ZOMER 2019 HÈT BALLONMAGAZINE VAN NEDERLAND EN BELGIË
IN DIT NUMMER: 4 Voorwoord
2
6 Kort & Bondig Redactie
9 Benelux Trophy Steven Vlegels
11 Ballonnen en papieren Remko Wigger
12 Voorvallen in 2018 Leon Leemans
15 Ad’s Ballon Besognes Ad Haarhuis
16 Willemina Pottum-Ruitman Gerjan Crebolder
18 #Ballonstof Luc Van Geyte
20 Ballonvaart en runderen Jan Jonkman/Han Nabben
24 Zomercryptogram Redactie
25 De regiometeoroloog van het KNMI Bas de Haan
28 Globos Ultramagic, made in España Luc Van Geyte
30 EHBO voor ballonvaarders Hen riette Wardenaar
32 Wilco Air 25 jaar Hans van Hoesel
34 London Balloon Regatta Johannes Kooistra
37 Ballonvaartagenda Redactie
38 Colofon Redactie
inhoud
colofon
René Zwarteveen/Johan Vander Meiren
3
VOORWOORD 4
VAN HET BESTUUR NL
VAN HET BESTUUR BE
Het seizoen is nog niet echt van start gegaan mede door het
Gelijk hebben ≠ Gelijk krijgen
wisselvallige weer. Toch heeft het Nederlandse kampioen-
Tussen de beide leden van deze vergelijking zit er bij momenten tijd,
schap wel kunnen plaatsvinden. Hierbij willen we Caroline
centen en ergernis. De problemen in het leven spelen zich vaak af
Splinters en Roy Grommer feliciteren met het behalen van
binnen het spanningsveld tussen de beide leden. Het camerastand-
de 3e en 2e plaats en Henk Broeders van harte feliciteren
punt van waaruit je het toneel in beeld brengt zal steeds leiden tot
met het Nederlandse Kampioenschap en dat alweer voor de
een andere belichting en een verschillende nuancering van de case.
19de keer, onze complimenten.
Pas wanneer de volledige scene belicht is, kan je vanuit het perfecte beeld een oordeel vellen.
Door goede voorbereidingen en eensgezindheid binnen
Bij complexe cases van juridische aard heb je 3 parameters: buikge-
ballonvarend Nederland is de overgang naar de nieuwe
voel, wetgeving en procedures.
Europese regelgeving part-bop vlekkeloos verlopen. De komende maanden gaan bestaan uit een update van het
Op die manier werken we met de federatie aan een aantal dossiers.
Operations Manual (OM), het uitgeven van de benodigde
De gaswetgeving is er één van. Aan de Vlarem wetgeving wordt al
checklisten voor de bedrijven en het helpen met de imple-
jaren door het bestuur en het ministerie gesleuteld om het mogelijk
mentatie van het OM.
te maken om een gastankinstallatie vergund te krijgen in Vlaanderen, waarbij kan getankt worden voor de ballonvaart met open ventielen,
Verder kunnen we ons gaan concentreren op een mooie
conform de voorschriften van de constructeur. Eindelijk zijn de tek-
zomer ballonvaren voordat de werkzaamheden en de over-
sten klaar en goedgekeurd en wordt er gewacht op publicatie in het
gang naar B-FCL voor de deur staat. Vooralsnog dient deze
staatsblad.
overgang voor 08 april 2020 gerealiseerd te zijn. Dat betekent dat we vanaf oktober actief bezig zullen gaan met het
De aanplaktaks is een vergelijkbaar dossier. Hoe absurd de aanpak
informeren, maken van documenten en het uitvoeren van
van de ambtenarij was in dit dossier, toch kan je op eenvoudige
benodigde overleggen. De 1e vergadering met ILT hierom-
manier geen gelijk krijgen in deze zaak. Met dossieropbouw en
trent heeft al plaatsgevonden.
raadsman is het bestuur meermaals op bezoek geweest bij de beide kabinetten van financiën. Toch vingen we steeds bot. Het dreigen met
De leerlingen binnen de DTO van de KNVvL hebben de laat-
een rechtszaak tegen de Belgische staat onder begeleiding van een
ste lessen afgerond en de eerste vier praktijk-grondlessen
topadvocaat heeft beweging gebracht in het dossier. Fingers crossed
ballonvaren ontvangen. In twee hele dagen, met twee bal-
dat deze regering van lopende zaken nog een doorbraak kan force-
lonnen, twee instructeurs en twaalf leerlingen hebben we
ren.
met elkaar en met veel plezier de eerste vier lessen van het trainingsprogramma afgerond. De terugkoppeling van allen
Over deze twee zaken zullen we u uiteraard niet nalaten om te
was zeer positief. In september starten we met een nieuwe
berichten van zodra er een definitieve beslissing is gevallen. Indien u
klas met de vakken meteorologie en menselijke prestaties
als lid in deze of andere materies problemen ondervindt, laat niet na
aan een nieuwe reeks van negen maanden theorie.
om in alle discretie advies te vragen bij onze raad van bestuur. Vanuit
Verder zullen in het najaar volledige instructeursopleidingen
onze groep zijn we vaak in staat om het toneel vanuit alle hoeken te
worden gegeven.
belichten. We beschouwen het als onze taak om onze leden bij te staan in het proberen “gelijk te krijgen”.
Voor nu wens ik jullie een plezierig en veilig vaarseizoen toe.
Verder hopen we dat 2019 eindelijk eens wat vaarweer kan geven
René Zwarteveen,
aan ons allen, en wensen we u mooie, uitdagende en veilige ballon-
Voorzitter KNVvL Afdeling Ballonvaren
vaarten toe ! Johan Vander Meiren Namens het bestuur van de KBBF
AD BALLON BALLONVAARTEN | BREDA | 076-5145372 | ADHAARHUIS@ADBALLON.NL | WWW.ADBALLON.NL Dealer Ultramagic Balloons | CAMO onderhoudsbedrijf | Opleiding tot ballonvaarder Branders | Manden | Cilinders | Instrumenten | Accessoires | Nieuw en tweedehands
VERVLOGEN HOOP
IN BIOSCOOP
OP VLIEGEND VLUCHTEN
De Duitse film ‘Ballon’
In mei verscheen bij de Duitse
draait sinds 17 april (in
uitgeverij Penguin Verlag het boek
België) en vanaf 18 juli
‘Ich hatte gehofft, wir können
JULIAN NOTT EN TRACY BARNES
(in Nederland) in de bios-
fliegen - Die Geschichte einer tra-
Julian Nott (1944 –2019) is een naam die bij ballonvaarders-van-
coop. De film gaat over
gischen Flucht im Frühling 1989’.
KNVVL-MEDAIILE VOOR MARIJE ROOZENDAAL
het-eerste-uur een belletje zal doen rinkelen, als een van de eerste
een gewaagd vluchtplan
Het boek gaat over de allerlaatste
Tijdens de voorjaars-ALV van de KNVvL Afdeling
heteluchtballonvaarders van het Verenigd Koninkrijk. Toen Nott
van de DDR-families
Berlijnse-muur-dode, Winfried
Ballonvaren heeft Marije Roozendaal uit handen van KNVvL-
na de landing van een experimentele ballon op een Californische
Strelzyk en Wetzel, die
penningmeester Hendrik Kort de KNVvL Medaille in Zilver
berghelling de capsule aan het inpakken was, begon deze naar
in de zomer van 1979 met een zelfgemaakte luchtbal-
bovengenoemde (en bekendere) DDR-ballonontsnapping van
ontvangen. Zij kreeg de versierselen opgespeld vanwege
beneden te rollen. Hij liep hoofdletsel op en stierf enkele dagen
lon wilden ontsnappen uit het communistische Oost-
de families Strelzyk en Wetzel met succes op 8 maart 1989 van-
haar buitengewone verdiensten voor de KNVvL waaronder
later. Nott wist als eerste per ballon de Sahara en Australië over te
Duitsland. De film van regisseur Michael Herbig draait
uit de DDR opsteeg, maar in het vrije West-Berlijn na een vaart
haar bijdrage in de versterking van de strategische positie
steken, en in een prehistorische replicaballon over de Peruaanse
sinds oktober met succes in de Duitse Kinos, en heeft nu
van vijf uur neerstortte en daarbij overleed. Zijn 23-jarige echt-
van de vereniging, en meer specifiek de procesbegelei-
Nazca-lijnen te varen. Hij vestigde vele wereldrecords, waaronder
de overstap gemaakt naar de Nederlandse en Belgische
genote Sabine werd na de onfortuinlijke vluchtpoging van haar
ding van het implementatieplan ‘KNVvL naar een Hoger
een hoogtevaart op 55.000 voet in de eerste ballon-met-druk-
bioscopen. Bekijk de Duitse trailer via https://youtu.be/
man tot 3 jaar cel veroordeeld. Zij werd echter na een half jaar
Niveau’, de versterking van de samenwerking binnen het
cabine. Zijn laatste project was een hoogteballon met cryogene
GI-2LrQqWVQ. Tip voor liefhebbers van het genre ‘DDR-
vervroegd vrijgelaten, enkele weken voordat de Muur zou val-
Verenigingsbureau, haar uitgebreide takenpakket en dos-
(extreem lage-temperatuur) helium als ballast.
ballonontsnapping’: over een andere, minder bekende
len. Nabij de plaats van Winfried’s onfortuinlijke landing prijkt
sierkennis binnen het bestuur van de KNVvL Afdeling
Ook de Amerikaanse ballonpionier en parachuteventiel-uitvinder
ballonvlucht uit Oost-Duitsland is recentelijk een boek
zijn foto op een herdenkingsmonument aan de Bernauerstrasse.
Ballonvaren en het opzetten van de Stichting Theorie
Tracy Barnes (1939-2019) is onlangs overleden. Barnes begon zijn
verschenen (zie hiernaast).
Het verhaal van de vlucht is gereconstrueerd op basis van
Examens Ballonvaren en Zweefvliegen en de nieuwe DTO.
ballonloopbaan op 18 jarige leeftijd als (weer)ballon-technicus in
archiefonderzoek en gesprekken met o.a. Winfried’s weduwe
het Amerikaanse leger en experimenteerde in beginjaren van de
Sabine en zijn broer Reinhold. ISBN 9783328104117, Carolina
moderne heteluchtballonvaart (o.a. samen met de Nederlandse
Labusch, 14 euro, 304 pagina’s, Duitstalig.
KORT & BONDIG
Kort & BONDIG 6
DUITSE BALLON
7
Freudenburg, die 10 jaar na de
Anneke Sandel) met balloninnovaties. Hij trok zich weinig aan van conventies en benaderde ballonconstructies met een frisse blik. Zijn ritssluiting-ballonventiel bleek weinig succesvol, maar Barnes
WELTERUSTEN IN DODGEVILLE
LUCHTBALLONPAK
bedacht daarop de ‘Barnes Envelope Valve’ die tegenwoordig
Goed voorbeeld doet goed volgen. Ballonvaarders in Nederland en België kennen al jaren de
Het luchtballonpak dat Fredrik
bekendheid geniet als de parachute. Hij patenteerde deze nooit,
ballonvaart-geïnspireerde vakantiehuizen in Haaren. Of de Don-Q-Inn in Dodgeville, Wisconsin,
Tjaerandsen liet zien op de jaar-
omdat hij destijds niet verwachtte dat de ballonvaart een grote
USA zich daardoor heeft laten inspireren is onbekend, maar feit is dat het daar ook mogelijk om
lijkse BA Fashion Show van het
vlucht zou gaan nemen. Barnes bedacht o.a. ook de karakteris-
in een ballonmand het hoofd te ruste te leggen. De ‘Up, Up & Away room’ beschikt over een
Londense Central Saint Martins leverde de Noorse ontwerper de L’Oréal
tieke driehoekige FireFly-ballonmand en een zig-zag constructie
heteluchtballon met een ruime ronde gondel eronder, voorzien van een dubbel bed én TV. Wie
Professional Young Talent Award op én veroorzaakte een hype op inter-
voor envelop-panelen. In 1973 richtte hij The Balloon Works op;
liever met beide benen op de grond blijft, kan ook kiezen voor de Robin Hood suite, de Cupid’s Corner. Ook slapen in een iglo, space shuttle
net. Het rubberen kledingstuk wordt door de drager van binnenuit met
de voorloper van FireFly Balloons. Hij vestigde net als Nott vele
of vikingschip behoort tot de mogelijkheden. www.donqinn.net.
behulp van een luchtdruksysteem opgeblazen. De kledingstuk lijkt op
records en realiseerde als eerste in de VS een coast-to-coast vaart.
het eerste gezicht enigszins onhandig voor wie in zich verplaatst in een
De laatste decennia was Barnes vooral actief met de ontwikkeling
Fiat 500, per fiets of per cloudhopper, maar biedt wellicht uitkomst voor
van blimps en luchtschepen via zijn bedrijf The Blimp Works.
wie een origineel kledingstuk zoekt om aan te trekken naar de eerstvol-
VUILSNISZAKKENSLURFUFO
gende ledenvergadering van de KNVvL Afdeling Ballonvaren.
