ZOMER 2021 HÈT BALLONMAGAZINE VAN NEDERLAND EN BELGIË
n zorgt e d ij n s e d r e e s a Het geautom aliteit w k ij n s e t s e b e d t voor precisie me t. n a k ij n s e t c fe r e p door een
s n o o ll a b e r fi R E D E O R H C S ij b n e d ij n s r Het lase uveau
w #No #New #Neu #Nieu
en g in s s a p e o t e n e t r De adve rnste e d o m e d n a a ld e zijn gekopp l a a m p o n e e r o o nv so�ware en zorge . n le e d id m e d n a v gebruik
IN DIT NUMMER: René Zwarteveen/Johan VanderMeiren
6 Quick Release Redactie
8 Uitslag enquête Redactie
10 Aanhangwagens deel 2 Remko Wigger
12 Ballonmanden en houtwormen Frank Zinkler
15 Ad’s Ballon Besognes Ad Haarhuis
16 Ballonvaren en windmolens Peter Smits
18 #Ballonstof Luc Van Geyte
21 Luchtruim speciale gebieden Sebe Kruijer
27 Logboek invullen Erik Bosman, Luc Van Geyte
29 Is mijn brevet nog geldig? Redactie
30 Copa del Rey Rutger Coucke
31 Eerste ballonvaart Curaçao Han Nabben
33 Cost sharing flights Karel Abbenes
34 Ballongedicht Olivia Wittock
34 Colofon
Foto omslag: Bennie Bos
inhoud
4 Voorwoord
3
VOORWOORD 4
VAN HET BESTUUR NL
VAN HET BESTUUR BE
Na een lange periode van wachten en hard werken ach-
Opgelet voor Jürgen! Jürgen wie? OK, als je deze vraag
ter de schermen, is de commerciële ballonvaart zonder
stelt ben je ongetwijfeld een Nederlandse collega. Op het
beperkingen in passagiersaantallen sinds 6 juni 2021 weer
moment dat ik dit voorwoord schrijf, heeft deze dolge-
van start gegaan. Vorig jaar zaten we in de lockdown en
draaide soldaat van de Belgische Special Forces wat dei-
waren we blij met een opening van enkele passagiers,
ning veroorzaakt en hoop ik dat hij tegen de publicatie van
waarbij we vervolgens wederom werden ingeperkt.
Ballonstof gevat is.
Natuurlijk blijft het protocol nog van kracht, daar zal in de
Wie is deze persoon die zware wapens uit het depot van
loop van dit seizoen verder over worden gesproken.
zijn werkgever heeft gesmokkeld en dreigbrieven heeft gestuurd naar al wie hem min of meer in de weg loopt?
De tijd tot dusver is gebruikt door velen om hun bedrijf
Een terrorist? Een idealist? Een gek ? Laat het ons houden
onder handen te nemen of aan eigen trainingen, checks
op een exponent van onze dolgedraaide wereld van de
en currency te werken. Gedurende de grote hoeveelheid
afgelopen maanden.
profchecks is de werkwijze van de nieuwe regelgeving duidelijk in de praktijk gebracht. Algemeen begrijpen we
Het is duidelijk een periode waarin mensen een heel kort
de essentie van het ERP en de samenwerking in geval
lontje hebben, en de kleinste vonk kan leiden tot een dis-
van calamiteiten met je eigen grondcrew. We hebben de
cussie. De corona-pandemie heeft veel medische en econo-
ruimte gekregen om te wennen aan de nieuwe manier van
mische ellende meegebracht, maar vaak wordt de sociale
werken en eenieder ziet hiervan de voordelen, gelukkig.
crisis onderbelicht.
In overleg met ILT heeft er een inventarisatie plaatsgevon-
Het lichtpunt in deze ellende is dat de naturel van ballon-
den onder de ballonvaarders om te bekijken wat er nodig
varen mensen nog steeds welgezind maakt.
is om je papieren geldig te hebben of te krijgen.
En dat is marketeers niet onopgemerkt gebleven. Al te
De DTO heeft de presentielijsten van de cursussen ernaast
vaak wordt het beeld van een ballon al of niet opvallend
kunnen leggen en inzichtelijk gemaakt wat de status is.
gebruikt in een moodboard om ontspanning en geluk op
Helaas zijn er collega’s die blijkbaar de inventarisatieslag
te wekken. Collega’s met een neutrale ballon worden een
hebben gemist, daar ontbreekt informatie. Wel is duidelijk
paar keer per jaar gevraagd als decor voor een fotoshoot
dat niet iedereen voldoet aan de gestelde eisen en het ver-
en de meisjes van K3 veroverden de kinderharten met
boden is te varen zonder geldige papieren en currency.
10.000 luchtballonnen. Dit belangrijke signaal moet voor ons de drive blijven om onze job met passie te blijven
Het weer zit mee en de aantallen passagiers die willen
uitoefenen. Wij, ballonvaarders, doen mensen nog steeds
boeken lopen op. Dat is een gunstig teken voor de com-
dromen.
merciële bedrijven. Het ziet ernaar uit dat het een mooi ballonvaartjaar gaat worden. Wij wensen iedereen veel
Laat ons samen de handen in mekaar slaan om in dit laat
plezier en veilige vaarten toe.
opgestarte seizoen terug positivisme in de wereld te boosten en de Jürgens in onze maatschappij weer terug tot rede te brengen.
René Zwarteveen Voorzitter KNVvL Afdeling Ballonvaren
We wensen u een zomer met veel vaarplezier! Johan Vander Meiren Raad van Bestuur KBBF
enquete
Experience the magic! 5
Wherever
ultramagic.com Contact our dealer in Holland: Pieter Kooistra Vegelinsweg 1 8501 BA Joure Tel. 0031-513-417503 Mob. 0031-653-409842
info@balloncentrum.nl kooistrapieter www.balloncentrum.nl
Flying is Magic
quick release 6
FAI-ONDERSCHEIDING VOOR ERWIN PELLEGROM Voor de ontwikkeling van de FAI Gordon Bennett website legends.gordonbennett. aero ontving Erwin Pellegrom in maart de FAI Air Sports Medal, die o.a. wordt toegekend voor geleverde buitengewone prestaties in FAI-commissies en het promoten van de luchtvaart. Erwin vulde de database van de website met historische data van alle wedstrijden om de Coupe Aeronautique Gordon Bennett. Samen met websiteontwikkelaar Marc Andre uit Zwitserland heeft hij ervoor gezorgd dat de resultaten van alle Gordon Bennett wedstrijden nu op meerdere manieren beschikbaar en doorzoekbaar zijn. Erwin is de eerste Nederlandse ballonvaarder die deze medaille in ontvangst mag nemen; zie fai.org/awards.
1000e HETELUCHTBALLON Sinds 1929 worden in Nederland luchtballonen bijgeschreven in het luchtvaartuigregister. Willem Pottum schreef toen de eerste gasballon in, de PH-AHA. De eerste heteluchtballon in het register was de PH-BEN in 1970. Na de Ben volgden er nog 998 voordat op 21 april van dit jaar Coen van den Heuvel het BVL ontving voor de 1000e heteluchtballon in het register. Zijn Schroeder 120 met serienummer 1108 kreeg registratie PH-OOO, waarbij de triple-Oscar in de registratie verwijst naar de drie nullen van 1000. “De telling is niet 100% waterdicht” laat Coen nog weten, “want de definitie van wat een ‘nieuwe inschrijving’ is, is enigszins discutabel”. Maar de PH-OOO is in ieder geval toch symbolisch de 1000e heteluchtballon in het Nederlandse register. Coen veel vaarplezier gewenst met de nieuwe aanwinst!
BALLONONGELUK IN SCÈNE GEZET Het zou zomaar een afbeelding kunnen zijn bij een artikel van de VMS-commissie over voorvallen en incidenten. Dat is het gelukkig niet. De ballon die hier hoog aan een bouwkraan in Oostende hangt, is door een filmploeg zorgvuldig over de kraan heen gedrapeerd voor de opnames van de dramaserie Onder Vuur. De TV-serie gaat over de belevenissen van brandweermannen en
BALLONVAARTPIONIER LANDT IN MUSEUM Het Groninger Museum voegde recentelijk dankzij een
-vrouwen in de Belgische badplaats, en wordt vanaf dit najaar in
schenking een schilderij van ballonpionier Jan Mod-
België uitgezonden op de zender Eén.
derman toe aan haar collectie. De Groninger ondernemer Modderman liet samen met compagnon Van Olst in maart 1784 vanaf het Reitdiep voor het eerst in de noordelijke provincies een onbemande luchtballon opstijgen. De ballon had een vogeltje in een kooitje als passagier, en landde in Bunne. Het schilderij van de hand van Jacob Buys komt in de Erflaterszaal van het museum te hangen (www.groningermuseum.nl).
LIEFDE EN LUCHTSCHEPEN De zestienjarige scholier Pie heeft een afkeer van boeken en een passie voor luchtschepen. De studente Ange, die Pie bijles geeft, weet dankzij haar verfrissende aanpak de boekenhater Pie aan het lezen te krijgen. Samen voeren ze, rondstruinend door Brussel, oneindige gesprekken over literatuur en over het leven. Pie valt als een blok voor Ange en die liefde heeft onverwachte gevolgen. Met humor en levendige dialogen vertelt auteur Amélie Nothomb het liefdesverhaal. En de luchtschepen? Anders dan de titel doet vermoeden hebben luchtschepen in dit boek voornamelijk een decoratieve bijrol – min of meer zoals ze dat ook in de luchtvaart hebben... € 20,99, 176 pagina’s.
ballonstof Wij zijn de club die: - uitdaagt - crew een team maakt - leert navigeren - ballon-skills test - stressbestendig maakt meer weten of eens een training/wedstrijd meedoen?
www.dbcc.nl
7
enquête 8
UITKOMSTEN BALLONSTOF-ENQUÊTE VOOR ZOVER DE REDACTIE KON NAGAAN, WAS DE ENQUÊTE DIE WE DIT VOORJAAR LANCEERDEN DE TWEEDE IN DE HISTORIE VAN HET BLAD. GEEN OVERBODIGE LUXE DUS, OM WEER EENS BIJ DE LEZERS TE POLSEN WAAR MEN TEVREDEN OVER IS, EN WAT ER BETER KAN. Die eerste enquête stond overigens direct in het allereer-
te doseren. Alle genoemde onderwerpen verdienen aandacht,
ste nummer, in 1982. Eén van de vragen die toen werden
vindt de redactie, want dat maakt het blad veelzijdiger en ver-
gesteld was hoe blad moest gaan heten. Suggesties als
rassender – maar de volgorde in de grafiek helpt mee om te
‘Ballonautikos’, ‘Pilot Flame’, ‘Uit de Mand’, ‘Ventilatie’,
bepalen met welke frequentie we onderwerpen aan bod willen
‘Luchtbellen’ en ‘Flamboyant’ haalden het niet. Het zou
laten komen.
