Ballonstof winter 2021 by Koninklijke Nederlandse Vereniging voor Luchtvaart (KNVvL)

WINTER 2021 HÈT BALLONMAGAZINE VAN NEDERLAND EN BELGIË

Benzine of Diesel ... Sie haben die Wahl! Polyester ofIhren Nylon Treffen ... Sie die Entscheidungnach Einsatzbedürfnissen.

Wir beratenSie gerne.

Aan u de keuze! SCHROEDER Luchtballonnen Nylon- en Polyesterstof „Made in Germany“ Extreme scheursterktewaarden, ondanks dit soepel en zacht.

Een KLASSE apart - overtuig uzelf! Beslis op basis van gebruik en behoeften. We adviseren u graag! :

ederland

rtner in N

enpa Onze zak

rs Ton Kurve ompany Balloon C European at 112 Klinkertstra oensbroek BH NL-6433 P 5111444 5 Tel. +31 6 -ballon.nl info@ebc

artner in

preksp Onze ges

België:

g Balloonin en · Dream Laarne rt o p rs e V 0 Luc -927 weg 28 · B Lagen Heir 2 75 63 22 0 net.be Tel. +32 4 le te @ n o ll rba schroede in n g.be amballoo www.dre

Warmeluchtballons en meer „Made in Schweich“

IN DIT NUMMER: 4 Voorwoord 6 Quick Release Redactie

8 Jochem in de wolken Han Nabben

9 Ad’s Ballon Besognes Ad Haarhuis

10 Kerstpuzzel Erik Bosman

15 Balloon Trophy Jonas Maes

18 Halve eeuw tussen BEN en BNG Gerjan Crebolder

20 Crewspel Redactie

22 #Ballonstof Luc Van Geyte

25 Ballonvaarders komen en gaan Sebe Kruijer

28 Ballonnen en limieten Remko Wigger

31 Koken op niveau Henriëtte Wardenaar

32 Je ballon in winterslaap Frank Zimmer

34 Ballonspottersoverzicht 2021 Kevin Boon

36 Vredefeesten St. Niklaas Ben Bläss

37 Agenda 2022

Foto omslag: Alpine Ballonwoche Arosa - Ben Bläss.

inhoud

René Zwarteveen/Johan Vander Meiren

VOORWOORD 4

VAN HET BESTUUR NL

VAN HET BESTUUR BE

Het zomerseizoen is afgelopen. Vanuit de feedback van meerdere

Ti noh ol nie no de Wuppe (“het is nog niet allemaal kapot”).

bedrijven in Nederland is duidelijk geworden dat afgelopen zomer

Vrij vertaald naar Wannes Capelle, zanger van ’t Zesde Metaal.

een prima aantal passagiers de richting naar een ballonvaart hebben gevonden ondanks het niet altijd mooie vaarweer. Er zijn meer pas-

2021, What a hell of a year …. of toch niet? De woorden van

sagiers vervoerd dan verwacht, ook zijn er wachtlijsten overgebleven

streekgenoot Wannes Capelle vatten het afgelopen jaar vrij goed

voor 2022. Dat is gunstig.

samen. Het was een jaar waar de slinger in veel sectoren net iets harder doorsloeg aan de beide kanten van de curve dan andere

Het bestuur heeft in de ALV duidelijk gemaakt wie van de bestuurs-

jaren. Ook bij ons ballonisten was het een heel boeiende periode.

leden verantwoordelijk is voor welke werkgroep. Werkgroep DTO, EASA en Woordvoerder liggen bij René Zwarteveen, vaartregistratie

Over de eerste 5 maanden kunnen we kort zijn: over leegte kan

bij Rick de Groot, assurantiën, vergunningen bij Rob den Boer, alles

je niet veel vertellen… Of toch: we hebben flink wat afgewandeld

te maken met sport en wedstrijd bij Bert Stuiver, Ledenraad aange-

en gefietst. De langverwachte “bevrijding” kwam in aantocht wat

legenheden bij Bart Sebregts en melden voorvallen, gevoelige gebie-

ons toeliet na ettelijke video-overleggen met overheid om te bal-

den en veiligheid management team bij Alex Jan Barends.

lonvaren met mondmaskers. Omdat onze activiteit zich vooral in

De personen in de werkgroepen zijn hierbij natuurlijk het belangrijk-

buitenlucht afspeelt en met mooi weer is het onderhand duidelijk

ste, zij zorgen voor het resultaat.

dat wij als ballonvaarder onmogelijk de motor kunnen zijn in de virusoverdracht. We zijn blij dat de overheid dit ook doorheeft en

De DTO heeft wederom 11 leerlingen in opleiding in 2021/22, dat is

de versoepeling in onze sector vlot heeft beslist.

uitstekend. De aangroei van nieuwe jonge piloten blijft. Verder start de DTO komend jaar met een FI (instructeurs) en FE (examinatoren)

Wat daarop volgde was enerzijds een stroom van passagiers die

opleiding. Een geheel overzicht van opleidingen en data zijn te vin-

wilden uitbreken. Maar anderzijds de ellendigste zomer sinds lang

den op mijn KNVvL.

met wind, regen en onstabiel weer… Het gevolg was uitgestelde

Volgend jaar zal ILT beginnen met handhaven, daarbij is de peri-

vaarten, en veel herplanningswerk en varen in complexe omstan-

ode van overgang en nog even de tijd hebben om zaken in orde te

digheden. Ondertussen kregen we in de mailbox van de federatie

maken voorbij. Handhaven betekent, je hebt het in orde of je krijgt

meer dan wekelijks, soms dagelijks, klachten binnen van mensen

een bevinding. Bij een bevinding krijg je een deadline waarbinnen

die vonden dat er een ballon te laag/hoog/dicht van paarden, te

dat punt in orde moet zijn. Dat is nieuw voor de ballonsector en

vroeg enz, vaarde. Elke mail werd uiteraard vergezeld van een

zeker even wennen. De EASA regels zijn duidelijk en daarop is de

foto, genomen met smartphone. Het is duidelijk dat het lontje

handhaving gebaseerd. De overgang is goed verlopen en wij zijn als

van veel mensen kort is geworden en enige verzuring optreedt.

sector klaar voor ILT. In ontwikkeling is een nieuw vaart registratie

Desalniettemin probeerden we elke mail correct en duidelijk te

systeem en een apart melden van voorvallen systeem. De bedoeling

beantwoorden en ook de ballonvaarder op de hoogte te brengen.

is om deze beiden in het voorjaar in gebruik te nemen. Ook van het huidige systeem van regio coördinatoren is afscheid genomen. Daar

En dan kwam september: mooi, rustig en stabiel weer.

zal een nieuwe vorm komen die eenvoudig en effectief moet zijn

Dagelijkse vaarten. Druk op alle fronten, en oktober: varen tot

voor de gehele sector.

einde van de maand. Bij de meesten (of misschien zelfs iedereen) werd het geslagen gat van voorjaar en zomer dichtgereden. Zou

We hebben een wereldkampioen ballonvaren in ons midden: Roy

de spirit van de overleden Wim Verstraeten zich gemoeid hebben

Gommer, deze geweldige prestatie is bijzonder, ook de andere deel-

hierboven?

nemers uit Nederland hebben een geweldige prestatie neergezet. Hulde!

Zoals gebruikelijk kwamen er weer een paar meldingen binnen.

Samen met het TV programma met Jochem Meijer en onze bal-

De laatste was zelfs van de politie van Waasmunster. Een wande-

lonvaarder Ike Visser, met weer prachtige nieuwe sponsor ballon-

laar die te velde een Flytec gevonden had en die eerlijk binnen-

nen met een PH registratie zoals de MacDonalds ballon zetten we

bracht op kantoor. 2021, Eind goed, al goed. Ti noh ol nie no de

Nederland zeer goed op de kaart. Op 1 april 2022 is de grootscha-

Wuppe.

lige zorgvaart gepland, succes met de organisatie aan Erwin van Dooren, Johannes Bierling en Paschal Noor. Met deze zorgvaart star-

Beste wensen voor het eindejaar. We wensen u een fantastisch

ten we ook in 2022 weer een mooi ballonseizoen. Nederland is een

2022 met veel mooie vaardagen!

ballonvaartland en dat hebben we wederom in 2021 laten zien. René Zwarteveen

Johan Vander Meyren

Voorzitter KNVvL Afdeling Ballonvaren

Raad van Bestuur KBBF

LUCHTBALLON VERZEKERING HOT AIR BALLOON INSURANCE ASSURANCE MONTGOLFIERE

Aviation Insurance Broker Business & Corporate Aviation Private & Leisure Aviation

ballons@atlantas.fr www.atlantas.fr Tel +33 2 51 72 38 38 Fax +33 2 51 72 38 85

9 boulevard Guist’Hau BP 51013 F-44000 NANTES CEDEX N° ORIAS 07 007 971

quick release 6

KNVVL-PENNING VOOR ROY GOMMER Het zal weinigen ontgaan zijn: Roy werd dit najaar tijdens het 5e FAI Junior World Championship in Leszno, Polen wereldkampioen ballonvaren bij de junioren. Een historische prestatie, want hij werd daarmee ’s lands allereerste

KRISKAS DOORHEEN BALLONVAART

wereldkampioen ballonvaren. Tijdens de najaars-ALV van de KNVvL

Het enorme geheugen en het oneindige

Afdeling Ballonvaren op 5 november ontving Roy daarom de KNVvL-

archief van François Schaut, erevoorzitter

penning in zilver uit handen van voorzitter René Zwarteveen. Roy, van

van de Belgische Ballonfederatie, is ontsloten

harte gefeliciteerd!

en voor het familie- én ballonvaardersnageslacht veiliggesteld dankzij Francois’ nieuwe digitale verhalenbundel ‘Kriskas doorheen ballonvaart’. François Schaut – 86 lentes jong inmiddels waarvan 67 jaar als ballonvaarder – benutte de coronaperiode nuttig. Hij zette zijn

NIEUWE PARTNERS VOLIRIUM/FLYTEC BALLOON

ballonvaartavonturen op schrift, met als resul-

Volirium, het bedrijf achter o.a. de Flytec Balloon 4 en de

taat een uniek e-boek dat gezien kan worden

Flytec Balloon Live Sensor, gaat samenwerken met twee

als een combinatie van zijn autobiografie en

nieuwe partners. Flymaster Avionics in Portugal gaat de

een verhalenboek over de Belgische ballon-

productie en verkoop van de Flytec Balloon apparaten

vaart in met name de 20e eeuw, hoewel ook

verzorgen, terwijl Volirium en Flymaster gezamenlijk de ontwikkeling en de marketing er-

recentere ontwikkelingen in de ballonvaart

van voor hun rekening (blijven) nemen. Het Duits-Zwitserse CAMO Ballonservice Gerhardt

aan bod komen. Een grote hoeveelheid feiten,

Schmidle gaat (m.u.v. Noord-Amerika) de reparatie van defecte apparaten verzorgen.

achtergrondinformatie, wetenswaardigheden

Het distributienetwerk en de website www.flytec-balloon.com blijven onveranderd. Voor

en anekdotes over de gas- en heteluchtballon-

reparatie/ondersteuning kun je terecht bij support@flytec-balloon.com. Voor overige

vaart in België, Nederland en daarbuiten en

vragen: info@flytec-balloon.com.

vele ballonvaarders uit die periode passeren de revue. De verhalenbundel is te vinden op https://sites.google.com/view/francois-schaut.

GROTE SPRONG Tot 28 februari kun je nog meedoen aan de Ultramagic Longjump. De spelregels zijn

CERTIFIED SCORER ERWIN PELLEGROM

eenvoudig: wie de langste vaart maakt binnen Nederland

Deelnemers aan ballonwedstrijden kregen de

(Waddeneilanden uitgezon-

afgelopen jaren regelmatig met Edenaar Erwin

derd) wint. De afstand wordt gemeten door

Pellegrom te maken, die zich na de diverse

een rechte lijn te trekken tussen opstijgen

opdrachten bezighoudt met het bepalen van de

landingslocatie. Iedereen met een ballon-

scores. De laatste jaren werd hierbij vaak van

brevet mag met elke type heteluchtballon

een logger gebruik gemaakt. Daar is nu een app voor in de plaats gekomen,

meedoen. De vaart dient - incl. hoogtepro-

die gecombineerd met de GPS-data de gegevens doorstuurt naar een centrale

fiel - te worden vastgelegd met een GPS

website met een scoringsmodule, die de wedstrijdleiding vervolgens kan

tracker. Een tussenlanding is niet toege-

uitlezen. Bij de afgelopen junior wereldkampioenschappen is dit systeem

staan, tussentijds lager varen dan 500 ft

reeds in gebruik genomen. De officials in het meetteam maken inmiddels ook

levert strafpunten op en boven Natura-2000

gebruik van een app om live de meetresultaten in te voeren. Erwin maakt

gebieden beneden de 1000 ft varen leidt

als co-voorzitter deel uit van de scoringswerkgroep. Op 20 september van

dat tot diskwalificatie. Voor meer details

dit jaar kreeg hij zijn certificaat als (FAI-)scorer uitgereikt na een opleiding

en aanmelden: www.dbcc.nl. De winnaar

bij WatchMeFly, met als trainer Andrew Robertson. In Nederland is Erwin

ontvangt namens Ultramagic Balloons een

momenteel de enige gecertificeerde van de wereldwijd rond de twintig opge-

mooie prijs.

leide scorers.