In 2010 was New Jersey, USA in de ban van een UFO-hype, nadat alarm-
VIRTUEEL VOOR PAMPUS
nummer 911 overstelpt werd met
Pampus is in beweging. Met
EINDELOOS VAREN MET ZEPH ENDLESS FLIGHT
mysterieuze UFO-meldingen. Na
de nieuwste attractie kun
De ‘Zeph Endless Flight’ (ZEF) is een nieuw soort luchtballon, die speciaal is ontworpen is om - de naam zegt het al - einde-
negen jaar is de oorzaak boven tafel
je sinds dit voorjaar vanuit
loos te kunnen doorvaren. Onmogelijk zeg je? De Franse luchtvaartingenieur Vincent Farret d’Astiès en co-piloot Amaury
gekomen: twee High School leerlin-
een van de oude geschuts-
Jarrousse denken dat het kan. Men werkt daarbij samen met het European Space Agency. Normaliter dwingt een afname van
gen hadden, geïnspireerd door een natuurkundeles,
koepels virtueel met een
de hoeveelheid propaan (heteluchtballon) of ballast en gas (gasballon) tijdens de vaart alle luchtballonnen uiteindelijk tot
van enkele dunne Walmart-vuilniszakken de onderkant
luchtballon opstijgen, om vervolgens over Amsterdam en omgeving te varen.
landen. Dit obstakel wordt door ZEF echter overwonnen, door gebruik te maken van een variabele-druk-ballon die ónder een
afgeknipt en deze vervolgens in een lange slurf aan
Pampus-directeur Tom van Nouhuys vertelt daarover: “Het wordt héél bijzon-
3000 m3 helium gasballon hangt. Door de druk in deze ballon te variëren zou ook het gewicht variabel worden, en kan de
elkaar gelijmd, waarna de boven- en onderkant werden
der. Pampus hoorde bij een verdedigingslinie, de Stelling van Amsterdam.
juiste vaarhoogte worden bereikt zonder ballast uit te werpen of gas te lozen. De cabine van 8m2 bevat naast bedden, voed-
dichtgemaakt. Een bladblazer vulde de zakken met
We vertellen het verhaal van dit UNESCO werelderfgoed nu op een nieuwe
sel en zuurstof ook een hometrainer om fit te blijven en om elektriciteit mee op te wekken. Een beperkende factor voor de
lucht en de zon deed de rest: de lucht werd opgewarmd
manier. Je ziet zelfs een inundatie: het platteland wordt onderwater gezet om
vaartduur is de hoeveelheid eten en drinken die kan worden meegenomen. ZEF wil wetenschappelijke en toeristische vaarten
en de vuilniszakkenslurf steeg op. “We realiseerden ons
Amsterdam te beschermen”. En dat alles dus virtueel varend vanuit een lucht-
tot in de stratosfeer gaan maken, en de langste vlucht ooit gaan realiseren. Meer informatie: www.zephalto.com
pas jaren later dat onze ballon had geleid tot een UFO-
ballon. Meer informatie op www.pampus.nl.
hype” vertelde de (destijds) scholier die anoniem wilde blijven aan Newsweek.
beïnvloeden. Zaterdagochtend werd de vaart via SMS gecanceld toen enkele ballons al in de lucht hingen. Reden was de hardnekkige mist in enkele valleien, die de zichtbaarheid nogal bemoeilijkte. Maar nog opvallender was wat
8
er ’s avonds gebeurde: het hogedrukgebied lag nu pal boven het wedstrijdgebied met als gevolg nergens enige luchtstroom die naam
D OOR S T E VE N V LEG ELS . FOT O ’ S P I E TER NYS
“BENELUX CHAMPIONSHIP 2019” WAS DE NAAM VAN HET EVENT DAT GEORGANISEERD WERD DOOR DE LETZEBUERGER BALLONS CLUB (LBC) ONDER DE LEIDING VAN JEAN KLEIN EN WAAR DE NATIONALE KAMPIOENSCHAPPEN VAN DE DRIE LANDEN DIT JAAR ZOUDEN PLAATSVINDEN. WEDSTRIJDLEIDER WAS MARTIN WEGNER, NET ZOALS VORIG JAAR IN NEDERLAND. OFFICIALS UIT VERSCHILLENDE LANDEN TEKENDEN PRESENT.
HET BENELUX CHAMPIONSHIP 2019
door de meeste piloten als een moeilijke opdracht ervaren, omdat het doel slechts een deel van de tijd open is. Je moet je aankomst dus goed timen om een optimale score te behalen. Wie op het verkeerde moment aankomt, heeft pech. Bij de Angle (ANG) is het de bedoeling dat je een maximale afwijking bekomt ten opzichte van een vooropgegeven richting. In dit geval was die richting 090°, pal oost. Twee merkpunten A - B
EVERT D EH AND SCH UTTER WERP T MARKER
naar het westen gericht is dan het best mogelijke resultaat.
F O TO MO NIEK VAND E VEL D E
De punten A en B moesten ook nog eens minstens 1000 meter uit elkaar liggen. Dankzij de heel stuurbare grondwinden wisten zowel Roy Gommer als ondergetekende een bijna perfect
grond en nadien een Land Run (LRN) waarbij door middel van
resultaat van 177,5° te bereiken, zie de track op de afbeelding. waardig. Martin besloot wijselijk om ook deze vaart af te las-
drie loggermarks een driehoek met een maximale oppervlakte
sen. Voor mij was dit een primeur!
moest gehaald worden. De stuurbaarheid bleek niet echt
Vlak ten zuiden van dit gebied daalde de maximum toegelaten
betrouwbaar en liet ook niet toe om een echte winkelhaak te
hoogte van 3500 ft AMSL tot 2500 ft AMSL, omwille van de
maken, zodat snelheid de doorslaggevende parameter werd.
nabijheid van de TMA van ELLX, de internationale luchthaven
Op de laatste vaart zondagochtend waren de condities wel
Overdag werd het stof nog geblust met enkele buien, maar
van Luxemburg Stad. Meer dan de helft van de deelnemers
weer optimaal en konden nog drie tasks toegevoegd worden,
donderdagavond stabiliseerde het weer verder en konden
(18!) was niet bij de les en voer te hoog. Het regende hiervoor
wat het totaal op 15 opdrachten bracht. Colin Weber benutte zijn thuisvoordeel en won de laatste task en daarmee ook het
opnieuw drie mooie opdrachten gevaren worden. VA A R T T R A C K M E T ST U U R B A R E GR OND W IND E N T IJD E NS
Task zes was een bijzonder mooi gelegen doel: in een steile
D E A NGLE - T A SK OP VR IJD A G
Benelux Championship 2019. Steven Vlegels en Roman Bauta uit Polen zorgden voor een mooi internationaal podium. Henk
vallei nabij het kasteel van Bourscheid, ooit vond hier nog de
Broeder werd voor de 19e keer Nederlands
prestigieuze Mobilux Trophy plaats. De wispelturige valleiwin-
kampioen, Roy Gommer werd tweede en
Alle deelnemers logeerden op camping Fuussekaul in
den vereisten veel geduld om tot bij het kruis te raken, maar
Caroline Splinters verfrissend derde. Ook bij
Heiderscheid, centraal in Luxemburg. De week voor het
een tiental piloten wisten toch binnen de Marker Measuring
de Belgen stond er jong bloed op het podium
Hemelvaartweekend waren de voorspelling dramatisch slecht:
Area (MMA) te komen. De Marker Measuring Area is een
met Evert De Handschutter die het zilver
wind en regen leken een serieuze spelbreker te gaan worden.
beperkt gebied (meestal met een straal van 50 meter) waar-
behaalde na Steven Vlegels en voor uittredend
Maar naarmate de datum van vertrek nabij kwam, verbeterden
binnen het meetteam aanwezig is, en waar dus met de marker
kampioen David Spildooren. De prijsuitreiking
de prognoses en mochten we beginnen dromen van vele vaar-
gescoord kan worden. Wie niet binnen de MMA geraakt, krijgt
werd nog opgevrolijkt door Richard Parry met
ten en mooie tasks.
een score op basis van een loggerpunt.
een eigen interpretatie van “God Save the
Donderochtend passeerde een weinig actief warmtefront
Op vrijdag settelde een hogedrukgebied zich boven de zone
we nu al vele jaren met onze kleine landjes
nog over België, maar de schaarse buien hadden het Groot-
en was de regendreiging volledig verdwenen.
samenwerken om dit evenement op poten te
Hertogdom nog niet bereikt op het moment van de ochtend-
Wedstrijdleider Martin Wegner schakelde dan ook een tandje
zetten. Richard is alvast van harte welkom in
vaart en er stonden drie opdrachten op de tasksheet. Kwestie
hoger, en schotelde ons vier tasks voor: CRT, HWZ, FON, ANG.
2020 voor de volgende editie in België.
van rustig op gang te komen. Eerst twee fysieke doelen op de
CRT staat voor “Calculated Rate of Approach Task” en wordt
Queen” en felicitaties voor de manier waarop
wedstrijd
wedstrijd
strafpunten en dit feit zou mee de einduitslag
9
wedstrijd
BALLONNEN EN PAPIEREN
SOMS LIJKT HET ALSOF ER STEEDS MEER PAPIEREN NODIG ZIJN OM TE KUNNEN BALLONVAREN. ARC’S, FM’S, SB’S, CRS’EN, AMP’S EN FORM 1’S - IS HET GEEN OVERKILL? DERTIG JAAR GELEDEN HADDEN WE NIET VEEL MEER DAN EEN LOGBOEK WAAR LINKS EN RECHTS WAT INGESCHREVEN STOND, EN TOEN VIELEN WE NIET UIT DE LUCHT DOOR EEN TEKORT AAN PAPIEREN.
10
Nu is de drukte in het luchtruim sinds de beginjaren uiteraard
houd. Welke manuals zijn van toepassing, wat zijn terugke-
fors toegenomen, wat regelgeving in toenemende mate nood-
rende SB’s/AD’s en wanneer moet het onderhoud uitgevoerd
zakelijk maakt. En we weten dat regelgeving nu eenmaal met documenten komt. Misschien dat een duidelijk beeld van de verschillende documenten meer
2 S TEV EN V LEG ELS B E, 1 CO L I N WEBER L UX , 3 RO MAN BAUTA, P O L
worden. Ze worden door de CAMO opgesteld en goedgekeurd (mits er een indirecte goedkeuring is van de autoriteit). Soms is zo’n indirecte goedkeuring niet
begrip hiervoor opwekt. Want dat ze blijven staat
mogelijk doordat onderlinge afspraken tussen de
wel vast. Dus: wat is wat?
verschillende EASA-landen ontbreken. In dat geval moet het AMP ter goedkeuring aan de autoriteit
BEWIJS VAN INSCHRIJVING: De Engelse benaming is het Certificate of Registration (CofR). Het CofR wordt door de nationale luchtvaart autoriteit uit-
in het land van inschrijving worden aangeboden. AMP’s worden jaarlijks door CAMO’s gecontroleerd op juistheid en aangepast indien nodig.
gegeven en koppelt de ballon aan een persoon of bedrijf. WEEGRAPPORT: Het weegrapport omvat de envelope, mand,
2 R OY G OM M E R, 1 HENK B ROEDERS , 3 C AROLINE S PL INTERS
2 EVERT D EH AND SCH UTTER 1 STEVEN VL EGEL S, 3 DA VID SPILD OOR E N
Ervaar en beleef onze passie voor unieke overnachtingen
BEWIJS VAN LUCHTWAARDIGHEID: Ook het Certificate of
brander en cilinders inclusief hun gewichten. Deze gewichten
Airworthiness (CofA) wordt door de nationale luchtvaart auto-
zijn belangrijk voor een goede load calculatie en om te bepa-
riteit uitgegeven, heeft in de meeste gevallen geen einddatum
len of de MTOM niet overschreden wordt.
en verklaart dat de ballon in principe luchtwaardig is. SERVICE BULLETINS (SB’S): Fabrikanten maken gebruik van AIRWORTHINESS REVIEW CERTIFICATE (ARC): Deze wordt in
SB’s om CAMO’s en eigenaren van ballonnen te wijzen op
de meeste gevallen door een CAMO uitgeschreven en houdt
belangrijke zaken m.b.t. onderhoud. Voorbeelden zijn SB14
het eerder genoemde CofA geldig. Zonder een geldig ARC
van Cameron waarbij een lasnaad op Colt V30 cilinders gecon-
is ook het CofA niet geldig en mag een ballon niet varen. In
troleerd moet worden of BB/50 van Kubicek die mogelijke
enkele gevallen wordt het ARC door de nationale autoriteit
lekkage van Egeflex slangen beschrijft. SB’s worden op de
uitgegeven op aanbeveling van een CAMO.
website van de verschillende fabrikanten gepubliceerd.
FLIGHT MANUAL: Het FM beschrijft alle operationele zaken
AIRWORTHINESS DIRECTIVES (AD’S): Soms zijn SB’s dusda-
m.b.t. de ballon, zoals de limieten voor een vaart of de lan-
nig belangrijk voor de veiligheid dat EASA een Airworthiness
dingsinstructies voor de passagiers.
Directive uitgeeft n.a.v. zo’n SB. Vaak krijgt het AD dan ook de status ‘mandatory’, hetgeen ‘verplicht’ betekent. Er zal
Vakantiewoningen
BallonAIRpoort Roonsestraat 20 5076 PM Haaren [NB] 0411 - 62 27 24 info@ballonaipoort.nl www.slapenineenballonmand.nl
Kom slapen in een ballonmand bij BallonAIRpoort vakantiewoningen
MAINTENANCE MANUAL: Het MM is met name van belang
dan een datum aan gekoppeld zijn waarop het onderhoud
voor onderhoudsbedrijven en beschrijft o.a. hoe onderhoud
uitgevoerd moet zijn. BB/50 van Kubicek is bijvoorbeeld zo’n
uitgevoerd moet worden, welke onderdelen toegestaan zijn
SB waarvoor ook een AD uitgegeven is (AD 2016-0151). EASA-
en wat life limited parts zijn.
AD’s worden gepubliceerd op de website van EASA onder https://ad.easa.europa.eu.
SUPPLEMENTS: Voor zowel het FM als MM worden supple-
Bed & Breakfast Ballonvaren
menten uitgegeven door de fabrikant. Deze beschrijven veelal
CERTIFICATE OF RELEASE TO SERVICE (CRS): Het CRS is
zaken die niet in de reguliere manual terugkomen, zoals FM
een document dat een ballon weer vrijgeeft voor gebruik na
supplement 54 van Ultramagic welke het gebruik van cilinders
onderhoud. Zo wordt er een CRS in het logboek aangebracht
aan de buitenkant van de mand toelicht of Cameron MM sup-
nadat een ballon gekeurd is door een onderhoudsbedrijf.
plement 7.32 met informatie over onderhoud aan hoppers die niet meer geproduceerd worden.