‘Ballonstof’ worden, naar een idee van Gerrit Visscher. Maar we dwalen af. De enquête dus. De lage enquêtefrequentie van
H O E WAARD EER JE O ND ERSTAAND E O ND ERD EL EN?
eens-per-39-jaar heeft gelukkig niet tot ontevredenheid geleid. Integendeel, Ballonstof mag zich verheugen op een enthousiaste lezersschare, zo blijkt uit de antwoorden. Gelukkig soms ook met een kritische noot, dat geeft kansen voor verbetering. Het totaal aantal respondenten met een volledig ingevulde vragenlijst was overigens 66. Eén respondent stuurde de vragenlijst tweemaal in, wat het totaal aantal geldige inzendingen op 65 brengt, waarvan 44% ingevuld door een KNVvLlid, 36% door een KBBF-lid en 21% door ‘overig’: betalende abonnees, crew of medewerkers van ballonvaartbedrijven. Onderstaand tref je de resultaten van de enquête aan, met een korte toelichting erbij en wat we met de verkregen inzichten gaan doen. H O E I N T E R E S S ANT OF LEU K V IND J E DE V OLGENDE OND ERWERP EN?
De meningen over de uitvoering blijken overwegend positief te zijn en de feedback geeft o.i. geen reden tot grote aanpassingen. WEL KE STEL L ING P AST H ET BESTE BIJ JE?
Bovenstaande gemiddelden zijn gebaseerd op scores van 1 tot 5. De blauwe balken spreken voor zich, de rode lijn die de statistische variantie laat zien verdient enige toelichting. Deze geeft de spreiding in de antwoorden weer. Hoe lager het getal, des te lager was de spreiding en dus gelijkgestemder waren de respondenten over de score. Een hoge variantie geeft aan dat er grote fans zijn voor het onderwerp, maar dat er ook lezers zijn die het onderwerp liever overslaan.
Een meerderheid van de lezers ontvangt Ballonstof bij voor-
De grafiek helpt ons om de onderwerpen op de juiste manier
keur in papieren vorm in plaats van digitaal.
SUGGESTIES VO O R O ND ERWERP EN
een tijdje vooruit te kunnen. Zie in verband daarmee ook de oproep onderaan deze pagina. I ND I VID UEL E O P MERKI NGEN VRIJE TEKSTVEL D
De suggesties over papierkwaliteit en –soort en de verzendverpakking gaan we met de drukker/verspreider bespreken, en de opmerkingen over contrasten op pagina’s en de overige suggesties nemen we ter harte.
OPROEP
Ballonstof is een ledenblad dat niet alleen voor, maar ook door
• Voorvallen en incidenten: Naast de overzichten van inciden-
leden (en niet-leden die het blad lezen) wordt gemaakt.
ten die door de VMS-commissie worden opgesteld, heb je
De enquête leverde mooie suggesties op voor nieuwe onderwer-
zelf wellicht een incident meegemaakt waar anderen van
pen of rubrieken. We doen een oproep:
kunnen leren, en dat je in Ballonstof wilt delen. • Overig: Zie afbeelding bovenaan de pagina voor andere
• Crewcorner: Welk crewlid vindt het leuk om een vaste crew-
mogelijke onderwerpen. Heb je kennis van zaken over een
rubriek te gaan verzorgen met tips, tricks en wetenswaardig-
van de genoemde onderwerpen en lijkt het je leuk om een
heden, speciaal toegespitst op crewleden?
bijdrage te leveren, laat het weten! Desgewenst kunnen we
• RT: Dit onderwerp is nog niet vaak aan bod gekomen in
meehelpen met het ‘opstrakken’ van je teksten.
Ballonstof. Wie kan en wil eens een uitgebreider artikel opstellen met praktische informatie over RT voor ballonvaarders? • Ballon-noviteiten: Lever je producten of diensten voor de bal-
Neem voordat je aan de slag gaat met een artikel s.v.p. even contact op met de redactie (ballonstof@knvvl.nl
lonvaart en heb je een nieuwe ontwikkeling te melden, aarzel
of redactie@balloonfederation.be) zodat je zeker weet
niet om berichtje in te sturen over je noviteit.
dat niet iemand anders ook al met hetzelfde
• Veiligheid: Wie wil en kan een artikel schrijven over noodprocedures, brandbestrijding of anderszins?
onderwerp bezig is.
enquête
De suggesties voor onderwerpen geven weer inspiratie om
9
techniek 10
AANHANGWAGENS DEEL 2: WETTELIJKE EISEN T E KS T : R E M KO WIGGER
IN DE VORIGE EDITIE VAN TECHNIEK EN MEER ZIJN WE INGEGAAN OP DE TECHNISCHE ASPECTEN VAN EEN AANHANGER, ZOALS DE OPLOOPREM EN DE KOPPELING. DAARNAAST ZIJN ER UITERAARD ALLERLEI WETTELIJKE EISEN WAARAAN AANHANGERS EN DE BESTUURDER MOETEN VOLDOEN VOORDAT ZE DE WEG OP GAAN. EEN DEEL DAARVAN KOMT IN DIT ARTIKEL AAN DE ORDE. Aanhangers zijn er in grofweg twee varianten, die met
ja
een eigen kenteken en die zonder een eigen kenteken. Wanneer de toegestane maximum massa (TMM) groter is dan 750 kg, dan dient de aanhanger een eigen kenteken te hebben. De kentekenplaat is in dat geval geel (voor Nederland) en de aanhanger heeft een eigen kentekenbe-
TMM ≤ 75 0 KG
nee
wijs. Aanhangers zonder kenteken dienen een witte ken-
ja
tekenplaat te voeren, met het kenteken van de auto erop.
Wat staat er op het kentekenbewijs van de aanhanger? Naast voertuigidentificatienummer, merk en type vind je
TMM ≤ 35 00 KG
nee
op het kentekenbewijs een aantal extra zaken terug die
ja
van belang zijn bij het vervoeren van lading. De belangrijkste daarvan zijn de technische/toegestane maximale massa en het ledig gewicht. - Technische max. massa: Wordt bepaald door de fabrikant en is het gewicht van de lege aanhanger plus het
nee
- Toegestane max. massa: Dit is per land verschillend en
ja
BE
ja
C1E/ CE
wordt o.a. bepaald door de geldende wettelijke eisen mogelijk om de toegestane max. massa van een aanhan-
B+ code 96
TMM ≤ 4 25 0 KG
maximale gewicht van de belading.
Vaak zijn deze waarden aan elkaar gelijk, maar het is
B
TMM ≤ 35 00 KG
nee
ger (met een technische max. massa van meer dan 750kg) te verlagen naar 750kg. Je hebt dan een ruimere aanhanger die met een B rijbewijs te rijden is. Je dient er dan wel voor te zorgen dat de massa van aanhanger en lading niet meer is dan deze 750kg.
AANH ANGEREX AMEN BEH AAL D VO O R 19-01-2013
nee
Mag ik rijden met mijn combinatie? Om te bepalen of je de weg op mag met je auto/aanhanger combinatie zijn een paar zaken van belang. Heb je het juiste rijbewijs om met de combinatie te mogen rijden en voldoen auto en aanhanger aan de eisen om de lading te mogen vervoeren? Met behulp van beide schema’s
TECH NISCH MAX I MUM MASSA >L ED I GGWI CH T + BEL AD I NG
ja
is e.e.a. snel af te lezen. Daarvoor heb je de volgende
ja
gegevens nodig uit het kentekenbewijs van de auto en de aanhanger: - Toegestane maximale massa (TMM) van de auto - Toegestane maximale massa (TMM) van de aanhanger
L AAD VERMO GEN VO L D O END E?
JE MAG RIJDEN
De combinatie mag zo gebruikt worden, mits de bestuurder in
- Technisch maximum massa AHW geremd en ongeremd van
het bezit is van rijbewijs BE.
de auto - Belading aanhanger
Overige eisen
De technisch maximum massa AHW geeft aan hoeveel kg de
Naast hetgeen hiervoor beschreven is, zijn er nog vele extra
aanhangwagen maximaal mag wegen. Dit is het ledig gewicht
eisen aan de aanhanger. Veel daarvan liggen op het werkter-
van de aanhanger en de daadwerkelijke belading bij elkaar
rein van de fabrikant. Denk daarbij aan typegoedkeuring en
opgeteld. Dit getal vind je terug op het kentekenbewijs van de auto en zal voor een Landrover Defender
te voeren verlichting. Zo is voor ongeremde aanhangers tot 750 kg met een eerste toelatingsdatum van voor 29
uiteraard hoger zijn dan voor een Fiat 500 met
oktober 2012 een typegoedkeuring niet verplicht. Wel
trekhaak.
blijft het dan je eigen verantwoordelijkheid natuurlijk om met de aanhanger veilig onderweg te gaan.
Voorbeeld - Bus: Volkswagen T5 met toegestane max. massa 3000 kg, tech. max. massa AHW (geremd) 2500 kg.
Welke verlichting je dient te voeren en alle overige eisen zijn terug te vinden in de ‘Regeling voertuigen’ van de overheid. Scan de QR code om de site bezoeken:
- Aanhanger: Hapert K2000 met toegestane max. massa 2700 kg en massa rijklaar (ledig gewicht) 866 kg - Ballon: compleet met volle cilinders 680 kg - 1. TMM aanhanger > 750 kg > door naar blok 2 in het diagram - 2. TMM auto + aanhanger = 5700 kg >.door naar blok 4 - 3. TMM aanhanger ≤ 3500 kg > Rijbewijs BE verplicht - 1. Technisch maximum massa (2500 kg) ≥ ledig gewicht + belading (1546 kg) > oké - 2. Belading (680 kg) < Laadvermogen (2700 - 866 = 1834 kg) > oké
ALLE BALLONSTOFFEN SINDS 1982 WORDEN GEDIGITALISEERD Volgend jaar tikt Ballonstof de respectabele leeftijd van 40 jaar aan. Alle Ballonstoffen die de afgelopen vier decennia zijn verschenen, laten prachtig zien hoe het ballonvaren zich de afgelopen decennia heeft ontwikkeld - en hoe weinig er soms is veranderd. Ter ere van het 40e verjaardagsfeestje volgend jaar, streven we ernaar om in 2022 álle nummers online beschikbaar te stellen, vanaf de allereerste editie in 1982, die toen nog Ballonpraat heette. Vanaf 2011 kunnen we de originele pdf-bestanden gebruiken voor publicatie, maar van de Ballonstoffen die in de jaren 1982 t/m 2010 zijn verschenen, waren de opmaakbestanden niet meer beschikbaar. Dankzij Erwin Pellegrom, die dit jaar deze edities onder de scanner legt, worden toch alle Ballonstoffen die sinds begin jaren ‘80 zijn verschenen digitaal ontsloten. Ze worden daarbij zodanig gescand dat de inhoud ook via Google doorzoekbaar wordt. Daarna kan het ontdekken en struinen door een uniek stukje ballonvaarthistorie beginnen!
