Ballonstof winter 2019 by Koninklijke Nederlandse Vereniging voor Luchtvaart (KNVvL)

WINTER 2019 HÈT BALLONMAGAZINE VAN NEDERLAND EN BELGIË

IN DIT NUMMER: 4 Voorwoord 5 De Grabtest Remko Wigger

6 Quick Release Redactie

inhoud

René Zwarteveen/Evert Dehandschutter

8 Meteo Winterfenomenen Dany Mariën

10 Kerstpuzzel Erik Bosman

14 Ad’s Ballon Besognes Ad Haarhuis

16 Interview Jan Odink Gerjan Crebolder

18 EK Ballonvaren Mallorca Jeroen Nuys

20 #Ballonstof Luc Van Geyte

22 EASA/B-FCL Karel Abbenes

26 León Mexico Monique Hoogeslag-Willems

28 Let op je manieren Jonathan Wright

32 Paarden en ballonvaren Ruud van Herk/Han Nabben

34 Terugblik 2019 Kevin Boon

37 Ballonagenda Redactie

38 Colofon

De redactie van Ballonstof wenst u Prettige Feestdagen en een Voorspoedig 2020

VOORWOORD 4

VAN HET BESTUUR NL

VAN HET BESTUUR BE

Het vaarseizoen is voorbij, we zoeken nu naar vaarbare dagen.

Het seizoen zit er nu definitief op! Een groot deel van

Tevens zijn we bezig met te kijken hoe we de ballon weer droog

de commerciële ballonvaarders gaan in wintermodus,

kunnen inpakken. De grotere operators hebben de ballonnen in de

waarbij het varen op een laag pitje komt te staan. Laat dit

stalling staan en zijn bezig het seizoen te evalueren en zich voor

het beste moment zijn om terug te blikken op het eerste

te bereiden op volgend jaar. Anderen zijn druk met winterse bal-

seizoen onder de OPS-regelgeving en te evalueren wat er

lonbezigheden in het buitenland. Voor allen geldt dat er redelijk

anders (of beter) kan volgend jaar.

wat moet gebeuren, voordat we volgend jaar weer goed van start kunnen gaan.

Ook de sportballonvaarders hebben een punt gezet achter hun seizoen, na het Europees Kampioenschap op

Over het algemeen hoor ik positieve reacties over het seizoen 2019,

Mallorca waar de Zwitser Stefan Zeberli voor de vijfde

het zal zeker 2018 niet verslaan, maar dat was wel een uitzonde-

maal Europees kampioen werd. Voor ons Belgen konden

ring. Vorig jaar rond deze tijd was het nog volop vaarbaar.

we rekenen op weer een knappe prestatie van David Spildooren met een zevende plaats. In november was er

De eerste informatiesessie over de nieuwe regelgeving Part B FCL is

een prachtig weekend waarbij Henk Broeders een mooie

geweest op 1 nov 2019, met aansluitend in de avond de ALV. Velen

Ad Ballon Cup had ingericht, met vier vaarten. Hier ging

van ons zijn inmiddels geïnformeerd over de overgang van onze

Roy Gommer aan de haal met de eindoverwinning.

brevetten. Er komen begin volgend jaar nog twee informatiesessies gelijk aan deze. Karel heeft verderop een stuk geschreven over

Als KBBF zijnde kunnen we met het einde van het jaar ook

de materie. De KNVvL heeft inmiddels in haar laatste nieuwsbrief

met trots melden dat de VLAREM regelgeving omtrent het

aangegeven welke formulieren te gebruiken en hoe over te gaan op

gas tanken op volume eindelijk in orde is. Na een admini-

de nieuwe brevetten conform EASA BPL. De overgang is met KIWA

stratieve uitputtingsslag van meerdere jaren is sinds enkele

afgestemd en loopt via de KNVvL. Dit om fouten en vertraging te

weken alles definitief rond. Ontzettend veel dank voor

voorkomen. Kijk voor de benodigde informatie op “mijn KNVvL”.

diegenen binnen de RvB en daarbuiten voor de geleverde inspanningen.

Zoals in de informatiesessie en de ALV is aangegeven hebben we in ons Operations Manual (OM) staan wat te doen aan afsluitingen

Graag zeggen we ook nog dat we deze winter in overleg

van het afgelopen jaar, en voorbereidingen voor het komende jaar.

gaan met het DGLV, zodat we jullie goed kunnen blijven

Het betreft in ieder geval een evaluatie, verbeterpunten (op papier),

informeren omtrent alle nieuwe regelgeving. We hopen op

een interne audit en een update van declaratie en OM. Hieraan

een regelmatig overleg met het DGLV zodat de samenwer-

gekoppeld de benodigde trainingen intern en van de piloten. De

king tussen de ballonvaart en de administratie in Brussel

KNVvL is alweer begonnen om de dagen (samen met de KBBF) in te

nog beter mag verlopen. Indien jullie punten hebben die

plannen voor de updates van ons OM, deze zijn begin maart 2020

jullie graag besproken zien, aarzel niet om ons te contac-

gereed. Op deze manier is het helder voor een bedrijf hoe dit aan te

teren.

pakken. ILT heeft als regel om binnen een jaar nadat de declaraties (en OM) van kracht zijn een audit te houden. Ik verwacht dat dit bij

Als laatste doe ik, in naam van de KBBF, een warme oproep

ons dit voorjaar zal gaan gebeuren en dat enkele bedrijven bezocht

aan de leden om mee te zoeken naar adverteerders voor

gaan worden. Wees daarop voorbereid.

ons geliefde magazine Ballonstof. Indien u in deze zoektocht denkt iets te kunnen betekenen, contacteer dan de

Mochten bedrijven even niet weten wat te doen: wij staan ter

redactie.

beschikking om te helpen daar waar nodig. Ook een eerste interne audit (conform checklist in OM) kunnen we uitvoeren, indien

We wensen jullie allen een vlotte overgang naar 2020!

gewenst. Wij zijn er voor de ondersteuning, laat het weten. Evert Dehandschutter De winter lijkt vaak lang te duren, doe vooral leuke dingen en gebruik de tijd om klaar te zijn voor het volgend seizoen. Succes met de plannen in het buitenland, geniet ervan. Allemaal ﬁjne kerstdagen gewenst. René Zwarteveen, Voorzitter KNVvL Afdeling Ballonvaren

Secretaris KBBF

TECHNIEK

DE GRABTEST DO O R R EMKO W I G G E R

WE KENNEN HET ALLEMAAL, HET MOMENT DAT BIJ DE KEURING DE GRAB TESTER NAAR VOREN KOMT OMDAT DE BALLON WAT OUDER WORDT EN DE KEURDER ZEKER WIL WETEN DAT DE STOF NOG STERK GENOEG IS. SOMS EEN SPANNEND MOMENT WAAROP DE GLIMLACH WEER NAAR VOREN KOMT ZODRA DE TEST GOED DOORSTAAN IS. IN DEZE EDITIE VAN TECHNIEK EN MEER WAT ACHTERGRONDINFORMATIE OVER (DE NOODZAAK VAN) DE GRAB TEST. Om e.e.a. goed te begrijpen is het zinvol te weten

wordt getrokken tot een bepaalde waarde, waarbij

hoe ballonstoffen zijn gewoven en hoe de stof zijn

gekeken wordt of de stof heel blijft. De verschil-

luchtdichtheid houdt.

lende ballonfabrikanten hebben elk hun eigen

voorwaarden. Het schema geeft een algemeen

Ketting, inslag en denier

beeld van de vereisten bij een grab test.

Ballonstof bestaat uit kettingdraden (warp) en

Het onderhoudsbedrijf kent de specifieke eisen (per

inslagdraden (weft). De kettingdraden lopen in de

ballon). Wat zijn de meest geschikte plekken voor de

lengterichting, de inslagdraden in de breedterichting. Bij het

grab test (kleur, welke stof, rotation vents etc)? Moet in beide

maken van de stof worden de kettingdraden onder spanning

richtingen getrokken worden? En met hoeveel kg moet er

gehouden en de inslagdraden er doorheen gewoven. In alge-

getrokken worden?

mene zin hoeven deze draden niet dezelfde eigenschappen te bezitten, waardoor patronen en verschillende stofeigenschap-

Over het algemeen geldt dat wanneer de grab test niet

pen gemaakt kunnen worden. De dikte van de vezel wordt

gehaald wordt alle zwakke panelen vervangen moeten wor-

uitgedrukt in denier, waarbij een hoger getal een dikkere (en

den. Cameron en Kubicek kennen daarnaast de mogelijkheid

vaak zwaardere) vezel aangeeft. De ketting- en inslagdichtheid

de ballon te downgraden. Dit houdt in dat bepaalde ballon-

geeft aan hoe dicht de draden op elkaar liggen.

nen nog luchtwaardig verklaard mogen worden, wanneer een lagere minimale waarde wel gehaald wordt. Bij Cameron is dat 9,5 kg en bij Kubicek 10 kg. De ballon krijgt dan een aantal restricties. Zo mag er niet meer commercieel gevaren worden, wordt de MTOM verlaagd en dient de grab test tenminste elke 50 uur herhaald te worden (i.p.v. 100 uur). Cameron

Lindstrand

Kubicek

UltraMagic

Schroeder

Technology Wanneer

> 250 uur

> 260 uur

> 300 uur

> 200 uur

> 121 °C

> 127 °C

> 138 °C

> 127 °C

> 2 jaar

Stofsterkte en porositeit Deze twee eigenschappen gaan vaak hand in

> 135 °C 13,6 kg

14 kg (env.)

hand. Van nature is een gewoven stof niet lucht-

(env.)

9 kg

dicht. Om ervoor te zorgen dat een ballon langer

9,5 kg

par. rand)

de warme lucht vasthoudt, is de stof gecoat.

(par. rand)

Wordt een ballon poreuzer door gebruik, dan

Hoeveel

Downgrading

gaat er meer warme lucht door de vezels naar

Nee

9,5 - 13,6 kg

10 - 13 kg

13 kg

11,4 kg

(~14,3 kg)

Nee

buiten waardoor de vezels in een versneld tempo verouderen - en de treksterkte sneller afneemt.

De grab test is dus een wezenlijk onderdeel van de keuring wanneer de ballonnen ouder worden, en geeft een goed beeld

De vereisten De veroudering van de stof en de daarmee gepaard gaande achteruitgang van de treksterkte wordt getest met de grab test. Een deel van de stof wordt ingeklemd en vervolgens

14 daN

van de sterkte en daarmee ook de veiligheid van de envelope.

Nee

quick release 6

DAG VAN DE LUCHTSPORT: SAVE THE DATE! Op 19 september 2020 organiseert de KNVvL weer een Dag van de Luchtsport. Tijdens de succesvolle 2018-editie organiseerden luchtvaartclubs door het gehele land drukbezochte bijeenkomsten en bezocht de minister van Infrastructuur & Waterstaat, Cora van Nieuwenhuizen, vliegveld Seppe. In 2020 ligt de focus op lokale en regionale activiteiten. De KNVvL zal de dag landelijke promoten en deelnemende clubs, scholen en bedrijven ondersteunen en faciliteren. Voor ballonvaarders kan het nuttig zijn om mee te liften op de landelijke promotie en tijdens de Dag van de Luchtsport zichtbaar te zijn. Zet de deur van je ballonvaartbedrijf open en/of zoek samenwerking met een lokale (model)vliegclub, (zweef)vliegveld of anderszins. Een opgetuigde ballonmand volstaat vaak prima en nodigt gemakkelijk uit voor een praatje. Meer details zullen in de loop van 2020 via de website en de nieuwsbrief van de KNVvL bekend worden gemaakt. Voor meer informatie kun je ook contact opnemen met Hans van Hoesel (info@ balloonteam.nl), die vanuit de KNVvL betrokken is bij de organisatie van de dag.

TOENAME WINDSNELHEID Boven Azië, Europa en NoordAmerika is de gemiddelde grondwindsnelheid in acht jaar tijd (2010-2017) met 7% toegenomen.

MINI-SERIE SANTOS DUMONT

In de dertig jaar daarvóór nam de

De Amerikaanse zender HBO – in Nederland en België beschikbaar

windsnelheid juist af, met ruim

via respectievelijk Ziggo en Telenet – lanceerde vorige maand een

2%. Europese, Amerikaanse en

miniserie over de Braziliaanse luchtvaartpionier Alberto Santos

Chinese meteorologen publiceerden deze bevindingen – gebaseerd op

Dumont (1873- 1932). Met zijn luchtschip Nº 6 won Santos

onderzoek op 1400 locaties – in de novembereditie van het vakblad

Dumont in 1901 100.000 francs door rond de Eiffeltoren te navi-

Nature Climate Change. De verwachting is dat de gemiddelde grond-

geren. Hij fabriceerde in totaal veertien luchtschepen en raakte

wind nog minstens tien jaar aan kracht zal blijven toenemen, alvorens

daarna gefascineerd door het vliegtuig. Hij was de eerste die in

weer af te nemen. De decennialange cycli van toe- en afnemende

Europa een vlucht uitvoerde met een toestel dat zwaarder was

windsnelheden wordt volgens de onderzoekers veroorzaakt door con-

dan lucht. De HBO-serie van 6 afleveringen volgt het leven van de

tinue wijzigingen in oceaanstromingen. Dat is goed nieuws voor de

luchtvaartpionier vanaf zijn kindertijd in de Braziliaanse koffieplan-

opwekkers van windenergie. Dankzij de toename van de gemiddelde

tages tot aan de luchtvaartsuccessen in Parijs en Europa. Bekijk de

windsnelheid is het geproduceerde vermogen van een gemiddelde

trailer op youtu.be/VT1O13oPE_A.

windturbine in acht jaar tijd met 17% gestegen. Ballonvaarders zullen echter reikhalzend uitkijken naar de volgende wijzigen van de oceaanstroming, over ruim een jaar of tien, en daarmee samenhangend de afname van de gemiddelde windsnelheid. Meer info: www.nature.com/nclimate.