Dat Albuquerque zich graag

NIEUWE EK-TROFEE Stefan Zeberli uit Zwitserland won de

profileert als de ballonhoofdstad

FAI European Hot Air Balloon Champi-

van de wereld is genoegzaam

onship Trophy voor de derde keer op

bekend, maar dat het zaadje van

rij en de Swiss Ballooning Association

het ballonvaren daar in 1880 is

(SBAV) mocht daarom de wisseltrofee

gepland door een man met roots

houden. Deze trofee voor heteluchtbal-

in onze Lage Landen is dat veel

lonnen werd in 1982 geschonken door

minder. Park Van Tassel was een

de Luxemburgse Nationale Aeroclub. De

charismatische ballonvaarder die

SBAV heeft de FAI nu van een nieuwe

de ballonvaart in Albuquerque

trofee voorzien, en deze werd eerder dit jaar door Stefan Zeberli

introduceerde – inclusief parachu-

overhandigd aan de nieuwe EK-winnaar: Roman Hugi (SUI).

tesprong en luchttrapezeshow. Ook in andere (vnl. westelijke) staten van de VS waaronder Hawaii, en in Australië, Zuidoost-Azië, India en Afrika vertoonde het Team Van Tassel ballonkunsten. De biografie ‘Sky Rider’ vertelt het fascinerende levensverhaal van deze pionier in luchtvaart-entertainment en haalt Van Tassel daarmee uit de vergetelheid. Het boek is geschreven door Gary Fogel, adjunct-professor lucht- en ruimtevaart aan de San Diego State University. Engelstalig, 256 pagina’s, € 25.

CADEAUTIP: KNMI-BOSATLAS Ballonvaarders hebben een bovengemiddelde belangstelling voor meteorologie en weten benedengemiddeld vaak wat ze aan de Kerstman moeten vragen. Dat laatste weten we niet zeker, maar is een vermoeden. Als het klopt, dan is de nieuwe Bosatlas van Weer en Klimaat van het KNMI i.s.m. uitgeverij Noordhoff wellicht een idee. De atlas legt in honderden kaarten, grafieken en prachtige infographics uit hoe het weer ‘werkt’ en hoe het de afgelopen decennia is veranderd. Zo leren we o.a. hoe het weer wordt voorspeld, wat een hogedrukgebied is, welke wolken wat betekenen, dat koudegolven vier keer minder voorkomen dan enkele decennia geleden, het sneeuwklokje drie weken eerder bloeit en het hooikoortsseizoen langer duurt. Kortom, de atlas biedt een veelzijdig en verrassend beeld over een thema waar we dagelijks mee te maken hebben. Noordhoff Atlasproducties, 120 pagina’s, € 29,95.

ZWAARDER DAN LUCHT Het werd al geruime tijd geleden aangekondigd, en is nu dan toch eindelijk (bijna) gerealiseerd: de Jourer ballon gemaakt van cortenstaal. Het kunstwerk van Siska Tol uit Lemmer betreft een metalen ballon waarin we typisch Friese, en vooral Jouster, elementen tegenkomen: paarden, water, vogels en natuurlijk de ballon zelf. Het was even zoeken naar een geschikte locatie: de keuze van de gemeente De Fryske Marren is gevallen op het einde van de oprit van de A6 richting Lemmer, nabij het vernieuwde Knooppunt Joure. Het tien meter hoge kunstwerk – inclusief een terp van twee meter hoog – is daar vanaf begin 2022 te bewonderen.

quick release

BIOGRAFIE PARK VAN TASSEL

interview 8

BALLONSAFARI IN DE WOLKEN T E KS T H A N N A B B EN, B EELD IKE V IS S ER

VOOR HET TV-PROGRAMMA ‘JOCHEM IN DE WOLKEN’ VAN DE EO STAPTE IKE VISSER SAMEN MET JOCHEM MYJER IN DE MAND VAN IKE’S PH-CDA LINDSTRAND 160. TV-KIJKERS WERDEN GETRACTEERD OP PRACHTIGE LUCHTBEELDEN BOVEN DE UNIEKE NATUUR VAN HET LIMBURGSE GEULDAL, DE VELUWE, DE BIESBOSCH EN FRIESLAND. DE MAND WAS VOOR DE GELEGENHEID VOLGEHANGEN MET 20 CAMERA’S EN DE BELEVENISSEN VAN HET ILLUSTERE DUO WAREN VANAF 15 OKTOBER VIER WEKEN LANG OP VRIJDAGAVOND TE VOLGEN OP NPO1. Een betere promotie voor de ballonvaart is nauwelijks denk-

de ballon boven interessant

baar. Ballonstof sprak met Ike over zijn TV-avontuur.

gebied te dirigeren. Boven de Biesbosch bijvoorbeeld, viel plots de wind weg. Op grote hoogte stond er wel wat wind, maar helaas tegengesteld aan de eerdere vaarrichting. Daar had ik mijn handen vol aan. Jochem is dan vooral bezig met het programma maken, het moet natuurlijk interessant blijven wat hij te vertellen heeft. Soms maakten we samen een praatje dat werd uitgezonden. Er ging steeds

Hoe kwam het programma tot stand?

een grondige voorbereiding

Ik vaar o.a. voor het Wereld Natuur Fonds, en tijdens een

aan iedere vaart vooraf: ik

brainstorm over de inzet van de ballon kwam het idee voor

bereidde de vaart voor en

een interview in de ballon ter sprake. Een medewerker van

Jochem verkende het gebied

het WNF nam toen contact op met een productiebedrijf en zij

en sprak met natuurbeheerders

bedachten het concept voor het programma en benaderden

en biologen. Met die kennis

ook Jochem Myjer. Die kende ik vóór de opnames overigens

gingen we de lucht in en werd

niet of nauwelijks. Ik heb enkele theatershows van hem terug-

het programma vervolgens, vrij

gekeken, en die spraken me wel aan. Jochem doet buiten

spontaan, gemaakt.

zijn theaterwerk nauwelijks aan TV, maar zijn enthousiasme in combinatie met liefde voor de natuur – hij heeft biologie

Hoe werden de opnames gemaakt?

gestudeerd – zullen de programmamakers op zijn pad heb-

De opnames werden gemaakt met twee grotere camera’s en

ben gebracht denk ik. We hebben in februari in de sneeuw

een flink aantal go-pro’s. Daarnaast werden er dronebeelden

samen een testvaart gemaakt voor een pilotuitzending waar-

gemaakt. We zaten tijdens de opnames met vier personen in

bij we elkaar voor het eerst spraken. Die viel blijkbaar in de

de mand, inclusief twee voor de kijker onzichtbare regisseurs.

smaak want uiteindelijk is het een serie van vier afleveringen geworden. Van de NPO mocht er echter geen reclame worden

En nu?

gemaakt voor het WNF, vandaar dat uiteindelijk de reclame-

Sinds de opnames hebben we elkaar niet meer gezien. Jochem

vrije PH-CDA is ingezet.

was druk en ik ben nu in Portugal aan het varen. Maar we komen elkaar nog wel tegen denk ik, we hadden wel een klik

Hoe was de samenwerking?

geloof ik. Het zou leuk zijn om een nieuwe serie te maken.

Tijdens de uitzending was ik vooral aan het werk als ballon-

Een beoogde vuurtoren-naar-vuurtoren vaart, van Texel naar

vaarder. Ik bereidde de vaart voor en concentreerde me op

Vlieland, kon dit keer niet doorgaan; het lijkt me wel wat om

het ballonvaren, want het was natuurlijk de bedoeling om

die vaart alsnog een keer te maken.

Hallucinatie Deze week kwam ik het weer tegen: de essentie van ballonvaren. Eén van de passagiers raakt in extase zodra we net vertrokken zijn en op 1,5 meter hoogte hangen: “fantastisch, magisch, zo los van de aarde!” roept ze. “Zelfs op deze hoogte voel ik me al los van de aarde, met al haar problemen”. Op 100 meter hoogte strekt ze haar armen uit, zoals Kate Winslet dat op de boeg van de Titanic deed, en ze schreeuwt het opnieuw uit van blijdschap, terwijl ze vrij als een vogel zweeft door de zuivere ochtendlucht. Ver weg van alle covids, persconferenties, versleten mondkapjes, zorgpersoneelstekorten en woningnood. Op 1000 meter hoogte zien we aan de horizon, westelijk van ons, de Noordzee opdoemen. Een zicht van meer dan zeventig kilometer is al bijna een gewoonte sinds de droogte van 2018. Zelfs op deze hoogte horen we honden blaffen. Als we weer lager varen, over een bos, bewonderen we de schoonheid van de herfsttooi van de bomen. Een grote beuk onder ons stort ter aarde om aan stukken te worden gezaagd. De dame in kwestie slaakt een kreet van afschuw: ”waarom een tweehonderd jaar oude beuk vellen die midden in een bos staat?” Het is inderdaad een schril contrast met de moeite die we met zijn allen doen om het leven in stand te houden. Dan varen we verder, over de stad, waar een beangstigende doodse stilte heerst en de afgekondigde lockdowns niet meer zijn bij te houden. Na de cafés en restaurants, de theaters en bioscopen, de winkels, alle binnen- en buitensporten, staan ook de auto’s, bussen en treinen stil. De besmettingen vinden vooral thuis plaats en ook het thuiswerken zit in een lockdown. Ik laat de ballon nog éénmaal 360 graden draaien en dan landen we bij een boer die De Boer heet en druk bezig is om zijn koeien uit te rusten met methaan-kapjes. Rustig wachten we, tot aan het einde van de weg paard en wagen verschijnen om ons terug te brengen naar Galder.

AD HAA RH U I S

column

AD’S BALLON BESOGNES

puzzel 10

BALLONSTOF KERSTPUZZEL 2021 Doe mee en win 300 liter propaan of een magnum Prosecco S A M E S T E L L I N G : ERIK B OS M AN

TRADITIEGETROUW BEVAT DE WINTEREDITIE VAN BALLONSTOF WEER EEN UITDAGENDE KERSTPUZZEL. ALLE DEELNEMERS MAKEN KANS OP EEN UNIEKE PRIJS, DIE JE NIET GEMAKKELIJK BIJ ANDERE KERSTPUZZELS ZULT TEGENKOMEN: 300 LITER PROPAAN. DE RUNNER-UP ONTVANGT EEN MAGNUM-FLES ASOLO PROSECCO. OM DE PRIJZEN TE KUNNEN WINNEN, DIEN JE DE 20 VRAGEN DIE SAMENSTELLER ERIK BOSMAN VOOR ONS HEEFT OPGESTELD ZO GOED MOGELIJK TE BEANTWOORDEN. VEEL SUCCES! Wat kun je winnen? De winnaar ontvangt 300 liter propaan van Gasnodig.nl uit Nieuwkuijk bij ’s Hertogenbosch.

vt \ UTC

Het propaan kan in maximaal twee tankbeurten

080/04

080/06

090/06

090/08

100/06

100/08

gedurende geheel 2022 worden afgenomen. Het

100

090/09

080/10

090/10

040/11

110/20

bedrijf kent op afspraak flexibele openingstijden

250

090/09

070/10

080/12

040/11

110/22

500

090/09

070/10

080/11

080/13

030/12

100/23

1000

080/10

070/10

080/12

060/11

360/12

360/15

2000

030/12

360/11

340/14

350/10

350/14

360/15

5000

360/12

350/11

340/12

270/12

incl. de zaterdagochtend. Wie zelf niet ballonvaart of in 2022 niet in de gelegenheid is om in Nieuwkuijk te tanken, mag de prijs in overleg met Gasnodig.nl overdragen aan iemand anders. Als tweede prijs staat een Magnum XL-fles Asolo Prosecco Millesimato Brut van wijnhuis Dal Bello klaar, ter beschikking gesteld door Pro Vino, wijnimporteur te Schinnen (www.provino.nu).

Zo doe je mee Om de vragen goed te kunnen beantwoorden heb je een ICAO-kaart nodig (het relevante vaargebied staat bij deze puzzel afgedrukt en is terug te vinden op zowel de ICAONL als de ICAO-BE kaart), een gradenboog en een liniaal. Stuur de oplossing (vraagnummers en bijbehorende antwoorden) vóór 31 januari 2022 naar ballonstof@knvvl.nl onder vermelding van ‘Kerstpuzzel 2021’. De prijs wordt gewonnen door de deelnemer die de meeste vragen correct heeft beantwoord. Indien er meerdere deelnemers zijn met een gelijk aantal (meeste) antwoorden goed, is degene die als eerste de oplossing instuurde de winnaar.