techniek
- Ledig gewicht aanhanger
11
materialen 12
BALLONMANDEN EN HOUTWORMEN
Geen fijne combinatie …
T E KS T E N BE E LD FRANK Z INKLER
DE ANOBIUM PUNCTATUM – OFWEL DE HOUTWORMKEVER – IS EEN KLEIN KRUIPEND MONSTERTJE DAT ZOMAAR HET EINDE VOOR JE BALLONMAND KAN BETEKENEN. VAAK WORDEN HOUTWORMEN PAS WAARGENOMEN BIJ DE JAARLIJKSE INSPECTIE, WANNEER HET HOUT OF VLECHTWERK BIJ ENIGE DRUK PLAATSELIJK VERPULVERT OF AFBROKKELT. WIE OPLET EN ACTIE ONDERNEEMT, KAN VEEL HOUTWORMLEED VOORKOMEN.
jaar voeden, waarbij ze de kleine gaten en hoopjes houtstof achterlaten, en daarmee cosmetische én structurele schade aanrichten. Vervolgens ontpoppen ze zicht tot kevers. Op dat moment hebben ze als larven dus al enkele jaren onopgemerkt schade aangericht. Als al de voortekenen onopgemerkt blijven, leggen de volwassen kevers vervolgens weer opnieuw eieren - en wordt de cyclus herhaald en de mand stukje bij beetje opgegeten. Het is dus van belang om meteen te handelen zodra je enige houtwormactiviteit waarneemt. ‘Houtwormen’ is een verzamelnaam voor op maden lijkende larven van verschillende soorten kevers. De eerste aanwijzin-
Bestrijding
gen voor houtwormen in je mand zijn kleine hoeveelheden
Wie thuis geen ruime sauna (60 minuten bij 55°C) of vriezer
zaagsel naast of onder de ballonmand. Wie de mand van
(2 dagen bij -18°C) heeft staan om de mand in te plaatsen -
dichtbij bekijkt, zal dan kleine ‘luchtgaatjes’ ontdekken met
en aldus de houtwormen te bestrijden - is overgeleverd aan
een diameter van zo’n 1-1,5 mm. Van mei tot oktober kun je
chemische bestrijdingsmiddelen zoals Rentokil PSW85 of
ook de bouwers en bewoners van de luchtgaten, de houtwor-
Xyladecor Houtwormverdelger. Bestrijdingsmiddelen kunnen
men, tegenkomen.
met een spray op de aangetaste plek worden aangebracht, of met een injecteerslangetje direct in de wormgaten geïnjecteerd worden, om de larven te doden. Als eerste noodmaatregel kun je ook azijnzuur in de houtwormgaten inbrengen. Het is raadzaam om de behandeling jaarlijks te herhalen, ook als er geen tekenen meer zijn van verdere aantasting.
Voorkomen is beter dan genezen Houtwormbesmetting komt vooral voor in vochtige omgevingen, met slechte ventilatie. Goede opslagcondities zijn dus van belang. Omdat ballonmanden bij het landen in weilanden regelmatig vochtig worden, is het verstandig om ze vervolgens droog op te slaan. De volgende dag even in de zon laten dro-
Houtwormkevers
gen kan geen kwaad. Ultramagic wijst er in hun handleiding
Houtwormkevers leggen hun eitjes bij voorkeur op of direct
op, dat de mand bij voorkeur op natuurlijke wijze gedroogd
onder het houtoppervlak, bijvoorbeeld in fijne scheuren of in
wordt, anders kan het rotan broos worden. Schroeder advi-
de luchtgaten die ze zelf hebben gemaakt. De eitjes zijn met
seert om in de ballonwagen glijrollers of -rails te monteren,
het blote oog nauwelijks waarneembaar. De larven (hout-
zodat de ballon ook aan de onderkant kan doorluchten.
wormen) die uit de eitjes komen, gaan door het hout en de
Kubicek adviseert opslag op een pallet.
rotan ‘graven’. Ze kunnen zichzelf hiermee maar liefst 3 tot 5
materialen
Beits of Danish oil Goed onderhoud is belangrijk voor de levensduur van de mand. Het vlechtwerk kun je, voor extra bescherming, behandelen met een ademende beits. Cameron Balloons en Kubicek adviseren als alternatief voor beits Danish Oil ofwel Deense Olie, dat aan beide zijden van het vlechtwerk kan worden aangebracht. Vanzelfsprekend biedt het geen 100% bescherming tegen houtwormen, dus periodieke controles blijven van
13
belang.
Auteur Frank Zinkler is lid van het Deutscher Freiballonsport-Verband (DFSV), waarvoor hij de technische afdeling leidt. Hij is daarnaast ballonvaarder, examinator voor luchtballonnen en luchtschepen en verantwoordelijk voor de technische werkplaats van ‘geo-Die Luftwerker’ in het Duitse Lübeck. Dit artikel is het eerste deel van een serie van drie artikelen over zelfonderhoud van ballonmaterialen. Deel twee en drie volgen in het najaars- en winternummer. Daarin wordt uitgelegd hoe je in de wintermaanden je ballonspullen in topconditie houdt.
Het zal je vak maar wezen Op het moment dat ik dit stukje schrijf, mogen we over enkele dagen weer ballonvaarten uitvoeren. Zijn we er klaar voor? De meeste vergunningen zijn weer geldig. De gemeente Alphen Chaam is op de hoogte gebracht dat ballonvaren weer is toegestaan – daar wachten we nog op de vergunning. Alle piloten zijn current. De OPC’s zijn gedaan. Met het Operations Manual zijn we al op pagina 27; IL&T vindt het te complex, het moet meer praktijkgericht worden en gecombineerd met de Flight Manuals. De declaratie is besproken met IL&T. De Safety Management cursus is afgerond. We hebben voldoende vaarten en uren gemaakt in de afgelopen 180 dagen. De leeftijdsdiscriminatie van 70+ voor piloten is nog steeds niet gepasseerd. De crew is current en heeft een cursus gevolgd. EHBO is verlengd. Ook de ARC’s zijn verlengd of vernieuwd. Uitgedroogde O-ringen en squareseals zijn vervangen. Branders zijn gesmeerd. De auto’s zijn gekeurd en schoon, en net als de manden en de aanhangers gedesinfecteerd. Handschoentjes liggen klaar; drie verschillende maten voor de zekerheid. Vaccins zijn geprikt. De mondkapjes zijn gewassen. De gezondheidschecks zijn gedaan. De schoenen zijn gepoetst. De meeste piloten en crew die corona hadden zijn hersteld – maar helaas nog niet allemaal. De mentale weerbaarheid is hersteld. De psychische druk is op een aanvaardbaar minimum gebracht. De TVL is binnen en de belastingen zijn betaald. Enkele collega’s zijn failliet of gestopt. Staat de champagne koud? Is het weer oké? Hebben de boeren de velden al gemaaid? Dragen de koeien al mondkapjes? Staan wij nog steeds buitenspel, of staat Covid al buitenspel? Ballonvaren: het zal je vak maar wezen! AD H A A R H U I S
column
AD’S BALLON BESOGNES
15
ballonvaren 16
OVER WIND GESPROKEN
De impact van windmolens op een luchtballon T E KS T E N BE E LD PETER S M ITS
WEBSITES EN APPARATUUR KUNNEN ONS STEEDS BETER VERTELLEN WAT HET WEER WAS, IS EN ZAL ZIJN. EN DE MODERNE TIJD BRENGT ONS NOG MEER, NAMELIJK GROENE ENERGIE. DIE ENERGIE KRIJG JE NIET ZOMAAR, DAAR MOET JE WEL WAT VOOR DOEN! DAAROM WORDEN ER MASSAAL ZONNEPANELEN EN WINDMOLENS GEPLAATST. IN DIT ARTIKEL AANDACHT VOOR DE INVLOED VAN WINDMOLENS OP LUCHTBALLONNEN.
wind tegen de windmolen en rotor aanbotst. Ballonvaarders
Windmolens zijn grote ‘lelijke’ dingen en zelfs een voorstan-
dat achter een vliegtuig ontstaat.
der van groene energie zal beamen dat ze onze leefomgeving
Om te bepalen wat Vortex en Wake in deze context voor
bederven qua zicht en geluid. Voor windmolens geldt boven-
ballonvaarders betekent, heb ik diverse onderzoeken geraad-
dien hetzelfde als voor velden met zonnepanelen: ze nemen
pleegd. Er zijn in de loop van de jaren veel windmolenstudies
veel ruimte in beslag.
uitgevoerd, vaak windsnelheid- en locatie georiënteerd. Eén
houden niet van turbulentie, dus vóór een windmolen door varen of landen is niet verstandig. Dan maar over de windmolen heen varen. Welk gevaar loert er dan op ons? Wanneer je op een hoogte van 800ft vaart, bevind je je op dezelfde hoogte als de top van de wieken van de windmolen. We krijgen tijdens en na het overvaren te maken met de Vortex (wervelwind) en de Wake Turbulence (zog), min of meer zoals
van die studies is uitgevoerd door TNO. Zij hebben onderzocht
Wat doet een windmolen met onze ballon?
wat er gebeurt wanneer je met een helikopter achter een
Een ‘gemiddelde’ windmolen heeft een ashoogte van 123
windmolen doorvliegt. Ik heb helaas geen onderzoek kunnen
meter en rotordiameter van 136 meter. De wieken tikken op
vinden specifiek over luchtballonnen en windmolens.
het hoogste punt de 200 meter aan. De nieuwste windmolens reiken zelfs al tot 248m / 814 voet en ze worden alsmaar
Doordat de wieken de wind als het ware meenemen in hun
hoger. Harde wind is fijn voor de windmolens maar niet voor
rotatie, wordt de wind direct achter de wieken zeer turbulent.
luchtballonnen. In onderstaande analyse ga ik uit van wind-
De Vortex-wervelwind die ontstaat zal trachten de ballon in
snelheden die voor ballonvaarders nog acceptabel zijn; zo’n
haar vorm mee te zuigen. De windkracht en het gewicht van
15kts windsterkte op 600 voet hoogte. Verder betreft het een
de ballon bepalen vervolgens hoe ernstig de situatie wordt.
situatie in een vlak landschap. Stel u vaart richting een groot vliegveld en de toren geeft u
Horizontale afstand
tegen alle verwachtingen in toestemming om er te landen:
Vóór de windmolen ontstaat aerodynamische turbulentie (in
‘You are number two behind the landing 747’. Zou u de ballon
de ‘Induction Region’); een opeenhoping van wind omdat de
daadwerkelijk landen direct na die 747? “Nee natuurlijk niet”
Praktijkvoorbeeld Op een zondagavond wordt een vaart gemaakt vanaf EHSE, met een zuidzuidoostelijke wind. De ballon wordt in noordelijke richting naar het Hollands Diep gedirigeerd. Na passage van deze rivier blijkt dat er weinig landingsmogelijkheden beschikbaar zijn. Om die reden wordt besloten om direct achter de windturbines bij Numansdorp te landen. Bij het op geringe hoogte overvaren van de windturbine wordt turbulentie opgemerkt. Echt heftige turbulentie wordt op een paar honderd meter voorbij de windturbine ondervonden, waarbij de ballon zelfs wordt voortgestuwd en de envelop aan de loef- en lijzijde wordt ingedeukt; aan de loefzijde vanwege de door de windturbine veroorzaakte turbulentie, aan de lijzijde vanwege de weerstand van de ballon. Een ballon in de buurt van windturbines landen blijkt een bijzondere uitdaging.
zult u zeggen, “dat is veel te gevaarlijk door de turbulentie”.
meter hoogte is de overvaarhoogte dus 200 meter + 50% =
De onstabiele wervelende wind achter het vliegtuig (de Wake
300 meter.
