk of zestig op een totaal ledental van meer dan dui-
goedgekeurde cursus'. Dat is namelijk iets heel anders dan
zend.
de bekende refresher. Erik Bosman, die we allemaal kennen van de refreshercourses bij Air Fun, heeft naar eigen zeggen
De EASA-eisen voor het behoud van de Fl-bevoegdheid zullen
een paarjaar geleden geprobeerd een curriculum samen te
straks overigens weer lesuren gaan omvatten in plaats van een
stellen en goedgekeurd te krijgen, maar dat is doodgebloed
minimum aantal opgeleide leerlingen, dus wellicht wordt het
bij gebrek aan belangstelling voor het toen voorgestelde cur-
verloop in Frankrijk dan wat minder. Anderzijds wordt het nog
susprogramma, dat zou bestaan uit vijf zaterdagmiddagen en
lastiger gemaakt om toegang te krijgen
-avonden.
leiding, want een aspirant-instructeur zal een profcheckvaart
ln Frankrijk hebben ze wdl een wettelijk erkend opleidings-
met een examinator moeten doen binnen 6 maanden voor het
programma voor instructeurs dat spoort met de toekomstige
begin van zijn of haar opleiding tot instructeur.
EASA-eisen, die onder meer 30 uur pedagogisch onderricht
Vooruitlopend op die EASA-eis wil men in Frankrijk alvast een
omvatten. Maar eenvoudig is het niet, dat zal u duidelijk zijn
testvaart-vooraf introduceren om zeker te zijn dat instructeurs
uit het bijgaande verhaal. Wie hier instructeur wil worden
niet alleen hun theorie goed op orde hebben,.maar ook goed
spendeert sowieso al heel veel tijd en reiskosten aan de bijspij-
kunnen v5ren - in het opleidingsjaar 2008-2009 zakte name-
kercursus, de theorietest in Parijs, de opleidingsweek in weer
lijk een kandidaat tijdens zijn kwalificatievaart aan het einde
een andere hoek van het land en de organisatie van een test-
van de opleiding omdat-ie zelf niet afdoende bleek te kunnen
vaart met een van de negen examinatoren, die doorgaans niet
varen...
om de hoek wonen... De Franse Fl-bevoegdheid is vijf jaar geldig. Om hem
te behou-
IIUORDT VERVOLGD
tot de instructeursop-
GEES UAN HETDEN UERKOOPT Z'N BALTON MET TOEBEHOREN
PRIIS € 12.500,(ArrEs rN r
Bestaande uit
:
1 envelop LBL
-
69 A (27O uur) - PH
lSchroederP5brander 1 Schroeder mand 1OO
x ll0cm
5 x Schroeder cylinders 4O L 1
Ventilator Honda 8 PK
-
ATH
K00P)
1 Aanhanger - dubbel-assig
met overkapping
t helium cylinder 2 Radio sets Ditte!
Lindstrand PilotenTas
Uitstekend geschikt als wedstrijdballon, maar ook om te trainen met piloten in opleiding. lnfo + 32 473 339179 , 0032 14 452464 of cvh@telenet.be
=: j J
HOUB VOLDOENTTE
AFSTANE 'a. -, )t
', , Hoogspanningslijnen
i
zijn een onmisbaar element voor
de stroomvoorziening in Nederland. Ze voldoen aan alle veiligheidseisen. Maar het is wel belangrijk altijd :,:,
voldoende afstand te houden van hoogspannin'gslijnen. Let daar dus op als je een ballonvaart gaat maken! Ceef elektriciteit de ru imte.
renner
www.ten net.org/vei
I
ig
heid
{Jl
: fs
GEEF ELEKTRICITEIT DE RUIMTE TENNET, DE ELEKTRICITEiTSTRANSPORTEUR VAN HOOGSPANNINGSNETTEN
IN
NEDERLAND,
WERKT MET DE GROOTST MOGELIJKE ZORG AAN HET GARANDEREN VAN EEN BETROUWBAAR ELEKTRICITEITSNETWERK. OM ER VOOR TE ZORGEN DAT U ALTIJD GEBRUIK KUNT MAKEN
VAN ELEKTRICITEiT. ONZE HOOGSPANNINGSLIJNEN VOLDOEN AAN ALLE VEILIGHEIDSEISEN. Het voorjaar en de zomer zijn d6 seizoenen voor veel mensen
hoogwerkers, hijskranen, kiepwagens, hoge transporten, hooi-
om er op uit te gaan. Dit geldt natuurlijk ook voor ballonvaar-
wagens met hoge lading en sproei-installaties in de nabijheid
ders. Het is goed om te weten dat ballonvaren in de nabijheid
van hoogspanningslijnen kan gevaarlijk zijn. Kortom, alles wat
van hoogspanningslijnen een eventueel risico met zich mee
uitsteekt en de lijnen bijna kan raken en verbonden is met de
kan brengen. TenneT adviseert om hier alert op te zijn.
aarde of de mens, geeft een veiligheidsrisico. Houd daarom
voldoende afstand als u gaat ballonvaren! HOUD VOLDOENDE AFSTAND Het kan namelijk goed misgaan: in mei 2008 raakte een ballon
MEER WETEN?
bijvoorbeeld een hoogspanningsverbinding in Haaksbergen.
Meer weten of ontdekt u een storing aan een hoogspannings-
tot een stroomstoring, maar het liep gelukkig goed
mast of -lijn, bel dan met het Servicecentrum van TenneT, 026
af voor de ballonvaarders. Het incident leert ons dat om veilig
373 17'17 . Meer informatie vindt u op www.tennet.orglveilig-
te kunnen ballonvaren het belangrijk is dat u dit op een ruime
heid. Of kijk op www.energieveilig.nl.
Het leidde
afstand van hoogspanningslijnen doet. Als u te dicht (minder dan 10 meter*) in de buurt van de lijnen komt, kan namelijk
*
de spanning op u overslaan. Dit is levensgevaarlijk!
spanning. De afstand van 10 meter tot hoogspanningslijnen is
TenneT houdt zich aan alle wettelijke normen rondom hoog-
gekozen als veilige marge voor het publiek. Voor hoogspanRISICOVOLLE ACTIVITEITEN
ningslijnen van verschillende spanningsniveaus gelden ook
Ook activiteiten als vliegeren, kitesurfen, deltavliegen,
verschillende afstanden tot hoogspanningslijnen die als veilig
parachute springen, vissen (lange werphengels van carbon
zijn te kwalificeren. De afstand van 10 meter tot hoogspan-
gelei'den),
ningslijnen is echiter in alle gevallen een veilige marge.
zei
len, vliegen met hel kopters, zweefvl iegtu gen, i
i
sportvliegtuigen, ULM's en modelvliegtuigjes en werken met
e.
:--
-ll
1..::-:=
:"-
G
;-tu
*
ts q,
Jt-suKE, uts BALLONSTAD VAN NEEERL&TqED SACtGEhE
:,*-,;i- 1-e.';-": *ir: "ii::ilj l3iiij ;r,_;;1 *"*i.j i-,il&i:r. _1"*:_":=il :.:: -_"-.-, , --* -,.**'3=:tl:..iijIla..] =+.i.. i..i:a.;i+=j=lj.:.*;::.*,it.;:,11. ri*'l i.:rf* l"i= CiL.iJr:-::-='i.,Ei:3F.,il=i:='ji:j:'i=i.iii.jfiii,:I;:. I :I ",.,i i,{ l=j1';=Il'=:=:-a:I r:i::::{L ii'::'iil:, lil.-}i*!ii'.tii!: :. .i:: ai*:-.:.+i*Lf i.ali =l'.j =:l ",-..t.--.-, -.... :=:.:::i-i. i",:::riiiii;i:R -fii;'i*li"lfit ll,{-rl,t ir'-!..tnr:1i:'l :-.:=f=T ill *J..liriilI'-:= TI l;f{i=
=:'li*=i!:
Van 28 juli
tot en met I augustus wordt het 25-jarig bestaan
Op 10 mei waren er al 100 aanmeldingen uit onder andere
van dit evenement met internationale uitstraling uitbundig
Nederland, Kroati6, Zweden, Engeland, Amerika, Duitsland,
gevierd. Het publiek wordt wederom getrakteerd op een
Belgid en Brazili6 binnen. Onder hen ook diverse geweldige
prachtige show van een groot aantal heteluchtballonnen.
special shapes, zoals de Action Man Parachutist en Miss Daisy.