EILANDEN IN DE MIST Tip voor de kerstvakantie: het Duitse bordspel Die Inseln im Nebel (De Eilanden in de Mist). Spelers verkennen per luchtballon een onbewoond eiland, waarbij de windrichting een belangrijke invloed heeft op het verloop van het spel. De eilanden liggen onder een dichte mist, maar hoe verder je met je ballon het eilandenrijk verkent, des te verder lost de mist op en kun je het landschap verkennen. Daarbij is het van belang om gebruik te maken van lokale windstromingen en zuinig om te gaan met je gasvoorraad. Je ontdekt het landschap waarboven de ballon vaart door tegels op de velden te plaatsen en zo steden en monumenten te bouwen en landschappen aan te leggen. Als je geluk hebt kun je zelf de windrichting bepalen - wat een doorslaggevend voordeel kan opleveren. Voor 2-4 spelers, speelduur 45 minuten, vanaf 10 jaar, euro 34,95. In Nederland o.a. verkrijgbaar via www.spelspul.nl.

In 2010 startte de Coupe Aeronautique Gordon Bennett voor het eerst vanuit het Verenigd Koninkrijk, nadat David HemplemanAdams in 2008 de race had gewonnen. Onder de deelnemers waren Richard Abruzzo (47) uit Albuquerque – zoon van Ben Abruzzo die in 1981 als eerste de Atlantische Oceaan overstak – en Carol Rymer Davis (65) uit Denver. Het duo had in 2014 de Gordonn Bennett al eens gewonnen, maar verdween tijdens de 2010-editie nabij Italië plots van de radar. Drie maanden later werd de ballonmand met hun lichamen erin door een visser opgevist uit de Adriatische zee. Tijdens het Albuquerque’s International Balloon Fiesta 2019 ging de documentaire ‘Wind Riders’ over het duo Abruzzo - Rhymer-Davis In première. Zie www.windridersfilm.com.

KUBICEK BALLONMUSEUM LICHTER-DAN-LUCHT RAKETLANCERING

In september opende een nieuw ballon-

Terwijl Elon Musk zijn projec-

een collectie historische foto’s van de eerste

ten ‘Starship’ (een ruimtevaar-

pogingen tot het bouwen van luchtballon-

tuig voor honderd passagiers)

nen begin jaren tachtig, in het toen nog

en ‘Crew Dragon’ (voor het

communistische Tsjechoslowakije. Daarnaast

vervoer van astronauten)

laat het museum de ontwikkeling zien van

verder vormgeeft neemt de interesse in

de diverse ballononderdelen – branders,

orbitale lanceringen verder toe. Het bedrijf

cilinders, manden – en is o.a. de allereerste

museum in Tsjechië. Het museum herbergt

Leo Aerospace uit Los Angeles ontwikkelde

Kubicek ballon te bezichti-

een ‘bezorgservice’ voor microsatellieten,

gen. In een bioscoop worden

waarbij het volgens het bedrijf “net zo

historische ballondocumen-

eenvoudig wordt om een satelliet in de

taires getoond. Het museum

ruimte te plaatsen als een pakket over de

is gevestigd in het Kubicek

aarde te verzenden”. Om dit te bereiken

Balloon Castle in Radešin,

ontwikkelde het bedrijf een raketlanceer-

Tsjechië. Voor meer informa-

installatie vanuit een luchtballon, naar een

tie: www.balonovyzamek.cz/

oud NASA-idee uit de jaren ‘50. Na een

muzeum

reeks succesvolle tests in 2018 wil men komend jaar al de eerste satellieten in een baan rond de aarde gaan brengen. Meer info: www.leoaerospace.com.

WAAR ZIJN THE AERONAUTS GEBLEVEN? In de vorige editie van Ballonstof kondigden we de ballonvaartfilm The Aeronauts aan. Lindstrand Technologies bouwde de ballon voor de film, die de avontuurlijke hoogte-

FAI-WEBSITE GORDON BENNETT

vaart van de Britten James Glaisher en Henry Coxwell in 1862 als onderwerp heeft. De oorspronkelijke Nederlandse releasedatum

De FAI heeft een

van november, zoals vermeld in het Bal-

nieuwe website

lonstofartikel, bleek niet haalbaar en korte

gelanceerd over de geschiedenis van de

tijd leek van uitstel afstel te komen, waarbij

Coupe Aéronautique Gordon Bennett.

de film alleen via de Amazon betaalzender

Je vindt er informatie en beeldmateriaal

zou worden uitgebracht. Vanaf 4 december

van de meeste races, een landkaart met

(België) respectievelijk 12 december (Ne-

alle startlocaties, deelnemers gerang-

derland) wordt de film echter alsnog in de

schikt naar land en jaar, records en

bioscoop vertoond. Wil je de film zien, wacht dan niet

beschrijvingen van de diverse edities. Zie

te lang; het is nog onzeker hoe lang de film zal blijven

https://legends.gordonbennett.aero.

‘draaien’ voordat deze naar de betaalzender wordt overgeheveld. Zie www.theaeronauts.movie

quick release

DOCUMENTAIRE: WIND RIDERS

meteorologie 8

TYPISCHE METEOROLOGISCHE WI D O OR D A N Y M ARIEN

IN DE WINTERPERIODE KOMEN VOOR DE LUCHTVAART ENKELE GEVAARLIJKE WEERSFENOMENEN VOOR. HET AL DAN NIET VOORKOMEN VAN DEZE WINTERSE FENOMENEN, HANGT VOORAL AF VAN DE TEMPERATUREN IN DE ONDERSTE LUCHTLAGEN EN OP HET GRONDOPPERVLAK. Zo neemt de kans op winterse neerslag enorm toe vanaf het

IJsregen

ogenblik dat het nul graden niveau onder de 600 m/2000 vt daalt, of bij temperaturen op het grondoppervlak van 3°C of lager. Ook de luchtstromingen spelen een grote rol, want de meeste winterse toestanden zullen zich voordoen bij een continentale luchtstroming, waarbij er zich dikwijls een laag met negatieve temperaturen vormt op of nabij het aardoppervlak. Hieronder een overzicht van enkele gevaarlijke winterse weersfenomenen en hun typische eigenschappen.

Aanvriezende regen IJsregen valt in een dikke laag (dikte >300 m/1000 vt) met negatieve temperaturen nabij het aardoppervlak, waardoor de regendruppels tijdens hun val bevriezen en als kleine doorschijnende ijsbolletjes op de grond vallen. Vergeleken met aanvriezende regen is deze vorm van neerslag minder gevaarlijk omdat deze bolletjes meestal vrij gemakkelijk te verwijderen zijn. In meteorologische berichten zoals METAR/ TAF wordt dit fenomeen gemeld als “ice pellets” met de afkorting PL.

Sneeuw Sneeuw is neerslag in de vorm van ijskristallen die valt in een Aanvriezende regen valt in een dunne laag met negatieve

atmosfeer, waarbij de temperaturen volledig negatief zijn of

temperaturen nabij of op het aardoppervlak, waarbij de regen

waarbij er slechts een dunne positieve laag (dikte < 600 m /

onmiddellijk bevriest bij het contact met het aardoppervlak

2000 vt) aanwezig is nabij het aardoppervlak. Een tempera-

of met voorwerpen op het aardoppervlak, zoals bijvoorbeeld

tuur op het grondoppervlak van om en nabij het vriespunt of

geparkeerde auto’s en/of vliegtuigen. In weerberichten wordt

enkele graden onder nul is “ideaal” om grote vlokken te cre-

dit gemeld als ijzel, in meteorologische berichten zoals METAR/

ëren. Wanneer de temperatuur daalt naar waarden van -10°C

TAF met de afkorting FZRA. Deze vorm van neerslag wordt

of lager wordt de sneeuw meer poederig. In meteorologische

beschouwd als één van de meest gevaarlijke weersfenomenen

berichten zoals METAR/TAF wordt sneeuw in al zijn vormen

in de winterperiode, omdat het niet alleen vrij grootschalig is

gemeld met de afkorting SN.

qua omvang maar ook moeilijk te verwijderen is.

Korrelhagel en korrelsneeuw

Motsneeuw

meteorologie

INTERFENOMENEN

Korrelhagel is neerslag in de vorm van witte, ondoorzichtige bolvormige of kegelvormige korrels met een doorsnede van 2 Motsneeuw is winterse neerslag in de vorm van kleine poe-

tot 5 mm. Korrelhagel ontstaat door het onmiddellijk bevriezen

derachtige sneeuwvlokken, die vaak lijken te zweven. Het valt

van onderkoelde waterdruppeltjes (i.e. vloeibare waterdruppels

typisch bij de doortocht van een zwak koufront of een occlusie

bij negatieve temperaturen) rondom een ijskern. Wanneer deze

in een oost- noordoostelijke luchtstroming langs de zuidkant

onderkoelde waterdruppels bevriezen rondom een sneeuwkern

van een hoge druk gebied boven Scandinavië. Meestal is de

dan noemt men dit korrelsneeuw. Zowel korrelhagel als kor-

accumulatie op de grond beperkt (sporen of laagje van maxi-

relsneeuw vallen typisch in buien bij temperaturen van om en

maal 1-2 cm) maar het leidt wel dikwijls tot zeer lage wolken

nabij het vriespunt. In de meeste gevallen blijft de impact op

en slechte zichtbaarheden. In meteorologische berichten zoals

de luchtvaart beperkt vanwege de korte duur en kan deze vorm

METAR/TAF wordt dit fenomeen gemeld als “snow grains” met

van neerslag vrij gemakkelijk opgeruimd worden. In meteoro-

de afkorting SG.

logische berichten zoals METAR/ TAF worden beide fenomenen gemeld als “soft hail” met de afkorting GS.

Hoogtemeter aan kalibratie toe? of dient uw transponder of radio getest te worden? Stuur deze dan op naar Service Center Terlet bv en u ontvangt uw instrument binnen 5 werkdagen retour. of op afspraak, dezelfde dag nog klaar.

EASA Approved EASA Part-M, Subpart F – Maintenance Organisation Approval No. NL.MF.3002 EASA Part-M, Subpart G – Continuing Airworthiness Maintenance Organisation (CAMO) Approval No. NL.MG.8002

Service Center Terlet bv Apeldoornseweg 203e 6816SM Arnhem

www.sct-terlet.nl

info@sct-terlet.nl

+31(0)26 44 31 251

Netherlands

kerstpuzzel 10

BALLONSTOF X-MAS CHALLENGE Doe mee en win 300 liter propaan WIE IN DE WINTERMAANDEN HET BALLONVAREN MIST, KAN DANKZIJ DE BALLONSTOF KERSTPUZZEL ALSNOG EEN MOOIE VAART MAKEN, ZIJ HET VIRTUEEL. DEELNEMERS MAKEN DIT JAAR KANS OP EEN ORIGINELE PRIJS, DIE JE NIET GEMAKKELIJK BIJ ANDERE KERSTPUZZELS ZULT TEGENKOMEN: 300 LITER PROPAAN! BIJ EEN DERGELIJKE PRIJS HOORT EEN UITDAGENDE PUZZEL, DIE DIT JAAR WEDEROM IS SAMENGESTELD DOOR ERIK BOSMAN. NA DE OVERSTEEK VAN AMELAND NAAR FRIESLAND VORIG JAAR, STAAT DIT KEER OPNIEUW EEN WATEROVERSTEEK OP HET PROGRAMMA. VAAR VIRTUEEL BOVEN DE WESTERSCHELDE, BEANTWOORD 20 VRAGEN EN MAAK ZO KANS OP HET PROPAANGAS. VEEL SUCCES! Wat kun je winnen? De winnaar ontvangt 300 liter propaan van Gasnodig.nl uit

Je start om 07.25 uur lokale tijd op het vliegveld Midden

Nieuwkuijk. Het propaan mag in (maximaal) twee tankbeurten

Zeeland. De coördinaten van je startpunt zijn 51 graden 31

gedurende geheel 2020 worden afgenomen. Het bedrijf is

minuten Noord en 03 graden 44 minuten Oost. Je hebt een

gevestigd nabij ’s Hertogenbosch en kent op afspraak flexibele

VHF-radio aan boord, alsmede een Mode-S transponder.

openingstijden. Omdat niet alle deelnemers aan de kerstpuzzel per definitie ballonvaarder zijn of in 2020 in de buurt van ’s

vt/UTC

Hertogenbosch in de gelegenheid zullen zijn om te tanken, is

030/04

030/06

040/08

050/13

060/18

de prijs in overleg met Gasnodig.nl overdraagbaar.

100

040/09

030/10

040/10

040/14

050/20

En voor wie de prijs misloopt: iedere vrijdag is het in

250

030/09

030/10

030/12

040/11

040/15

050/22

500

030/09

020/10

030/11

030/13

030/15

040/23

1000

020/10

020/12

360/12

010/15

2000

330/12

330/13

340/14

350/14

360/15

5000

270/12

Nieuwkuijk ‘Vrijdag Propaandag’ en ontvangen ballonvaarders 5 cent per liter korting op de reguliere prijs.