Turbulence) maakt landen nagenoeg onmogelijk. Dit hypothetische geval komt echter dicht in de buurt van wat er achter
Conclusie
een windmolen gebeurt. De ‘Wake Turbulence’ is daar tot op
Windmolens veroorzaken veel turbulentie. Hoe hoger de
honderden meters achter de molen(s) merkbaar. Hoe harder de
molen en hoe harder de wind, des te heviger de turbulentie
wind des te groter dit onstabiele gebied wordt.
en des te verder deze reikt. Een gemiddelde vuistregel in een vlak landschap met 15 kt wind op zo’n 600 voet hoogte is:
Op de afbeeldingen zie je de Wake Turbulentie achter een windmolen. De zogenaamde ‘near-wake’ regio beheerst een gebied van ongeveer 2 tot 4 maal de rotor diameter. Bij een
• Vaarhoogte min. 300 voet/100 meter boven de molen (1000 voet/300 meter AGL) • Landen min. 1500 meter achter een windmolen
grote windmolen met een rotor diameter van 150 meter betreft het gebied dus 2 tot 4 x 150 meter = 300 tot 600
Tenslotte
meter achter de molen. Het far-wake gebied is turbulent maar
Mijn bevindingen zijn gebaseerd op desk research en het
rustiger. De Vortex heeft daar minder invloed. Dit far-wake
bovenstaande is geen wetenschap en geen voorschrift. Ik
gebied is ongeveer 6 maal de rotor diameter. Daarmee ontstaat
heb geprobeerd om gegevens die bekend zijn uit bestaande
er een onstabiel gebied van 6 x 150 meter = 900 meter ach-
onderzoeken, die voor andere doeleinden zijn verzameld, te
ter het near-wake gebied, dus in totaal 300-600 + 900 = tot
vertalen naar de ballonvaart. Het is vooral bedoeld als een
1200-1500 meter achter de molen.
waarschuwing, dat de impact van windmolens op de ballonvaart veel verder reikt dan het ‘obstakel’ zelf. Idealiter voert
Verticale afstand
een organisatie als TNO een test uit met schaalmodellen,
We weten nu wanneer we de landing veilig kunnen inzetten.
zodat we kunnen zien wat de daadwerkelijke impact is van
Maar er is nog een laatste uitdaging, de veilige overvaarhoog-
een windmolen en van windmolenparken op luchtballonnen.
te. De rotor veroorzaakt namelijk niet alleen turbulentie achter
Wellicht valt het mee, maar mogelijk ook behoorlijk tegen.
de windmolen, maar de wind wordt ook ‘omhoog gegooid’.
Voor vragen en reacties op dit artikel kunt u contact met mij
Ook deze parameter heb ik uit diverse windstudies kunnen
opnemen via peter@yps.be.
achterhalen, daar is het getal van 50% van de tophoogte van de wieken terug te vinden. Bij een windmolen van totaal 200 Belangrijkste bronnen: https://link.springer.com/content/pdf/10.1007/s10546019-00473-0.pdf https://reports.nlr.nl/bitstream/handle/10921/1495/ TP-2019-082.pdf?sequence=1&isAllowed=y
17
SCHOETERSSTIJN Gedreven door de wind ... #favoritepicture #ballooning #cycling #windmolen #time4fun #luchtballon #ballonstof
BALLOONINGISFUN
BALLONVAARTEN_NICK_VERMEULEN
Playing hide and seek with de PH-RDA #ballonvaren #ballonvaart #ballooningisfun #goodmorning #morningflight #ballonstof
The perfect landing spot #ballonvaart #ballonstof #diksmuide
# Ballon BALLOONINGNOORD
FLYTHESKYWITHUS
JACK.BREKELMANS
Head in the clouds! A wonderfull adventure. And more good news! 5 June balloon season will start!! #clouds #Ballooning #ballonstof
hat Friday feeling... . Tag someone you would fly with! #balloons #ballooning #ballonstof #hotairballoon #travel #instatravel
#hotairballoon vanavond boven #oisterwijk #ballonstof #luchtballon
#BALLONSTOF De mooiste ballonfoto’s op social media Plaats je ballonfoto’s met de ballonstof-tag op social media. Op deze pagina’s plaatsen we een mooie selectie. Dank aan de fotografen te velde!
BALLONNETJEVAREN
ARNELIPS
De fotoreportage van onze vaart met de groepvanhout ballon op 28 mei. #groepvanhout #ballonstof #ballonvaren #yveslannoyballooning
Early morningflight #sunrise #canonphotography #ballonteamlips #ballonstof
DEWAAL_BALLOONING
OPZNKOP86
QUALIMANDJARO_BALLOONTEAM
Up up we go ! #ballonstof #sun #hotairballoon #fun #air #balloons #sintniklaas
De mooie avonden als vanavond komen er weer aan, hopelijk mogen er snel weer meer mensen #meeomhoog #ballonstof
Vanavond vaarden we vanuit de thuisbasis van onze sponsor om na een uurtje te landen in Laarne. Alweer een pracht ervaring voor onze passagiers.
HANS VAN HOESEL
LUCHTBALLONNEN
RINSE_88
Rowan Schuurmans controleert de karabiners #ballonstof #ballonvaren
#backinthedays #ballooning #ballonvaarten #sunnyday #luchtballon #hotairballoon #ballonstof
Morningflight #ballonvaren #balloonflight #ballonvaart #balloonteam #crew #pilot #piloot #pilotlife #ballonstof
FLYINGSWOLFS
LUCHTSPORTERS
SAMGOEMAN
Hopelijk kan de natuur snel terug groeien ! Zo een prachtig stukje natuur om ook over te vliegen
foto Coen van den Heuvel #sharethethrill #luchtballonvaart #ballonvaart #ballonvaren #hotairballoon #balloons #ballooning #ballonstof
#forest #hotairballooning #hotair #ballonstof #nature# bluesky #balloon #pilot #pilotlife #enjoyingthegoodlife #insta360 #onex2 #360world
nstof
#militairdomein #heidebrand #ballonstof
STAY SAFE
BE OPTIMISTIC Whatever happens, ballooning will always be the greatest sport in the Universe
BELGIUM Cameron Balloons Belgium is part of Atlantic Ballooning BVBA.
Office: 09 356 64 84
Mobile: 0478 20 75 90
Office: Palingstraat 87, B-9070 Destelbergen
koen@cameronballoons.be
Workshop: Schaessestraat 15A, unit 15, B-9070 Destelbergen
Over RMZ’s, TMZ’s, ATZ, TFZ’s en andere gebieden D O O R SE B E KR U I JE R
luchtruim
KRUIPDOOR-SLUIPDOOR DOOR HET LUCHTRUIM
21
HET LUCHTRUIM - OF WAT ER VOOR DE GENERAL AVIATION (GA) NOG VAN OVER IS SLINKT IEDER JAAR VERDER EN HET GEVOLG IS DAT DE AIRPACE INFRINGEMENTS TOENEMEN. HET LUCHTRUIM WORDT ZO LANGZAMERHAND VOOR DE GA EEN KRUIPDOORSLUIPDOOR VERHAAL EN DAT VEREIST EEN BEHOORLIJKE CONCENTRATIE GEDURENDE DE VAART, NAAST UITERAARD EEN GEDEGEN VOORBEREIDING. EVEN DE BALLON OPBOUWEN, INSTAPPEN EN WE ZIEN WEL WAAR WE HEEN GAAN, HET KAN NIET MEER. ONDERWEG PASSEERT ER EEN SCALA AAN VERSCHILLENDE LUCHTRUIMGEBIEDEN DE REVUE, MET IEDER HUN EIGEN REGELS. DIT ARTIKEL BEHANDELT DE BELANGRIJKSTE ‘SPECIALE GEBIEDEN’ EN BEPERKT ZICH TOT HET NEDERLANDSE LUCHTRUIM EN DE NEDERLANDSE AIP REGELS. ICAO-kaart, pure chaos De voorbereidingen voor een ballonvaart beginnen met het
Buiten genoemde tijden en op za-, zo- en feestdagen gaat de
bestuderen van de luchtvaartmeteo en het vaargebied, inclu-
ondergrens omhoog en deze verschilt dan per TMZ. De onder-
sief activiteiten en restricties zoals gemeld door de NOTAM’s.
grens van TMZ A wordt dan bijvoorbeeld FL55, maar voor de
De laatste jaren komen er steeds meer speciale gebieden/
Eelde en Maastricht TMZ wordt de ondergrens dan 1500ft
restricties bij. We kennen de RMZ, de TMZ, een ATZ, maar heb
AMSL. Overigens, heb je een goedwerkende transponder aan
je wel eens gehoord van een TGB, een CBA of een TFZ? We
boord, dan moet deze altijd worden geactiveerd, ook buiten
kunnen er als ballonvaarder iedere vaart mee te maken krijgen,
een TMZ; maar weer niet in een TFZ gebied, zie hieronder. De
terwijl de ICAO-kaart helaas niet anders te kwalificeren is dan
afgebeelde kaart uit de AIP met daarop de TMZ gebieden kun
chaotisch en onoverzichtelijk. Opeengestapelde gebieden met
je vinden op https://www.lvnl.nl/eaip/2019-10-24-AIRAC/html/
verschillende horizontale en verticale begrenzingen, verschil-
index-en-GB.html - ga naar ENR 6 EN ROUTE CHARTS.
lende tijden van gebruik en met breed scala aan uiteenlopende do’s en don’ts. Daarom biedt dit artikel een korte opfrisser
TFZ: Transponder Free Zone
van de speciale gebieden en de huidige regels rondom deze
Rondom enkele vliegvelden zijn permanente TFZ’s door de
gebieden – die overigens zomaar weer kunnen veranderen,
overheid ingesteld, allemaal rond zweefvlieg gebieden. In
zoals met de ATZ’s het geval was. De digitale ICAO kaart is
de regeling luchtverkeersdienstverlening is dit opgenomen
daarbij erg handig omdat deze per definitie actueel is en je
in artikel 9 1e lid onder b, zie https://wetten.overheid.nl/
er gemakkelijk kunt inzoomen op je vaargebied, zie https://
BWBR0009899/2018-07-01#Bijlage4. Hier vind je de perma-
vfrchart.lvnl.nl/.
nente TFZ’s en een omschrijving van de grenzen ervan. Het betreft Ameland, Hilversum (2x), Hoogeveen, Lemelerveld,
TMZ: Transponder Mandatory Zone
Terlet, Twente, Soesterberg, Venlo, Valkenburg (ATZ en zweef-
Bijna het gehele Nederlandse luchtruim boven de 1200 ft
vlieggebied), Hoek van Holland en Castricum. Met name het
is tijdens werkdagen/kantooruren een TMZ. Een TMZ is in
gebied Terlet is groot.
principe actief van maandag t/m vrijdag tijdens kantooruren (09:00-17:00) en heeft een ondergrens op 1200 ft AMSL. In
TGB: Tijdelijk Gebied met Beperkingen
een TMZ mag je alleen varen met een werkende Mode-S SSR-
Dit zijn meestal ontheffingen of voor evenementen. De KNVVL
transponder aan boord (SSR=Secondary Surveillance Radar).
houdt een actuele lijst bij op https://www.knvvl.nl/evenemen-
Omdat we tijdens de zomer meestal buiten kantooruren varen,
ten/beschikkingen. De TGB’s worden bovendien aangekondigd
hebben we er niet altijd mee te maken.
met een NOTAM.
luchtruim 22
roepnaam, het luchtvaartuigtype, de positie, het vliegniveau, de vluchtvoornemens en andere door de bevoegde autoriteit voorgeschreven informatie.