Tijdens Nederlands grootste ballonspektakel stijgen iedere avond zo'n 65 ballonnen uit binnen- en buitenland op vanuit
FEESTELIJ KHEDEN
o.a. Joure. Op woensdag zijn het er zelfs I25!
Neem 2005 als voorbeeld. Tijdens de jubileumeditie werd er
flink uitgepakt voor de twintigste Friese Ballonfeesten.
De
STICHTING SPIEREN VOOR SPIEREN
opening werd verricht door een groot aantal ambassadeurs uit
Op de openingsdag maakt de Stichting Friese Ballonfeesten
Europa. Geweldige ballonnen als Oggy, de vriendelijke draak
zich sterk voor het opstijgen van een recordaantal van maar
uit de Verenigde Staten, de Locomotief uit Duitsland en de
liefts 125 luchtballonnen vanuit diverse locaties in de gemeen-
Doedelzakspeler uit Engeland kwamen naar Joure. Maar ook
te. De lucht boven SkarsterlAn lGaasterland] zal gevuld zijn
het overvolle programma met randactiviteiten, waar Joure nog
met een bond gekleurd gezelschap, een uniek spektakel in de
steeds mede bekend om staat, maakte indruk. Zo was er een
Nederlandse luchtvaartgeschiedenis. Nooit eerder waren er
jubileumtaptoe, kon het publiek genieten van zowel een gran-
tijdens een evenement op 66n moment zoveel ballonnen in de
dioze lasershow als een spectaculair vuurwerk en werd het
lucht. ln samenwerking met de Stichting Spieren voor Spieren
wereldrecord aanspanning behaald. Nog nooit liepen veertien
gaat in elke ballon een kind met een spierziekte gratis mee de
Friese paarden in een langspan een aantal ronden.
lucht in. Ballonvaarders uit binnen- en buitenland stellen hiervoor een plek in de mand beschikbaar. De organisatie is er van
En dan nu alweer de 25e editie. Ook voor de
overtuigd dat de combinatie van 125 luchtballonnen en 125
ste keer is Joure heel trots op haar ballonfeesten. De Friese
kinderen een fantastische belevenis is voor jong en oud. Een
Ballonfeesten 2010 zullen nog lang in ieders geheugen gegrift
onvergetelijke dag voor iedereen.
staan
!
vijfentwintig-
HISTORIE
VAN
DE
Fiftl#r#; C
BALLON. FIE=C:
i,
iil
.,,,8.
i
F
1
i
a:
ti ln
juli 1 986 stegen vanaf de
-
Nutsbaan in Joure vijftig hete-
luchtballonnen op, daarmee was het grootste ballonevenement van Nederland geboren- Het idee
voor een ballonfestival in Joure is bedacht door negen vrienden die zich Vriendenclub De Vlecke noemden. Toen de mannen in aanraking kwamen met oceaanballon-
vaarder Henk Brink en ze met hem een keer waren meegevaren, raakten ze erg enthousiast. Na het succes van het eerste jaar werd Joure
omgedoopt tot'Balloon City'. De groep wilde in 'l
987 proberen zo'n honderd ballonnen te laten
opstijgen. Helaas werd het slecht weer. Er was wel veel belangstelling van de media uit binnen- en
buitenland. ln de daaropvolgende jaren mochten
uit verligheidsoverwegingen maar vijfendertig ballonnen opstijgen op een evenement. Vanaf 1 988 koos men voor kwaliteit in plaats van kwantiteit en
kwamen de eerste special shapes naar Joure. De organisatie ging ervoor om het beste en grootste ballonfeest in Nederland te worden en dat lukte met succes.
Dan in 1995, is het evenement op zijn hoogtepunt en besluit de Vriendenclub De Vlecke dat 'het genoeg is geweest'. "We weten niet meer wat we nu nog moeten verzinnen om het eve-
nement steeds weer uitdagender, groter en beter te maken dan het jaal ervoor", sprak voorzitter Ynte Kuindersma. De gemeente en de sponsors wilden het evenement graag in stand houden als grote zomerhappening en als promotie voor SkarsterlSn IGaasterland]. Een
groep ballonenthousiasten meldde zich en zo besloot de vriendenclub om het stokje over te dragen aan de
,*E G
.-*!:
Stichting Friese Ballonfeesten. De nieuwe groep, onder voorzitterschap van Jouke de
Vries, begon enthousiast en vol goede moed in 1 996 aan de 1 1e Friese Ballonfeesten. ln 1998 begon jolle Jonker als voorzitter in het bestuur van de stichting. Na tien jaar bezielende leiding, nam begin 2008 Gert
van der Wiel de voorzittershamer van .lonker over. In de afgelopen jaren is door het bestuur en de vrij-
willigers van de Stichting Friese Ballonfeesten met veel plezier hard gewerkt om jaarlijks weer een fan-
tastisch programma neer te zetten. Elk jaar trok het vijfdaagse evenement duizenden bezoekers.
OP 30 MAART ORGANISEERDE PBN EEN ZEER GOED BEZOCHT SAFEry SEMINAR IN HOEVELAKEN. SPREKERS WAREN O.A. DON CAMERON EN PH]L DUNNINGTON. TEKST EN FOTO'S: JOOP DE WILDE
Don Cameron behoeft in ballonvaartkringen uiteraard geen
Don ging in zijn voordracht vooral in op de veilgheidsaspec-
introductie. Hij mag toch beschouwd worden als een van de
ten van ballonvaren en in het bijzonder op de risico's van
nestors/goeroes van de ballonvaart. Zeker als het gaat om
harde landingen. Vele jaren dachten de mensen van Cameron
Europa. ln rap tempo keek Don terug op veertig jaar bal-
Balloons meer ervaring te hebben dan de kopers van hun
longeschiedenis en de geschiedenis van zijn bedrijf Cameron
producten. Maar met het groeien van de bedrijfstak kwamen
Balloons.
steeds professionelere piloten. Zij kozen er soms voor onder steeds zwaardere weersomstandigheden het luchtruim te
Veertig jaar geleden was een 65-er de meest populaire maat.
kiezen. Daar is in het verleden en ook nu nog door sommigen
ln 1967 bouwde Cameron de Bristol Belle. De eerste moderne
stevige kritiek opegeleverd. Toch bleven de aantallen ernstige
heteluchtballon in West Europa. ln 1972 bouwde Don
ongevallen (gelukkig) beperkt. Wel zie je een toenemend
Cameron een 140-er voor een vlucht over de Alpen. Hij reali-
aantal verwondingen aan benen, armen en voeten- Om die
seerde zich toen absoluut niet dat dit in latere jaren een zeer
reden wordt veel aandacht besteed aan verbeteringen aan de
populaire maat zou worden.
mandconstructies. ln het bijzonder aan de grotere passagiers-
De meest extreme formaten werden gebouwd voor Heineken
manden-
en voor Henk Brink die gesponsord werd door Nashua. De Heineken ballon was een 500 en kon 30 mensen aan boord
VEILIGE MAND
hebben. Van die ballon zegt Don Cameron: "We hebben die
ln september 2007 werden door de Duitse TuV veiligheidstests
ballon nooit als een luchtvaartuig gezien. We zagen het alleen
gedaan. Daarbij werden metingen uitgevoerd tijdens harde
als een reclamestunt". De Nashua ballon was nog extremer.
landingen bij hogere windsnelheden. Tijdens die tests waren er
Het was een 850 met een dubbeldeks mand goed voor 50 pas
passagiers aan boord- Ook werden vanuit een kraan valproe-
sagiers. Zelt ziet Don Cameron dit soort extreem grote ballons
ven met manden uitgevoerd. Bij die valproeven werd gebruik-
vooral als reclamestunts. Als ik een sponsor zou vinden voor
gemaakt van een dummy zoals die ook met botsproeven van
een ballon voor 100 passagiers, dan zou ik hem bouwen. lk
auto's wordt gebruikt. De manden die gebruikt werden voor
ben er van overtuigd dat het kan maar voorlopig zie ik een
de proeven waren klein formaat manden. Uit de tess bleek dat
600 als een eindstation voor vaarten in bepaalde gebieden.
ook bij daalsnelheden van 4,5 meter per seconde de krachten
DON CAMERON: WE HEBBEN DIE BALLON NOOIT ALS EEN
PHIL DUNNINGTON: DE GEMOEDSTOESTAND VAN EEN
LUCHTVAARTUIG GEZIEN.
