Ballonstof voorjaar 2013 by Koninklijke Nederlandse Vereniging voor Luchtvaart (KNVvL)

Ballonstof HÉT B A LLON MA GA ZI N E VA N N ED ERLA N D & BELGIË

V O O R J A A R

2 0 1 3

IN DIT NUMMER O.A.:

Rutger Coucke uit het bestuur - In memoriam Hans Zoet Jump out of Belgium - WEC 2015 naar Nederland Hotspot Eindhoven - Chateau d’Oeux -Filsmooz - CIA anual Ufo of Uas? - www.myballoons - Windsond Ballonstof is een uitgave van de KNVvL Afdeling Ballonvaren in samenwerking met de KBBF

Balloon Academy

Losse nummers € 3,95

Meer dan 20 jaar innoverende technologie.

S CH R O E D E R fire balloons –

Vaartje maken? … Graag! Heteluchtballons en meer „Made in Germany“ Uw CAMO + voor alle merken Theo S C H R O E D E R fire balloons GmbH · Gewerbegebiet Am Bahnhof 12 · D-54338 Schweich · Tel. + 4 9 6 5 0 2 9 3 0 -4 Fax + 4 9 6 5 0 2 9 3 0 - 5 0 0 · mail@schroederballon.de · www.schroederballon.de · CAMO plus DE.MF/MG.0549

ballonstof s

therland

I N H O U D

U heeft, door omstandigheden, wat langer moeten wachten op Ballonstof dan gewoonlijk. Maar daardoor is Ballonstof alleen maar mooier, dikker en lekkerder geworden. Vanzelfsprekend en als beloofd in het vorige nummer besteden we aandacht aan Hans Zoet. En wie kan dat beter doen dan Joop de Wilde, vriend van Hans en trouwe scribent van Ballonstof. Op de condoléance van Hans ontstond het idee om een HZ Memorial Cup in het leven te roepen. Meer daarover op pagina 9. België kent ook een Long Jump. Hollands glorie sloeg toe in Rio en kwam met de hoofdprijs thuis. Nederland gaat het WEC van 2015 organiseren. Bij Eindhoven gaat niet alles even goed in de lucht; toenemende drukte. Lees daarover als u ooit in die buurt vaart. Djorry droomt wat af, en soms wordt zo’n droom werkelijkheid. Er is weer flink in de Alpen gevaren en dit keer doet Miriam Martens daarvan verslag. Een ander verslag is dat van de CIA meeting. Bijgewoond en beschreven door Luc Van Geyte. Hans van Hoesel licht nieuwe regelgeving toe en onthult waarom die regelgeving in het leven is geroepen. Nieuwe ontwikkelingen op computer-ballongebied worden door Remko Wigger en Luc Van Geyte toegelicht. De een over de onderhoudsstatus van uw ballon, de ander over de windmeting. En dan is er nog het prachtige initiatief van de Ballonacademie. Er is zoveel te lezen in deze Ballonstof, dat ik van de opsomming alleen al moe word.

Rutger Coucke afgetreden

Van de voorzitter NL

Van de redacteur België

Luc Van Geyte

In memoriam Hans Zoet

Joop de Wilde

Hans Zoet Memorial Cup

Rutger Coucke/Coen van den Heuvel

Long Jump Belgium

WEC 2015 naar Nederland

Hotspot Eindhoven

Djorry droomt door

Ain’t no mountain high enough

Miriam Martens

Verslag CIA meeting in Brazilië

Luc Van Geyte

UFO of UAS?

My Balloons

Windsond

Ballonacademie

Hans van Hoesel

Frank De Meyer Rutger Coucke

Kapitein S. de GRaaff, 1e Luitenant A. Buitendam Djorry Simoen

Hans van Hoesel

Remko Wigger

Luc Van Geyte Bart Seresia

ballonstof

RUTGER COUCKE I S G EEN B ESTUUR D ER M E E R Één van de ergste dingen die een vereniging kan overkomen is het terugtreden van een ervaren bestuurder. Dat overkwam ons tijdens de voorjaarsvergadering van dit jaar. Rutger Coucke maakte bekend dat hij na 22 jaar bestuurlijke activiteiten een stap terug wil doen. Hij stelde zich niet meer beschikbaar voor een nieuwe periode en hij deed dat om een heel legitieme reden: de gemiddelde leeftijd van het zittende afdelingsbestuur moet omlaag en jongeren moeten gestimuleerd worden om daar invulling aan te geven. Dus maakte Rutger een gebaar. Zo’n twee decennia lang deel uitmaken van een bestuur is een hele lange tijd, zeker in een tur-

bulente omgeving van botsende belangen, soms kinnesinne en vooral snel veranderende omstandigheden vanwege almaar wijzigende regelgeving, is geen sinecure. Rutger was voor velen een duidelijk baken en voor medebestuurders een solidaire collega. Wijze raad, advies en aanwijzingen, Rutger kwam ermee. Dankzij Rutger’s artisticiteit en gevoel voor design heeft KNVvL Afdeling Ballonvaren een duidelijk en herkenbaar beeld gekregen en is Ballonstof een aantrekkelijk medium voor ballonvarend Nederland èn België. Gelukkig heeft Rutger aangegeven om daarmee verder te gaan. Wij zijn daar zeer mee ingenomen! Volgens de nieuwe AOW-regels ontvangt Rutger ergens eind 2016 zijn AOW, wij hopen dat hij die taak - tenminste - nog tot die tijd wil blijven uitvoeren. Het besluit van Rutger overviel ook de collega’s van het afdelingsbestuur. Daarom kon niet worden voorzien in een passend afscheidskado. Daar wordt nu aan gewerkt en worden Rutger en zijn vrouw Judith op een later moment alsnog in de bloemetjes gezet. Rutger, namens je collega bestuursleden: dank, dank, heel veel dank! H A N S V A N H OESEL

OP RO E P Sacha de Boer weg bij het journaal, Paus Benedictus verlaat de troon van de Heilige Petrus, Koningin Beatrix geeft het stokje door aan een volgende generatie. Wie ben ik dan om te blijven zitten? Jarenlang heb ik met veel plezier zitting genomen in het bestuur. In die jaren heb ik ontzettend veel geleerd, veel mensen leren kennen en een wezenlijke bijdrage kunnen leveren aan de ballonvaart in Nederland. Dat schenkt veel voldoening. Ik ben niet zomaar uit het bestuur gestapt. Als ik op de bestuursvergaderingen de tafel rondkeek, zag ik dezelfde - mij inmiddels dierbare - gezichten. Maar vooral hoorde ik dezelfde meningen, dezelfde ideeën. Zo vaak dat ik ze bijna kon voorspellen. Tijd voor nieuw bloed. Ik maakte plaats voor een nieuwe secretaris, Huib. Dat was een mooie aanvulling, maar nog domineerde de oude garde. Daarna trad voetje voor voetje een nieuwe generatie aan in de personen van Hylke en Sanne. Maar het kost tijd, om een bestuur dat al zolang samenwerkt open te stellen voor nieuwe ideeën, nieuw elan. Daarvoor zijn meer nieuwe, ‘next generation’ bestuursleden nodig. Als ik vanaf mijn bestuursstoel de zaal inkeek, zag ik veel jonge, zelfstandige ondernemers, mondige ballonvaarders. Intelligent en daadkrachtig. Zeg maar: bestuurdersmateriaal. Het bestuur van de afdeling Ballonvaren heeft zulke mensen nodig om de problemen die zich voor de ballonvaart voordoen het hoofd te bieden. Ik roep daarom de leden op bij zichzelf te rade te gaan of een functie binnen een verjongd bestuur niet iets voor hen zou zijn. Uit eigen ervaring kan ik zeggen, dat bestuurswerk bij de Afdeling een verrijking voor je is. Buitengewoon leerzaam en dankbaar werk. R U TGER C OUCK E

Balloons en Wilco Air BV.

CO LO F O N Ballonstof voorjaar 2012 Een uitgave van de afdeling Ballonvaren van de Koninklijke Nederlandse Vereniging voor Luchtvaart. Een informatief blad voor ballonpiloten, leden van de KNVvL afdeling Ballonvaren en andere belangstellenden. Ballonstof verschijnt eenmaal per kwartaal in een oplage van 500 exemplaren. De redactie beslist over het al dan niet opnemen van artikelen. De verantwoordelijkheid voor de inhoud van de artikelen komt voor rekening van de betrokken schrijver. De redactie behoudt zich het recht voor artikelen in te korten of te bewerken. Voor België valt de uitgave onder de verantwoordelijkheid van de Belgische Ballonvaart Federatie, Luc Van Geyte. Wie lid wil worden van de KNVvL, afdeling Ballonvaren, kan zich melden bij het secretariaat: 06 2450 1450. redactie: Rutger Coucke [hoofdredacteur], Sanne Haarhuis, Luc Van Geyte [redacteur België] Judith Coucke-Beemer [eindredactie]. medewerkers aan dit nummer: Hans van Hoesel, Joop de Wilde, Frank de Meyer, Rutger CouckeKapitein S. de Graaff, Eerste Luitenant A. Buitendam, Djorry Simoen, Miraim Martens, Luc van Geyte, Re,mlo

Type:

Cameron A-120

Operator:

Air Fun BV

Piloot:

Erik Bosman

Sponsor:

Korek Telecom

Bestemming: Koerdistan [Noord Irak] Fabrikant:

Cameron Balloons Ltd.

Wiggers en Bart Seresia. foto omslag: Miriam Martens opmaak: Rutger Coucke productie en advertenties:

Wij leveren: l Cameron ballonnen en accessoires l Icom radio’s l Flytec instrumenten l Theorie- en praktijk opleiding l Reclame- en passagiersvaarten en zijn een: l EASA erkend onderhoudsbedrijf en CAMO+ gecertificeerd

Advies, verkoop, inspecties, onderhoud, reparaties en opleiding. Easa erkend onderhoudsbedrijf en CAMO + gecertificeerd.

Ontwerpfabriek Van Riebeeckweg 2 1212 EL Hilversum 06 2450 1450 www.ontwerpfabriek.com druk: Drukkerij Print Productions B.V. Nijverheidsterrein 8 1645 VX Ursem Tel 072-5022233 deadlines copy en advertenties: 15 maart, 15 juni, 15 september en 30 november abonnement Abonnement Ballonstof voor niet-leden:

Wilco Air BV Wilco Air BV Walstraat 13 7631 ET OOTMARSUM Walstraat 13 7631 ET OOTMARSUM T: 0541- 293299 F: 0541- 292826 T: 0541-76293299 F: 0541292826 Postbus 7630 AB OOTMARSUM Postbus 76 7630 AB OOTMARSUM

Nederland € 15,- per jaar. België € 17,- per jaar Aanvraag abonnement admin@knvvl.nl

ISSN: 1386 - 1700

ballonstof

Kies ook voor zekerheid en In bestelling kwaliteit, en profiteer van de enorme ervaring van Cameron

ballonstof

VAN DE NEDERLANDSE VOORZITTER Bij de rondvraag tijdens de voorjaarsvergadering werden ongenuanceerde geluiden gehoord over de gelijkstelling van het KNVvL BPL met het EASA LAPL(B), incluis de daaruitvoort komende verworvenheden. Zoals doorgroei naar het FCL BPL, bijvoorbeeld. De geuite kritische noten waren terug te voeren naar de volgende elementen: 1. De houders van het KNVvL BPL zouden hun brevet ’gekregen hebben’; 2. Het KNVvL BPL zou niet door EASA worden erkend; 3. Houders van een KNVvL BPL zouden niet aan het kennisniveau voldoen van het CPL(FB).

Laten we een aantal zaken eens belichten: De houders van een KNVvL BPL hebben wel degelijk een afgeronde opleiding gehad die qua kennisniveau en ervaring vergelijkbaar is met het CPL(FB). Wie de moeite neemt om zich daarin te verdiepen zal niet aan de indruk kunnen ontkomen dat de afgifte-eisen voor het KNVvL BPL proportioneel en in evenwicht zijn met de com plexiteit van het luchtvaartuig (heteluchtballon). Bovendien zijn de afgifte-eisen nadruk kelijk gericht op een veilige uitvoering van ballonvaarten. Dat die afgifte-eisen verantwoord zijn gebleken, tonen de ongevalscijfers: houders van een KNVvL BPL komen niet eens voor in die statistieken! Bij gebrek aan instroom van kandidaten is in 2005 gekozen voor het systeem van mondelinge examinering. Makkelijk te organiseren en zo. Daar is niks mis mee, immers in de jaren 70 en 80 van de vorige eeuw werd elke ballonvaarder mondeling geëxamineerd! Het tweede punt van kritiek dat het KNVvL BPL niet door EASA zou worden erkend en daardoor geen status zou hebben, heeft een reden: EASA erkent géén enkel brevet! Voor wie de status van het KNVvL BPL weten wil, verwijs ik naar het convenant dat wij met de toenmalige minister hebben afge sproken. Zie Staatscourant van 27 juli 2007, pagina 12. Zoals eerder opgemerkt: bij het samenstellen van de afgifte-eisen voor het KNVvL BPL is voor wat betreft het vereiste kennisniveau het proportionaliteitsbeginsel toegepast: datgene wat van belang is voor een veilige ballonvaart, dàt hoor je te kennen. De kenniseisen voor de vakken BAL, MET, NAV en LAW zijn identiek aan die voor het CPL(FB). Ook de praktische eisen zijn identiek aan die van het CPL(FB), met dien verstande dat de marges, bijvoorbeeld voor het levelvaren met en zonder instrumenten, iets ruimer zijn. Om daarom vervolgens te opperen dat gelijkstelling van het KNVvL BPL met het LAPL(B) onwenselijk is, is aanmatigend en ook tendentieus. Immers ballonvaarders die in de jaren 70, 80 en 90 hun brevet behaalden, hadden ook te voldoen aan andere (mindere?) kenniseisen. Worden zij nu ook belet om hun brevet om te zetten? Tot slot: in de Nederlandse ballonvaart kreeg je slechts één

BESTUUR KNVVL BALLONVAREN

brevet(aantekening) bij een pakje boter: het FI(FB). Elke bal-

VOORZITTER: Hans van Hoesel, Leonardus van Veghelstraat 36, 5212 AF

het woord ’didactiek’ kon schrijven of niet, hij leidde en leidt

Den Bosch, T 073 614 26 84, M 06 54 79 35 10, vz@balloonteam.nl

lonvaarder met een minimum aantal vaaruren kreeg op verzoek de bewuste aantekening op z’n brevet bijgeschreven. Of ie nou

onverdroten leerlingen op. En dat allemaal dankzij een inspanningloos verkregen aantekening (die straks goud waard zal blij-

SECRETARIS: Huib Holsteijn, Holterweg 98, 7245 SM Laren gld,

ken te zijn, maar dat terzijde).