Wat heb je nodig? Om de vragen goed te kunnen beantwoorden heb je een recente ICAO-kaart nodig (het relevante vaargebied staat ook

Je vaart achtereenvolgens:

bij deze puzzel afgedrukt). Daarnaast heb je soms een graden-

1. 40 minuten op een hoogte van 1000 voet met de wind als

boog, liniaal en/of geodriehoek nodig.

om 05 UTC 2. 20 minuten op een hoogte van 2000 voet met de wind als

Zo doe je mee Stuur de oplossing (vraagnummers en bijbehorende antwoorden) vóór 31 januari 2020 naar ballonstof@knvvl.nl onder ver-

om 06 UTC 3. 30 minuten op een hoogte van 500 voet met de wind als om 07 UTC.

melding van “Oplossing Kerstpuzzel”. De prijs wordt gewon-

Bij deze vaartonderdelen is geen rekening gehouden met de

nen door de deelnemer die de meeste antwoorden correct

tijd van stijgen en dalen, deze kun je buiten beschouwing

heeft beantwoord. Indien er meerdere deelnemers zijn met

laten.

een gelijk aantal (meeste) antwoorden goed is degene die als eerste de oplossing instuurde de winnaar.

De vragen 1. Ter bewerkstelliging van het veilig starten en landen

Je ballonvaart

van sportvliegtuigen beschikt het vliegveld EHMZ, waar

Je vaart over de Westerschelde - van Nederland naar België

vandaan je vertrek, over een baan. Deze baan is:

- vindt plaats op zondagochtend 13 oktober 2019. Ter

A. Van gras, en 10 hectometer lang

voorbereiding gebruik je de windmatrix van de Luchtvaart

B. Van asfalt, en 10 hectometer lang

Meteorologische Dienst van het KNMI. In de praktijk blijken

C. Van gras, en 10.000 voet lang

deze windgegevens precies te kloppen met de realiteit.

D. Van asfalt, en 10.000 voet lang

3°30’E

51°30’N

4°E

kerstpuzzel

3°E

51°N 2. Ter verhoging van de bij de vorige vraag genoemde vei-

A. Om 07.38 uur LT

ligheid is EHMZ uitgerust met een eigen radiofrequen-

B. Om 07.43 uur LT

tie. Op deze frequentie (119.250 mHz) geeft:

C. Om 07.48 uur LT

A. De verkeersleider verkeersleiding aan het startende en lan-

D. Om 07.53 uur LT

dende verkeer B. De verkeersleider informatie aan het startende en landende verkeer C. De havenmeester verkeersleiding aan het startende en landende verkeer D. De havenmeester informatie aan het startende en landende verkeer

5. Tijdens je oversteek van de Westerschelde kom je boven een gebied, dat op de ICAO-kaart groen omkaderd is. Wat voor gebied wordt daarmee aangegeven? A. Een Natura-2000 gebied B. Een beschermde mosselbank C. Een laagvlieg-luchtsportgebied D. Een vogelgebied

3. Je bent opgestegen in de provincie Zeeland, dat de spreuk “Luctor et Emergo” onder haar wapen heeft staan. Wat betekent deze spreuk?

6. Uiteraard heb je je uitstekend voorbereid op deze vaart, er kan niets misgaan. Denk je... Maar net als je boven

A. Ik worstel en kom boven

het midden van de Westerschelde vaart, blijkt de accu

B. Ik worstel wekelijks in de sportschool

van je transponder leeg te zijn. Wat zou wijsheid zijn in

C. Ik geef les in Emergency

dit theoretische geval?

D. Ons bent zuunig

A. Je daalt naar 1200 voet, omdat dat op dit tijdstip (08.00

4. Hoe laat bevind je je boven de eerstkomende grens tus-

B. Je hoeft je nergens zorgen om te maken, omdat je niet in of

uur LT) de ondergrens van de TMZ is sen land en water, met andere woorden hoe laat kom je boven het water van de Westerschelde terecht?

onder een TMZ vaart C. De ondergrens van de TMZ is op dit tijdstip 2500 voet - je

Kertspuzzel 12

kunt gewoon doorvaren. D. Je belt de reddingsdienst van Vlissingen, omdat je een voorzorgslanding in de Westerschelde gaat maken.

niet-ballonvaart gerelateerde, maar niet minder interessante vraag. Wie heeft voor de Burgerlijke Stand de achternaam Van Haver, maar opereert of opereerde in het openbaar onder een andere naam?

7. Na het oversteken van de Westerschelde kom je

A. Stromae

boven het gedeelte van de provincie Zeeland dat

B. Jan Mulder

Zeeuws-Vlaanderen wordt genoemd. In het oostelijk-

C. Goedele Liekens

ste gedeelte van dit stuk Nederland ligt de bekende

D. Eddy Wally

Hedwigepolder. Bekend/berucht vanwege commotie omtrent het regeringsbesluit om dit natuurgebied te ontpolderen. Wie was Hedwige?

13. Genoeg gegoogeld op namen; we gaan weer aan het serieuze werk. Je voert je landing uit bij Eeklo. Zou

A. Hedwige de Ligne, de hertogin van Arenberg

je zijn doorgevaren dan was je in EBTRA-11 terecht

B. Hedwige von Sachsen, een dochter van graaf Heinrich

gekomen. Wat zou je, in geval van actief zijn, in dit

Vögler C. Hedwige van Limburg Stirum, een oudtante van prins Bernhard D. Hedwige van Coburg, de overgrootmoeder van koning Albert

Temporary Reserved Airspace kunnen tegenkomen? A. Militaire parachutisten B. Onbemande, op afstand bestuurde luchtvaartuigen C. Aardgas lozingen D. Militaire jachtvliegtuigen die op een bewegend doel ‘schieten’

8. Op het moment dat je weer boven land komt, zie je ca. 5 km ten oosten van je een aantal obstakels. De ICAO-

14. Omdat je van tevoren wist dat je een internationale

kaart geeft ze een hoogte van 321. Maar hoe hoog is

vaart ging maken, heb je een ICAO vliegplan inge-

nou eigenlijk het hoogste obstakel zelf?

diend. Welk type luchtvaartuig heb je opgegeven bij

A. 321 meter plus terreinhoogte

item 9 (‘Type of Aircraft’)?

B. 321 voet plus terreinhoogte

A. N.A., een ballon is geen aircraft

C. 321 meter minus terreinhoogte

B. HAB

D. 321 voet minus terreinhoogte

C. LTA D. BALL

9. De Westerschelde is het enige water in de Benelux waaraan twee kerncentrales liggen. Dat zijn de centrales van: A. Doel en Borssele B. Doel en Geertruidenberg

15. Hoeveel kilometers heb je afgelegd? De afstand van je landingsplaats Kaprijke naar Café Gouden Pluim op de Markt van Eeklo telt niet mee. Dus alleen de gevaren kilometers:

C. Tihange en Borssele

A. 35,5

D. Tihange en Geertruidenberg

B. 19,2 C. 30,7

10. Na het passeren van de grens met België kom je

D. 38,7

onmiddellijk in de EBHTA 10. Wat is een HTA? A. High Tension Area (powerlines Zelzate)

16. Vrijwel direct zuidelijk van je landingspunt begint op

B. Heavy Traffic Airspace (naderende vliegtuigen naar EBOS)

FL55 luchtruim klasse C, gecontroleerd gebied dus. Verder

C. Helicopter Training Area (de kustwacht oefent hier)

westelijk ligt het vliegveld EBOS, je weet wel, van die

D. Helicopters Test Airspace (Helicopter Company Gent test

Boeing’s 707, dat luchtruim klasse D heeft. Wat is het ver-

luchtwaardigheid)

schil tussen beide klassen? A. Er is geen verschil, voor beide klassen heb je een VHF radio

11. Volgens de daartoe uitgegeven documenten, blijkt de

nodig

activiteit van EBHTA “hx” te zijn. Met andere woor-

B. Klasse C is een militaire klasse, klasse D is een civiele klasse

den:

C. In klasse C worden VFR- en IFR-verkeer gesepareerd, in D

A. Permanent (24/7) working hours B. No specific working hours C. Working hours by Notam

niet D. Klasse C is gesloten voor VFR verkeer, klasse D niet en geeft info aan VFR

D. Highly Explosive 17. Bij het binnenvaren van het Belgische luchtruim wor12. Om even bij te komen van het zware werk weer een

in “Golf One” bevinden. De ondergrens is 4500 voet en de bovengrens FL55. Een merkwaardige, gespleten notatie, maar toch klopt het want: A. Boven 5000 voet ligt de TMA en dan is de notatie altijd in FL B. FL55 ligt boven de Transition Layer en dan is de notatie in FL, 4500 voet behoort nog tot de Transition Layer en wordt genoteerd in voeten C. De oneven tientallen noteert men altijd in FL, de even tientallen in voeten D. Beide notaties worden gebruikt (het had ook FL55/FL45 of 5500/4500 kunnen zijn) 18. Nog even verder over die GOLF ONE. Stel, de regionale QNH is 988 hPa. Hoe “dik” is dan de laag die wordt beschreven door respectievelijk FL055 en 4500 ft als 1 hPa = 28 ft? A. 1700 ft B. 300 ft C. 1000 ft D. 3300 ft 19. Na de landing rijden we weer terug naar vliegveld Midden Zeeland, waar we lunchen je in het befaamde restaurant waar de uitsmijters en haringen van ongekende kwaliteit zijn. Wie beheerde vanaf 1 oktober 1991 dit restaurant voor de daarop volgende 7,5 jaar? A. Peter Goossens; de latere godfather van de Vlaamse gastronomie B. Gert De Mangeleer; ook wel bekend als ‘Hertog Jan’ C. Ids Leemans; nu eigenaar van het befaamde restaurant Bandoeng D. Angelique Smeinck; zij werd later bekend als De Ballonvarende Kok 20. Over uitsmijters gesproken: we zijn alweer bij de uitsmijter van de puzzel aangekomen, en sluiten de kerspuzzel af met een kerstvraag. De in het gehele verspreidingsgebied van Ballonstof welbekende artiest Urbanus schreef een ontroerend kerstliedje over de geboorte in Bethlehem. Waarin werd “Jezeke” volgens deze zanger geboren? A. In een ouwe schapenstal B. In een herbergske C. Tussen de herderkes D. In een bakske vol met stro

kerstpuzzel

den we ook geconfronteerd met de mededeling dat we ons

COLUMN 14

AD’S BALLON BESOGNES De eerste keer Ooit was er van alles een eerste keer. De eerste ballon die je zag en die je hart verwarmde. De eerste vaart die zo mooi smaakte. De eerste keer dat je zelf achter de brander zat, dat je bang was om een gat in de ballon te branden. De eerste keer dat je door een thermiekvlaag in het prikkeldraad belandde. De eerste keer dat je kwaad werd op een passagiers omdat hij na 3x uitleg toch verkeerd stond bij de landing - en zijn neus brak. De eerste keer dat je quick-release losraakte, dat een marker bij een wedstrijd precies op het kruis landde, dat je een geliefde kuste op grote hoogte, dat je door de boomtoppen ruiste en na een prachtige landing een kwade boer tegenover je stond. Of die andere eerste keer, dat je tussen de hoogste bergen opsteeg met links en rechts ballonnen die oppopten uit de wolken - en dat precies boven die hoogste berg de waakvlammen tegelijk uitgingen en allebei je aanstekers het niet meer deden en hoe snel dan, voor de eerste keer, je leven in handen ligt van je copiloot die met evenveel adrenaline in zijn lijf met de meest ordinaire sparker onze levens verlengde. Om direct daarna voor de eerste keer met een snelheid van meer dan 100 km/ per uur de Povlakte in te blazen. De allereerste vaarten met een heteluchtballon in Nederland stammen uit 1970, volgend jaar 50 jaar geleden. De eerste Nederlandse ballon PH-BEN vaart nog steeds en zal te zien zijn bij diverse ballonevenementen. Heb je van “die eerste keer” nog een verhaal, zwart-wit foto’s, een filmpje of videobanden van jouw eerste begin in de ballonvaart, stuur ze mij toe. Ik maak, om dit heugelijke feit te vieren, voor iedereen een leuke compilatie hiervan: adhaarhuis@adballon.nl. 1970-2020: 50 jaar heteluchtballonvaren in Nederland Ad Haarhuis

TECHNIEK

interview 16

Interview met Jan Odink

GEROUTINEERDE COMMENTATOR OP BALLONFESTIVALS EÉN VAN DE BELANGRIJKSTE, MAAR VAAK OVER HET HOOFD GEZIENE, DEELNEMERS AAN EEN BALLONFESTIVAL IS DE SPEAKER OFWEL COMMENTATOR. HIJ LEIDT HET PUBLIEK ALS EEN SOORT GIDS DOOR HET GEBEUREN OP HET OPSTIJGVELD, MAAKT EN PASSANT MELDING VAN EEN ZOEKGERAAKTE OF GEVONDEN PEUTER EN DRAAGT IN HET ALGEMEEN BIJ TOT DE SFEER VAN HET EVENEMENT. D O OR G E R JA N C REB OLDER

Zo’n man – tot nog toe ben ik geen vrouwelijke commentator

Odink het commentaar bij het drukbezochte ballonfestival

tegengekomen – moet naast een interesse in de ballonsport

in zijn woonplaats. Later maakte hij een aantal jaren deel uit

ook beschikken over een grote dosis feitenkennis. Eén van de

van het bestuur. Hij beperkte zich in die tijd niet alleen tot

veelgevraagde speakers in ons land is de goedlachse Jan Odink

ballonmeetings maar presenteerde bijvoorbeeld ook ‘Sterkste

uit Hardenberg. Reden genoeg om hem eens te interviewen.

Man’- verkiezingen en leidde seminars.