EASA FORM 1: Onderhoudsbedrijven gebruiken Form 1’s om een onderdeel van een ballon weer vrij te geven. Denk bijvoor-
AIRCRAFT MAINTENANCE PROGRAM (AMP): AMP’s, oftewel
beeld aan een uitgevoerde druktest op een cilinder of repara-
onderhoudsprogramma’s, zijn een leidraad voor het onder-
tie van een brander.
techniek
D OOR R E M K O W IGGE R
11
3. Laag varen
D O OR L E O N L E EM ANS NAM ENS HET V M S - TEAM
Vorig jaar hebben we reeds op de FB-pagina “Ballonvaarders
In 2018 zijn 6 meldingen binnen gekomen van “laag varen”. onder elkaar” melding gemaakt van het feit dat “onnodig laag
IN DIT ARTIKEL WORDT EEN OVERZICHT GEGEVEN VAN DE MELDINGEN VAN BALLONVAART-GERELATEERDE VOORVALLEN IN 2018, ZOALS DEZE BIJ HET VMS-TEAM ZIJN INGEDIEND.
varen” tot nogal wat klachten heeft geleid, zoals vee door de prikkeldraad, weggelopen honden, uitgebroken schapen en irritatie. Ballonvaarders wordt o.a. “cowboy-gedrag” verweten. Met onnodig laag varen bedoelen we: laag varen waarbij het niet de bedoeling is om te landen. M.a.w. na het laag varen gaat de ballon weer omhoog en verder. We maken hierdoor
In 2018 zijn er 36 voorvallen gemeld, en in 2017 ontvingen we
Bespreken van een aantal meldingen 2018
de ballonvaart bij veel burgers en boeren niet bepaald geliefd.
21 meldingen. Het VMS-team is blij met deze ontwikkeling.
In het zomernummer van Ballonstof van 2018 zijn reeds een
Maar ook de Luchtvaartpolitie is hier alert op. Dit heeft o.a.
Het geeft o.i. aan dat er een groeiende bereidheid is om “dat-
aantal meldingen besproken. Onderstaande aan aantal aanvul-
geleid tot een “transactie-voorstel” van het Centraal Justitieel
gene te melden wat niet de bedoeling is” te delen. We kunnen
lende voorbeelden van meldingen die we in 2018 mochten
Incassobureau (CJI) aan een ballonvaarder van € 425,-. Een
hier alleen maar van leren, is ons devies.
ontvangen.
transactie-voorstel is een voorstel van het CJI om het bedrag te
Verdeling meldingen 2018
1. Quick release
door de rechter te voorkomen. In een andere situatie heeft
De piloot wil de lucht in gaan bij een steady wind van 11-12
dit ook geleid tot een “geregistreerde” waarschuwing van de
OPSTIJGING
knopen; hij gebruikt de Bonanno quick release met blauwe
Luchtvaartpolitie. Raadpleeg voor de vaart http://www.gevoe-
Passagiers met letsel: 2x (w.o. passagier die mand vast-
band. De blauwe band zit “gevouwen” door het oog van
ligegebieden.nl en http://natura2000.eea.europa.eu. Doe er je
houdt)
Bonanno-quick release. Dit is zoals Cameron deze quick release
voordeel mee, het maakt je vaart makkelijker.
Incidenten met materiaal (karabiner, brandblusser, mand):
leverde. Op het moment van vertrek, de ballon is gevuld en
3x
geript en de passagiers zijn aan boord, breekt de blauwe band
4. Opstijgen binnen de CTR
doormidden. De piloot heeft het idee dat, doordat de blauwe
De piloot heeft een vliegplan ingediend bij het FSC (Flight
band “gevouwen” in het oog van de quick release zit, de
Service Center). De piloot denkt op te stijgen buiten de CTR en
band op dat punt zwakker is. Dat zou wellicht kunnen, maar
merkt in de lucht dat hij toch binnen de CTR is opgestegen.
betalen om daarmee verdere strafvervolging en veroordeling
Incident met quick release: 3x (w.v. 1x letsel) Ballon raakt obstakel: 1x
TIJDENS DE VAART
we hebben dit niet uitgebreid onderzocht. Wat wel duidelijk
2. Drone en laserpen
Bij de opstijging (na 10 minuten) komt hij erachter dat hij
Drone: dit is een relatief nieuwe ontwikkeling. Een piloot
binnen de CTR is opgestegen - en roept de toren op. Intussen
worden door Cameron. Ook werd ik door een collega erop
maakt een ballonvaart en zit in een CTR. Op een hoogte van
had de toren het ballonbedrijf (niet de piloot) al gebeld met
geattendeerd dat touwen en banden extra kunnen slijten
1000-1500 voet komt een drone erg dichtbij vliegen. De piloot
de melding dat een ballon van hen in de CTR hing. FSC had de
door zand en UV-straling. Ook kunnen knopen in het touw de
waarschuwt de luchtverkeersleiding; deze zet de marechaus-
melding en het telefoonnummer van de piloot blijkbaar niet
Schade ballon: 2x
treksterkte verminderen. En uiteraard moet de quick release
see in. Toen de marechaussee arriveerde was de drone echter
doorgeven aan de luchtverkeersleiding. Naderhand is door
Laag varen: 6x (waarbij 2x geconstateerd door
goed “geborgd” worden (pin goed door het “oog”/haak van
weer verdwenen. De piloot heeft foto’s gemaakt waaruit blijkt
de piloot contact opgenomen met de toren. Ook wij hebben
Luchtvaartpolitie)
de quick release).
dat de drone wel heel erg dichtbij de ballon was.
contact gehad met de toren; verzoek van LVNL is vooral goed
LVNL: 2x (waaronder 1x opstijging binnen CTR en na de opstijging pas gemeld) Laserpen/Drone: 2x
is, is dat deze blauwe banden al 10 jaar niet meer geleverd
in de gaten te houden wanneer je binnen of buiten de CTR
Meteo: 1x (ballon komt in regenbui terecht) Transponder: 2x Passagier onwel: 1x
LANDING
Een andere ‘quick release melding’ had op dit laatste betrek-
Laserpen: een ballon werd beschenen met een laserpen.
king. Hierbij had een crewlid de borgpin van de quick release
De piloot heeft foto’s gemaakt van de plek van waaruit hij
weliswaar bevestigd, maar niet juist geborgd, waardoor het
beschenen is, en kon daardoor een goede indicatie geven van
Tenslotte
roterende deel van de quick release buiten de borgpin viel.
adres etc. Hij heeft dit doorgegeven aan de Luchtvaartpolitie,
Het melden van voorvallen maakt dat we met elkaar beter
De piloot had dit niet gecontroleerd. Onder spanning bleef
maar heeft nooit een reactie gehad. Gaan we mee aan de slag.
inzicht krijgen op welke punten het ballonvaren beter, mak-
opstijgt.
Letsel bij landing: 2x
de haak wel dicht, maar bij het warm vullen schoot de quick
kelijker en veiliger kan. Overleg met de luchtverkeersleiding,
Landing gewas: 1x
release los toen de ballon onder een hoek van 45 graden
de fabrikant wijzen op gevaren, tips aan elkaar doorgeven en
Landing bebouwde kom: 2x
overeind kwam te staan. De piloot ging de ballon rippen - de
leren van anderen om ballonvaren leuker en veiliger te maken.
Landing paarden/vee: 3x
waakvlam brandde nog - en stootte tegen de branderkraan.
Je opmerking of voorval kun je doorgeven op de site waar je
Boze boer: 3x
Helder is dat de quick release en touw een essentieel onder-
ook je vaart registreert: https://www.digivrf.nl. Als het nodig
deel zijn van je ballonequipment; aanbeveling is om de quick
is en/of als je hierom vraagt wordt er contact met je opgeno-
Algemeen
release mee te nemen naar de keuring zodat de CAMO een
men. Melden kan ook via voorval.ballonvaren@knvvl.nl.
Opvallend in de meldingen van 2018 zijn:
visuele inspectie kan uitvoeren. Op basis daarvan zou de
Veel leerzame en veilige vaarten toegewenst en vergeet niet
Meldingen inzake problemen met quick releases.
CAMO een advies kunnen geven.
om van je prachtige hobby of beroep als ballonvaarder te
-
Meldingen m.b.t. laserpennen en drones.
Voor meer informatie: http://www.cameronballoons.co.uk/
genieten!
-
Meldingen m.b.t. laag varen
uploads/Approved%20Modifications/Support%20Files/
E E N ‘ C LOSE E NC OU NT E R ’ M E T E E N D R ONE IS E E N R E LA T IE F NIE U W
-
Meldingen m.b.t. LVNL
Service%20Bulletins%20-%20All%20Types/SI04-A.pdf
VE R SC HIJNSE L
-
veiligheid
veiligheid 12
MELDINGEN VAN VOORVALLEN IN 2018
13
planning software
AD’S BALLON BESOGNES
voor ballonvaarders
14
https://quickrelease.aero
Klimaatverandering Het is inmiddels 2 juni. Ik krijg een vreugdevol bericht van Henk Broeders, die voor de 19e keer Nederlands Kampioen is geworden. Chapeau, een ongekende reeks. Het is ook de warmste 2 juni ooit gemeten. In Breda is het 35° C. Het klimaat slaat op hol, extremen in het weer
• Geen installatie vereist, online toegang via PC, tablet en smartphone. • Laadrapport en passagierslijst conform BOP (Balloon Operations) • Communicatie met passagiers op basis van SMS met nationaal mobiel nummer in Nederland en België • Free to Play : GRATIS voor de recreatieve ballonvaarder
volgen elkaar op. De droogte van 2018 lijkt een vervolg te krijgen in 2019 en ik vraag me opnieuw af wat de bijdrage van ballonvaren hieraan is. Wat kunnen wij als ballonvaarders doen om dit te verminderen? Of worden we gedwongen te stoppen? Software ontwikkeld door Upconsult!ng in samenwerking met Step In Balloons wim@upconsulting.be
In eerdere edities van Ballonstof las ik mooie artikelen over biopropaan (najaar 2017) en milieuvriendelijke ballonstof (voorjaar 2019). Onderzoek naar verbetering is een groot goed op alle fronten van de klimaatstrijd. Ik vaar al jaren met een viertal ballonnen met een dubbelwandige ballonenvelop, wat het verbruik van propaan reduceert tot soms meer dan 30%. De eerste ballon in dit materiaal uitgevoerd is de PH-KMM, type N56. Mijn laatste record is 8 kg propaan in een uur. Maar toch. Met elke stoot van de brander die de lucht verwarmt, komt er een massa CO2 vrij. Hoe kunnen we dit verder terugbrengen? Eerst is er de keuze van de ballon die je vaart. Hoeveel gasten neem je mee in een 210? Toen we in het laatste decennium van de vorige eeuw met steeds grotere ballonnen gingen varen, was een 210 geschikt voor tien personen. Het verbruik was 240 liter propaan per vaart. Nu vaar ik een 210 met acht deelnemers en het verbruik ligt op 140 liter. Ook een betere voorbereiding bij de start is van belang. Net als bij wed-
Hoogtemeter aan kalibratie toe? of dient uw transponder of radio getest te worden?
strijdvaarten moet alles klaar zijn vóór je met inflation begint zodat, zodra de ballon overeind staat, je kunt vertrekken en niet nog tien minuten je ballon moet warmhouden voor je vertrekt. Langzamer stijgen en dalen scheelt ook een hoop. De massa van een 300 is ongeveer tien ton. Hoe rustiger die door de lucht beweegt, des te meer propaan hou je over voor de volgende vaart. Veel op je liquidbranders varen helpt ook, omdat de stuwkracht van
Stuur deze dan op naar Service Center Terlet bv en u ontvangt uw instrument binnen 5 werkdagen retour. of op afspraak, dezelfde dag nog klaar.
die branders in je ballon is een stuk minder is - dus er wordt ook minder warmte onder uit de mond van de ballon geduwd. Verder is er nog de volgauto. Tegenwoordig is het gemakkelijk om via whatsapp je locatie te delen, zodat de volgauto steeds weet waar de ballon is. Ook dat scheelt onnodige kilometers en brandstof.
EASA Approved EASA Part-M, Subpart F – Maintenance Organisation Approval No. NL.MF.3002
Naast de gebruikte materialen, hebben dus ook je vaartechnieken invloed op de duurzaamheid van de vaart die
EASA Part-M, Subpart G – Continuing Airworthiness Maintenance Organisation (CAMO) Approval No. NL.MG.8002
je maakt. Dat brengt me weer bij Henk Broeders. Hij is niet alleen in het wedstrijdveld heer en meester, ook als beroepspiloot gebruikt hij dezelfde skills. Als het de bedoeling is om een uur te varen staat hij na 61 min aan de grond. Ook dat scheelt in onnodig propaanverbruik – en dus in de CO2 uitstoot.
Service Center Terlet bv Ik nodig iedereen uit om zijn ervaringen en ideeën over zuinig varen te onderzoeken en te delen. Stuur je ideeën
Apeldoornseweg 203e 6816SM Arnhem
hierover naar mij via adhaarhuis@adballon.nl om samen te bekijken hoe we onze ballonvaarttoekomst duurzamer kunnen vormgeven.
www.sct-terlet.nl
-
info@sct-terlet.nl
-
+31(0)26 44 31 251
-
Netherlands
Ad Haarhuis
column
Ballonstof
‘s Werelds snelste
15
DE EERSTE NEDERLANDSE BALLONVAARSTER
‘MEJUFFROUW RUITMAN, EEN KOENE LUCHTREIZIGSTER’ D O OR G E R JA N C REB OLDER
TOT DAT IK ME ER WAT MEER IN VERDIEPTE, DACHT IK DAT BEATRIX DE RIJK (1893-1958) WEL EENS DE EERSTE GEBREVETTEERDE NEDERLANDSE BALLONVAARSTER ‘ZOU KUNNEN ZIJN GEWEEST’. DIE AARZELING SLOEG OM IN EEN TELEURSTELLING. BEATRIX DE RIJK MAAKTE TIJDENS HAAR OPLEIDING TOT AVIATRICE IN BÉTHENY BIJ DE FRANSE STAD REIMS, WELISWAAR EEN AANTAL BALLONVAARTEN, MAAR ZOU UITEINDELIJK OP 10 OKTOBER 1911 HAAR BREVET VOOR MOTORVLIEGTUIGEN KRIJGEN.