Je ballonvaart We kunnen er niet langer omheen: dankzij de aanwas van piloten in het Limburgse gaan we een vaart maken boven het fraaie landschap van de provincie waar onze nieuwe collega’s wonen. Op een fraaie septembermiddag rijd je naar Cadier en Keer. De burgemeester heeft je toestemming gegeven om op te stijgen op een plek met de coördinaten

5°30’E

4. In Limburg staan bestuurders, terecht of onterecht, de

Ter voorbereiding gebruik je de windmatrix van de Luchtvaart

laatste tijd minder positief in de belangstelling. Welke

Meteorologische Dienst van het KNMI. In de praktijk blijken

burgemeester van Maastricht ruimde in 2015 na veel

deze windgegevens precies te kloppen met de realiteit: Je start om 18.25 uur lokale tijd. Je hebt een VHF-radio aan boord alsmede een Mode-S transponder, beide werkend en met volle accu’s. Bij de volgende indeling van de vaartonderdelen is geen rekening gehouden met de tijd van stijgen en dalen. Je vaart achtereenvolgens: - 40 minuten op een hoogte van 1000 voet met de wind als om 16 UTC - 20 minuten op een hoogte van 2000 voet met de wind als

rumoer het veld? A. Gerd Leers, omdat er gedonder kwam over zijn vakantiehuis in Bulgarije B. Onno Hoes, nadat hij met een heimelijk door Pownews geregelde date screenshots van zijn werkagenda deelde C. Annemarie Penn–te Strake, omdat men twijfels had over het verwerven van een woning D. Philip Houben, vanwege het ‘schoonvegen’ van een verblijfplaats voor verslaafden

om 17 UTC - 30 minuten op een hoogte van 500 voet met de wind als om 18 UTC

5. We gaan weer verder met onze ballonvaart. Vanaf welke hoogte moet je tijdens deze vaart de transponder activeren?

De vragen

A. 1200 voet AMSL

1. Om iedereen een kans geven om de unieke hoofdprijs

B. 1200 voet AGL

te winnen, beginnen we met een gemakkelijke vraag.

C. 1500 voet AGL

Hoeveel kilometers leg je af tijdens deze ballonvaart?

D. 1500 voet AMSL

A. 32 kilometer en 97 meter B. 32 kilometer en 101 meter

6. Hoe laat passeer je de grens met België?

C. 32 kilometer en 105 meter

A. Om 18.39 uur

D. 32 kilometer en 93 meter

B. Om 18.43 uur C. Om 18.47 uur

2. Je begint je ballonvaart in de control zone van het

D. Om 18.51 uur

vliegveld Maastricht – Aachen, de zuidelijkste luchthaven van Nederland. Zou je tijdens je ballonvaart met conflicterend verkeer van deze luchthaven geconfronteerd kunnen worden? A. Ja, je zou zomaar een opstijgende Boeing 777F van DHL kunnen tegenkomen B. Nee, het vliegveld is na 18.00 uur gesloten (te weinig pas-

7. Zodra je aangeland bent in het Belgische luchtruim mag je je transponder uitschakelen. Of toch niet? A. Ja, de Belgische TMZ begint op 1500 voet B. Nee, want je bevindt je in luchtruim klasse D C. Ja, Belgen kennen de transponder nog niet D. Nee, je bevindt je nog steeds in de CTR van EHBK

sagiers en inkomsten) C. Ja, je zou een landende Boeing 737-800 van Transavia kunnen tegenkomen D. Ja, een zwever; Maastricht heeft een zeer actieve zweefvliegclub

8. Door te klimmen naar 2000 voet maak je een draai naar links van 90 graden waardoor je de CTR van de luchthaven van Luik gaat naderen. Ervan uitgaand dat je tenminste 10 minuten voor het bereiken van de grens van dit gecontroleerde gebied de verkeerslei-

3. Wanneer heb je contact met de verkeersleider van EHBK-TWR gehad om toestemming voor deze vaart te vragen? A. Eerder op de dag om de vaart aan te melden en om 18.10 voor de take off approval B. Contact met EHBK-TWR is niet nodig, melden bij SchipholFIO is voldoende

ding van Luik TWR moet oproepen om toestemming tot binnenvaren te vragen, hoe laat neem je dan uiterlijk contact met ze op? A. 19.00 uur B. 19.05 uur C. 19.10 uur D. 19.15 uur

C. Contact met EHBK-TWR is niet nodig, een ICAO vliegplan indienen is voldoende D. Alleen om 18.10 om toestemming te vragen om op te mogen stijgen

9. We gaan even uitrusten van het vermoeiende werk met een tussenvraag. Vorig jaar hoopten we dat 2021 het coronabevrijdingsjaar zou zijn, maar helaas. Wat was in 2020 het woord van het jaar?

puzzel

50 graden 49 minuten oost, en 05 graden 47 minuten noord.

puzzel

A. Hoestschaamte (BE) en Viruswappie (NL)

A. I, II, IV, VI

B. Coronamoe (BE) en Lockdownfeestje (NL)

B. I, III, IV, VI

C. Zelfquarantaine (BE) en Kuchscherm (NL)

C. I, II, V, VI

D. Knuffelcontact (BE) en Anderhalvemetersamenleving (NL)

D. II, IV, V, VI

10. Even een stapje terug naar het eerste deel van de

14. Stel dat de windrichting gedurende het derde (30

vaart. Op een gegeven moment verliet je de CTR van

minuten) gedeelte van je vaart dezelfde was als tij-

EHBK maar wil je transponder toch aan laten staan

dens het tweede gedeelte en dat de windsnelheid 12

omdat je hem later ook weer moet gebruiken. Je

knopen zou hebben bedragen. Zou dat een probleem

transponder was in de CTR geprogrammeerd met

code 7000. Welke code gebruik je in na het verlaten

hebben opgeleverd? A. Nee, de landing zou ruim voor de stad Luik hebben kun-

van de CTR? A.

7000

7500

7600

7700

nen plaatsvinden B. Ja, want ATC van de luchthaven Luik staat geen landingen in haar CTR toe C. Ja, want je zou met 12 knopen in de stad Luik moeten landen D. Nee, want de Ardennen bieden tussen de bossen genoeg

11. Hoe is het bolvormige oppervlak van de aarde op

landingsmogelijkheden

onze platte papieren ICAO-kaart terecht gekomen? 15. We gaan na deze diepgravende vragen even in de

Door een orthografische projectie

Door een conische projectie

relaxfauteuil met een vraag over de grootse allures

Door een cilinderprojectie

van ons beider landen op de wereldtentoonstel-

Door een vlakprojectie

ling EXPO2020 in Dubai. Onze landen presenteren zich daar volkomen verschillend. Is het Nederlandse

12. Nu wordt het echt lastig, de Nederlanders zullen zich

Paviljoen sober en virtueel van aard, op het dakterras

moeten verdiepen in de Belgische AIP, de Belgen in

van de Belgen kan men zich laven aan Belgische bie-

de Nederlandse AIP. Gelukkig is er internet! De ICAO-

ren en mosselen. Wat waren de duidelijkste kenmer-

kaart waarvan je tijdens elke vaart de meest actuele

ken van beide presentaties?

editie aan boord dient te hebben bestaat eigenlijk uit

I. In het Nederlandse paviljoen groeit een verticale

een combinatie van een aantal kaarten die in de AIP-

plantentuin gevoed met water dat uit de atmosfeer

gids gepubliceerd zijn. Welke van deze kaarten vind

wordt gehaald.

je op de ICAO-kaart terug?

van Belgische producten als bonbons en frieten.

ENR-6 ENRC-5a B. NL: ENR-6.2.1, ENR-6.2.4, ENR-6.3.1 / BE: ENR-6 ENRC-05d, ENR-6 ENRC-5f C. NL: ENR-6.2.2, ENR-6.2.5, ENR-6.2.6 / BE: ENR-6 INDEX01a, ENR-6 ENRC-5g

II. In het Belgische paviljoen zijn stripfiguren als Suske en Wiske de rode draad bij alle presentaties

A. NL: ENR-6.2.3, ENR-6.2.4, ENR-6.3.1 / BE: ENR-6 ENRC-01,

A. I is juist en II is juist B.

I is juist en II is niet juist

C. I is niet juiste en II is juist D. I is niet juist en II is niet juist

D. NL: ENR-6.2.1, ENR-6.2.6, ENR-6.5.3 / BE: ENR-6 INDEX01b, ENR-6 INDEX-05

16. Beetje bijgekomen van dit uitstapje naar het Midden Oosten? Dan gaan we nu verder met het serieuze

13. ICAO ziet erop toe dat voor ieder deel van de wereld

werk. Wat zijn de coördinaten van je landingsplek?

een AIP wordt gepubliceerd. Lokale instanties publice-

50° 42’ N, 05° 35’E

ren deze boekwerken met de gegevens die zij relevant

50° 43’ N, 05° 33’E

vinden en die voldoen aan de minimale door ICAO

50° 42’ N, 05° 33’E

voorgeschreven eisen. Welke onderdelen vind je altijd

50° 43’ N, 05° 35’E

terug in een AIP?

I. GEN, ENR en AD

II. Conversion Tables

trol zone van de luchthaven van Luik, wellicht onder

III. Sunrise and Sunset in Local Times

het oog van de luchtverkeersleiders van EBLG-TWR.

IV. Navigation Warnings

Word jij als ballonvaarder door die verkeersleiding

V. Record of AIP Symbols on ICAO charts

per radio gescheiden gehouden van IFR-verkeer in die

VI. ATC Clearances

CTR?

17. De landing van je ballonvaart vindt plaats in de con-

A. Ja, VFR- en IFR-verkeer worden door ATC gescheiden gehouden B.

Ja, VFR-verkeer wordt onderling gescheiden gehouden

C. Nee, er is sprake van geen enkele scheiding, ongeacht de vraag of het VFR- of IFR-verkeer is D. Nee, de verkeersleiding scheidt uitsluitend IFR-verkeer onderling 18. De (langste) landingsbaan van de luchthaven van Luik wordt op de ICAO-kaart aangegeven met de omschrijving 30. Wat wordt hiermee bedoeld? A.

30 hectometers lengte

30.000 voet lengte

30 meter hoogte t.o.v. MSL

30 voet hoogte t.o.v. MSL

19. Ten noordwesten van je landingsplaats bevindt zich EBR73. Welke kenmerken van dit gebied zijn juist?

I. In dit gebied wordt geoefend met op afstand

II. Dit gebied is alleen actief na melding per Notam

III. In dit gebied mag een leerling-ballonvaarder zijn

bestuurde luchtvaartuigen

eerste solovaart maken

IV. In dit gebied mag uitsluitend gevaren worden met toestemming van de commandant van de betreffende activiteit

V. Europe Belgium Safety Terminal (EBST) geeft verkeersleiding in EBR73

A. I, II, III B. I, II, IV C. II, III, IV D. II, III, V 20. Krachtens een besluit van de Europese Commissie, vastgelegd in het Balloon Rule Book is een Europees ballonvaarder verplicht zich op de hoogte te stellen van de voorspelde meteorologische condities tijdens een voorgenomen vaart. Namens de Europese Commissie verstaat EASA daaronder: A. Studie van beschikbare relevante meteorologische informatie B. Studie van beschikbare relevante meteorologische en luchtvaartinformatie alsmede van Notams C. Studie van beschikbare actuele weerberichten en -voorspellingen alsmede planning van een alternatieve handelswijze bij het niet kunnen voltooien van de vaart D. Studie van beschikbare actuele weerberichten en -voorspellingen alsmede van Notams

ballonstof 14

Comprehensive insurance Cover at an affordable price

Your partner for your Aviation-Insurance VFS Heinz Grümmer GmbH is one of the largest Aviation-Insurance-Brokers in Germany with over 40 years experience. You enjoy the flight - we provide the protection Please contact Heiko Spilker, Phone: +49 231 92717737, e-mail: h.spilker@vfs-gruemmer.de Udo Kötitz, Phone. +49 231 92717713 , e-mail: u.koetitz@vfs-gruemmer.de