PASSAGIER KAN EEN BLOKKADE VORMEN,
die ontstonden bij de landing niet zo hoog waren dat daar-
PASSAGI ERSBRIEFING
door verwondingen verwacht mochten worden. Toch blijkt uit
De veiligheid van passagiers
de ongevalstatistieken dat dat wel het geval is. De reden moet
goede briefing. Voor de aanvang van een vlucht en tijdens
wordt mede bepaald door een
gezocht worden in passagiers of piloten die tijdens de landing
de vaart moet op een heldere, begrijpelijke manier passagiers
niet in balans stonden, en voeten, armen of benen die bekneld
verteld worden wat zij tijdens de voorbereidingen, de start,
raken tussen of onder flessen. De tests met de dummy wezen
de vlucht en de landing kunnen verwachten. Phil Dunnington
uit dat de invloed op het menselijk lichaam van krachten die
heeft jarenlang samengewerkt met Cameron en is namens
vrijkomen tijdens de harde landing, voor een deel gereduceerd kunnen worden met de toepassing van foam.
Ook de Britse CAA heeft een studie uitgevoerd. Het ging
daarbij om computersimulatietests en metingen bij valproeven. De testen werden in opdracht van de CAA uitgevoerd in Nederland door TNO. Don Cameron gaf aan dat hij persoonlijk van mening was dat de uitgevoerde computersimulaties beter
onderzocht hadden moeten worden om er zeker van te zrjn dat er een zo groot mogelijke overeenkomst zou zijn tussen de simulatie en de werkelijkheid van een ballonlanding. Cameron Balloons heeft altijd alle informatie die beschikbaar
komt gebruikt om te komen tot verdere verbeteringen in ontwerp en constructie van manden. De fabriek leunt daarbij sterk op de informatie die zij krijgen van de piloten en ballon-
bedrijven. Zij zijn het immers die bijna dagelijks, onder sterk wisselende omstandigheden, de ballonnen varen. "Als bedrijf kunnen wij onmogelijk zoveel kennis en ervaring opdoen als de piloten en de bedrijven die er mee varen", aldus Don
Cameron. "Er zijn heel veel voorstellen door de gebruikers gedaan en op hun wens door ons uitgevoerd. Op een gege!'en moment waren er zelfs zoveel modificaties dat er bijna geen twee manden hetzelfde de deur uitgingen. Sommige ',vijzigingen ontwikkelden zich
tot blijvertjes andere zijn weer
'"'erdwenen. Maar het proces uitproberen en testen !n het veld
.idt tot
een natuurlijke selectie van de beste oplossingen", zo
zei Don Cameron.
-
HAHRY VTLTHOVEN: DE TIP VAN DE PROPELLERS HEBBEN
DAN EEN SNELHEID DIE ROND DE 5OO KM PER UUR LIGT.
HENNY TEN DAM: DE FILES MET WEERINFORMATIE KUNNEN WORDEN WEERGEGEVEN IN COMBINATIE MET TOPO. GRAFISCHE KAARTEN.
de Britse ballonwereld een belangrijke gesprekspartner voor EASA. ln zijn voordracht
ging hij in op het belang van een
goede briefing. Hij wees de aanwezige piloten er op dat passa-
f
ing. ln zo'n briefing moet zeker aandacht worden besteed
aan de gevaren van een ventilator. Passagiers mgt lange haren
giers vaak toch wat bezorgd ziln als zij hun eerste vaart gaan
met een sjaal om de nek of wapperende lange rokken moeten
maken. Soms zijn zij vaak wat uitgelaten en daardoor afgeleid.
zeker uit de buurt van een ventilator blijven. Het verdient ook
De gemoedstoestand van een passagier kan een blokkade
geen aanbeveling met je vingers in de buurt van de kooi te
vormen om belangrijke instructies te begrijpen en in zich op
komen en kinderen moeten helemaal uit de buurt gehouden
te nemen. Een piloot zal daar in zijn briefing rekening mee
worden. Crewleden die de ventilator bedienen moeten er ook
moeten houden. Begrijpelijke taal levert daar een belangrijke
rekenrng mee houden dat een ventilator veel hitte produceert.
bijdrage aan. Als een briefing doorspekt is met allerlei ballon
"Zorg ervoor dat een ventilator op een stevige ondergrond
jargon is de boodschap voor de passagiers onbegrijpelijk. Een
staat en dat hij goed op de rem staat zodat de ventilator niet
begrip als vakken is voor veel meer mensen duidelijk dan een
aan de wandel kan gaan. Dat kan ook voorkomen worden
compartiment of sectie als het gaat om de indeling van een
door de banden op de goede spanning te houden", aldus
mand. Een term als 'ski positie' kan mogelijk gebruikt worden
Harry Velthoven. Let ook goed of er beschadegingen aan de
in aanvulling op een begrip als 'op je hurken zitten' om aan te
kooi of aan de propeller zijn. Vergis je niet in de krachten die
geven welke houding aangenomen moet worden tijdens de
vrijkomen als een propeller 3000 toeren draait. De tip van de
Ianding. Als je uitleg geeft over touwhandgrepen is het goed
propellers hebben dan een snelheid die rond de 500 km per
om ze te ook aan te wijzen zodat iedereen duidelijk kan zren
uur ligt, Dat tijdig onderhoud en inspectie belangrijk is zal
waar je het over hebt. Een briefing moet beperkt blijven
iedereen beamen maar in de praktijk wordt daar toch vaak
tot de aanwijzingen die
onzorgvuldig mee omgesprongen.
nodig zijn voor een veilige vluchtuitvoering. Anekdotes en grappen over ballonvaren kunnen verteld worden tijdens de
GRIB FILES
vaart of na de landing, Tijdens een briefing Ieiden zij de pas-
Het Safety Seminar werd afgesloten met een voordracht door
sagiers af van de informatie waar het werkelijk over moet
Hennie ten Dam over Grib files. Grib files zijn kleine files die
gaan. Het kan voor pikloten geen kwaad als zij een lijst (check
weerinformatie bevatten over een gebiedje van een halve vier-
lijst) maken van punten die bij de briefing aan de orde moeten
kante mijl (900 vierkante meter). Het gaat daarbij, afhankelijk
komen.
van het weerstation dat de informatie levert, om windrichting,
windsterkte, luchtdruk, isobaren en neerslag. Om de files te VE NTI LATORE N
kunnen bekijken heb je een speciale viewer nodig. Een soft-
Een goede verhandeling over de risico's van ventilatoren op
wareprogramma dat gedownload kan worden van internet. ln
een safety seminar voor ballonvaarders is zeker op zijn plaats.
de viewer kan de grootte van het gebied worden ingesteld dat
Harry Velthoven wees de aanwezigen op een aantal belang-
je wilt bekijken. De files met weerinformatie kunnen worden
rijke aandachtspunten voor het veilig gebruik van ventilatoren.
weergegeven in combinatie met topografische kaarten. Deze
Ook Harry wees op het belang van een goede passagiersbrie-
kaarten zijn ook op internet te vinden.