M 06 50 677 199, huibholsteijn@mac.com PENNINGMEESTER: Hylke Feenstra,

Ik denk dat het onhoudbaar is als de houders van een FI(FB)

Prins Bernhardlaan 120, 8501 JL Joure, M 06 2283 2107, hylke@enzovaart.nl;

niet voor omzetting van hun bevoegdheden in aanmerking komen omdat hun kenniseisen niet aan de toekomstige FCL

BESTUURSLEDEN: Hendrik Kort, Robijnlaan 12, 9646 BH Veendam, T 0598 63

condities voldoen …

36 63, F 0598 63 31 07, M 06 51 12 53 31, hendrik.kort@planet.nl

Het standpunt van KNVvL Afdeling Ballonvaren is dan ook dat

Sanne Haarhuis, Dr. Van Mierlostraat 20, 4811 NL Breda, M 06 2826 2204,

èlke ballonvaarder zijn verworven bevoegdheden moet behouden, zonder omwegen, zonder beperkingen of wat dan ook.

sanne@sannehaarhuis.nl

Ongeacht of ie houder is van een CPL(FB), een FI(FB) of KNVvL

SECRETARIAAT: Spechtstraat 16, 1223 NZ Hilversum, tijdens kantooruren:

BPL. Laat dat een duidelijk statement zijn!

06 2450 1450, secretariaat@knvvlballonvaren.info WOORDVOERDER: Hans van Hoesel, M 06 54 79 35 10, vz@balloonteam.nl

Een mooi en veilig ballonvaartseizoen toegewenst. HANS V AN HO ESEL

En u had nochtans gezegd dat alles goed ging ... Ik kan dit voorwoord niet anders dan woedend beginnen ! We worden immers overstelpt met vragen (daar is uiteraard niets mis mee, integendeel, we zijn er om informatie te verstrekken) en voor allerhande verzoeken om inlichtingen van onze leden, waarbij de meeste van hun bekommernissen over hetzelfde onderwerp gaan, namelijk EASA. Daarom kreeg een spontane werkgroep met ervaren mensen de absolute ondersteu-

ballonstof

VAN DE REDACTEUR BELGIË

ning van het KBBF. Zij hebben maandenlang alle teksten gelezen, verschillende vergaderingen bijgewoond o.a. bij DGLV, de nodige discussies aangegaan, etc. 8 april is immers een cruciale datum. Resultaat van dit alles waren 2 druk bijgewoonde infovergaderingen voor onze leden (en deze van ProfBallon) in Gent en in Antwerpen. Intussen is er zelfs een bijkomende infovergadering voorzien voor instructeurs en examinatoren. Meteen zien we dat de KBBF op dit ogenblik een heel belangrijke rol aan het spelen is in de toekomst van de ballonvaart en dat de verschillende veranderingen met argusogen moeten bekeken worden. Dat je hiervoor ervaren mensen nodig hebt, dat spreekt voor zich. Een federatie leiden en de belangen verdedigen van alle ballonvaarders doe je niet meer als hobby en vraagt inzet en verantwoordelijkheid van de bestuurders. Sommige buurlanden staan bijvoorbeeld al heel wat verder dan ons en hebben zelfs al een opleidingscentrum voor ballonvaarders. De Europese erkenning is daar de volgende stap. Er is dus nog heel wat werk te verrichten. Bovenstaande is de evidentie voor de leden, maar zo eenvoudig is het allemaal niet. Als je dan pagina 4 van dit nummer gelezen hebt, waar Rutger Coucke na 22 jaar bestuur, ermee stopt, dan verschiet je wel even. Maar lees even zijn eigen tekstje onderaan die pagina en dan zie je dat hij in de zaal bij een ledenvergadering jonge, zelfstandige ondernemers ziet, mondige ballonvaarders, die intelligent en daadkrachtig zijn, in een woord ‘bestuursmateriaal’. Maar hebben wij in België ‘bestuursmateriaal’. Zeker en vast, maar diegenen die in de zaal zitten zetten de stap niet. Op de Algemene vergadering werd door het huidige bestuur gevraagd voor een verlenging van de huidige mandaten voor een periode van 6 maand. Enerzijds om een nieuwe structuur op te stellen voor de KBBF, anderzijds om een goede basis te maken voor een nieuw bestuur. Diegenen die gedurende de afgelopen jaren al hun vrije tijd opgeofferd hebben om de KBBF te brengen waar ze nu staat, geven de fakkel over aan anderen. Er zijn mensen nodig die het eigenbelang opzij weten te houden en geen eigen wetten hanteren. Die oog hebben voor wat buitenaf gebeurt en daarmee zelfstandig aan de slag kunnen. Die informatie kunnen analyseren om dit met anderen te delen. Die verantwoord met financiële middelen weten om te springen. Mensen waarvoor ene bestuursraad niet gelijkstaat met de zoveelste pint aan de toog waar men het laatste nieuws kan meepikken. Die niet steeds hoeven te vragen: wat kan ik doen? Kortom vrijwilligers die besturen en niet bestuurd hoeven te worden. Moet er een nieuwe structuur komen in de KBBF? Jazeker. Op een eerste werkvergadering kwamen al heel wat voorstellen naar boven die nog uitgewerkt moeten worden. Hierdoor kunnen structurele problemen opgelost worden en kunnen functies sneller overgenomen worden.

BESTUUR

KBBF

VOORZITTER/PENNINGMEESTER: Koen De Jonghe, Doornstraat 101, 9140 Temse, T 03 711 24 44, M 0475 48 26 24, koen.dejonghe@balloonfederation.be ONDERVOORZITTER: Peter Van Den Noortgate, Admiraaldreef 37,

Zowel nationaal als internationaal verliezen we immers onze geloofwaardigheid. De KBBF heeft zeker nood aan sterke mensen binnen de raad van bestuur. Mensen met een visie en die initiatieven durven nemen. Ook moet dit

9070 Destelbergen, T 09 228 61 52, M 0475 60 44 66, peter.vandennoortgate@balloonfederation.be BESTUURSLEDEN: Ann Herdewijn, Bochtestraat 40, 2260 Voortkapel, M 0474 47 66 37,

bestuur zorgen voor een toekomstvisie en zorgen voor een structuur die ze vanuit de algemene vergadering in de hand hebben. Kortom, ze hebben u nodig. En, waarom ben ik dan woedend, zult je je wel afvra-

ann.herdewijn@balloonfederation.be Rudy Paenen, Windmolenweg 12, 2040 Antwerpen, T 03 568 65 57, M 0496 82 05 88, rudy.paenen@balloonfederation.be Luc Buyckx, Kluisstraat 18, 2360 Oud-Turnhout,

gen? Wel, de tijd loopt en de KBBF zal zonder werkende krachten stil komen te vallen. Zelfs voor het schrijven van dit voorwoord waren er in het bestuur geen vrijwilligers meer … LUC VA N G E YT E , R E D A CT E UR B ALLONS TOF

luc.buyckx@balloonfederation.be Luc Van Geyte, A. Rodenbachlaan 4, 2547 Lint, T 03 489 36 28, M 0495 22 55 66, luc.vangeyte@balloonfederation.be SECRETARIAAT: Doornstraat 101, 9140 Temse, info@balloonfederation.be WOORDVOERDER: Koen De Jonghe, M 0475 48 26 24, info@balloonfederation.be

ballonstof 8

TEKST EN FO TO : J O O P DE WI LDE

I N M E M O R I A M H A NS Z O E T OP 13 DECEMBER 2012 OVERLEED PLOTSELING IN ZIJN SLAAP OP 73 JARIGE LEEFTIJD HANS ZOET. MET HET OVERLIJDEN VAN HANS IS EEN UNIEKE PERSOONLIJKHEID, EEN PIONIER VAN HET BALLONVAREN IN NEDERLAND EN EEN MARKANTE RADIOPRESENTATOR VAN ONS HEENGEGAAN.

Hans heeft grote betekenis gehad voor het ballonvaren in

Engelse arts Simon Faithfull. Die periode werd gekenmerkt

Nederland. Als één van de pioniers van het allereerste uur

door ballonnen met een kleine inhoud, zwakke branders, het

droeg hij in belangrijke mate bij aan de ontwikkeling van de

ontbreken van brander poles waardoor het dragen van een

ballonsport in Nederland. Als mediaman in hart en nieren

helm een bittere noodzaak was. Veel meteorologische kennis

groeide hij uit tot één van de bekendste ballonpiloten in

ontbrak in die periode. De groep pioniers werd door schade

Nederland. Samen met Ben Bläss ontwikkelde hij de formule

en schande wijzer.

voor de Barneveldse Ballonfiësta die toonaangevend werd voor menig ander ballonfestival in Nederland. Hans Zoet bezat

CHARMANTE GAS THE E R

ook uitnemende commerciële talenten. Hij zag als één van de

In de jaren die volgden groeide het aantal piloten en ballon-

eerste grote kansen om voor bedrijven gastheer in de lucht

nen slechts langzaam. Wie de periode van medio zeventiger

te kunnen zijn. Hans had een eigen kijk, soms een zeer uitge-

jaren tot zo eind van de tachtiger jaren heeft meegemaakt kan

sproken eigen kijk op de wereld en op de ballonwereld. Soms

zich absoluut herinneren hoe hele dorpen leegliepen om de

bleef geen argument onbeproefd om zijn visie uit te dragen

landing van een ballon mee te kunnen maken. Bij dat soort

en anderen te overtuigen. Dat alles maakte hem tot een unie-

gelegenheden kwam Hans Zoet optimaal tot zijn recht. Hij was

ke persoonlijkheid die wij niet snel zullen vergeten.

een geboren performer en een voortreffelijk gastheer. Als de ballon na de landing was veiliggesteld kon het toegestroomde

DE E E RS TE HET EL U C HT BA L L ONNEN

publiek en de gasten die aan boord waren geweest altijd

Samen met Ad Haarhuis, Kees Hoogstede, Leon van Tongeren

rekenen op een boeiend verhaal over de betoveringen van het

en Mathijs de Bruijn behoorde Hans tot de allereerste hete-

ballonvaren.

luchtballonvaarders van Nederland die medio zeventiger jaren

Deze eigenschappen maakte van Hans ook een zeer gewilde

van de vorige eeuw het vak van ballonpiloot leerde van de

gastheer voor grote internationale bedrijven. De beheersing

zich op elk niveau binnen het bedrijfsleven te kunnen presenteren en te manifesteren, zorgde ervoor dat menig bedrijf de

H ANS ZO ET M E M ORI A L C U P

bedrijfsballon en de VIP-gasten onder de hoede stelde van Hans Zoet. Het betekende wel dat hij hoge eisen stelde aan

DE CONDOLÉANCE VOOR HANS ZOET

de piloten die hem ondersteunden. De eerste jaren vooral met

WERD GEHOUDEN IN HET SPIEGHELHUIS,

Rudolph Sassen.

EEN UITSPANNING IN NEDERHORST

Zelf leerde ik Hans kennen tijdens de Ballonfiësta Barneveld

DEN BERG, DE WOONPLAATS VAN

van 1987. Wij waren weliswaar radiocollega’s, Hans bij de

HANS. HET SPIEGHELHUIS SPEELDE AL

Vara en ik bij de Avro, maar hadden elkaar in Hilversum nooit

EERDER EEN ROL IN DE NEDERLANDSE

ontmoet. Na 23 jaar duiken en na een vaart vanaf de Koewei

BALLONVAART. HIER WERD NAMELIJK

sloeg bij mij het ballonvirus toe. In een lang gesprek in de tuin

DE BASIS GELEGD VOOR HET HUI-

van zijn huis aan de plas in Nederhorst den Berg probeerde ik Hans er van te overtuigen dat het zinnig zou zijn mij op te leiden. Uiteindelijk was het weloverwogen antwoord: “Kom

DIGE NEDERLANDSE KAMPIOENSCHAP HETELUCHTBALLONVAREN.

eerst maar eens drie jaar volgauto rijden dan kun je in ieder geval grondervaring op doen. Als we elkaar na drie jaar nog

Volgens overlevering zaten Hans Zoet, Ad Haarhuis, Mathijs

steeds leuk vinden zien we wel verder”. En zo is het gegaan.

de Bruijn en Simon Faithfull hier bij elkaar toen Simon op een

Uiteindelijk hebben we samen een paar honderd vaarten

servetje of een bierviltje tien regels schreef waaraan de deel-

in binnen- en buitenland gemaakt. Samen hoog over de

nemers zich dienden te houden.

besneeuwde Alpen vanuit Chateau d’Oex, ballonfeestjes voor

Nu lijkt het mij een leuk idee om een echte ‘fun wedstrijd’ te

Fokker tijdens de Bourget Airshow vanuit de kasteeltuinen in

organiseren volgens de toen geschreven regels. Lekker een-

Pondron, in de woestijn van Quatar, in de binnenlanden van

voudig, weinig organisatie, geen andere prijs, dan de eer.