Flugplatz 8, 44319 Dortmund Phone +49 231 927177-0 Fax +49 231 927177-30 info@vfs-gruemmer.de

wedstrijd 15

BELGIAN BALLOON TROPHY 2021 DO O R J O N A S M A E S

BEGIN 2020: DE VOORBEREIDINGEN VOOR DE BELGIAN BALLOON TROPHY WAREN IN VOLLE GANG TOEN DE CORONAPANDEMIE UITBRAK. NA VEEL WIKKEN EN WEGEN EN INTERNE DISCUSSIES OVER WAT LATER VANZELFSPREKEND ZOU KLINKEN WERD BESLOTEN DEZE EDITIE AF TE GELASTEN. METEEN WERD ER GESTART MET DE VOORBEREIDINGEN VOOR DE EDITIE 2021, DIE OPNIEUW IN MEI ZOU MOETEN PLAATSVINDEN, IN DE OVERTUIGING DAT WE TEGEN VOLGEND JAAR WEL VAN COVID ZOUDEN ZIJN AFGERAAKT. Wederom ontgoocheling wanneer in het voorjaar van 2021

wat betreft de vaarten die niet in het weekend zouden

blijkt dat ook deze datum nog te vroeg is. Enig optimisme

plaatsvinden (domper 1).

was er wel, nu het vaccinatieproces werd opgestart. Er werd

De leden van de organisatie inclusief ikzelf en verschillende

gekozen voor uitstel naar het najaar. Met het Junioren WK,

officials arriveerden enkele dagen voor de wedstrijd om

het EK en de Gordon Bennett was de kalender al redelijk

e.e.a. voor te bereiden en op zoek gaan naar velden die

gevuld en er werd besloten om het begin oktober door te

geschikt waren voor fysieke doelkruizen. Maar probeer in

laten gaan, na de eerdergenoemde wedstrijden.

deze regio maar eens uit te pluizen wie de eigenaar van

Niet alles was glorie en maneschijn in de aanloop naar deze

welk weiland is, en waar de eigenaar woonachtig is. Als je

wedstrijd. Bart Seresia en Stijn Staelens, die het merendeel

hem eenmaal hebt gevonden, vier dorpen verderop, moet

van het organisatorische aspect op zich namen – hadden

je nog uitgelegd krijgen welk veld je exact bedoelt.

ter voorbereiding van de wedstrijd contact met Skeyes en

De ervaring leert ons dat het in 90% van de gevallen voor

Defensie inzake het luchtruim in de streek rond Vielsalm.

de landeigenaar of landbouwer geen probleem is hun veld

Aangezien hier een behoorlijk aantal militaire zones aanwe-

te gebruiken om een doel te leggen wanneer het gaat over

zig zijn – én deze wedstrijd

een afgemaaide grasakker.

buiten een vakantieperiode

Dit type velden is dus steeds

zou vallen, wanneer ook de

het target.

militaire activiteit nihil is –

Maandag voorafgaand aan

geen overbodige luxe om met

het kampioenschap hebben

hen in dialoog te gaan. Snel

we 12u rondgereden in het

werd het enthousiasme getem-

NW en W op de wedstrijd-

perd, toen enkele maanden

kaart met als doel geschikte

voor de aanvang werd gemeld

velden te vinden. Resultaat:

dat Defensie in diezelfde week een luchtoefening zou hou-

12 exemplaren. Dat is één geschikt veld per uur. Meest

den, waardoor de helft van de kaart in de vuilbak kon, voor

voorname reden hiervoor was het lange gras dat nog niet

wedstrijd

werd gemaaid in deze streek (domper 2). Er werd meer-

of meer. In België heb je hier ofwel een transponder voor

maals gevloekt in de auto en dat heeft mijn chauffeur van

nodig, ofwel goodwill van de betrokken diensten. Stijn

dienst, Karin Reyns, mogen aanschouwen. Gelukkig kent zij

presteerde het om voor bijna alle vaarten de nodige toe-

mij al zo’n kleine 20 jaar en kan ze dit intussen relativeren.

stemmingen te verkrijgen, met een verhoging van ons wed-

Twee weken voorafgaand aan het kampioenschap was

strijdgebied als gevolg!

er behoorlijk wat regen gevallen uit de Ardeense hemel.

Even tussendoor – en zeer belangrijk – voor een wedstrijd

Voortgevloeid uit de eerdere edities in deze streek, hadden

van dit kaliber: een goed werkend meteo-team. Ab Maas

we contacten met landeigenaren inzake het gebruik van

maakt reeds enkele jaren deel uit van ons team. Voor iedere

één van hun weilanden te gebruiken als CLP

vaart is er overleg en bepalen we samen de

om gezamenlijk te kunnen opstijgen. Gezien

‘main-direction’ die we gaan hanteren in de

de natte omstandigheden zagen verschil-

tasksetting. Ik ben blij met een ervaren rot

lende eigenaren het niet zitten dat er tiental-

als Ab in het team, die hierin zijn steentje

len jeeps met aanhangers of bestelbusjes op

bijdraagt. Meer zelfs, voor een bepaalde vaart

hun drassig land zouden rijden (domper 3).

had hij een duidelijke andere meteo-mening

Volkomen begrijpelijk uiteraard. We moeten

dan ik, omdat de modellen niet allemaal eens-

in het achterhoofd houden dat dit voor deze

gezind waren (concreet een verschil van 60° in

mensen hun bron van inkomsten is, en wij

de vaarrichting). En Ab had gelijk!

moeten rekenen op hun gastvrijheid. Eerst

Verder is het, in het moderne wedstrijdvaren,

en vooral niet alleen wij, maar ook lokale

de gewoonte dat de wedstrijdleiding en de

piloten die hier tijdens het gehele jaar varen.

piloten voor take-off worden geïnformeerd

Anderzijds zal het niet de laatste maal zijn

door een windreading doormiddel van sondes

dat we in deze streek een kampioenschap

die tot een bepaalde hoogte worden opgela-

houden, en wil ik in de toekomst ook nog

ten met een helium-ballonnetje. Deze sondes

beroep kunnen doen op de gastvrijheid van

registreren hoogte, richting en snelheid en

deze mensen.

transfereren deze gegevens vrijwel à la minute

De militaire activiteit bleek uiteindelijk van

via WhatsApp naar de geadresseerden. Voor

toepassing op twee ochtendvaarten. Dat viel

deze editie van de Belgium Balloon Trophy

al bij al nog mee. Het gebrek aan beschik-

konden we rekenen op een ‘windreader’ die

bare CLP’s zorgde ervoor dat we zouden

dit normaliter voor het Tsjechisch National

starten met een Fly In of iets dergelijks,

Competition Team doet, op wedstrijden zoals

waarbij piloten individueel hun opstijglocatie

EK’s en WK’s. Dank aan Pavel Kostrhun Karel

moeten zoeken. Het is wat het is. De eerste

Sedmik om ons hier te helpen, een daad van

vaart op donderdagochtend werd afgelast omwille van

vriendschap die we konden appreciëren.

regen en een laag wolkendek. Aangezien de vooruitzichten

De voorspellingen voor vrijwel alle ochtendvaarten gaven

voor de komende dagen er zeer goed uitzagen – een hoge-

een behoorlijke kans op nevel en mist. Deze kan hardnekkig

drukgebied zou ons weer bepalen en je zag de luchtdruk

zijn in diepere dalen. Daarom weken we naar het zuiden

reeds de hoogte inschieten – maakten we ons hier niet

van de wedstrijdkaart uit, omdat het landschap hier meer

onmiddellijk druk over. Bijkomend: domper 1 werd nu ook

glooiend is, en het daarom veelal bij nevel blijft, die na

voor 50% gehalveerd.

zonsopgang relatief snel kan verdwijnen. Zowel vrijdag-,

In de loop van donderdag klaarde de hemel open en

zaterdag- en zondagochtend was dit het geval. Onze rede-

domineerde de zon. Dit was de start van enkele mooie

nering bleek te lonen, gezien we telkens konden varen na

dagen. Door de Heren hierboven was het ons allemaal

het optrekken van de nevel, terwijl in Vielsalm en omstre-

blijkbaar gegund. Ter voorbereiding van de eerste avond-

ken de mist nog sterk aanwezig was tijdens de eerste uren

vaart – en bij uitbreiding de komende vaarten – werd er

na zonsopgang.

door Stijn Staelens druk heen en weer getelefoneerd met

Aangezien er ruime interesse was van de lokale bevolking

de Supervisor van Skeyes om het luchtruim – wat beperkt

in onze hobby, probeerden we de tasksetting zo te organi-

was tot 4500ft MSL – omhoog te trekken tot 6000ft MSL

seren dat we voor de avondvaarten over of nabij Vielsalm

naar de ballonnen die manoeuvreerden naar het target, met aanmoedigen en applaus tot gevolg. Uiteindelijk maakten we zes van de zeven geplande vaarten en kon er 22 keer om de 1000 punten worden gestreden. Met twee Fly-Ins, vier Hesitation Waltz, zes Judge Declared Goals, drie Pilot Declared Goals, drie FlyOns, een Minimum Disance Double Drop, een Shortest Flight, een Waterschip Down en een Elbow hebben we geprobeerd om er een mooie afwisseling van opdrachten in te steken, met een mix van fysieke drops en drops via Balloon Life. Last but not least wil ik alle betrokken officials en organisatie nogmaals bedanken voor hun inzet tijdens deze wedstrijd. Ik zeg dit steeds op de afsluitende prijsuitreiking, maar wil hier nogmaals benadrukken dat er zonder al deze mensen geen wedstrijd mogelijk is. Momenteel zijn de voorbereidingen reeds gestart voor de editie van 2022 die tevens zal doorgaan in Vielsalm. We hopen dat Covid niet opnieuw roet in het eten zal gooien, en hopelijk zien we alle deelnemers dan opnieuw terug. In tussentijd, keep it safe and stay healthy! Einduitslag Belgian Balloon Trophy 2021 (top-3) 1

SPILDOOREN, David

BEL

14996

GOMMER, Roy

NED

14457

OUDENAMPSEN, Jan

NED

13993

wedstrijd

konden varen. Een honderdtal mensen kwamen kijken

interview 18

Terug van weggeweest

NA EEN HALVE EEUW GAAT BENEGAS WEER DE LUCHT IN T E KS T E N BE E LD G ERJ AN C REB OLDER

OP 24 JULI 1970 MAAKTE ’S LANDS EERSTE HETELUCHTBALLON PH-BEN HAAR MAIDEN FLIGHT, VANUIT NIJMEGEN NAAR ELST, MET AAN BOORD DON CAMERON EN J.C. DE VOS-KLOOTWIJK VAN DE HAAGSCHE BALLONCLUB ALS PASSAGIER. IN BALLONSTOF VOORJAAR 2018 IS DEZE VAART BESCHREVEN. Ruim vijftig jaren zijn er sindsdien verstreken en de PH-BEN,

“Daarnaast maken we als het nodig is gebruik van gast-pilo-

inmiddels ingrijpend gerestaureerd, bestaat nog steeds.

ten” licht Jan - die zelf in 2007 zijn brevet haalde - toe.

Zorgzaam neergevlijd en op gezette tijden onderhouden en geïnspecteerd, maakt de ballon nu deel uit van de stal van Ad

Ballonvaartcentrum Van Manen neemt jaarlijks met meerdere

Ballon in Galder bij Breda. De PH-BEN is een ballonmonument;

ballons deel aan de Internationale Ballonfiësta Barneveld, dat

industrieel erfgoed zou je het ook kunnen noemen!

vanwege de Covid 19-pandemie inmiddels al twee jaar niet heeft plaatsgevonden. Dat leidde er overigens toe dat hij een

Oude liefde

handel in openhaardhout opzette, waarvoor de belangstelling

De registratie PH-BEN was een verwijzing naar de toenmalige

met de huidige gasprijzen nog steeds toeneemt. De PH-BNG is

eigenaar van deze eerste moderne Nederlandse hetelucht-

bij Van Manen ondertussen in goede handen, daar zorgen Jan

ballon: de Nederlandse Maatschappij voor Petroleumgassen

en zijn tientallen vrijwilligers voor.

‘Benegas’, toen gevestigd in Rotterdam en tegenwoordig in het Gelderse Putten. Per 1 juli van dit jaar nam Benegas de Nederlandse tak van Primagaz over en is daarmee marktleider op de Nederlandse markt geworden. De lichtgroene bulktanks van het bedrijf vinden we terug bij diverse ballonvaartbedrijven en ook agrarische bedrijven maken gebruik van het Puttense gas. De liefde voor het ballonvaren is nooit weggeweest. Na jaren sponsor te zijn van het Ballonfiësta in Barneveld vond Benegas het weer tijd om deel te nemen met een eigen ballon. Daarin werd de samenwerking gezocht met het Barneveldse Ballonvaartcentrum Van Manen. Het werd voor Benegas een terugkeer naar de heteluchtballon, die het bedrijf zelf in Nederland een halve eeuw geleden introduceerde. Men koos hierbij voor promotie van haar lichtgewicht gasfles Benegas Light.

Van Manen Ondanks dat de coronacrisis voor de deur stond, ging Benegas samen met ballonvaarder Jan van Manen (38) door met haar plannen voor een nieuwe ballon. Inmiddels is de PH-BNG (een Ultramagic N-250) in Barneveld en omgeving al regelmatig in het luchtruim gespot. Dat er op het terrein van Van Manen ook een lichtgroen gespoten bulktank is geïnstalleerd, lijkt vanzelfsprekend. “We gebruiken de bulktank om de propaancilinders voor ons bedrijf te vullen”, vertelt Jan. Die cilinders worden meegenomen in een van de vijftien ballons van het bedrijf, waarvoor vijf vaste ballonvaarders werkzaam zijn.