ryffi 4*=a* #.ru- -*s .# dB{iE€d* E*:$###gt
*p#ffi*"EiF:E
:
,,.:.4= l}* ?i.lil ffili:ri iaA:1Fi'li l,:i r.:{ii-i=: i-:i .-.i'r.",ii'i-:i\i: :j*'i:i l*fiT VLiIGT*I* 1i{ +I:i ==a-:i= FiU l.jii{,i i:;1:I:..:i;:r:. i,ri: i-i.",{i-'i':";i! i.=: Lal'..j i:'j rj.Lj1.F i"i*ffi,i}i,15 { Ljl}r[i+fT=. =i- =ji*- =p. ==i; iii.; rli=3i!:ljtj3,*,ir,*.fi i",Lii-.i-iir',.r4;i:tTijj'; Lr.:: -. :-,,.- .,=ri-i 'vtA3 *i'i ,:--:i: -iil t,i;=i1j fi'.j **1i=i'j: i=,1=ir **.{ a-;** ill-i{5 U**f. i{i:=;*Ailii ...t.jq= il! ===i:.,-l-1.-:-
HAN NABBEN
DE KN
Een enkeling bleef geloven in het bestaansrecht van de lucht-
ballon, maar echt overtuigend waren de argumenten niet. De KNVvL
-
die in haar beginjaren de focus vrijwel volledig op
de (gas)ballonvaart had liggen
- richtte
1
580 M3
VVL.BALLON HO
LLAN DIA
ulT
1925;
DE PH-AHH.
haar vizier nu op de
gemotoriseerde luchtvaart en de ballon leek gedoemd van het luchttoneel te verdwijnen. Begin jaren dertig waren alleen de heren
Cannegieter en Delia Mouton in Nederland
nog actief als balloncommandant. Hendrik Cannegieter
-
die vooral ballonvaarten maak-
te voor meteorologische doeleinden
- moest
wegens drukke werkzaamheden bij het KNMI
stoppen met ballonvaren, en op B
september 1934 maakte Delia Mouton met
de KNVvL-ballon Hollandia zijn laatste vaart, tijdens een vossenjacht in Rotterdam. Na dre wedstrijdvaart vertrok's lands laatste actieve ballonvaarder naar het buitenland.
DE
.!
290 M3 KNVVL.BALLON
NEERL,ANDIA UIT 1921; DE PH,AHN.
Voor het eerst telde Nederland een vereniging die zich exclusief
op de ballonsport richtte. De eerste prioriteit van de Ballontroep HENDRIK CANNEGIETER IN
was het opleiden van nieuwe balloncommandanten zodat de
DE MAND VAN DE tsA.tLON
ballonsport in Nederland een doorstart kon maken. Een nieuw
HOLLAN DIA; RECHTS MEVROUW CANNEGIETER,
ballontijdschrift (De Ballonier) werd in het leven geroepen en er werd een PR-offensief gestart: de nieuwe vereniging plaatste diverse oproepen in (luchtvaart)bladen waarin geinteresseerden
In 1935 was de belangstel-
werden opgeroepen om zich aan te sluiten bij de vereniging.
ling voor de ballonvaart
Op een van die oproepen reageerde een jongeman die later
binnen de KNVvL vrijwel ver-
gezichtsbepalend zou worden voor ballonvarend Nederland: Jo
dwenen. De beide KNVvL-
Boesman.
luchtballonnen Neerlandia en Hollandia kwamen de opslag niet meer uit, en de Commissie Ballonopstijgingen onder
Op de ledenvergadering van 14 december'l 935 werd de naam
voorzitterschap van lichter-dan-luchtpionier Hendrik Walaardt
van de Nederlandsche Ballontroep veranderd in Nederlandsche
Sacr6 leidde een sluimerend bestaan. Als reactie hierop werd
Ballonsportvereeniging (NBV) en werd besloten dat de onaf-
op 4 mei 1935 door G. Schuurmans-Stekhoven c.s. in Utrecht
hankelijke vereniging zich alsnog zou aansluiten bij de KNVvL.
een nieuwe, onafhankelijke ballonvaartvereniging opgericht:
Als eerste startte vervolgens, in 1936, luitenant-vlieger Frans
De Nederlandsche Ballontroep; in feite de voorloper van de
Focquin de Grave met zijn opleiding
huidige KNVvL-afdeling Ballonvaren.
Hij behaalde zijn brevet in 1938. Focquin de Grave werd al snel
tot balloncommandant.
gevolgd door Jo Boesman, die weliswaar later aan zijn oplei-
De door de affaire sterk verdeelde NBV werd op 23 maart
ding begon maar eerder
1
-in
1937
-
zijn brevet in ontvangst
mocht nemen. Ook o.a. verenigingsvoorzitter SchuurmansStekhoven begon met de opleiding
tot balloncommandant,
maar maakte deze uiteindelijk niet af.
940 door de KNVvL opgeheven en vervangen door een nieu-
we, interne afdeling: de afdeling Ballonsport. De Haagsche Ballonclub bleef bestaan, en sloot zich aan bij de nieuwe KNVvL-afdeling. De enige andere NBV-onderafdeling 1937 opgerichte Amsterdamse Ballonclub
}T
-
-
de in
werd ontbonden.
BALLON;ER . l*s 3ar:aanr*
H.F.C. Holz werd vervolgens benoemd
tot voorzitter van de
nieuwe KNVvl-afdeling, Chr. Nell nam de taak van secretarispenningmeester op zich, H. Cannegieter werd adviserend lid van het bestuur, en C. de Vos Klootwijk trad toe om de Haagsche Ballonclub in het bestuur te vertegenwoordigen. De Haagsche Ballonclub nam alle secretari6le werkzaamheden van ;*d:##;1,#&lnt&j!*r*
nil#
de afdeling op zich, en vormde in feite de kern van de KNVvL
afdeling Ballonvaren.
Met het uitbreken van de tweede wereldoorlog kwamen de ballonvaartactiviteiten van de Haagse Ballonclub, die inmiddels
zo'n 70 leden telde, op een laag pitje te staan.
Er konden
HET EERSTE BALLONBLAD IN NEDERLAND, DE BALLONIER,
geen ballonvaarten meer worden gemaakt, maar de club-
WERD MAANDELIJKS UITGEGEVEN VAN JANUARI ,t 937
avonden gingen gedurende de eerste oorlogsjaren gewoon
TOT MEt 1940.
door en voorzitter Jo Boesman organiseerde in samenwerking
ln 1938 werd de oude vertrouwde Neerlandia opgelapt en
gebied van meteorologie, materiaalkennis, regelgeving en
werden er twee nieuwe ballonnen in de vaart genomen: de
vaartechniek. De theorie van het ballonvaren werd in 1941 op
Rosalie (later omgedoopt
schrift gezet en er werden mondelinge examens afgenomen
met enkele oud-ballonvaarders lezingen en cursussen op het
tot de Hopman) en de Rexona. Deze
laatste ballon was exclusief door en voor de inmiddels (in 1
936) door Jo Boesman opgerichte Haagse onderafdeling van
de NBV - de bekende Haagsche Ballonclub - aangeschaft. Die
onder aspirant ballonvaarders, onder wie Jo's latere echtgenote Nini Visscher en ballonvriend Cees de Vos Klootwijk. De na-oorlogse geschiedenis van de Haagsche Ballonclub is
exclusiviteit leidde tot een intern geschil, omdat volgens de
bekend: het ballonvaarderstrio Jo & Nini Boesman en Cees de
NBV de onderafdeling in Den Haag daarmee teveel autonomie
Vos Klootwijk zou na WOll decennia lang nationaal en interna-
nastreefde. Een interne commissie onder voorzitterschap van
tionaal h6t gezicht van ballonvarend Nederland gaan vormen!
notaris J. Kruizinga oordeelde echter anders: de Haagsche
Ballonclub had te goeder trouw en met de beste bedoelingen voor de ballonsport gehandeld.
TIJDENS WOII WERD ER NiET GEVAREN MET LUCHTBALLONNEN. DE HAAGSCHE BALLONCLUB BLEEF IN DE
JO BOESMAN <1914.1976) WERD ALS 21-JARIGE LID VAN
EERSTE OORLOGSJAREN WEL CLUBAVONDEN ORGANISE-
DE NBV, EN ZOU LATER ALS VOORZITTEE VAN
REN WAAROP
DE HAAGSCHE BALLONCLUB NA DE TWEEDE WERELD-
WERD BESPROKEN, VOORZITTER JO BOESMAN ZETTE DE
OORLOG DE BALTONVAART IN NEDERLAND NIEUW LEVEN
THEORIE VAN HET BALLONVAREN
INBLAZEN-
O,A. DE THEORIE VAN HET BALLONVAREN
IN 1941 OP SCHRIFT.