Polen, de ballonfestivals in Nederland en de honderden vaar-

Toen ik op de condoléance van Hans hierover sprak met een

ten die wij maakten voor een keur van Nederlandse bedrijven.

aantal mensen groeide het enthousiasme van de aanwezigen

Een periode waarop ik met plezier en bewondering terugkijk.

en Coen van den Heuvel zegde toe mee te willen organiseren.

En ook met dank voor alles wat we samen mochten beleven

Een goed begin!

en wat ik van hem mocht leren.

Helaas is dat servetje of bierviltje verloren gegaan en hebben naspeuringen zover weinig resultaat opgeleverd. De toen

Ondanks zijn leeftijd van 73 jaar was Hans nog steeds actief

aanwezigen die niet overleden zijn wenden vergeetachtig-

als ballonvaarder. Hij kon het gewoon niet laten. Niets wees er

heid voor. Misschien moeten we de regels reconstrueren en

ook op dat hij zo plotseling zou overlijden. De artsen van de

zo misschien ook het geheugen van de deelnemers van toen

vliegmedische keuring waren altijd zeer tevreden.

stimuleren. Hoogstwaarschijnlijk ging het om een ‘hare and hound’ [vos-

Over de persoon Hans Zoet valt een boek te schrijven. Het

senjacht], waarbij de landingsplaats geldt als score, dus nog

aantal anekdotes, zeker vanuit zijn ballonleven, zijn legio.

geen markers.

Maar er zouden ook verhalen in staan die voor menigeen mis-

In ieder geval blijven we ons inspannen om een dergelijke

schien toch ook onbekende, andere fascinerende kanten van

wedstrijd van de grond te krijgen. Wat ons voor ogen staat

de persoon Hans Zoet zouden laten zien. Zijn voorliefde voor

is een ouderwetse gentleman ballonwedstrijd, waarbij het

klassieke muziek, zijn grote liefde voor oldtimers, een misgelo-

plezier van ballonvaren voorop staat en waaraan iedereen deel

pen carrière als makelaar of het verhaal over de ballonvaarten

kan nemen, zonder eerst een reglement van 50 pagina’s in

in Nepal. Hoe hij daar vertederd en ontroerd raakte door de

lastig Engels te hoeven begrijpen.

kinderen die hij aantrof in weeshuizen. Drie van hen bracht

Omdat Hans Zoet deelnemer was bij die eerste wedstrijd en

hij naar Nederland en voedde ze met liefde op tot volwassen

omdat Hans toch wel een gentleman ballonvaarder genoemd

mensen. Of verhalen over de radiopresentator Hans Zoet. De

mag worden, ligt het voor de hand deze wedstrijd de Hans

man die met zijn warme stem, zijn aandacht voor zijn gasten,

Zoet memorial cup te noemen - ook al is er nadrukkelijk geen

zijn interviewvaardigheden vele radioprogramma’s tot een

cup te winnen, maar uitsluitend de eer.

succes maakten. U hoort nog van ons, Hans Zoet was een veelzijdig mens. Wij zullen hem allen missen.

RU T GER COU CKE EN COEN V AN DEN HEU V EL

ballonstof

van vreemde talen, zijn charmante optreden en de gave om

ballonstof 10

J U MP O U T OF BELG I UM GEBOREN EN OPGEGROEID IN SINTNIKLAAS, KON HET NIET ANDERS DAN DAT DE PASSIE VOOR HET BALLONVAREN IN MIJ ZOU ONTWAKEN. TIJDENS MIJN OPLEIDING HOORDE IK VERTELLEN OVER DE ‘JUMPOUT-OF-BELGIUM’. OP 11 NOVEMBER 2012 HAALDE IK MIJN VERGUNNING VAN BALLONVAARDER. STILLETJES KON IK BEGINNEN DROMEN VAN EEN ‘JUMP’. HIERONDER MIJN VERSLAG VAN EEN AVONTUUR DAT MIJN SPORTVLIEGERVARINGEN EN DE PASSIE VOOR BALLONVAREN IN ELKAAR HEBBEN LATEN VERSMELTEN.

T E KS T E N FOTO’S : FR ANK DE M E Y ER

Eind februari naderde, het eind van de Jump periode, ik moest haast maken. Zaterdag 23 februari kon er misschien gevaren worden. Om zeker over de ballon te beschikken, paste ik snel de reservering voor onze OO-BAR aan in de online gmail-agenda. Nog even naar collega Dirk Spitaels van de Ballonvaartacademie gebeld om ook over onze transponder te kunnen beschikken. Dat was stap één. CRE W

Ik wilde toch graag een co-piloot die onder meer de ballon netjes op hoogte kon houden wanneer ik met de verkeersleiding en de navigatie bezig zou zijn. Tim Eyckerman, die in dezelfde straat woont als ikzelf kreeg prompt een sms’je met de vraag of hij als co-piloot wou meegaan. Positief! Mits ook hij rond 16:00 terug thuis zou kunnen zijn. Dat leek haalbaar. Ik wilde vanaf het moment dat het officieel dag werd, 7:09 dus, de lucht ingaan. Zelf had ik de zaterdag -avond om 18:00 een receptie voor mijn verjaardag en daaropvolgend een familiefeest, dus we moesten echt wel op tijd terug kunnen zijn. Stap twee was binnen.

ballonstof 11

Het is nog steeds vrijdagochtend en vanaf nu moet alles snel

Vrijdagmiddag, ik bel naar Koen Audenaert, mijn instructeur

georganiseerd worden. Dringend crew zoeken. Sms’jes vlie-

die me in 2012 leerde ballonvaren, met de vraag of ik zijn

gen buiten. Stijn Vercauteren, vast crewmember en rots in de

zuurstofmaskers mag gebruiken. Koen organiseert dat er de

branding, keerde heel zijn privé agenda om, maar ook met de

zuurstofmaskers op een afgesproken plaats voor mij klaar zul-

voorwaarde dat hij om 16:00 terug thuis zou moeten zijn. Zo

len liggen. Koen, coach en instructeur boven alles, gaf me nog

niet moest hij bij mij komen wonen en dat zag ik nu ook niet

enkele zeer waardevolle tips die heel goed van pas zijn geko-

zitten, sorry Stijn ;-).

men. Drie volle zuurstofflessen van 5 liter nog in mijn bezit na

Andere vaste crewmembers Davy, Jo, Leen en Tessa konden

Tannheim, zou voldoende moeten zijn voor 2 piloten.

zich niet vrijmaken. Maar Davy wilden wel helpen bij de build

So far so good: we have a balloon, crew, fuel and equipment

up. Vast crewmember Jo Leroy, die zijn zondag speciaal voor

…

mij had vrijgehouden en zich niet aan zaterdag verwacht had, liep wachtdienst als dierenarts. Ook Jo zag het zitten om te

Nu nog zoeken naar een geschikt opstijgterrein in de omge-

helpen bij de opbouw. Dirk Spitaels was bereid om helemaal

ving van Brugge met beschutting voor een noordoosten wind.

van voorbij Leuven in de vroege ochtenduren mee te helpen en

Volgens Koen zou Johan daar wel een antwoord op weten.

de transponder mee te brengen. Super mensen allemaal!

Diverse HYSPLIT’s (Hybrid Single Particle Lagrangian Integrated

Uiteindelijk nog maar één persoon in de volgwagen. Snel

Trajectory Model) die ik nam, tonen aan dat een route vanuit

nog een sms’je naar Djorry Simoen, waarschijnlijk gaat hij al

Brugge met een vlucht op 4 tot 6’000 meter, ons wel eens

met een ander team mee, maar wie weet … Onder het motto

heel ver zou kunnen brengen en bovendien netjes West van

“een neen heb je en een ja kan je krijgen”, stuurde ik toch een

Parijs zou kunnen houden. Rouen lijkt me een mooie bestem-

sms’je. En jawel, direct antwoord dat hij mee zou helpen.

ming. Een telefoontje met ATC van Oostende, leert al snel dat

ballonstof

van Brussel te varen, met de hoop op een gecoördineerde vlucht. Ik vraag om te coördineren voor 4’000ft en na een korte standby, krijgen we klaring voor 4’000ft. “Yes, we zijn binnen, oef”. Ik voel me in mijn nopjes en communiceer vlotjes

met de verkeersleider zoals ik dat doe wanneer ik met een sportvliegtuig vlieg, alleen dat de airspeed nu 6 keer minder is. Verder is er niemand op de frequentie. We hebben een privé-verkeersleider! Luxe. De zonsopgang is wondermooi om te zien. Echt prachtig. Magisch. Tassen worden buiten ik onder hun TMA moet blijven. Vertrekken vanuit Brugge is

gehangen zodat we meer ruimte krijgen in de mand.

dus geen optie meer en zoeken naar een opstijgterrein nabij

Rond 8:00LT zijn we in de buurt van Oosterzele en daar op

Brugge is niet meer aan de orde. Vertrek van bij mij thuis

4’000ft krijgen we een 243°/28-29kts. Recht op Merville, west

(Hamme-Zogge) zal het zijn.

van Lille, voor mij geen probleem en voor Lille zal het wel ok zijn, denk ik. Ik vraag klaring voor FL60 en krijg die meteen. De

H E T V E RT REK

nieuwe hoogte brengt weinig op in snelheid, integendeel, we

Zaterdag 5:00LT, de wekker gaat af. Lang ondergoed, gemaakt

varen gemiddeld 25-26kts, 3 knopen verlies. De richting blijft

van technisch materiaal met daarover nog een militair onder-

goed. Wat het ons wel opbrengt: een nieuwe squawk, “6137

goed en dan fluwelen broek. Bovenlichaam kreeg 7 lagen en

on request of Lille”. Yes, yes, we zijn gecoördineerd! Super

een super warme Urvin jas, die men in een B-17 in WOII ook

verkeersleiders!

droeg. Een berenmuts, skihandschoenen en speciale laarzen

De bewolking boven Lille is opgelost! Fantastisch. We kunnen

met 12.5 mm neopreen moeten de uiteinden van het lichaam

nu zeker op een mooie hoogte voorbij Lille.

goed warm houden. Een liter lekkere ‘bright mood’ thee klaargemaakt en in een

Een lekker tasje thee ‘bright mood’, dat nadien in werkelijk-

thermos gedaan, samen met wat sandwiches en bananen in

heid een tasje ‘good night’ blijkt te zijn, is verwarmend. Nog

een sporttasje. De bananen was echt geen goed idee. Beter

een sandwich erbij en genieten van het uitzicht. Een paar

shock-proof-food meenemen. Achteraf blijkt dat ik geen

fotootjes om te delen met de crew. Sinds het vertrek zijn we

‘bright mood’ thee had genomen, maar ‘good night’. Al een

er nog niet in geslaagd om via de radio te communiceren

geluk dat ik niet teveel thee heb gedronken of ik was mis-

met de volgwagen. Ze hebben een iPad mee waarmee ze ons

schien in slaap gevallen ;-).

kunnen volgen via Google Latitude, zolang ik in de mand gsmbereik heb en mijn Google Latitude de positie via internet kan

Ondertussen lopen analyses op nieuw GFS-model. Het zag er

doorgeven. Omdat we vaker geen verbinding hebben dan wel,

goed uit. METAR’s en TAF’s ok, de bewolking vanaf Lille bleef

stuur ik via de satelliet tracker een check-in berichtje “Alles

een zorg. Een vaart tot daar of iets verder zou ook al niet

verloopt volgens plan”. Dit gaat dan via de satellieten naar

slecht zijn. Het is tenslotte mijn eerste poging, sterker nog: het

de webpagina waar bovendien elke 10 minuten onze positie

is mijn 4de vaart als PIC (pilot in command) sinds ik mijn ver-

gepind wordt. Het check-in bericht gaat ook naar de gsm van

gunning op zak heb.

Stijn en Djorry die met de volgwagen rijden. Bij dit checkin bericht komen ook de coördinaten van de ballon op het

07:24LT lift off. Eerste 100ft krijgen we 180°/5kts. Transponder

moment dat ik het bericht verstuur.

on, squawk 7000, mode C on. Op 250ft wordt het beter:

Achteraf blijkt dat de iPad tussen de zetel en de middencon-

200°/12kts. TMA Brussel begint hier op 2’500ft dus is 2’000ft

sole van de auto was geschoven en Stijn en Djorry dachten dat

onze eerste level. Daar krijgen we een mooie 234°/26kts, we

de iPad niet mee was.

varen intussen ten noorden van Berlare recht richting Lille. Ik

Soms hebben we toch gsm-bereik. Straf zeg, op FL80. Maar

wil hoger om nog meer snelheid te krijgen en om in de TMA

stabiel is de verbinding niet. Tim slaagt erin om af en toe een

begint. De opties zijn weg. Ik beslis om te zakken en uit te kijken voor een landingsplaats. Het is al een mooie trip geweest. We hebben immers allemaal nog een avondvullend programma op de gezinsagenda staan en het is nog een lange rit terug met de auto. D E LAND ING

Tijdens de daling reorganiseren we de mand en bereiden ons voor op een zware landing. Alle tassen binnen, goed vast gemaakt, radio’s opbergen, transponder antenne binnen, positie te sms-en naar de crew in de volgwagen. Van mijn zus

zuurstofflessen goed vast, mouse matten tegen de metalen

krijg ik ondertussen al een sms met “En waar ben je geland?”.

delen van de flessen, pilootgordels aan, helmen op. We nemen

We zijn nog volop aan het varen en zelfs nog niet halfweg!

afscheid van lady Paris Info.

“What’s your next point and destination?” vroeg de lieve

Het is pas rond de 1’000ft en lager, dat we 200° krijgen. De

dame van Lille Approach en dat is een vraag die ik in een

wind is er nog 18kts. We dalen verder en zoeken naar een

vliegtuig direct kan beantwoorden, maar in een ballon niet

geschikte landingsplaats. Het terrein is heuvelachtig en de

meteen verwacht. “Next Abbeville VOR and destination is

grote velden die we onderweg veelvuldig hadden gezien, zijn

Rouen.”, geef ik als antwoord. Dat klinkt nogal zelfzeker als

er niet meer. Het zijn kleine veldjes, zoals we dat in België ken-

ballonvaarder vind ik van mezelf, maar je moet toch iets ant-

nen. De wind zakt nog een beetje af en blijft tussen de 10 en

woorden én je moet er zelf ook in geloven, anders lukt het

15 knopen.

zeker niet.