VAN BO VEN NAAR BENED EN: 1. D E P H -BEN (F O TO CO L L ECTI E BO ESMAN, I NTERN. B A LLONM U SE U M BARNEVEL D ) EN D E NIEUWE P H -BNG. 2. G ASMEESTER MARTI N L ETH ER BI J D E BUL KTANK VA N HE T BAL L O NVAARTCENTRUM. 3. J AN VAN MANEN IS D E TRO TSE BAL L O NVAARD ER VA N D E P H -BNG.

Veiligheidsspel voor crew en piloten ONS KWAKKELSEIZOEN LIGT ALWEER EEN PAAR MAANDEN ACHTER ONS EN WE MISSEN HET VAREN EN CREWEN. EEN UITGELEZEN MOMENT OM EEN BALLONSTOF X-MAS SAFETY GAME TE INTRODUCEREN: EEN UNIEK BORDSPEL VOOR CREW EN PILOTEN OM DE DONKERE DECEMBERDAGEN DOOR TE KOMEN ÉN EN-PASSANT JE VEILIGHEIDSVAARDIGHEDEN OP TE FRISSEN. Op de volgende twee pagina’s tref je het bordspel aan, dat is ontwikkeld in samenwerking met Gordon Schwontkowski. Gordon stelt voor de Ballooning Federation of America veiligheidsprotocollen en richtlijnen op voor balloncrew en hij organiseert veiligheidsseminars en -trainingen. Diverse artikelen en boeken over veiligheidsgerelateerde onderwerpen verschenen van zijn hand, waaronder het boek ‘Hot Air Balloon Crewing Essentials’ uit 2015; een klassieker onder de crew community in de VS ($28 excl. verzendkosten via www.bfa.net). Samen met seminar-deelnemers ontwikkelde Gordon zeventien top-vijf veiligheidstips voor de ballonvaart, zowel gericht op piloten als crew, en soms ludiek van aard. De zeventien ‘top-vijven’ werden eerder dit jaar als artikel gepubliceerd in het BFA Ballooning Magazine en zijn voor Ballonstof omgevormd tot dit bordspel. Sla deze pagina om, zoek een paar medespelers, een dobbelsteen en een pion, en start het spel!

bordspel

BALLONSTOF BORDSPEL

Omgaan met de dropline 1. Gebruik bij weinig wind

Kort voor de landing

Controleer tijdens de vaart

1. Controleer op vee, gewas, hoogspanning, obstakels

1. Vaarrichting

2. Gebruik niet als rem

3. Check uiteinde vast aan ballon vóór uitwerpen

2. Ben alert op windvlagen

3. Berg losse voorwerpen op

3. Werking van equipment

4. Grond-uiteinde niet vastmaken aan personen/objecten

4. Informeer volgploeg

5. Grond-uiteinde loslaten indien ballon te hoog / te snel 6. _______________________________ 7. _______________________________

2. Brandstofniveau

4. (Veranderende) weersomstandighe 5. Luchtruimclassificatie

5. Instrueer passagiers

6. _______________________________

6. ______________________________

7. _______________________________

7. ______________________________

Relatie met grondeigenaren 1. Zoek contact met grondeigenaar alvorens te bergen

2. Bedank voor de gastvrijheid 3. Schade veroorzaakt? Dan vergoeden (i.s.m. verzekering) 4. Gevoelig gebied? Geeft het door 5. Situatie kritiek? Bel de politie 6. _______________________________ 7. _______________________________

Je bent vergeten om de Notams te checken voorafgaand aan de vaart.

voor crew en piloten

Gebaseerd op Gordon Schwontkowski’s ‘Every

SPELREGELS

Speel het spel met twee tot tien spelers plus dobbelsteen en verplaatst de pion. In het vak veiligheidstip toe, gerelateerd aan het onder verplaatst dezelfde pion verder. In het vak w 6de tip toe, etcetera.

Sla een beurt over om dit alsnog te doen.

Propaan tanken

Als er in een vorige ronde al een 6de tip is toe 7de tip toe. Als beide tips al zijn ingevuld, ga je is voor een tip. Het spel blijft rondgaan tot al eindigt het spel. Het spel kent niet één winnaar: de winst gaa hun kennis hebben opgefrist met 119 veilighe

1. Geen open vuur, niet roken, geen lopende motor

2. Geen statische kleding

3. Draag handschoenen en een veiligheidsvest 4. Tank buiten; cilinders buiten aanhanger/ bus 5. Brandblusser bij de hand 6. _______________________________ 7. _______________________________

BALLONSTOF

Tips voor crew 1. Minimaliseer risico’s, hoe klein ze ook lijken

2. Weet wat er van je verwacht wordt 3. Verwacht (of vraag om) duidelijkheid van de piloot

Wil je toch een winnaar selecteren? Laat dan toegevoegde veiligheidstips (eigen tips uitge genomineerde tips wint het spel. Indien je he van in de vakken, op een apart vel papier sch 7de tip als kolommen.

4. Ben alert en gefocust

5. Spreek je uit. Zie je wat? Zeg het. 6. _______________________________ 7. _______________________________

Neem mee naar opstijgveld

Risico’s tijdens opbouw 1. Kleding in ventilator

START

In volgauto aanwezig 1. Autosleutels

1. Alertheid op potentiële risico’s

2. Verbranding door brandervlam

2. Crewradio, telefoon, opladers

2. Juiste kleding: geen nylon; handschoenen

3. Insectenbeten

3. Noodnummers

3. Mobiele telefoon (voldoende opgeladen)

4. Kwetsuur door touwen, flying wires, quick release

4. EHBO-kit

4. Drinkwater, zonnebrandcrème

5. Rugletsel door zwaar tillen

5. Relevante kennis en vaardigheden

5. Navigatiemiddelen (app, kaart)

6. _______________________________

6. ______________________________

7. _______________________________

7. ______________________________

Foto achtergrond Bennie Bos | Spelontwerp Luc Van Geyte | © Ballonstof Magazine & Gordon Schwontkowski

eden

Handelwijze bij hoogspanningslijnen 1. Vraag passagiers om mee uit te kijken naar hoogspanningslijnen

2. Toch in de lijnen? Raak niets aan 3. Laat iedereen in de mand blijven (tenzij groter gevaar) 4. Gooi geen handling lijn 5. Bel het noodnummer

De meteoroloog van dienst vertelt je dat de vlagerigheid op tijd verdwijnt. De vaart kan doorgaan! Ga direct door naar ‘Start’.

Weersontwikkelingen om in de gaten te houden

1. Afnemende zichtwaarden 2. Ontstaan van onweerswolken 3. Windtoename

4. Buien en windvlagen

5. Thermische activiteiten

6. _______________________________

7. _______________________________

Veilig gebruik van de ventilator 1. Geen loshangende kleding zoals sjaals

2. Voorkom dat touwen, gras, afval in ventilator gezogen wordt 3. Weet hoe je de ventilator direct kunt stoppen

F SAFETY GAME

4. Zorg dat iedereen voldoende afstand houdt 5. Verplaats/til/verlaat nooit een draaiende ventilator 6. _______________________________ 7. _______________________________

ything we know about safety in 17 top-5 tips’

Wat te doen in geval van nood 1. Blijf rustig

2. Denk aan wat je geleerd hebt 3. Vraag/bel om hulp

s een dobbelsteen en een pion. Speler 1 gooit de k waar de pion terechtkomt, voegt de speler een 6de rwerp van het vak. Speler 2 gooit de dobbelsteen en waar de pion nu terechtkomt, voegt deze speler ook een

4. Verleen eerste hulp indien nodig (en dat veilig kan) 5. Eerst mensen, dan materialen 6. _______________________________ 7. _______________________________

Problemen kun je voorkomen door

egevoegd aan een vak, voeg je een e door naar het eerstvolgende vak waar nog ruimte lle vakken zijn voltooid met twee extra tips, daarmee

1. Alert te zijn

2. Vooruit te denken

3. Nooit los te komen van de grond als je niet in de mand zit 4. Nooit een lijn om een pols of heup te wikkelen

at naar alle deelnemers die aan het einde van het spel eidstips.

5. Met je benen te tillen (niet met je rug) 6. _______________________________

n alle deelnemers hun top-3 geven van belangrijkste ezonderd). Degene met het meeste aantal et spelbord vaker wilt gebruiken kun je de tips, in plaats hrijven, met de nummers 1-20 als rijen en de 6de resp.

7. _______________________________

Passagiersgedrag om alert op te zijn

1. Afgeleid tijdens passagiersinstructie 2. Algehele fitheid

3. Onder invloed van alcohol 4. Angst om in te stappen 5. Zonder toestemming uitstappen 6. _______________________________ 7. _______________________________

Controleer vóór de vaart 1. Weersverwachting

Gevaarlijke houdingen piloot/crew

2. Vaarroute (luchtruim, obstakels)

1. Antiautoritaire houding

3. Potentiële landingsgebieden

2. Impulsiviteit

4. Ladingscalculatie

3. Machogedrag / onkwetsbaarheid

5. NOTAMs

4. Gevoel van berusting

5. Zelfgenoegzaamheid

6. _______________________________

7. _______________________________

Een passagier was afgeleid tijdens de passagiersinstructie. Sla een beurt over om de instructie nogmaals te geven

TWENTEBALLOONING An urforgetable experience to be part of the @hotairballoonjo festival making the first balloonflights ever above Petra, one of the 7 world wonders.

HOTRBALLONVAARTEN

BERTELSBALLOONING

Portugal, Amazing to see you! #balloonfestival #portugal #indiansummer #beirabaixa #ballonstof

#luchtballon #horse #ballonstof #morningvibes #paarden #ballooning #ballonvaart @joskreizen thanks @cloesevers for the very nice picture

QUALITYBALLOONING

GERARDPLUIJM

REBBECCA_BISSCHOP

What’s life without a little adventure 🤩🤩

We are safely home from an amazing rollercoaster in Stubenberg! 11 flights in 6 days, 37 hours of traveling by car, 10 trainingsflights #Stubenberg

Seizoen helaas bijna ten einde, vanavond de PH-RKj gespot vanuit Joure #ballonstof #luchtballon

#qualityballooning #meestersinballonvaart #ballonstof #topteam

#BALLONSTOF De mooiste ballonfoto’s op social media Plaats je ballonfoto’s met de ballonstof-tag op social media. Op deze pagina’s plaatsen we een mooie selectie. Dank aan de fotografen te velde!

VANDERKOLKBALLONVAARTEN Vanavond een mooie leuke en gezellige vaart gemaakt vanuit ons altijd fijne #dedemsvaart en uiteindelijk zijn we geland in #drijber #ballonstof

JAHOOBALLONVAARTEN.NL cappadocia #ballooning #loveit #ballonstof #vipcappadocia

EVERT_DEH

ELISEANDTHEBOYS

UP_BALLOONING

Pretty in pink! #wycams #ikwilballonvaren #ballonvaartendehandschutter #kubicekballoons #specialshape #letsfly #ballonstof #ballooning

Wat een mooie dag gisteren

#ballonstof #ballonvaart #balloonburnerflame #upballooning @ronjanssens

BALLOONINGNOORD

HYLKEJOURE

SKY_BALLOONING

Competition November! ‘Drop it like it’s hot°

Your life Your story Be a Hero! #ballooninguae #hero #ballooning #ballonstof #luchtballon

#ballonstof #hotairballoons #fire

HANS VAN HOESEL

VALERIE.VAN.POTTELBERG

KEVINVANDESSEL

Varanasi Festival India, de heilige Ganges-grond wordt goed bewaakt, en mijn ballon ook! #ballonstof

Sunshine #hotairballoons #ballonstof #zonsondergang #pictures

Can someone help me please? #ballooning #saftyfirst #ballonstof #gloves

#Competition #November #fog #morning #cold #target #ballonstof

#ballonstof #luchtballon #nazomer @ilwa_designpuurs

ballonstof

EcoMagic The world’s most fuel eﬃcient hot air balloon!

Ecomagic balloons Ultramagic now have more than 12 years experience of designing and building our unique range of Ecomagic balloons which are made with a specially developed insulation ecotech fabric. We have produced more than 25 of these special fuel eﬃcient balloons in 13 diﬀerent sites...