1r&.} r.! E
L
L EiH ;
t' ri ,i1, \'
il.}
i
-
.q
]-,.
t s a
ls I
-o
+s e-E-
€ €-=
B
d"-. r +*
#,,G MARTIN VAN DE BROEK
IS EEN VAAK EN GRAAG
BESCHEIDEN EN DESKUNDIG ALS GELEDEN KWAM DE GEDACHTE
HI] IS, IS HI]
BI]
GEZIENE GAST
IN DE BALLONWERELD.
WELKOM OP ELK BALLONFESTI]N, ACHT ]AAR
ZI]N EIGEN VLIEGTUIG TE GAAN BOUWEN. LATER STAAT IN DE LOODS NAAST ZIJN HUIS
HEM OP OM
ENIGE TELEURSTELLINGEN EN TEGENSLAGEN
IN HANDEL EEN STRAKKE DYNAERO MCR-45 TE GLIMMEN. KLAAR OM VERVOERD TE
WORDEN
NAAR TEUGE WAAR HET TOESTEL GETEST ZAL WORDEN. TEKST: JOOP DE WILDE
Martin van de Broek heeft zijn hele leven in de luchtvaart
ben. Acht jaar geleden werd de knoop doorgehakt. Samen
gezeten. Hij studeerde af als vliegtuig werktuigkundige
met een andere vlieger besloot hij in Amerika een bouwpak-
(GWK) en startte zijn loopbaan bij de Philips Vliegdienst in
ket te kopen van de Express 2000. Ook een vierzitter. ln een
Eindhoven. Tijdens zijn diensttijd mocht hij twee jaar lang
Ioods in Florida werden de eerste delen van het vliegtuig in
crewchief spelen bij de Luchtmacht om vervolgens naar Fokker
elkaar gelijmd. Het project was niet veel geluk beschoren. De
te vertrekken. Zell zegt hij over de Fokkerperiode: "Het was
fabriek ging failliet, onderdelen waren niet meer te krijgen en
een fantastische tijd. Altijd op reis om nieuwe toestellen af te
elke keer op en neer reizen naar Amerika om aan het toestel
leveren bij de klant. De klant vertrouwd maken met hun aan-
te werken was ook niet alles. Martin verkocht zijn aandeel in
koop en begeleiden bij de ingebruikname van de toestellen".
het toestel en ging zich oriEnteren op een ander bouwpakket.
Tweedntwintig jaar geleden was hij het reizen over de wereld
Hij kwam uiteindelijk uit op een DynAero MCR-45 van Frans
een beetje zat en trad in dienst van Festo. En daar sloeg het
fabrikaat. Drie jaar geleden werden de eerste onderdelen in
ballonvirus toe. Festo had een eigen ballon, in beheer bij Rien
Handel afgeleverd. Al snel bleek de serre van het huis te krap
Jurg. Martin
om het toestel te kunnen bouwen. De oplossing was om enige
kwam in aanraking met de ballonactiviteiten van
Festo en haalde zijn brevet. Vijf jaar later haalde hij in Florida,
bijgebouwtjes tegen de vlakte te gooien en een ruime loods
Amerika ook zijn fixed wing brevet. Na het halen van zijn
op eigen grond neer te zetten. Martin koos ervoor een z.g.
ballonbrevet besloot Martin van ballonvaren zijn broodwin-
'fase 2'vliegtuig te bouwen. Daarbij worden alle werkzaam-
ning te maken. Hij werd een vertrouwde verschijning aan de
heden waar mallen voor nodig zijn door de fabrikant gedaan.
Brabantse avondhemel. Vooral met de ballonnen van Bavaria.
De romp, de vleugels en de roerdelen werden in Portugal voor
Naast ballonvaren maakte hij heel wat uren op de Cessna 172.
hem gelijmd. ln Handel werden ze met elkaar verbonden en
Sluipenderwijs groeide de wens om een eigen toestel te heb-
kon het toestel naar de spuiter. Er volgde een periode waarin
o l-, U}
C
: fi,
j@
=j
veel werkzaamheden in huis konden worden gedaan. Het
Nu is het moment aangebroken om de deuren van de loods
ontwerpen en bouwen van het instrumentenpaneel gebeurde
open te zetten en het toestel naar buiten te rollen. ln juni
hoofdzakelijk op kantoor. Er zijn slechts een paar instrumen-
wordt het toestel overgebracht naar Teuge. Het krijgt tijdelijk
ten, zoals het kompas en een hoogtemeter verplicht. De rest
onderdak in een loods van Egbert Oort" Samen met Henk van
kun je naar eigen inzicht invullen. De keuze van de instrumen-
Gangelen gaan alle testen uitgevoerd worden om de lucht-
ten en de navigatiesystemen, het bepalen van de plek van
waardigheid van het toestel vast te stellen. Henk van Gangelen
de instrumenten op het dashboard, de belettering van het
heeft zo'n 600 vlieguren op dit type toestel. Hij zal ook samen
cockpitpaneel en het programmeren van de "glazen cockpit"
met N/artin van de Broek de eerste vluchten uitvoeren. Martin
kon vanuit de bureaustoel gebeuren. ln de loods werd verder
denkt met.alle vliegervaring die hij al heeft. zo'n vijf vluchten
gebouwd aan de stuurorganen, de binneninrichting en het
nodig te hebben om zich het toestel eigen te maken. Daarna is
Iandingsgestel.
het volledig 'gaan met die banaan' met de PH-MTN.
Verzekeringen
*
Pensioenen
*
Hypotheken
*
Credit Management
a76 - S 333 555 * 24 uurs service * info@dekeyzer.nl* www.dekeyzer.nl
#{-,{a{ffitrTg#{,{2€gg;i:e#Zaa*
ZATERDAG
22 MEI ].1. 1S HET 4O-]ARIG
IN NEDERLAND GEViERD. HET WAS EEN FEESTELI]KE 81]EENKOMST MET CHAMPAGNE OP BESTAAN VAN DE BALLONVAART
HET TERREIN VAN BOER SNEPVANGERS IN ZUNDERT. VOOR
DlT BI]ZONDTRE JUB]LEUM
WERD DE OLDT]MER PH-BEN, ZORGVULDIG G=RESTAUREERD
IN
HET ATELIER VAN AD
BALLON, UIT DE OPSLAG GEHAALD. BOVEN: DE GEHEEL DOOR AD HAARHUIS GERESTAU. REERDE PH.BEN KIEST NA
40 JAAR WEER HET LUCHT-
RUIM. FOTO: MAJ-BRITTA DE RUITER RECHTS: DE EERSTE VAART VAN DE PH-BEN FOTO; ARCHIEF AD HAARHUIS
lN 1970
Diverse genodigden, pers en bijzondere gasten aanwezig zoals
Francois Schoute en Maggie Faithfull. Een andere eregast was de opperbevelhebber der luchtstrijdkrachten, luitenantgeneraal Jac Jansen.
A}
}-]AARI",i U I S
WCfIDT TCEG
E5
FRO KE
N
T}{f
GEI{fRAAI iAa JANSrr,,i. F$TO: RUTGER
I}ft
LU !TE IJA*!T
COi..,CKE
EOVEN: DHF. DE JONGE ANNO 2O1O TIJDENS EEN INTERVIEW MET TV BRAEANT. FOTO: MAJ-BRITTA DE RUITER
Met Ad opende hij het jubileumjaar door samen de PH-BEN op de klassieke manier te vullen en weg te varen. Ze werden op de voet gevolgd door 6 andere ballonnen.
De Jonge
J0
EN NlNl
JONGE NA ZIJN EERSTE
Een van de passagiers van die avond was pionier-passagier
dhr.
RECHTS:
BOESMAN DOPEN DHR, DE
die ondanks zijn hoge leeftijd (inmiddels 90 jaar
SALLONVAART
IN 1972.
FOTO; ARCHIEF AD HAARHUIS
oud) graag nog een vaart mee wilde maken. De zon scheen volop. Er stond een stevig noordenwindje maar die ging geluk-
Aan boord waren Don Cameron, Jo Boesman, gasballonvaar-
kig op tijd liggen.
der van de Haagsche Ballon Club en De Jonge die meteen de
Nadat alle ballonnen weer veilig geland waren werd de avond
eerste passagier in een moderne heteluchtballon was.
afgesloten met sate en drankjes in de feesttent.
