Ballonstof zomer 2012 by Koninklijke Nederlandse Vereniging voor Luchtvaart (KNVvL)

Ballonstof Hét ballonmagazine van Nederland & belgië

z o m e r

2 0 1 2

IN DIT NUMMER O.A.:

Verzameling op zolder - Marcat del Ram Ballonfestival

kwartaaluitgave

Losse nummers € 395

Vaste VMS manager KNVvL - Ballonvaren in de Filipijnen Verslag KNMI gebruikersdag - Nationaal kampioenschappen NL/BE Ballonvaren in Moldavië - Ledendag KBBF - Boekrecensie Ballonstof is een uitgave van de KNVvL Afdeling Ballonvaren in samenwerking met de KBBF

Wedstrijdvaren loont - Ticketprijs - Voorbereiding op het EK

juli, augustus, september

Samen opstijgen en genieten.

Jaar S C H R O E D E R fire balloons 25 Jaar technische innovatie „Made in Germany“. Theo S C H R O E D E R fire balloons GmbH · Gewerbegebiet Am Bahnhof 12 · D-54338 Schweich · Tel. + 4 9 6 5 0 2 9 3 0 -4 Fax + 4 9 6 5 0 2 9 3 0 - 5 0 0 · mail@schroederballon.de · www.schroederballon.de · CAMO plus DE.MF/MG.0549

ballonstof 3

I N H O U D

“Dan liever de lucht in” heeft een andere betekenis gekregen voor de Nederlanders en Belgen sinds Van Speijk. Dat geldt zeker voor de ballonvaarders van beide landen. En als we gezamenlijk in de lucht hangen, waarom dan ook niet gezamenlijk in een blad over ballonvaart? Een wel gevuld blad! Mooie buitenlandse ballonavonturen afgewisseld met al even avontuurlijke binnenlandse vaarten. Een ‘balloonatic’ met indrukwekkende verzameling naast een aanstormend Europees kampioene. Wedstrijden die gestreden zijn en wedstrijden die nog aangegaan moet worden. En natuurlijk de gebruikelijke nuttige informatie als de bespreking van het nieuwe theorieboek, een verslag van de ledendag van de Koninklijke Belgische Balllon Federatie, inzicht in SMS of KNMI. En een grensoverschreidend artikel met overwegingen over de kosten van een ballonvaart. Voor ieders gading is er wel wat te vinden in deze Ballonstof.

Nederland/België

Van de voorzitter NL

Hans van Hoesel

Van de voorzitter BE

Koen De Jonghe

Mercat del Ram Ballon Trofy

KBBF ledendag Peter Van Den Noortgate

Boekbespreking

Mijn museum

Filipijns avontuur

Wedstrijdvaren loont

Wachtwoorden

Normale landing op bijzondere plaats

SMS Management bij de KNVvL

Open Belgisch Kampioenschap

FAI/CIA conferentie

KNMI gebruikersdag

Ballonvaren in Moldavië

Ticketprijs

Europe here I come

Rutger Coucke

Miriam Martens

Joop de Wilde

Gertjan Veldman Filip Audenaert Annelotte Tolboom

Rutger Coucke

Huib Holsteijn

Erik Pals

Luc Van Geyte Huib Holsteijn Hans van Hoesel

Hans van Hoesel Angele Linders

Annelotte Tolboom

ballonstof 4

Geachte Ballonstoflezer, U heeft hier, durf ik rustig te beweren, een unieke uitgave van Ballonstof in handen. Misschien had u het al aan het omslag gezien: in dit nummer van Ballonstof verwelkomen we de Belgische ballongemeenschap. De reden is, dat Ballonstof al flink gelezen wordt in België en er daar behoefte bestond aan een blad/podium. Aan de andere kant is er in Vlaanderen genoeg te melden dat leuk of van belang is voor de Nederlandse ballonvaarders. Zeg maar, kennisnemen van wat er bij de buren speelt. Groot zijn de verschillen tussen de beide ballongemeenschappen niet. Toegegeven, als je slecht nieuws in het Vlaams brengt klinkt het een stuk minder erg en Belgische friet is lekkerder. Daar staat tegenover dat Nederland minder verkeersdoden telt en de haven van Rotterdam nèt iets groter is dan die van Antwerpen. Maar verder hebben beide landen met dezelfde EASA te maken, zoeken we naar wegen om ballonvaren nòg veiliger te maken, streven we naar een goede verhouding met landeigenaren en, last but not least, houden we onze nationale kampioenschappen al jaren gezamenlijk in één grote wedstrijd. Het is dus eigenlijk alleen maar logisch dat we samen een blad vullen. Het was meer een kwestie van tijd. Het is natuurlijk allemaal een beetje nieuw en moet zijn weg nog vinden. Productie en distributie zijn geregeld, maar hoe Ballonstof er in de toekomst uit gaat zien moeten we proefondervindelijk vast gaan stellen. We hebben in ieder geval al een Belgische redacteur, hartelijk welkom Luc van Geyte. De Nederlandse kwaliteitskrant het NRC wordt tenslotte ook bestiert door een Belgische hoofdredacteur, dus we hebben er alle vertrouwen in, dat dit Ballonstof ten goede komt. Maar ik zou ook alle lezers willen uitnodigen vooral commentaar te leveren. Vragen die zich daarbij voor kunnen doen zijn: - moeten we het blad opsplitsen in een Nederlands en een Belgisch gedeelte of kan het door elkaar? - en als het door elkaar staat, moeten artikelen dan herkenbaar zijn als Belgisch of Nederlands? - moet er een evenwicht in de kopij zijn, of maakt het niet uit als er de ene keer meer Nederlandse en de andere keer meer Belgische artikelen in staan? We horen het graag van u. Voor ons als redactie is dit ook nog een spannend experiment, maar zeker is, dat Ballonstof er wel bij zal varen: dikker, mooier en beter! Hèt Ballonmagazine voor Nederland en België. Namens de gehele Nederlandse/Belgische redactie,

Rutger Coucke, hoofdredacteur

COLOFON Ballonstof zomer 2012 Een uitgave van de afdeling Ballonvaren van de Koninklijke Nederlandse Vereniging voor Luchtvaart. Een informatief blad voor ballonpiloten, leden van de KNVvL afdeling Ballonvaren en andere belangstellenden. Ballonstof verschijnt eenmaal per kwartaal in een oplage van 500 exemplaren. De redactie beslist over het al dan niet opnemen van artikelen. De verantwoordelijkheid voor de inhoud van de artikelen komt voor rekening van de betrokken schrijver. De redactie behoudt zich het recht voor artikelen in te korten of te bewerken. Voor België valt de uitgave onder de verantwoordelijkheid van de Belgische Ballonvaart Federatie, Luc Van Geyte. Wie lid wil worden van de KNVvL, afdeling Ballonvaren, kan zich melden bij het secretariaat: 035 772 35 62. redactie: Rutger Coucke [hoofdredacteur], Sanne Haarhuis, Joop de Wilde, Luc Van Geyte [België] Judith Coucke-Beemer [eindredactie]. medewerkers aan dit nummer: Hans van Hoesel, Koen De Jonghe, Huib Holsteijn, Joop de Wilde, Gertjan Veldman, Filip Audenaert, Miriam Martens, Peter Van Den Noortgate, Erik Pals, Djorry Simoen, Angele Linders, Annelotte Tolboom, Luc Van Geyte en Rutger Coucke.

Registratie: PH-CTT Type:

Cameron Z-160

Operator:

Wessels Ballooning

Piloot:

Jan Wessels

Sponsor:

CTT

Fabrikant:

Cameron Balloons Ltd.

Wij leveren: l Cameron ballonnen en accessoires l Icom radio’s l Instrumenten van Flytec l Theorie- en praktijk opleiding l Reclame- en passagiersvaarten en zijn een: l EASA erkend onderhoudsbedrijf en CAMO+ gecertificeerd

foto omslag: Miriam Martens opmaak: Rutger Coucke productie en advertenties: Ontwerpfabriek Dalweg 21 1217 HX Hilversum T 035 77 235 62 www.ontwerpfabriek.com deadlines copy en advertenties: 15 maart, 15 juni, 15 september en 30 november advertentietarieven Kosten per plaatsing: 1/4 pagina

€

1/2 pagina

€

115,-

60,50

1/1 pagina

€

227,-

Prijzen zijn exclusief materiaal. Meer informatie 035 77 235 62 abonnement Abonnement Ballonstof voor niet-leden:

Wilco Air BV Walstraat 13 7631 ET OOTMARSUM T: 0541- 293299 F: 0541- 292826 Postbus 76 7630 AB OOTMARSUM

Nederland € 15,- per jaar. België € 17,- per jaar Aanvraag abonnement admin@knvvl.nl

ISSN: 1386 - 1700

ballonstof

Zojuist geleverd

ballonstof

Van de nederlandse voorzitter

In 2009 werd vliegend en ballonvarend Nederland opgezadeld met de Regeling Burger en Militaire Luchthavens (RBML). Het beleid van de overheid was daarbij gericht op decentralisatie van besluiten inzake het grondzijdige deel van de luchtvaart. Oftewel: besluitvorming over waar en wanneer met een luchtvaartuig mag worden opgestegen, kwam dichterbij de burger te liggen. De provincies werden met de uitvoering opgezadeld. Het gevolg was dat èlke pro-

vincie haar eigen luchtvaartbeleid erop na moest gaan houden. Van meet af aan gold voor de ballonvaart de belofte dat er een eenvoudige regelgeving, voor wat betreft het opstijgen met ballons, van toepassing zou zijn.

Een verklaring van geen bezwar(VVGB) van de burgemeester was tot de invoering van de RBML voldoende. Inmiddels weten, en ervaren, we dagelijks dat de toegezegde eenvoud ver te zoeken is. Er was een Wijzigingsregeling nodig die bepaalde dat je voor minder dan 12 voorgenomen opstijgingen een door de provincie afgegeven Ontheffing Tijdelijk en Uitzonderlijk Gebruik (Ontheffing TUG) nodig hebt. Wil je vaker van eenzelfde terrein weg, dan heb je voldoende aan een VVGB van de burgemeester. In de praktijk gebeurt het maar al te vaak dat ambtenaren deze gang van zaken niet goed interpreteren. Dat mondt dan uit in een situatie van het kastje naar de muur en weer terug. Recentelijk is het probleem binnen het interprovinciaal overleg aan de orde gebracht. Het resultaat daarvan is dat we momenteel in overleg zijn met de ministeries die het aangaat, om de huidige regelingen te herzien. PBN en KNVvL Afdeling Ballonvaren trekken daarbij gezamenlijk op en hebben voorstellen voor wijziging van de huidige procedures geformuleerd. De race is nog (lang) niet gelopen, maar we zitten wel op de goede weg. Voorlopig zit er niks anders voor ons op dan een Ontheffing TUG bij de provincie aanvragen als je minder dan 12 keer per jaar van dezelfde locatie wilt opstijgen. Ga je vaker dan 12 keer van een bepaalde locatie opstijgen, dan moet je een VVGB bij de burgemester aanvragen. Het afdelingsbestuur is geconfronteerd met het feit dat sommige gemeenten forse bedragen rekenen bij het afgeven van een VVGB. Navraag leert dat die bedragen dan vaak betrekking hebben op het gebruik van openbaar terrein waarvan de gemeente eigenaar is. Loopt u tegen een dergelijke situatie aan, zoek dan een terrein waarvan de gemeente géén eigenaar is. Soft landings! Hans van Hoesel, voorzitter KNVvL

best u u r K N V V L B al L onvaren Voorzitter: Hans van Hoesel, Leonardus van Veghelstraat 36, 5212 AF

Het initiatief om de leden van de Koninklijke Belgische Ballonvaart Federatie kennis te laten maken met

Den Bosch, T 073 614 26 84, M 06 54 79 35 10, vz@balloonteam.nl

Ballonstof, is vooral gebaseerd op de gezamelijkheden

secretaris: Huib Holsteijn, Holterweg 98, 7245 SM Laren gld,

die we delen: dezelfde uitdagingen als het gaat om de

M 06 50 677 199, huibholsteijn@mac.com Penningmeester: Rutger Coucke,

uitvoering van Europese regelgeving, samen organiseren van NK’s en ook taal en culturele beleving.

Spechtstraat 16, 1223 NZ Hilversum, T 06 2450 1450, Rutger@Coucke.nl BESTUURSLEDEN: Hylke Feenstra, Prins Bernhardlaan 120, 8501 JL Joure, M 06 2283 2107, hylke@enzovaart.nl; Hendrik Kort, Robijnlaan 12, 9646 BH Veendam, T 0598 63 36 63, F 0598 63 31 07, M 06 51 12 53 31,

Ik hoop dan ook dat Ballonstof in de Belgische ballonwereld eenzelfde positie zal innemen als in Nederland: betrouwbaar, gewaardeerd en – niet onbelangrijk in deze tijd – crisisongevoelig.

hendrik.kort@planet.nl Chris Hartendorp, Terreplein 70, 4931 DL, Geertruidenberg, M 06 53 74 01 38, Chris@Hartendorp.com SECRETARIAAT: Spechtstraat 16, 1223 NZ Hilversum, tijdens kantooruren: 035 772 35 62, secretariaat@knvvlballonvaren.info WOORDVOERDER: Hans van Hoesel, M 06 54 79 35 10, vz@balloonteam.nl

Ik begroet de Belgische lezers en wens hen veel leesplezier!

Hans van Hoesel

Nadat onze KBBF newsletter een stille dood was gestorven bleven wij de vraag krijgen van onze leden om toch een ledenblad uit te brengen. Op eigen benen verder doen was geen optie dus was samenwerking met onze Nederlandse collega’s van de KNVvL de beste oplossing. Wij zijn dan ook zeer verheugd u deze vernieuwde Ballonstof te kunnen aanbieden.

Namens de hele raad van bestuur wil ik Jan Timmers feliciteren met zijn 10e overwinning in het BK,

ballonstof

Van de belgische voorzitter

verder in deze Ballonstof krijgt u hierover een uitgebreid verslag. Aan de reacties te horen kunnen wij terugkijken op een zeer geslaagde ledendag. Uitermate tevreden zijn wij over de opkomst voor deze dag. Ik kan mij niet herinneren dat wij ooit 90 leden konden mobiliseren voor een activiteit.