Om 12:48LT landen we in

We moeten een zuidelijkere koers zoeken. In de voorspel-

een wei gelegen aan een

lingen was te zien dat de wind krimpt op grote hoogte, i.p.v.

weg, in Freulleville, Noord-

te ruimen zoals je standaard zou verwachten. Ik vraag FL160

Normandië. Het is een harde

aan. Als dat mag, zetten we eerst de zuurstofmaskers op en

landing en de pilootgordels

dan naar FL160 waar ik een koers rond de 180° met nog meer

en de helmen bewijzen hun

snelheid verwacht. Maar we krijgen geen toelating. FL120 is

dienst. De sleep is 45 meter

het maximum en dat kunnen we niet aanhouden. Dit betekent

lang.

dat we veel zullen moeten zakken om een zuidelijke koers te vinden en dat we waarschijnlijk ook veel snelheid zullen verlie-

Op mijn iPhone bekijk ik

zen. Niet te verhelpen, koers primeert nu op snelheid.

Google Latitude even om te zien waar Stijn en Djorry met

Het is 11:30LT en dalen is de boodschap. Ondertussen wer-

de volgwagen zouden zijn. Ze

den we overgedragen aan Paris Info on 125.7. De dame,

zijn op komst. Nog geen 15

licht nerveus, ziet ons niet meer op haar radar. Ik recycle,

minuten na de landing zijn

maar het levert weinig op. Ik geef regelmatig posities door

ze er. Fantastisch gedaan! En

t.o.v. Abbeville VOR, radial and distance. De batterij van de

dat zonder ‘gebruik’ van de

transponder moet dichtbij het einde zitten. Ik vraag clearance

iPad!

om te dalen. Tijdens de daling hou ik onze koers goed in de

De ontlading is groot, zeker

gaten. Op 10’200ft zie ik 227°. Die wil ik eigenlijk wel, maar

wanneer mijn fluwelen broek

de ballon zit nog in de daling terwijl ik afweeg wat we best

die bij landing aan mijn voor-

zouden doen. Nu opvangen en terug op die 10’200ft komen

been gescheurd was, vervolgens nog eens helemaal verder

is best doenbaar. Niet meer haalbaar als we verder doorzak-

doorscheurt als ik mij buk. Hilarisch.

ken naar 4’000ft om aldaar misschien vast te stellen dat de

We pakken alles in, eten nog een paar lekkere Belgische boter-

koers niet zuidelijk genoeg is of de snelheid eruit is. Snel terug

koeken, die Stijn om 5:00 ’s ochtends bij de bakker was gaan

naar 10’200ft en ik licht Paris Info in van ons nieuw plan. We

halen.

varen ondertussen een 225° en 26kts. Dat ziet er terug goed

Om 14:00LT beginnen we met de auto aan onze terugrit van

uit.

340km. We hebben nog 4 uren te rijden en we vrezen allemaal

Helaas niet voor lang. Paris Info laat ons niet in de TMA gaan

te laat op onze avondactiviteit te zijn. Dat zal punten kosten

boven FL65. Tussen Abbeville en Dieppe heb je de airway

op onze kaart bij het vrouwtje, maar dat maken we wel dub-

R29 met MEA FL70. Maximum FL65 mogen aanhouden.

bel en dik terug goed.

ballonstof

We komen dichterbij de 50° noorderbreedte waar Paris TME

ballonstof 14

uw Kubicek Balloons dealer in België Step in Ballooning Kris Houtmeyers

Eilandstraat 2 3294 Molenstede Tel: +32 (0) 475 77 01 51 info@kubicekballoons.be

+ O AM

IN DE VORIGE BALLONSTOF DEED ANGELA LINDERS VERSLAG VAN HAAR DEELNAME AAN HET WEC [WOMENS EUROPEAN CHAMPIONSHIP]. 7E WERD DEZE DEBUTANT MAAR LIEFST. DAT KWAM, ZO WIL DE OVERLEVERING, MEDE DOOR ‘HET TEAM’. EN IN HET TEAM GEBEURDE HET, OP DE TERUGWEG IN DE AUTO … T E KS T E N I L L U S TR A TI E : R U T GER COUCK E

Daar werd het idee geboren, dat het leuk zou zijn om het

De bid gegevens moeten al maanden van te voren bij het CIA

WEC ook een keer in Nederland te houden. Het gewone

bestuur liggen, waar een speciale commissie bekijkt hoe seri-

Europese Kampioenschap is te groot van omvang om in

eus een bid is. Toen die datum verstreken was, bleek volgens

Nederland plaats te laten vinden, maar zo’n dames kampioen-

informatie dat Nederland geen concurrentie had voor het WEC

schap met 25-30 deelnemers is voor ons kleine landje nog wel te behappen. Tenslotte hebben we al enige Nederland/België kampioenschapWezeperbrug. Dat zou ook een

coach’, ondergetekende om een logo en een brochure te produce-

M A A R H OE P A K J E Z OI E TS A A N ?

ren en de koepel - de KNVvL - voor financiële back up. Alle drie niet tevergeefs. Mathijs vertelde hoe

Wereld- en Europese Kampioenschappen

een bid in z’n werk gaat en waar men gevoelig voor

worden gehouden onder auspiciën van de CIA [Commission Internationale d’Aerostation], de wereldsportbond voor ballonvaren. Afgevaardigde

is, Marije Rozendaal zorgde voor een prima

op deze lange rit, hoe reëler de

op Mathijs, als ‘CIA

Club] bestaat - er over nadacht mogelijkheden werden.

Daarom heeft het bestuur van

[Dutch Balloon Competition

PRE S E NTATIE

de DBCC een beroep gedaan

van het bestuur van de DBCC

th e N

dat toevallig ook uit een deel

niet, de vergadering kon het nog afwijzen.

WEC. En hoe meer het team -

015

erlan

uitmuntende plek zijn voor een

pen georganiseerd in het Drenthse

van 2015. Maar een gelopen race was het nog

Engelse tekst, Sanne

voor Nederland is sinds het plactoceen Mathijs de Bruijn.

Haarhuis fabriekte een

En die kon haarfijn vertellen hoe en wanneer te handelen. Zo

Powerpoint presentatie op basis van de brochure die ik weer

was het zijn idee om voor het WEC van 2015 te kiezen.

gemaakt had. De brochure werd gestoken in een map waar

De procedure is, dat een land dat graag één van de CIA wed-

het logo op stond.

strijden wil houden een ‘bid’ doet. Vergelijkbaar, maar op een

Met die bagage toog Sanne naar Rio de Janeiro, waar de jaar-

veel kleinere schaal, met een bid op de Olympische spelen te

vergadering plaatsvond. Ik heb er geen seconde aan getwijfeld

doen.

dat Sanne - met het team - de WEC voor Nederland zou bin-

In zo’n bid presenteert een land welke mogelijkheden het

nenhalen.

heeft om een wedstrijd te organiseren. Dat gaat in de eerste plaats natuurlijk over financiële middelen, maar ook zeer

E N NU VE RD E R

belangrijk zijn de accommodatie, de kwaliteit van de officials,

De bid is binnen, maar nu begint het pas. De organisatie van

de geschiktheid van de omgeving, de bereisbaarheid etc.

de westrijd is in ervaren handen. De omgeving is gewend aan

Zo’n bid wordt gedaan op de jaarvergadering van de CIA.

ballonwedstrijden en de lokale overheid staat daar positief

Daar zitten de vertegenwoordigers van deelnemende landen,

tegenover.

voorgezeten door een bestuur dat er al zat toen ik een klein

Maar zo’n prestigieuze wedstrijd als het WEC biedt een gewel-

jongetje was. Een land dat een bid wil uitbrengen houdt daar

dige kans positieve aandacht voor onze sport te genereren. Zal

een presentatie van de mogelijkheden, vaak vergezeld van een

de organisatie de juiste snaren weten te raken en het evene

brochure en paait de gedelegeerde met geschenkjes.

ment aantrekkelijk genoeg maken om sponsors van formaat

In geval van competitie is het dus erg belangrijk goed voor de

aan te trekken?

dag te komen.

Ik ben benieuwd.

ballonstof

WEC 2 0 1 5 I N NEDER L AND

ballonstof

AIRSPACE INFRINGEMENTS HOTSPOT EINDHOVEN K APIT EIN S. D E GR AAFF, AI R O P ERATI O NS C O NTRO L STATI O N NI EUW-M I LLI G EN, EER ST E L UITENANT A. B UI TENDAM , V LI EG B ASI S EI NDHO V EN

LUCHTRUIMSCHENDINGEN – OOK WEL AIRSPACE INFRINGEMENTS GENOEMD – LEVEREN EEN RISICO VOOR DE VEILIGHEID VAN HET LUCHTVERKEER VOOR ZOWEL RECREATIEF, COMMERCIEEL ALS MILITAIR LUCHTVERKEER. VANUIT HET NATIONALE PROJECTTEAM AIRSPACE INFRINGEMENTS WORDT AANDACHT BESTEED AAN HET ANALYSEREN VAN DE SITUATIE IN HET GEHELE NEDERLANDSE LUCHTRUIM. IN DIT ARTIKEL WORDT SPECIFIEK AANDACHT BESTEED AAN DE SITUATIE ROND EINDHOVEN. DE V E R A NDERING V A N V L IEGBA SIS EIND HOVE N

Om een verdere groei van o.a. Eindhoven Airport te onder-

Op de vliegbasis Eindhoven wordt zowel militair als burger

zoeken werd de Alderstafel in het leven geroepen. Deze

luchtverkeer afgehandeld. Daarnaast maken de Eindhovense

kwam met een aantal aanbevelingen om de groei mogelijk te

Aeroclub Zweefcombinatie (EACZ) en de aeroclub (EACM)

maken, bijvoorbeeld de stille nadering (Continuous Descent

gebruik van de faciliteiten. De laatste jaren maakt de vliegbasis

Operations) en het beperken van remmen met de motor

Eindhoven veranderingen door. Een aantal jaren geleden werd

(Thrust Reverse). Om een groei van IFR verkeer mogelijk

er hoofdzakelijk gevlogen door militaire (eerst jachtvliegtuigen

te maken met bovenstaande randvoorwaarden, is in 2010

en daarna transportvliegtuigen) en een klein aantal commer

besloten om tot een herinrichting van het luchtruim rondom

ciële luchtvaartuigen. Door de toename van het aantal vluchten

Eindhoven te komen. Als eerste maatregel werd op 1 sep-

voor de civiele medegebruiker Eindhoven Airport, is het zwaar-

tember 2011 het Bijzonder Verkeersleidingsgebied (BVG)

tepunt qua vliegbewegingen verschoven van de militaire naar

Eindhoven actief, met als doel het beschermen van het IFR

de civiele luchtvaart.

Luchtverkeer van en naar Eindhoven.

infringements is (statistisch) laag, maar er lijkt wel sprake te zijn van een relatie tussen het ‘VFR-seizoen’ en het aantal infringements. Bij de voorvallen tot nog toe, valt op dat het hier zowel Nederlands als buitenlands geregistreerde luchtvaartuigen betreft (van het VFR verkeer dat de infringement pleegt). Mogelijk speelt onbekendheid met de BVG en de verplichting tot oproepen een rol. Uit het analyseren van de gegevens komt verder naar voren dat de meeste luchtruimschendingen in het gebied ten zuidoosten van Tilburg beginnen, en dan hun weg vervolgen in zuidoostelijke richting. Ook bij de A IR SP AC E I N F R I N G E MENT S IN HET BV G

zuidgrens hebben zich een aantal luchtruimschendingen voor

De initiële piek die in de grafiek te zien is in september 2011

gedaan.

en oktober 2011, werd toegeschreven aan de implementatie en onbekendheid/gewenning aan het nieuwe stuk luchtruim.

AIRS PACE INFRINGE ME NTS IN D E CTR

Aangezien de BVG in september 2011 is geïmplementeerd zijn

In tegenstelling tot het instellen van het BVG Eindhoven in

er, per definitie, geen airspace infringements voor die tijd. De

2011 is de CTR rondom de vliegbasis Eindhoven geen nieuw

afname in de winter 2011 wordt toegeschreven aan het aflo-

luchtruim. De luchtruimclassificatie van de CTR is C, waarbij

pen van het ‘VFR-seizoen’: over de jaren heen is een duidelijke

het VFR-verkeer wordt gesepareerd van het IFR-verkeer.

piek waarneembaar van het aantal VFR vluchten van maart tot oktober. De toename van airspace infringements in maart

Er is geconstateerd dat er zich tot en met 8 september 2012,

en mei 2012 kan verklaard worden door de start van het

in totaal 17 schendingen hebben voorgedaan. Dat is bijna eens in de 3 weken. Bijna de helft (8 van de 17) van deze overtredingen vond plaats in het weekend. Dat is op zich niet zo verwonderlijk omdat er in het weekend het meest recreatief gevlogen wordt. Van de 17 schendingen waren er 3 in 2011; 2 in september en 1 in oktober. De overige 14 in 2012 vonden plaats vanaf mei. De ‘hotspots’ van deze schendingen liggen bij de plaatsen Valkenswaard, Boxtel en Bladel (zie afbeelding linkerpagina). Het gebied rondom Bladel is meer kritiek, aangezien dit ligt in het verlengde van de landingsbaan op Eindhoven. Een ander

ballonstof

‘VFR-seizoen’ en het goede weer in mei. Het aantal airspace

ballonstof 18

aspect is dat het in 8 gevallen ging om een vliegtuig met een

In de bovenstaande afbeelding is de nieuwe TMA te zien.