Ze scheen inmiddels over een diploma te beschikken ofschoon
Ter gelegenheid van de in 1928 in Rotterdam gehou-
ze nooit door de KNVvL werd gebrevetteerd. ‘Dit zou de
den tentoonstelling ‘Nenijto’ (Nederlandsche
negende keer worden, dat zij met opgeruimd gemoed het
Nijverheidstentoonstelling) werd er op 12 augustus ook een
ondermaansche verlaat’, wist het Nieuwsblad van Friesland
ballonwedstrijd georganiseerd waaraan, behalve door twee
te melden. Het spektakel ging jammer genoeg niet door. Het
Belgische ballons, ook de ‘Rotterdam I’ en de ‘Rotterdam II’
benodigde gas kon niet worden geleverd. Vervolgens werd de
zouden meedoen. Uiteindelijk stegen er vanwege de weersom-
Fransman Pigeot door de organisatie gecontracteerd om met
standigheden maar twee op: de ‘Belgica III’ en de ‘Rotterdam
een heuse ‘Montgolfière’ op te stijgen maar het weer bleek
I’ met Willemina Pottum en sergeant-majoor P. van der
daarvoor te slecht.
Griendt. De laatsten zouden deze miniwedstrijd zelfs winnen.
Solovaart en samen verder
De laatste jaren
Op zondag 15 augustus 1909 maakte Willemina Ruitman haar
Willemina Pottum-Ruitman had, evenals haar echtgenoot,
eerste solovaart, vanuit de tuin van het Gebouw voor Kunsten
interesse in alles wat met luchtvaart te maken had. Voor
en Wetenschappen aan de Schiedamse singel in Rotterdam.
zover bekend schreef ze twee artikelen over haar ervaringen.
Ze landde in een korenveld bij IJsselmonde, dat door het
In januari 1911 publiceerde het Rotterdamsch Nieuwsblad
toegesnelde publiek ernstige schade opliep. De vonk tussen
haar artikelen ‘Mijn tocht met Leblanc’ en enkele maanden
instructeur en leerling sloeg over en op 14 juni 1911 trad
later ‘700 meter hoog met Verschaeve’. Het echtpaar moet
Willemina Ruitman in Rotterdam in het huwelijk met Pottum,
een enorme verzameling documentatie over de ballonvaart
die eerder met Johanna Hendrika Kuiper was getrouwd en
hebben opgebouwd die helaas, als gevolg van het bombar-
waarvan hij op 24 april 1906 scheidde. In de jaren na 1911
dement op 14 mei 1940 op Rotterdam, in vlammen opging.
zou het echtpaar Pottum, gezamenlijk of apart, vele tientallen
De Rotterdammers vluchtten naar Den Haag waar, de op dat
vaarten maken ofschoon Willem er duidelijk meer maakte dan
moment in een rusthuis wonende, Willem Pottum op 27 juli
zijn ‘koene’ echtgenote. In 1912 werd Willemina, ter gelegen-
1949 zou overlijden. Zijn echtgenote overleed op 31 decem-
heid van een ballonvaart op 19 mei 1912, corresponderend lid
ber 1954. In het ‘Vrije Volk’ van 3 januari 1955 werd nog een
van de ‘Ecole à Aërostation de France’ genoemd; een buitenlid
opvallende anekdote over Willemina Ruitman opgenomen: ‘In
dus.
ballonvaarderskringen is men nog steeds niet vergeten hoe mevrouw Pottum met een groot vel postzegels van een cent rondliep als de niet al te beste verzorgde ballon van haar man
O F SCH O O N UIT D EZE F O TO NU NI ET D I RECT KAN WOR D E N A F GE -
werd gevuld. Om kleine gaatjes met een postzegel dicht te
L EI D D AT WE H IER MET EEN BAL L O NVAARSTER TE MA K E N HE B B E N
plakken…’
Daarmee werd de in Soerabaja geboren De Rijk de eerste
– WIL L EMINA P O TTUM L I JKT MEER O P EEN CO ND UCT R IC E VA N D E
Nederlandse aviatrice en meteen ook lid van de exclusieve
RET – H AD ZE ER IN 1925 AL ZO ’N 16 VAARTEN O P ZIT T E N W A A R -
club ‘La Stella’ voor pilotes en balloncommandantes. Na het
O ND ER 5 NACH TVAARTEN (F O TO CO L L ECTIE BO ESMA N, INT E R N.
uitbreken van de Eerste Wereldoorlog vestigde zij zich nood-
BAL L O NMUSEUM BARNEVEL D ).
gedwongen in Nederland en kwam er een einde aan haar luchtvaartcarrière.
Op 4 september van dat jaar steeg ze, samen met Pottum in Oudewater op met diens nieuwe ballon ‘Quo Vadis’. Op enige
Willemina Ruitman
hoogte wierp Pottum nog even een varkentje uit de mand om
Ofschoon de op 2 juni 2009 overleden Nini Boesman-Visscher
de werking van een parachute te demonstreren; dat kon toen
als ballonvaarster, zowel nationaal als internationaal, grote
nog en het dier overleefde het voorval. Vanaf dat jaar kan
bekendheid verwierf, was zij niet de allereerste vrouwelijke
Willemina Ruitman eigenlijk als leerling-aeronaute van Pottum
ballonpiloot van ons land. Die eer komt toe aan Willemina
worden beschouwd.
Cornelia Ruitman (1880-1954) die op 15 augustus 1909 als
W ILLE M , M E T E E N SIGA A R IN D E R E C HT E R HA ND E N W ILLE LM INA POT T U M , POSE R E N IN 1 9 3 0 VOOR E E N VA N
eerste Nederlandse ‘balloncommandante’ geheel zelfstandig
‘Met opgeruimd gemoed’
het luchtruim koos. Zij werd later de echtgenote van de vroe-
Op maandag 20 april 1908, steeg ze, samen met Pottum op
ger zo bekende Rotterdamse aeronaut Willem Pottum (1875-
vanuit Rotterdam voor een korte, turbulente vaart richting
1949). Willemina moet een ondernemende tante zijn geweest.
Mijnsheerenland. Het moet, volgens het Nieuwsblad van het
Zo won ze al eens, als enige vrouwelijke deelneemster, een
Noorden, een vrij spectaculaire landing zijn geweest waarbij
medaille tijdens de op zondag 30 juli 1892 in Scheveningen
Pottum zelfs van zijn ‘panneau de déchirage’ (scheurbaan)
gehouden races voor bokken en ezels; als ‘jockey’ uiteraard,
gebruik moest maken en er sprake was van een ‘trainage’;
dat had u natuurlijk al begrepen. In 1907 moet Willemina
wij noemen dat nu meestal een sleepje. Willemina vond het
HA A G’ (F OT O J. POLA K , C OLLE C T IE B OE SM A N, INT E R N.
voor het eerst met de ballonvaart in aanraking zijn gekomen.
allemaal maar wat spannend. Op 19 juli van dat jaar zou ze,
B A LLONM U SE U M B A R NE VE LD ).
ZIJN B A LLONNE N. HIJ HA D T OE N INM ID D E LS A L 1 8 0 VA A R T E N GE M A A K T (F OT O C OLLE C T IE B OE SM A N, INT E R N. B A LLONM U SE U M B A R NE VE LD ).
OP 5 M E I 1 9 48 W A S HE T E C HT PA A R POT T U M - R U IT M A N A LS GA ST VA N D E HA A GSC HE B A LLONC LU B A A NW E ZIG B IJ D E B A LLONST A R T B IJ D E HOU T R U ST HA LLE N IN D E N
geschiedenis
geschiedenis 16
samen met haar leermeester, opstijgen in Leeuwarden.
17
HANSVANHOESEL
JORIKBALLON
LUCHTBALLONVAART
HOTRBALLONVAARTEN
STEVEN DEHANDSCHUTTER
Het huis van Axel Ockelmann in Bucholz (D). Het is niet te missen (en misschien ook wel minder goed verkoopbaar.....) #ballonstof
BERTELSBALLOONING Indoor sneeuwbaan Aspen - #luchtballon #eeuwigesneeuw #bertelsballooning #modelbouw #ballonstof #ballonvaart #skifahren #cool
the PH-HEE preparing for landing #luchtballon #hotairballoon #ballooning #balloon #balloonfestival #takeoff #landing #ballonstof
De opstijgende ballon boven de opstijgende ballon #voorjaar #lente #zonsondergang #luchtballonnen #ballonvaart #luchtballon #takeoff #ballonstof
Flying together is always fun! #touch #ballonstof #bluesky #chair #balloon #clown #ilove #hopper #single
Morgen een maand geleden... #sintniklaas #ballonstad #ballonvaart #ikwilballonvaren #ballonstof
BALLONVAARTEN STIJN VERCAUTEREN
SINNEKLOAZENEIR
BALLONVAARTEN
WESTERWOLDE_BALLOONING
BALLOONINGISFUN
IKWILBALLONVAREN
Only the very best is good enough! #stratus #stratusdouble #ooboo #oobra #bestfriends #friendshipgoals #teambuilding #ballonstof
De eerste solo... #ballonstof
Maiden flight in Belgium for the Chouffe balloon. We took some of the biggest fans, press and one of the founders of the famous Chouffe beer.
#ballonvaart #ballonvaren #westerwolde #ballonstof #groningen #drenthe #balloonignoord
Hide and seek with Robijntje #ballonstof
One happy family! Alweer een geslaagde ballonvaart met een geweldige familie! #aerialadvertising #ikwilballonvaren #ballonstof
TAG
#BALLONSTOF De mooiste ballonfoto’s op social media Tag je ballonfoto’s met #ballonstof op een (openbaar) Facebook, Instagram of Twitter account en plaats er een leuke tekst en niet te veel hashtags bij. Wie weet staat je foto de volgende keer op deze plek in Ballonstof!
FLYINGSWOLFS
MELVINSCHIPHORST
BALLONVAARTEN
BRAMVANDERSLUIS
JACK.BREKELMANS
About last week #visitantwerp#flyoverantwerp#antwerpen #whataview #ballonstof
Weer een mooi vaartje! #ballonvaart #ballonvaren #basballonvaarten #ballooning #ballonstof
Wanne share this perfect picture from @jesse. brackenbury a wonderfull balloonflight in the early morning over Tulipfields. #ballonstof
Gasballoons ready for takeoff! #ballonstof
Happy Easter #greetzz#ballooning #ballonstof #balloons #hotairballoon #luchtballon #greetzzballonvaarten #greetzzballonvaart #ballonstof
D O OR JA N JONKM AN EN HAN NAB B EN
MRIJ
VE R U I T D E M E E S TE M ELKKOEIEN IN NEDERLAND EN BEL GIË (>95 %)
Ze zijn het meest kwetsbaar vanaf een maand vóór tot een
de melkstal.
maand na het kalveren. Het grootste gezondheidsrisico wordt veroorzaakt door mineraaltekorten, vanwege de verhoogde
TIJDENS EEN ZOMERSE BALLONVAART PASSEERT ER DOWN-UNDER AARDIG WAT VEE DE REVUE, EN DE MEESTE BALLONVAARTEN EINDIGEN OP HET (WEI)LAND VAN EEN AGRARISCHE ONDERNEMING. REDEN GENOEG OM DE WERELD VAN DE LANDBOUW EN VEETEELT NIET ALLEEN RESPECTEREN, MAAR OOK BEGRIJPEN. NA HET EERSTE ARIKEL OVER VERSCHILLENDE SOORTEN GEWASSEN, ZOOMEN WE IN DIT TWEEDE DEEL IN OP RUNDEREN, EN MEER SPECIFIEK OP KOEIEN - EEN VAN DE MEEST VOORKOMENDE SOORTEN VEE WAAR BALLONVAARDERS MEE TE MAKEN KRIJGEN.
BR OW N S W I S S
door de koeien, in de lawaaierige en hectische omgeving van
F RI ES ZWARTBO NT
GRO NI NGER BL AARKO P
Vleeskoeien
melkproductie. Stress op dit moment zal deze toestand verer-
Er zijn ruim 1 miljoen vleeskalveren in Nederland en België.
geren, en kan zelfs resulteren in het overlijden van de koe. Een
Zie je vanuit de lucht kalfjes tussen de koeien lopen, dan zijn
beschadiging van de uier kan bovendien leiden tot een ont-
het waarschijnlijk vleeskoeien, aangezien vleeskalveren – in
steking die ‘mastitis’ wordt genoemd - waarna een abnormaal
tegenstelling tot melkkalveren – vaak al vroeg met de moeder
hoog aantal witte bloedcellen tot gevolg heeft dat de koemelk
naar buiten mogen. Vleeskoeien kunnen zich op enige afstand
‘pussig’ wordt. Als deze aandoening niet met succes wordt
van een stal bevinden; ze hoeven immers niet regelmatig rich-
behandeld, verliest het geïnfecteerde dier een of meer kwarten
ting een melkstal gedirigeerd te worden om gemolken te wor-
in de uier.
den. Veel ‘rundvleesproductie’ vindt overigens steeds vaker van begin tot eind plaats in stallen. Wanneer koeien bang zijn,
Rassen herkennen
bijvoorbeeld vanwege een plots opdoemende luchtballon, zul-
Veruit de meest voorkomende koe in Nederland en België is
len ze de neiging hebben zich in eerste instantie te groeperen.
als gezegd de Holstein-Friesian. Deze grote, wat magere uit
Dit in tegenstelling tot jongere dieren en melkveekoeien, die
Amerika afkomstige indirecte afstammelingen van de Fries-
vaak wat nieuwsgieriger zijn en eerder richting de ballon zul-
Hollandse koe, is grillig zwart/wit of roodbruin/wit gevlekt.