Flying is Magic

N-210

M-105

M-65

T-150

M-145 special

M-145

M-120

M-130

M-145

M-90

M-77

M-90

S-50

M-160

M-180

M-90

N-180

DH-31

M-42

M-14

M-145

M-56

M-105

Contact our new dealer in Holland: Pieter Kooistra Vegelinsweg 1 8501 BA Joure Tel. 0031-513-417503 Mob. 0031-653-409842

info@balloncentrum.nl kooistrapieter www.balloncentrum.nl

ultramagic.com Check out our website for dealer and factory information

Hoe verkleinen we het verloop? D O O R SE B E KR U I JE R

achtergrond

BALLONVAARDERS KOMEN ÉN GAAN

TIJDENS HET ‘BALLONFESTIVAL VAN DE PRINS’ IN SAOEDI-ARABIË ZAT IK MET DE DRIE NEDERLANDSE WEDSTRIJDPILOTEN JAN, JAN EN HENK IN HETZELFDE HOTEL. HET AANTAL PILOTEN DAT IN NEDERLAND DE AFGELOPEN JAREN WAS GESTOPT KWAM TER SPRAKE, EN WE GINGEN ZE TURVEN. WE SCHROKKEN: IN NO-TIME KWAMEN WE, ZO UIT ONS HOOFD, OP EEN LIJST VAN MEER DAN 100 EX-PILOTEN. OP EEN BESTAND VAN ONGEVEER 270 BALLONVAARDERS IS DAT VEEL. “ I K KEN ER O O K NO G WEL EEN P AAR D I E GESTO P T ZI JN”

We zijn in Nederland zo’n 50 jaar aan het ballonvaren, d.w.z.

ring. Ik heb zelf ook een periode gehad dat ik het te druk had

met moderne heteluchtballonnen gemaakt van nylon of poly-

met mijn praktijk en dat het op werkdagen gewoon niet te

ester. Sinds de jaren ‘80 ben ik zelf bezig met luchtvaart: eerst

doen was; de voorbereiding, het bellen, de vaart plannen: je

met ultralights vanaf Lelystad en sinds 1999 met ballonvaart.

bent er al snel urenlang mee bezig. En sinds 8 april 2021 is de

In dat jaar raakte ik besmet met het ballonvirus tijdens een bal-

EASA-regelgeving definitief van kracht. Ook deze verandering

lonfestival vanaf de ijsbaan in Vaassen. Ik zag het plezier dat

in regelgeving heeft ongeveer 20 mensen doen besluiten om te

de mensen én de ballonvaarders hadden - dat was heel anders

stoppen. In de nieuwe regeling is een leeftijdsgrens van kracht.

dan ik bij het ultralightvliegen gewend was. De volgende

Piloten van 70 jaar en ouder mogen niet meer commercieel

dinsdagavond zat ik al in Teuge voor mijn eerste theorieles.

varen. Dat heeft ons inziens ongeveer 10-15 piloten doen stop-

Daarna heeft het ballonvaren een groot deel van mijn leven

pen. Maar we wisten ook dat er jongere piloten waren gestopt,

bepaald, en heb ik mogen varen in o.a. Nederland, Oostenrijk,

die de nieuwe regelingen en de conversie van het brevet niet

Denemarken, Zweden, over de Dolomieten naar Italië, Taiwan,

zagen zitten.

India en het grootste avontuur: op Spitsbergen.

Statistiek Ongeveer zes tot acht jaar geleden lag het aantal ballonpiloten

Ex-piloten

rond de 340, waarvan de meesten lid waren van de PBN of de

Tijdens het eerdergenoemde ballonfestival in Saoedi Arabië

KNVvL. We telden in Saoedi-Arabië als gezegd ruim 100 ex-

concludeerden de twee Jannen, Henk en ik dat vele ballon-

piloten. Sinds 2018 is er echter ook weer aanwas van nieuwe

vaarders in de loop der tijd waren gestopt met ballonvaren;

piloten; er zijn er sindsdien zo’n 30 bijgekomen.

we telden er ruim 100. De redenen, daar konden we alleen

De laatste jaren stabiliseert het totaal aantal ballonpiloten rond

naar gissen. Het zou, dachten we, door vergrijzing, overlijden,

de 270. Met name de laatste twee jaar was er nieuwe aanwas:

ziekte, emigratie, privéomstandigheden, gezin, werk of teveel

de nieuwe DTO (het opleidingsinstituut voor ballonvaren)

regelgeving kunnen komen. Ik ken zelf enkele goede student-

met een duidelijke syllabus, DTO-gecertificeerde instructeurs

piloten (PUTs) die hun brevet haalden en vervolgens als gebre-

en een betere begeleiding heeft daar waarschijnlijk een rol in

vetteerd piloot (PIC) nauwelijks nog een vaart maakten en het

gespeeld. Op dit moment zijn er 11 piloten in opleiding, zo

brevet lieten verlopen. Jammer van alle energie en de investe-

meldt het DTO.

achtergrond 26

Opleidingskosten Ballonpiloot worden is niet goedkoop: alleen de theorielessen

gedeeld worden met de passagiers, zolang je maar geen winst

en bijbehorende examens kosten al een paar duizend euro.

maakt met de vaart (meer informatie hierover in Ballonstof

Even inzoomen: theorie DTO is 950 euro, boek 200 euro, 9 vak-

zomer 2021).

ken, examen per vak 60 euro = 540 euro, dus minimaal 1690 euro, en met enkele herexamens komt daar nog een paar hon-

Conclusie: het totale kostenplaatje voor de gehele opleiding

derd euro bij. Het vak communicatie (vroeger RT) kost inclusief

van zo’n 15.000 euro kan dus enigszins ontmoedigend werken

examen 330 euro. Dit vak is niet verplicht en kan dus uitgesteld

voor aspirant-piloten… Petje af voor alle mensen die er toch

worden, maar het beperkt wel de gebieden waar gevaren kan

voor gaan!

worden. Gemiddeld kost alleen het theoriegedeelte een PUT dus zo’n 2000 euro. De kosten voor de praktijklessen komen

Oplossingen

daar nog bij, en die kunnen variëren. Heeft de PUT al een eigen

Ballonvaren is net als autorijden, je leert het pas echt nádat je

ballon, of kan hij/zij beschikken over een ballon of moet deze

het brevet hebt gehaald. En we hoeven natuurlijk niet allemaal

gehuurd worden van de DTO? Huren van de DTO kost 250 euro

binnen vijf jaar Junior Wereldkampioen te zijn; gewoon lek-

per lesvaart, en de adviesprijs van het DTO voor een instructeur

ker de lucht in met een aantal passagiers, dat is waar velen

is ook 250 euro per lesvaart – totaal dus 500 euro per vaart. Als

het vooral voor doen. Mensen die twee of drie jaar bezig zijn

je slaagt na, laten we zeggen, zo’n 20-25 vaarten à 500 euro

geweest om het brevet te halen, daar een flink bedrag in heb-

= totaal 10.000 tot 12.500 euro kosten aan praktijktraining

ben geïnvesteerd, en daarna afhaken - het klinkt erg onlogisch.

– krijg je vervolgens een recreatief brevet. Inclusief de theorie-

Wat kunnen we als ballonvaarders doen om het aantal piloten

kosten en examens plus initiële medische keuring, brevetkosten

dat ‘uitstapt’ na het behalen van het brevet te verkleinen.

KIWA etc. kom je al snel op zo’n 15.000 euro uit; en dan mag

• Een (vrijblijvend) intakegesprek?

je nog niet commercieel varen.

• Meer of betere voorlichting? • Ontbreekt er iets in de opleiding?

Commercieel piloot worden

• Is er meer begeleiding nodig na het behalen van het brevet?

Om commercieel te mogen varen - dus met betalende pas-

• Moeten we mentoren toewijzen voor de eerste beginperiode

sagiers varen en daarop winst maken - moeten er eerst 50

als PIC?

vaarten (en 50 uren) gemaakt worden met vrienden en kennissen en pas daarna kun je, na een succesvolle vaart met een

Wie het weet mag het zeggen, ideeën zijn altijd welkom, bij

examinator, wat terug gaan verdienen. Als je voor die eerste

ondergetekende, het bestuur en het mag ook anoniem.

50 uur een ballon moet huren, kost alleen de huur al enkele

Met kerstgroet, Sebe.

honderden euro’s per vaart. In deze fase (recreatief varen als P1 piloot) mogen de meeste variabele vaarkosten overigens wel

BRO NNEN: D TO BAL L O NVAREN EN BESTUUR KNVVL B A LLONVA R E N

Op zoek naar een veilige landingsplaats voor al je verzekeringen? Contacteer ons voor een gratis check up...

BVBA Verdis Verzekeringen, Zandstraat 2, 9170 St-Pauwels Tel: 03 776 76 34 - info@verdis-vanduyse.be – www.verdis-vanduyse.be

STAY SAFE

BE OPTIMISTIC Whatever happens, ballooning will always be the greatest sport in the Universe

BELGIUM Cameron Balloons Belgium is part of Atlantic Ballooning BVBA.

Office: 09 356 64 84

Mobile: 0478 20 75 90

Office: Palingstraat 87, B-9070 Destelbergen

koen@cameronballoons.be

Workshop: Schaessestraat 15A, unit 15, B-9070 Destelbergen

techniek 28

BALLONNEN EN LIMIETEN D O OR R E M KO WIGGER

BALLONVAREN IS IN BEGINSEL NIET ZO GECOMPLICEERD. JE PAKT WAT CILINDERS UIT DE STELLING, ZORGT DAT ALLES GOED VAST ZIT, ER VUUR UIT DE GOEDE KANT VAN DE BRANDER KOMT EN VERVOLGENS GA JE MET DE BALLON DE LUCHT IN. BIJ DE AANSCHAF VAN EEN BALLON KRIJG JE ECHTER OOK TE MAKEN MET OPERATIONELE LIMIETEN DIE DE FABRIKANT VOORSCHRIJFT EN IN HET FLIGHT MANUAL VASTLEGT. DEZE LIMIETEN KUNNEN VAN FABRIKANT TOT FABRIKANT VERSCHILLEN. Het is belangrijk om te weten wat deze limieten zijn, voordat je

vind je alle voor jouw ballon geldende limieten terug. Denk

met de ballon opstijgt. De intentie van dit artikel is niet zozeer

bijv. aan de meteorologische condities of de toegestane scha-

uit te leggen wat limieten zijn, maar meer aan te geven wat

de. De laatste versie van je Flight Manual is terug te vinden op

het verschil is tussen de verschillende fabrikanten en hun bal-

de website van de fabrikant.

lonnen.

Maximale stijgen daalsnelheid Brandstofdruk

Iedere ballon, klein of groot, heeft zijn begrenzingen v.w.b.

Nu de winterperiode weer is aangebroken, krijgen we te maken

hoe snel je ermee kunt stijgen of dalen. Een te snelle stijging

met lage brandstofdruk op de branders. Dit resulteert in een

kan problemen geven met de parachute; een te snelle daling

slecht vermogen en daardoor een potentieel onveilige vaart.

zorgt er mogelijk voor dat de mond dichtslaat en je niet meer

Dat is ook de reden waarom we onze cilinders vaak op druk

kunt branden. Het Flight Manual van de fabrikant geeft deze

brengen met stikstof in deze periode.

limieten weer. Om de verschillen inzichtelijk te krijgen zijn in de tabel stijg-/daalsnelheden t/m 1000 ft/min groen gekleurd,

Een te hoge brandstofdruk kan echter problemen opleveren

t/m 1500 ft/min oranje en daarboven rood. De limieten zijn

aan de brander zelf of het gebruik daarvan (te grote vlam).

zowel in ft/min als m/s weergegeven. Cameron TR, Kubicek

Het is goed te weten wat de limieten zijn die de fabrikant voor-

XR, Ultramagic MV and Schroeder Mistral zijn de zogenaamde

schrijft, zie ook de tabel. Naast de maximale stijg-/daalsnelheid

racers. Ter indicatie: bij een cold descent met een gewone bal-

en de brandstofdruk zijn er meer limieten. In het Flight Manual

lon kom je eigenlijk niet verder dan 800-900 ft/min.

Ballon

Min. druk (bar)

Max. druk (bar)

≤ 340

> 340

5.5

10 brander (dyn.)