Gezegend met een licht-Twentse tongval – ‘Als ik een microfoon in mijn hand heb, merk je daar niks van’- vertelde Jan mij

Sneeuwbal

zijn verhaal. Sinds twee jaar is hij als beleidsambtenaar sociaal

Zijn presentatie van het Hardenbergse ballonfeest trok in 2000

domein werkzaam bij de gemeente Meppel en daarvoor bij

de aandacht van Erica Krikke, die hem vroeg om ook tijdens

een aantal andere gemeenten in ons land. Daarnaast was hij

de Friese Ballonfeesten als speaker op te treden. Vervolgens

een aantal jaren raadslid in zijn woonplaats en verzorgde als

was er sprake van een sneeuwbaleffect: Jan werd gevraagd in

hobby de sportverslaggeving bij de lokale omroep. Die activi-

Zwolle, Barneveld, Meerstad, Staphorst en Grave. Al doende

teit leidde ertoe dat hij door de organisatie van het ballonfesti-

verschafte hij zich een brede kennis over ballonvaren en bal-

val gevraagd werd om tijdens het prepareren en opstijgen van

lonvaarders. Hij bouwde een kaartsysteem op met gegevens

de ballons wat te vertellen. ‘Sport is sport’, moet de organisa-

over deelnemende piloten: hoelang iemand zijn brevet al

tie gedacht hebben. Keurig in ‘pakje-dasje’ en met gepoetste

heeft, leeftijd, aantal vaarten, eventueel behaalde kampioen-

schoenen meldde hij zich bij het bestuur, dat hem met enige

schappen etc. ‘Toch moet ik moet continu improviseren, het

verbazing vroeg wat hij kwam doen: ‘Zo kan je toch het veld

weer kan van invloed op zo’n avond zijn en daarom woon ik

niet op?’ Een broer van Jan bracht uitkomst en zo kon hij even

meestal de pilotenbriefing bij. Alles wat ik zeg en zie moet

later, gekleed in poloshirt, spijkerbroek en laarzen, naar het

leuk en interessant voor het publiek zijn; het moet geen sleur

opstijgterrein langs de Vecht. Sinds dat jaar verzorgde Jan

worden. Het is elke keer weer een inspanning, maar juist ook

interview 17 Wij zijn de club die: - uitdaagt - crew een team maakt - leert navigeren - ballon-skills test - stressbestendig maakt meer weten of eens een training/wedstrijd meedoen?

www.dbcc.nl

een ontspanning voor me’, vindt Jan. ‘Daarnaast gebeurt er rondom het opstijgterrein ook vanalles en daar probeer ik zoveel mogelijk op in te haken.’

baller Andy van der Meijde en zijn vriendin Melisa Schaufeli mocht interviewen, die vervolgens een ballonvaartje maakten. Ingrijpender was de actie van de Barneveldse organisatie toen hij twee jaar later, op 19 augustus 2017, min of meer gedwongen werd om zijn speciaal daarvoor uitgenodigde partner

Herinneringen

Anita ten huwelijk te vragen! Op een zorgvuldig midden in een

Zonder er lang bij na te denken borrelen er herinneringen

waterplas geplaatste tuinstoel met daarop zijn toekomstige

op. Jan heeft er voldoende, bijvoorbeeld aan het Meerstad

bruid, ging Jan door de knieën en kwam het hoge woord eruit.

Ballonfestival in Groningen. Dat begon ooit als een festival

Spijt heeft hij er nooit van gehad, verzekerde hij me nog -

waar de kopers van een bouwperceel in het toekomstige

enigszins overbodig eigenlijk.

Meerstad een ballonvaart kregen aangeboden. ‘Dat begon ooit op een weiland ‘in the middle of nowhere’ maar eindigde

Jan Odink zal, mits daartoe gevraagd, nog jaren op vele

in het centrum van Meerstad. Toen alle kavels – inclusief die

opstijgterreinen in ons land te vinden zijn. In spijkerbroek

ballonvaart – verkocht waren kwam er een einde aan het

en op laarzen - maar liever nog in poloshirt, korte broek en

evenement’. Tijdens het Ballonfiësta in Barneveld in 2015 zat

op teenslippers – enthousiast commentaar leverend of men-

Jan opeens in een realitysoap van SBS6, toen hij ex-profvoet-

sen interviewend.

wedstrijd

HET EK BALLONVAREN 2019 OP MALLORCA HET 21STE FAI EK BALLONVAREN ZIT EROP. MALLORCA WAS, MET 83 TEAMS OP EEN EILAND, EEN UNIEKE PLEK OM TE GAAN BALLONVAREN.

DOOR J EROEN NYS B EELD LU C V AN GEY TE

Op vlak van resultaten kijkt Team Belgium met gemengde

Philippe De Cock arriveerden enkele dagen later. Voor de start

gevoelens terug. Maar we mogen best trots zijn. Tom

van de openingsceremonie stemden de piloten en grondteams

Deleersnyder kwam voor het eerst in aanraking met een groot

de violen gelijk om het plan van aanpak te bespreken, dat we

internationaal deelnemersveld en neemt extra bagage mee

de komende jaren verder zullen uitbouwen. De crew van Tom

naar huis. En ook al flirtte David Spildooren even met het

Deleersnyder was blij met deze samenwerking: doordat zij

podium, hij eindigde op een mooie 7e plaats. In combinatie

voor de eerste keer deelnamen aan een dergelijk groot interna-

de 31e plaats van Steven Vlegels, zou dit België voor het

tionaal kampioenschap, konden zij mee cruisen op de ervaring

volgende EK in Hongarije extra deelnemersplaatsen moeten

van de vier andere teams.

opleveren.

Top-10 “One team, one dream”

David Spildooren is de laatste jaren niet meer weg te denken

Het slechte weer speelde de Belgische en Nederlandse

uit hogere regionen van de rankings. In Brissac maakte hij

teams parten. Al te veel samen oefenen zat er dit jaar niet

het Europees Kampioen Stefan Zeberli nog moeilijk, maar

in. Maar in de maanden voorafgaand aan het EK werden

viel toen weg naar de 27e plaats. Hij werd vorig jaar voor het

de nodige voorbereidingen getroffen om als één team rich-

eerst Belgisch kampioen, veroverde op het WK in Oostenrijk

ting Mallorca te trekken. De teams van Steven Vlegels, Evert

de 11e plek en won datzelfde jaar de Coupe d’Europe. Na de

Dehandschutter en David Spildooren namen deel aan de

voorlaatste vlucht op het EK in Mallorca stond David op de 4e

Mallorca Balloon Trophy dat aan het EK voorafging.

plaats op slechts 20 punten verschil de nummer twee. Team

Door het slechte weer gingen slechts twee van de zeven

Belgium zette dan ook bij de laatste vlucht alles op alles om

vluchten door. Steven werd 10e, Evert eindigde op de 11e

David zoveel mogelijk te helpen en te informeren, om hem op

plaats en David werd 16e. De teams van Tom Deleersnyder en

het podium te krijgen. Dat verliep goed, maar op de voorlaat-

In de volksmond wordt nog vaak de oude term “Gota Fria”

enveloppe van een andere ballon. Pas 17 meter van het doel

gebruikt. Even zag het ernaar uit dat we met een orkaan

zou de marker de grond raken: weg was de top-3.

op de Middellandse Zee te maken zouden krijgen, maar dat gebeurde gelukkig niet.

Vier jaar na de zilveren medaille van Steven Vlegels op de World Air Games in Dubai en zijn top-10 notering op het EK in Hongerije, en drie jaar na de top-10 plaatsen van Ann Herdewijn op het vrouwen-WK en Evert op het junioren-WK (beiden in Litouwen), stond er opnieuw een Belg in de top-10

wedstrijd

ste task moest hij jammer genoeg van hoog droppen, via de

van een groot internationaal kampioenschap. Laten we het gewoon zeggen: David is een piloot waar de andere piloten rekening mee moeten houden. Op 24 oktober in de avond kon de eerste vlucht gemaakt worden. Bij de gecancelde ochtendvlucht van 24 oktober was het weliswaar al vliegbaar weer, maar vele volgwagens zakten weg in het veld. Om verder schade te voorkomen werd de vlucht daarom geannuleerd. Wat volgde was een ware teamplay tussen de 83 teams: iedereen sloeg de handen in elkaar om de vele verzonken wagens weg te krijgen vanop het veld. Eind goed, al goed. De voertuigen geraakten na vele modderworstelingen van het veld en ’s avonds vertrokken vanop het

Leerrijke ervaring

enige nog bruikbare opstijgveld (CLP 1: plaatselijke luchthaven

Tom Deleersnyder draait al een zevental jaar mee in het

van Manacor) de 83 ballons voor hun eerste vlucht.

competitiecircuit. Met het Europees Kampioenschap kwam hij echter voor het eerst in aanraking met een internationaal

Slapeloze nachten

kampioenschap van dit kaliber. Tom had op een beter resul-

Het was voor Ricardo Aracil geen evidente zaak om het EK

taat gehoopt dan de 79e plaats. Maar Steven Vlegels is ervan

Ballonvaren op Mallorca te laten plaatsvinden. Met behulp

overtuigd dat deze eerste aanraking met een kampioenschap

van zijn team en de aanmoedigingen van enkele buitenlandse

van dit niveau enkel in het voordeel zal spelen, en dat hiervan

piloten ging hij de uitdaging aan, en mocht Mallorca dit jaar

bij komende competities vruchten geplukt zullen worden.

het EK ontvangen. Het faillissement van Thomas Cook en de

Ook voor de crew was deze ervaring uniek: “Een leerrijke erva-

straatprotesten in Barcelona bezorgden de organisatie enkele

ring, op een eiland dat slechts 500 km² groter is dan de pro-

slapeloze nachten. Het werd een uitdaging om de teams die

vincie West-Vlaanderen”, zo blikt Marithé terug.

door het faillissement van Thomas Cook geen slaapplek meer hadden en/of door de protesten in Barcelona de ferry zouden

Gota Fria

missen toch op het eiland en in een hotel te krijgen. En dan

Na de Mallorca Balloon Trophy zag er niet naar uit dat we op

zagen de weersverwachtingen er ook nog eens barslecht uit.

het EK zelf enige vlucht konden maken. De koudere zeelucht

Het zag er lang naar uit dat de vaarten met de ferry de enige

- komende van de Altantische Oceaan - verdrong de warmere

vaarten gingen worden die de teams konden maken.

mediterraanse zeelucht zo stevig, dat de sterke vallende koude

Maar Ricardo bleef lachen, en gaf ons een mooi kampioen-

lucht voor hevige neerslag en storm zorgde. Dit weerfeno-

schap. Hij liet ons op een andere manier kennismaken met het

meen dat jaarlijks tot tweejaarlijks in de nazomer voorkomt,

eiland en wuifde ons uit met een prachtige dinnershow in Son

wordt ‘DANA’ genoemd: Depresión Aislade en Niveles Altos.

Amar, Palma de Mallorca. Muchas Gracias!

LUCHTBALLONVAART

JACK.BREKELMANS

SVEN BALLOONING

Sneeuw! Zullen we deze winter nog mooie sneeuw ballonvaarten maken? Blijf ons volgen en we delen deze momenten met je!

Beautifum morning #adballoncup2019 #luchtballon #ballonvaart #hotairballoon #ballonvaren #ballonstof

Zondagmiddag de finale vaart van de Ad Ballon Cup. We zijn opgestegen in Dorst en geland in Zundert..

BALLONVAARDERTJE

HYLKEJOURE

LUC_BELGIUM

Een geslaagde ballonvaart in hotton. #yveslannoyballooning #ballonnetjevaren #nostalgieballon #ballonstof @ballonnetjevaren

The hopper season is started in Dubai #500 #Z600#ultramagicballoons#hopper #mydubai#dubai #unitedarabemirates #ballonstof

European Hot Air Championship in Mallorca. De 5 beste Belgische teams namen deel te strijden voor de titel van Europees kampioen 2019. #ballonstof

TAG

#BALLONSTOF De mooiste ballonfoto’s op social media

Tag je ballonfoto met #ballonstof op een openbaar Facebook, Instagram of Twitter account, en wie weet staat je foto de volgende keer op deze pagina! Ieder kwartaal verschijnen er zo’n 4000 foto’s met #ballonstof op social media. Originele foto’s en bijschriften met een beperkt aantal hashtags maken de grootste kans op plaatsing.

POZOTONI

SOOFJEVALENTINO

Vilafranca de Bonany, sortida del Campionat d’Europa. Molt guapo de veure!! #ballonstof

Finish your day sparkling . . .

JORIKBALLON

BALLOONINGNOORD

AIRCHOICE1_BALLONVAARTEN

A Dutch priorityroad... but for what actually?

First flight at #AdBallonCup 2019! A wonderfull morning

ballonvaart van #sint-niklaas tot #puivelde. Met gans de vloot van air choice 1

EVERT_DEH

WESTERWOLDE_BALLOONING

BALLOONINGISFUN

Thank you Mallorca for the amazing experience of flying at the @europeansmallorca2019 ! #ballooning #ballonstof

Trainingsvaartje in voorbereiding op de Ad ballon cup te Breda! #ballonstof #ballonvaart #ballonvaren

Catch the shadow 🎈🎈🎈🎈 #shadow #ballonvaren #ballonvaart #ballonstof

CAMERONBALLOONSBELGIE

UP_BALLOONING

ENJOYBALLONVAARTEN

Beautifull flight 🎈🎈 #ballonstof #cameronballoons

#goodmorning #upballooning #cadeaubon #sunrise #geschenkt #stapaf #ballonstof

Dat ballonvaren leuk is weten ze in Spanje ook! Gisteren zijn we afgereisd naar het Spaanse Twello-sios voor de nieuwe clip van Love Piet.