K E M PE NS R U ND
HE R E F OR D
B E LGISC H W IT B LA U W
LA K E NVE LD E R
B R A ND R OOD
ZI JN VA N H E T RAS HOLS TEIN-FRIES IAN ( FOTO PEXEL S)
len lopen. Dat betekent overigens niet noodzakelijkerwijs dat
Andere rassen die je als ballonvaarder - sporadisch - kunt
Runderen worden hoofdzakelijk gefokt als leverancier van
of drie keer per dag richting de melkstal moeten. Vanuit de
ze niet bang zijn. De koe is kuddedier en als er één gaat lopen,
tegenkomen zijn o.a. de Brown-Swiss (grijsbruin met een
vlees of melk. Ze zijn redelijk goedaardig, relatief gemakkelijk
lucht gezien zijn zanderige, modderige loopsporen een aanwij-
dan gaan ze vaak allemaal.
zwarte neus en een witte muil), de Jersey (lichtbruin van
te verzorgen en sterk - ze herstellen in het algemeen goed van
zing daarvoor. Hoewel melkkoeien goed tegen koude kunnen,
letsel en ziekte.
staan ze in de winter - vanaf november - toch op stal, omdat
Kalveren
en donkerrood/wit met een witte kop), de MRIJ (Maas-Rijn-
kleur en relatief klein), de Montbéliarde (stevig gebouwd
de weilanden ’s winters onvoldoende gras en dus onvoldoen-
Melk- en rundvleesproductie is indirect afhankelijk van de
IJssel; roodbont van kleur, rustig) en de eerdergenoemde
Melkkoeien
de voedsel leveren. Melktijden zijn normaliter vanaf 5:30 uur ‘s
kalf-productie. Zonder kalveren geen koeien, en zonder koeien
Fries-Hollandse koe ofwel Fries Zwartbont (scherp begrensde
Van de ruim 2 miljoen melkkoeien in Nederland en België is
ochtends en vanaf 16.00 uur ‘s middags. Op deze momenten
geen rundvlees of melk. Het kalven kan het hele jaar door
zwarte vlekken met wit vlekje op het voorhoofd). Deze rassen
meer dan 95% van het ras Holstein-Friesian; meestal in de
zijn de melkkoeien het meest kwetsbaar, met volle uiers die op
plaatsvinden, maar gebeurt hoofdzakelijk in de zomer.
zul je als ballonvaarder echter beduidend minder vaak tegen-
zwartbont-variant, maar ook in roodbont. Melkkoeien grazen
springen staan in afwachting van het melken. Een verstoring
Een vaars (een koe van ongeveer twee jaar oud die voor het
komen dan de eerdergenoemde Holstein-Friesian.
in de weilanden in de buurt van een boerderij, omdat ze twee
rond deze tijden kan overigens zomaar onopgemerkt blijven
eerst drachtig is) heeft een draagtijd van negen maanden.
Typische vleeskoeien zijn de Brandrood (vrijwel geheel
vee en gewas
vee en gewas 20
BALLONVAART EN RUNDEREN
21
omdat voor de koeien het ‘gevaar’ dan weer snel is geweken en de rust kan wederkeren. Mocht je met je ballon tussen koeien terechtkomen en is het gevaar voor hen geweken, dan
WOODEN PROPELLERS INFLATION FAN
komen ze de nieuwkomer in het veld wellicht even onderzoeken, bijvoorbeeld met een ferme lik aan je materialen om even te ‘proeven’. Het is onwaarschijnlijk - maar niet volledig uit te sluiten - dat ze over de envelop zullen lopen.
22
23
Dieren die binnen in de stal staan kunnen zenuwachtig worden van de brander, niet alleen van het geluid, maar ook van de vlam zelf. Omdat koeien op stal niet gemakkelijk weg kunnen kan er bij waargenomen ‘gevaar’ paniek uitbreken, met alle gevolgen vandien. Met andere woorden: probeer het landan maar een vaart die 10 minuten korter of langer duurt.
NUMBER OF BLADES OF THE PROP
LENGTH OF PROP (cm)
ENGINE POWER at 3.600 rp
PRICE (EURO) ex VAT
Wanneer je in de buurt van vee(-stallen) in de schemering
2
84
8 HP
185
den nabij koeien - in de wei of in de stal – t.a.t. te voorkomen;
geland bent, doof dan de vlam snel – liever geen ‘night glow’
2
78
13 HP
195
E E N KOE I S E E N KU DDEDIER. B IJ G EV AAR Z U LLEN Z E ZI CH I N EERSTE I NSTANTIE GRO EP EREN, MAAR AL S ER ÉÉN KO E VAN SCH RI K GA A T R E NNE N
als baken voor de crew. Neem contact op met de boer en ver-
2
76
13 HP
190
ZU L L E N H A A R V RIENDINNEN WAARS C HIJ NLIJ K V OLGEN. VO O RAL JO NGVEE D AT VO O R H ET EERST BUITEN I S KAN REL ATIEF SNEL SC HR IK K E N VA N
laat de landerijen zoals je ze aantrof, inclusief het sluiten van
2
76
8 HP
160
2
74
8 HP
160
E E N P L O T S OP DOEM ENDE LU C HTB ALLON ( FOTO PEXELS).
Shipping charge (euro)
donkerrood, witte vlek op voorhoofd), Verbeterd Roodbont
ligboxstal, waar ze relatief vrij kunnen rondlopen en eten.
(gefokt vanuit de MRIJ als vleesras, rustig en handzaam),
De koeien hebben daarnaast een ligbox, van elkaar gescheiden
Piemontese (geheel lichtgrijs/wit met vaak lichtgrijze ‘bla-
door stalen buizen. Ook de oudere poststal komt voor, vooral
ren’ rond de ogen), Belgisch Witblauw (stevig gebouwd en
bij biologische boerderijen, waar koeien op stro rondlopen.
wit/blauw gevlekt of geheel wit), Blonde d’aquitaine (egaal
Koeien in loop- en potstallen worden gezamenlijk gemolken
lichtbruin van kleur met enigszins naar beneden gebogen
in een melkstal, die vaak vooraan in de stal is gevestigd, met
horens), Charolais (wit of crème met roze neus, rustige aard),
een aansluitende ruimte voor de electronica en de melktank.
Limousin (rood of roodbruin met korte horens en wat lichtere
De bind- of grubstal is een ouderwetse stal, waar koeien
neus), Schotse Hooglander (bruin, dikke vacht, lange horens,
een beperkte ruimte hebben en met een halster of nekband
winterhard, vooral in natuurgebieden), Hereford (donkerrood
op hun plaats worden gehouden. Dit soort stallen wordt
met witte kop, waarbij het wit doorloopt naar de buik en evt.
beschouwd als dieronvriendelijk en is aan het verdwijnen.
poten, staartpluim, omlaag gebogen horens, robuuste brede
De koeientuin is de meest moderne stalvariant, waarbij koeien
HOND E NPOE P K A N NE OSPOR A - B E SM E T T ING VA N K OE IE N
rug en korte poten), en Aberdeen Angus (hoornloos, zwart,
zelf bepalen of ze binnen of buiten willen lopen en wanneer
VE R OOR ZA K E N.
robuust en volgzaam; wordt wereldwijd veel gehouden maar
ze (door melkrobots) gemolken willen worden. Zwarte bulten
komt in Nederland en België nog weinig voor).
afgedekt met plastic en autobanden, grote groene of zwarte
Honden
ronde met plastic omwikkelde pakketten of ronde silo’s dui-
Vindt je crew het leuk om de hond mee te nemen bij het
Cultureel erfgoed
den op de opslag van kuilvoer – en daarmee indirect op vee op
volgen? Zorg er in de buurt van weilanden dan voor dat deze
Karakteristieke oude rassen uit vervlogen tijden, zoals de
de boerderij.
in of bij de auto blijft, in verband met mogelijke Neospora-
25
CNC – routed & handcrafted Inquires:
BALLONVAARTEN HANS VAN HOESEL MAIL@BALLOONTEAM.NL (31)654793510
hekken als dat bij aankomst ook zo was.
besmetting. Neospora is een infectie die weinig gevolgen
Lakenvelder (egaal zwart of bruinrood met een brede witte strook – het ‘laken’ – rond de romp), de Groninger Blaarkop
Landen
heeft voor volwassen koeien, maar een drachtige koe kan
(stevig gebouwd, egaal zwart of bruinrood met een witte kop
Runderen zijn vooral actief in de ochtend en de vroege avond.
vanwege een besmetting weefselschade oplopen en daardoor
en staartpunt, en met ringen ofwel ‘blaren’ rond de ogen),
Als het koud en winderig is, schuilen ze graag in de luwte van
het ongeboren kalf verwerpen. Kalveren van besmette koeien
de Witrik (zwart, grijs of blauwachtig met witte streep over
bomen en struiken, en als de zon hoog aan de hemel staat
die wel (ogenschijnlijk) gezond geboren worden, zijn in 80%
de rug), de Friese Roodbont (afgebakende vlekken en wit
zoeken ze graag de schaduw op. Je ziet ze vanuit de lucht
van de gevallen zelf Neospora-besmet. Besmetting vindt onder
vlekje op de kop) en – voornamelijk in België – het Kempens
daardoor gemakkelijk over het hoofd; soms komen ze pas
andere plaats via uitwerpselen van honden.
of Kempisch Rund worden vaak als ‘cultureel erfgoed’ aange-
tevoorschijn achter een bomenrij wanneer je over ze heen
duid. Ze maken nog maar minder dan een half procent uit van
vaart.
Dit is het tweede artikel in een serie van zes
de totale koeienpopulatie.
De veebrander is uiteraard noodzakelijk om te gebruiken
over ballonvaren in relatie tot landbouw en
indien er onverhoopt in de buurt van koeien moet worden
veeteelt. Na gewassen en runderen komen
Stallen herkennen
geland, net als een lage nadering als dat betekent dat de koei-
De meeste koeien staan in een zogenaamde loopstal of
en de ballon van verre beter kunnen zien aankomen. Hoe snel-
de volgende keer varkens aan bod.
vee en gewas
vee en gewas
ler de envelop na de landing wordt opgeruimd des te beter,
“Onze ballon wordt poreus, we stijgen erg langzaam.”
DE LETTERS IN DE VERTICALE BALK VORMEN EEN VERSCHIJNSEL DAT GERELATEERD IS AAN HET ARTIKEL OP DE VOLGENDE PAGINA
24
Meteorologie
puzzelen
BALLONSTOF ZOMERCRYPTOGRAM
DE REGIOMETEOROLOOG VAN HET KNMI
25
1 2 3
F O TO P EX EL S - BENJA M IN LEHM A N
4
D OOR B A S D E HA A N, LU C HT VA A R T M E T E OR OLOOG
5 6 7 8 9 10 11 12 13 14
verwachtingen op maat. Van de vier plekken zijn er twee bestemd voor de luchtvaart; de mainportmeteoroloog en 1. Mosterdvaarder van het eerste uur
de regiometeoroloog. Daarnaast is er één werkplek voor de
2. Ongewenste gluiperige klimkooi
Noordzeemeteoroloog en één voor de veiligheidsmeteoroloog.
3. Twijfelachtige ballonnendans
De veiligheidsmeteoroloog maakt onder andere het weerbe-
4. Niet zonder slede
LU C HT VA A R T M E T E OR OLOOG B A S D E HA A N
richt op de KNMI-website, de weerkaarten met ingetekende
5. Koord van veelbesproken Willems-Orde drager
fronten en is verantwoordelijk voor het uitgeven van waar-
6. Mooi maar winderig Frans bastion
schuwingen (geel, oranje, rood). De Noordzeemeteoroloog
7. Alcoholvrije Europese deelregulering 8. Periodiek gemaakt van rip-stop nylon 9. Niet ‘s ochtends in Engeland 10. Ballonspeurdersbolide 11. Hier komt de goedheiligman graag ballonspotten 12. (Half dozijn) x (oudste luchtvaartrace) = winnaar 13. Dit ballonventiel kan de rug op 14. Ballonvaarders’ angst en zweefvliegers’ hoop Oplossing zie pagina 38
MET EEN AANTAL PRACHTIGE DAGEN AAN HET EINDE VAN FEBRUARI KWAMEN DE EERSTE TELEFOONTJES VAN BALLONVAARDERS WEER BINNEN BIJ HET KNMI. DE ZOMERTIJD IS INGEGAAN EN DAT BETEKENT EEN OVERGANG VAN HET WINTERSEIZOEN NAAR HET VAARSEIZOEN. WAAR HOUDT EEN REGIOMETEOROLOOG ZICH ZOAL MEE BEZIG, NAAST HET INFORMEREN VAN BALLONVAART KLANTEN?
adviseert Rijkswaterstaat over de invloed van het weer op de golfhoogtes en het getij, maakt weersverwachtingen voor de gehele Noordzee voor zowel de (recreatieve) scheepvaart als de helikopters die naar de Noordzee-boorplatformen vliegen. Daarnaast maakt hij of zij weerberichten voor het IJsselmeer en de havens van Nederland. De mainportmeteoroloog is verantwoordelijk voor de grote luchtvaart en voor de verwachtingen voor de luchthavens Schiphol en Rotterdam. Bij buien, mist, harde wind of ander weer dat de capaciteit van het banenstelsel op Schiphol kan reduceren, wordt er een extra meteoroloog naar de luchtverkeersleiding op Schiphol-Oost gestuurd om ter plekke te adviseren over de impact van het weer. Tevens is er op Schiphol een waarnemer aanwezig om de mainportmeteoroloog van accurate weersveranderingen op de hoogte te stellen.