Nederlandse registratie, 7 met een buitenlandse registratie en

Deze wordt gekenmerkt door een balkonstructuur met hoog-

2 niet geïdentificeerde luchtvaartuigen.

tebanden van 1500ft, 3500ft en FL 55, allen lopend tot FL65. De TMA zal altijd actief zijn en heeft luchtruim classificatie C.

TM A E I N D HOV EN

Het BVG is slechts een tijdelijke oplossing. Om de vliegveilig-

D E TOE KOMS T

heid in de toekomst te blijven waarborgen en de groei van IFR

Het civiele verkeer voor Eindhoven Airport zal toe blijven

verkeer mogelijk te maken wordt in april 2013 de nieuwe TMA

nemen in de komende jaren. Om hier op een zo veilige moge-

Eindhoven ingevoerd, deze zal het huidige BVG vervangen.

lijke manier, met zo min mogelijk hinder voor de omgeving,

Buiten het beschermen van het IFR luchtverkeer van en naar

invulling aan te geven is de TMA Eindhoven ontwikkeld. Voor

Eindhoven alsmede kruisend IFR luchtverkeer, wordt hiermee

zowel het BVG en de CTR als de toekomstige TMA, geldt een

ook de mogelijkheid voor Continuous Descent Operations

oproep verplichting in verband met de geldende luchtruim

(CDO’s) gecreëerd. Dit is een onderdeel van de hinder beper-

classificaties. Hier aan voldoen vergroot de vliegveiligheid

kende maatregelen die door de Alderstafel voorgesteld zijn,

voor zowel militaire, commerciële als recreatieve luchtvaart.

waarbij het vliegtuig op grotere hoogte en afstand geklaard

De voorlichting over de TMA Eindhoven en de invoering daar-

wordt voor de eindnadering. De boordcomputer berekent

van zal binnenkort starten. Om goed op de hoogte te zijn en

daarbij het optimale glijpad en vliegprocedure over de nade-

blijven van de geldende luchtruimstructuur en regelgeving

ringsroute. Door het optimale profiel wordt geluidsoverlast

is het van belang om deze ontwikkelingen actief te volgen.

beperkt. Op het moment dat er een verstoring optreedt, door

Hierbij zal ook gebruikgemaakt worden van de vertegenwoor-

bijvoorbeeld een instructie van de verkeersleiding of een ACAS

digers van de diverse luchtvaartsectorpartijen, zoals General

waarschuwing, moet afgeweken worden van het optimale

Aviation vertegenwoordigers, om deze kennis actief te ver-

glijpad en wordt de CDO afgebroken. Daarna volgt een con-

spreiden. Het gezamenlijke doel hierbij is een veilig gebruik

ventionele nadering.

van het luchtruim.

ballonstof

MAGIC OFFER

NIEUW! ULTRAMAGIC TEKNO 70 De ultralichte ballon voor op reis! Na het grote succes van de Tekno 50 introduceert Ultramagic nu de Tekno 70: een 70.000 cubic feet ballon met een gewicht van slechts 60 kg en een opvouwbare mand van composiet van slechts 49 kg. Een complete configuratie van ballon, mand en een PowerPlus Sport single burner kost € 22.625,-. 19.999, Bestel vóór 31 mei en je betaalt slechts € 19.999,(exclusief BTW, af fabriek Igualada en exclusief documenten). Je vaart de Tekno 70 als een 77: met twee of drie cylinders en piloot plus maximaal twee passagiers. De Tekno 70 is de ideale ballon om mee op reis te nemen, achterin de auto of met het vliegtuig! Bel Ad Haarhuis voor details of een offerte op maat: 06 - 53 48 84 39 of adhaarhuis@adballon.nl.

Ballooning is fun!

ULTRAMAGICBALLOONS.NL Powered by Ad Ballon

Minervum 7346 4817 ZD Breda 076 - 514 53 72

adhaarhuis@adballon.nl www.ultramagicballoons.nl EASA NL MG-8061 certified

ballonstof

WANNEER IK DIT VERHAAL SCHRIJF, ZIJN WE REEDS OP DE TERUGWEG VAN EEN ECHT ‘VLUGGERTJE’. DE VERMOEIDHEID BEGINT DOOR TE WEGEN, MAAR DE MOOIE HERINNERINGEN DIE IK DE AFGELOPEN 24 UUR HEB OPGEBOUWD ZIJN SUPER. NOG HEEL EVEN, EN WE ZIJN THUIS!

TEKST EN FO TO ’S: DJ O RRY SI M O EN

SOM S K O M E N D R O M E N SN E LL E R U IT D A N J E D E NK T ..! Alles begon enkele dagen geleden, woensdag 23 januari

het ‘Festival International des Ballons’ van dichtbij gaan mee-

2013. ‘Tijd om alles klaar te zetten voor Chateau-d’Oex. Wie

maken.

gaat mee?’

Op voorhand had ik reeds met Filip Audenaert en Jonas van

In der veronderstelling dat Christoff de laatste jaren voor

Doorselaere de nodige contacten genomen om ter plaatse een

meerdere dagen naar deze meeting ging, ikzelf pas werk heb

badge te gebruiken om het veld te betreden, ik wil hen allebei

gevonden en niet over de nodige dagen vakantie beschik, had

dan ook danken dit te regelen … vanaf nu stonden we op de

ik mijn droom al enige tijd opgeborgen om 1 of andere win-

eerste rij van dit vermoedelijk prachtige schouwspel!

termeeting mee te maken vanop de eerste rij. Laat staan in de

Gisteren, vrijdag 25 januari 2013. 7 uur in de ochtend gaat

business seats!

de wekker af. Eerst staat er mij nog een werkdag te wachten

Niet veel later informeerde ik toch snel even hoe zijn planning

tot 16 uur. De eerste etappe van een vermoeiende 2 daagse.

in elkaar zat. Wie weet was er toch een match met mijn vrije

Om half zes was ik thuis om snel nog iets te eten, en alles bij

tijd, en konden we net als in ‘den oude tijd‘ nog eens samen

elkaar te gooien zodat we de baan op konden. In Sint-Niklaas

‘on the road’ gaan.

haalde ik Sophie & Thom op om richting Testelt te rijden. Aldaar vertrokken we rond 21 uur richting Chateau-d’Oex.

Toen ik te horen kreeg dat hij pas vertrokvrijdag avond, en

Doorheen de hele rit, goed voor zo’n 9 uur met de nodige

ten laatste zondag thuis zou zijn … wat klonk dat als muziek

tussenstops, was de sfeer opperbest! Eenmaal aangekomen in

in de oren! En wie mij goed kent, ik kan slecht luisteren …

Chax rond 6 uur in de ochtend werd het snel duidelijk dat er

Maar dit, dit had ik haarscherp begrepen.

nog een groot temperatuurverschil was ten opzichte van de

Al snel was de knoop doorgehakt. Vader Simoen had nog wat

temperatuur in ons belgenlandje. Ik en Christoff kenden het

Zwitserse munten en briefjes van mijn zus haar stageperiode

woord slapen niet, buiten een half uurtje na onze aankomst,

enige jaren terug in Sion, ik had tijd en motivatie om deze

onze twee compagnons sliepen genoeg ... hun kopjes zagen

vermoeiende tocht mee te ondernemen, en uiteindelijk kre-

we op tijd en stond eens wegzakken ..!

gen we nog compagnie van Sophie en Thom.

Het eerste wat ons opviel was de Richemont die reeds

Ik was best wel euforisch, iets dat ik had uitgesteld tot ‘ooit

gesloten was, spijtig ... ik had er al veel leuke verhalen van

eens’ kwam toch wel heel dichtbij. Ik ging de eerste dag van

gehoord!

ballonstof 21

Rond 7 uur begaven we ons richting ‘de Landie’, de briefing-

ik. Prachtig! Dromen komen soms sneller uit dan je denkt!

room. Zalig warm was het binnen, misschien was ik toch een

Het viel niet te vergelijken met een sneeuwvaart in ons

beetje te licht gekleed voor de Zwitserse temperaturen.

Belgenlandje die ik met Jonas maakte een goed jaar geleden.

Ondertussen was de badge in orde, super weer en de ballons

Samen met Jonas vloog ik 1,5 keer de vallei rond. Bij het zoe-

kwamen reeds richting het veld gereden voor hun gerief op

ken naar een landingsplaats moet je goed zoeken hoe je er

het opstijgterrein te trekken, slepen, duwen … Ja, hier rijd je

terug bij kan komen met de volgwagen ...

niet met de jeep op het veld! Tijdens het inpakken zagen we reeds de special shapes opstijAls eerste steeg er een soort ‘testballon’ op, deze bewees

gen. Het bijtje uit Brazilië, een ruimtemaskot, de gele joker

direct dat je in de vallei gewoon rond kan varen...naar elke

ballon, piper, een groen konijn...Mooi! En dat bij een lekkere

kant, naar elke richting ... Prachtig! En de blue sky in combi-

chocojenever op het landingsveld!

natie met de sneeuw, gelukkige mensen ... waaw! Ik was een

Eenmaal ik geland was, terug met mijn voetjes in een pak

gelukkig man die daar rondliep. De eerste rij maakte plaats

sneeuw stond, dacht ik terug aan wat ik heb mogen meema-

voor het gevoel dat ik in de business seats zat!

ken. Ik was bevoorrecht dit te mogen meemaken. Ik heb dit

Tussen het opstijgen door kom je al snel enkele bekende vla-

evenement mogen zien starten vanuit de Business Seats!

mingen tegen. Waaronder het team van Jonas. Hij is er samen

Eenmaal terug op het opstijgveld maakten we ons klaar voor

met zijn Expertum ballon en het team van MTE ballonvaarten

de terugrit die nu aan de gang is. ‘s Middags zouden de mees-

van Marc Kegels. Zij voeren in Chax passagiersopdrachten uit

te ballons nogmaals opstijgen. Aangezien we ze al hadden

voor de organisatie. Na een handje helpen bij het rechtzetten

gezien en er een grote terugrit voor de boeg stond, hebben

(een quick release kennen ze daar niet...) en misschien toeval-

we deze fase overgeslagen.

lig mijn petje van Expertum vroeg de crew van Jonas, Marc’s

Ik denk dat blijdschap, geluk, dromen realiseren en onver-

broer, of ik zin had mee te varen.

wachts prachtige momenten meemaken zeker de samenvatting mag zijn van dit kleine verslag.

Van het schrikken stel ik een domme vraag ...”Ik ben toch optijd terug hé, ik vertrek deze avond nog naar België terug...’

Bedankt Christoff voor de uitnodiging en dat we samen gelijk

– ‘Jonas vindt het toch OK?” Ja, ik was overdonderd. Ook al

vroeger nog eens op pad konden. Bedankt Sophie en Thom

ging ik reeds 90 keer de lucht in, deze 91ste keer ging iets

voor de gezellige compagnie. Bedankt Jonas voor deze prach-

unieks worden. In een prachtig decor, tussen bergen,... een

tige vaart, alsook het hele MTE ballonvaarten team van Marc

droom die ging verwezenlijkt worden!

Kegels. De prachtige foto’s neem ik mee naar mijn collega’s

Eenmaal opgestegen waren we weg voor een uur en half

op het werk die mij lichtjes zot verklaarden met deze dagtrip

genieten. Laag in het dal weg, hoger naar 8.000ft om dan

per auto.

op 10.000ft te genieten. Daar werd ik een beetje ... ik weet

Alles is beter dan een B-dagtrip met de NMBS in België denk

niet hoe ik het moet noemen. Een mond vol tanden had

ik dan ....

ballonstof

ballonstof 23

AIN’T NO MOUNTAIN HIGH ENOUGH TWEE ‘BALLON-O-FIELEN’ ZO MAG JE ZE WEL NOEMEN: JAN HOOGENBOOM EN PHILIP HADELKAMP. DEZE MANNEN ZIEN HUN BALLON HET LIEFST IEDERE AVOND VAREN BOVEN ‘HET GROENE HART’. DE PH-ZUI, EEN ROOD-WIT-BLAUWE BALLON MET HET ARTWORK VAN DE ZUIVELBOERDERIJ, IS VAN JAN. IN DE VOLKSMOND IS DEZE ONDER NEMER BEKEND ALS ‘JAN PAP’. ZIJN BEDRIJF PRODUCEERT, NAAST VERSCHILLENDE SOORTEN KWARK, VOORAL GRIEKSE EN TURKSE YOGHURT. DE GROTE GROENE BALLON, MET HET WITTE ARTWORK EN CALLSIGN PH-HDK, IS VAN PHILIP. ZIJN BEDRIJF HADELKAMP RECYCLET EN VERWERKT AFVAL. PHILIP HEEFT NOG GEEN PASSENDE BIJNAAM. EN ‘FLIP VUIL’ IS NATUURLIJK NIET ECHT EEN GEZELLIGE SUGGESTIE …

T EK ST EN FO TO ’S: M I RI AM M ARTENS

Eind 2012 ontbinden Jan en Philip het sponsorcontract

gas, proviand en een uitgebreid noodpakket ook nog

met het tot dan toe uitvoerende ballonvaartbedrijf. De

een extra passagier mee omhoog. Dit festival trouwens

mannen richten ‘Japhi ballonvaarten’ op. Hier worden

geen ‘pink ladies’. Deze week buitelen 13 rood-wit-

de ballonnen ondergebracht. Ook worden er manden,

blauw-oranje Japhi’s door de sneeuw. Schuldige hier-

branders, gasflessen, quick releases, een grote trailer en

aan is Jackie. Zij vond op Marktplaats een oer-Hollandse

een luxe retrieve voertuig aangeschaft. De heren hebben

groepsoutfit tegen een spotprijs. Peter Flagel, de organi-

haast. Een winters ballonavontuur in Filzmoos wacht.

sator van de Filzmoos ballonweek, beloont deze verkleed-

Jan en Philip bezochten dit Oostenrijks ballonfestival in

partij gul. Hij overhandigt zes flessen champagne bij de

2012 met een ‘mannenteam’. Het varen over de Alpen

prijsuitreiking van de slee wedstrijd. “Jullie waren zeker

vonden ze toen geweldig. De echtgenotes ‘moeten’

niet het snelste maar zijn absoluut het origineelste team”.

daarom in 2013 mee. Het team wordt, net als in 2012, bijgestaan door de piloten Rob Hoogendoorn (nu met

OVE RWE LD IGE ND , NIE TIG, ONHE RBE RGZAAM

zijn kersverse echtgenote) en Peter Kelder.