Vooral de uiteenzetting door Mr D’Homme van het DGLV heeft ons geleerd dat er wat betreft de nieuwe EASA vergunningen heel wat zal veranderen. De KBBF en DGLV hebben op regelmatige tijdstippen contact over deze materie. Ook voor de mensen van het DGLV is dit een grote verandering. Bij ons laatste overleg zijn er een aantal onduidelijkheden boven water gekomen en deze zijn nu naar EASA doorgestuurd om verduidelijking. Wij hebben ons dan ook als prioritaire taak gesteld om u in deze overgangsfase zo goed als mogelijk te informeren. De zomer is nu in volle gang na de slechte maanden april en mei kunnen wij enkel maar hopen op een lange (na)zomer met vele veilige vaarten. Verder wensen wij u veel leesgenot en hopen wij op uw medewerking voor de volgende editie. Alle artikels en opmerkingen zijn welkom op: redactie@balloonfederation.be

Koen De Jonghe, voorzitter KBBF

r e d a c t i e - a d r e s n e d e rland

Rutger Coucke

best u u r K B B F Voorzitter/PENNINGMEESTER: Koen De Jonghe, Doornstraat 101, 9140 Temse,

Spechtstraat 16 NL 1223 NZ Hilversum Nederland + 31 [0]6 2450 1450 secretariaat@knvvlballonvaren.info

T 03 711 24 44, M 0475 48 26 24, koen.dejonghe@balloonfederation.be ONDERVOORZITTER: Peter Van Den Noortgate, Admiraaldreef 37, 9070 Destelbergen, T 09 228 61 52, M 0475 60 44 66, peter.vandennoortgate@balloonfederation.be BESTUURSLEDEN: Ann Herdewijn,

Redactie-adres belgië

Luc Van Geyte

Bochtestraat 40, 2260 Voortkapel, M 0474 47 66 37, ann.herdewijn@balloonfederation.be

A. Rodenbachlaan 4

Rudy Paenen, Windmolenweg 12, 2040 Antwerpen, T 03 568 65 57, M 0496 82 05 88,

B-2547 Lint

rudy.paenen@balloonfederation.be Luc Buyckx, Kluisstraat 18, 2360 Oud-Turnhout,

België +32 [0]495 22 55 66 redactie@balloonfederation.be

luc.buyckx@balloonfederation.be Luc Van Geyte, A. Rodenbachlaan 4, 2547 Lint, T 03 489 36 28, M 0495 22 55 66, luc.vangeyte@balloonfederation.be SECRETARIAAT: Doornstraat 101, 9140 Temse, info@balloonfederation.be

digitale versie

www.knvvlballonvaren.info/docs/ballonstof.php

WOORDVOERDER: Koen De Jonghe, M 0475 48 26 24, info@balloonfederation.be

ballonstof

2 9 e INTERNATIO NAL M ERCAT DEL RA M BALLOO N TROFY

gen sfeer; Welkom in Vic (Spanje).

Zonovergoten voorjaarsdagen, een gematigde ochtendwind, smaakvol eten, dito wijnen en een ongedwont e ks t e n f oto’ s: M iriam M arten s

Vorig jaar stapten we min of meer onverwacht in deze ‘Bertolli reclame’. En tijdens de warme dag waarbij we, op het launching field aan lange tafels, paella, brood, wijn en spannende avonturen deelden, besloten we: ‘Team Jackie’ gaat volgend jaar weer! Dit jaar nemen maar liefst vier Nederlandse teams deel aan de ‘Mercat del Ram balloon trofy’. Een charmant festival met take-offs vanaf het centrale plein tussen winkeltjes, kleurvolle huisjes en miniatuur balkonnetjes. Een meeting met een wedstrijdje 3D kathedraal overvaren, waarbij de festival organisator, met zijn ballon, recht voor de deur opstijgt. Dat is toch eigenlijk onmogelijk met regelgeving die almaar strenger en strikter wordt? Ook nu is het weer perfect. Na de eerste ontspannen vlucht vanaf het plein checken we in bij het kleine familiehotel L’Arumi. Ja hoor! Hetzelfde hartelijke ontvangst, de onberispelijke ruime kamers en de grote verleidelijke bonbons op het nachtkastje; het is er allemaal nog! Cu l i n a i r V ic

De speurtocht naar de lunchlocatie begint. Want naast ballonvaren is ook het ‘eetgebeuren’ een belangrijk programma onderdeel waar we naar uitkijken. Organisator Miquel Masallera regelt naast opstijglocaties en overnachtingplaatsen namelijk ook lunch en diner waarvoor je alleen de coördinaten krijgt. Vorig jaar waren we hier erg van onder de indruk. Over de smakelijke tapa’s, sjieke restaurantjes en Bertollireclame-Paella schepten we nog lang op. We zijn dan ook erg benieuwd wat Miquel dit jaar allemaal geregeld heeft.

gebeurd? En omdat de kille aula ook de volgende avond op het programma staat, ‘spijbelen’ we. We strijken neer bij het

De eerste maaltijd is gezellig en smaakvol. We geven hem een

restaurant waar we vorig jaar die ongelooflijk lekkere tapa’s

dikke 8. Maar over de overige maaltijden zijn de meningen

aten. En ja hoor, ook dit jaar zijn de kunstwerkjes niet te

verdeeld. Zo krijgen we een gastronomische les over de ver-

versmaden. Op het eind van de avond rekenen we braaf alle

schillende typen regionale worst in een klaslokaal. Grappig

stokjes af die in de tapa’s van onze keuze staken. Wat een slim

maar vooral onze vegetariërs komen er nogal bekaaid vanaf.

systeem!

Op een andere dag worden we in de aula van een school voor gehandicapten ontvangen voor een voedzame tapa’s maaltijd.

Pietje Bell ballonv aart

Smaakvol maar sfeerloos is de conclusie van het team. Wat

Kan een piloot met een gebroken voet ballonvaren? Deze

is er toch met de fijne restaurantjes van het voorgaande jaar

vraag houdt het team al enkele dagen bezig. Miriam brak haar

ballonstof 9

voet eerder in de week en kan nu, samen met mascotte Dizzy,

Jubileu m Mercat del R am Balloo n T rofy

de ballonnen alleen maar uitzwaaien. Haar ballonvrienden

Miquel heeft grootse plannen voor het festival volgend jaar.

willen haar echter graag de lucht in helpen. De tweepersoons

Hij gaat voor de 30e editie flink uitpakken. Wij kijken terug op

hopper van Rob biedt uitkomst. Haar voet wordt, middels een

een gezellig festival en vier mooie vaarten. Maar of wij ook in

slimme boodschappentas-constructie, met hondenriem, aan het

2013 opstijgen vanaf het plein in Vic weten we nog niet. Er

branderframe omhoog getakeld. Haar knie rust, ondersteunt

zijn nog zoveel ballon-avonturen die we willen beleven; en je

door een badlaken op eenzelfde manier. En zo stijgt ook zij,

kunt tenslotte maar op een plek tegelijk zijn.

als passagier van Rob, op vanaf het plein. Ballonvaren met een gebroken voet kan dus prima. Al lijkt het net alsof je de hoofd-

Miquel is erg actief op Facebook. Je vindt zijn foto’s op:

rol speelt in een film van Pietje Bell…

http://www.facebook.com/mikelmasallera/photos

ballonstof

Verslag KBBF Ledendag, 17 maart 2012 Voor de KBBF leden was het zaterdag 17 maart 2012 verzamelen geblazen in het Provinciaal Vormingscentrum te Malle. Op het programma een KBBF Ledendag met vier boeiende informatiesessies, een prijsuitreiking voor de ballonsporters en tot slot de jaarlijkse statutaire algemene vergadering van de KBBF VZW.

tekst en foto: Peter van den noortgate

Wat voorafging - Midden december viel al een kleurige flyer

den collega Jacky Vermeire, wordt het programma en de eer-

in de bus van de KBBF leden die het ‘all-in’ evenement aan-

ste spreker van het veiligheidsonderdeel voorgesteld.

kondigde. Op dat ogenblik was het idee nog zeer jong en was het enige wat zowat vast stond, de locatie. De invulling van

ona fhankelijke onderz oekscel

het evenement was grof opgemaakt en verschillende sprekers

Dhr. Luc Blendeman, van de Air Accident Investigation Unit

waren gepolst om één of ander onderwerp voor hun rekening

van het Directoraat Luchtvaart, legt de functie en het doel

te nemen. Tot onze grote verwondering waren de aange-

van deze onafhankelijke onderzoekscel bij de luchtvaart uit.

zochte sprekers - niet de minste in hun vak bij het Directoraat

Hij laat een beeld zien van de onderzoeksdaden die hij en zijn

Generaal Luchtvaart, Belgocontrol en Garmin Benelux - onmid-

team stellen bij een luchtvaartincident. De bedoeling van zulk

dellijk enthousiast over het initiatief.

onderzoek is niet om de aansprakelijkheid van een ongeval te bepalen, maar eerder om aanbevelingen en verbeteringen te

Sprekers en organisatie voelden direct het mogelijke win-win

formuleren voor de luchtvaart in het algemeen (voor fabrikan-

effect voor de ballonvaart enerzijds en de luchtvaartdiensten

ten, instanties, operatoren, piloten, etc.). Dit met als doel der-

anderzijds. Ook Aviabel verleende uiteindelijk haar steun. Een

gelijke incidenten verder te voorkomen en de veiligheid in de

grote brok zou tenslotte over veiligheid en opleiding gaan. Op

luchtvaart nog te verhogen. De gemaakte aanbevelingen kun-

de KBBF website verscheen een inschrijvingsmodule om iedere

nen allerhande zijn. Van technische, materiële, operationele,

deelnemer toe te laten zijn/haar dag deels samen te stellen.

procedurele, documentaire of communicatieve aard, naar aan-

Het snel groeiend aantal intekeningen gaf aan dat de leden

passingen op persoonlijk vlak zoals een betere opleiding en

ook bijzonder enthousiast en nieuwsgierig waren.

goede medische geschiktheid. Een rits aan statistieken onderbouwen de zeer mooie presentatie. Ook het onderzoek van

M a l l e 1 7 m aart 2012

het dodelijke ballonincident in Oudenburg met Jacky Vermeire

Om 10 uur stromen de eerste van de 87 ingeschreven leden

van vorig jaar wordt als voorbeeld gebruikt.

toe. Eén van de organisatoren zie ik op dat moment nog ster-

Tijdens de vraag- en antwoordronde komt onder andere de

ven en beven van een flinke portie gezonde stress. De vroege

bezorgdheid van de leden over de expansie aan nieuwe wind-

vogels kunnen zich, na de aanmelding en ontvangst, tegoed

molens naar voor. Of daarover nadelen gekend zijn en of het

doen aan een kop koffie. Na een lange winterstilte is het een

DGLV wel rekening houdt met de effecten op en risico’s voor

blij weerzien van de collega’s. Het moment om nog eens opti-

de kleine (low air) luchtvaart. Ook het al dan niet gebruiken

mistisch te klagen over wat zoal op het hart of de tong ligt.

van een pilotengordel en de juiste landingshouding van passa-

De centrale grote zaal lijkt iets of wat oversized te zijn voor

giers geeft pittige discussies. Beide discussiepunten verdienen

onze groep, maar de congresopstelling en het grote projectie-

in de toekomst zeker nog eens de aandacht.

scherm maken veel goed. Iedereen is stipt op tijd en voorzitter Koen De Jonghe kan iedereen officieel verwelkomen om

Om 12u40

10u45. Na een minuut stilte voor de jeugdige slachtoffers van

We lopen volgens het programma al flink uit - gaan we met

het busongeval in Sienne (CH) eerder die week en voor overle-

zijn allen (de andere sprekers zijn inmiddels ook aangekomen)

ballonstof 11

naar het restaurant van het vormingscentrum om daar ons

leden onderschat werd kunt u lezen in het aparte kaderstuk:

10 EUR inschrijvingsgeld op te peuzelen. We zijn vandaag in

Overgang naar de Part-FCL vergunningen. De presentatie van

opleiding of op cursus en dat wordt plots meer dan duide-

Philippe was zeer duidelijk en niet voor veel interpretatie vat-

lijk. De andere gasten in het centrum, de lange tafels met de

baar. Voor de vele extra vragen en bezorgdheid van de leden

soepterrines en soepkommen, het geroezemoes, het elkaar

was de tijd voor dit zeer populaire onderwerp misschien een

van soep bedienen, de uitgelepelde kommen stapelen en met

beetje krap. Dat vernamen wij nadien via de survey. Maar wij

bedieningskarren afruimen, roepen de sfeer op van een grote

maken ons sterk dat, wat op dit ogenblik vaststaat en kon

collegerefter. Maar daarna mag iedereen aanschuiven aan de

gezegd worden dan ook gezegd is. Er is het vaste voornemen

zelfbediening voor een meer dan treffelijk koninginnenhapje

van de KBBF om dit contact met het DGLV zeer actief te hou-

met frietjes en groenten naar keuze bij de saladbar. De school-

den zodat de overgang naar de nieuwe vergunningen in ieders

refter verheft zich met dit koninginnenstuk beetje bij beetje

belang vlot kan verlopen. Vooral voor de problematiek van de

op een Lunch Garden niveau. Een bekertje vanille roomijs met

opleidingen hebben wij nog werk voor de boeg en daar heeft

karamel maakt het geheel af. Kortom, een meer dan behoor-

het DGLV door dit evenement en uw reacties wel oor naar

lijke maaltijd met een goede prijs-kwaliteit verhouding.

gekregen. Wordt vervolgd.