De weerkamer In de weerkamer van het KNMI zijn vier werkplekken voor
De regiometeoroloog
meteorologen en een werkplek voor de procesbewaker.
De regiometeoroloog is verantwoordelijk voor alle berichtge-
Een groep van ongeveer vijftig meteorologen werkt daar
ving rond de kleine luchtvaart. Naast de zweefvliegverwach-
in continudienst om alle afnemers 24 uur per dag, 7 dagen
ting en de ballonvaartverwachting maakt de regiometeoro-
per week op elke dag van het jaar te voorzien van weers-
loog het Weerbulletin voor de Kleine Luchtvaart, een tekstuele
het luchtruim. Voor de luchtvaart belangrijke weerparameters zoals wolkenhoogte en zicht worden daar beschreven voor Nederland. Daarnaast wordt een GLLFC (grafische low level forecast) gemaakt voor het luchtruim van Nederland. De GLLFC beschrijft het weer in standaardtermen, gecombineerd met een kaart waarop een of meerdere gebieden met verschillend weer worden getoond. Daarnaast maakt de regiometeoroloog vier keer per dag een weersverwachting (TAF) voor de luchthavens Maastricht Aachen Airport en Groningen Airport Eelde. Ook geeft hij minimaal twee keer per uur, maar in het geval van significante veranderingen vaker, een TREND mee aan de luchtvaartwaarneming. De TREND voor de luchthaven beslaat een verwachtingsperiode van 2 uur en de TAF is een verwachting voor de komende 30 uur. In de winter verzorgt de regiometeoroloog ook de gladheidsdienstverlening naar Rijkswaterstaat. We adviseren gladheidcoördinatoren over de kans op gladheid voor de rijkswegen in Nederland. Aan de hand van deze verwachting bepaalt Rijkswaterstaat of er gestrooid moet worden. Tevens maken we elke ochtend in het zomerseizoen een zweefvliegverwachting, waarin we onder andere stijgsnelheden en de grenslaaghoogte aangeven (zie afbeelding).
en landen. Bij vliegvelden is het landen en starten mooi geconcentreerd en kan gemakkelijk een meetlocatie op het vliegveld worden geplaatst. Voor ballonvaarders is zo’n faciliteit bij elke opstijglocatie niet mogelijk. Daarnaast kent iedere ballonvaar-
vaartverwachting. Als iemand voor zijn locatie een punt op de kaart aanklikt, komt een mooie matrix met keiharde getallen tevoorschijn. Het is zeer verleidelijk om dan aan te nemen dat er om 18 UTC, op 30 vt, 100/13 knopen zal staan (zie afbeelding). Realiseer je echter op dat moment twee dingen:
start, betekent dit voor een ballonvaarder al snel wel of geen vaart. Hoewel de meteoroloog het liefst zo’n perfect mogelijke verwachting voor ieder locatie wil maken, zal dat niet altijd lukken. De modeluitvoer als basis voor de verwachting is daarvoor soms niet gedetailleerd genoeg. Het verbeteren van de modellen door wetenschappers blijft continu doorgaan. Er zullen echter altijd beperkende factoren blijven. Voorbeelden hiervan zijn lokale landschapseffecten die niet in de modellen zijn verwerkt, de rekencapaciteit van de computers waarop de modellen draaien en de dichtheid van het waarneemnet. We moeten dus roeien met de riemen die we hebben en dat proberen we zo optimaal mogelijk te doen. Een voorbeeld van een lastig weerfenomeen zijn (onweers) buien. Vooral met een zuidelijke stroming kunnen onweerscomplexen zeer snel ontstaan en daardoor voor verrassingen zorgen. Je kunt het maken van een verwachting voor buien
ting te vinden zal zijn.
Afwijkingen Een vraag die we regelmatig krijgen, is waarom de derde ballonvaartverwachting van de dag vaak afwijkt van de eerste
der de kwetsbaarheid van zijn/haar luchtvaartuig. Waar een Boeing niet moeilijk doet over een knoop of vier meer bij de
situatie bekijken, iets wat nooit in de algemene tekstverwach-
twee. Dit heeft te maken met het tijdstip waarop de berichten 1. De wind zal vrijwel nooit exact gelijk zijn aan die modeluit-
worden gemaakt. Het laatste bericht ligt het dichtst bij de
voer, maar wijzigt misschien gedurende dat uur van 080/11
vaarperiode en daar worden de afwijkingen tussen modelbe-
naar 120/15.
rekeningen en actualiteit het scherpst zichtbaar. De waargeno-
2. Omdat er maar één modelpunt is geselecteerd zien we
men verschillen kunnen dan leiden tot sterkere aanpassingen
alleen de gegevens voor dat specifieke modelpunt. Bekijk
of meer opmerkingen en details in de laatste verwachting.
je ook de omringende modelpunten dan geeft dat al meer
Ook zijn op dat moment misschien de eerste buien al ont-
inzicht. Ook een meteoroloog zal de wind niet op 1 of 2
staan, waardoor ook daar meer detail in tijd en plaats kan
knopen nauwkeurig kunnen verwachten. De natuurlijke
worden aangegeven. Veel ballonvaarders plannen hun vaart
variatie in de wind is vaak al groter dan die nauwkeurig-
al vaak op het tweede bericht met het risico dat er toch nog
heidsmarge.
flinke wijzigingen in het uitstaande weerbeeld kan ontstaan. Daarom is het belangrijk om altijd alle berichten (en eventuele
Schroom nooit om in situaties waarin onweersbuien worden
amenderingen) te blijven volgen, zelf ook de radarbeelden in
verwacht, contact op te nemen met de meteoroloog. Die kan
de gaten te houden en bij twijfel alsnog de meteoroloog te
juist in die situaties soms extra informatie voor de lokale
bellen.
Zijn er vragen of opmerkingen naar aanleiding van het artikel, laat het weten en stuur een bericht naar aviation@knmi.nl
vergelijken met het gedrag van een pannetje water op het vuur. Je weet dat er bellen gaan ontstaan als het water gaat koken. Daarnaast heb je ongeveer een indicatie wanneer dat gaat gebeuren, maar over het precieze moment en de plaats is
Comprehensive insurance Cover at an affordable price
ZW E E FVL I E G VERWAC HTING
Roeien met de riemen die je hebt Tijdens de zomer worden we veel gebeld met vragen over het
weinig te zeggen.
VFS Heinz Grümmer GmbH is one of the largest Aviation-Insurance-Brokers in Germany with over 40 years experience.
einde van de thermiek, wanneer de vlagerigheid afneemt of waar die ene bui in Nederland nou precies naartoe gaat. Persoonlijk vind ik ballonvaarders een van de interessantste afnemers om te bedienen. Het is de meest kwetsbare en complexe groep afnemers. Dat laatste heeft allereerst te maken met het
Your partner for your Aviation-Insurance You enjoy the flight - we provide the protection
BAL L O NVAARTVERWACH TI NG
Modeluitvoer Een ander punt van aandacht is de modeluitvoer in de ballon-
Please contact Heiko Spilker, Phone: +49 231 92717737, e-mail: h.spilker@vfs-gruemmer.de Udo Kötitz, Phone. +49 231 92717713 , e-mail: u.koetitz@vfs-gruemmer.de
Flugplatz 8, 44319 Dortmund Phone +49 231 927177-0 Fax +49 231 927177-30 info@vfs-gruemmer.de
Meteorologie
Meteorologie 26
weersverwachting geldig voor de onderste 10.000 voet van
feit dat ballonvaarders op (bijna) elke plek kunnen opstijgen
27
In 1996 introduceerde Ultramagic De Racer – volgens het
GLOBOS ULTRAMAGIC, MADE IN ESPAÑA
bedrijf de eerste ballon ooit die specifiek ontworpen, ontwik-
D O O R L UC VAN GEY TE. F O TO ’S UL TRAMAGI C.
doel was daarbij om een ballon
28
keld en gebouwd werd voor de veeleisende sport van het competitievaren. Deze wed-
bare lichtgewicht Tekno-mand en de Sport Single burner van Ultramagic is deze ballon bedoeld voor de ballonvaarder die vooral wil spelevaren en/of bijvoorbeeld comfortabel deelneemt aan buitenlandse meetings of trips. Ze zijn verkrijgbaar tot een maat 120. Binnen deze serie is een zogenaamd ‘B-type’
strijdballon werd ontworpen in
verkrijgbaar dat ovaal rond is en het toelaat om op basis van
samenwerking met de Duitse
deze basisballon eenvoudige special shapes te bouwen, die
toppiloot Uwe Schneider. Het
licht in gewicht en handelbaar zijn. Voorbeelden hiervan zijn de pinguïns en de verschillende dierenhoofden van Longleat.
te bouwen met een vorm die weinig vervorming zou hebben de afwijking om een doel aan
De Powerline detector is een instrument dat dient om piloten
te varen minimaal moest zijn.
aandachtig te maken op elektriciteitsleidingen die zich in de
De vorm moest er daarnaast
buurt van de ballon bevinden. Dit instrument kan helpen om
goed uitzien en veilig zijn. Na
mogelijk gevaarlijke situaties op tijd te onderkennen en te
vele uren van testen, falen en
vermijden.
opnieuw proberen werd de
De toekomst
Ultramagic Racer geboren, die
D E R A C E R W E R D IN SA M E NW E R K ING
H E T U L T R A M A G IC -V ERHAAL B EGON M ET EEN REIS DO O R AF RI KA
inmiddels bij vele competities
M E T U W E SC HNE ID E R ONT W IK K E LD
I N E E N ZE L FGEB OU WDE B ALLON
de eerste plaats wist te bemachtigen. Ook in België en Neder-
opgeleide medewerkers aan de toekomst van het bedrijf.
land maken de nationale kampioenen gebruik van de Racer.
Ook de dochter van de oprichter Josep Maria Neus, is als
Ultramagic werkt met een jong team van ingenieurs en goed
luchtvaartingenieur actief in het bedrijf. Het verkoopteam is in
Innovaties
handen van Carlos Figueres en een team van jonge ingenieurs
De Racer is niet de enige innovatie die Ultramagic in de ballon-
speelt in op de nieuwste ontwikkelingen, zowel op technisch
vaart introduceerde.
vlak als op het vlak van nieuwe wetgeving, om ervoor te zorgen dat het bedrijf – zoals men zelf claimt op de bedrijfsweb-
ECOMAGIC BALLONS
site – “the most innovative hot air balloon manufacturer” kan zijn én blijven.
Bij EcoMagic ballons is een deel van de stof dubbel uitgevoerd, zoals bij dubbele beglazing van een huis. Dit maakt het mogelijk om de ballons met veel minder brandstof te laten varen. Bovendien zijn ze uitermate geschikt voor speciale vaar-
Jong en onbezonnen, maar vol met energie. De trip die in 1980 startte ging van Zanzibar (Tanzania) tot Kisangani (toen-
29
POWERLINE DETECTOR
bij snel dalen en stijgen, waarbij
AVONTURIERS. ZO VALT BEST SAMEN TE VATTEN HOE HET VERHAAL VAN ULTRAMAGIC IN 1978 BEGON. DE VRIENDEN JOSEP MARIA LLADO, JAUME LLANSANA EN JOAN COMELLAS BOUWDEN, NA EEN EERSTE VAART MET EEN BALLON, HUN EIGEN BALLON OM OP EXPEDITIE TE GAAN DWARS DOOR AFRIKA.
bedrijfsprofiel
bedrijfsprofiel
De Racer
ten, zoals nachtvaarten of alpenvaarten. Sinds een paar jaar D E P RO D UKTI E VAN EEN ENVEL O P
malig Zaïre). Er bestaat een mooi boek dat deze prachtige
wordt de EcoRace georganiseerd, waarbij het de bedoeling is zo lang mogelijk, zo ver mogelijk met zo weinig mogelijk gas
reis beschrijft. Dit was de start van het bedrijf Ultramagic. In
zien. Elk jaar worden er ongeveer 2000 visuals gemaakt. Alle
te varen. Dit jaar hebben meerdere ballons meer dan 10 uur
het begin bouwden de van opleiding ingenieurs ultralight
belangrijke onderdelen van de ballon worden vervolgens in de
gevaren, wat voor warmelucht toch wel uitzonderlijk is.
vliegtuigen, maar het nieuws van hun eigen gebouwde ballon
fabriek in Igualada verwerkt worden tot het eindproduct. Voor
verspreidde zich als een lopen vuurtje en ze kregen aanvragen
de envelop is er de keuze uit verschillende stoffen, standaard
ULTRALITE REEKS
D E JA A R LIJK SE U LT R A M A GIC B A LLOON E X P E R I E N CE G I N G
om meer ballons te bouwen. De kennis en de stikmachines
nylon, het sterke ultralast en als laatste de ultralight stof. De
Deze ballons zijn ontworpen voor de reizigers/hobbypiloten
IN 20 1 1 NA A R T A NZA NIA – HIE R B OVE N DE K I L I MA N J A R O
waren voorhanden en de toelatingen voor de luchtvaart
Ultramagic-branders hebben door de jaren heen een evolutie
onder ons. Door de lichtere stof wegen ze aanzienlijk minder
waren behaald. Het werd de start van een lang verhaal. Tot
ondergaan. De meest recente telg, de MK32, is ontstaan uit
dan de standaard ballons, en gecombineerd met de opvouw-
op de dag van vandaag zijn er bij Ultramagic ruim 2000 bal-
een samenwerking tussen de meester der ballonbranders,
lons gebouwd - en worden er elk jaar ruim 100 afgeleverd
Paolo Bonnano, en de jonge ingenieurs van Ultramagic. Ook
in alle uithoeken van de wereld. In de fabriek - die gevestigd
de branders worden geproduceerd in de fabriek, net als de
van een serie artikelen over
is in Spanje op het vliegveld in Odena bij Igualada - zijn een
manden die in vele varianten verkrijgbaar zijn: met gekleurd
ballonproducenten die vertegen-
veertigtal werknemers actief. Er is een wereldwijd netwerk van
riet, met deuren of stoelen, in speciale uitvoering voor gebruik
woordiging hebben in het ver-
dealers; voor Nederland is de Ultramagic-dealer Ad Ballon uit
op ruw terrein, zoals de steppes van Afrika of de woestijnen in
spreidingsgebied van Ballonstof.