Eigenlijk is er geen juiste omschrijving voor het varen over de Alpen. Ontzettend klein en nietig hang je boven

T EA M J A C K I E G AA T

die enorm rauwe bergen. Van het uitzicht word je stil.

VERM O M D A LS J APHI

Het is zó overweldigend! De wind loodst je over ruig en

Ook team Jackie schrijft in voor Filzmoos. Maar omdat

onherbergzaam gebied. Snijdende kou in combinatie met

varen in de Alpen een speciale configuratie vereist, blijft

de stralende zon. De vaarten laten bij iedereen een diepe

de ballon van Jackie (een 120) thuis. Het team mag

indruk achter.

de ZUI (een 180) gebruiken. Zo kan er naast flink veel

En dat Alpenvaren niet vergelijkbaar is met varen in

ballonstof 24

DA N V O EL J E JE K L EIN

Nederland blijkt meteen bij de eerste vaart op zondagmorgen. Omdat Jackie en Miriam beiden geen Alpen ervaring hebben (of het moet het eten van Milka-repen zijn), stapt Peter Kelder bij hen in. Hij loodst ze over de Dachstein, koppelt zuurstof aan, coacht door het windmaximum van 28 knopen, wijst naar herkenningspunten op de kaart en waarschuwt voor de dalwinden en venijnige windtrechters uit omliggende dalen. Het is hard werken voor Jackie. Na een vlekkeloze landing

DI T M O ET J E NI ET TE V AAK M EEM AKEN

krijgt ze dan ook drie dikke zoenen van haar Alpeninstructeur. “Well done Jackie, congratiolations!” Bekaf kijken de dames

S JOUWE N, S JOUWE N, S JOUWE N

elkaar aan. Wat was dit in vredesnaam voor vaart? Peter stelt

(E N E E N WAGE NTJE )

hen gelukkig gerust: “Dit was echt heel lastig weer voor een

Bij het bergen van de ballon doet de elektrische kruiwagen

eerste Alpenvaart. Een aantal jaar geleden zou er nog gecan-

van team Jackie zijn werk. Wat een super hulpmiddel is dat

celled zijn”. Ondertussen parkeert Rob zijn ballon 500 meter

toch altijd. Géén idee hoe die loodzware ballon anders door

verderop. Als zijn team tosti’s bakt op de brander, luidt team

vijf personen geborgen had moeten worden. Als alles in de

Jackie de bel van het kappelletje waarnaast ze landde. Wat een

aanhanger zit, gaat het team op zoek naar de HDK. Rob en

avontuur is dit!

Peter zijn aan het ‘spelen-varen’ en dobberen nog wat door de vallei. Zij landen een uur later op een vliegveldje. De piloot,

N I E T TW I J F EL EN. GENIET EN!

die net zijn vliegtuig uit de loods rijdt, vraagt of de ballon snel

De tweede vaart van de week vindt plaats op woensdag. De

ingepakt kan worden.

wind is matig, de richting goed en er is een ‘sky clear’ voor-

Er zijn net twee ballonnen vertrokken (Rob de Boer en Arthur

speld. De enige mist die er is, hangt in het dal van waaruit

van Hout) en hij wil nu graag vertrekken met zijn passagiers.

opgestegen wordt. ‘Meteen doorstijgen zodat andere vertrek-

Nog geen 15 minuten later zit de ballon in de aanhanger. Vele

kende ballonnen geen hinder ondervinden’ brieft Peter Flagel.

handen maken tenslotte ‘licht werk’!

Miriam vaart vandaag de ZUI maar is er niet gerust op. De eer-

Helaas voor de piloot moet hij zijn vlucht toch nog even uit-

ste vaart vond ze verre van relaxed en de onherbergzaamheid

stellen. Want als de teams het terrein af willen rijden, komt

van het gebied liet een diepe indruk op haar achter. ‘Alpen-

er een gele ballon rakeloos over de loods naar beneden. Het

instructeur Peter’ is echter duidelijk: “Het is vandaag echt

blijkt Mike Howard te zijn. Ook hij ‘parkeert’ zijn ballon op het

plaatje weer. Niet twijfelen en gewoon gaan genieten samen”.

vliegveld. Natuurlijk wordt ook deze ballon, met behulp van de

En zo gebeurt het dan ook. Als de ballon boven de mist uit het

Japhi’s, snel ingepakt.

dal stijgt, is iedereen stil. De zon zorgt ervoor dat de sneeuw op de bergtoppen reflecteert. De lucht is blauw en overal han-

RE AL FILZMOOS AD VE NTURE S

gen ballonnen. De kou, de zon, het uitzicht … Dan houden de

Ook op donderdag is prachtig weer en kunnen alle ballonnen

dames het niet meer en gillen het uit. Ongelooflijk dit! Dit is

vertrekken. Vandaag ‘leent’ Arthur van Hout de ‘Alpen-goeroe’

echt een vaart om nooit, nooit te vergeten!

Peter. Arthur heeft een operatie gehad en mag zelf niet varen

De richting blijkt zo gunstig dat retriever Hans bijna de hele

als P1. Als Peter vandaag zijn ballon vaart, en hij zelf crewt,

vaart onder hen rijdt. Hij is zelfs bij de landing en staat glunde-

kan ook heel zijn team deze week een keer de lucht in. Jackie

rend te kijken als de mand, met een slome plof, voor zijn neus

en Miriam varen de ZUI en Rob de HDK. Afspraak is om ‘een

in de sneeuw valt.

beetje bij elkaar in de buurt’ te blijven. Maar dit blijkt lastiger

ballonstof 25

DE V ELDKEUKEN ALTI J D B I J DE HAND

NIE T T W IJ F EL E N , G EN I E TE N!

D IT MOE T JE NIE T TE VAAK ME E MAKE N

Na flink wat gepuzzel blijkt de ballon geland naast een langdan gedacht. Na een prachtige vaart landen Peter en Jackie

lauf hotelletje in een nauw dal bij Gollin. Rob landde op kleine

in hetzelfde dal. Voor Rob is van landen dan echter nog lang

boompjes naast het gebouw. Hij heeft de ballon verschillende

geen sprake. Zijn ballon hangt ongemakkelijk boven een aan-

keren door een dikke laag mist laten zakken op zoek naar een

tal venijnige bergtoppen. Hij kan het dal niet halen.

landingsplaats. Maar omdat er steeds opnieuw geen landingsmogelijkheid is, stijgt hij ook diverse malen, door diezelfde

“Japhi voor Rob” klinkt het enthousiast over de radio. “Japhi

mist, omhoog. Op zoek naar wind om uit het smalle nare

voor Rob, ga je ook in dit dal landen?” Rob vertelt dat hij

dal te raken. Het was erg stressvol met de ruige bergen vlak

verder moet. “Waar moet ik heenrijden?” vraagt Japhi-Jan.

naast de ballon en het beperkte zicht. En dat Rob’s GPS op

Hij neemt zijn crewtaak serieus en wil graag bij de ballon in

dat moment uitvalt, is natuurlijk ook beroerd. Alleen zo kon

de buurt blijven. “Nu even niet” antwoordt Rob. Hij is op dat

het gebeuren dat de ballon, na een erg langzame lange daling

moment geconcentreerd op zoek naar een ‘laagje’ om de bal-

door de mist (poging drie) precies op dezelfde plek boven het

lon naar beneden te koersen. Onder hem lopen de dalen vol

enige huis hangt. Rob en zijn passagiers dachten inmiddels

met mist en binnenkort zijn alleen de omringende bergtoppen

een paar kilometer verderop te zijn.

nog zichtbaar. Dit zorgt natuurlijk voor flink wat spanning in de ballon.

Gelukkig bezit Rob genoeg inzicht en ervaring om de ballon veilig aan de grond te krijgen. Maar dat het spannend

N U N IE T , N U I S H E T E V EN SPA NNEND

was, lees je van alle gezichten af. “Dit moet je niet te vaak

Jan belt slim naar zijn vrouw. Zij staat als passagier bij Rob in

meemaken”, zegt Rob. Hij moet, net als zijn passagiers, flink

de ballon. De ballon is inmiddels uit het zicht en hij hoopt dat

afstomen.

zij hem kan vertellen welke kant hij op moet rijden. Maar het antwoord van zijn vrouw is verre van bevredigend: “nu even

De baas van het langlaufhotelletje opent gauw zijn restaurant.

niet, nu is het even spannend”. Vanaf dat moment lukt het Jan

Hij beseft dat deze onverwachte gasten voor een flinke omzet

niet meer om contact te leggen. De lijnen zijn ‘dood’. Hij rijdt

kunnen zorgen. Natuurlijk komen de Japhi’s graag bij hem

ongerust in de richting waar de ballon het laatst hing. Er zal

binnen om zich te warmen. Al snel heeft iedereen een drankje

toch niets gebeurd zijn?

en wordt er geproost op de goede afloop. Het landingsverhaal wordt die middag nog vele malen verteld. Er wordt gedron-

Ook de teams van Jackie en Arthur rijden, nadat ze hun bal-

ken, gegeten, geëvalueerd en genuanceerd. En één van de

lonnen geborgen hebben, in de richting waar de HDK het

Japhi-passagiers concludeert: “Toen ik in de ballon stond,

laatst gezien is. En ook zij proberen via de radio en telefoon

vond ik het eigenlijk helemaal niet zo leuk meer. Het was heel

contact te krijgen. Helaas heeft niemand succes. Of dan toch,

spannend. Maar nu denk ik: ik heb een echt avontuur beleefd.

heel even, verbinding: “… geland … een heel klein dal … veel

Dit had ik niet willen missen”.

mist ... één huis … grote bergen …” De lijn valt weg. De bal-

Die uitspraak geeft de positieve instelling van team-Japhi

lon staat gelukkig veilig aan de grond. Maar in welk dal vond

perfect weer. Al vinden de piloten een gewone Alpenlanding,

de landing plaats?

zonder mist, zelf ook al avontuurlijk genoeg ...

ballonstof 26

BEM-VINDO AO BRASIL OF L U C V A N G E YT E D OET VERSLAG VAN DE CI A MEET I NG I N RI

IEDER JAAR ROEPT DE FAI–COMMISSIE BALLONSPORT, BETER GEKEND ALS DE CIA, ALLE AFGEVAARDIGDEN VAN AL DE LANDEN BIJ ELKAAR VOOR EEN 2-DAAGSE VERGADERING. IEDER LAND STUURT DAN ZIJN AFGEVAARDIGDEN NAAR DE PLAATS VAN BIJEENKOMST. DIT JAAR WAREN AANWEZIG VOOR NEDERLAND, MATHIJS DE BRUIJN EN SANNE HAARHUIS EN VOOR BELGIË, LUC VAN GEYTE EN RUDY PAENEN. De 2 dagen voor de vergadering zijn er dan werkgroepen die

onder een vergrootglas gelegd en waar nodig aangepast. Niet

grotendeels de inhoud bepalen van de meeting. Tijdens het

zoals sommigen denken, in het voordeel van de toppiloten,

jaar wordt er ook gewerkt aan verschillende items, en zijn er

maar wel in het voordeel van iedereen. Ook scores die onbillijk

werkgroepen die meer samenkomen op verschillende plaatsen.

lijken worden herbekeken. Resultaat van deze vergadering is

Sommigen gebruiken toch al

een voorstel om deze regels aan

moderne middelen en verga-

te passen waar nodig. Begin april

deren meermaals via Skype. Dit

verschijnt dan een update die het

jaar ging de vergadering door in

volgende jaar geldig is.

Rio de Janeiro.

Vrijdag was het dan zover. Een

Woensdag was het dan eindelijk

dag met stralend weer, +30 gra-

tijd voor het echte werk. Wat

den, helblauwe lucht, volle zon,

België betreft kregen we onze

bijna geen wind … en dus tijd om

keuzes en mogelijkheden opge-

een hele dag in een vergaderzaal

legd door de sportcommissie.

te zitten. Na de verschillende

Deze nam contact op met de

H E T B E S TUU R V AN DE CIA V .L.N .R.: MARC SU LLIV AN ,

verplichtingen en speeches kwam

wedstrijdpiloten, zodat het uit-

ALE X NAG O RSKY , JEAN CLAU DE WEBER [V Z],

de vergadering dan snel op gang.

eindelijk hun beslissing is.

H ANS ÄKE RST ED EN U WE SCHN EIDER.

We verdeelden ons en gingen

Een belangrijk punt was de organisatie van de Worlds in 2014.

naar de verschillende werkgroepen of subcomite’s . De AX

Vorig jlaar was Brazilië kandidaat, maar gedurende het afge-

WG (warmelucht) gaf net als alle jaren stof voor mooie, soms

lopen jaar was het dagelijkse bestuur van de CIA (Bureau) niet

hevige discussies. Piloten zijn zeker niet dom en tijdens wed-

overtuigd dat zij de beloftes konden waarmaken. Zo beloofde

strijden durven ze de regels wel eens naar hun hand te zetten

men om vanuit Europa 50 volledige ballons (zonder ventilator)

en daarover te discussiëren. Om die interpretatie van de regels

en 20 enveloppen gratis te versturen. Dit onder de auspiciën

zo veel mogelijk uit te sluiten, worden deze dan ook elk jaar

van het Braziliaanse leger.

ballonstof 27

D E B EL GI S CH E A L T E R N A T E DE LE G ATE R UDY P AE NE N.