Wo r k s h ops

Belgisch Luchtrui m

Na de snelle hap en een korte pauze splitst de groep zich

Een tweede informatieonderwerp betrof het ‘Belgisch

voor de volgende 2 uur op in 3 kleinere werkgroepen. Elke

Luchtruim anno 2012’ aangebracht door dhr. Luc Vandebeeck,

werkgroep volgt een bepaald opleidings- of informatietraject

ATC Belgocontrol. Luc is naast zijn functie van air traffic con-

die elkeen bij de intekening gekozen had. Er werden 3 keu-

troller ook een gedreven zweefvliegtuigpiloot. Deze refresher

zeonderwerpen aangeboden waarvan iedere deelnemer er

van het luchtruim wordt dan ook zeer regelmatig door Luc bij

2 mocht kiezen om zijn/haar kennis bij te schaven. Het ging

de zwevers gegeven. Het verhaal was vooral toegespitst op de

hem over: de nieuwe vergunningen volgens EASA model

aanpassingen aan het luchtruim (low air) sinds 12 januari 2012

gepresenteerd door DGLV, het Belgische luchtruim anno 2012

en de invloed dat deze hebben op de luchtsporten. Gelukkig

door Belgocontrol of toegepaste GPS navigatie door Garmin

ontwijken ballonvaarders die gebieden waar zwevers al eens

Benelux Academy.

nood aan hebben voor hun langeafstands- en precisievluchten. Kennis van de militaire beperkingen is, voor wie er regelmatig

EASA

in de buurt vaart, vanzelfsprekend wel belangrijk. Al bij al

Voor het onderwerp ‘Overgang naar de vliegvergunningen

blijft, voor de gemiddelde ballonvaarder, de complexiteit van

volgens EASA’ werd de heer Philippe d’Homme, Diensthoofd

de zones beperkt gezien de laterale en verticale afstandsbe-

Opleidingen bij het Directoraat Luchtvaart, aangesproken om

perkingen die wij ons bij vaartplanning zelf opleggen. Tenzij

dit te komen toelichten. Dit was, gezien de sneltrein waarop

u voor dat super record wilt gaan of die jump of GB race nog

dit op ons afkomt, dan ook het meest gekozen thema van

een stukje langer wil maken. Het luchtruim is een straffe mate-

de Ledendag. Dat dit met recht en reden niet door onze

rie en zo was de presentatie ook.

ballonstof 12

G PS

De derde opleidingstrack - een toepasselijk woord - betrof

hypotheek zou vormen op toekomstige ondersteuning van

‘GPS navigatie’ door Peter Gielen van de Garmin Benelux

deze sponsors.

Academy. De uiteenzetting toonde systemen waarmee coördinaten verankerd worden en hun belangrijkheid bij de keuze

t ot sl ot

van een map datum (bv. WGS84) op kaart en gps. Een andere

De ballonbar van de Sportcommissie gaat omstreeks 17:45 uur

datum instellen tussen GPS en kaartsoftware (Mapsource,

na een lange dag opnieuw open. Er wordt nog even gezellig

Basecamp, Google, etc.) kan al gauw een verschil van honder-

nagekaart over deze boeiende en leerrijke KBBF Ledendag. De

den meters betekenen. Ook de methodes van cartografische

eerste geluiden en reacties voor dit evenement zijn positief. De

projecties in grids (bv. de UTM opdeling op kaarten) kwamen

organisatie en het bestuur kan tevreden inpakken, de lokalen

aan bod en hoe die grids zich dan wel vertalen op het GPS

afsluiten en uiteindelijk de lichten doven.

scherm. Ook interessant, wat is het verschil tussen het GPS

Het licht van de KBBF vereniging is na dit geslaagd evenement

kompas en elektronische kompas waarmee bepaalde model-

overduidelijk nog niet uit!

len uitgerust zijn? En wat is het onderscheid tussen een GPS hoogtemeter en een atmosferische hoogtemeter? Een over-

Een greep uit de reacties en c omm en t a r e n

zicht van de mogelijkheden voor track/route analyse sloot deze

v an de deelne mers

opnieuw veel te korte (en quasi 100% theoretische) sessie af.

Over vergunningen: Zeer goed en duidelijk! Enkel liet de tijd

Een opleiding praktisch GPS gebruik in een ballon met enkele

het niet toe om op ieder zijn vraag terug te komen.

oefeningen zou een goed vervolg kunnen zijn. Ook die moge-

Over vergunningen: Uitstekende uitleg gekregen tijdens dit

lijkheid hebben we nadien bevraagd in de survey.

gedeelte! Over vergunningen: Enkele punten blijven nog vaag en er is

Boos t v a n info rm atie

nog een lange weg te gaan.

Dat het geheel van thema’s interessant was - het een al wat

Ik had meer verwacht van de sessie ‘luchtruim’. Meer een

meer dan het ander - konden we vaststellen in de verstreken

opleidingssessie over de ruimtes A, B, C, D, E. A wil zeggen ...,

tijd. Voor de lunch waren we al 30 minuten uitgelopen. Na

B wil zeggen ... Eerder dan de nieuwigheden opsommen in de

de break-out sessies waren we al een vol uur achter op het

omgeving van Charleroi.

programma. Door de intense boost van informatie was ieder-

Over luchtruim: weinig zinvol voor ballonvaarders

een wel even toe aan een extra pauze alvorens de jaarlijkse

Vond de voorstelling ‘Gebruik GPS’ te algemeen. Had gehoopt

Algemene Vergadering te starten. Het moest bovendien de

dat dit meer ballon gerelateerd zou zijn.

klok van de gesplitste troepen opnieuw synchroniseren. De

Over GPS: Hier had ik veel meer van verwacht. Heel waarschijn-

leden van de Sportcommissie openden daartoe snel voor een

lijk was de tijd te kort voor meer informatie.

halfuurtje de bar aan de grote zaal.

Misschien een discussiemoment voorzien na de workshops

Over de Algemene Vergadering kunnen we kort zijn. De wer-

teneinde enkele conclusies te kunnen formuleren, ofwel inte-

king en toestand van de vereniging werden toegelicht en er

greren in de AV.

was mogelijkheid tot discussie over de verschillende punten.

Iedereen die iets aan de groep duidelijk wil maken moet dit

Het volledige verslag wordt gecommuniceerd naar de leden

via een microfoon kunnen doen. Vraag en antwoord niet voor

van de vereniging.

iedereen duidelijk verstaanbaar. Graag nog meer technische onderwerpen, zoals welke gps’en,

p r i j s u i t r e iking

radio’s, apps voor iPad e.d., maar vooral doe zo verder, het

Het officiële programma van de KBBF Ledendag 2012 werd

was schitterend!

afgesloten met de prijsuitreiking van de sporttrofeeën door de

Prachtig initiatief en hopelijk een jaarlijks weerkerende activi-

Sportcommissie. De performances van deelnemers aan de ver-

teit.

schillende wedstrijden werden in de spotlight geplaatst en de

Herhaling van meteo voor beginnende ballonvaarders en

winnaar van de Jump (out) of Belgium is bekendgemaakt. De

opfrissing voor de ervaren piloten.

gebroeders Berben bedanken papa Bob nog eens uitgebreid

Wat is er nodig om een opleidingsinstituut op te richten?

voor de logistieke hulp en vooral de opkuis nadien. Voorzitter

Welke rol kan de federatie daarin spelen of op zich nemen?

Luc Herdewijn doet nog een, bij wijlen passionele, oproep naar meer deelnemers aan het Belgisch Kampioenschap (Belgian

In enkele cijfers

Balloon Trophy 2012). Een extra ‘beginners’ ondersteuning

Score accommodatie (op 43 antw.): Uitermate tevreden:

werd door enkele sponsors mogelijk gemaakt (verminderde

69,8%, Tevreden: 27,9%, Neutraal: 2,3%, Ontevreden: 0%

inschrijvingsbijdrage, wedstrijdballonnen, etc.) om zo nieuwe

Algemene tevredenheid (op 43 antw.): Uitermate tevreden:

kandidaten over de streep te trekken. Het zou jammer zijn dat

65,1%, Tevreden: 27,9%, Neutraal: 4,7%, Ontevreden: 2,3%

de geboden middelen niet opgenomen worden en dat dit een

worden in die klassen (gas, hot air, hot-airship) en groepen

O vergang n a a r d e Part-F CL v e r g u n n i n g e n

(4 volume trappen) waarin men zijn bevoegdheden wenst

Per 8 april 2012 is de Europese Verordening EC1178/2011

de ervaring te (her)bewijzen.

toepasbaar, waaronder de onderdelen Part-FCL en Part-

Een terugkerend en verplicht onderdeel in de bewijslast

MED, die respectievelijk de regelgeving voor de vergun-

van ervaring voor elk type van vergunning is de 2-jaarlijkse

ningen (Flight Crew Licensing) en medische schifting

check-flight onder toezicht van een instructeur (Flight

(Medical) omschrijft. De Europese deelstaten verkregen

Instructor of FI). Daar zag menig van ons tijdens het vra-

een uitstel om tegen 8 april 2013 in staat te zijn Part-FCL

genmoment van de informatiesessie mogelijk het grootse

vergunningen uit te reiken. De volledige omzetting van

probleem. Het aantal beschikbare lokale instructeurs is

bestaande ICAO vergunningen naar Part-FCL moet afge-

eerder schaars in verhouding tot het aantal gebrevetteerde

rond zijn tegen 8 april 2015.

piloten en wij verwachten bovendien een afname van dat

Om één en ander goed te kunnen omkaderen had de

aantal. Meestal cumuleert de FI zijn/haar instructievaarten

KBBF, voor haar Ledendag van 17 maart 2012, de heer

met een hoofdberoep en/of een eigen ballonvaartactiviteit.

Philippe d’Homme, Diensthoofd Opleidingen bij het

Die schaarste zal het dus moeilijk maken om ieder aan de

Directoraat Luchtvaart, aangesproken om deze belangrijke

beurt te laten voor die 2-jaarlijkse check-flight. Met alle

overgang verder te komen verduidelijken.

druk vandien om in minder goede omstandigheden toch

De geruststelling van de heer d’Homme dat iedereen

die vaart af te leggen. Het afhaken van instructeurs is

bij hernieuwing van zijn/haar vergunning ergens tussen

vooral te verwachten door de omstandigheden waaronder

2013 en 2015 de rechten op zijn huidige ICAO vergun-

een toekomstige FI zal moeten werken binnen een geau-

ning onvoorwaardelijk zal kunnen overnemen in een

toriseerde opleidingsorganisatie (of ATO). Leerling bal-

Part-FCL vergunning is al een eerste goed nieuws. De

lonvaarders zullen voortaan ook onder de vleugels van een

meesten onder ons hebben een ICAO vergunning met

ATO theoretische en praktische opleiding moeten volgen.

Beperkt Radiotelefonisch brevet en kunnen zo in een BPL

De theorie wordt uitgebreid met 2 extra vakken, waaron-

licentie stappen (Balloon Pilot Licence). Wie bovendien

der een nieuw onderdeel ‘human performance’. De ATO

een bevoegdverklaring commerciële vaarten heeft kan die

begeleidt de leerling en bepaalt wanneer deze klaar is voor

machtiging op zijn/haar BPL laten toevoegen. Wie in oplei-

de theoretische en praktische proeven.

ding is, nog geen Beperkt Radiotelefonisch brevet heeft

Ook hier een hindernis; de oprichting en instandhouding

en/of puur voor het plezier of sport wil varen (niet-com-

van een ATO verwacht een hele organisatiestructuur met

mercieel met max 3400m³ en 3 passagiers) heeft genoeg

verschillende verantwoordelijke functies en een gevali-

aan een LAPL-B vergunning (Light Aircraft Pilot Licence

deerd beheerprogramma. Ook lokalen en lesmateriaal

– Balloon). Opgelet: elke commerciële activiteit, los van de

moet steeds voorhanden zijn en gecontroleerd kunnen

BPL vergunningen met deze bevoegdheid, zal onderge-

worden. De overheid (DGLV) zal bij de ATO regelmatig

bracht moeten zijn in een commerciële organisatie voor

audits en kwaliteitscontroles doen om de opleidingstoe-

Areal Work of Commercial Air Transport. Maar dat is voor-

lating van de ATO te kunnen verlengen of bijsturingen te

geschreven in een ander onderdeel (Part SPO) van de EC

doen. Het hoeft geen betoog om te stellen dat voor een

verordening. Merk op dat een CPL voor ballonpiloten in

kleine populatie als die van Belgische ballonvaarders dit

Part-FCL niet meer bestaat en dat dit eigenlijk een BPL met

een complexe en economische strop kan betekenen.

commerciële bevoegdheid wordt.

De KBBF zal onderzoeken wat in haar mogelijkheid ligt om,

De mogelijke moeilijkheden met de nieuwe Part-FCL regel-

samen met het DGLV, aan deze pijnpunten een oplossing

geving zijn eerder na de omzetting in 2015 te verwachten.

te geven. De eerste verkenning is inmiddels gestart. We

Onder andere bij het proces om regelmatig de ‘recente

staan hierin niet alleen. Ook bij de aeroclub en de andere

vliegervaring’ te kunnen aantonen zodat uw vliegvergun-

disciplines zijn ATO een vast thema geworden.

ning geldig blijft. Een FCL vergunning verwerft men in

Het voordeel van de EASA Part-FCL vergunning is, volgens

principe levenslang en moet niet meer vernieuwd worden.

het DGLV, dat ze overal in Europa geldig is en er dus geen

Het is de recente ervaring en de medische geschiktheid

limieten meer zullen zijn om op een buitenlandse ballon te

die nu bepalen of men de vergunning uiteindelijk mag uit-

varen of piloot te zijn voor een buitenlandse operator. Het

oefenen of niet. Die ervaring moet bovendien aangetoond

is te betwijfelen dat dit voordeel voor velen van toepassing

voort te zetten. Regelmatig varen is nog meer een must om niet bij een vluchtexaminator te moeten langsgaan om

is.

ballonstof

K a d e r s t u k b i j a r t i kel/ver slag van de Ledendag

MAGIC MOMENTS

Occasions Tweede hands materialen inclusief EASA form 1 met garantie. Je weet wat je koopt. henk@adballon.nl

Onderhoud en reparaties EASA CAMO+ Professioneel onderhoud tegen een scherpe prijs. Voor Nederland en België. ger@adballon.nl

Ultramagic Value for money! Zeker nu de Euro weer de meest aantrekkelijke optie is. adhaarhuis@adballon.nl Ballooning is fun!