Laatstgenoemde was direct enthousiast. Hij erkende de visie van Jan lJzermans en bestelde tijdens de vaart meteen een
HOE HET BEGON
ballon voor het bedrijf (ondanks het feit dat er toen veel wind
ian lJzermans, marketingman bij Benegas, zag voor het eerst
stond en hij bij de landing uit de mand tuimelde).
een luchtballon in 1969 in Vlaanderen. Diep onder de indruk
De PH-BEN was een paar maanden later klaar en op 27
juli
van dit imponerende object wist hij onmiddellijk dat een lucht-
1970 werd de eerste vaart gemaakt vanaf Nijmegen.
ballon het perfecte middel zou worden om Benegas te promo-
ln 1 970 hadden alleen de gasballonvaarders een ballonbrevet
ten in Nederland.
en zij waren de aangewezen personen om met de ballon te
Hij haalde Don Cameron, ballonbouwer tevens ballonvaarder,
gaan varen.
uit Engeland, naar Nederland om een proefvaart te maken met de directeur van Benegas, dhr. De Jonge
Naast Jo en Nlni Boesman van
.
de Haagse Ballonclub, werden de ballonvaarten uitgevoerd door Albert van de Bemde en Francois Schaut van de Belgische Ballon Federatie. PH-BEN was de eerste
moderne
heteluchtballon in Nederland: 1600m3 inhoud,lB m hoog en 15 m breed.4 Benegas propaanflessen die de bran-
DON EAMEftON AEHTER DE BHAI{DEE, JO EN NINI gOe SMAN KIJKEN TOE. FOTO: ARCIIIEF AD HAARHUIS
der voeden en onder rustige weersomsta ndigheden een
vaart mogelijk maken van Deze eerste ballonvaart vond plaats op 22 mei
Jutphaas.
1
970 vanaf
tot 2 uur.
11lz
HOE
AD BALLON EEGON
ln 1973 kwam Ad Haarhuis in contact met het heteluchtballonvaren via Jan lJzermans en de Engelse ballonvaarder Simon
Faithful. Simon woonde toen met zijn gezin enige tild in Brabant. Ad werd door hem opgeleid en was een jaar later de eerste Nederlander met een heteluchtballonbrevet.
ln het begrn was het ballonvaren een hobby. Al gauw ging dit over in een familiebedrijf. In 1983 richt hij Ad Ballon op.
AD HAARHUIS EN SIMON TAITHFUL, INSPECTEREN DE BALLON. FOTO:
ARCHIEF AD HAARHUIs
L
IN KS:
AD HAARHUIS KRIJGTiETRSTE
LES
VAN SIMON FAITHFUL. RECHTS OP DE FOTO
JAN IJZERMANS. FOTO:
ARCHIEF AD HAARHUIS
Ad Ballon: CAMO + Vanaf mei beschikt Ad Ballon over de officiOle EASA erkenning voor het onderhoud aan heteluchtballonnen : CAMO +
Ieder professioneei bailonvaartbedri.if en alle recreatleve ballonvaarders kunnen terecht voor onderhoud, reparaties, inspacties en ARC-afgifte van Ultra Magic, Cameron, Lindstrand Thunder& Colt en Schroedet/Fire Balleons,
€ffi
Daarnaast is het mogelijk dat alle Europese ballonvaartbedrijven hun ballon in een'controiled environment' brengen- Dat houdt in dat Ad Ballon als CAM0 + de verantwoording voor het aansturen en de uitvoering van het
onderhoud op zich neemt"
::* += :>:=l
a:
Ad Ballon Ballonvaarten levert eveneens goedgekeurde onderhoudsprogramma's die bij iedere ballon verplicht zijn.
F+-BRLLON BR
LLON VR R RTEN
Ad Ballon Ballonvaarten
BV Minervum 7346
4817 VD
Breda 0765145372
DE EERSTE HETELUCHTBALLON VERSCHILT IN EEN AANTAL OPZICHTEN VAN DE MODERNE VERSIE
:
De eerste manden werden gemaakt van wilgentenen ipv riet
of rotan.
Ze waren bovendien een stuk lager (heuphoogte).
De ballonenvelope was geheel van ripstop nylon. Het dikkere HTN of ULTRALAST
dat nu in de top van de ballon gebruikt wordt bestond
nog niet. De nylon up-rights (stokken) zijn pas eind jaren 70 geintroduceerd.
Bij de eerste vaarten was een helm daarom echt noodzakelijk voor bescherming tegen het neerkomen van de brander op het hoofd van
de piloot of de passagier. De eerste branders waren eenvoudig, . Hij kwam in enkele uitvoering en had veel minder power. Er was maar 66n waakvlam gemonteerd. De liquid brander kwam pas later op de markt. Om te landen werd gebruik gemaakt van een "scheur-
baan" van klittenband.
Voor de vaart moest die zorgvuldig worden dichtgemaakt om het spontaan opengaan hiervan tijdens de vaart te voorkomen. Eenmaal open was de landing definitief. Het gebruik van een ventilator voor een koude-
luchtvulling kwam pas later. Met de hand werd zoveel mogelijk lucht de ballon in 'gewapperd'. Een vermoeiende bezigheid met meestal een
mager resultaat. Tildens het vullen met hetelucht ging een van de crewleden in de ballon staan. Hij hield het doek omhoog en maakte vervolgens een soort gang in de ballon zodat de warmte helemaal
tot achter in kon komen. Dit was niet geheel ongevaarlijk.
De bij-
naam voor'Cremation Charley' werd vaak gebruikt voor deze positie. Een quick release verankering bestond nog niet. Met man en
macht werd de ballon aan de grond gehouden. Het varen met de PH-BEN was steeds een nieuw avontuur. De landing werd van grote afstand ingezet, een te grote daalsnelheid kon
niet meer worden opgevangen. Als.1e een veld te hoog aanvoer kon je er ook niet inkomen. Eenmaal dichtbij de grond werd de scheurbaan opengetrokken, en maar hopen dat het geen 'dockhouse' landing werd, waarbij de
mand volledig over je heen kwam. Landen leek
toen meer op gecontroleerd neerstorten.
De huidige technieken zijn aanzienlijk verbe-
terd. De veiligheid van passagiers en bemanning staat voorop. Het materiaal staat onder degelijke inspectie. Ons land telt rnmiddels 280 ballonvoerders en zijn er 297 ballonnen geregistreerd. Duizenden passagiers hebben sinds I 970 een bijzondere tocht met een luchtballon gemaakt.
:'
:
::.:,
::::::::
. *:GFi=ili:.t..'.i:.'*:l
J
GOED EN CONSTRUCTIEFOVERLEG IN
*$ *
HET rr r: r
E
DE N I E T SAMENVvE**'*o-l::I1lll=
NAJAAR VAN 2OO9 WERD ECSLOTTN]
*f **
DRuKKEN
*
rldei
rtihel;
.-,i,r,rilr'i.:,. r. :::: i::.:r:r1r:rlir:rr''.'
Europees Kampio,en Uwe Schneider waren van de partij.
:.]ill:]::l.ll.:..:::.:tii:.]i.. .l]soffids*iaea.'.q,*l{lvtEl:l{.e :l:r:::l:r:;r:l:'il::i:',:::
rden.
9u1
deer r
1r,1'::'lr::::;:':l'l:r\€$?i!i!iirYiii::!€f;:i*j;:b,iiit.:hl*ide laatste jaren
e
Dit
gelijk en de deelnemen zoeken de rust van de omgevini op om zich voor te bereiden
6785/84g5ligteenprachtiggemaaidCLP.Ditveldblijktvan ::i:ll::::::,.l::q'qcjaalbe[angtezijnvoerd€i:1ii.eqlf,:iidl,.qi@t:tiet,*.ip&$:..:.::l.::.l.:ll.ll.:' fuqi,r.1i,.;:.:,,ll,r,r,.:,:ul,i,l :: i.l:,:.i,ll:,r..:riltrat vlakker en meer op€n ir, nl*rrc;ull* -.r:r::,ir:.. .qllr,ruerudgdvufru
,
,. . .,
,
,,, , .,
rxet goeu gcrlglrg eal vy_qq.t
cancelled'. Op naar de vrijdagmorgen. Het
\,,
en de vaart wordt gecancelled
bewolking!
tgck9se.r},bliikt dat de omslandigheden toch':::.