ALT ERN AT E DELEGAT E SAN N E HAARHU IS EN DELEGAT E MAT HIJS DE BRU IJN V OOR N EDERLAN D

De afgevaardigden van alle landen stemden een aantal keren,

wedstrijd toch maar mooi binnen. 30 vrouwen zijn welkom

want nooit was er een meerderheid. Uiteindelijk na een 5-tal

om te strijden voor de titel van Europees kampioen. Noteer

stemrondes besliste men om NIET naar Brazilië te gaan, tenzij

het maar alvast in uw agenda, van 15 tot 19 september 2015.

zij nog kandidaat waren in een volgende aanbieding. En dat

Wedstrijdleider is Mathijs de Bruijn. Dus alvast een oproep

waren ze, samen met Litouwen.

naar de vrouwelijke piloten in België en Nederland….

Deze discussies namen heel de voormiddag in beslag, wat

Als een rode draad doorheen deze vergadering liep de orga-

ervoor zorgde dat de vergadering uitliep.

nisatie van de Worlds 2014 in Brazilië. Er leek geen einde

Op dag 2 kwam men echter terug op de stemming van de dag

aan te komen. Dus kwam dit punt uiteindelijk nogmaals aan

ervoor. FAI was niet akkoord met de beslissing en de discussie

bod. Uiteindelijk vond men de 17 stemmen die nodig waren

werd heropend. Blijkbaar zou de FAI wel de nodige documen-

om toch de organisatie aan Brazilië te geven. Ballons die niet

ten hebben ontvangen. Met een kleine meerderheid (1 stem

zouden meekunnen vanuit Europa, zouden op kosten van de

meer) werd beslist om na de middag nogmaals te stemmen of

Braziliaanse Ballonfederatie toch in Brazilië geraken. Ook is er

Brazilië al dan niet de Worlds mag organiseren.

een garantie dat de dagen na de wedstrijd, de ballons al terug

Belangrijker was echter de kandidaatstelling voor het

richting Europa zouden vliegen. Of men gelijk heeft om de

Europees kampioenschap voor de vrouwen, want daarvoor

organisatie toch daar te laten doorgaan, zal zich wel uitwijzen

was Nederland kandidaat. Sanne nam het woord en na een

in 2014.

mooie voorstelling werd er met applaus afgesloten. De stem-

Volgende vergadering in Lausanne (Zwitserland) in maart

ming was eigenlijk overbodig, want Nederland haalde deze

2014.

HELLU P! NIET ZONDER TROTS KUNNE WE SEGGEN DAT VAN DE BLAADEN DIE ONS

WIE O WIE ?

ONDER OGE KOMEN BALLONSTOF ER EEN

van onze leden werpt zich op om deze taak op zich te

IS WAAR RELATIEF WIJNIG HINDERLIJK

nemen? Het gaat om het nalezen en corrigeren van

SPEL- OF STIJLFOUTEN INSTAAN.

Ballonstof in PDF of geprinte versie. Daarna moeten de correcties weer bij de opmaakredactie terechtkomen.

Zoiets gaat niet vanzelf. Daar wordt veel tijd en aandacht

Het nalezen van Ballonstof vergt een paar uur per num-

aan besteed. Eerst door wijlen Marlène Cornelis, opgevolgd

mer.

door onze volprezen eindredacteur Judith Coucke. Maar nu heeft Judith een nieuwe baan, die meer tijd en

Wil je graag een bijdrage leveren aan je vereniging, ben je

aandacht van haar vraagt dan de vorige. Dat betekent

secuur en goed in Nederlands? Neem dan contact op met:

helaas dat Ballonstof zonder de broodnodige eindredactie

Rutger Coucke, secretariaat@knvvlballonvaren.nl

komt te zitten.

ballonstof

RE G E L IN G BE PE R K I NG O F VE R B O D U I T O E F E NI N G BUR G E RL U C H T V E RK E E R I N B E P A A LD E G E B I E D E N EN A ANWIJZ IN G BIJZ O N D E R LU C HT VE R K E E R S G E B I E D 2 0 1 3 T EKST : HAN S V AN HOESEL

UFO OF UAS? Het Nederlandse (!) Ministerie van Defensie is van plan om

en biedt meer overzicht voor zowel de luchtruimbeheerder als

bovenvermelde regeling per 1 april 2013 van kracht te laten

de luchtruimgebruiker en vergroot de flexibiliteit. En da’s dan

worden/zal zijn.

weer mooi meegenomen!

De in deze regeling opgenomen gebieden zijn gebieden die voor het burgerluchtverkeer verboden of beperkt toegankelijk

WAT VE RAND E RT E R VOOR ONS ?

zijn, omdat in die gebieden – veelal door het Ministerie van

Allereerst zullen een aantal vaak terugkerende Bijzondere

Defensie – activiteiten plaatsvinden die niet met het burger-

Verkeersgebieden (BVG) nu standaard op de vliegkaart worden

luchtverkeer verenigbaar zijn.

opgenomen en als EHR, restricted area, zichtbaar zijn.

Deze gebieden zijn in het verleden op vrijwel permanente

Deze voormalige BVG’s zullen dan niet meer via de

basis afgesloten voor het burgerluchtverkeer. Door gewij-

Staatscourant worden gepubliceerd, maar d.m.v. een NOTAM.

zigde Europese regelgeving en de toenemende noodzaak

Vanwege de kortere planningshorizon wordt verwacht dat

het luchtruim efficiënt te gebruiken is het gewenst deze

de activeringstijd zal worden teruggebracht en daarmee de

gebieden alleen te activeren als er daadwerkelijk activiteiten

hinder voor de Genaral Aviation (GA). Ook wordt een aantal

plaatsvinden die de vliegveiligheid beïnvloeden. In Nederland

Unmanned Air Systems (UAS) gebieden via NOTAM geactiveerd.

is voor het flexibel en efficiënt luchtruimgebruik een Airspace

Sinds 2012 staan deze gebieden overigens al op de VFR-kaart.

Management Cell (AMC) ingericht waarin civiel en militair

Verder zal er voor de GA weinig veranderen.

luchtruimgebruik vooraf met betrokken partijen wordt afge-

De grootste veranderingen zitten namelijk in het dynamisch

stemd. In deze regeling zijn alle bestaande gebieden opgeno-

luchtruimgebruik in het gecontroleerd luchtruim boven FL095

men, ook die gebieden die eerder niet in een regeling voor-

en verder zijn nu alle gebieden die al op de kaart staan maar

kwamen. De gemeenschappelijke noemer van alle gebieden

nog niet in de regeling, daarin alsnog opgenomen.

is dat zij in het kader van (vlieg)veiligheid dienen te worden

Zo wordt het in elk geval aan te bevelen om over de meest

afgesloten (voor niet aan oefeningen deelnemend vliegver-

recente vliegkaart te beschikken.

keer). Voor een beperkt aantal gebieden blijft de sluiting permanent. Voor andere gebieden is permanente afsluiting

Voor het goede begrip: een UAS is niks anders dan een – in dit

niet nodig en zelfs ongewenst voor een efficiënt en flexibel

geval – militaire drone. U weet wel: die dingen zonder cockpit

luchtruimgebruik. De regeling is waar mogelijk vereenvoudigd

waarvan we ons afvragen of ze òns wel zien …

ba a ll ll o on n ss tt o o ff b

KENT U IEMAND DIE WELEENS E E N B A L LO N VA A R T W I L M A K E N ?

D E N AT I O N A L E B A L LO N VA A R T B O N IS GRENSOVERSCHREIDEND

29 29

- Al vanaf €25,- Makkelijk bestellen: 24 uur per dag, 7 dagen lang - Besteedbaar in heel Nederland & België - Binnen 24 uur verstuurd - Keuze uit verrassende arrangementen Bestellen doe je heel eenvoudig:

www.nationaleballonvaartbon.nl Voor informatie kunt u bellen: 073 614 26 84

ballonstof

MYB ALL O O NS BALLONVAREN EN ALLES WAT DAARMEE SAMENHANGT IS AL VELE JAREN EEN FANTASTISCH PRODUCT. NA DE EXPLOSIEVE GROEI VAN EIND JAREN 90 EN BEGIN 2000 ZIJN WE NU IN EEN WAT RUSTIGER VAARWATER TERECHTGEKOMEN. TEK S T EN I L L UST RAT IE: REMK O WIGGER , CAMERO N B ALLO O N P RO M TI O NS

Deze rem en de toenemende regelgeving op uitvoerend en

loons uit een database met alle gegevens van het ballonma-

onderhoudstechnisch vlak maakt ons ook bewuster van alles

teriaal welke door middel van een webbrowser geraadpleegd

wat zich naast de daadwerkelijke ballonvaart afspeelt. Als

kan worden, waar ook ter wereld en op welk tijdstip dan ook.

piloot worden we (in de toekomst) geconfronteerd met o.a.

Het systeem biedt zowel voor ons als CAMO als voor onze

een leeftijdsgrens voor commercieel varen, LPE-testen en de

klanten vele mogelijkheden. In België werken we samen met

180 dagen regeling. Als CAMO krijgen we steeds meer te

Atlantic Ballooning v.w.b. de airworthiness reviews. Ook deze

maken met een administratieve lastendruk en de nog steeds

gegevens zijn reeds opgenomen in myBalloons.

grote verschillen in regelgeving per land, ook al werken we

Uiteraard is het afschermen van data een belangrijk punt. De

onder EASA.

eigenaar van ballonbedrijf A kan vanzelfsprekend alleen bij zijn eigen gegevens. Hij ziet dus niet wanneer bijvoorbeeld de

Om als CAMO deze toenemende administratieve taken op een

luchtwaardigheid van een ballon van bedrijf B verloopt. Als

eenvoudige manier te kunnen blijven uitvoeren en de kosten

CAMO hebben we wel toegang tot alle gegevens zodat we op

daarmee in de hand te kunnen houden is myBalloons ontwik-

een adequate manier de aansturing van het onderhoud kun-

keld, een webbased applicatie voor zowel Cameron Balloon

nen doen. Om deze afscherming te waarborgen is het systeem

Promotions BV als onze klanten. Kort gezegd bestaat myBal-

door een externe partij getest op veiligheid.

per ballon bijgehouden. Daardoor was het vaak een omslach-

voor gebruik na een ontwikkelingsperiode van ca. 3 jaar. Intern

tige zaak om van een cilinder uit 1991 te achterhalen welk

werken we nu dus al 1,5 jaar met het programma. Deze peri-

onderhoud in 1994 is uitgevoerd omdat deze cilinder bij mis-

ode is gebruikt om de database te vullen met gegevens en

schien wel 4 ballonnen op de configuratie heeft gestaan. In

het programma te optimaliseren. Alhoewel myBalloons nog

myBalloons heeft iedere component (envelope, brander, mand

niet uitontwikkeld is, zijn er al veel taken geïmplementeerd.

of cilinder) een eigen administratie. Gaat een brander over

Hieronder vallen o.a.:

naar een andere ballon, dan verhuist de administratie automa-

- Verwerking inspecties;

tisch mee.

- Verwerking airworthiness reviews; - Airworthiness Directives, Service Bulletins etc.;

CONFIGURATIE MANAGE ME NT

- myAlerts;

Welke mand mag onder welke envelope en welke brander

- Werkopdrachten;

en cilinders mag ik daar dan bij gebruiken volgens de flight

- Technische administratie, historie van onderhoud;

manual? myBalloons bevat een wizard die deze vragen beant-

- Administratie pilot/owner maintenance;

woordt. Dat een Cameron 250TT mand niet toegestaan is

- Configuratie management;

onder een Cameron N-56 is voor iedereen duidelijk, maar mag

- Voorraadbeheer;

deze mand bijvoorbeeld wel onder een Lindstrand 180A?

- Rapportages; - Fabrikantdocumentatie, waaronder recente en oude flight en maintenance manuals; - Kennisdatabank.

TRACE ABILITY

Traceability is het herleiden van vervangen onderdelen naar de fabrikant. Plaatsen we bij het onderhoud van een cilinder bijvoorbeeld een nieuw overdrukventiel, dan moet ook na vele

Het gaat wellicht te ver om ieder aspect van myBalloons uit

jaren nog aangetoond kunnen worden uit welke levering dat

te diepen, maar om een idee te krijgen van de mogelijkhe-

overdrukventiel bij de fabrikant komt. Mocht EASA, de natio-

den worden als voorbeeld 5 zaken kort besproken, namelijk

nale autoriteit of de fabrikant een Airworthiness Directive (AD)

de administratie rondom keuringen, myAlerts, de technische

of een Service Bulletin (SB) uitgeven, dan moet te herleiden

administratie, configuratie management en traceability

zijn in welke cilinders het betreffende overdrukventiel is ingebouwd. In myBalloons zijn werkopdrachten en voorraadbeheer

A D M IN IS T RA T I E RON D OM K EU RINGEN

aan elkaar gekoppeld waardoor snel een overzicht kan worden

Voorheen kostte de administratie na een keuring veel tijd.

uitgedraaid van alle cilinders waarbij bijvoorbeeld een over-

Interne inspectieformulieren, inspectieverklaringen, eventueel

drukventiel van het type Omeca met een fabricagedatum van

gewijzigde configuratielijsten, EASA Form 1’s, de technische

week 12 2011 is geplaatst.

administratie, airworthiness review rapportages en ARC’s zijn voorbeelden van documenten die we als CAMO opstellen. Dit

Zoals eerder gezegd is myBalloons nog niet uitontwikkeld.

gebeurde handmatig en was daardoor tijdrovend en ook fout-

Naast de bestaande faciliteiten zijn er nog vele nieuwe ideeen

gevoelig. Met myBalloons hoeven de gegevens met betrekking

om het syteem nog effectiever te maken. Te denken valt hier-

tot de keuring maar eenmalig te worden ingevoerd waarna

bij bijvoorbeeld aan de implementatie van onderhoudspro-

vervolgens alle benodigde formulieren automatisch worden

gramma’s, email notificaties van termijnen die dreigen te ver-

samengesteld. Alle inspectiecriteria van de betreffende fabri-

lopen, online planning voor keuringen/onderhoud, uitbreiding

kanten zijn in myBalloons opgenomen en kunnen tijdens de

rapportages en een koppeling met de website van Cameron

keuring als leidraad gebruikt worden.