EASA 22

BALLOON FLIGHT CREW LICENCE OF B-FCL De nieuwe Europese weten regelgeving over brevetten en opleidingen D O OR KA R E L AB B ENES

EIND OKTOBER HEEFT HET EASA COMMITTEE DE VOORSTELLEN INZAKE B-FCL GOEDGEKEURD. DAARMEE GAAN WE VANAF 8 APRIL 2020 OVER OP DE NIEUWE EUROPESE WET- EN REGELGEVING VOOR BREVETTEN EN OPLEIDINGEN. ER IS GETRACHT DE REGELS ZOVEEL MOGELIJK AAN TE LATEN SLUITEN BIJ DE HEERSENDE PRAKTIJK - EN DAT IS DEELS GELUKT. EEN AANTAL ONDERWERPEN MOET JE ECHTER GOED BEKIJKEN - EN INVOEREN IN JE EIGEN SYSTEEM. DE ACCEPTABELE WIJZE VAN UITVOERING VAN DE REGELS (AMC OFWEL ACCEPTABLE MEANS OF COMPLIANCE) WORDT EIND 2019 GEPUBLICEERD. B-FCL is onderdeel van Part FCL en valt onder Annex 3 van FCL.

uitdrukking gebracht. Je converteert naar de groep waar je

Annex 1 zijn de definities en Annex 2 zijn de regels in Part BOP

ervaring op hebt. Dat geldt overigens ook voor de ratings.

(Balloon Operations). Onderstaand volgt een korte opsomming van de regels:

Brevetten en Ratings EASA ken één type brevet voor ballonvaarders, het Balloon

Klasse en Groep

Pilots Licence BPL. Het behalen van het brevet is slechts

De Klasse is de indeling van de ballon is het soort ballon:

beperkt gewijzigd. Je moet 16 jaar zijn om een BPL te kunnen

hetelucht, gas, hetelucht-luchtschip of mixed/gecombineerde

krijgen en tenminste 14 jaar om solo te mogen varen. Je moet

ballonnen. De Groep is de indeling van de ballonnen naar de

16 uren instructie hebben gekregen, 12 vaarten met een FI

inhoud van de ballon:

duo op een Groep A ballon hebben gevaren, 10 inflations heb-

• Groep A. Hieronder vallen alle ballonnen van 1200 m3

ben gedaan, 20 starts en landingen hebben uitgevoerd en een

(42K ft3) tot en met 3400 m3 in. Dat is tot een 120.069

solovaart van tenminste 30 minuten hebben uitgevoerd, onder

ft3. Dat wil zeggen dat iedereen met een brevet op een

supervisie van een FI. En je moet minimaal een LAPL Medical

Groep A ballon mag varen tot 120K ft3 De kleinste bal-

hebben. De opleiding volgt een syllabus van de DTO en gaat

lonnen tot 42K ft3 vallen onder nationale wetgeving.

via onze DTO.

Daarover zijn we nog in gesprek met de overheid en we vinden dat deze ook met een EU brevet gevaren zouden

Op het BPL brevet kun je vervolgens ratings halen:

moeten kunnen worden.

• Night-rating. Hiervoor moet je twee vaarten met een FI

• Groep B. Deze groep gaat van 3401 m3 tot en met 6000 m3. Dat wil dus zeggen van een 120K ft3 tot een 211K ft3. • Groep C. Deze groep gaat van 6001 m3 tot 10.500 m3. Dat wil zeggen van een 211K ft3 tot een 370K ft3. • Groep D. Onder deze groep vallen alle ballonnen groter

uitvoeren van ten minste 1 uur, op basis van de DTO syllabus. Voor een night-rating geldt geen recentheidseis, deze blijft dus onbeperkt geldig. • Tether-rating. Hiervoor moet je twee tethervaarten hebben uitgevoerd met een FI op basis van de DTO syllabus.

dan 10.501 m3 of 370K ft3. Deze nieuwe groepsindeling

Om je tether-rating te behouden dien je min. een tether-

wordt ook in de conversie van de huidige brevetten tot

vaart per 48 maanden te maken.

• Commerciële rating. Om deze te behalen moet je 18

Instructeur en examinator

jaar zijn, 50 uur hebben gevaren als PIC met 50 starts en

Er staat er in B-FCL ook hoe je FI en FE kunt worden en blijven.

landingen, de syllabus hebben gevolgd van de DTO en

In het kort:

een skills test af hebben gelegd bij een FE. Commercial Passenger Ballooning (CPB) mag tot je 70e verjaardag.

• De eisen aan het FI zijn: een geldig BPL - 18 jaar oud -

Zie voor meer details over het verlengen en recent houden van

- Assessment of Competence bij een FE of FIE. Je kunt dan

je brevet het aparte kader bij dit artikel.

alleen instructie geven voor bevoegdheden die je zelf hebt. Voor het verlengen van een FI certificaat geldt alleen een

Geldigheid BPL

recentheidseis, geen geldigheidstermijn van het certificaat.

Om je BPL geldig te houden moet je:

In de afgelopen drie jaar moet je een FI refresher gevolgd

• In de afgelopen 24 maanden tenminste zes uur hebben

hebben bij een DTO, minimaal zes uur instructie op een

gevaren en tien starts en landingen hebben uitgevoerd als

ballon hebben gegeven en iedere negen jaar een instruc-

PIC.

tievaart onder toezicht van een bevoegde FI uitvoeren. Je

• Als je dat niet haalt, kun je de ontbrekende vaarten duo (met een FI) of solo (onder toezicht van een FI) wegvaren.

kunt ook een Assessment of Competence (AoC) doen met een FE.

Je kunt ook een profcheck met een FE doen om het brevet weer geldig te maken. • Daarnaast moet je iedere 48 maanden een trainingsvaart (op basis van de syllabus) met een FI uitvoeren.

• De eisen aan het FE zijn: een geldig BPL - 250 uur PIC - 50 uur instructie gegeven - standaardisatie cursus bij de DTO of CA gevolgd - in bezit van juiste ratings en kwalificaties. Je kunt alleen examineren wat je zelf hebt. Als je 350 uur

Om je commerciële rating te behouden dien je:

als PIC hebt en vijf uur specifieke training hebt gevolgd

• In de afgelopen 180 dagen ten minste drie vaarten te

mag je AoC’s bij FI’s afnemen. Het certificaat is vijf jaar gel-

hebben gemaakt, waarvan ten minste een in de relevante

dig en 24 maanden vóór de einddatum van het certificaat

klasse (niet per sé de grootste Groep). Je kunt ook een

moet je een AoC uitvoeren, onder supervisie van een Sr. FE

vaart uitvoeren met een FI op basis van de syllabus voor

of de CA.

deze trainingsvaart. • Je moet OOK in de afgelopen 24 maanden een profcheck uitvoeren met een FE op basis van de syllabus. Als je dat niet doet kan je ook een refresher cursus bij de DTO volgen en een trainingsvaart maken met een FI. • De groep waarin je de profcheck en de trainingsvaart doet,

HET VERLENGEN EN RECENT HOUDEN VAN BREVET Hoe zit het precies?

is de maximale groep waar je op mag varen. Dus als je een ballon in een bepaalde groep wilt varen moet je de prof-

In verschillende situaties moet je verschillend omgaan

check en of trainingsvaart in die groep doen.

met het verlengen en recent houden van je brevet. Twee

Overigens, voor de recentheidseis en de profcheck geldt ook

scenario’s:

een vaart als bedoeld in Part BOP.ADD.315.

Overgang naar een andere groep

SCENARIO 1: JE HEBT EEN NATIONAAL BREVET (KNVVL BPL OF CPL FB)

Als je examen hebt gedaan, mag je na 100 uur PIC en twee

In dat geval geldt dat je, zolang je niet geconverteerd

instructievaarten met een FI over naar Groep B, na twee

hebt (omgezet naar het EU BPL) moet voldoen aan de

instructievaarten op een C-ballon en 200 uur PIC naar een C

nationaal geldende verlengingseis:

en na twee instructievaarten op een D en 300 uur PIC naar een Groep-D ballon. Alle instructievaarten zijn op basis van de DTO

KNVvL-BPL brevet

syllabus incl. het Course Completed Certificaat met handteke-

1) Is je brevet is verlopen?

ning van de FI.

Indien korter dan drie maanden verlopen zijn er geen extra eisen. Langer dan drie maanden maar korter

Documenten

dan 24 maanden verlopen? Dan prof-check met een

De persoonlijke documenten die je iedere vaart bij je moet

FE (zie https://www.brevet.aero/web/images/uploads/

hebben, zijn je brevet, je medical, je ID en je logboek of log-

Definitieve_versie_VERLENGINGSEISEN_voor_het_

boekdata.

KNVvL_BPL_december_2016.pdf )

Bovenstaande informatie is de basiskennis die je als piloot moet hebben.

2) Is je brevet nog geldig? (geldigheid 24 maanden)

EASA

geldig medical - 75 uur PIC - cursus bij DTO - FI-certificaat

Dan moet je gedurende de laatste 12 maanden van de geldigheid van het ballonvaarbewijs ten minste het

EASA

onderstaande hebben voltooid in één klasse (hetelucht

tweede lid (opmerking: voldoen aan de ervaringseisen). Of: b. Tot 36 maanden na de dag waarop de geldig-

of gas of een combinatie daarvan) van luchtballonnen:

heidsduur van de klassebevoegdverklaring is ver-

1. Zes uur vliegtijd als PIC, met inbegrip van 10

streken: “opnieuw praktijk examen doen” en de

starts en landingen

bedevenheidseisen aan een FE laten zien.

2. Eén trainingsvlucht met een Flight Instructor 3. Als bovendien de houder gekwalificeerd is om

Verlengen FI bevoegdheid

met meer dan één klasse ballon te varen, moet

De bevoegdverklaring FI(FB) kan worden verlengd als

hij/zij, om de bevoegdheden in de andere klasse

wordt voldaan aan twee van de volgende eisen, met

uit te oefenen, ten minste drie uur hebben geva-

dien verstande dat bij opeenvolgende verlengingen

ren in die klasse gedurende de afgelopen 24

niet tweemaal dezelfde combinatie eisen mag worden

maanden, met inbegrip van drie starts en landin-

gebruikt:

gen.

a. Gedurende de drie voorafgaande jaren 9 uren instructie hebben gegeven op grond van de

CPL-FB brevet Als je een nationaal CPL FB brevet hebt, moet je aan de volgende eisen voor de verlenging van het brevet voldoen:

bevoegdverklaring FI(FB); b. Een door de minister goedgekeurde cursus gericht op FI(FB) hebben gevolgd, of c. Een vaart van tenminste één uur instructie hebben gegeven onder toezicht van een andere FI(FB).

1) De eisen voor verlenging van een klassebevoegdverklaring zijn: a. Gedurende de geldigheidsduur (=24 maanden),

Aan de eisen genoemd in de onderdelen b en c dient te worden voldaan in de 12 maanden voorafgaande aan

tenminste 12 vaarten als gezagvoerder hebben

de dag waarop de geldigheidsduur van de bevoegdver-

uitgevoerd, waarbij de totale vluchttijd tenminste

klaring FI(FB)verstrijkt.

12 uren bedraagt;

voegdverklaring verstrijkt, tenminste zes vluchten

SCENARIO 2: JE HEBT EEN EASA BPL OF LAPL B (TOT 8 APRIL 2020, DAARNA GAAT B-FCL IN WERKING)

met een gezamenlijke vluchttijd van zes uren

Als je het brevet al hebt geconverteerd naar het EU bre-

hebben uitgevoerd op een vrije ballon van de

vet, moet je voldoen aan de huidige in FCL genoemde

klasse waarvoor de bevoegdverklaring is verleend,

eisen. Kort samengevat:

b. In de 12 maanden voorafgaande aan de dag waarop de geldigheidsduur van de klassebe-

waarvan één vlucht van tenminste één uur met een FI(FB); c. Een verklaring van de FI, bedoeld onder b, dat

LAPL-B (geldig tot 8 april 2020) Het LAPL B is geldig voor een ballon tot max. 3400 m3

voldaan wordt aan de bedrevenheidseisen,

ofwel ca 120.000ft3. Max. vier personen aan boord

bedoel in bijlage 7 behorende bij deze regeling;

(FCL.105.B). In de afgelopen 24 maanden moet je ten

d. In de 24 maanden voorafgaande aan de dag waarop de verlenging wordt aangevraagd twee door de minister goedgekeurde cursussen hebben gevolgd. Refresher cursus met stempel in het logboek.

minste: a. Zes uur als PIC hebben gevaren en tien starts en landingen hebben gemaakt en b. Eén trainingsvaart met een (EU)FI hebben gemaakt.