RMZ: Radio Mandatory Zone
In Nederland is het vrijwel altijd zo dat als een CTR niet actief
Sinds 2018 kennen we in Nederland ook RMZ-gebieden. Een
is, deze verandert in een RMZ. Je mag een RMZ binnenvaren
RMZ is een gebied waarbinnen het meenemen en gebruiken
na toestemming van de toren of van Dutch Mil, zie ook AIC-A
van radioapparatuur verplicht is. Binnen deze gebieden geldt
03/2018. Een RMZ die niet actief is neemt het gebied de
een uitluister- en oproep-verplichting voor de piloot.
luchtruimklasse aan van het omliggend luchtruim (bijna overal
De meeste RMZ’s zijn gelijk aan de CTR’s en ze zijn actief als de
klasse E).
CTR niet actief is. De uitzonderingen zijn de velden waar geen CTR is, zoals Budel, Teuge, Twente en het Noordzee gebied.
Bijvoorbeeld: vliegveld Leeuwarden ligt in Nieuw Milligen
Waarbij is opgemerkt dat de RMZ van Teuge alleen actief is
TMA A. Het luchtruim waar de CTR in ligt is G tot 1500 ft en
buiten UDP uren en dat het Noordzee gebied voor ons niet
E vanaf 1500 ft. Wanneer de basis niet actief is, dan wordt
echt een vaargebied is.
de CTR tot 1500 ft luchtruim G en boven 1500 ft luchtruim E.
Alvorens een RMZ binnen te varen brengt de piloot op het
Wil je de CTR binnenvaren dan moet je toestemming vragen
gepaste communicatiekanaal een eerste oproep tot stand, met
aan de toren van Leeuwarden op 120.705 MHz. Wanneer de
vermelding van de aanduiding van het opgeroepen station, de
CTR niet actief is, dan is meestal de toren niet bezet en dan
luchtruim 23
moet je aan Dutch Mil Info 132.350 MHz melden dat je de CTR
wellicht met radiocontact toestemming krijgen om toch door
in gaat varen. Het is dan een actieve RMZ en voordat je deze
het gebied te varen.
mag binnenvaren of doorkruisen dient dit te worden gemeld aan Dutch Mil information, er hoeft dan geen toestemming te
Er is wel wat veranderd sinds 2019. Alle militaire ATZ’s zijn
worden gevraagd.
toen komen te vervallen en Lelystad is erbij gekomen.
In de AIP kun je nakijken wat de regels voor een bepaalde RMZ
We hebben nu nog de volgende ATZ’s: Lelystad A en B, Budel
zijn, bijvoorbeeld de RMZ van Teuge is alleen actief buiten UDP
A en B, Schinveld, Teuge, Twente, Valkenburg en Veendam.
- dus buiten de daglichtperiodes - hetgeen betekent dat we als
Waarbij opgemerkt dat de ATZ van Teuge alleen actief is bui-
ballonvaarder daar weinig mee te maken krijgen.
ten UDP uren. De ondergrens van een ATZ is meestal de grond, maar de bovengrens varieert van 600 ft bij Budel B tot wel
ATZ: Aerodrome Traffic Zone
3500 ft bij Lelystad B. ATZs kunnen qua afmetingen verschillen
Een ATZ is aangewezen rondom een luchthaven, om het
en vrij grillig van vorm zijn. Kijk verder op: https://wetten.over-
lokale luchthavenverkeer te beschermen. Conform de SERA-
heid.nl/BWBR0009899/2018-07-01#Artikel7.
verordening heeft een ATZ de status van een ‘Awareness Area’; je moet er extra uitkijken, bijvoorbeeld voor zweef-
SRZ: Special Rule Zone
vliegtuigen die starten of een circuit vliegen. De meeste ATZ’s
Dit is een soortgelijk gebied als een ATZ, maar kan ingesteld
geven een dringend advies om eruit weg te blijven (vooral van-
zijn voor schermvliegen. Ze komen momenteel niet voor in
wege zweefvliegen), maar als er geen activiteiten zijn kun je
Nederland.
luchtruim 24
de bevoegde autoriteiten zijn gemachtigd om te opereren onder
EHP-EHR-EHD: Verboden-Beperkt-Gevaarlijk Gebied
de minimumhoogte, zoals gedefinieerd in SERA.3105. Deze
EH staat als bekend voor ‘Nederland’, en deze gebieden zijn
ENR 6-5.2 (de militaire gebieden staan vermeld in ENR 5.2).
genummerd en staan op de ICAO-kaart vermeld.
- Laagvlieggebieden. De civiele laagvlieg gebieden liggen
- Prohibited Areas (EHPxx) zijn gebieden waar niet gevaren mag worden, zoals bij Koninklijke paleizen. - Restricted Areas (EHRxx) zijn gebieden waarvoor beperkin-
civiele en militaire laagvlieggebieden zijn afgebeeld op kaart
bij Deventer, in de Flevopolder, bij Gouda en in NoordGroningen. De militaire laagvlieggebieden zijn vrijwel uitsluitend bestemd voor helikoptertrainingen tijdens werkdagen, al
gen gelden, meestal wegens militaire activiteiten. In de AIP
dan niet tijdens de UDP uren. Het zijn veel gebieden, waarvan
kun je lezen wanneer ze actief zijn en of ze door NOTAM
sommigen erg groot zijn, hetgeen betekent dat we er als bal-
geactiveerd worden. Zo liggen er bij ’t Harde/Oldenbroek
lonvaarder goed rekening mee dienen te houden, want de
de EHR3, EHR3A en EHR3B. Dit is een militair schietgebied
activiteiten worden niet aangekondigd en kunnen als gezegd
en het is weliswaar drie keer hetzelfde gebied, maar ze
dus ook plaatsvinden tijdens UDP.
liggen bovenop elkaar. Het onderste gebied is voor ons
- Laagvliegroutes: Er zijn twee militaire laagvliegroutes: route
eigenlijk ook een soort EHP gebied, want het is namelijk
10 in het oosten van het land en route VO in Brabant. Deze
een verboden luchtruim voor de burgerluchtvaart. Alle
routes worden alleen gebruikt onder VMC condities, en de
andere EHRs (inclusief 3A en 3B) worden aangekondigd via
laatste alleen tijdens werkdagen, maar wel vanaf 7 uur UTC.
een NOTAM.
Bij route 10 staan geen tijden vermeld, dus deze kan ook in
- Danger Areas (EHDxx) zijn gebieden waar bijvoorbeeld
het weekend gebruikt worden.
geschoten kan worden. Of je daar mag varen en onder welke voorwaarden staat ook in de AIP (http://www.ais-
Buiten de aangewezen laagvlieggebieden en -routes, kan laag-
netherlands.nl/aim/2018-09-27-AIRAC/html/index-en-GB.
vliegen ook plaatsvinden onder 500 ft AGL / AMSL door lucht-
html). De meeste EHD gebieden bevinden zich tussen
vaartuigen van de Staatspolitie en door militaire luchtvaartuigen
FL055 en FL660. De lager geleden EHDs (MSL tot FL055)
in verband met oefeningen van de Nederlandse krijgsmacht, en
worden geactiveerd per NOTAM.
boven watergebieden door helikopters.
EHTRA en EHTSA: Temporary Reserved Area en Temporary Segregated Area
Gevoelige Gebieden
Ook deze gebieden zijn genummerd en staan op de ICAO-
is de afgelopen jaren geheel bijgewerkt door het VMS-team. De
kaart vermeld.
website geeft een goed overzicht van overige zaken in je vaar-
- Temporary Reserved Airspace (EHTRA) zijn gebieden voor
gebied waar je rekening mee mag/moet houden. De kaart kun
Deze website is een initiatief van een aantal ballonvaarders en
testvluchten en militaire oefeningen. Wanneer een EHTRA
je vinden op http://www.gevoeligegebieden.nl/ en je kunt er
actief is wordt dat per NOTAM gemeld. Burgerluchtvaart is
inzoomen op je vaargebied en een gebied aanklikken voor meer
er dan verboden.
informatie.
- Temporary Segrageted Area (EHTSA) betreft luchtruimte met vastgestelde begrenzingen, waarvoor reserveren van het
Natura 2000 Gebieden
luchtruimte is vereist, voor het exclusief gebruik door spe-
Deze natuurgebieden zijn te vinden op de PDOK website:
cifieke gebruikers gedurende een vastgestelde tijdsperiode.
https://www.pdok.nl/viewer/. Bij deze website is er geen lucht-
Wanneer een EHTSA actief is wordt dat per NOTAM gemeld.
vaart informatie en de onderliggende topografie verdwijnt
Voor de burgerluchtvaart is het gebied dan verboden.
bij de Natura-2000 gebieden. Maar het is mogelijk om in te zoomen naar je vaargebied. Met name de Veluwe is een groot
CBA: Cross Border Area
gebied. Landen in deze gebieden is niet toegestaan en de mini-
Een EHTSA gebied is een gebied dat is vastgesteld over de
male vaarhoogte is 1000ft AMSL.
international grenzen heen, voor specifieke operationele vereisten. Er is momenteel één CBA met een viertal onderverdelin-
Lelystad Airport
gen actief, EUCSEA1, 1Z, 1L en 1LZ. Deze gebieden liggen alle
Met de komst van LA (Lelystad Airport) is het luchtruim gewij-
tussen FL055 en FL660 en worden per NOTAM geactiveerd.
zigd. Ballonvaarders zijn een groot stuk luchtruim kwijtgeraakt. Op de kaarten gemaakt door Nico Bijl kun je zien hoe hoog je
Andere Permanente Gevaarlijke Gebieden
nu in de buurt van Lelystad mag varen.