ULTRAMAGICBALLOONS.NL Powered by Ad Ballon

Minervum 7346 4817 ZD Breda 076 - 514 53 72

adhaarhuis@adballon.nl www.ultramagicballoons.nl EASA NL MG-8061 certified

T he orie voor b a l l on v a a r d e r s Doo r B a s V r i j hof t e ks t : j o o p d e wi l d e

Hoe wordt je ballonvaarder? Een veelgestelde vraag van pas-

- Aerodynamica, prestatieleer en vliegtuigtechniek;

sagiers als ze voor het eerst mee de lucht in gaan. En als piloot

- Luchtvaartwetgeving voor privevliegers;

hebben we allemaal dezelfde ervaring. Een paar keer per jaar

- Luchtvaartfysiologie en -psychologie;

wordt je benaderd door iemand die denkt met ballonvaren

- Luchtvaart meteorologie en navigatie;

het grote geld te gaan verdienen of die zodanig gefascineerd

- Radiocommunicatie VFR.

is geraakt door het fenomeen ballonvaren dat hij of zij er alles

Een paar jaar geleden kwam bij hem de gedachte op een

voor over heeft om een brevet te halen. Als zo iemand doorzet

zesde boek in deze reeks te schrijven. Een boek over de the-

en werkelijk aan een opleiding begint zijn er in ieder geval

oretische kant van ballonvaren. Dankzij de medewerking van

twee belangrijke aandachtspunten: de

een aantal bekende ballonvaarders ver-

praktijkopleiding en de theorie. In dit

gaarde hij de kennis om het boek gestalte

verhaal zullen wij het slechts zijdelings

te geven. In tien hoofdstukken komen

hebben over de praktijk en ons vooral

Aerostatica, constructie van de envelop,

richten op de theoretische opleiding.

mand, brandstofsystemen, instrumenten, operationele procedures, gewichtslimieten

Heel ver teruggaand in de geschiedenis

en beladingberekeningen, meteorologie

komen we uit bij het boek ‘Ballooning

en wetgeving uitvoerig aan de orde. Dat

handbook’ van Don Cameron. Voor

maakt het boek niet alleen een verplicht

het eerst uitgegeven in 1980. Voor de

nummer voor piloten in opleiding maar

oudere ballonvaarders was dat de bij-

ook tot een goed naslagwerk voor gebre-

bel waaruit je alle kennis kon vergaren

vetteerden.

om op de theorie-examens een kans te maken. Daarnaast waren de flight

Hoe zit het ook al weer precies met toege-

manuals van de fabrikanten verplichte

stane beschadigingen aan de envelop, wat

stof. Dat laatste is uiteraard niet ver-

zijn ook al weer de risico’s van een inversie,

anderd. Nog steeds vormen de flight

wat zijn de beperkingen bij het kunstmatig

manuals een zeer belangrijke bron van

verhogen van de brandstofdruk en wat

informatie voor de ballonvaarder in spe. Een andere goede

moet ik weten als ik één of meerdere parachutisten overboord

bron is b.v. het ‘Balloon flying handbook - 2008’ van het U.S.

wil zetten? Vragen waarmee ook ervaren piloten niet elke dag

Department of Transportation, Federal Aviation Administration,

bezig zijn maar wel belangrijk de antwoorden te weten als

Flight standards Service (te downloaden via internet). Maar

de omstandigheden zich voordoen. Naast het flight manual

al deze bronnen hebben gemeen dat de aandacht voor het

van de ballon is een boek als Theorie voor ballonvaarders

‘materiaal’ waar we mee te maken hebben beduidend minder

daarom uitermate nuttig. Wel zijn er voor een aanvulling van

is dan de aandacht voor de theorie van het varen zelf.

het boek of heruitgave nog punten te noemen die aandacht zouden moeten krijgen. Uitleg over b.v. het pilotenharnas of

Wat tot nu toe altijd ontbrak was een goed boek in de

een quick release komen helaas in het boek niet voor. Ook

Nederlandse taal en vooral een boek dat alle informatie biedt

checklists en noodprocedures ( b.v. bij brand) zouden aan-

die je nodig hebt om het vak ‘Ballonvaren’ op je examen te

dacht moeten krijgen.

halen. Dat boek is nu gelukkig op de markt. In het voorjaar verscheen Theorie voor ballonvaarders geschreven door

Het boek Theorie voor ballonvaarders wordt uitgege-

Bas Vrijhof. In de ballonwereld is Bas Vrijhof onbekend. Niet

ven door W.P. Vrijhof in Heelsum, info@ballontheorie.nl.

verwonderlijk want hij is geen ballonpiloot en maakt geen deel

Correcties, wijzigingen en aanvullingen worden gepubliceerd

uit van een ballon crew. In de wereld van de kleine luchtvaart

op de website www.ballontheorie.nl. Het boek sluit naadloos

ligt dat geheel anders. Bas heeft een serie theorieboeken

aan bij de andere boeken van Bas Vrijhof die de examenvakken

geschreven voor de opleiding van piloten die een Private Pilot

meteorologie, navigatie, luchtvaartwetgeving, luchtvaartfysio-

License (PPL) willen halen. Deze boeken hebben betrekking op:

logie en radiocommunicatie behandelen.

ballonstof

Boekbespreking

ballonstof 16

u i t d e h a n d g e l op e n v e r z a m e l i n g Als 8-jarig jongetje - nu 20 jaar geleden - fietste ik op de brug over het Twentekanaal en zag in de verte, tussen de draden van de hoogspanningsmasten door, een klein bolletje dat alsmaar groter werd. Dit was mijn eerste ervaring met een heteluchtballon. Hoe zoiets groots, kleurrijks, zo hoog in de lucht kon blijven hangen fascineerde mij enorm en liet mij sindsdien niet meer los.

t e ks t e n f oto’ s: Gertjan V eldman

Dan kom je een afbeelding tegen en die knipte ik dan uit en zo ontstond mijn eerste plakboek. Kom je een sticker tegen, een kranteknipsel, een brochure … zo hup, knippen, plakken in het plakboek. Naarmate ik ouder werd ging ik elke avond op mijn fiets op zoek naar rondzwevende luchtballonnen. Met alle gevolgen van dien … Alleen omhoog kijken en niet op de weg letten. Ben ik toch zo bij een T-splitsing de sloot in gereden met allemaal brandnetels. Goede les. Tijdens het volgen met mijn fiets keek ik goed rond of ik het volgkarretje te pakken kon krijgen om te vragen of ze nog een sticker of folders hadden. Met mijn 13 jaar ben ik voor het eerst naar

mij ingeschreven als

Twente-Ballooning geweest. Dit is een van de grote ballon

vrijwilliger. Met één

fiësta’s die Nederland rijk is.

van de teams was

Ondertussen struinde ik alle rommelmarkten af op zoek naar

er gelijk een goede

alles wat maar met luchtballonnen te maken had. Ook vrien-

klik en het jaar

den en familieleden hielpen mij met het zoeken en bij elke

daarop werd ik door hun

verjaardag verbaasde ik mij weer met welke cadeautjes ze

uitgenodigd om bij hun

allemaal aankwamen.

in het hotel te komen ver-

Een paar jaar later ging een vriendin van mij mee met een

blijven. Zodoende hoefde

luchtballon en ik ging uiteraard mee om te kijken, want intus-

ik alleen de oversteek te

sen had ik mijn rijbewijs gehaald. Toen kwam ik in contact

betalen. Ik sta zelfs met

met Marberts Ballonvaarten en er werd mij gevraagd of ik

een artikel in hun nieuwsblad. Deze piloot blijkt de voorzitter

het leuk vond om mij aan te sluiten als crewlid. Dat laat ik mij

van de Colorado Balloon Club te zijn.

natuurlijk geen 2e keer zeggen … Dan kom je terecht in ‘het

Vorig jaar ben ik er voor de 4e keer geweest. Ik ga altijd met

ballonvaart-wereldje’ en dan gaat het heel snel met de verza-

kleren die ik nog een keer kan dragen heen en kom met 2 kof-

meling, door bijvoorbeeld crewleden die meehelpen zoeken

fers vol met spulletjes terug.

en dingen bewaren. Ik had een eigen kamer waar ik alle spul-

Ook ben ik vorig jaar voor het eerst naar het Franse Lorraine

letjes kon uitstallen.

geweest. Dit is volgens mij het grootste Europese ballonevenement. Hier mocht ik getuige zijn van het tegelijkertijd oplaten

ho e d e v e rza m eling zich voo rtzet

van 343 ballonnen waarmee ze een vermelding kregen in het

Omdat ik bijna elk ballonfestival in Nederland bezoek, dijt

Guinness Book of Records. Het was een fantastisch schouw-

mijn verzameling aardig uit. Ook ben ik in 2007 voor het eerst

spel. Als crewlid kom ik ook in verschillende landen; bijvoor-

naar het Mekka van de ballonvaart: Albuquerque, New Mexico

beeld in Italië en Duitsland. Ook hier weet ik veel dingen op de

geweest. Ik had er 5 jaar voor gespaard. Eenmaal daar had ik

kop te tikken.

48 m2 vol met alles wat te maken heeft met heteluchtballonnen. Je kunt het zo gek niet verzinnen of ik verzamel het wel: kaarten, certificaten, pins, puzzels, kleding, boeken, stickers, champagneflessen, glazen, programmaboekjes, stropdassen, bekers, sleutelhangers, kalenders, plakboeken, sjaals, petjes, miniatuur ballonnen, muismatten, postzegels, etc. Eigenlijk is de gehele zolder alweer te klein aan het worden, dus misschien wordt het hoog tijd voor een uitbouw? Om ook deze ruimte te vullen houd ik mij uiteraard aanbevolen voor alles wat maar met heteluchtballonnnen te maken heeft. Voor de grap heb ik zelfs een foldertje laten maken. bijz ondere stukken

Topstuk is toch wel de jas die ik heb gekregen van de piloot waarbij ik dus 4x heb gecrewed in Albuquerque. Deze piloot heeft een special shape als ballon en alleen de piloten van de special shapes die meedoen krijgen deze jas. Je kunt je wel voorstellen dat er dus niet zoveel zijn op de wereld die deze jas hebben. Ook een deurmat waar ik dus al tig jaar naar op zoek was is nu eindelijk aan de collectie toegevoegd. Zelfs in mijn voortuin heb ik een perk aangelegd in de vorm van een heteluchtballon. Ook op de stapels postzegels en sleutelhangers die ik heb, ben ik trots. Stukken met een bijzonder verhaal

Achter elk verzamelstuk wat ik in mijn ‘showzolder’ heb liggen, schuilt wel een verhaaltje. Van een maquette die mijn broer heeft gemaakt van Twente Ballooning en een rand van de ballonmand uit Canada tot aan stiekem meegenomen bewegwijzeringsborden voor een buitenlands ballonfiësta (na afloop uiteraard) en dekbedovertrekken waaronder ik heerlijk kan slapen. Wel is het zo dat je de belevenissen die gemaakt Doordat er zoveel spulletjes zijn

worden op diverse ballonevenementen niet kunt vertellen

bijgekomen, heb ik mijn gehele

maar die moet je BELEVEN!

zolder ‘gerenoveerd’. Helemaal

Uiteraard is een bezoekje aan deze uitstalling van mijn verza-

leeggehaald. Alles moest wor-

meling al een belevenis op zich.

den geschuurd en geschilderd, vloerbedekking moest worden

Tot gauw!

gelegd en overal moesten stopcontacten worden aangelegd en lichtpunten geplaatst. Ik heb een plattegrondje gemaakt

Gertjan Veldman

van de opstelling van de vitrinekasten. Toen ze eenmaal

Wingerdstraat 4

geplaatst waren kon de inrichting beginnen. Ik was zelf ver-

7621 CP Borne

baasd wat ik allemaal nog in dozen had opgeslagen. Uiteraard

gertjanveldman@home.nl

de lokale IKEA leeggekocht door al die vitrinekasten. Bloed,

06-18729526

zweet en tranen heeft het gekost maar na een half jaar is het

ballonstof

resultaat dan toch eindelijk daar: mijn eigen ‘ballonmuseum’!

ballonstof 18

Ballonvaren in de Filipijnen In februari nam Filip Audenaert deel aan een ballonmeeting in de Filippijnen … een leuke woordspeling! Dit is zijn verslag: “Reeds voor de 17e maal werd dit jaar het Phillipine International Hotair Balloon festival georganiseerd door Joy Roa. Het is een festival in de industriezone van Clarck, en omvat alles wat de lucht ingaat! t e ks t e n f oto’ s: Filip Audenaert

Tijdens het festival is er een airshow van helikopters, vliegtui-

geëvacueerd, inclusief de Amerikanen. Veel materiaal werd op

gen, skydivers, kites en natuurlijk warme luchtballons. Voor

de basis achtergelaten door het gehaaste vertrek. De lahar of

dit laatste deel kwamen wijzelf in aanmerking. Onze Papillon

modderstromen laten nog steeds sporen na in het landschap.

sinaasappel die ons reeds naar alle uithoeken van de wereld

Duizenden hectaren rijstvelden zijn verdwenen onder de mod-

bracht werd hiervoor ingezet.

derstromen en asregen. De natuur heeft zich vrij goed hersteld

Clarck is een voormalige US Airforce basis. Gebouwd in 1903

en nu worden er veel grondstoffen, die dankzij de uitbarstin-

heeft hij een oppervlakte van 37 km²! Hij ligt op een 65-tal

gen vrijgekomen zijn, ontgonnen.

kilometer ten noordwesten van Manilla. Tijdens zijn hoogtij-

Tot zover de geschiedenis, we zijn hier namelijk om te ballon-

dagen rond 1990 waren er 15.000 militairen gestationeerd op

varen!

deze basis. Dankzij Wikipedia zie je hier nog een foto van de

Samen met mijn medereiziger Rudi, die ons reeds verscheidene

basis in 1989.

malen vergezelde in het buitenland, verkennen we de eerste

In 1991 komt hier abrupt een einde aan als de Pinatubo uit-

dag Manilla. ’s Avonds worden we verwacht in ons hotel voor

barst. Deze eruptie was voorspeld en zo werden vele mensen

de openingsdrink.

ballonstof 19

De volgende ochtend was het al vroeg dag: briefing en alles De volgende dag vertrekken we samen met de andere piloten

klaarmaken om op te stijgen bij zonsopgang.

in de bus voor een 2-uur durende tocht naar Clarck waar we

Het weer is ideaal, bij zonsopgang sprongen er een aantal sky-

vlakbij de basis logeren.

divers uit een oude Huey heli. Een ervan had de nationale vlag

In de namiddag stellen ze ons voor aan de crew, pakken we de

onder hem, terwijl het volkslied klonk.

ballons uit en wordt alles klaargemaakt om in de ochtend te

Daarna kregen wij groen licht en mochten we opstijgen. Ik

gaan ballonvaren. Na het uitpakken wil onze crew in de avond

vind het na een X-aantal vluchten nog steeds superspannend

een biertje gaan drinken om kennis te maken, als goede en

als we ergens opstijgen waar we nog nooit de lucht ingingen.

echte Belgen slaan we dit natuurlijk niet af.

We stijgen op en varen naar het zuidwesten met een 6-tal

Je kan Clarck eigenlijk heel goed vergelijken met Pattaya: veel

knopen. Op een hoogte van 2000 ft gaan we naar het noord-

bars langsheen de kant van de weg met duizenden vrouwen.

westen met een 13-tal knopen, lang blijven we daar niet han-

Het grote verschil is dat het er hier wat netter aan toe gaat

gen. Dit is recht de bergen in en naar de Pinatubo!

terwijl ze in Pattaya met moeite aangekleed op straat staan.