2) Hernieuwde afgifte CPL FB (als deze verlopen is):

Als je dat niet haalt, moet je de uren die je tekort komt

De eisen voor hernieuwde afgifte na het verlopen van

solo of onder toezicht van een (EU)FI wegvaren of een

een bijzondere klassebevoegdverklaring in een CPL(FB)

Proficiency Check met een FE afleggen (FCL.230.B).

zijn: a. Tot 12 maanden na de dag waarop de geldig-

EU-BPL (huidige regeling tot 8 april 2020)

heidsduur van de klassebevoegdverklaring is ver-

Houders van een BPL moeten in de afgelopen 24 maan-

streken: de eisen, bedoeld in artikel 41, eerste en

den ten minste:

deze nieuwe EU-brevetten onder Part FCL en vanaf 8

starts en landingen hebben gemaakt; en

april onder BFCL (Balloon Air Crew Licencing). Er wordt

b. Eén traingingsvaart met een (EU)FI hebben

geconverteerd wat je nu aan privileges hebt. Als je een

gemaakt in de betreffende klasse en de grootste

night-rating hebt, neem je die mee. Als je in het verleden

groep waarin je mag varen.

een tweetal tether-ervaringen als PIC hebt gehad (en die

Als je bevoegd bent om in andere klassen ballon

in je logboek hebt opgeschreven) kun je de tether-rating

te varen (bijv. gas- of hetelucht-luchtschip) moet

meenemen. De commerciële rating, als je die hebt, neem

je aanvullend ten minste drie uur in de afgelopen

je ook mee. Ook de FI-bevoegdheid gaat over. Let wel op

24 maanden in de andere klasse hebben gevaren

de geldigheid van deze bevoegdheden.

en drie starts en landingen hebben gemaakt. d. Als je het minimale aantal uren niet haalt, moet je

Wanneer je volgens de huidige (nationale) regels

die solo of onder toezicht van een (EU)FI wegva-

wilt overstappen naar een grotere ballon (dus naar

ren of een Proficiency Check met een FE afleggen.

een hogere ballongroep), dan moet je daarvoor vijf Instructievaarten maken met een FI. Echter, als je wacht

De bevoegdheid geldt voor die groep waarin je de

met de overgang naar een grotere ballongroep tot na de

Proficiency Check of de vaart met de FI hebt afgelegd.

conversie, dan volstaan twee instructievaarten met een

Voor alle Commerciële piloten geldt verder de regelge-

FI, op basis van de syllabus van de DTO.

ving uit Part BOP (BOP.ADD.315). Daarin staat dat je iedere 24 maanden een Proficiency Check met een FE moet afleggen.

Heb je nog vragen? Neem dan contact op met Karel Abbenes, European Ballooning Federation

De conversie van het brevet

(kaa@ballooning-federation.eu) of met een FE.

Binnenkort gaan alle brevetten over van de nationale regelgeving naar de Europese regelgeving. Nu vallen

’s Werelds snelste planning software voor ballonvaarders Verlies jij ook veel tijd met het contacteren van je passagiers? Steek je veel energie in het maken van een laadrapport, een passagierslijst of een brandstof berekening? Ben je het papieren gedoe op het terrein beu? Quick Release is een online software die je helpt met de vluchtplanning, het contacteren van je passagiers per SMS en het digitaal inchecken op tablet. Vraag je login voor jouwbedrijf.quickrelease.online bij wim@upconsulting.be, ontwikkelaar en ballonvaarder.

https://quickrelease.aero

2019 in cijfers

438

vluchten

3240

passagiers

11110 sms

EASA

a. Zes uur als PIC hebben gevaren en minimaal tien

EVENEMENTEN

LEON, MEXICO:

FESTIVAL INTERNACIONAL DEL GLOBO

BE E L D BE N NIE B OS EN M ONIQU E HOOG ES LAG

Het stond al even op mijn bucketlist: ballonvaren in Mexico. Ik had er enthousiaste verhalen over gehoord. “Probleem” was dat ik tot voor kort niet beschikte over een reclameloze ballon. De voorwaarden zijn namelijk leuk: je levert je ballon aan in Barcelona en de rest wordt voor de piloot en één crewlid gere-

SO MS KUN J E IN EEN B OX VA REN (F OT O B B )

T E KS T M ONIQU E HOOG ES LAG

MI JN EERSTE VAART BO VEN MEX ICO (F OT O M H)

geld: transport naar Mexico, twee vliegtickets, hotel, lokaal vervoer, propaan en crew. “Nadeel” kan zijn dat je je ballon

crew ontmoetten. Ieder team had gedurende het evenement

een tijdje kwijt bent: aanleveren is uiterlijk eind september en

zijn eigen “pitbox”. De volgorde van de boxen, was ook de

de ballon komt pas eind december terug. Maar daar hebben

volgorde van oprijden en plaats op het opstijgveld. Wat goed

we in Nederland gelukkig nog andere ballonnen voor, dus de

doordacht! Ik was trouwens blij verrast dat de propaandruk

inschrijving werd een feit!

tussen de 6 en 8 bar lag. Geen verrassingen van hoog butaan gehalte dus. Laat de vaarten maar komen…

Het evenement Festival International del Global (#FIG19) werd dit jaar voor de twintigste keer georganiseerd en loopt echt

Vrijdagochtend de eerste vaart. Ik had iets begrepen over

op rolletjes. De inschrijving behelst o.a. het uploaden van vele

de mogelijkheid om een “box” te kunnen varen: heen over

documenten en er is veel informatie beschikbaar zoals ver-

het meer, en hoog terug naar het noorden van de stad met

zendinstructies, en de passagiersbriefing in het Spaans. Ook

redelijke landingsmogelijkheden. De praktijk bleek deze dag

bij aankomst blijkt alles piekfijn in orde. Per team ligt kleding

anders: we dreven met 200 ballonnen de eindeloze stad op,

en informatie klaar en er zijn altijd mensen die je graag hel-

met meer dan 1,4 miljoen inwoners. De golfbaan werd gemist

pen.

en het gepuzzel begon: opties om te landen op straat waren

Na vertrek op dinsdagavond 12 november kwamen we 23

beperkt door de grote hoeveelheid leidingen. Bovendien was

uur later aan in de stad Leon. De klok was inmiddels zeven

de wind soms rond de 10 knopen; dan is een postzegel om

uur terug gedraaid. De bus naar het hotel stond klaar. Hotel

te landen al snel te klein. Gelukkig had ik genoeg gas bij me

Crown Plaza was prachtig en bezet met maar liefst 200 ballon-

en wist ik (mede uit ervaringen in Maleisië) dat de thermiek

teams uit 25 landen. De reünie met vele bekenden maakte het

pas laat op gang komt. Kalmte bewaren dus en op zoek naar

aan de andere kant van de wereld toch als een soort thuisko-

de volgende mogelijkheid. Collega Edcar Vermeulen kon me

men. De ballonfamilie is hartverwarmend.

in een woonwijk bijna opvangen, maar de wind die ineens

Woensdag kon iedereen rustig bijkomen van de reis.

90 graden draaide gooide daar roet in het eten. Dan maar

Donderdag stonden er tien touringcars klaar die ons naar het

de hoge berg met antennes over. Daarachter uiteindelijk een

operationeel centrum brachten, waar we onze ballonnen en

schitterend maisveldje gevonden. Het was wel een heel andere

buurt dan vóór de berg; geen luxe villa’s meer, maar een sloppenwijk. Het verdiende aanbeveling de apparatuur in de gaten te houden. Zaterdagochtend de volgende vaart, waarbij wèl enige sturing mogelijk was. Met zeker dertig ballonnen kwamen we uit op een golfbaan. We hingen met zeker twintig ballonen in een kluit. Zo had ik dat nog nooit ervaren, maar weet van de foto’s van wedstrijdvaren dat het mogelijk is, dus maar rustig blijven hangen en inderdaad: we dreven allen dezelfde kant op en konden een mooie landing maken. Met open armen werden

KO RT NA D E START VAN D E EERSTE VAART, O P VRI JD AGO CH TEND (F OT O M H)

we op de golfbaan ontvangen. Dat zou in Nederland wel anders verlopen zijn. Wat een belevenis. Zondagochtend stond op hoogte een beetje wind, maar de box bleef uit en aan de grond hing je stil. Dan moet je wat, want met alleen blijven hangen raakt uiteindelijk je gas op. Wederom was ik blij met mijn gashoeveelheid, en alle vaarten ook erg gelukkig met de “Hot Air” app: je kunt die bijvoorbeeld zo instellen dat je ziet waar je over een kwartier bent. Rustig blijven dus, en een plan maken. Uiteindelijk kunnen aansturen op het parkeerterrein van de Zoo. Over de giraffen heen, die rustig opkeken, maar ook niet meer dan dat. Ook hiervoor zouden we in Nederland niet met open armen ont-

L AND I NG O P MAI SVEL D (F O TO MH )

vangen worden, maar in Mexico zwaaien ze dan vrolijk de hekken voor je open. Wat een feest. Maandag alweer de laatste vaart: prachtig weer en de box zat er in. Met inmiddels wat meer zelfvertrouwen lekker kunnen sturen: op 5 meter over het meer, op 8000 voet (2000 voet boven het meer) boven de inversie en lekker doorvaren. De verste golfbaan uitgezocht en daar na ruim een uur geland. Leuk als dat allemaal lukt. Straks ga ik wedstrijdvaren nog leuk vinden! Het publiek mocht nog even in de mand, waaronder de kok van de golfbaan, die nog voor we ingepakt hadden alweer terug kwam met een grote zak net gebakken muffins. Hoe leuk is dat? Op de terugweg in de mand de flessen leeg gebrand. Ook daar zouden we in Nederland op zijn minst “gedoe” van krijgen. Zeker als dat in een woonwijk of over de snelweg gaat. L AND I NG O P ZO O -P ARKEERTERREIN (F O TO MH )

Elk team werd één avond ingedeeld voor de night glow. Dat was een geweldig spektakel met computergestuurde luchtshow van drones en een optreden van Martin Garrix. Geen wonder dat we amper tussen het publiek door kwamen, maar ook dat was een belevenis. De organisatie was geweldig. Zelfs krimpfolie om je ballon in te pakken voor de terugreis lag klaar. Ik kan iedereen dit festival aanbevelen en als je er meer over wilt weten, kun je gerust contact met me opnemen. Dan praat ik je graag bij, want 1000 woorden om dit evenement samen te vatten is veel te weinig ;-) H ET STARTTERREI N I N L EO N, MEX ICO (F O TO BB)

VEILIGHEID 28

LET OP JE MANIEREN! Mea culpa van een Amerikaanse ballonvaarder

LUC HTB ALLO N B OVEN GOL F T ERREIN . DE F OT O IS IL L UST RAT IEF EN HEEF T G EEN D I R ECTE R ELA TI E M ET D E B ES CHR EV EN G EB EUR TEN I S . F OTO B EN B LÄS S – L É O N , M E X I C O .

D O OR JO N A T H A N WRIGHT

MIJN LIEFDE VOOR BALLONVAREN BEGON MET HET ACHTERVOLGEN VAN LUCHTBALLONNEN DOOR DE WOESTIJN, PUUR VOOR DE LOL. IK BEGON AL MET CREWEN TOEN IK ZEVEN JAAR OUD WAS, EN REALISEERDE OP 23 JARIGE LEEFTIJD MIJN DROOM OM BALLONPILOOT TE WORDEN. DAARNA VERANDERDE MIJN FASCINATIE VOOR DE BALLONSPORT IN EEN CARRIÈRE. Gedurende mijn dertigjarige betrokkenheid bij de ballonvaart-

schap’ komt ook enige bravoure. Ik heb laten zien dat ik met

gemeenschap heb ik, denk ik, aardig wat bereikt. Ik heb inmid-

de beste ballonvaarders mee kan komen en, toegegeven, ik

dels meer dan duizend uur in een luchtballon doorgebracht en

hou ervan om met mijn vaardigheden te pronken. Recentelijk

in vele landen – en m.n. de Verenigde Staten – mogen ballon-

vergat ik dat ik me, wanneer ik mijn vaardigheden demon-

varen. In de internationale competities heb ik een goede repu-

streer, continue bewust moet zijn van de voorschriften die

tatie opgebouwd en de afgelopen jaren heb ik vrijwel dagelijks

gelden voor de piloten van luchtvaartuigen.

met ballonvaren mijn brood verdiend. Zelfs wanneer ik vakantie heb, ga ik nog naar ballonvaartevenementen. Ballonvaren

Typische vaart

is mijn passie, mijn carrière en mijn wereld.

Recentelijk maakte ik een vaart die ik als een ‘standaard ballonvaart’ beschouw. Met een zwakke wind vertrok ik met een groep betalende passagiers voor een routinevaart, en na de

Zelfgenoegzaam

start dreef ik richting een gebied met uitgebreide landingsmo-

Met al die ervaring loop je ook het risico om enigszins zelfge-

gelijkheden. Ik wees de passagiers op diverse oriëntatiepunten

noegzaam te worden, wat bij mij het geval was. Van nature

en maakte grapjes. Vervolgens verloor ik mijn primaire ver-

ben ik een beetje een showman. Mensen die mij kennen, zul-

antwoordelijkheid uit het oog: de ballon veilig en binnen de

len dat kunnen bevestigen: van een hanenkam-kapsel tot de

voorschriften te manoeuvreren. Nabij een waterpark liet ik de

zebra-gestreepte outfit die ik soms draag: het is niet moeilijk

ballon onverstandig ver dalen, waarbij ik opschepte dat ik een

om mij in een menigte te ontdekken. En met dat ‘showman-

splash & dash in het buiten-golfslagbad had kunnen maken.