Balloon Promotions BV wanneer materiaal ter verkoop aangeboden dient te worden. De ontwikkeling aan myBalloons blijft

M Y A L ER T S

in de komende jaren doorgaan waardoor het systeem steeds

Als CAMO zijn we verantwoordelijk voor de bewaking van

completer wordt. Actueel wordt het systeem geschikt gemaakt

termijnen. Wanneer verloopt de luchtwaardigheid van mijn

voor gebruikerstoegang zodat ook onze klanten kunnen inlog-

ballon, wanneer moet van mijn cilinder het overdrukventiel

gen. Zodra deze toegang gerealiseerd is zijn we benieuwd

vervangen worden en wanneer is deze clinder weer toe aan

naar hun ervaringen zodat we het systeem verder kunnen

een drukproef? myAlerts is een onderdeel van myBalloons dat

optimaliseren.

zorgt voor deze bewaking. In overzichtelijke lijsten wordt duidelijk welk onderhoud je binnenkort kunt verwachten.

Mocht je vragen hebben over myBalloons dan staan we je uiteraard graag te woord.

T E C H N IS CH E A DM I N I S TRA T IE

Van ballonnen moet uiteraard worden bijgehouden welk onderhoud is uitgevoerd. Voorheen werd deze administratie

ballonstof

myBalloons is in 2011 door het toenmalige IVW goedgekeurd

ballonstof

W I N DS O N D : DE M O DE R NE W I ND R E A D E R

H E T VOLLE DI GE PAKKET

BIJ WEDSTRIJDEN ZIE JE ZE ALTIJD WEL ERGENS OP HET TERREIN. DE DRIEPOOT MET EEN TOESTEL EROP, EEN BALLON DIE OPGELATEN WORDT, EN DIE GEVOLGD WORDT DOOR HET OOG VAN DE KIJKER. UIT HET SYSTEEM ROLT EEN PAPIERTJE EN HIERMEE KAN DE WEDSTRIJDLEIDER, OF HET BALLONTEAM DAN ZIEN WELKE SNELHEID DE WIND HEEFT OP EEN BEPAALDE HOOGTE, ALSOOK DE WINDRICHTING EN NOG WAT BIJKOMENDE INFO. T E KS T : L U C VAN G E YTE , FOTO’S : W INDS OND

nen. Na heel wat studies en ontwerpen werd de Windsond ontwikkeld. Een eenvoudig systeem dat door één persoon kan bediend worden en waarvan de resultaten gewoon op je computerscherm verschijnen. Hoe gingen we praktisch te werk? We vullen ballon met 30 liter helium. Hieraan hangen we de sonde. De sonde bestaat uit een GPS, een thermometer, een barometer en een vochtigheidssensor en HET HELE IN ST RU MEN T ARIU M IN EEN BEKERT JE

zit in een soort van styrofoam bekertje. Het geheel weegt maar enkele grammen. Er is een twee-

Bijkomend nadeel is ook dat je de ballon moet kunnen blijven

wegs communicatie

volgen. Te laag wolkendek of voor sunrise dit doen, zorgt met-

tussen de sonde en

een voor problemen. Voor de windreader heb je dus een extra

het grondstation.

team nodig om deze info te registreren en te verwerken.

Verder is er dan

Meteen een serieuze extra kost voor een organisatie of voor de

nog een systeem

teams die hiermee hun ballonvaarder de juiste informatie wil-

ingebouwd om de

len geven. Met dit in het achterhoofd ging Anders Petersson

sonde los te maken

aan de slag. Het moest eenvoudiger en vooral goedkoper kun-

van de ballon.

LAP TO P , M ET HI ERB O V EN EEN DETAI L. O NDER: ZO KAN M EN TG ENWO O RDI G EEN P I -B ALL O P LATEN.

De sonde wordt ingeschakeld, door middel van enkele beeptonen horen we dat het toestel is ingeschakeld, dat de GPS

terrein. De ballonvaarder kan via zijn crew meteen de exacte

actief is en dat er verbinding is met het grondstation (de lap-

gegevens ontvangen.

top). De ballon laten we gewoon los.

Na vele testen is de WindSond dan ook in productie gegaan en is deze beschikbaar voor individuele ballonteams, maar

Op het computerscherm zien we de verschillende schermen

natuurlijk ook voor organisatoren van wedstrijden. Bestellen

die weergeven wat we willen weten. Het aloude papieren rol-

kan vanaf nu.

letje is ook zichtbaar op het scherm. De ballon werd opgelaten op een hoogte van 209 ft MSL, luchtdruk 1014,4. De ballon was toen op een hoogte van 4710 ft AGL (4920 MSL) en 2900

TE CHNIS CHE GE GE VE NS

meter weg van de plaats van take-off. Een gemiddelde verti-

2-wegs radio communicatie tussen sonde en grondsta-

cale snelheid van 2,2 m/sec, horizontaal 8,8 kn.

tion

We zien dan om de 100 m of 300 ft de temperatuur, de wind-

GPS, thermometer, barometer en vochtigheidssensor

richting en de snelheid. Dus al hetgeen je als ballonvaarder

mechanisme om ballon los te maken

wilt weten, vooral voor wedstrijden. De tussenliggende wind-

Keuze en voorspelling van landingsterrein

richting, -snelheid en temperatuur worden dan ook nog eens

Gemakkelijk terug te vinden dankzij GPS positie, flash

grafisch weergegeven.

light en luidspreker

Maar hoe gaat het intussen verder met onze ballon en de

Ontvanger via USB connectie

sonde? Want zeg nu zelf, zo’n sonde zie je niet graag verdwij-

Grafische weergave op de computer

nen. Wel, je kan instellen wanneer je de sonde wil loskoppelen

30 liter helium nodig

van de ballon. Zelfs zodanig dat deze kan rekening houden

Meerdere ontvangers kunnen gebruikt worden. De fre-

met de actuele metingen en je dus perfect kunt bepalen dat

quenties zijn instelbaar tussen 340 en 350 MHz

de sonde pas moet loskomen bijvoorbeeld in open terrein. Bij onze test kozen we natuurlijk voor open terrein en als de

KOS TPRIJS

sonde op 1700 meter hoog was. De sonde lag op 43 meter

€ 795,- voor een kit met 3 sondes, 25 ballons, USB ont-

van het voorspelde punt.

vanger met antennen, batterijlader voor sonde en de

Buiten de voorspelling en keuze van het landingspunt van de

software

sonde, was het natuurlijk ook belangrijk om deze snel terug

€ 95,- voor elke extra sonde

te vinden. Daarom is er een GPS positie beschikbaar, geeft de

BTW niet inbegrepen

sonde geluid van zodra je met je grondstation in de omge-

Huur van toestel: € 395,- (voorlopig mogelijk)

ving komt en is er een flashlicht dat op dat ogenblik signalen begint uit te zenden. Dus gemakkelijk te vinden.

INFO E N BE S TE LLINGE N

De ontvangst op de laptop is heel eenvoudig: via USB connec-

http://kiwiembedded.com

tie wordt het ontvangsttoestel gekoppeld aan de laptop, de

Anders Petersson

software opgestart en meteen na het vertrek kun je de gege-

+46 13 173426

vens al zien op het scherm. Een voordeel voor de teams op het

ballonstof

LI NKS: DE G RAFI SC HE WEERG AV E O P UW

V A N P AS S IONEEL IDEE NA A R W ERK EL IJKHE ID :

DE B ALL O N VA A R T A C A D E M I E , E E N G RO U P F L Y I NG I NI T I A T I EF ALS GEBOREN EN GETOGEN SINT-NIKLASENAAR WAS HET BALLONGEBEUREN MIJ ZEKER GEEN ONBEKENDE; IK WAS EENS TE MEER BEVOORRECHT OMDAT MIJN OUDERS EEN HOTEL UITBAATTE IN HARTJE SINT-NIKLAAS, EN WE MET DE BALLONFEESTEN (BEGIN SEPTEMBER)

HET UITVERKORENE HOTEL WAREN VOOR DE BUITENLANDSE GASTEN. T E KS T : B A R T S E R E S IA

Een persoon als wijlen Alfred Eckert was mij dan ook geen

te vinden werd er binnen de RAAC een oproep gelanceerd

onbekende. Het was ook met Alfred Eckert dat ik mijn eerste

naar mensen die interesse hadden om deel te nemen aan dit

ervaring als balloncrew opdeed, toen welliswaar nog met een

initiatief. Op de eerste informatievergadering kwam wel een

gasballon. Toen we in 1992 noodgedwongen moesten verhui-

man of 5 opdagen; maar ze hadden niet allemaal de inten-

sen naar een plaats meer buiten het centrum verdween ook

tie om ballon te varen. Toch vonden we voldoende mensen

de link met het ballongebeuren. Tot ik in 2010 werd gevraagd

om de nodige definitieve vorm te geven aan het idee, en de

om familie, die een ballonvlucht hadden cadeau gekregen,

Ballonvaartacademie vzw was een feit. Buiten een aantal sym-

vervoer te verzorgen. De vlucht werd toen verzorgd door

pathisanten die lid wouden worden uit interesse was er ook

Patrick Roelands en in het leuke gesprek na de vlucht wer-

1 mede aspirant ballonvaarder, Frank De Meyer, die zich ook

den de lang onderdrukte gevoelens terug wakker gemaakt.

lid wilde maken; en van de reeds opgedane kennis van Dirk en

Ik ging dan ook op zoek naar een team om de knepen van

mij gebruik wou maken om ook zijn opleiding aan te vatten.

het vak te leren, en echt terug deel uit te maken van de bal-

Het idee en doel van de ballonvaartacademie (o.a.): piloten

lonwereld. Initieel was het wat zoekwerk

maar

uiteindelijk vond ik mijn plaats in het team

van - en geïnteresseerden in - luchtballons, luchtschepen en andere aerostatische lucht-

van Ballooning waar ik vaak deeluitmaak-

vaarttuigen te groeperen, hun gemeen-

te van het team van Steven Vlegels. Zij

schappelijke belangen te verdedigen en de

leerden mij heel veel van het materiaal

wederzijdse vriendschapsbanden tussen

en de sfeer die er heerste bij een bal-

hen te ontwikkelen. Of kortweg iedereen

lonvlucht. Alles wakkerde mijn gevoe-

die interesse heeft in balloons (en/of

lens meer aan zodat ik besloot om zelf uit

luchtschepen) groeperen en hen samen te

te kijken ballonvaarder te worden.

brengen op evenementen.

Ik was op dat moment reeds enkele

Praktisch is de ballonvaartacademie een

jaren lid van de RAAC of Royal Antwerp

vereninging om de uitbating van (momen-

Aviation Club, de Antwerpse vliegclub

teel 1) warme luchtballon te verzorgen.

waar ik mijn opleiding Privaat Piloot met

Gedeeld over een aantal piloten, wordt er

vrucht kon afwerken. Hier leerder ik heel

afgesproken wie wanneer met de ballon

veel bij over de luchtvaart in het algemeen, en leerde ik veel

gaat varen. De ballonvaartacademie zorgt er voor dat de bal-

mensen kennen. De voorzitter, Dirk Spitaels, die heel begaan

lon luchtwaardig is, dat de papieren zoals verzekering enzo

is met de algemene luchtvaart (hij heeft zijn voetsporen al in

er zijn en dat het nodige materiaal er is. Zo moeten de leden

zowel sportvliegerij, zweefvliegerij, en modelbouw vliegen),

niet zelf het nodige materiaal voorzien, waardoor de instap

had al een aantal keren laten vallen dat hij ook veel interesse

naar het ballonvaren een stuk kleiner wordt. Je hoeft namelijk

had in ballonvaart maar dat hij niet echt een vinger aan de

zelf geen ballon, gasflessen, radio’s, verzekering, ... enzo te

poot kon krijgen hoe dat eigenlijk allemaal in elkaar zat.

voorzien. Je kan bij wijze van spreken de aanhangwagen aan-

Hierbij was de kiem van de Ballonvaartacademie gezaaid. Nu

pikken en vertrekken.

moest het idee enkel nog wat uitgroeien tot een mooi verhaal.

Heb je interesse in het group flying gebeuren, denk je dat je

De nodige contacten werden gelegd en de zoektocht naar een

iets kan bijdragen aan de Ballonvaartacademie of wil je zelf je

mooie formule kon beginnen.

opleiding beginnen; neem dan gerust met ons contact op.

Alles kwam in een stroomversnelling toen we in oktober 2011 besloten om een A-105 van Rick de Groot over te kopen. Plots

We geven je dan graag de nodige informatie. Ons contacteren

werd het idee wel heel reeël en samen met Dirk besloot ik om

kan via info@ballonvaartacademie.eu of via telefoon +32

daad bij het woord te voeren. Om nog bijkomende interesse

(0)486 77 44 22.

KOOIS T R A • Onderhoud incidenteel • Onderhoud jaarlijks • ARC Inspecties • ARC verlenging • Bewaking permanente luchtwaardigheid • Aanschaf van uw ballon

• Lindstrand • Cameron • Thunder and Colt • Sky

• Kubicek • Kavanagh • Schroeder • Ultra Magic

Lindstrand Holland / Noordelijk Ballonvaartcentrum is een EASA Subpart F erkend onderhoudsbedrijf en een CAMO + organisatie. Ons erkenningsnummers zijn NL.MF.3060 en NL.MG.8060. U kunt bij ons terecht voor, Jaarlijks-, en incidenteel onderhoud een ARC inspectie en ARC verlenging en bewaken van de permanente luchtwaardigheid van uw ballon. Dealer Lindstrand Balloons. 0513 41 75 03 • www.lindstrand.nl

ballonstof 36

• Onderhoud, inspecties en ARC’s • Verkoop Cameron ballonnen en toebehoren • Dealer Garrecht transponders