Na een klein uur landen we aan de oever van zo’n oude lahar

Uitleggen hoeveel en welk soort toeristen hier rondlopen hoe-

stroom. Verscheidene collega’s liggen in de stroom. Onze crew

ven we dan ook niet echt te doen. Als je echt geen idee hebt,

was direct bij de landing en na het inpakken verrasten we hen

kijk dan even naar Exotische Liefde, het wordt direct duidelijk.

met Champagne, we leggen immers altijd een doos onderin

Onze crew (de hele familie) blijkt heel goed mee te vallen.

de mand.

Larry heeft een garage en is een factorydriver voor Landrover.

Ze hadden reeds enkele malen gecrewd maar nog nooit mee-

Op de vraag waarom onze volgwagens dan 2 Toyota’s zijn is

gevaren. Nu waren er toch al 3 mee de lucht ingegaan.

het antwoord dat de Landrover enkel voor de wedstrijd is.

In de namiddag stond er een strakke wind en als we zin

ballonstof 20

hadden mochten we een fly-in doen, met als doel zo’n lucht-

De wind valt maar bij zonsondergang, dus we proberen dan

machtbasis was het moeilijk om die te missen. Samen met een

net in landing te zijn boven het vliegveld.

5-tal andere ballonvaarders gingen we op zoek naar een veldje

Deze avond lukt perfect: we landen met een snelheid van 6 kn

niet te ver uit de buurt, daar de beslissing vrij laat gevallen

op 100m van de avond voordien net na zonsondergang.

was. We stegen op van een veldje op ongeveer één km. van

Tussen de vaarten door bezoeken we wat vliegtuigen, er staat

het vliegveld. De piloten spraken onderling af om per 2 op te

een heuse C-17 Globemaster van de US Airforce in Elmendorf.

stijgen en elkaar wat te helpen door de strakke wind.

Na wat praten met de crew en de piloten weten we dat deze

Samen met Matthias gingen we als eerste en zodra we de

hier enkel voor de display show komt! Aangezien we geen

lucht ingaan zien we dat het een ‘piece of cake’ wordt, zo een

passagiers hebben nodigen we deze uit voor een ballonvaart

groot landingsveld! Onmogelijk te missen, nu richting publiek

de volgende ochtend. Ze zijn superenthousiast en hebben nog

proberen te gaan … er blijkt toch een pittige 10kn te staan

nooit met een ballon gevaren. Een vluchtje met het vliegtuig

aan de grond en hoger een 15kn, straks ben ik nog voorbij het

zit er helaas niet meer in. Na het neerstorten van de C-17 in

veld de jungle in!

juli 2010 zijn alle shows verboden.

Dit is dus een nadeel van een scheurbaan: je kan niet even rip-

De volgende ochtend zijn de 2 loadmasters present en varen

pen om de warmte eruit te halen en te dalen dus maar even

we nogmaals in dezelfde richting een beetje verder. Deze keer

geduld. Ter hoogte van de landingsbaan zijn we reeds in een

landen we naast een suikerrietveld. Opeens staan er tientallen

dalende lijn en hebben we nog tijd genoeg om laag aan te

mensen rond de mand en helpen gretig met inpakken!

varen en te landen.

De kinderen zijn er dol op snoep en we hadden daags voor-

De 10kn van daarnet zijn gebleven en het werd een mooie

dien een grote zak snoep gekocht, tot groot jolijt van de kin-

sleeplanding in de grasvelden tussen de taxiways.

deren die geholpen hadden!

Opdracht volbracht en de eerste dag was geslaagd. Die avond

Na de vaart staat er een tocht gepland naar een warmwater-

beslissen we ook om eens tijdig in bed te kruipen.

bron, de weg is een rivierbedding! Onze crew is dolenthou-

Volgende ochtend hetzelfde scenario met het verschil dat we

siast, normaal moet je 3000 pesos betalen per persoon om

stouter worden en verder beginnen varen en hoger. Bij de

daarheen te mogen rijden. Ik besluit om niet met de groep

landing was er deze ochtend ook al wat meer wind maar tus-

mee te rijden maar samen met nog 6 andere teams een andere

sen alle gewassen liggen hier en daar braakliggende veldjes,

weg te nemen: de long edition! Van zodra we de rivierbed-

geduld is een mooie zaak.

ding inrijden begint het avontuur … na een luttele km zitten we al vast en worden we uit de bedding gewincht. Verder ver-

‘s Avonds terug heel veel wind en we besluiten vlakbij een

loopt de tocht bijna vlekkeloos, een LR110 valt in panne maar

shopping mall op te stijgen en een beetje later dan gisteren.

wordt snel terug aan de praat gekregen.

ballonstof 21

De tocht wordt fantastisch! We bevinden ons in een rivierbedding die doorheen een ravijn loopt. De tocht is dus enkel mogelijk wanneer het niet teveel geregend heeft. Om jullie een impressie te geven kan je best even kijken naar het filmpje van deze tocht op youtube: http://goo.gl/zGzRo Bij aankomst lunchen we aan de warmwaterbron, het water is op sommige plaatsen te warm om aan te raken. Er is ook de mogelijkheid om te relaxen in een paar zwembadjes met warm water natuurlijk. De vaart in de avond hebben we geprobeerd maar de wind was helaas te sterk. We hebben de avond dan maar afgesloten door nog eens een stapje de wereld in te zetten. We zijn ondertussen zondagochtend en de voorlaatste vaart staat op de planning, de piloot van de C-17 gaat mee de lucht in. Het is de laatste tocht, daarom vaar ik een beetje verder zodat de gasflessen wat leger zijn. We landen in een soort boomgaard. Pas na het inpakken komen we tot de constatatie dat deze volledig omheind is en de eigenaar in Manilla woont Na een goed uur vindt de crew ons en de 4x4 ervaring komt goed van pas. Langsheen een steile helling, doorheen een tuin, dan met wat planken over een prikkeldraad tot bij de ballon. Dit is avontuur ten top! Daarna alles opruimen en herstellen, uiteraard. Niemand kan zien dat we daar ooit geweest zijn. Dit was onze laatste vaart, deze avond is er nog een night glow en dan het inpakken van de ballon. We besluiten deze avond met een etentje met onze crew en mijmeren nog even na over dit fantastisch avontuur. Het is voor iedereen een aanrader. Als je zin hebt: de contactgegevens van Joy staan op de kalender van de Balloon Pages!”

ballonstof 22

O n e D a y F l y - W e z u p e r b r u g 24 maart 2012

We ds t r i jd v a a r t i s ee n s u c c e s g ewor de n T e k st: Annelo tt e Tolboom

Wedstrijdvaren met een heteluchtballon. Voor een jaar terug voor mij net zo onbekend als het begrip ballonvaren zes jaar geleden. Natuurlijk wist ik wel wat ballonvaren was, maar destijds werd ik me pas bewust wat het werkelijk inhoudt en wat er allemaal bij komt kijken.

Drie jaar geleden sloeg de vonk echt over en zodoende

logisch denken zo goed mogelijk uitgevoerd. Met de Minimum

behaalde ik in 2010 mijn CPL-FB brevet. Mijn eerste kennisma-

Distance uiteindelijk de verkeerde keuze gemaakt door laag

king met het wedstrijdvaren was tijdens het ballonfestival in

te varen. Toch heb ik ervoor gekozen niet af te wijken van

Portugal in 2010. Het behalen van de 2e plaats was een extra

mijn beslissing. Een lastig moment maar mijn ervaring is dat

‘boost’ voor het aanwakkeren van mijn interesse voor het

constant zoeken naar beter niet altijd wat oplevert. De Elbow

wedstrijdvaren.

vond ik de moeilijkste opdracht. We hebben met behulp van de gps de meest gunstigste koers opgezocht om vervolgens

Toen aan Niels Kon en mij werd gevraagd of we mee wilden

vast te houden aan de betreffende hoogte. Dit werd uiteinde-

doen met de One Day Fly in Wezuperbrug was onze deelname

lijk beloond met een goed resultaat.

dan ook een logische keuze. In Wezuperbrug aangekomen vlogen de onbekende termen me om de oren. Loggers, observers,

Tot slot tijdens de middagvaart nog twee opdrachten te gaan.

andere cijfercoördinaten voor in de gps. En dan heb ik het

We begonnen met een Fly-in. Volgens een bekende uitdruk-

nog niet eens over de opdrachten: Hesitation Waltz, Minimum

king is meten ook weten. Meten hebben we wel gedaan maar

Distance time, Angle en Elbow. Maar na enige uitleg en hulp

weten is bij ballonvaren niet van toepassing. Onze startlocatie

bij het invoeren van de coördinaten begonnen we vol enthou-

was dan ook een combinatie van goede beredenering en een

siasme en goede moed aan de ochtendvaart.

dosis geluk. Want al scoorden we op het eerste doel niet heel

Voor de ochtendvaart stonden er drie opdrachten op het pro-

hoog, daardoor hadden we wel een perfecte koers voor het

gramma. Allereerst een Hesitation Waltz, we vertrokken als

tweede doel. En omdat daar relatief weinig deelnemers had-

één van de eersten en bepaalden direct aan de hand van de

den gescoord kregen we de volle 1000 punten.

koers op welk doel we gingen scoren. Uiteindelijk voeren we met een paar meter afstand langs het doel. Het hart van het

Bij terugkomst in het restaurant kwam de ontlading. Het was

doel was met een goede worp nog steeds haalbaar, wil het

een leuke en spannende dag die mijn adrenalineniveau weer

niet dat de marker aan de basket bleef hangen. Desondanks

op peil heeft gebracht. Leuke bijkomstigheid is dat we de

toch nog een mooie score! In volle concentratie verder met

eerste plaats hebben behaald. Dit alles maakt dat ik in de toe-

de Minimum Distance time en de Elbow. Met deze opdrach-

komst zeker tijd ga vrijmaken, want het wedstrijdvaren is zeker

ten waren we beiden onbekend en hebben we daarom met

voor herhaling vatbaar.

Wachtwoorden De laatste tijd komen er bij het secretariaat steeds meer vra-

www .KNVV L.nl

gen binnen van leden die hun wachtwoord vergeten zijn.

De website van de KNVvL. Hier is geen inlog vereist.

Regelmatig blijkt dat men inloggegevens van de verschillende

htt ps://m ijn.kn vv l.nl

websites verwisseld. Dat we een flink aantal websites hebben

Dit is het ledenbestand, waar u via een inlogcode toegang

is daar misschien wel debet aan. Ik zet het even op een rij:

krijgt tot uw eigen gegevens. Bent u hier uw wachtwoord vergeten, kunt u dat via ‘wachtwoord vergeten’ opnieuw aan

www. k nvvlballon varen.in fo

laten maken. Uw gebruikersnaam is het e-mailadres dat in de

De website van de Afdeling ballonvaren. Voor het ‘ledenge-

gegevens staat. Hebt u inmiddels een ander e-mailadres, dan

deelte’ heeft u inloggegevens nodig. Bent u die vergeten,

kunt u contact opnemen met het secretariaat.

dan kunt u ze navragen bij het secretariaat:

www .lucht vaart mete o.nl

secretariaat@knvvlballonvaren.info

D it is een website van het KNMI. De inloggegevens voor deze

Niet elke ballonvaart eindigt waar de piloot ‘m tevoren inschat. Annelotte Tolboom overkwam dat vorige zomer. t e ks t : a n n e l o t t e t o l b oom, illu stratie: Rutger Cou c ke

Geheel tegen de verwachtingen in moest zij een landing

het buurtfeest wat daar toevallig net gaande was. Zij zagen de

maken op een veld midden in Nieuwegein. Omwonenden

ballon laag naderen en belden 112 omdat zij meenden getui-

raakten in paniek en belden de politie. Gelukkig verliep alles

ge te worden van een crash. Annelotte gooide haar handling-

goed, maar de ter plaatse gearriveerde agenten krabden zich

lijn uit en dirigeerde met hulp van omstanders de luchtballon

twee keer achter de oren toen het om de officiële afhandeling

naar de gunstigste plek om vervolgens te landen. Seconden

van de zaak ging. Uiteindelijk had de luchtvaart-

later stonden de ballonpassagiers weer met beide benen op

politie het laatste woord. Hun conclusie: puik gedaan!

veilige grond en volgde veel bekijks van buurtgenoten en … de agenten.

Met enkele passagiers vertrok Annelotte

“Al met al was het begin van de landing flink hectisch,”

die bewuste dag vanaf het stadspark

lacht Annelotte. “Maar uiteindelijk waren er voldoende

in Nieuwegein. Volgens de weersverwachtingen zou een zuidoostelijke wind de luchtballon naar De Meern dragen.

mensen die hielpen. Zonder hen was een landing zonder schade aan de ballon onmogelijk geweest. Toen de rust weer enigszins terugkwam, zaten de agen-

Annelotte: “Direct nadat we los van de

ten nog wel met de vraag hoe de zaak moest

grond waren, merkte ik dat we met onge-

worden afgehandeld. Als piloot merk je dat

veer 2 km per uur vooruit gingen. Veel

veel politiemensen de regels en voor-

minder snel dan voorspeld. Het duurde

schriften rondom ballonlandingen

een uur voordat we Nieuwegein achter

niet kennen. Op zich niet vreemd,

ons hadden. Eenmaal recht boven de A2

want ze worden er in de praktijk zel-

nam de wind ineens toe en draaide 180

den mee geconfronteerd. En zeker in

graden. Met dubbele snelheid werden

een stadscentrum. Na controle van m’n

we teruggeblazen naar Nieuwegein.

brevet, identiteitsbewijs en overleg met

Vanwege de weersomslag én omdat

hun meldkamer moest ik blazen en wer-

je gasvoorraad niet oneindig is,

den m’n gegevens genoteerd. Uiteindelijk

werd ik gedwongen een landings-

handelde de luchtvaartpolitie op Schiphol

plek te zoeken in de stad.” Precies in

de zaak af. Daar was men na een check van

het verlengde van haar richting zag ze een langwerpig veld.

de weersomstandigheden snel klaar met de zaak. Ze vertel-

Nergens bood zich een alternatief aan. “Dáár moest het dus

den dat ik niet de enige was die in problemen was gekomen

gebeuren. Het lastige was dat onze vaarrichting dwars op de

en kreeg de complimenten over de manier waarop alles was

lengterichting van het veld was en deze omringd was door

verlopen. Omdat we collega’s waren, werd ik bovendien uitge-

hoge flats en bomen. Speelruimte had ik dus nauwelijks.” De

nodigd een keertje bij hen langs te komen. Die belofte loste ik

naderende luchtballon trok veel bekijks bij de deelnemers van

korte tijd later in en dat is een hele leuke middag geworden.”

website worden verstrekt door de KNVvL in Woerden:

ballonvaart achteraf. Gebruikersnaam is uw e-mailadres. Als

richard.schotanus@knvvl.nl

u uw wachtwoord vergeten bent, klik dan op: ‘wachtwoord

www. g evo e l i g e g e b i e d en.nl

vergeten?’