Deze luchtvaartautoriteit nam vervolgens contact met mij op,

gedaald. Vervolgens naderde ik een golfbaan, met een woon-

en de bal was in beweging. Er was aardig wat videomateriaal

wijk ernaast. Om mijn vaardigheden te demonstreren besloot

voorhanden van mijn vaart beneden de toegestane minimale

ik om alsnog daadwerkelijk de splash & dash uit te voeren, in

veilige vaarhoogte. Ik was duidelijk in overtreding en hoewel

één van de waterpartijen van de golfbaan.

ik me volledig bewust was van de verordening over minimale vaarhoogte, had ik deze genegeerd. Ik dacht ten onrechte dat,

Toen we op geringe hoogte boven de fairway hingen, wer-

aangezien ik boven de fairway hing, dit als een niet-bevolkt

den we vanuit een nabijgelegen achtertuin begroet door een

gebied kon worden beschouwd. De FAA was het niet eens met

echtpaar, dat ons bij wijze van grap een kop koffie aanbood.

dit argument. De regelgeving tot laagvaren is de VS - vastge-

Een andere, minder vriendelijke stem klaagde erover dat we

legd in §91.119 Minimum Safe Altitudes - luidt als volgt:

te laag zaten. Die tweede stem bleek achteraf een voorbode te zijn van onheil dat op me af zou komen,

Except when necessary for takeoff or lan-

maar tijdens de vaart negeerde ik het. In

ding, no person may operate an aircraft

plaats daarvan bleef ik laag varen, waarbij

below the following altitudes:

ik het wateroppervlak van dichtbij naderde

(a) Anywhere - An altitude allowing, if a

- en mijn passagiers zo een fantastische

power unit fails, an emergency landing wit-

ballonvaart-ervaring bood. Ik liet de ballon

hout undue hazard to persons or property

daarna weer gecontroleerd klimmen, waarbij

on the surface.

ik de huizen nabij de golfbaan ruimschoots

(b) Over congested areas - Over any con-

onder mij liet. Mijn blik was alweer gericht

gested area of a city, town, or settlement,

op een mogelijk landingsveld een kleine

or over any open air assembly of persons,

twee kilometer verderop. Met een windsnel-

an altitude of 1,000 feet above the highest

heid van iets meer dan vier knopen liet ik de

obstacle within a horizontal radius of 2,000

ballon rustig landen op een smalle straat en

feet of the aircraft.

op het naastgelegen braakliggend terrein

leeglopen. Alles was goed gegaan! Althans

altitude of 500 feet above the surface,

dat dacht ik….

except over open water or sparsely populated areas. In those cases, the aircraft may

U vraagt, wij zoeken het uit

not be operated closer than 500 feet to any

Je herinnert je misschien die man die klaag-

person, vessel, vehicle, or structure.

de dat we te laag hingen. Terwijl mijn passagiers erg opgetogen waren over de vaart,

J ONATHAN deelde WRIGH T

Handhaving

deze man hun enthousiasme niet. Integendeel. Hij had foto’s

Als gevolg van mijn actie ontving ik een onderzoeksbrief van

en video’s genaakt om de vaart vast te kunnen leggen, en

het Las Vegas Aviation Safety Office. Ik sprak met de FAA-

stuurde deze vervolgens naar het lokale nieuwsstation. Trouw

onderzoekers en probeerde - tevergeefs - mijn acties te recht-

aan hun belofte ‘U vraagt, wij zoeken het uit’ maakte het sta-

vaardigen. Ik ontving een Notification of Violation van de FAA,

tion een reportage over gevaarlijk laagvarende luchtballonnen,

waarin ik werd beschuldigd van de schending van §91.119

en de dreiging die ervan uitgaat voor de directe omgeving.

(minimale veilige hoogte) en van §91.13 (zorgeloze of roekelo-

Wat de zaak geen goed deed was het feit dat ik een vlogger

ze operatie). De voorgestelde straf is aanzienlijk. Ik wil hierbij

aan boord had, die een video van de vaart had gemaakt, inclu-

vermelden dat ik nog een ‘ASRS NASA’ tegenrapport heb inge-

sief mijn ‘splash and dash’ opmerking boven het waterpark.

diend, maar dat werd niet in behandeling genomen omdat

Hij had zijn video op YouTube geplaatst.

mijn acties opzettelijk waren. Het leek allemaal onschuldig, maar het overtreden van de FAR’s is niet onschuldig, zoals

Federal Aviation Administration

mijn situatie aantoont. Mijn gedrag kan misschien enigszins

Voor een aanzienlijk deel van het publiek zal de aanblik van

acceptabel zijn bij het uitvoeren van een niet-commerciële

een groot luchtvaartuig nabij hun een huis een mogelijke

vaart in een volledig open gebied, maar het is nooit accepta-

reden tot bezorgdheid zijn. En hoewel ik er zelf van overtuigd

bel met betalende passagiers. En het maakt niet uit wie er aan

was dat ik, met de lage vaarsnelheid, nog erg veel controle

boord is, een splash & dash op een golfbaan nabij een woon-

had - en alle obstakels gemakkelijk kon vermijden - wisten de

wijk is altijd onacceptabel.

landeigenaren dit natuurlijk niet.

Ik hoop dat mijn ervaring ons allemaal eraan herinnert dat we

Het onderzoek van de nieuwsverslaggever verscheen op

ons voortdurend bewust moeten zijn van onze acties. Het doel

YouTube en de verslaggever nam contact op met de FAA.

van de regelgeving is om piloten, passagiers en het algemene

VEILIGHEID

Op dat moment was ik al beneden de minimale vaarhoogte

VEILIGHEID 30

publiek te beschermen tegen mogelijk letsel of zelfs de dood

De regelgeving is er niet voor niets. Voor eenieders veiligheid;

als gevolg van onveilig handelen. Wat ik die dag nooit had

houd ze in ere en vaar veilig.

overwogen, was het feit dat ik op geen enkele manier had kunnen corrigeren. En hoewel ik nu geconfronteerd wordt

Dit artikel verscheen in ‘Ballooning – Journal of the Balloon

met de gerechtelijke handhavingsmaatregelen, is dat beter

Federation of America’ editie sept/okt 2019. Overgenomen en

dan te moeten leren leven met spijt wanneer mijn ‘bekwame

vertaald met toestemming auteur.

ballonvaardigheden’ tot serieuze calamiteiten hadden geleid.

HOE ZIT HET OOK WEER? Minimale vaarhoogte in Nederland en België M.u.v. het opstijgen en landen geldt als basisregel: •

De minimale vaarhoogte is 1000 voet / 300 meter boven aaneengesloten bebouwing, industriegebieden, mensenverzamelingen en Natura-2000 gebieden. De hoogte wordt gemeten vanaf het hoogste punt, binnen een straal van 600 meter rond de ballon.

•

Daarbuiten geldt een minimale vaarhoogte van 500 voet / 150 meter boven grond of water of boven het hoogste obstakel binnen een straal van 150 meter.

De grootte van de ballon en het soort vaart (commercieel of recreatief) zijn hierbij niet van belang. Natura-2000: Deze gebieden zijn te vinden op https://vfrchart.lvnl.nl. Deze site is nog een prototype maar al wel actueel. Om de gebieden te zien klik je linksboven op het icoontje ‘lijst met lagen’ en voeg je ‘PDOK Drone No-Fly zones’ toe. Een andere optie is de website www.pdok.nl/viewer die echter geen luchtvaartinfo verschaft, en de onderliggende topografie verdwijnt bij de Natura-2000 gebieden. NOTAMs: Daarnaast kennen we tijdelijke of permanente aanpassingen in het luchtruim: de NOTAMs. die je vindt op https:// notaminfo.com/netherlandsmap (laat Beneluxkaart zien). Gevoelige gebieden: Tenslotte hebben we in Nederland te maken met gevoelige gebieden, zie www.gevoeligegebieden.nl. Deze website is geactualiseerd door het VMS team.

Comprehensive insurance Cover at an affordable price

Your partner for your Aviation-Insurance VFS Heinz Grümmer GmbH is one of the largest Aviation-Insurance-Brokers in Germany with over 40 years experience. You enjoy the flight - we provide the protection Please contact Heiko Spilker, Phone: +49 231 92717737, e-mail: h.spilker@vfs-gruemmer.de Udo Kötitz, Phone. +49 231 92717713 , e-mail: u.koetitz@vfs-gruemmer.de

Flugplatz 8, 44319 Dortmund Phone +49 231 927177-0 Fax +49 231 927177-30 info@vfs-gruemmer.de

evenementen 31

VEE EN GEWAS

PAARDEN EN LUCHTBALLONNEN D O O R RUD VAN H ERK EN H AN NABBEN

32 PA A RD E N Z I J N S O C I A L E D I E RE N D I E H E T L I E FS T G RO E PE N L E V E N ( FO TO PE XELS-P I XA BA Y )

PAARDEN ZIJN ZOGENAAMDE ‘PROOIDIEREN’. DAT BETEKENT DAT ZE ALERT ZIJN OM BIJ GEVAAR TE KUNNEN VLUCHTEN. ZE SCHRIKKEN DAAROM GEMAKKELIJK: EEN OPWAAIENDE PLASTIC ZAK, EEN KNETTERENDE BROMMERUITLAAT OF

Maneges: Deze zijn vrij gemakkelijk vanuit de lucht te herken-

EEN PLOTS OPDOEMENDE LUCHTBALLON KAN AL EEN

nen. Naast de stallen is er vaak sprake van een grote overdekte

SCHRIKREACTIE TEWEEGBRENGEN.

hal (binnenbak/binnenmanege) en een buitenbak/buitenmanege voorzien van zand en begrensd met een houten afscheiding

Er bestaan veel verschillende paardenrassen, die zich onder-

of stroomdraad en verlichting eromheen. Vanuit de lucht kun

scheiden door verschillen in bouw, kleur, gedrag en/of karak-

je wellicht ook paardentrailers onderscheiden.

ter. Ze eten voornamelijk ruwvoer zoals (kuil)gras, hooi en

Renstallen en stoeterijen: Stallen voor renpaarden zijn wat

bieten, eventueel aangevuld met krachtvoer als haver, gerst

moeilijker te herkennen. Dit geldt ook voor paardenfokkerijen.

en zemelen óf kant-en-klare brokken met toegevoegde vitami-

Ze kunnen herkend worden aan auto’s met paardentrailers

nen en mineralen. Paarden kunnen vanaf het derde levensjaar

erachter, grote stallen, goed verzorgde velden, een omheinde

bereden worden, en worden zo’n 20-30 jaar oud.

buitenbak en populieren en/of hoge hagen als schuilplaats. Paard-met-ruiter: Paarden-met-ruiter kunnen in principe

Prooidieren

overal opduiken. Een angstig paard op een weg kan een

Paarden zijn sociale dieren die het liefst in groepen leven, en

gevaar opleveren voor de berijder, omstanders en het paard

het zijn van nature ‘prooidieren’. Dat betekent dat ze erg alert

zelf, het dus is het zaak om goed op ‘loslopende’ paarden te

zijn, om bij gevaar direct op de vlucht te kunnen slaan. Ze heb-

letten bij het landen.

ben daarvoor goed ontwikkelde zintuigen; een goed gehoor en reukvermogen en een zeer breed gezichtsveld, met zelfs

Ballonvaren

350 graden rondom zicht. Dat gezichtsveld richt zich echter

Paarden schrikken vooral wanneer een ballon plots opduikt.

over de neus richting de grond. Een paard moet de neus dus

Zien ze de ballon al van verre aankomen, dan is er vaak geen

optillen om recht vooruit te kunnen kijken, terwijl het zicht

vuiltje aan de lucht. Kom je echter over een bomenrij met

omhoog zeer beperkt is. De eerste reactie van een paard dat

direct daarachter paarden in een wei, dan kan een paard

schikt is: ‘RENNEN!’. Wanneer het paard niet kan wegvluchten,

behoorlijk schrikken vanwege het beperkte zich naar boven.

zal het mogelijk ‘terugvechten’ door met de achterhoeven te

De primaire reactie van een paard is dan vaak vluchten. Zie

schoppen.

je paarden, blijf dan op hoogte, gebruik de veebrander en vaar nog een stukje verder door voordat je de landing inzet.

Nieuwsgierig

Wanneer paarden bang zijn, kunnen ze vaak gekalmeerd wor-

Enigszins tegenstrijdig met het bovenstaande, is dat paar-

den door ze kalm en geruststellend toe te spreken, en dat kan

den ook erg nieuwsgierig zijn, zélfs wanneer ze schrikken.

ook vanuit een ballonmand. Verder brand je bij voorkeur met

Vaak werpen ze nog even snel een blik op de oorzaak van

wat langere branderstoten, want paarden schrikken vooral van

de onrust, voordat ze gaan rennen. Als de oorzaak van de

het ‘onverwachte’ geluid van een brander die plots open gaat

schrik dan niet direct als bedreigend wordt ervaren, kunnen ze

- meer nog dan van het geluid zelf.

zomaar weer hun vluchtplannen afbreken. Dit is deel 4 van een serie artikelen over vee en

Vanuit de lucht Wat duidt er zoal op de potentiele aanwezigheid van paarden?

gewassen in relatie tot ballonvaren. Volgende keer: kippen

evenement

terugblik 34

In januari was er het startschot voor een nieuwe duo-zitter in

BALLONSPOTTERSTERUGBLIK 2019

België, maar in maart begon het ballonseizoen pas echt met diverse nieuwe ballonnen die gedoopt werden. Mei - traditioneel een drukke nieuwe-ballon-maand – was dit jaar niet anders: op 1 mei zagen we het dubbel-rood voor Avia, half mei konden we de twee Sloggi-racers die Belgisch kenteken ontvingen op de foto zetten, en eind mei volgde een jaagtrip

HET JAAR 2019 LOOPT TEN EINDE. HET BALLONSPOTTERSGEZIN BOON HEEFT HET AFGELOPEN JAAR NIET STIL GEZETEN. KEVIN BOON KIJKT TERUG OP EEN JAAR WAARIN DIVERSE NIEUWE BALLONNEN EN UITEENLOPENDE EVENEMENTEN OP FOTO WERDEN VASTGELEGD.

op een blanco Nederlandse ballon, om nèt voor het Belgisch

D O OR KE VI N BOON

tig dal, werd het een van de mooiere vaarten die ik reeds op

Kampioenschap nog een nieuwe racer zijn eerste vaart te zien maken. Ondanks de mindere weercondities besloten we toch de trip naar Luxemburg te maken, voor het nationale kampioenschap. Ter plaatse aangekomen verklaarden enkele piloten ons voor gek, omdat we enkel op deze ene vaart gokten, maar hé, tasks werden voorzien en na een tijdje kwam de bevestiging: er kon gevaren worden. Met als laatste doel een locatie in een prach-

terugblik 35

foto kon zetten tijdens een kampioenschap.