,r,i:.:.,.
rf
r:i:endegelo?rste:tplekii5.ti;it'e*ddiri,l{Vtit
1:.
een afstand
',,,::,::ll.;rr:,r,.',1.,
':l1,:,.,:.','l'.:r-,2,,fltrjtseiicim:dd,koffiemagtr!n9d,]9alLnr:rjsbeschi&badi.. gesteld wordt. Uiteindelijk wint Uwe Schneider het van Davtd
r,r,,,.lt,ii i.hlU,x;x,r,oor,,*ei**VOi:gsr,irt
a]td€8eerc,}$q1'r..1..11.:,,1]..11,,1,:r.,1,:],'.
perfuct op koers. Geconcentreerd naar het doel toe varen en .,,,..,:',.':difiii,tiei:ee*,l<i*lestavan,ga,edtggoien, .,,',..1.,',,,,1.:yaineilla-1gn.a*g&iiken
ffi
Iijdlgnr,een:v.i6irgu,:,,r:,..,.:,l:..:,,:;].:]::..1tr,:|:]|
Oitoitei.frniek eens'uit,*.ptsbixiii,t:t,,,:].:,,].,,,,..,,:':.:r,.,.,1'r..'.i.,.-:':1,.,.],.i
;E
#r:ffi
'ffi:.,
keer dood naast het doel op
10O0
'.'':':},qU.lqq-{:{!'!..!iltt:tIiErt;.
,r :::::rr'r,rrZat€idASslor,g€{tisheaweernog,niret,gewe!Ci!!,tanjna:dgu::,.:.t,.:.,.:'::,,,, r..'.:
iur'i
r];'1.11b1-jqfi6(.6p'het,park
,::,
::r
:,,:riet, enkete
':.,1,'1,,,,,;r,,,'aanhoude-l
.z
,l:r,.,:,i:r':'
. .r' ,
...,{
27 cmvan het midden. Die
wordt wederorn
,,:,,:,,,,t..:
beilbt€nr@rnaa1,1ie*11:]:,,'i:,:,,:,,.,,,,1'.i.1]i,1::l
tussenpozel eenr bliefiag.gehaiudeh.,Maaide,l,,.'t:'....,:,,,
, :,.,,,:,:,,r ':,
ririrt,srirqlJaato.B r'Y.alry! vF,wdsdih{g!}d:biSdki:did:ttoeh,cle,t:.ri::.:,.,.,,,,,,:r V!rlt!9!:ry:,VliEnrr.usr'rrg!tl.!E' -.- .rr r.r'r'r. r'
:?ca.doo{,en,w6rdt.qit€in'ddiilik,eeni6oidoiiB.6rrn6i:Me$ioii6i::,:,r:,:i,.:t,,,i.r:,i
i:,i,r,:'1:,',,,.rGian:,Piltit:Declbaied:6ir:il,,eryt;gg!tAngle,lg|-lgqdeqld,-,,ir.t,t..1l:,i,:l:11,:1;:it,l,1.,r:,::;,,,r,
I
'is een
reaefrf puntenaantal voqr he.t gemidd!!de,,,
Als laatste staat de Angle op het pr'og1an, gezq
iiihwordt
met de logger gescoord en na het pqp:ean;wn,een bepaalde lijn moet worden getracht een,zo .$!,{rot,rmligdlii&erhoek te maken met een uitgezette fichting;, Bet,,begln! ng.gFed thermisch te worden en ju iste laagje 1*
onfgrgeteferi&theefiddle:orn het
rinOen, f-f et,.resuiltaxlisl,niei,,gfewelai g.
N
iet een s
zoveel slechterets j{elryddrBn;',riiaar,,irt'dit.iirort 6pdrachten
telt elke tiend€ giaad;'Errailn,,feilegrom'.beileeft €c1rter zijn hoogteputt,iW,de?e ttsk; itii',itiets:Ja.ter'gestart als de andere voordeel.
deelne$efs,en'deiiindi'Sraai1,,een,,biie-tje;ilr,eijn
H
ij
uiod. 6st,pOi.feate]hagj{,ent wint, de2d.:task ilvertuigend. zoals geiceqdl,':f
eder:,vooid*t',het
-per zaterdiigaVend,ri{,het
.
,,:lN!, d,e
zij
n nadeel I (of net
a
nd ersom ?)
€chtel,weel ,,natneur met het weer.
brlelil:lg: uvordt er weeflkcieirs gezet naar het bekende
,velOi:niaaf
naiegtr&atai additionele briefingen
wind
is het de
i,qie iqg!in,rhetiteteii:gqoit. Het kampioenschap is gelukkig al
,geldig,rnet.minimqal 2 vaarten en 5 opdrachten, maar echt
,
bevredigend is het niet. De taqtste,kans is dan op de zondagmorgen. Na de briefing eart< wordt wederom koers gezet naar het bekende ,,,of,,h*. :stiirwetd; We rijden er zonder TomTom en bijna met de ogen dicht heen.
,U,iteindel4k kunnen we met eenrcentiaL*staif to(h,reen vaart .
mdkeri, Een PDG en. ee*,Hesititiaii,,Vlatllz,tiaAn,:op :hgt,tqil1.'',,
I
sheet.
decla-, 'mari ll,,&ifit€ien;,,!,k1r,no.et,{g1 fd*,,' .,l1aUatihee!:,tg,,techtef ,
Qldelgetekeii{azer,ii:,ee*te:iaqtaotii,?1daehn.'eiD.,het
:."*gir.,:Ophei:ia
:momett,,eentiqAdoi.stieperi,etr,u, iaiUr hei' i.;r,,rD*.Gi*eeiiia;,,l,itiii,ninggiitm::r;tiigen,:gqq!,ikE8 meter op :
tUit:lq€g,q&tree*6,rda€l cn tAaireaiil:oviii'txirdadrSehaiqg,.,,,, i, ::.1'rr:'r 'Oq*r',Dg:tlifsie.k€ -flJlkatielil.l,t"1'r,',,ii'iil,r'.irlri,'1.:, "li "'r:rrir'
,.,anxii:Eaaa;iriirdt.rg*ia
-"ll
.k.a*i il,aalrii,"t
,:,tiprjrit-arhi*:,*6iiaer*:rontnreitltiitdrriirrdter:**ieirilk,te
,.iredii'1pi.ltqa,rdd :ll i:,:Hii
litd!:rndddeti
,,:ii$eit:',.e:iirrh*,
wiii;,r,,,,
k.q&i:ucillrgcsanqin&i*id,:...,:
iioed,'rituurbaar. en,erriuciidt,fiil, gestre-
d€li$Sij?iitdgdo$,it,fit*l,dafr,rqqla,eetidltr-ktsrygti,:.1
:'tsetarril;,.ooOifi!eke&.:goaii:;.p,a;5s,,'iini*itit""n i::r.edel,,qi:
ggqqg;19,gi9rlixllr1!e!!igiii&$ry!e&i
:oe,
ltlxett!{ieelr.i,,:
.iit'tlcs:t :r@!ip,r$!i,iiid;,iq,elrrdprq,i! n*ii$in n"t l'..ibemen!:ik$*r*en1.ra6:$3idii!m$41veiiiq,,r,, ,
,
:,:
,'
,
',,'1
ri,,:::,,
PRlJSUITREIK!HG :Zoel5..gebru{aeliili i;tAidqn'daft ,,6p,,Ce zodi1rilmiddag,,d s
p1ip.t
zii4 :Weelllltgyel. !!1rldar,alle'uiiilasenrwi$erkt
nen
ku n
,de1;.amobe. i{en',6,eelb€Ee,ndserlrabkf&orden., Henk Bro{e1q.;,
l:uidmg**'rliniiirel a*, l.e*:,*er&,eind!ehot: ,,(O.,gtrtri'viieet,de,?g:pl@jq,bei1*A.Ei1,Sse{t'
inr
d,r jsha
tiin
n
3 1e
n e
d
s
eel -
:rqAine.e'0di$tEAFd:AlS.Mrlltrjiidt rBtlris.op,:de,3e;iilaxs.