Permanent Gevaarlijke Gebieden betreffen laagvlieggebieden en -routes in de Amsterdam FIR. Deze worden uitsluitend toe-
NOTAMs
gewezen aan bepaalde militaire en/of civiele partijen die door
Het mag duidelijk zijn dat het bekijken van de NOTAM’s belang-
bufferzones, UTA’s, CTA’s, TMA’s, CTR’s, HTZ’s, HMR’s luchthavens,
Notam’s kun je o.a. vinden op https://notaminfo.com/
vliegvelden, landingsgebieden die af en toe gebruikt worden,
netherlandsmap. Deze website geeft de actuele NOTAM’s
vogelgebieden, etcetera. Dit is allemaal te vinden in de AIP onder
voor de Benelux en je kunt hier ook andere Europese lan-
ENR 5 en 6. Happy landings!
den kiezen. Je kunt inzoomen naar het gebied van je vaart en klikken op een cirkel om de NOTAM te lezen. Op deze
Bronnen / meer informatie
kaarten staan ook waarschuwingen, TRA’s en obstakels
• https://www.knvvl.nl/nieuws/opvallende-meldingen-abl-
vermeld.
maart-2021 • https://www.zweefvliegopleiding.nl/index.php/1-7-regelge-
Tenslotte Naast het bovenstaande hebben we nog te maken met gasstations die soms afblazen, lichtbundels en lazers,
ving-en-luchtruimtestructuur • https://wetten.overheid.nl/BWBR0009899/2018-0701#Bijlage4
gebieden met weerballonnen, zweefvlieggebieden, para-
• https://www.knvvl.nl/evenementen/beschikkingen
chute en paragliding gebieden, modelvlieggebieden,
• https://www.lvnl.nl/eaip/2021-05-06-AIRAC/html/index-en-GB. html
NIEUW: EASA-PROOF LOGBOEK KNVVL / KBBF Bestaande logboeken zijn qua layout en inhoud vaak niet optimaal voor registratie van alle EASA-vereisten. De KNVvL en KBBF hebben daarom een nieuw logboek ontwikkeld, dat het eenvoudig maakt om de EASA-vereisten op te volgen en te registreren. Het logboek biedt plaats voor registratie van 500 vaarten van je privileges en ratings, medische verklaringen, recentheidseisen, checks, instructies en (bedrijfs-)trainingen en -cursussen. Prijs: 22 euro excl. verzendkosten. Bestellen: KNVvL-leden via de KNVvL-webshop; KBBF-leden via de website www.balloonfederation.be of info@balloonfederation.be.
luchtruim
rijk (en verplicht) is voor de planning van een ballonvaart.
25
ballonstof 26
THE QUICKEST WAY TO BE IN THE SKY BALLOON FLIGHT PLANNING SOFTWARE
New in 2021 ONZE 6 PIJLERS • QUICK SETUP • STRATEGIC PLANNING • QUICK RESERVATION • FLIGHT PLANNING • CHECK-IN • ANALYTICS
AL VANAF
30€ / maand
MOBILE WEB APP VOOR PASSAGIERS • Passagiers kunnen online namen en gewichten ingeven • Geef duidelijke instructies en een link naar Google Maps voor het bereiken van het opstijgterrein • Geef online toegang tot je vluchtkalender voor het eenvoudig (her-)plannen van een vlucht
GRATIS PROEF
HTTPS://QUICKRELEASE.AERO
regelgeving 27
HET LOGBOEK Hoe vul je het correct in? D O O R E RI K BOS M A N E N L U C VAN GEYTE
HET LOGBOEK IS EEN OFFICIEEL DOCUMENT, WAARIN DE PRAKTIJKERVARING VAN DE (LEERLING-)PILOOT WORDT VASTGELEGD. HET SPEELT EEN BELANGRIJKE ROL BIJ HET VASTSTELLEN VAN DE VEREISTEN VOOR HET BEHOUDEN VAN JE BEVOEGDHEID. OOK IS HET LOGBOEK ONONTBEERLIJK BIJ HET CONTROLEREN OF EEN LEERLING-PILOOT AAN DE EXAMENEISEN VOLDOET. Sinds EASA speelt het logboek – met de invoering van part FCL
zicht van een erkende en bevoegde FI. Bij iedere lesvaart komt
(Flight Crew Licences) – een belangrijkere rol dan ooit. Het is
de handtekening van de instructeur te staan. Je tekent als PUT
de taak en verantwoordelijkheid van de individuele ballonvaar-
dus niet zelf af.
der om op ieder moment aan te kunnen tonen dat hij/zij aan de verlengingseisen voldoet. En dat gebeurt aan de hand van
Een ballonvaarder die wil upgraden naar een hogere groep,
het logboek. Je laat daarin zien dat je op de juiste momenten
schrijft de les- en trainingsvaarten die zijn uitgevoerd onder
voldoende uren en vaarten gemaakt hebt op de te verlengen
toezicht van een erkende FI ook als PUT. Ook hierbij zet de
groep, en dat een bevoegd instructeur resp. examinator de
instructeur zijn handtekening.
noodzakelijke trainingsvaart(en) of profchecks heeft afgenomen. Buiten de registratie en het type ballon dien je o.a. ook
Controleer altijd bij je FI of hij/zij op het moment van instructie
duidelijk de groep aan te geven (A t/m D).
bevoegd is. Het komt in de praktijk voor dat een FI vergeten is zijn FI-bevoegdheid of zijn gewone bevoegdheid te verlengen.
Houders van een BPL en piloten in opleiding zijn aldus ver-
Ook moet de instructeur over een geldig medical beschikken.
plicht tot het bijhouden van een betrouwbare registratie van de uitgevoerde vaarten en trainingen zoals vastgelegd in EASA
Soms komt het voor dat leerlingen als ‘sluitpost’ worden mee-
Part BFCL.050 ‘Recording of flight time’. Elke logboeknotering
genomen door een FI, die op dat moment een passagiersvaart
dient zo snel mogelijk als praktisch haalbaar is, direct na de
uitvoert (of door de leerling laat uitvoeren), eventueel op een
vaart of de training, te worden afgerond. Bij het uitvoeren van
grote ballon. Een dergelijke vaart is geen officiële lesvaart, en
ballonvaarten dien je de logboekgegevens bij je te hebben,
mag dus niet door de PUT in diens logboek als lesvaart ver-
om te kunnen aantonen dat je voldoet aan de eisen en regels
meld worden, hoe interessant of opwindend die les ook is!
als gesteld in Part BFCL.045 ‘Obligation to carry and present documents’.
Solovaart Als je als leerling-piloot je eerste solovaart maakt, mag je je
Lesvaarten
logboek voor het eerst als Pilot In Command (PIC), ook wel P1
Als leerling-piloot, ook wel Pilot Under Training (PUT)
genoemd, invullen en aftekenen. Daarbij is het belangrijk dat
genoemd, schrijf je alle vaarten in je logboek die je gemaakt
ook de begeleidende FI een handtekening bij deze vaart in het
hebt op een ballon van de A-categorie (Groep A), onder toe-
logboek plaatst.
ballonstof 28
PIC
Digitaal?
Als gebrevetteerd piloot schrijf en onderteken je je ballon-
Mag een logboek ook in digitale vorm worden bijgehouden?
vaarten altijd als PIC of P1. Als je eens met een collega samen
Ja, dat mag. Het is ook wel gemakkelijk om in bijvoorbeeld
vaart, spreek dan af wie P1/PIC (gezagvoerder) is en wie P2 is.
Excel je logboek bij te houden. Het moet echter wel in een for-
Wanneer je als gebrevetteerd piloot je trainingsvaart aflegt,
mat zijn dat geprint en afgetekend kan worden. De geprinte,
ben jij zelf P1 maar moet ook de instructeur zijn handtekening
getekende versie moet echter t.a.t. direct beschikbaar zijn op
bij deze vaart in het logboek plaatsen. Een uitzondering daar-
momenten dat daar behoefte aan is (controle, handhaving,
op is de situatie waarin je bevoegdheid al verlopen is, en je de
verzekering).
trainingsvaart voor een hernieuwde afgifte maakt. In dat geval tekent de FI als PIC en vul je je eigen rol als PUT in. Je hoeft
Tenslotte
dan zelf geen handtekening te zetten.
We sluiten het artikel af met enkele praktische zaken die handig zijn om te weten bij het invullen van je logboek:
Instructeurs
- PIC-vaarten: Houders van een brevet mogen enkel de uren
Een instructeur heeft een bijzondere rol in het kader van het
(vaartijd) schrijven als gezagvoerder of PIC (P1) die zij zelf
gebruik van logboeken. Een leerling mag veronderstellen dat
als PIC hebben gevaren. De kandidaten voor een BPL en de
de instructeur precies weet hoe een logboek ingevuld moet
houders van een BPL mogen tevens de uren onder supervi-
worden. Instructeurs dienen PUTs niet alleen te leren hoe ze
sie van een FI (of FE) als PIC bijschrijven. Dit geld ook voor
moet ballonvaren - maar ook hoe het logboek moet worden
examenvaarten en solo-vaartijd onder supervisie (bij een
ingevuld. De instructeur dient in het logboek van de leerling
solovaart onder supervisie tekent de FI mee af). FI’s mogen
(en in zijn/haar eigen logboek) zo duidelijk mogelijk de actie
de tijd die zij instructie geven schrijven als PIC en FE’s
als FI te beschrijven, en zet een handtekening erbij.
mogen de tijd die zij examineren schrijven als PIC.
Het eigen logboek gebruikt de instructeur als documentatie
- Vaartijd. Dit is de tijd dat de ballon in de lucht is geduren-
voor de verlengingseisen als FI en de leerling kan aan de hand
de een vaart. Deze wordt gerekend vanaf het moment dat
van het logboek laten zien dat aan de exameneisen is voldaan.
de mand de grond verlaat, tot het moment dat de mand de grond raakt aan het einde van de vaart.
Een logboek is geen dagboek
- Instructietijd. Dit is de optelsom van alle geschreven
Ervaring met examenkandidaten en met ballonvaarders die
instructietijd die de kandidaat heeft ontvangen voor het
een trainingsvaart of profcheck afleggen, leert dat er ballon-
halen van een brevet, rating of certificaat. Deze tijd kan
vaarders zijn die hun logboek (ook) als een vorm van docu-
enkel worden geschreven indien deze instructie is gegeven
mentatie zien, om alles wat ze op ballonvaartgebied hebben meegemaakt vast te leggen. En dat is wat merkwaardig - je
door een daarvoor bevoegde FI. - Start- en landingstijden. Deze dienen te worden
gaat immers ook geen reisverslag van je stedentripje naar
genoteerd in UTC of lokale tijd. Indien UTC-tijden worden
Berlijn in je paspoort schrijven. Sterker nog, dat mag niet eens.
geschreven dient de letter Z te worden toegevoegd (‘18:00
En zo is het ook niet toegestaan om niet-relevante gegevens
Z’)
zoals vaarten die je niet als (leerling-)piloot maar als passagier hebt meegemaakt, of een half uurtje nachtfakkelen tijdens een event, in je logboek te schrijven.