Breda en voor België is dit Step In Balloons uit Molenstede.
Egypte of bergachtig gebied in Turkije. Alles wordt uiteraard
Dit bedrijfsprofiel is onderdeel
voorzien van de nodige certificaten en keuringen met een
Het materiaal
hoge veiligheidstandaard, of dit nu voor de sport- recreatieve-
Een team van designers ontwerpt de eerste visuals, zodat
of professionele ballonvaarder is - deze standaard is voor
klanten een idee kunnen krijgen van hoe hun ballon er kan uit-
iedereen gelijk.
U LT R A M A GI C FA B R I E K O P H E T VLIE GVE LD I N O DE N A B I J I G UA L A DA , SPA NJE
den bij de landing. Ook gebruiken ze vaker bloedverdunners;
lijk koelen, zeker 15-20 minuten achter elkaar. Zacht stromend
in dat geval dien je langer druk uit te oefenen. Bij blijvende
lauw / handwarm water heeft daarbij de voorkeur, maar is
bloedingen dien je z.s.m. te landen. Volg verder onderstaande
natuurlijk niet altijd direct voorhanden. Volg verder onder-
‘Algemene richtlijnen’.
staande ‘Algemene richtlijnen’.
Algemene richtlijnen Flauwte: Iemand ziet ‘wit om de neus’ en valt vervolgens
• Controleer in een EHBO-situatie of één van de passagiers (of
flauw. Flauwte kan ontstaan door slecht of weinig voedsel
een crewlid aan boord) een medische achtergrond heeft,
of door stress. Hoe te handelen? Schud voorzichtig aan de
om direct eerste hulp te kunnen verlenen.
schouders, spreek het slachtoffer aan, maak indien nodig de luchtweg vrij en controleer continue de ademhaling. Bewustzijnsverlies bij flauwte mag niet langer dan 2 minuten duren. Leg de persoon indien mogelijk op de zij. Als de ademhaling stopt moet er z.s.m. gereanimeerd worden. Volg verder onderstaande ‘Algemene richtlijnen’.
D O OR H E N R I E TTE WARDENAAR
BINNEN DE EASA-REGELGEVING (PART BOP.ADD) GELDEN NIEUWE EHBO-EISEN VOOR PILOTEN DIE COMMERCIËLE PASSAGIERSVAARTEN UITVOEREN, EN VOOR DE EXTRA BEMANNING IN GEVAL VAN EEN VAART MET >19 PASSAGIERS. EHBO-SCHOLING IS DAAR EEN ONDERDEEL VAN. DIT ARTIKEL BEOOGT ECHTER NIET OM ÉÉN-OP-ÉÉN AAN TE SLUITEN BIJ DEZE NIEUWE EASA-REGELGEVING ROND EHBO VOOR BALLONVAARDERS, MAAR OM HANDIGE, ALGEMENE EHBO-TIPS EN WETENSWAARDIGHEDEN TE DELEN DIE VOOR IEDERE BALLONVAARDER RELEVANT KUNNEN ZIJN, COMMERCIEEL ÉN NIETCOMMERCIEEL.
de spraak die verslechtert (of iemand wordt spraakarm). Een
Voorbereidingen
Vóór en tijdens de vaart
Hoofd- of hersenletsel: Hoofdpijn, verwardheid, misselijkheid
Alle luchtballonnen hebben al een EHBO-kit aan boord met
Observeer kort voordat je opstijgt de passagiers op hun
en dubbel/slecht zicht zijn symptomen van hoofdletsel.
daarin de bekende (verband-)hulpmiddelen. Het kan echter
gezondheid. Valt je iets op waarover je twijfelt, vraag ernaar!
Soms is er een buil of wond op het hoofd zichtbaar, en moge-
handig zijn om ook minder voordehand liggende zaken mee
Geef duidelijke informatie en instructies m.b.t. het verloop
lijk is er sprake van bewustzijnsstoornis of stuiptrekkingen.
te nemen, zoals een doosje paracetamol (zit niet standaard in
van de ballonvaart en de landing. Ondanks alle goede voorbe-
Ook kan er bloed of vocht uit de neus, de mond of het oor
een EHBO kit), een flesjes koud water, een pocket mask t.b.v.
reidingen en duidelijke instructies kan zich onverhoopt vóór,
komen en/of ontstaat een blauwe verkleuring rond de ogen.
mond-op-mond beademing en wegwerphandschoenen.
tijdens en na de vaart letsel voordoen bij passagiers, crew of
Hoe te handelen? Laat het slachtoffer rustig blijven (zitten/
In het kader van ‘voorkomen is beter dan genezen’ is het aan
omstanders. Onderstaand worden enkele vormen van letsel
liggen/niet bewegen) en herhaal dit ‘commando’ regelma-
behandeld:
tig. Is men bewusteloos en is er geen normale ademhaling?
te raden om voorafgaand aan de ballonvaart, al bij VOOR DE VAART Houdt ± 5 meter afstand van de ventilator, de mand, de ankerlijn en de volgauto. Volg aanwijzingen van de piloot of balloncrew op.
• Zorg voor rust aan boord, probeer paniek te voorkomen en probeer zo snel mogelijk verantwoord te landen • Wanneer het volgteam nog niet op de landingslocatie aanwezig is, stuur dan z.s.m. je landingslocatie naar hen door. • In geval van reanimatie wordt de burgerhulpverlening ingeschakeld. Deze komen naar locatie met een AED.
arm of been kan slap of gevoelloos zijn, men heeft moeite met zicht of evenwicht en eventueel acute hoofdpijn. Het lichaam kan soms na een tijdje ‘vanzelf’ herstellen (bijv. scheve mond kan verdwijnen). Zorg ervoor dat het slachtoffer zich niet inspant door hem/haar indien mogelijk te laten zitten. Controleer continue het bewustzijn en de ademhaling. Geef het slachtoffer geen eten en drinken, omdat de kans bestaat dat hij/zij zich verslikt. Volg verder onderstaande ‘Algemene richtlijnen’.
Start dan z.s.m. met reanimeren. Volg verder onderstaande
de boeking, duidelijke
Verstuiking of kneuzing: Iemand die zijn of haar enkel ver-
‘Algemene richtlijnen’.
Tip! Download de EHBO-app van het Rode Kruis.
zwikt kan een verstuiking hebben opgelopen. Dit is bandletsel,
aan de passagiers, bijvoor-
waarbij soms ook een stukje bot wordt meegetrokken.
Hartstilstand: Iemand valt of zakt weg. Schud voorzichtig aan
het Rode Kruis. In deze app staat voor de vele verschillende
Roken is verboden.
beeld in de vorm van een
Bij een abnormale stand van de enkel of wanneer het slacht-
de schouders, spreek het slachtoffer aan. Krijg je geen reactie?
vormen van letsel eenvoudig en met behulp van illustraties
gedrags-en veiligheids-
offer niet op de getroffen enkel kan steunen kan er mogelijk
Mogelijk is het slachtoffer bewusteloos. Is er geen normale
duidelijk uitgelegd hoe te handelen in uiteenlopende situaties.
code met daarin onder
sprake zijn van een botbreuk. Hoe te handelen? Koel de enkel
ademhaling? Dan is er sprake van een hart-circulatie-stilstand
Daarnaast staan de locaties van de dichtstbijzijnde AED’s in
andere een kleding- en
15-20 minuten met een zgn. ‘instant coldpack’ (check of die
en moet z.s.m. gestart worden met reanimatie. Volg verder
deze app vermeld.
schoeiseladvies, een rook-
in de EHBO kit zit), koud water of evt. met een koude doek en
onderstaande ‘Algemene richtlijnen’.
en alcoholverbod, infor-
leg eventueel een steunverband om de enkel. Blijf gedurende
matie over ballonvaren in
de eerste 24 uur herhaald koelen. Wanneer de verstuiking
Bloedende wond: Trek wegwerphandschoenen aan en oefen
Geef ter voorbereiding voor de landing instructies aan de pas-
geval van zwangerschap
voorafgaand aan de vaart gebeurt, is het advies om de vaart
stevige druk uit op de plek waar het bloedt, dus op de wond
sagiers en benoem duidelijk wat er van ze verwacht wordt.
en het belang van het
niet te gaan maken met de geblesseerde passagier. Het been
zelf, om het bloeden te stelpen. Dat kan vaak ook door het
Zorg dat er geen van losse projectielen in de mand liggen en
opvolgen van pilootin-
dient nl. hoog te liggen bij verstuiking.
slachtoffer zelf worden gedaan. Oudere mensen hebben vaak
dat de brandblussers en de handling-lines t.a.t. voor de piloot
een dunnere huid en daardoor bijvoorbeeld sneller schaafwon-
binnen handbereik zijn.
5m
et e
r
informatie te verstrekken
en een EHBO-box aan boord.
TIJDENS DE VAART Instappen via de instapgaten. Raak daarbij geen bedieningslijnen aan.
Hou alles binnenboord tijdens en kort na de start en kort voor en tijdens de landing. Gooi niets overboord.
Attendeer de piloot op hoogspanningslijnen.
TIJDENS DE LANDING
Vaarrichting
… houdt de touwlussen stevig vast. Volg altijd de instructies van de piloot op.
Pas uitstappen na toestemming van de piloot, blijf in de buurt van de mand.
©
Kijk in de richting waar u vandaan komt. Buig licht door de knieën en …
©
112 bellen en beantwoord de vragen van de meldkamer.
Laat deze locatie ook doorgeven aan 112. Beroerte of TIA: Dit signaleer je door een scheve mond en/of
Voor uw veiligheid is er een brandblusser
• Laat deze persoon of één van de volgers indien nodig direct
structies.
Een handige app om te downloaden is de EHBO-app van
Tenslotte
gezondheid
gezondheid 30
EHBO VOOR BALLONVAARDERS PRAKTISCHE TIPS VOORKOMEN IS BETER DAN GENEZEN
Brandwonden: Bij brandwonden is het advies: zo snel moge-
31
DE 2019 RICOH LORD MAYOR’S LONDON HOT AIR BALLOON REGATTA
FOT O : BE N N I E BOS
32
evenement
evenement
FOTO: B EN B LÄ S S
33
F OT O: B E NNIE B OS
F O TO : MARTI NE D ECKE RS
FOTO: B EN B LÄ S S
JUBILEUM WILCO AIR OP TWENTE AIRPORT 25 JAAR BALLOONS-IN-BUSINESS D O O R H ANS VAN H O ESEL
Op 6 april vond op vliegveld Twente een feestje plaats. En niet zomaar een feestje. Gevierd werd het 25-jarig jubileum van F O T O: BE N BL Ä S S
Wilco Air, luchtvaartonderhoudsbedrijf en dealer van Cameron Balloons. Dat de, vanuit Brabant in Twente neergestreken, familie Hoogeslag-Willemsen de spreekwoordelijke gastvrijheid niet vergeten was, kon je goed merken. De catering was prima
B E E LD : B R E C HT W IT T E VE E N , A N N E MA R I E MUL DE R , NYNK E VE LLINGA , J O H A N N E S K O O I S TR A
OP DE EERSTE ZONDAGOCHTEND IN JUNI (2/9/16 OF 30 JUNI) DAT DE WEERSOMSTANDIGHEDEN GUNSTIG ZOUDEN ZIJN OM TE VAREN, ZOU DE LORD MAYER BALLOON REGATTA LONDON PLAATSVINDEN. OP DE DONDERDAG VOORAF WERD ER PER MAIL EEN WEERSVERWACHTING GEGEVEN MET EEN EVENTUELE STANDBY-STAND. OP DONDERDAG 30 MEI WERD HET STANDBY VOOR DE ZONDAGOCHTEND 2 JUNI. DE VOORBEREIDING WERD IN WERKING GEZET, IN AFWACHTING VAN DE EERSTE OFFICIAL WEATHERCALL VAN VRIJDAGMIDDAG 17.00 UUR LT.
geregeld, en veel genodigden werden in de gelegenheid gesteld
De ballon klaargezet, alle gasflessen leeggemaakt en alles in
situatie uitgelegd en beslist te gaan afreizen naar London.
om een zweefvlucht te maken of een rondvlucht met een van de
de bus geladen. Op donderdagavond alle documenten, kaar-
Tassen en spullen gepakt en gelijk naar het Noordelijk
kisten van de vliegclub. Don Cameron was er met een demon-
ten en dergelijke bijeengezocht, het Pilot- & Launch Manual
Ballonvaartcentrum in Joure gereden om de al klaarstaande
strator en veel aandacht kreeg de Chrysler-ballon die voor de
nogmaals doorgelezen en alle radio’s aan de lader gezet.
getankte bus te laden met de ballon (PH-EJN) en alle spullen.
gelegenheid uit de zak kwam. Tientallen ballons stegen op voor
Voor de recent gecalibreerde hoogtemeters (verplicht!) en de
Om 18.00 uur vertrokken we naar Hoek van Holland. Omdat
een vaart over het vliegveld en het Twentse land. Al met al een
GPS extra reserve batterijen in de pilotentas gedaan. De crew
vooraf alles duidelijk was geboekt en ik aangegeven had dat ik
uniek evenement; we zijn benieuwd hoe het 50-jarig jubileum
in kennis gesteld van wat en wanneer er de komende dagen
gasflessen vervoerde, konden we na paspoortcontrole de boot
zou gaan gebeuren. Helaas bleek op de eerste weathercall dat
op. Na een reis met storm onderweg om 6.30 hrs (Engelse
de bovenwinden te sterk zouden zijn, en werd het standing
tijd) aangekomen, en na een goed Engels ontbijt vertrokken
down voor 2 juni. Omdat we ‘s avonds al met de boot van
we richting London.
gevierd zal worden!