Cameron incl. Sky, T&C, Lindstrand

Met Shadow, Sirocco of Stratus brander Kubicek Alle types Ultramagic Alle types

12 cilinder Schroeder Alle types

Lindstrand Tech Alle types

wenst alle lezers van Ballonstof

Prettige Feestdagen en een voorspoedig

2022

Max. stijgsnelheid

Max daalsnelheid)

(ft/min | m/s)

Geen relatieve

wind voelbaar

Met vario

1000 | 5

> 140 en < 340

1000 | 5

≥ 340 en ≤ 750

800 | 4

1700 | 8,5

1000 | 5

BB, behalve hieronder

800 | 4

1300 | 6,5

BB9, BB9E, BB9EF

800 | 4

900 | 4,5

BB17GP, BB20GP

1200 | 6

1300 | 6,5

1800 | 9

Stofsterkte ≥ 10kg maar < 13 kg

1000 | 5

Zonder temperatuurmeting

600 | 3

1000 | 5

Met temperatuurmeting en

1000 | 5

1400 | 7

1000 | 5

1500 | 7,5

Series 1 t/m 310, Series 2

1000 | 5

Series 1, 400 en 425

800 | 4

1700 | 8,5

Ballon

Cameron incl. Sky, T&C, Lindstrand ≤ 140

Zonder vario

TR Zonder RDS Met RDS Kubicek

XR Stofsterkte ≥ 13kg

Ultramagic Alle types

max. toegestane temp. niet bereikt MV serie (M56c, M65c, M77c)

Met temperatuurmeting en max. toegestane temp. niet bereikt

Schroeder G G-M (Mistral) Lindstrand Tech

Racer

Ballonstof

De redactie

ballonstof

DUURZAAM BALLONVAREN MET CO2-GECOMPENSEERD GAS

Benegas is dé specialist in propaangas. Wilt u een vulinstallatie op maat op uw eigen terrein? Informeer naar de mogelijkheden bij onze experts. Bovendien zetten wij ons in voor een groene toekomst om te kunnen blijven genieten van onze mooie natuur. Al ons propaan is CO2-gecompenseerd.

Wilt u meer informatie hierover? Maak dan een vrijblijvende afspraak met een adviseur via info@benegas.com

KOKEN OP NIVEAU

DO O R HE N R I Ë T T E W A R D E N A A R

ANGÉLIQUE SCHMEINCK VAN CULIAIR SKYDINING HAD IK AL EENS GETROFFEN OP EEN EVENEMENT WAAR ZE HAAR CULINAIRE KUNSTEN TOONDE IN EEN BALLONMAND ALS KEUKEN. TOT MIJN VERRASSING BELDE ZE BEGIN SEPTEMBER DAT ER EEN PLEK VOOR ME VRIJ WAS IN DE CULIAIR BALLONMAND. DEZELFDE DAG NOG MOEST IK ’S AVONDS OM 18.15 UUR IN AMERSFOORT ZIJN. DAAR TROF IK ANGÉLIQUE EN HAAR ASSISTENT-KOK EN BALLONPILOOT NIELS KON.

gedirigeerd. De vis en het vlees zijn inmiddels gedurende drie kwartier gegaard op ongeveer 90° C. Angélique bereidt de zachte zeebaars met groene asperges, gepofte rode paprika en bouillabaisse saus. Inmiddels hebben we weer zicht gekregen op de aarde, en vertelt Niels ons waar we hangen: Barneveld, Amersfoort en daar heb je Zeist. De PH-EAT is tot in de finesse doorontwikkeld, zodat het functioneert voor zowel piloot als kok, met vele handige details. Angélique vertelt dat dit haar vierde samenwerking is. In 2003 is ze begonnen met haar luchtballonrestaurant, naar aanleiding van een afstudeeropdracht voor Deskundig Creatief

De PH-EAT - ‘Exclusive Altitude Tasting’ - lag klaar om gevuld

Denken. Nu 18 jaar later is alles doorontwikkeld van ballon-

te worden. Opvallend was dat alles in stijl was: de kleding,

mand met skybar tot de techniek van het katrolsysteem. Het is

volgauto, borden, caps voor de passagiers en vele details in

een beschermd concept, waarvan idee, uitvoering en ontwik-

en om de keuken-ballonmand. Tijdens de cold inflation loopt

keling in 2003 zijn vastgelegd.

Niels met twee metalen draadmanden de ballon in om deze te bevestigen boven de evenaar op 45 m hoogte. De zeebaars

Vervolgens gaat de pan nog even op het vuur en wordt een

en het lamsvlees in deze draadmanden zullen zo in de grote

volgend gerecht bereid. Stoofvlees van Hollands lam met o.a.

heteluchtballon-oven gedurende het eerste deel van de vaart

pompoen pickles en lavas moussaise. Angélique ruimt tenslot-

gegaard worden.

te alle spullen weer op en keurig landen we bij een gezellige landeigenaar in Werkhoven. Samen pakken we de ballon in

Zodra de ballon gevuld is stappen de passagiers in. Angélique

waarna opnieuw een verrassing volgt: het nagerecht! Een pan-

heeft haar eigen ingang, een deurtje naar haar keuken-com-

nacotta van witte chocolade met lekkere ingrediënten onder

partiment. We waren met z’n tienen aan boord, waarvan acht

het genot van sfeervolle muziek, verlichting en champagne.

passagiers, de ballonpiloot en de meesterkok. De wijnglazen worden uitgedeeld en er wordt water geserveerd en een leren mandje met hartige cantharellen broodjes. Het was behoorlijk bewolkt die dag; zó bewolkt dat het tijdens de vaart ineens mistig werd. We waren letterlijk en figuurlijk in de wolken. Niels manoeuvreerde de PH-EAT door de wolken. Wat een prachtig uitzicht daar, in de volle zon boven een witte wattendeken met smaakvolle voorgerechten en een halo in beeld. De gevulde draadmanden worden vervolgens, middels een katrol-systeem, richting de ballonmand

achtergrond

Formidabel: culinaire verrassingen aan een kabel!

materiaal 32

JE BALLON IN DE WINTER Hoe breng je je ballon veilig in een winterslaap? T E KS T FR A N K Z INKLER, ILLU S TRATIE RU TGER C OU C K E

Dit artikel is het derde en laatste deel van een serie artikelen

Reinig/controleer of vervang ook het luchtfilter en pas indien

over ballonmaterialen. In twee eerdere edities werd uitgelegd

nodig de klepspeling aan. Om de motor te beschermen tegen

hoe je houtwormen in je mand voorkomt of bestrijdt en hoe

corrosie in het gebied van de zuiger, cilinder en kleppen kun

je in de wintermaanden zorgdraagt voor je brander, mand en

je na het verwijderen van de bougie via de bougieopening een

envelop. In dit artikel staan we stil bij een goede opslag en

beetje motorolie (theelepel) in de cilinder spuiten, bijvoorbeeld

(zelf-)onderhoud van je gastanks, de ventilator en je aanhang-

met een wegwerpspuit. Kantel daarbij de ventilator zodanig

wagen.

dat de olie over de zuiger wordt verdeeld. Trek tot drie à vier keer aan het trekkoord van de ventilator, om de motor te laten

Gastanks

draaien. Kantel de ventilator weer terug en schroef de bougie

De juiste opslag van je gasflessen is, vooral wanneer deze

terug. Activeer het trekkoord opnieuw tot de tegendruk voel-

afgevuld worden opgeslagen, van belang. Alle fabrikanten

baar is (zuiger in compressieslag, beide kleppen gesloten) en

zijn het over één ding eens: gasflessen moeten altijd boven de

laat het trekkoord in deze positie teruglopen.

grond worden opgeslagen, met een goede ventilatie en uit de buurt van warmte- en ontstekingsbronnen. Cameron waar-

Aanhangwagen

schuwt voor opslag in de buurt van afvoerkanalen en kelders,

En last but not least: de aanhanger. Binnen en buiten goed

waar lekkende propaan zich zou kunnen verzamelen. Kubicek

schoonmaken spreekt voor zich. Als de aanhanger lange tijd

adviseert nadrukkelijk om de gasflessen rechtop te zetten. De

niet wordt verplaatst, verhoog dan de bandenspanning met

beschermende covers (cilinderhoes en schuimrubber)

0,5 bar om schade aan de banden tegen te gaan. Indien moge-

kunnen worden gereinigd met een borstel of

lijk kan de aanhanger opgekrikt worden, om de banden en de schokdempers te ontlasten. Gebruik, indien

met warm water en wat afwasmiddel. De

beschikbaar, smeernippels voor de smering.

hoezen en schuimrubbers moeten vóór het terugplaatsen absoluut droog zijn.

Spuit de contacten in de stekker licht

Gebruik een vochtige doek of

aanhanger buiten staat, is het raadzaam

in met een geschikte sproeiolie. Als je perslucht om het stof van de

om een waterdichte beschermhoes over de

armatuur te verwijderen; veel

dissel te trekken, waarin ook de stekker kan wor-

stof heeft de neiging om zich te nestelen in het gebied van de

den geplaatst. Draai het neuswiel tot een positie waarbij regenwater gemakkelijk van het dak van je aanhanger kan

beschermkraag van de gasfles. Draai

lopen. Gebruik de handrem niet, want dan kunnen de remvoe-

de gasfles voorzichtig ondersteboven (let op een geschikte

ringen in de remtrommel gaan roesten. Beveilig de aanhanger

ondergrond) en maak de bodem van de cilinder schoon. Reinig

indien nodig tegen wegrollen.

de aansluitingen van de gasslangen met een met vochtige doek en spuit ze vervolgens lichtjes in met siliconenspray. De

Tenslotte

aansluitingen afdichten met stofkappen.

In een korte serie artikelen heb ik de belangrijkste aandachtspunten voor een goede opslag en winterslaap van je ballonuit-

Ventilator

rusting behandeld. Nog één afsluitende tip: als je tijdens het

Ook de ventilator moet de winter zonder problemen zien door

schoonmaken en onderhoud van je ballonmaterialen schade

te komen. In geval van zware vervuiling kan een hogedrukrei-

hebt vastgesteld die professioneel moet worden hersteld,

niger worden gebruikt voor de reiniging. Verwijder het water

maak er dan enkele foto’s van zodat je het niet vergeet, en die

vervolgens met behulp van perslucht of veeg het af en laat de

je aan je onderhoudsbedrijf kunt laten zien.

rest in de lucht drogen. Breng eventuele luchtbanden op spanning. Wanneer je het al een tijdje niet hebt gedaan, is dit ook

Gebruikte bronnen

het juiste moment om een inspectie van de motor uit te (laten)

Flight Manuals Cameron UAS Issue 10 Aanv. 15; Kubicek FHB

voeren. Als je het zelf doet: vervang de motorolie en controleer

B.3102/Rev. 0; Schroeder FHB Nr. 1 Rev. 19; Schroeder WHB

indien nodig de bougie en/of vervang deze.

Uitg. 1 Rev. 1 en Ultramagic FM04 Rev. 24.

Met een advertentie in Ballonstof bereik je in één keer alle ballonvaarders in Nederland en Vlaanderen, en ondersteunt de continuïteit van dit ledenblad. Na enkele jaren zonder prijsverhoging zijn we genoodzaakt de tarieven m.i.v. 1 januari 2022 te verhogen met 3-5%. E.e.a. is noodzakelijk vanwege de sterke stijging van de papierprijs. De nieuwe tarieven blijven minimaal twee jaar onveranderd.

Formaat

Eenmalig adverteren

Reservering voor min.

één jaar (4 nummers)

twee jaar (8 nummers)

Afmetingen

1/1 pagina

275

260

245

172 x 261 mm

1/1 pagina

305

290

275

of aflopend 210 x 297 mm

binnencover 1/1 pagina

330

315

295

150

140

130

achtercover of pag. 5 1/2 pagina

172 x 128 mm of 80 x 261 mm

1/4 pagina

172 x 62 mm of 80 x 128 mm

1/8 pagina

172 x 30 mm of 80 x 60 mm

Tarieven in € per editie per advertentie. De KNVvL berekent geen BTW. Advertenties in PDF naar ballonstof@knvvl.nl. Deadlines 28-2, 31-5, 31-8 en 23-11.