Deze website gebruikt u voor de vluchtvoorbereiding. Hier controleert u of er op een voorgenomen vaart nog gebieden

Helaas een onoverzichtelijke situatie, en achter de schermen

zijn waar u rekening mee moet houden. Denk aan eenden-

wordt gewerkt aan verbetering, maar het is nog niet te zeggen

kooien, struisvogelfarms e.d. die niet op de luchtvaartkaart

wanneer de toegang tot de verschillende sites eenvoudiger

voorkomen. Gebruikersnaam is uw e-mailadres. Bent u uw

gaat worden.

wachtwoord vergeten, klik dan op: ‘wachtwoord vergeten?’ www. V a a r t r e g i s t r a t i e.nl

Hier registreert u - verplicht voor leden van de KNVvL - een

R utger Cou c ke

ballonstof

Ee n n or male landing op e e n b i j zo n d e r e pl e k

ballonstof

V ASTE V e i l i g h e i d sm a n a g e r BIJ d e KN VvL Sinds kort werk ik als veiligheidsmanager bij het Bondsburo van de KNVvL in Woerden. Drie dagen per week werk ik aan een ‘Safety Management System’ (SMS), niet alleen voor de afdeling Ballonvaren maar voor alle afdelingen van de KNVvL. TEKS T: H UIB H OLSTEIJN illu stratie: RUTGER C OUCKE

24 INVOLVING CULTURE

Safety Culture Maturity Model

We’ve got everyone involved in making this a safe place to be.

DEVOLVING CULTURE People believe we’re serious and individuals are taking responsibility.

T RI

TU A M

I AS

R NC

DIRECTING CULTURE Safety is important we need to get employes to follow the rules.

REACTING CULTURE I guess we better manage this in order to keep our license to operate.

COMPLAINING CULTURE Why the hell should we spend time and money on this?

T RI

C SE

I AS

R NC

H e t S a f e t y Culture M aturity model gee ft aan waar de c ultuur naar toe moet en w elke stappen g e n o m e n m o e t e n w orden om daar te komen.

SMS is gebaseerd op wetgeving van de International Civel

liteit van het eindproduct etc. Het is het eigenlijk ‘het zijn’ van de

Aviation Organisation (ICAO), een onderdeel van de Verenigde

organisatie.

Naties. Ik verdeel de werktijd tussen werken in Woerden op

Financieel management is ook wel duidelijk. Het ‘runnen’ van

het Bondsburo, werken in het land bij de aangesloten organi-

een organisatie staat of valt bij goed financieel beheer. De eige-

satie of club en thuiswerken.

naar, bank en belastingdienst etc. zullen dat verwachten van een

SMS heeft mij inmiddels aardig te pakken. Het is van nu, gaat

organisatie.

niet meer weg, en er is veel eer te behalen wanneer resultaten

En dan nu ook veiligheidsmanagement. Dat moet deel gaan

worden bereikt. Mijn studie ‘Organisatie Management’, 12

uitmaken van de organisatie en net zo gewoon worden als

jaar ervaring op Schiphol in vluchtvoorbereiding, en later in

kwaliteits- of financieel management. Duidelijk is dat een veilig-

management helpen om grip te krijgen op SMS,

heidsmanagement systeem helpt bij het verhogen van veiligheid. Waren het eerst mensen en materialen die onder de loep lagen

Cultuur (of eigenlijk cultuuromslag) is een van de belangrijkste

om de veiligheid te verhogen, nu is dat de organisatie d.m.v. een

zaken bij de invoering van SMS. Het besef moet doordringen

SMS.

dat organisaties en bedrijven naast een kwaliteits- en financieel management systeem zullen moeten werken aan een

Een van de ‘tools’ van SMS is incidentenregistratie. ‘Leer van vele

veiligheidsmanagement systeem. Van kwaliteits- en financieel

incidenten om een ongeluk te voorkomen’ is de gedachte. En dat

management is de noodzaak wel duidelijk voor de meeste

werkt. In het buitenland is dat aangetoond.

organisaties. Kwaliteitsmanagement is eigenlijk niets anders

Hiervoor is de cultuuromslag nodig. We hebben altijd gestreefd

dan hoe goed de organisatie zijn werk doet. Het gaat dan o.a.

naar het hoog opleiden van mensen (denk aan piloten, verkeers-

over klanten/werknemerstevredenheid, efficiëntie, en de kwa-

leiders, maar ook medisch specialisten etc.) dus, hoge cijfers

alleen voor het plan op papier maar met zijn handtekening

maakt. Nu vragen we aan dezelfde mensen om fouten te

staat hij er ook voor dat het veiligheidsmanagement systeem

melden, zich kwetsbaar op te stellen, om daarvan, volgens de

bij LVNL in de praktijk is ingevoerd!

methode van SMS (Just Culture) van vele incidenten te leren

Goed om over na te denken als het gaat over General Aviation

om zo een ongeluk te voorkomen.

in Nederland. Want wie is de AC bij een vliegclub, zweefclub

Een mooie klus en uitdaging dus. Natuurlijk kan ik dat niet

of deltavliegclub?

alleen. Het model van KNVvL is een Veiligheidsmanager op

Kortom werk aan de winkel voor mij. Leuk werk met een

bondsnivo, op afdelingsnivo en op club- of organisatienivo,

enorme uitdaging.

maar uiteindelijk kan een goed en zichzelf verbeterend veiligheidssysteem alleen werken als ALLE medewerkers meedoen.

Website

Cultuuromslag!

KNVvL en een aantal afdelingen waaronder de afdeling Ballonvaren werken aan nieuwe website’s. Hierop komt ruimte

D e ‘A c co u n t a b l e M a n ager’ ( AC)

voor SMS. In afwachting hiervan heb ik een Facebook pagina

In het ICAO SMS model spreekt men over de Accountable

ingericht voor SMS zaken. Wil je meer lezen en leren over SMS

Manager (AC). Bij een bedrijf is dat meestal duidelijk. Alles

kijk dan op deze pagina:

staat of valt met de inzet van de directeur (of CEO) van een

https://www.facebook.com/KNVvLSMS

organisatie. Alleen de directeur kan mensen en middelen beschikbaar stellen om een goed SMS in zijn organisatie te

SM S k osten of opbrengsten?

laten functioneren. Natuurlijk zal de directeur zaken kunnen

Bron: Transport Canada.

delegeren maar hij blijft de verantwoordelijke persoon.

Safety management systems are working!

Als voorbeeld van hoe een SMS plan moet werken het SMS

Some industry groups with safety management systems (SMS)

plan van de LuchtVerkeersLeiding Nederland (LVNL). Dat heb

are already reporting that this new requirement makes good

ik in mijn bezit. Letterlijk de hoogste baas (directeur of CEO)

business sense. A safe company attracts more clients. That

is de Accountable Manager. Zijn handtekening staat dan ook

equals success. These success stories encourage other compa-

onder het SMS plan van de LVNL. Hij tekent daarmee niet

nies to put in place systems that meet the new regulations.

ballonstof

halen, beter zijn dan de andere, niet toegeven dat je een fout

K e n t u i e mand die weleens e e n b a l l o n vaart wil mak en?

de nationale b a l l o n va a rt b o n is grensov e r s c h r e i d e n d

- Al vanaf €25,- Makkelijk bestellen: 24 uur per dag, 7 dagen lang - Besteedbaar in heel Nederland & België - Binnen 24 uur verstuurd - Keuze uit verrassende arrangementen Bestellen doe je heel eenvoudig:

www.nationaleballonvaartbon.nl Voor informatie kunt u bellen: 073 614 26 84

Pals en crew Linda Robben, Joop Robben en Roelof-jan Oostingh erg enthousiast waren geworden na een aantal deelnames aan eendaagse wedstrijden, werd het tijd om deel te nemen aan het open belgische kampioenschap, gehouden van 16 t/m 20 Mei 2012 in Ny-Hotton in de Belgische Ardennen.

ballonstof

Nadat wij als ’Erik Pals wedstrijdteam’ Bestaande uit: Piloot Erik

T e ks t e r i k p a ls , f o t o ’s: D jorry Simoen

OP en be l g i s c h k a mp i oe n s c h ap 2 012 Vol verwachting vertrokken wij vanuit het ‘hoge Noorden’

te hoog gevaren had en daardoor zijn resultaat 4 tot 5 kilome-

richting de Ardennen, waar we na een reis van zo’n 4 uur

ter slechter werd dan nodig. Dit leverde een ‘één na laatste’

arriveerden. Na het aanmelden/inschrijven gingen we naar

plaats op. Een beginnersfout zullen we maar zeggen aange-

ons huisje, waar we de komende dagen zouden verblijven.

zien dit de eerste keer was dat hij deze opdracht kreeg. Bij de

Gelukkig waren we na het lezen van enkele recensies, geheel

Maximum Distance eindigden we in de middenmoot. Hierdoor

voorbereid op het iet wat muffe huisje. Na een onrustige

kelderden we wel in het klassement naar een 19e plaats,

nacht, met weinig slaap, waren we klaar voor de eerste vaart.

helaas. Maar toch heb ik enorm genoten van deze vaart.

Deze was op 17 mei ‘s morgens om 06.00 uur en bestond

De volgende vaart op 18 mei ‘s morgens werd afgelast van-

direct uit maar liefst 5 opdrachten te weten: Shortest Flight,

wege een passerend front met regen. Erik was zo sportief om

Judge Declared Goal, Maximum Distance Double Drop, Judge

zijn crew te laten slapen, aangezien het weer erg duidelijk

Declared Goal en Landrun. Deze eerste vaart ging naar beho-

was. We besloten, nadat iedereen wakker was, even een kijkje

ren met scores in de middenmoot en de 4e opdracht, Judge

te nemen in de Grotten van Hotton, die erg mooi zijn en waar

Declared Goal, werd zelfs gewonnen! Dit betekende na de eer-

wij verschillende ballonteams tegen zijn gekomen.

ste vaart een 14e plaats in het klassement in een deelnemers-

Voor de avondvaart zag het er wel weer gunstig uit en weder-

veld van 29. De sfeer zat er natuurlijk goed in na het winnen

om 2 opdrachten: Een ‘Pilot Declared Goal’ (doel door piloot

van deze task. De tweede vaart ‘s avonds ging ook door en ik mocht mee

Nederland en België organiseren om beurten een open

in de mand. Hij bestond uit 2 opdrachten namelijk een ‘3D

kampioenschap, waarbij een overall winnaar is en een

Shape Task Pilot Declared Pie’ en een Maximum Distance.

landskampioen voor België en Nederland. Dit jaar was de

De eerste task houdt in dat er een virtuele ruimte in de lucht

beurt aan België en waren de Nederlanders te gast.

wordt vastgesteld door de piloot waarbinnen hij een zo groot mogelijke afstand moet afleggen. Deze ‘taart’ wordt naar het midden toe hoger en heeft 3 ringen. De afstand in het midden telt 3 keer de ring daarnaast 2 keer en de buitenste ring 1 keer. Helaas had Erik zijn hoogtemeter niet goed ingesteld en bleek dat hij een groot gedeelte van deze task circa 300 voet

ballonstof 28

zelf te bepalen 3 - 8 km van de startplaats) en een ‘Hesitation

ook niet erg slecht en leverde een 10e plaats op. Tussen de

Watlz’. De resultaten van deze opdrachten waren laag in de

vaarten door, bood Sanne Haarhuis aan, een verkorte cursus

middenmoot met respectievelijk afstanden van 84 en 135

heliumballonnen meten te geven. Verschillende piloten en cre-

meter. In het klassement stonden we nu 22e.

wleden waren daarbij aanwezig en ik heb er veel van geleerd,

Vaart 4: De ochtendvaart op 19 mei ging ook door met zeer

waarvoor dank!

goed ballonweer. Dit was denk ik voor velen de mooiste vaart. We kregen 3 opdrachten: wederom een ‘Virtuele taart’, een doel door de wedstrijdleiding bepaald en een zogenaamde Angle (dit betekent een zo groot mogelijke afwijking maken vanaf een bepaalde koers). Nu was Erik gelukkig goed voorbereid voor de ‘taart’ en de hoogtemeter was goed ingesteld. Hij ging mooi door het hart van de taart op exact de goede hoogtes wat resulteerde in een mooie 6e plaats. Vervolgens doorvaren naar het doel wat op een soort van eiland lag omsloten door water en een spoorlijn. We kwamen met een 10-tal ballonnen gelijktijdig bij het doel en zaten zo ongeveer aan elkaar vastgeplakt, wat

een mooi schouwspel opleverde. Vlak voor Erik zat Steven Vlegels uit België die als enige van deze ballonnen wel een windje naar links kon vinden en precies op het doel aanvaarde. Hij legde de marker met grote precisie op slechts 1 centimeter v/h kruis. Een hele knappe prestatie. Erik zat evenals de meeste ballonnen iets te ver naar rechts en gooide op 31 meter v/h doel wat resulteerde in een 16e positie. De laatste opdracht ging

pauze een verloting waarbij een verpakking koffiemelkkuipjes

buien. Daarom hadden we tijd genoeg voor onze besloten

gewonnen kon worden.

bonte avond in ons huisje, die er natuurlijk ook bijhoort als je

Helaas werd ook de laatste ochtendvaart op 20 mei afgelast

een aantal dagen ‘op kamp’ bent. Deze avond stond bol van

wegens buiendreiging. Wij waren erg teleurgesteld, aangezien

creatieve activiteiten zoals, dans, muziek en cabaret. Met in de

de vaart naar onze mening achteraf best door had kunnen gaan. Maar zoals de organisatie zelf zei: veiligheid voor alles! Dit betekende uiteindelijk een 21e positie in een deelnemersveld van 29 ballonvaarders en 6e van de 8 Nederlanders. Voor een debutant zijn we niet ontevreden zeker niet gezien het zeer sterke deelnemersveld met zeer ervaren wedstrijdpiloten. Na de prijsuitreiking, waar Erik nog een gouden marker kreeg voor zijn winst op task 4 en een lekkere barbecue zijn we weer huiswaarts gereden naar ‘Grunn’. Wij hebben enorm veel geleerd en het was een geweldig mooie ervaring! Ik wil daarom ook iedereen bedanken voor alle hulp, tips, gezelligheid en (sterke) verhalen! Volgend jaar weer een nieuwe poging en dan een ‘thuiswedstrijd’ in Wezuperbrug waar dan het NK/BK wordt gehouden.