F OT O: B E N B LÄSS
F OT O: B E NN IE B OS
T E K S T: J O H A N N E S K O O I S TR A
Hoek van Holland naar Harwich zouden gaan, deze overtocht met-
Onderweg naar London met Russel,
een omgeboekt naar een week
de piloot van de Packhouse-ballon,
later.
contact gehad over de situatie en
Op donderdag 6 juni was het zover:
doorgereden naar Farnborough
de windrichting leek gunstig te
waar hij woont. Ondertussen in
zijn, alleen de windsnelheid was
spanning de beslissing afgewacht
nog onzeker. Er was 50% kans dat
en het luchtvaartmuseum aldaar
het perfect zou kunnen zijn, maar
bezocht (geweldig!). Nadat de
ook een kans dat het niet door
status ‘green’ was geworden en de
zou gaan. Met Nynke overlegd, en
‘Flight is On!’ op de telefoon was te
vervolgens de crew gebeld en de
zien, naar de Packhouse in Farnham
evenement
evenement 34
gereden waar de gastank stond. Totaal 272 liter getankt, je moest voldoende gas voor minimaal twee uur plus reserve (30 minuten) hebben. Na het diner vroeg naar bed gegaan, omdat we 01.45 uur al weg moesten richting London. Op 9 juni na een voorspoedige rit volgens planning aangekomen bij het Batterseapark in London, de toegewezen startlocatie gezocht en de ballon klaargemaakt. Nadat o.a. de persbal-
35
lonnen, de ‘Lord Mayor’s Appeal Charity balloon’ en de ‘Ricoh balloon’ opstegen mochten de ballonnen (blanco <105) van het tweede startveld opstijgen, op de Transponderballon na, waarna vervolgens het derde startveld opsteeg. Het timeslot was heel stipt, en als je niet voor de laatste transponderballon was opgestegen mocht je niet meer starten. Na de start klommen we rustig naar de vaarhoogte tussen 1000ft en maximaal 1500 ft. (een A380 op 2000 ft is dan echt dichtbij!). De minimale vaarhoogte moest zeker 500 ft boven obstakel zijn! De eerste indruk eenmaal boven de bomen was adembenemend! Toen rustig doorgeklommen naar 1200 ft. De wind op die hoogte was ongeveer 270/11kt. In de vaartvoorbereiding er vanuit gegaan dat er minimaal 15 mijl moest worden afgelegd voor een eerst mogelijke landingsgelegenheid. Aangezien er enigszins sturing mogelijk was, besloten de ballonnen van organisator ‘Exclusive Ballooning’ te volgen. Na wat van hoogtes te hebben gewisseld een tijd over City Airport te hebben gevaren liep het tegen 07.00 uur, en besloot ik naar een landingsplaats te gaan zoeken. Een voetbalveldje in een dorpje was gezien de snelheid en het iets ongunstig aanvaren niet haalbaar; uiteindelijk landden we op een soort voetbalveld, omringd door hekken. Er was een skatebaan bij en een parkeerplaats aanwezig. De crew gemeld dat ik daar ging landen, We werden vervolgens opgewacht door de crew (Annemarie Mulder en Brecht Witteveen) en zo werd er, eenvoudig na anderhalf uur varen, geland. Ik vond het bewonderenswaardig dat de crew bij de landing was; dwars door London over de Towerbridge, linksrijdend de ballon volgen en dan ook in het landingsveld staan! Het terrein bleek een groot evenemententerrein te zijn en weldra kwamen al veel mensen met kinderen kijken. Er landden daar nog meerdere ballonnen. Aangezien ik graag van mijn resterend propaan af wilde, vroeg ik deze ballonvaarders of deze ook belang bij propaan hadden en wilden overtanken. De piloten waren zeer verrast met het aanbod. Na het overtanken van mijn propaan waren bijna al hun flessen weer gevuld. Zij waren blij, temeer omdat het in hun omgeving lastig is om aan propaan te komen. Na lekker van aangeboden lekkernij te hebben gegeten weer richting London vertrokken voor sightseeing.
Wij zijn de club die: - uitdaagt - crew een team maakt - leert navigeren - ballon-skills test - stressbestendig maakt meer weten of eens een training/wedstrijd meedoen?
www.dbcc.nl
Cameron Z-160, PH-OZM. Piloot: Frans van Hooft. K A N E E N E NVE LOP OOK VA N IE T S A ND E R S DA N N Y L O N O F P O L Y E S TE R W O R DE N GE M A A K T ?
Walstraat 13 7631 ET Ootmarsum info@wilcoair.nl T: 0541 29 32 99 M: 06 23 505 807
l Officia
rer u t c a f manu
o
i f Emoj
s!
loon l a b r i hot a
36
BALLONVAARTAGENDA Evenementen in Nederland en België of georganiseerd door de FAI/CIA MEETINGS Höfte Ballooning
Goor (NL)
13 juli 2019
www.hofteballooning.nl
Friese Ballonfeesten
Joure (NL)
17-21 juli 2019
www.ballonfeesten.nl
Meetjeslandse Balloonmeeting
Eeklo (B)
26-27 juli 2019
www.meetjeslandseballoonmeeting.be
Montgolfiades de Molenbaix
Molenbaix (B)
3 augustus 2019
molenbiades@hotmail.com
Sport-ballonhappening Sint-Truiden
Sint-Truiden (B)
4 augustus 2019
www.toerisme-sint-truiden.be
Ballonfestival Grave
Grave (NL)
9-10 augustus 2019
www.ballonfestival-grave.nl
Ballonfiesta Barneveld
Barneveld (NL)
21-24 augustus 2019
www.ballonfiestabarneveld.nl
Twente Ballooning
Oldenzaal (NL)
21-24 augustus 2019
www.twenteballooning.nl
Hottolfiades Festival International
Hotton (B)
24-25 augustus 2019
www.hottolfiades.com
Ducasse d’Ath
Aat (B)
26 augustus 2019
www.ducasse-ath.be
Brabantse Ballonfeesten
Gemert (NL)
31 aug - 1 sept 2019
www.brabantseballonfeesten.nl
Vredefeesten
Sint-Niklaas (B)
6-8 september 2019
www.vredefeesten.be
BIA – Ballonfiësta
EHSE (NL)
13 september 2019
info@balloonteam.nl
Kasseitjes Kermis Lochristi
Lochristi (B)
14-15 september 2019
www.kasseitje.be
WEDSTRIJDEN Najaarschallenge (KBBF)
Maaseik (B)
28-29 september 2019
www.balloonfederation.be
Najaarswedstrijd (DBCC)
N.t.b. (NL)
5 oktober 2019
www.dbcc.nl
Ad Ballon Cup (Ad Ballon)
Breda (NL)
16-17 november 2019
www.adballon.nl
FAI 63e Coupe Aéronautique Gordon Bennett
Montbéliard (Frankrijk)
13-21 september 2019
21e FAI European Hot Air Balloon Championship
Mallorca (Spanje)
22-27 oktober 2019
4e Women’s World Hot Air Balloon Championship
Naleczow (Polen) Murska Sobota (Slovenië)
www.fai-europeans2019.org
10-16 augustus 2020
24e World Hot Air Balloon Championship
www.fai.org/gordonbennett
www.womensworld2020.pl
19-26 september 2020
www.hotairballoons2020.com
Alle evenementen en data onder voorbehoud. Voor contactpersonen, definitieve data en eventuele uitwijkdata zie websites organisatoren. Ontbreekt je ballonevenement in Nederland of België in dit overzicht of wil je wijzigingen doorgeven? Laat het weten via ballonstof@knvvl.nl.
WITH OVER 17,000 EMOJIS TO CHOOSE FROM, CONTACT OUR SALES TEAM TODAY.
Lindstrand Technologies Ltd, Maesbury Road, Oswestry, Shropshire, SY10 8GA Tel: +44 (0)1691 671888 - Email: sales@lindstrandtech.co.uk - www.lindstrand.net
agenda
ballonstof
Li
d n a r t s nd
37
38
Voorjaarseditie deadline 28 februari, verschijning 31 maart |
Ballonstof is een uitgave van de afdeling Ballonvaren van de
zomereditie deadline 31 mei, verschijning 30 juni | najaarsedi-
Koninklijke Nederlandse Vereniging voor Luchtvaart in samen-
tie: deadline 31 augustus, verschijning 30 september | winter-
werking met de Koninklijke Belgische Ballonvaart Federatie.
editie deadline 23 november, verschijning 24 december.
Ballonstof is hét ballonmagazine van Nederland en België en richt zich op ballonpiloten, piloten in opleiding, crewleden,
Advertenties
medewerkers van ballonvaartbedrijven en andere belangstel-
1/1 pagina € 260,- | 1/1 pagina binnenzijde cover € 290,- | 1/1
lenden in de wereld van de ballonvaart. Het blad verschijnt vier-
pagina achtercover € 315,- | 1/2 pagina € 140,- | 1/4 pagina €
maal per jaar in een oplage van 550 exemplaren.
80,- | 1/8 pagina € 42,-. Korting tot 10% bij herhaald adverteren. Tarieven zonder BTW. Reserveren en aanleveren adverten-
Redactie
ties via ballonstof@knvvl.nl.
Han Nabben, hoofdredacteur Annette Witte, eindredactie
Abonnementen
Rutger Coucke, art director
Losse nummers €6,95. Ballonstof wordt gratis verzonden
Luc van Geyte, redacteur België
naar leden van de KNVvL afdeling Ballonvaren, de DBCC en de
Gerjan Crebolder, redacteur Nederland
KBBF. Abonnement voor niet-leden € 30,- per jaar. Aanvraag
De redactie is te bereiken via ballonstof@knvvl.nl (voor
abonnement via ledenservice@knvvl.nl. Abonnementen wor-
Nederland) of redactie@balloonfederation.be (voor België).
den automatisch verlengd tenzij een maand voor het verstrij-
De redactie beslist over het al dan niet opnemen van artikelen
ken van de abonnementsperiode bericht van opzegging is
en behoudt zich het recht voor om artikelen in te korten of te
ontvangen via ledenservice@knvvl.nl. Heb je een abonnement
bewerken. De verantwoordelijkheid voor de inhoud van de arti-
maar Ballonstof niet ontvangen? Neem dan contact op via
kelen komt voor rekening van de betrokken auteur.
ledenservice@knvvl.nl.
Medewerkers aan dit nummer
Aanleveren tekst en beeld
René Zwarteveen, Johan Vander Meiren, Steven Vlegels, Remko
Kopij aanleveren in Word-formaat. Eén pagina Ballonstof
Wigger, Leon Leemans, Ad Haarhuis, Gerjan Crebolder,Jan
neemt ongeveer 500 woorden in beslag. Beelden in hoge reso-
Jonkman, Han Habben, Bas de Haan, Luc van Geyte, Henriette
lutie aanleveren via WeTransfer of vergelijkbaar.
Wardenaar, Hans van Hoesel en Johannes Kooistra. © Ballonstof Magazine Vormgeving: Rutger Coucke | Studio Coucke
Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag geheel
Druk: Print Productions BV | Ursem
of gedeeltelijk worden verveelvoudigd, opgeslagen en/of
Foto omslag: Johannes Kooistra - Lodon Balloon Regatta 2019 openbaar worden gemaakt zonder voorafgaande schriftelijke ISSN 1386-1700
KNVVL Bestuur Koninklijke Nederlandse Vereniging voor
toestemming van de hoofdredacteur.
KBBF Bestuur Koninklijke Belgische Ballonvaart Federatie
Luchtvaart Afdeling Ballonvaren
Voorzitter:
Voorzitter:
Stijn Staelens | +32(0)474-489630
René Zwarteveen | 06-15054777
Woordvoerder:
voorzitter.ballonvaren@knvvl.nl
Yves Lannoy | +32(0)478-515730
Secretaris: Vacature (a.i. ambtelijk ingevuld via KNVvL-
Secretaris: Evert Dehandschutter | +32(0)472-804884
bureau) | secretaris.ballonvaren@knvvl.nl
Penningmeester: Luc Van Geyte| +32(0)495-225566
Penningmeester: Rick de Groot
Ledenadministratie: Luc Buyckx | +32(0)476-361802
penningmeester.ballonvaren@knvvl.nl
Leden RvB: Christophe Holvoet, Gert Laureys,
Algemeen bestuurslid:
Johan Vander Meiren, Geert Peirsman
Jan Oudenampsen (VMS) | Niels Kon | Rob den Boer
Bestuur: rvb@balloonfederation.be
Woordvoerder: Monique Hoogeslag |
Sportcommissie: sportcommissie@balloonfederation.be
woordvoerder.ballonvaren@knvvl.nl
www.balloonfederation.be
www.knvvl.nl/ballonvaren
ballonstof
Verschijningsdata en deadlines
Oplossing cryptogram: abrahamhopman-valselift-hesitationwaltz-metar-kroonlijn-beaufort-partbop-ballonstof-notam-volgauto-sintniklaas-ernestdemuyter-parachute-thermiek: METEOROLOGISCH
colofon
C O L O F O N Ballonstof | zomer 2019
39
ballonstof 40
• Onderhoud, inspec�es en ARC’s • Verkoop Cameron ballonnen, GEFA-Flug luchtschepen en toebehoren • Dealer f.u.n.k.e. radio’s en transponders / Flytec apparatuur
BA L LO O N S | B U R N E RS | BA S K E TS | C Y L I N D E RS | FA N S | AC C ES S O R I ES
twi�er.com/CameronEurope facebook.com/CameronBalloonPromo�ons