,aiirdii'Betgg(:we$Ee!9{i jy!!,Cqtireleaedn!,.zrt:ti- F,ve$e1qeibien'iOt:MtruL$anda$i,oii'oe'' i,d$e{qllidiitilldi
;tli
:
.ien UWe Schneider.
Het kampioenschap zit er weer op. Al met al niet echt bewedi-
gend met 3 vaarten en 7 tasks. Maar het weer heb je niet in de hand en niemand valt iets te verwijten. Eens te meer blijkt dat ,t,rt'
:heirnieer vo6r een groot deel het succes vah'ecn'.ftampioen-
:rr.tthap;bel@1t,,1Vtaar
desondanks was het toch
**f
Leof,,&1ii.l1
il dillnit;;,iA,sntmoe&n,
vriendschappen te versterkdii;ittq:..., li,slgii64:qq9p,!iul5po*re_w,11anier de strijd aan te gaan en.re.
l:kunnen,ii-toneiilXiiji&6ii;*
,.igf
:een t6ntastische sport.
lt:gn:vrft€ndl'iit
Dan is Nederland
":elqon,ryry:,pioberen.
weer aan beurt. Waar? ln het Friese Joure!
I' r,r
UITSLAGEN lN KORT:
Algemeen: 1. Nrco Betzen
2. Henk Broeders 3. Uwe
"', r
Schneider
I
Nederlands Kampioenschap: 1. Henk Broeders 2- Johannes
Kooistra
'.,..,
3. Matthijs de Bruyn
'l = o q
, .-.
BelgischKampioenschap:
F U. !
Vlegels 1,, 2. Yves Berben
x
'
z. o. F
u
1
. Steven
..l t.l.
3. Michel Standaert
,l it:ri
:
'
TUSSENSTAND NATTONALE SELECT|E 2010
',il
Selectie als
volgt:
,,,,,.
#
ry
&
G ffi *
.€
€
Na NK 20'l 0 is de huidige stand voor de Nationale
:'+'W
I ilI
'.,t.',
, I . 2. ir 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9.
Henk
Broeders
47,50 beschermde status
42,50 Mathijs de Bruijn 37,50
Johannes
Jan
Kooistra
Oudenampsen 32,50
Bert Stuiver
27,50
Jan Fokken
22,50
Erwin
Pellegrom
17,50
Henk
Lubbers Greeff
12,50
Harrie de
7,50
10. Maikel Kouwenberg 2,50 Eerstvolgende wedstrijd die meetelt voor de
Nationale Selectie 2010 is de wedstrijd in Buren op zaterdag 25 september 2010 [zie overzicht selectie wedstrijden: www.DBCC.nl]
..l
,,i
ti-
o .aJ
EEN NIEUWE VLIEGKAART
(n
C
:
OP 11 MAART HEBBEN WE DE INTRODUCT]E VAN EEN NIEUWE VLIEGKAART MOGEN BELE-
VEN. EEN VLIEGKAART MET HEEL MARKANTE VERSCHILLEN MET DIE VAN DE OUDE VER-
CI
TROUWDE LOW COUNTRIES. OPVALLEND IS DAT DE NIEUWE KAART EEN VEEL GROTER DEEL
-o
VAN DUITSLAND TOONT. NIET ZO VERWONDERLIJK, DE KAART IS TOT STAND GEKOMEN MET DE DEUTSCHE FLUGSICHERUNG, ZEG MAAR DE DU]TSE LUCHTVERKEERSLE]DiNG, ONDER DE PROJECTNAAM AMRUFRA (AMSTERDAM RUHRGEBIET FRANKFURT). Met de introductie van de nieuwe vliegkaart zijn ook nogal
Voor de ballonvaart betekent de nieuwe kaart een verslech-
wat wijzigingen in het Nederlandse luchtruim van kracht
tering. Wat is het geval? Hoogspanningslijnen zijn voor elke
geworden:
luchtruimgebruiker een gevaar, voor een ballonvaarder in het bijzonder. Juist die belangrijke informatie is nauwelijks meer
-
waar te nemen. Heel dunne zwarte lijntjes die nog maar moei-
Aanpassing van de laterale begrenzing van de Nieuw
lijk zijn waar te nemen.
Milligen TMA B, de Schiphol TMA 1, de Schiphol TMA 5;
-
Aanpassing van de VFR area
VREEMDE PRIORITEITEN
Lelystad;
En als we het dan
toch over
Uitbreiding van de
die vermaledijde hoogspan-
Amsterdam CTA East in zui-
ningslijnen heb[en: wie de
delijke richting met een deel
situatie bij de centrale van
van de Nieuw Milligen TMA
Geertruidenberg op de oude
D;
kaart vergelijkt met die op de
Op de wijzigingen in de hogere
nieuwe kaart, zou kunnen den-
niveaus zullen we hier niet
ken dat het allemaal wel los-
ingaan.
loopt met die hoogspanningen. Niks is minder waar!
Ook de kaart laat een groot
Er is nog meer ballonvaarders
aantal wijzigingen zien:
-
eerder opgemerkt is de vlak-
Andere symbolen voor luchtaesna$tical data etteettw
havens;
-
I tr
Andere symbolen voor
-
*lt
a*tc
beerd om bij weinig zonlicht
ILd-..*rruroo I
Een CTR is nu gevuld met
de informatie te lezen die in
een opvallend rode kleur;
zo'n rood cirkeltje in zwaft
De begrenzing van een area
afgedrukt?
met andere lijnen;
is
\ l# m:;+:t1",,'T:,:Ii:,'
Een luchtruim waarvoor een
klaring is vereist wordt met
-
uitgevoerd. Al eens gepro-
1
*-a*l
en een zone is weergegeven
-
vulling van een CTR in rood
**1s$astleai dala uE te
obstakels;
-
kritiek op deze kaart: zoals
*tbEt$'e$e
i
Een ongevaarlijke CTR vullen
i
met een rode kleur en een
Nederrand t
levensgevaarlijke hoog-
een geaccentueerde bies
spanning met een nauwe-
aangegeven;
lijks zichtbaar zwart lijntje
aangeven! Hoe stupide moet je
Andere symbolen voor startlocaties van zeilvliegers;
daarvoor zijn?
Notatie van de hoogtebegrenzing staat voortaan aangegeven met 4 cijfers en de aanduiding AMSL ontbreekt;
Valt er nou geen enkele verbetering te melden?
Opgenomen zijn de begrenzing van de TMZ (transponder
Jawel, het papier van de Duitse vliegkaart is er stukken beter
mandatory zone);
de Low Countries: je kunt er niet alleen een bratwurst in
Hoogspanningslijnen worden met een miniem dun zwart
verpakken, maar er ook nog eentje mee snijden.
lijntje aangegeven;
HANS VAN HOESEL.
*,
t,,'
:::1r::
6un uw
reclameronde' tweede een ballon van diensfl grasg u wi! ziin merken
voor atle
j,ffi
ffi -=*
:ffi 1.ffi
-:
CNMGEOX
=ffi t .=ffi 1',.",+# ',* .-=ffi
W
,**e,'*txd*#
t--
. =+=4E1
i$t
1
l\
tt
l:.
,:
i
I
t"
. . .
i-
'r
Onderhoud, inspecties en ARC's Verkoop Cameron baltonnen en'toebehoren Dealer Garrecht transponders'
g@offionlinetoegangtotdestatusVanjeequipement BALLOONS
I
BURNERS
I
BASKETS
I
CYLTNDERS
I
FANS I ACCESSORTES
Cameron Balloon Promotions BV Weijin kswe g 26, 7 558
P
L
H
en gelo,
The
N
etherla nds
Postbus 8IA7,7550 KC Hengelo Tel: +31 (Al742761L 1L Fax: +31 (O)7427611 60 E-mail : i nfo@cameronbal loons.n I
EASA CAMO+ NL.MF.3o52
| N1.MG.8062