Uitslag Over all

België

Nederland

1 . He n k b ro e d ers, Nederland

J an Timm ers

Henk Broeders

2 - D a v i d Li n e k , C zechië

Phili p e de Cock

J an F okken

3 . J a n T i mme r s, B elgië

S te ven Vle gels

Jo hannes Kooistra

ballonstof

De avondvaart werd helaas afgelast wegens aankomende

ballonstof 30

F AI/ CIA co nf eren TIE 2012 Van 21 tot 24 maart 2012 had in Birstonas (Litouwen) de jaarlijkse CIA conferentie plaats. De eerste 2 dagen zijn het de verschillende werkgroepen, subcommissies en commissies die samenkomen om hun agendapunten te bespreken. Op de conferentie zelf worden dan de uiteindelijke beslissingen genomen. t e ks t e n f oto’ s: lu c van geyte

Aanwezig voor Nederland: Mathijs de Bruijn (delegate); voor

Rules S ubcommittee Scoring

België: Luc Van Geyte (delegate), Rudy Paenen (alternate) en

Aanpassing van het competition operation handbook aan de

Cees Van Helden (observer).

nieuwe AXMER.

58 landen zijn lid van de FAI, daarvan zijn er 47 landen met ballonactiviteiten. Op de conferentie waren 24 van deze

N ew T echnologie Working Group

landen aanwezig. De conferentie start met een hele reeks

Actueel heeft 90 CIA-loggers. Bedoeling is om in 2012 nog 20

standaard verplichtingen, zoals goedkeuring voorgaande

toestellen aan te schaffen. Tot op de dag van de conferentie

verslagen, aanwezigheid, volmachten etc. Dan was het de

werden deze toestellen 560 maal gebruikt tijdens wedstrijden.

Secretaris-generaal van de FAI, Jean-Marc Badan, die het ope-

Organisatoren van wedstrijden kunnen deze loggers huren.

ningswoord op zich nam.

Meer info bij de sportcommissie KBBF en de DBCC.

De FAI heeft een nieuwe locatie gevonden in Lausanne. Ook werd er hard gewerkt aan de website (www.fai. org) en maakt deze ook gebruik van de modernste media (Twitter, Facebook, Flickr etc.) J a a r v e r s l ag

Traditiegetrouw komen dan alle landen aan het woord met hun jaarverslag. Hieruit kunnen we alvast enkele meegeven :

CHN: in China zijn er 260 ballonnen actief (slechts 2 herstellers), zijn er 400 piloten en 2 opleidingscentra die jaarlijks zo’n 40 piloten opleiden. Aan het nationale kampioenschap nemen gemiddeld 50 piloten deel. LTU: Na het Europees kampioenschap voor vrouwen (in 2010) is het aantal vrouwelijke piloten in Litouwen verdubbeld. S u b commi ssies en w erkgr o e pen

De verschillende subcommissies en werkgroepen kwamen dan aan bod om hun plannen, wijzigingen en opmerkingen te laten goedkeuren door de conferentie. Een kort overzicht: R u l e s Su b c ommittee AA

Er werd een aangepaste versie opgemaakt voor de Gordon Bennett Race 2012. De wijzigingen hebben vooral te maken met het verhogen van de veiligheid. R u l e s Su b c ommittee A X

Een hele dag lang heeft men samengezeten om wijzigingen aan te brengen aan de regels. Intussen zijn op de site van de FAI (en DBCC en KBBF) de nieuwe AXMER beschikbaar.

foto 1

foto 3

Tijdens de conferentie moet men ook beslissen waar de volgende kampioenschappen gaan plaatshebben. Elke organisator komt zijn wedstrijd voorstellen en nadien maken de aanwezige landen hun keuze. Een overzicht:

ballonstof

WEDSTrijdka l e n d e r

1st FAI Junior World Hot Air Balloon Championship

Litouwen, 22-29 mei 2012 World Balloon Trophy Luxemburg, 11-15 juli 2012 20th FAI World Hot Air Balloon Championship Battle Creek, USA, 17-25 augustus 2012 56th Coupe Aéronautique Gordon Bennett Toggenburg, Zwitserland, 31 augustus - 8 september 2012 2nd FAI Hot Air Balloon European Woman’s Championship

foto 4

Germany, 17-22 september 2012 57th Coupe Aéronautique Gordon Bennett Nancy, France, 23-31 augustus 2013 18th FAI European HAB Championship, Wloclawek, Polen, 8-14 september 2013 1st Woman World Championship Leszno, Polen, 8-14 september 2013 21th World Hot Air Balloon Championship Sao Carlos, Brazilië, 18-27 juli 2012

foto 2

Bij de foto’s : Foto 1: v .r.n.l. Han s Äker stead-vi ce pres ident, J C W e b e r president en Alex nagor ski- s ecretari s van d e C IA Balloon Commi sion Foto 2: D e afgevaardigden van de ver sch illende l a n d e n beraden zi ch voor de stemmingen Foto 3: Mathij s de bruijn met de keuze s voor N ede r l a n d Foto 4: D e keuze s voor de Belgi sche alternate del e g a t e R udi paenen zijn een stuk minder eenvoud i g

ballonstof 32

Te c h n i c a l Us e r Con s u l t a t ion KNMI 2 0 1 2

een ballonnetje oplaten i s ook bij de knmi niet onge b r u i k e l i j k

Elk jaar vraagt het KNMI een aantal gebruikers van haar producten om deel te nemen aan het ’Technical User Consultation’ (TUC). Doel van zo’n dag is goed contact houden met de afnemers van de KNMI producten, de klant op de hoogte te houden van ontwikkelingen bij het KNMI, maar ook de klant te vragen mee te denken bij allerhande zaken. Er zijn deelnemers van grote en kleine luchtvaart, mensen van de luchtmacht en verkeersleiding. T e ks t e n f oto: h uib hol steijn

Altijd is er een goed verzorgde lunch en deelnemers kunnen

Ook was er uitleg over het experimentele HARMONIE model.

een korte excursie doen op de KNMI campus in De Bilt.

Daar wordt nu al op experimentele basis mee gewerkt en dit

De weerkamer kon worden bezocht, de afdeling seismologie

model gaat in de toekomst HIRLAM vervangen. Het grafische

of je kon zien hoe de dagelijkse weerballon wordt opgelaten.

deel van dit model is indrukwekkend om te zien. Straks ook op

Ook werd er toelichting gegeven hoe weerinformatie wordt

je Ipad of laptop in het veld te zien!

verzameld van met name de lagere luchtlagen door samenwerking met de KLM.

Het KNMI heeft een bezuinigingsopdracht die niet mis is. Bij dit onderwerp kwam de nieuwe ballonverwachting ook aan

KNMI werkt samen met KLM om met name in de lagere

de orde. Beter en goedkoper (geen meteobandje meer) is de

luchtlagen metingen te doen van meteorologische data.

opzet.

Het resultaat is het project Business Case AMDAR (Aircraft Meteorological Data Relay) waarbij dertig KLM-vliegtuigen uit-

input gevraagd

gerust zijn met software om wind- en temperatuurmetingen

Voor wat betreft de nieuwe ballonverwachting is afgesproken

te versturen als ze in de buurt van Schiphol vliegen. Hierdoor

dit model te evalueren aan het eind van het ballonseizoen.

krijgt de weerkamer tenminste elk uur een profiel beschikbaar.

Heb je dus input hiervoor mail die dan kort en bondig naar:

AMDAR is zo een belangrijke extra informatiebron voor de

huib.holsteijn@knvvl.nl.

meteoroloog.

ballonstof 34

Bal lo nv a r e n i n Mol d av i ë Sergiu Zavulan is één van de drie ballonvaarders die Moldavië rijk is, en hij organiseerde in mei jl. een ballonevenement met de prestigieuze naam The 1st Hot Air Balloon Fiesta of Moldova. En met drie ballonvaarders die samen over 2 ballons beschikken, ben je als organisator in grote mate afhankelijk van buitenlandse deelnemers. t e ks t e n f oto’ s: han s van h oesel

Uiteindelijk maakten 7 teams het feestje mogelijk: 2 uit

ons land van vier decennia geleden. Ambtenaren van de

Moldavië, 1 uit de Oekraïne, 1 uit Rusland, 1 uit Roemenië, het

civil aviation die alles kunnen vertellen over het vliegen

fabrieksteam van Kubicek uit Tjechië en uw scribent die voer

met Migs en meteoinformatie geven met hoogtewinden

met een in Roemenië geregistreerde ballon (ex PH-BIB).

op flightlevelniveau en dat soort zaken. Van ballon-

Bij ballonvaren denk je niet in de eerste plaats aan Moldavië.

varen hebben ze net zoveel kennis als de gemiddelde

Het land is ronduit arm, staat onder grote invloed van Rusland

Nederlandse ballonvaarder van Das Kapital van Karl Marx.

en probeert daar met alle macht onderuit te komen. Het richt

Reden voor onze gastheer om tijdens de persconferentie

zich dan ook op buurland Roemenië, waarvan het ooit deel

aan de persmuskieten vooral de omvang van de ballon-

uitmaakte, en de rest van Europa.

vaart in het westelijk deel van Europa te benadrukken. En

Duidelijk valt waar te nemen dat de bevolking het niet breed

hoe het ook in Moldavië zou kunnen.

heeft. Het land is in grote mate afhankelijk van export van agrarische producten en brengt voortreffelijke wijnen voort.

Tijdens het evenement waren 6 ballonvaarten gepland,

De hoofdstad is Chisinau, er valt niet zoveel te beleven, eigen-

zowel een ochtend- als een avondvaart. Gelukkig werd dit

lijk niks. Behalve dan de vele begraafplaatsen van gesneu-

onzalige voornemen teniet gedaan door de weersomstan-

velden uit allerlei oorlogen. Bijzonder is dat Moldaviërs erg

digheden en konden er uiteindelijk 3 ballonvaarten met

aan eerbetoon hechten en niet uitzonderlijk is dat op deze

veel wind aan het logboek worden toegevoegd.

begraafplaatsen complete familiereünies plaatsvinden, inclu-

De ochtendbriefing begon om 5 uur en was eigenlijk niet

sief gezamenlijke barbeque. De burgemeester van Chisinau

veel meer dan amicaal overleg over welke opstijglocatie

heeft recentelijk gepoogd om een dergelijk gebruik van de

zou worden gekozen. De Moldaviërs leerden snel: de twee-

begraafplaatsen te matigen, meer dan eens ontaardde zo’n

de ochtend werd al een white board voor de briefing gebruikt

familiebijeenkomst in een bachanaal.

en werd de briefing ook centraal aangestuurd. Dat was ook

Ook opvallend is de erbarmelijke staat van het wegennet.

wel nodig want met 7 piloten die het allemaal precies wis-

Er schijnt een chronisch gebrek aan witte verf te zijn want

ten te vertellen hoe het moest, was het moeilijk om tot een

wegenbelijning zie je nauwelijks. Gevolg is dat het verkeer

gezamenlijk besluit te komen. Voor mij was het wederom een

kriskras door elkaar rijdt en de breedte van de weg bepaalt

bevestiging van het feit dat het democratisch inspraakmodel

eenvoudigweg het aantal auto’s dat naast elkaar kan rijden.

in de luchtvaart nog nooit tot een veilige(re) situatie heeft

Ballonvaren in Moldavië is te vergelijken met de ballonvaart in

geleid. Maar dat terzijde.

d e i m p os a nte toegang tot de w ijnkelders van Milestii Mic i

Er waren ook een paar hindernissen: zo was het bijvoorbeeld niet toegestaan om over de stad te varen, op het vliegveld te landen en nog wat van die dingetjes. Een stukje Moldavië heet Transnistrië, het gebied noemt zich republiek en gedraagt zich ook als zodanig. Er wonen voornamelijk Russen en die worden beschermd door een complete Russische legereenheid. Het is duidelijk dat het hier om geo-politiek machtsvertoon gaat van door Rusland geleide separatisten. Het is ook een gevaarlijk gebied met milities die erg makkelijk hun wapens tevoorschijn halen en ze ook gebruiken. Kortom, de boodschap was: wat er ook gebeurt, landt onder géén beding in

ballonstof 35

Transnistrië en blijf zo mogelijk ook buiten schootsafstand van

Op de dag dat er helemaal niet werd gevaren gaf het team van

de grens!

Kubicek een interessante bedrijfspresentatie. Met dank aan

En die grens ligt op slechts 30 km van waar wij doorgaans

Michael Suchy.

opstegen. Spannend was het wel met windrichtingen die vaak tientallen graden afweken van de forecast.

Zoals al eerder aangegeven: Moldavië is geen rijk land. Afgezien van de rust en de natuur zijn de grootste toeristische

Opvallend was dat er maar weinig piloten tijdens de turbu-

attracties de wijnkelders. Beslist een aanrader. Die wijnkelders

lente starts een quick release gebruikten.

liggen vaak op tientallen meters diep onder de grond in mij-

Gevolg daarvan was dat je met regelmaat hele hordes zag

nen waar vroeger leisteen werd gewonnen. De gangenstelsels

zwoegen om de ballon onder controle te houden. Een komisch

strekken zich vele tientallen kilometers uit. Je rijdt er gewoon

gezicht was het wel: al dat volk dat achter de ballon aanrende.

met een auto of touringcar in, bewondert de miljoenen flessen wijn in diverse productiestadia en aan het eind van zo’n tour

Het evenement mocht zich verheugen in grote belangstelling

geniet je van een voortreffelijk diner waaraan dan tegelijkertijd

van de media en het publiek. De verschijning van de Russische

een wijnproeverij verbonden zit. Héél indrukwekkend en beslist

ballon leidde zelfs tot grote publieke consternatie. Het geval

een must voor de spaarzame toerist.

wilde dat het artwork van deze ballon uit driemaal de letter M bestond (zie foto). Die 3 M’s waren synoniem voor een

Of ballonvaren in Moldavië een grootse toekomst tegemoet

Russische crimineel die vele miljoenen achterover had gedrukt

gaat, dat valt nog te bezien. Gelet op het klimaat en het land-

bij een pyramidebelegging. Hij had er 8 jaar voor in de bak

schap, zijn er zeker mogelijkheden. Maar ja, wat moet je als de

gezeten en was recentelijk vrijgekomen. Bij het zien van de

bevolking tot de armste van Europa behoort? Voor wie het ook

bewuste ballon vreesden de Moldaviërs dat de crimineel

eens wil meemaken: als het aan Sergiu Zavulan ligt dan komt

opnieuw met louche zaken bezig was en begon prompt ver-

er zeker een vervolg op dit evenement. En dat met een budget

ontrust massaal de organisatie te bellen! Ook dat leverde weer

van € 5500,- want hiermee moest de sympathieke Moldaviër

veel media-aandacht op.

het evenement bekostigen …

ballonstof

In deze kolommen wordt weinig aandacht geschonken aan een – voor veel ballonvaarders – belangrijk fenomeen: de prijsstelling van een ballonvaart. tek st: Han s van hoe sel

foto’s: Ben bläss en Han s van ho e se l

E e n bes c h o u wing ov e r d e tick etprijs En d a n m o et je nog w erken ook!