Op zoek naar een veilige landingsplaats voor al je verzekeringen? Contacteer ons voor een gratis check up...
BVBA Verdis Verzekeringen, Zandstraat 2, 9170 St-Pauwels Tel: 03 776 76 34 - info@verdis-vanduyse.be – www.verdis-vanduyse.be
Doe de zelfscan
PRIVAAT / RECREATIEF PILOOT
COMMERCIEEL PILOOT
Juiste, nog geldige Medical (LAPL, Klasse-2 of Klasse-1)?1
Commerciële rating?
Juiste, nog geldige Medical (Klasse-2 of Klasse-1)?1
Afgelopen 24 maanden min. 6 uur gevaren en 10 starts en landingen gemaakt?
Afgelopen 24 maanden min. 6 uur gevaren en 10 starts en landingen gemaakt waarvan min. 3 vaarten in de afgelopen 180 dagen? Afgelopen 48 maanden trainingsvaart met een FI(B) gemaakt?
Ontbrekende uren met een FI(B) OF solo onder toezicht van een FI(B) weggevaren?
Proficiency check met een FE(B) gemaakt?
Ontbrekende uren met een FI(B) weggevaren?2
Proficiency check met een FE(B) gemaakt, in de groep waarin ik wil varen?
Afgelopen 24 maanden vaar- en grondtraining, inclusief gebruik van noodprocedures en veiligheidsvoorzieningen gevolgd?
U VOLDOET NIET AAN DE EISEN! Afgelopen 36 maanden training in EHBO en brandbestrijding gevolgd?
Afgelopen 24 maanden proficiency check (OPC of LPC) met FE(B) gemaakt OF een DTO refresher gevolgd incl. vaart met een FI(B) in grootste klasse??
U VOLDOET AAN DE EISEN 1
Voor recreatief varen binnen EASA-landen is een LAPL-Medical voldoende. Buiten EASA is min. een Klasse-2 Medical verplicht. Voor commercieel varen is overal min. Klasse-2 verplicht. Een LAPL-keuring is 60 maanden (<40 jr) of 24 maanden (+40 jr) geldig. Een Klasse-2 keuring is 60 maanden (<40 jr) of 24 maanden (40-50 jr) of 12 maanden (+50 jr) geldig. 2 Indien je de drie vaarten in 180 dagen niet haalt, volstaat één vaart met een FI(B). Onder voorbehoud van fouten en wijzigingen in de regelgeving. Het schema laat alleen de belangrijkste eisen zien. Raadpleeg de officiële regelgeving voor details.
REGELGEVING
HEB IK EEN GELDIG BPL?
29
WEDSTRIJD 30
COPA DEL REY 2021
Van uitstel komt nog geen afstel
ER IS GEEN MOOIERE MANIER OM EEN LAND TE LEREN KENNEN DAN VAN UIT EEN BALLON, TOCH? NU DOET DE KANS ZICH VOOR OM ZUID-SPANJE, ANDALUSIË, DE MEEST SPAANSE STREEK VAN SPANJE, MET TAPAS, TRAJES* EN FLAMENCO, TE LEREN KENNEN. T E KS T : R U T G E R C OU C KE, FOTO: J OAQU IN LOPÉZ
De ‘Copa’ Vanwege de pandemie is de Copa del Rey [de
De ‘Copa’ is de op één na grootste wedstrijd
koningsbeker] uitgesteld, maar nu het Covidstof
in Spanje, slechts voorbijgestreefd door het
begint neer te dalen, is er weer een wedstrijd
Nationaal Kampioenschap.
gepland. Normaal wordt hij in het vroege voorjaar
Er wordt een twintigtal Spaanse deelnemers
gevaren, maar deze versie is in het najaar.
verwacht en de organisatie hoopt dat aantal te
‘s Zomers is het te warm om een goede wedstrijd
kunnen verdubbelen met nog eens twintig
te varen.
buitenlandse piloten. De buitenlandse piloten kunnen geen aanspraak
Verschillende steden
maken op de titel Copa del Rey, die is gereser-
Onder auspiciën van de Real Federación
veerd voor leden van de Spaanse Federatie. Wél
Aeronáutica Española [RFAE], de Spaanse
kunnen de buitenlandse piloten meedingen naar
Luchtvaartfederatie, organiseert het Sevillaanse ballonbedijf
respectievelijk de Copa de Antequera, de Copa de Arcos de la
Globotur samen met de Spaanse luchtmacht de 22e versie van
Frontera en de Copa de Sevilla.
de ‘Copa’.
*Traje = Flamencojurk
De wedstrijd vindt plaats op drie verschillende plaatsen in Andalusië: Antequera [37° 01’ 9.77” N, -4° 33’ 40.43” W], Arcos de la Frontera [36° 45’ 2.70” N, -5° 48’ 38.02” W] en tenslotte de Grande Finale in Sevilla [37° 23’ 20.733” N 5° 59’ 4.052” W]. Althans, dat is nu de planning. De Copa del Rey is een open kampioenschap, dat een over all winnaar zal opleveren en een Spaanse nummer één. Het is op dit moment nog niet duidelijk, of het een publieks–evenement wordt of niet.
Data 28/9 - 30/9
Antequera
1/10
Arcos de la Frontera
2/10 -3/10
Sevilla
Entree fee Voor leden van de Spaanse RFAE
Voor niet leden met een ballon zonder reclame € 350,Voor ballonnen mét reclame
Dat zal afhangen van de ontwikkelingen
Daarvoor wordt geleverd:
rond Covid19, maar zeker is dat er spec-
- hotel accommodatie voor twee personen;
taculaire
- maaltijden voor twee personen;
nen
vaarten verwacht kunworden.
- gratis gas; - kaarten; - en een internationale staf. Voor iedere persoon meer kan apart een prijs afgesproken worden.
BA L L O N N E N BOVE N S E VI L L A D E KA T H E D R A A L - O P T W E E N A D E G R OOT STE TE R W E R E L D - M E T D E GI R A L D A , O OR S P R O NKE L I JK A L S M I N A R E T G E BO U W D
€ 200,-
Meer informatie: Rutger@Coucke.nl
€ 600,-
De eerste ballonopstijging op Curaçao D O O R HAN N A BBE N
OP 18 JUNI 1912 KOOS VOOR HET EERST OP CURAÇAO EEN LUCHTBALLON HET LUCHTRUIM. DE KNVVL VIERDE OP DAT MOMENT WELISWAAR AL HAAR EERSTE LUSTRUM, MAAR WAS BINNEN HET KONINKRIJK NOG NIET ACTIEF IN DE OVERZEESE GEBIEDEN VAN DE CARIBISCHE NEDERLANDEN. DE EERSTE BALLONVAART WERD DAAR GEREALISEERD DOOR EEN AMERIKAAN: ROBERT MASTERSON.
geschiedenis
EEN KORT HISTORISCH VAARTJE
31
Masterson kwam uit een gezin van luchtreizigers. Al op 12-jarige leeftijd maakte hij zijn eerste luchtreis, maar zijn jarenlange ervaring kon niet voorkomen dat hij in Venezuela, na een opstijging vanuit het Hipódrome de El Paraíso in Caracas, met zijn ballon hard in aanraking kwam met het dak van een nabijgelegen woonhuis. Masterson raakte bij de onfortuinlijke landing lichtgewond waarvoor hij naar het St. Elisabeth Gasthuis Willemstad, Curaçao moest. Hij besloot van de nood een deugd te maken door op Curaçao vanuit Pietermaai een ballonopstijging te organiseren waarbij hij, zo luidde zijn aankondiging, zou doorstijgen tot maar liefst 5000 voet waarna hij een heuse parachutesprong vanuit de ballon zou maken! In werkelijk was Masterson voornemens om een pop per parachute richting aarde te sturen.
TOEN AAN H ET BEGIN VAN D E 18 E EEUW D E O MMUURD E STAD WIL L EMSTAD O VERVO L R A A K T E , WERD DE STAD AAN D E O O STKANT UI TGEBREID MET H ET VO O RSTAD JE P I ETERMAAI, GE NOE M D
Primeur Op zondagochtend 16 juni 1912 was het zover. Masterson vulde op het plein voor de parochiekerk onder enorme publieke belangstelling zijn ballon met warme lucht, door gebruik te maken van in petroleum gedrenkte lappen stof. De lancering mislukte echter omdat de ballon scheurde. Masterson wist zijn ballon ter plekke te repareren, en na enkele mislukte vervolgpogingen op zondagmiddag en maandagochtend steeg de ballon op dinsdagochtend 18 juni alsnog op voor een wel zéér korte vaart, die direct na de opstijging alweer eindigde aan de oevers van het naastgelegen Waaigat. Enkele vissersboten die stand-by lagen om de ballon en de ballonvaarder op te pikken hoefden niet in actie te komen: al ploeterend door de Waaigatmodder wist Masterson zijn ballon op het droge te trekken. De aangekondigde parachutesprong was er niet meer van gekomen, maar de eerste bemande vrije ballonvaart op Curaçao was een feit.
NAAR SCH EEP SKAP ITEIN P I ETER D E MEIJ. D E AMERIKAAN RO BERT MASTERSO N KO O S IN 1 9 1 2 HE T PLEIN VÓ Ó R D E P ARO CH IEKERK VAN D E H EIL IGE RO ZENKRANS UIT AL S O P STI JGL O CA T IE VOOR D E EERS TE CURAÇAO SE BAL L O NVAART. HET HU ID I GE WAAI GAT O P CURAÇAO , MET L I NKS O P D E ACH TERGRO ND D E BEID E TO R E NS VA N D E KERK WAAR MASTERSO N O P STEEG.
ballonstof
Comprehensive insurance Cover at an affordable price
32
Your partner for your Aviation-Insurance VFS Heinz Grümmer GmbH is one of the largest Aviation-Insurance-Brokers in Germany with over 40 years experience.
Flugplatz 8, 44319 Dortmund Phone +49 231 927177-0 Fax +49 231 927177-30 info@vfs-gruemmer.de
You enjoy the flight - we provide the protection Please contact Heiko Spilker, Phone: +49 231 92717737, e-mail: h.spilker@vfs-gruemmer.de Udo Kötitz, Phone. +49 231 92717713 , e-mail: u.koetitz@vfs-gruemmer.de
Hoogtemeter aan kalibratie toe? of dient uw transponder of radio getest te worden? Stuur deze dan op naar Service Center Terlet bv en u ontvangt uw instrument binnen 5 werkdagen retour. of op afspraak, dezelfde dag nog klaar.