THE QUICKEST WAY TO BE IN THE SKY BALLOON FLIGHT PLANNING SOFTWARE

ONZE 6 PIJLERS

REAL-TIME ANALYSE VLUCHTEN EN RESERVATIES

• QUICK SETUP • STRATEGIC PLANNING • QUICK RESERVATION • FLIGHT PLANNING • CHECK-IN • ANALYTICS

New in 2022

AL VANAF

30€ / maand GRATIS PROEF

HTTPS://QUICKRELEASE.AERO

ballonstof

BALLONSTOF ADVERTENTIETARIEVEN 2022-2023

ballonspotten

E E R S T E VA N H E T J AAR D OOR K IJK M A ND

CH AMBL EY

L ES L ANCEURS D E CH AMBL EY

AF SCHE ID SVU U R W IM

DE I N ZE

BBT

H O T TO L FI A D E S

VO O RAVO ND VRED EF EESTEN

BALLONSPOTTERSOVERZICHT 2021 D OOR KE VI N BOON

Het jaar 2021 leek voor velen het beloofde jaar van de

ten we de vloot van een nieuw Waas ballonbedrijf op de foto

vrijheid te worden, maar al snel werd duidelijk dat veel

en in mei gingen we elf keer op stap, waarbij we genoten

ballonmeetings alsnog een jaartje werden uitgesteld. Wel

van een windstil moment met enkele Old Balloon Collectors-

kon ik in 2021 een kleine 40 ‘nieuwe’ ballonnen toevoegen

aanwinsten. In juni konden we diverse ballonvaarders uit

aan de lijst OO-geregistreerd of buitenlands geregistreerd

crewnood helpen en begin juli werd duidelijk dat, tegen de

met Belgische eigenaar. In maart konden we op drie locaties

verwachtingen in, de ballonmeeting in Chambley door zou

zes ballonnen op foto te zetten, waarvan vier nieuw in het

gaan. We konden er zeven vaarten zien doorgaan, waarbij

luchtruim; eentje ervan een folkloristisch paard waar menig

eentje wel heel speciaal was: voor het eerst gingen we alle

Dendermondenaar tranen van in de ogen krijgt. In april zet-

vier samen de lucht in waarbij Roger, onze jongste zoon, zijn

T RO S BEI AARD

ballonspotten

M O OI E O KT O BE R A V OND

35 LET’ S C OL O R TH E WO RL D

O L D I ES ACH TER GESL O TEN DE U R E N (CO VID R E GE LS)

G RO T E C H A I ZE - BA L L ON VOORS TELLING

BO UWJAAR 1978 NO G STEED S VAREND I N N E D E R LA ND

C E RO UX - M O U S T Y , VA S T E WAARDE IN WALLONIE

CH ANT D ES BRUL EUR S

JO NGE O P VO L GER (F L O RI AN)

luchtdoop mocht ervaren. In augustus bezochten we Deinze

de laatste avond bereikte ons het nieuws dat een van de

(de vroegere meeting in Eeklo) alsook Hotton, waar enkele

beroemdste ballonvaarders van ons land, Wim Verstraeten,

weken eerder nog heuse overstromingen op te tekenen

zijn finale vlucht had ingezet, het werd een emotioneel

waren. Begin september, traditiegetrouw de Vredefeesten,

afscheid met een heleboel regiogenoten enkele dagen later

dit jaar vanaf een geheime locatie qua luchtballonnen. Samen

op ‘het’ opstijgterrein van Hot Air Balloon Promotions.

met de vrouw met de fiets naar St-Niklaas, om toch nog door

Tot slot oktober: de maand van de Belgian Balloon Trophy.

te rijden naar Waasmunster, want ik kreeg een tipje voor

Een trage fly-in naar het eerste doel (30 min over 1 km) zorg-

wat kleurrijks. De Vredefeestenballonnen werden op zondag-

de ervoor dat we ruimschoots de tijd hadden om de nodige

morgen gefotografeerd bij de opkomende zon. Gedurende

ballonnen op foto te zetten.

evenement 36

Vredefeesten Sint-Niklaas

EEN DYNAMISCH EN INDRUKWEKKEND SPEKTAKEL T E KS T E N BE E LD B EN B LÄ S S

HET SINDS 1948 OUDSTE BALLONFESTIVAL TER WERELD MOEST VORIG JAAR WORDEN AFGELAST VANWEGE DE PANDEMIE. OOK DIT JAAR ZAG HET UIT NAAR EEN AFGELASTING. Toch slaagde de organisatie erin om een alternatief ballonfestival op te zetten, niet ver van het centrum van Sint-Niklaas met 40 Belgische ballonpiloten van heteluchtballons en 8 special shapes. Vanwege de Covid-voorschriften was het niet mogelijk het ballonfestival open te stellen voor het publiek. De briefings werden gehouden door Flight Director Roy Sax, die voor de uitvoering door zijn familieleden werd geassisteerd. Voor het eerst presenteerde zich de special shape Toupie, bestuurd door Evert Dehandschutter met de registratie OO-BCT. Ook de special shapes Lente, Beer, Aardbei, WEBA (hoofd), Prins (Kikker), Gezicht (Cloudhopper) en de snoepjes van Wycam waren een lust voor het oog. Drie van de vier geplande vaarten konden worden uitgevoerd. Het tot in de puntjes georganiseerde ballonfestival liet aan dynamiek en bezienswaardig spektakel niets te wensen over. Bijzonder indrukwekkend was hoe ver de talrijke ballons aan het firmament gevolgd konden worden en heel bijzonder was mijn ballonvaart met piloot Michel Van Raemdonck, met de ballon van Kassico. Vanuit het vogelperspektief genoten wij van het groene landschap en het prachtige uitzicht. Na de avondvaart op zaterdag had de organisatie via foodtrucks gezorgd voor lekkernijen. Zondagavond was het traditionele galadiner in Hotel Serwir. Burgemeester Lieven Dehandschutter, voorzitter van het organisatiecomité, als ook Ine Soomers, schepen van de stad Sint-Niklaas, heetten de aanwezigen welkom en spraken hun waardering uit voor het evenement. Vanwege het plotselinge overlijden van pilot Wim Verstraeten op de laatste dag van het evenement werd een minuut stilte in acht genomen en stil gestaan bij de hoogtepunten van Wim tijdens zijn indrukwekkende carrière. Wim Verstraeten werd 64 jaar. Daarna richtte burgemeester Dehandschutter zijn aandacht op Roy Sax die zich, jaar in jaar uit, inzette voor het ballonfestival in het kader van de Vredesfeesten in Sint-Niklaas. De burgemeester sprak zijn waardering uit over zijn vele positieve kwaliteiten waaronder zijn organisatietalent, zijn onvermoeibare inzet, zijn positieve karaktereigenschappen, zijn voorbeeldige teamgeest en zijn grote liefde voor de ballonvaart. Als teken van waardering kreeg hij een staande ovatie van alle aanwezigen, die hij zichtbaar geëmotioneerd in ontvangst nam. Gedurende het weekend werden de traditionele Vredefeesten op het terrein van het stadhuis gevierd met muzikale intermezzo’s, concerten, attracties voor kinderen en straatanimatie. De gezelligheid op de gevulde terrasjes vierde

hoogtij!

Evenementen en wedstrijden in Nederland en België of georganiseerd door de FAI 1 april

Nationale Ballonvaart voor de Zorg

Diverse plaatsen (NL)

knvvl.nl/ballonvaren

25-29 mei

Belgian Balloon Trophy

Vielsalm (B)

bbt2022.balloonfederation.be

26-29 mei

Han Vol et Vous

Han-Sur-Lesse (B)

magicairevents.be

23-25 juni

Ballonfestival Hardenberg

Hardenberg (NL)

ballonfestival-hardenberg.nl

26 juni

Sport-ballonhappening Sint-Truiden

Sint-Truiden (B)

toerisme-sint-truiden.be

20-24 juli

Friese Ballonfeesten

Joure (NL)

www.ballonfeesten.nl

6 augustus

Montgolfiades de Molenbaix

Molenbaix (B)

facebook.com/MontgolfiadesMolenbaix

13-14 augustus

AVS Balloonmeeting Stad Deinze

Deinze (B)

avsballoonmeeting-staddeinze.be

17-20 augustus

Ballonfiesta Barneveld

Barneveld (NL)

www.ballonfiestabarneveld.nl

24-27 augustus

Twente Ballooning

Oldenzaal (NL)

www.twenteballooning.nl

26-28 augustus

Hottolfiades Festival International

Hotton (B)

hottolfiades.com

1-10 september

65e Gordon Bennett Balloon Race

St. Gallen (SUI)

gordonbennett2022.ch

2-4 september

Vredefeesten

Sint-Niklaas (B)

vredefeesten.be

16-23 september

24e FAI WK

Murska Sobota (SLO)

hotairballoons2020.com

17-18 september

Kasseitjes Kermis Lochristi

Lochristi (B)

kasseitje.be

november

Zundertse Ballon Cup

Zundert (B)

dbcc.nl

Alle evenementen en data onder voorbehoud. Voor contactpersonen, definitieve data en eventuele uitwijkdata zie websites organisatoren. Ontbreekt je ballonevenement in Nederland of België in dit overzicht of wil je wijzigingen doorgeven? Laat het weten via ballonstof@knvvl.nl.

Wij zijn de club die: - uitdaagt - crew een team maakt - leert navigeren - ballon-skills test - stressbestendig maakt meer weten of eens een training/wedstrijd meedoen?

www.dbcc.nl

ballonstof

BALLONVAARTAGENDA 2022

ballonstof 38

BALLONGEDICHT Naar aanleiding van een herontdekt gedicht van Nini Boesman uit 1938 dat we in het voorjaarsnummer publiceerden, ontving de redactie diverse andere gedichten met ballonvaart als thema. Heb je zelf een ballonvaartgedicht gemaakt of ken je een gedicht dat je wilt delen? Laat het weten via ballonstof@knvvl.nl of redactie@ balloonfederation.be. De rubriek loopt door zolang we inzendingen blijven ontvangen. Het onderstaande gedicht is ingezonden door Rud van Herk.

Riding the wind Life is like a balloon flight The wind brings you to unknown places Enjoy the trip Enjoy your life And take your chances!

COLOFON Ballonstof winter 2021. Kwartaalblad van de afdeling Ballonvaren van de Koninklijke Nederlandse Vereniging voor Luchtvaart (KNVvL) i.s.m. de Koninklijke Belgische Ballonvaart Federatie (KBBF). Oplage 600 exemplaren. Redactie: Han Nabben, hoofdredacteur | Annette Witte, eindredacteur | Rutger Coucke, art director | Gerjan Crebolder, redactie Nederland | Luc van Geyte, Gert Laureys, redactie België. De redactie beslist over het opnemen van artikelen en behoudt zich het recht voor om artikelen te bewerken. De verantwoordelijkheid voor de inhoud van de artikelen komt voor rekening van de betrokken auteur. Contact: ballonstof@knvvl.nl (NL) of redactie@balloonfederation.be (BE). Ballonstof niet ontvangen? Neem dan contact op met ledenservice@knvvl.nl of redactie@balloonfederation.be. Verschijningsdata en deadlines: Voorjaar deadline 28-2, verschijning 31-3 | Zomer deadline 31-5, verschijning 30-6 | Najaar deadline 31-8, verschijning 30-9 | Winter deadline 23-11, verschijning 24-12. Adverteren: 1/1 pag. € 275 | 1/1 pag. binnenzijde omslag € 305 | 1/1 pag. achteromslag of pag. vijf € 330 | 1/2 pag. € 150 | 1/4 pag. € 85 | 1/8 pag. € 44. Korting bij herhaald adverteren. Tarieven zonder BTW. Abonnementen: Losse nummers €7,95. Abonnement € 30,per jaar. Abonnementen worden automatisch verlengd tenzij een maand voor het verstrijken van de abonnementsperiode bericht van opzegging is ontvangen via ledenservice@knvvl.nl (NL) of redactie@balloonfederation.be (BE). Ballonstof is gratis voor leden van de KNVvL afdeling Ballonvaren, de DBCC en de KBBF. Bestuur KNVvL Ballonvaren: Bestuur KNVvL Ballonvaren: Voorzitter René Zwarteveen, +31(0)6-15054777, voorzitter.ballonvaren@knvvl.nl | Secretaris Rob den Boer, secretaris.ballonvaren@knvvl.nl | Penningmeester Rick de Groot, penningmeester.ballonvaren@knvvl.nl | Alg. bestuursleden Alex Jan Barends (VMS), alex.barends@knvvl.nl - Bert Stuiver (Sport), high5ballooning@gmail.com - Bart Sebregts (ALV Hoofdbestuur), bart.sebregts@knvvl.nl | Woordvoerder Monique Hoogeslag, +31(0)6-23505807, woordvoerder. ballonvaren@knvvl.nl | www.knvvl.nl/ballonvaren Bestuur KBBF: Voorzitter Stijn Staelens, +32(0)474-489630 | Secretaris en ledenadministratie Evert Dehandschutter, +32(0)472-804884 | Penningmeester Luc Van Geyte, +32(0)495-225566 | Leden RvB Christophe Holvoet, Gert Laureys, Johan Vander Meiren | Woordvoerder Yves Lannoy, +32(0)478-515730. Email rvb@balloonfederation.be | Sportcommissie, sportcommissie@balloonfederation.be | www.balloonfederation.be © Ballonstof Magazine. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag geheel of gedeeltelijk worden verveelvoudigd, opgeslagen en/of openbaar worden gemaakt zonder schriftelijke toestemming van de hoofdredacteur. www.knvvl.nl/ballonstof ISSN 1386-1700

ballonstof

LUCHTBALLONVERZEKERING

U wilt uw vingers niet branden... Dus kies voor een liefhebber en specialist met ruim veertig jaar ervaring Meer informatie: Walter van Burgel 076 - 5333 535 w.vanburgel@dekeyzer.nl Marloes Selten 076 - 5333 525 m.selten@dekeyzer.nl

De collectieve verzekeringsoplossing voor KNVvL en individuele ballonvaarder.

ballonstof

n e g a d t s e e f e n ij

• Onderhoud, inspec�es en ARC’s • Verkoop Cameron ballonnen, GEFA-Flug luchtschepen en toebehoren • Dealer f.u.n.k.e. radio’s en transponders / Flytec apparatuur

twi�er.com/CameronEurope facebook.com/CameronBalloonPromo�ons