Belangrijk, omdat veel ballonvaarten in Nederland en België

werden op effecten, makkelijk verkrijgbare financieringen,

met een commercieel oogmerk worden uitgevoerd. De basis

dubbele inkomens etc. werd het voor een steeds groter deel

waarop dat gebeurt is nogal verschillend: er zijn grote en

van het publiek mogelijk om zich de luxe van een ballonvaart

kleine operators en er zijn ballonvaarders die dan weliswaar

te permitteren. Ook het aspect van ‘me too’ speelde een rol:

niet afhankelijk zijn van betaalde ballonvaarten, maar in meer

‘mijn buurman een ballonvaart? dan ik ook!’

of mindere mate de inkomsten belangrijk vinden om te kun-

De vraag naar ballonvaarten ontwikkelde zich in een rap

nen ballonvaren.

tempo, het aantal commercieel opererende ballonvaarders

Slechts een héél kleine groep kan het zich veroorloven om de

nam evenredig toe met de grootte van ballons. Zo ontstond er

ballonvaart louter als liefhebberij te beoefenen, danwel zegt

een hele industrie.

geen boodschap te hebben aan de mogelijkheid om betalende

Nu, ruim drie decennia later, is het aantal aanbieders toegeno-

passagiers - laten we ze ‘gasten’ noemen - mee te nemen

men tot ver over de honderd. Als de gegevens van de handels-

tijdens hun ballonvaarten.

registers op de juiste wijze worden geïnterpreteerd, dan zijn er

Aandacht (op persoonlijke titel) voor het laatste taboe in de

zo’n 120 grote en kleine aanbieders van ballonvaarten (som-

ballonvaart.

mige aanbieders werken met verschillende handelsnamen). Was aanvankelijk de prijs voor een gast om een keertje mee te

Ruwweg 30 jaar geleden begon in Nederland de hetelucht-

varen ƒ 350,- veel is er niet veranderd. Ondanks alle prijsstij-

ballonvaart letterlijk en figuurlijk van de grond te komen.

gingen en kostenverslindende voorschriften zijn commerciële

Aanvankelijk waren het een paar pioniers die het een avon-

operators al blij als ze heden ten dage hun tickets voor € 165,-

tuurlijke bezigheid vonden en hun nek uitstaken om met

per persoon kunnen slijten.

wat primitieve middelen met de wind mee te waaien. Al snel

Een prijsbewuste consument - en dat zijn er steeds meer - kan

ontdekten deze pioniers dat er geld mee te verdienen was. De

momenteel al een slag slaan door voor € 135,- te boeken. En

conjunctuur hielp daarbij een handje mee. Liefhebbers die mee

dat voor TWEE personen! Je hoeft bepaald geen whizzkid te

wilden varen, betaalden daar grif ƒ 350,- tot ƒ 450,- voor.

zijn om dat soort aanbiedingen op internet tegen te komen.

Twee vaarten in het weekend met een 77-er leverde dan al

Daarmee is de prijs voor een passagiersticket door de magi-

gauw méér geld op dan een weekje buffelen via het uitzend-

sche grens van € 100,- per persoon gezakt.

bureau.

Wie had dat 30 jaar geleden kunnen vermoeden?

Kortom, het feest voor de ballonvaarders in NL, en ook in

Voor veel commerciële operators zijn deze prijzen nauwelijks

andere landen, kon beginnen.

meer kostendekkend. Vraag is, of die neerwaartse prijsspiraal

Dankzij de voortgaande conjunctuur, de winsten die behaald

een trend is. Het antwoord is niet eenvoudig, immers ener-

Inmiddels zijn we in NL en B ook bekend met het verschijnsel

omstandigheden die in de richting gaan van een andere magi-

van bemiddelaars, zoals bijvoorbeeld Groupon. Deze firma’s

sche grens: die van een ticketprijs van € 200,- en hoger.

bedingen zogenaamde hoge kortingen voor hun consumenten en presenteren dat vervolgens als een deal. Kenmerkend zijn

Voor de korte termijn is het mak-

daarbij de hoge kortingen die op het

kelijk om snel omzet te genereren

gebruikelijke tarief worden gegeven.

door (te) lage prijzen voor een bal-

De bemiddelaar ontvangt daarbij een

lonvaart te hanteren. Het heeft er

fee van soms enkele tientallen pro-

echter alle schijn van dat tarieven

centen als provisie voor elke deal die

van minder dan € 100,- per per-

wordt verkocht.

soon, een tijdelijk karakter hebben.

Van belang is dat de consument die

Immers, je hebt niet alleen omzet

van een dergelijke deal gebruikmaakt,

nodig om je toko te runnen, maar

de korting kan verifiëren op de web-

om dat blijvend te kunnen doen is

site van de ballonoperator.

er méér nodig: winst! Elke ballon-

Naar verluidt zijn daar enkele ballon-

vaarder wéét wat een ballonvaart

vaarders de mist mee ingegaan, de

hem kost. Wat-ie er méér voor

gepresenteerde prijs-met-korting van

krijgt is winst. Ervaring leert dat

de deal bleek bij nadere beschouwing

tickets van minder dan zo’n € 125,-

het gebruikelijke tarief te zijn …

per persoon niet echt bijdragen

Een ballonvaarder die een deal wil

tot een significante bedrijfswinst,

aangaan met een bemiddelaar kan

ongeacht het aantal tickets dat per

echter toch maatregelen nemen om

seizoen worden verkocht. ’t Is wel

ongewenste prijserosie tegen te gaan.

lekker voor je liquiditeitspositie.

Het werkt bijvoorbeeld als volgt: Open een website met een andere

Een rol speelt ook het verwachtingspatroon van het publiek dat

handelsnaam of ontwikkel een aparte een ballonbon uit 1784

zich de luxe van een ballonvaart

landingpage op de bestaande website.

permitteert. Een (te) lage prijs van een product of dienst kan

Vermeld daarop prominent de gepimpte ticketprijzen van -

ook een negatief effect bij de consument teweegbrengen in

bijvoorbeeld - € 299,- per persoon. Als je dan met een bemid-

de sfeer van: ’t lijkt me te goedkoop, ’t zal wel niks zijn’, of:

delaar de prijs van een deal overeenkomt van, bijvoorbeeld,

‘d’r zal wel iets mee aan de hand zijn’. Die laatste gedachte

€ 179,- dan kun je, onder verwijzing naar de tarieven op je

kan ook opkomen bij collega’s van een stuntende aanbieder …

tweede website, een korting geven van méér dan 40%.

Over imago gesproken!

Je moet dan wel bedenken dat de bemiddelaar ook nog van die € 179,- betaald moet worden!

Een andere magische grens is die van een ticketprijs van

Die provisie kun je dan ook makkelijk betalen, je hebt immers

€ 200,- en méér. Voor veel commerciële operators een droom-

op je promotiekosten bespaard.

prijs! Eindelijk een reëele prijs, hoor je ze vaak verzuchten. Ticketprijzen van € 200,- en hoger voor een ballonvaart kom

Er zijn nog andere mogelijkheden om middels intelligente

je eigenlijk alleen tegen bij vaarten in en over safariparken

pricing acceptabele tarieven te hanteren. Kijk daarbij naar de

in verre buitenlanden. Denk daarbij aan landen als Kenya en

methoden waarmee low cost airlines hun tickets aanbieden.

Tanzania. Een dergelijke ticketprijs mag dan een aantrekkelijke

Als we de financiële pagina’s mogen geloven, dan maken die

optie lijken, het is zeer de vraag of de consument wel bereid is

maatschappijen florissante winsten, zelfs in deze economisch

om zulke bedragen neer te tellen.

uitdagende tijden. Kortom, het zijn ontwikkelingen die (com-

Uit menig review van safari-passagiers blijkt namelijk dat het

merciële) ballonvaarders best wel kansen bieden.

de mensen het simpelweg ontraden wordt om een safari-

Immers, dankzij websites van aanbieders met dergelijke fancy

ballonvaart te maken. Immers thuis kan een ballonvaart véél

ticketprijzen ontstaat een grotere variatie in het tarievenland-

goedkoper worden geboekt. (zie: www.tripadvisor.co.uk/

schap. En niet onbelangrijk: het publiek went zo aan hogere

Attraction_Review-g297913-d735121-Reviews-or10-Serengeti_

- en misschien ook wel meer realistische - ticketprijzen.

Balloon_Safaris-Arusha.html#REVIEWS). Veelzeggend is dat tickets van € 200,- en véél hoger toch wel

Daarmee komt de magische grens van € 200,- per persoon dan

worden ervaren als overbetaald.

toch nog een beetje in zicht.

ballonstof

zijds zijn er signalen die daarop wijzen, anderzijds zijn er ook

ballonstof 38

E ur opE, h e r e i com e

vervo lg

wat voorafging: Angele is hals over kop voor wedstrijdvaren gevallen. nog maar een paar jaar piloot wordt ze besmet met het competitievirus. Samen met Sanne haarhuis als co piloot, jan oudenampsen en bert stuiver als coaches en Nico Thevissen als trouwe crew wil ze deelnemen aan het europees kampioenschap voor dames. TEKst : a n g ele linder s foto: Berte konin g

En dan komt de mail met de officiële uitnodiging voor het

Jan was zo gastvrij dat we met de caravan in de wei konden

dames EK, snel invullen, terugsturen en betalen. Zo nu zijn we

staan. We waren er op tijd dus eens even rondkijken wie er

er zeker van dat we mogen meedoen.

mee de lucht in wil om al een beetje voor te bereiden op de

Nu wordt het tijd om zoveel mogelijk informatie te verzame-

dag erna. We hebben een korte vaart gemaakt, alles werkte

len over het wel en wee van een wedstrijdvaart. Wat daar

en we hadden niks vergeten.

allemaal bij komt kijken, de regelementen, de opdrachten en

’s Morgens in alle vroegte op naar de briefing, het was een

de korte tijd natuurlijk.

beetje onzeker want het was iets mistig, maar gelukkig de

Tja, de beste voorbereiding is toch gewoon wedstrijdvaarten

vaart ging door. Zo ging het met de avondvaart ook tot op

meedoen en al doende leer je. Zo zijn we op 24 maart (ver-

het laatste moment denken dat het niet doorgaat en dan

jaardag van mijn oudste zoon) in Wezuperbrug geweest bij de

toch. Ik was dus niet echt voorbereid om te gaan varen maar

One Day Fly. Geweldig georganiseerd, op een geweldig park

ook dat was een leermoment. Je moet er altijd van uit gaan

met mooie huisjes, ja het oog wil ook wat. We zijn namelijk

dat de vaart doorgaat. De ochtendvaart ging redelijk maar

de avond ervoor daarheen gereden want dat waren 3,5 uur

’s avonds bakte ik er weinig van. Alles bij elkaar opgeteld was

rijden, zo hadden we nog een beetje nachtrust.

ik een na laatste.

Al na de eerste briefing hadden we veel geleerd en het makkelijkste was, niet kletsen maar werken. Je ziet iedereen weer

Een tijd later heb ik samen met Sanne, Caroline, Jan en Nico

na lange tijd en dan klets je en de tijd vliegt om. Dan komt de

eens doorgenomen wie er wat gaat doen en dat gaf veel

tijdnood en kom je als laatste op het veld aan, vertrek je als

duidelijkheid. Na een paar weken hebben we een oefenvaart

laatste en eindig je als laatste bij de eerste opdracht. Oh jee,

gemaakt en die was zeer lastig met keer op keer een verande-

nou de volgende opdracht moet beter en dat was gelukkig

rende windrichting. We hebben toen wel geleerd dat gezellig-

ook zo, een 2e plaats, dat doet je goed. Alles bij elkaar opge-

heid ook zeer belangrijk is en zo gaan we ook naar het EK.

teld stond ik op de 7e plaats van de 9 deelnemers. Ik ging met

Vol goede moed met veel informatie en een mand vol plezier.

een tevreden gevoel naar huis. Ik was niet als laatste geëindigd en dat was voor mij het belangrijkste.

Tot over een paar maanden

De volgende wedstrijd kwam er al weer aan en die was in

Angele Linders

Exel, daar waar alles begonnen is. Vol goede moed met ballon en caravan op weg naar camping Oudenampsen.

• Onderhoud incidenteel • Onderhoud jaarlijks • ARC Inspecties • ARC verlenging • Bewaking permanente luchtwaardigheid • Aanschaf van uw ballon

• Lindstrand • Cameron • Thunder and Colt • Sky

• Kubicek • Kavanagh • Schroeder • Ultra Magic

Lindstrand Holland / Noordelijk Ballonvaartcentrum is een EASA Subpart F erkend onderhoudsbedrijf en een CAMO + organisatie. Ons erkenningsnummers zijn NL.MF.3060 en NL.MG.8060. U kunt bij ons terecht voor, Jaarlijks-, en incidenteel onderhoud een ARC inspectie en ARC verlenging en bewaken van de permanente luchtwaardigheid van uw ballon. Dealer Lindstrand Balloons. 0513 41 75 03 • www.lindstrand.nl

Blijf op de hoogte... overal...

twitter.com/CameronBalloonP facebook.com/CameronBalloonPromotions • Onderhoud, inspecties en ARC’s • Verkoop Cameron ballonnen en toebehoren • Dealer Garrecht transponders

Ballonstof zomer 2012

Articles inside

Mercat del Ram Ballon Trofy Miriam Martens