Maastricht: collega-spotter opgepikt, en wij op weg, alweer

Juni werd de maand van moeilijke weercondities, lange reisaf-

een heerlijke ochtend.

standen maar o zo mooie momenten.

En dan dé filetrip van het jaar 2019. De laatste schooldag in

Het eerste weekend maakten we een trip naar Limont en

België, een dagje vrij voor mezelf, werd opgevuld met .... file.

Ulicoten. Door tips konden zo twee ballons worden bijgeschre-

Om 13:00 uur vertrokken we vanuit Zele richting Hardenberg.

ven op het lijstje ‘op foto’. Het vaderdag-weekend van 9 juni

Het werden zes verschrikkelijke uren in de wagen. De gps gaf

werd een echt mannenweekend: het plan was om met een

heel de weg rode wegen aan: file dus. Terugkeren was geen

collega-spotter zowel Gladbeck, Bonn als de zeppelin in Essen-

optie, want dat leek het nog meer stil te staan. Zodra we aan-

Mulheim te bezoeken. Door afgemelde ballonteams werd de

kwamen en een ijsje bestelden hoorden we de speaker zeg-

start in Gladbeck geannuleerd, en gooiden we de planning

gen: “we gaan varen!”. Een hele ontlading na zo’n lange rit.

om. Tegen de ochtendvaart waren we in Bonn, om daarna

Menig nieuwe ballon op foto gezet keren we nadien in exact 3

door te rijden naar Essen-Mulheim waar onder een stralend

uur huiswaarts.

zonnetje de ballonnen en de zeppelin opstegen.

Het eerste weekend van juli stond Valenciennes op de plan-

Halfweg juni raakte ik na het werk nog net op tijd in

ning, maar helaas teveel wind voor een veilig vertrek. Het

Kalmthout, om daar tijdens een kleine meeting de ballonnen

tweede weekend stond voor het eerst Kevelaer (D) op onze

te kunnen zien opstijgen. Het voorlaatste weekend van juni

agenda. Wat een leuke plaats om foto’s te nemen, hier komen

werd ons gemeld dat er enkele ballonnen samenkwamen in

we ook nog terug.

terugblik 36

Op de Belgische nationale feestdag besloten we Nederland te

ren. Hotton werd niet meer aangedaan op zondag, er werden

doorkruisen richting Friesland. Dezelfde avond was het goed

genoeg kms afgelegd dat weekend.

weer, dus ideaal om meteen twee nieuwe fototoestellen te

In september werden we in Warstein niet verwend met mooi

testen, alvorens de trip naar Jaulny (bij Chambley) te maken

ballonweer, maar gelukkig kon de laatste vrijdag toch nog

voor het Grand Est Mondial Air Ballons. Deze editie zal in ons

een vaart doorgaan. Na de terugrit op zondag, konden na een

gezin niet snel vergeten worden: de oudste zoon kon er voor

familiefeestje nog de laatste ballonnen op foto gezet worden

het eerst (meteen twee keer) meevaren met de ballon, en de

in Sint-Niklaas. De ballonmeeting in Lochristi had prachtig

jongste zoon en de vrouw mochten achtervolgen.

weer, maar de lokroep om een nieuwe Belgisch geregistreerde

Augustus is halfweg als het Mosel Ballon Fiesta is, en er in

luchtballon op foto zetten was groter. De geplande oktober-

België een nieuwe ballon werd voorgesteld, goed voor 13.000

fest-gasballonvaarten werden door het mindere weer afgelast,

m³. Het laatste weekend van augustus is voor ons altijd een

waarmee ook het ballonspotseizoen zijn einde kende.

twijfelgeval, met drie ballonmeetings die de moeite waard zijn:

De aandachtige lezer heeft opgemerkt dat er weinig Belgische

Twente Ballooning, Barneveld Ballonfiësta en Hottolfiades.

meetings aan bod kwamen. Deze werden echter wel georga-

Met weer de nodige file lukt het ons toch op tijd Oldenzaal

niseerd, maar ons gezin koos er dit jaar voor om eens andere

te bereiken voor een mooi spektakel aan de overkant van het

locaties te bezoeken. We komen zeker nog terug hoor :)

Hulsbeek. De volgende middag trokken we naar Barneveld, om

Misschien tot in 2020?

daar vanaf de oever het spektakel op het eilandje te bewonde-

BALLONVAARTAGENDA MEETINGS Han Vol et Vous

Han-sur-Lesse (B)

21-24 mei

www.magicairevents.be

Classic Cars & Aeroplanes

Seppe (NL)

20-21 juni

www.cca-seppe.nl

Ballonfestival Hardenberg

Hardenberg (NL)

25-27 juni

www.ballonfestival-hardenberg.nl

Ballon Festival Oosterhout

Oosterhout (NL)

26 juni

www.ballonfestivaloosterhout.nl

TT Balloon Fiesta

Assen (NL)

26-28 juni

www.ttballoonfestival.nl

Ballonmeeting LeRoeulx

LeRoeulx (B)

28 juni

www.montgolfieresleroeulx.be

Friese Ballonfeesten

Joure (NL)

15-19 juli

www.ballonfeesten.nl

Icarus Ballonmeeting

Olen (B)

17-19 juli

www.ballonclubicarus.be

Meetjeslandse Balloonmeeting

Eeklo (B)

25-26 juli

www.meetjeslandseballoonmeeting.be

Ballonfair Staphorst

Staphorst (NL)

juli

www.facebook.com/balloonfairstaphorst

Montgolfiades de Molenbaix

Molenbaix (B)

1 augustus

molenbiades@hotmail.com

Sport-ballonhappening Sint-Truiden

Sint-Truiden (B)

2 augustus

www.toerisme-sint-truiden.be

Hottolfiades Festival International

Hotton (B)

21-23 augustus

www.hottolfiades.com

Ballonfiesta Barneveld

Barneveld (NL)

26-29 augustus

www.ballonfiestabarneveld.nl

Twente Ballooning

Oldenzaal (NL)

26-29 augustus

www.twenteballooning.nl

Brabantse Ballonfeesten

Gemert (NL)

29-30 augustus

www.brabantseballonfeesten.nl

Ducasse d’Ath

Aat (B)

31 augustus

www.ducasse-ath.be

Vredefeesten

Sint-Niklaas (B)

4-6 september

www.vredefeesten.be

Kasseitjes Kermis Lochristi

Lochristi (B)

19-20 september

www.kasseitje.be

Parkstad Ballon Festival

Hoensbroek (NL)

september

www.parkstadballonfestival.

WEDSTRIJDEN Paashaasjacht (Daan Elfring, Remko Wigger)

Geesteren (NL)

28 maart

daan@rienjurg.nl

Exel Cup (DBCC)

Exel (NL)

4-5 april

www.dbcc.nl

Voorjaarschallenge (KBBF)

n.t.b. (B)

april

www.balloonfederation.be

Balloon Trophy BK/NK/LK (KBBF/DBCC)

Vielsalm (B)

21-24 mei

www.balloonfederation.be / www.dbcc.nl

Najaarschallenge (KBBF)

n.t.b. (B)

oktober

www.balloonfederation.be

Ad Ballon Cup

Breda (NL)

november

www.adballon.nl

Long Jump (DBCC)

Nederland (NL)

november-maart

www.dbcc.nl

FAI 4e Women’s World Hot Air Balloon Championship

Naleczow (Polen)

24e World Hot Air Balloon Championship

Murska Sobota (Slovenië) 20-26 september www.hotairballoons2020.com

11-15 augustus

64e Coupe Aéronautique Gordon Bennett

Wroclaw (Polen)

28 aug - 4 sept

www.balloons.aeroklub.lublin.pl www.fai.org/gordonbennett

Alle evenementen en data onder voorbehoud. Voor contactpersonen, definitieve data en eventuele uitwijkdata zie websites organisatoren. Ontbreekt je ballonevenement in Nederland of België in dit overzicht of wil je wijzigingen doorgeven? Laat het weten via ballonstof@knvvl.nl.

agenda

Evenementen in Nederland en België of georganiseerd door de FAI/CIA

colofon

C O L O F O N Ballonstof | winter 2019

Verschijningsdata en deadlines

Ballonstof is een uitgave van de afdeling Ballonvaren van de

Voorjaarseditie deadline 28 februari, verschijning 31 maart |

Koninklijke Nederlandse Vereniging voor Luchtvaart in samen-

zomereditie deadline 31 mei, verschijning 30 juni | najaarsedi-

werking met de Koninklijke Belgische Ballonvaart Federatie.

tie: deadline 31 augustus, verschijning 30 september | winter-

Ballonstof is hét ballonmagazine van Nederland en België en

editie deadline 23 november, verschijning 24 december.

richt zich op ballonpiloten, piloten in opleiding, crewleden, medewerkers van ballonvaartbedrijven en andere belangstel-

Advertenties

lenden in de wereld van de ballonvaart. Het blad verschijnt vier-

1/1 pagina € 260,- | 1/1 pagina binnenzijde cover € 290,- | 1/1

maal per jaar in een oplage van 550 exemplaren.

pagina achtercover € 315,- | 1/2 pagina € 140,- | 1/4 pagina € 80,- | 1/8 pagina € 42,-. Korting tot 10% bij herhaald adverte-

Redactie

ren. Tarieven zonder BTW. Reserveren en aanleveren adverten-

Han Nabben, hoofdredacteur

ties via ballonstof@knvvl.nl.

Annette Witte, eindredactie Rutger Coucke, art director

Abonnementen

Luc van Geyte, redacteur België

Losse nummers €6,95. Ballonstof wordt gratis verzonden

Gerjan Crebolder, redacteur Nederland

naar leden van de KNVvL afdeling Ballonvaren, de DBCC en de

De redactie is te bereiken via ballonstof@knvvl.nl (voor

KBBF. Abonnement voor niet-leden € 30,- per jaar. Aanvraag

Nederland) of redactie@balloonfederation.be (voor België).

abonnement via ledenservice@knvvl.nl. Abonnementen wor-

De redactie beslist over het al dan niet opnemen van artikelen

den automatisch verlengd tenzij een maand voor het verstrij-

en behoudt zich het recht voor om artikelen in te korten of te

ken van de abonnementsperiode bericht van opzegging is

bewerken. De verantwoordelijkheid voor de inhoud van de arti-

ontvangen via ledenservice@knvvl.nl. Heb je een abonnement

kelen komt voor rekening van de betrokken auteur.

maar Ballonstof niet ontvangen? Neem dan contact op via ledenservice@knvvl.nl.

Auteurs in dit nummer René Zwarteveen, Evert Dehandschutter, Remko Wigger,

Aanleveren tekst en beeld

Dany Mariën, Erik Bosman, Ad Haarhuis, Gerjan Crebolder,

Kopij aanleveren in Word-formaat. Eén pagina Ballonstof

Jeroen Nuys, Luc Van Geyte, Karel Abbenes,

neemt ongeveer 500 woorden in beslag. Beelden in hoge reso-

Monique Hoogeslag-Willems, Johnatan Wright, Han Nabben,

lutie aanleveren via WeTransfer of vergelijkbaar.

Druk: Print Productions BV | Ursem

of gedeeltelijk worden verveelvoudigd, opgeslagen en/of

Foto omslag: Jaap Abbes, Inzell 2019

openbaar worden gemaakt zonder voorafgaande schriftelijke

ISSN 1386-1700

toestemming van de hoofdredacteur.

KNVVL Bestuur Koninklijke Nederlandse Vereniging voor

KBBF Bestuur Koninklijke Belgische Ballonvaart Federatie

Luchtvaart Afdeling Ballonvaren

Voorzitter:

Stijn Staelens | +32(0)474-489630

René Zwarteveen | 06-15054777

Woordvoerder:

voorzitter.ballonvaren@knvvl.nl

Yves Lannoy | +32(0)478-515730

Secretaris: Vacature (a.i. ambtelijk ingevuld via KNVvL-

Secretaris: Evert Dehandschutter | +32(0)472-804884

bureau) | secretaris.ballonvaren@knvvl.nl

Penningmeester: Luc Van Geyte| +32(0)495-225566

Penningmeester: Rick de Groot

Ledenadministratie: Luc Buyckx | +32(0)476-361802

penningmeester.ballonvaren@knvvl.nl

Leden RvB: Christophe Holvoet, Gert Laureys,

Algemeen bestuurslid:

Johan Vander Meiren, Geert Peirsman

Jan Oudenampsen (VMS) | Niels Kon | Rob den Boer

Bestuur: rvb@balloonfederation.be

Woordvoerder: Monique Hoogeslag |

Sportcommissie: sportcommissie@balloonfederation.be

woordvoerder.ballonvaren@knvvl.nl

www.balloonfederation.be

www.knvvl.nl/ballonvaren

ballonstof

Wintervaarten? Zorg voor goed onderhouden materiaal!

• Onderhoud, inspec�es en ARC’s • Verkoop Cameron ballonnen en toebehoren • Dealer Garrecht transponders

twi�er.com/CameronEurope facebook.com/CameronBalloonPromo�ons