EASA Approved EASA Part-M, Subpart F – Maintenance Organisation Approval No. NL.MF.3002 EASA Part-M, Subpart G – Continuing Airworthiness Maintenance Organisation (CAMO) Approval No. NL.MG.8002
Service Center Terlet bv Apeldoornseweg 203e 6816SM Arnhem
www.sct-terlet.nl
-
info@sct-terlet.nl
-
+31(0)26 44 31 251
-
Netherlands
Welke kosten mag je doorberekenen aan je passagiers? D O O R K A RE L A BBE N E S
‘RECREATIEF’ OFWEL ‘NIET-COMMERCIEEL’ VAREN BETEKENT DAT ER AAN DE VAART GEEN GELD MAG WORDEN VERDIEND. HET IS UITDRUKKELIJK WEL DE BEDOELING DAT JE MET VRIENDEN EN BEKENDEN EEN BALLONVAART MOET KUNNEN MAKEN, WAARBIJ JE DE KOSTEN SAMEN DEELT. DAAROM MOGEN ALS UITZONDERING DE KOSTEN DIE VERBAND HOUDEN MET DE (RECREATIEVE) VAART DOOR ALLE INZITTENDEN INCL. PILOOT WORDEN GEDEELD (‘COST-SHARE FLIGHT’). DIT IS TOEGESTAAN TOT MAX. VIER PERSONEN (INCL. PILOOT) AAN BOORD. DE KOSTEN HOEVEN NIET IN GELIJKE VERHOUDING TUSSEN DE DEELNEMERS VERDEELD TE WORDEN. Ook instructie- en examenvaarten worden als ‘niet-commer-
and Licensing), Artikel 3 (Air Operations), Lid 2a (Cost-shared
cieel’ beschouwd. Voor dit type vaarten mag een vergoeding
operations) incl. GM1/GM2.
worden gevraagd. Het is niet de bedoeling dat je met een recreatief brevet ‘semi-commercieel’ vrienden en bekenden
Samenvattend cost sharing
meeneemt. Er kan wel een kostenvergoeding voor wordt
• Delen van de directe kosten van de vaart onder alle inzitten-
afgesproken – dat is redelijk en ook de intentie geweest bij het
den (incl. piloot)
opstellen van de regels – maar het totaal van alle vergoedin-
• Kosten hoeven niet in gelijke verhouding verdeeld te worden
gen samen incl. de bijdrage van de piloot zelf mag niet boven
• Toegestaan voor vaarten met max. vier personen aan boord
de kostprijs van de vaart uitkomen en er mag geen vergoeding of winst aan de piloot worden uitgekeerd.
(incl. piloot) • Er mag geen vergoeding/winst aan de piloot worden uitgekeerd
Welke kosten mag je doorberekenen?
• Kosten die je mag meenemen:
De kosten van de vaart (propaan, vergunningen), het volg-
• Directe kosten: brandstof ballon en auto, huur ballon en evt.
voertuig (brandstof) en de eventuele huurkosten van de ballon mag je meenemen in je kostenberekening. Ook een proportioneel deel van je jaarlijkse kosten voor verzekering, onderhoud
opstijgvergunning • Proportioneel deel jaarlijkse kosten voor verzekering, onderhoud en opslag
en opslag mogen meegenomen worden in de kostprijsbere-
• Kosten die je niet mag meenemen:
kening. Persoonlijke kosten als bijvoorbeeld kosten voor je
• Piloot-specifieke kosten zoals kosten voor medical, prof-
medical, je profchecks of andere brevet-gerelateerde kosten of
checks en lidmaatschappen
kosten voor bijvoorbeeld je KNVvL-of KBBF-contributie behoren daar niet toe. Ook de afschrijvingskosten van de ballon
Rekenvoorbeeld
behoren niet tot de directe vaarkosten. Wanneer je echter een
Stel, je vaart met drie bekenden plus de PIC in een 105
huurbedrag per vaart voor het gebruik van de ballon betaalt
en je hebt berekend dat de maximale kosten die per
- en in dat huurbedrag ook een vergoeding voor afschrijving
vaart mogen worden doorbelast in totaal € 200 bedra-
zit – mag het weer wel. De kosten die in een huurbedrag ver-
gen. De mogelijke kostenverdeling is dan als volgt:
disconteerd zijn, moeten echter wel ballon-gerelateerd zijn.
• Bij een gelijke verdeling van de kosten over alle inzit-
De eerdergenoemde profchecks en andere brevet-gerelateerde
tenden, wordt de vergoeding € 200/4. Je vraagt dus
kosten mogen in een eventueel huurbedrag - in tegenstelling
een vergoeding van € 50 per passagier en draagt zelf
tot de afschrijvingskosten - niet verdisconteerd worden.
ook € 50 bij. • Wanneer je de kosten vooral over de passagiers
Denk eraan dat de inspectie van ILT om onderbouwing kan
verdeelt, draag je zelf bijv. € 5 bij en verdeelt de rest
vragen. Die moet uiteraard corresponderen met wat je fei-
van de kosten onder je passagiers (€ 195/3 = € 65
telijk doet en je moet documenten en berekeningen kunnen
per passagier.
overleggen. Leg alles dus goed vast; het ILT wil kloppende
Zodra je - in dit voorbeeld - boven de € 200 uitkomt
documentatie zien. De relevante bepaling rond cost sharing
aan gevraagde vergoedingen, vaar je dus commercieel
vind je terug in EASA Part-BOP Hoofdstuk 1 (Air Operations
en heb je een commercieel brevet nodig.
ballonstof
RECREATIEF VAREN MET KOSTENDELING
33
colofon 34
BALLONGEDICHT Dat ballonvaarders romantici zijn, blijkt wel uit het feit dat de redactie spontaan enkele gedichten ontving over het thema ballonvaart, naar aanleiding van een door Gerjan Crebolder herontdekt gedicht van Nini Boesman uit 1938 dat we in de vorige editie plaatsten. In de komende Ballonstoffen reserveren we daarom deze plek om ze te plaatsen. Onderstaand een gedicht van Olivia Wittock, kinderstandsdichter te Sint-Niklaas, ingezonden door William Van de Velde. Dit gedichtenrubriekje blijft in stand zolang we gedichten blijven ontvangen. Heb je zelf een ballonvaart-gedicht gemaakt of ken je een gedicht dat je hier wilt delen? Laat het weten via ballonstof@knvvl.nl of redactie@balloonfederation.be.
Liefste Ballonvaarder Liefste ballonvaarder, eenzaam boven alles ik wil met je mee je vergezellen op verre reizen onze wereld rond de suizende wind speelt in de trekkende touwen. Alle mensen klein, even onbelangrijk hoog in de bol een stukje heerser een stukje slaaf van wind van wolken.
COLOFON
Ballonstof zomer 2021. Kwartaalblad van de afdeling Ballonvaren van de Koninklijke Nederlandse Vereniging voor Luchtvaart (KNVvL) i.s.m. de Koninklijke Belgische Ballonvaart Federatie (KBBF). Oplage 550 exemplaren. Redactie: Han Nabben, hoofdredacteur | Annette Witte, eindredacteur | Rutger Coucke, art director | Gerjan Crebolder, redactie Nederland | Luc van Geyte, Gert Laureys, redactie België. De redactie beslist over het opnemen van artikelen en behoudt zich het recht voor om artikelen te bewerken. De verantwoordelijkheid voor de inhoud van de artikelen komt voor rekening van de betrokken auteur. Contact: ballonstof@knvvl.nl (NL) of redactie@balloonfederation.be (BE). Ballonstof niet ontvangen? Neem dan contact op met ledenservice@knvvl.nl of redactie@balloonfederation.be. Verschijningsdata en deadlines: Voorjaar deadline 28-2, verschijning 31-3 | Zomer deadline 31-5, verschijning 30-6 | Najaar deadline 31-8, verschijning 30-9 | Winter deadline 23-11, verschijning 24-12. Adverteren: 1/1 pag. € 260 | 1/1 pag. binnenzijde omslag € 290 | 1/1 pag. achteromslag of pag. 5 € 315 | 1/2 pag. € 140 | 1/4 pag. € 80 | 1/8 pag. € 42. Korting bij herhaald adverteren. Tarieven zonder BTW. Abonnementen: Losse nummers €7,95. Abonnement € 30,per jaar. Abonnementen worden automatisch verlengd tenzij een maand voor het verstrijken van de abonnementsperiode bericht van opzegging is ontvangen via ledenservice@knvvl.nl (NL) of redactie@balloonfederation.be (BE). Ballonstof is gratis voor leden van de KNVvL afdeling Ballonvaren, de DBCC en de KBBF. Bestuur KNVvL Ballonvaren: Bestuur KNVvL Ballonvaren: Voorzitter René Zwarteveen, +31(0)6-15054777, voorzitter.ballonvaren@knvvl.nl | Secretaris Rob den Boer, secretaris.ballonvaren@knvvl.nl | Penningmeester Rick de Groot, penningmeester.ballonvaren@knvvl.nl | Alg. bestuursleden Alex Jan Barends (VMS), alex.barends@knvvl.nl - Bert Stuiver (Sport), high5ballooning@gmail.com - Bart Sebregts (ALV Hoofdbestuur), bart.sebregts@knvvl.nl | Woordvoerder Monique Hoogeslag, +31(0)6-23505807, woordvoerder. ballonvaren@knvvl.nl | www.knvvl.nl/ballonvaren
Spreken wij tot de verbeelding alleen vandaag?
Bestuur KBBF: Voorzitter Stijn Staelens, +32(0)474-489630 | Secretaris en ledenadministratie Evert Dehandschutter, +32(0)472-804884 | Penningmeester Luc Van Geyte, +32(0)495-225566 | Leden RvB Christophe Holvoet, Gert Laureys, Johan Vander Meiren | Woordvoerder Yves Lannoy, +32(0)478-515730. Email rvb@balloonfederation.be | Sportcommissie, sportcommissie@balloonfederation.be | www.balloonfederation.be © Ballonstof Magazine. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag geheel of gedeeltelijk worden verveelvoudigd, opgeslagen en/of openbaar worden gemaakt zonder schriftelijke toestemming van de hoofdredacteur. www.knvvl.nl/ballonstof ISSN 1386-1700
ballonstof
LUCHTBALLONVERZEKERING
35
U wilt uw vingers niet branden... Dus kies voor een liefhebber en specialist met ruim veertig jaar ervaring Meer informatie: Walter van Burgel 076 - 5333 535 w.vanburgel@dekeyzer.nl Marloes Selten 076 - 5333 525 m.selten@dekeyzer.nl
De collectieve verzekeringsoplossing voor KNVvL en individuele ballonvaarder.
ballonstof 36
• Onderhoud, inspec�es en ARC’s • Verkoop Cameron ballonnen, GEFA-Flug luchtschepen en toebehoren • Dealer f.u.n.k.e. radio’s en transponders / Flytec apparatuur
BA L LO O N S | B U R N E RS | BA S K E TS | C Y L I N D E RS | FA N S | AC C ES S O R I ES
twi�er.com/CameronEurope facebook.com/CameronBalloonPromo�ons