Tijdschrift van de 足 Koninklijke 足Nederlandse Vereniging voor Luchtvaart
Jaargang 29 l Maart 2012
Topsportdag vol inspanning en ontspanning Helikopterreddingen in de bergen l Zweven boven Afrika Veel publiek bij delta- en schermvliegbeurs Wageningen Hellingvliegen met modellen l Jongste ballonvaarder | Maart 2012
1
inhoud
Het laatste nieuws via
www.knvvl.nl
Maart 2012
3 Voorwoord Ronald Termaat, Directeur KNVvL 4 Helikopterreddingsacties in de bergen 7 Hellingvliegen met modelzwevers 8 S tress en slaap op de KNVvL Topsportdag 10 Zweven boven Zuid-Afrika 12 Veel publiek bij delta- en schermvliegbeurs Wageningen 14 Bakermat van de KNVvL: Het Zuid-Hollandsch Koffiehuis 15 A genda en verder Jongste ballonvaarder van Nederland
Blijf op de hoogte: meld je aan voor de digitale nieuwsbrief!
Ontvang om de week updates van de KNVvL en alles wat met luchtsport te maken heeft. Ga naar www.knvvl.nl
Verschijnt 5x per jaar en is een uitgave van de Koninklijke Nederlandse Vereniging voor Luchtvaart (KNVvL). KvK 40409050 ‘s-Gravenhage. NE ISSM 0040/6023 Adres: KNVvL, Houttuinlaan 16A, 3447 GM Woerden, T: (0348) 437 060, F: (0348) 437 069, E: info@knvvl.nl Redactie en acquisitie: Marijke van Geem, Bart Pelt Aan dit nummer werkten mee: Tekst: Peter Blokker, Marijke van Geem, Harm J. Hazewinkel, Erik Louwes, Ronald Termaat, Arthur Werner Foto’s: Peter Blokker, Arnoud Ens, Frans Guise, Harm J. Hazewinkel, Wil Janssens, Erik Louwes, Dirk Schipper, Ronald Termaat Cover: Henk Tito Ontwerp en vormgeving: Verheul Communicatie, Alphen aan den Rijn. Druk en verzending: Okay Color Graphics, Alphen aan den Rijn. Kopij: aanleveren in Word (*.doc) als ‘platte tekst’ (= zonder enige opmaak). De redactie behoudt zich het recht voor ingezonden kopij te corrigeren, in te korten of niet te plaatsen. Geplaatste artikelen geven niet noodzakelijk de mening weer van redactie en uitgever (KNVvL), tenzij zij expliciet in functie zijn onderschreven. Anonieme bijdragen worden niet geplaatst, evenals bijdragen met lasterlijke uitlatingen jegens personen of instanties. Beeldmateriaal: van digitale foto’s het onbewerkte bronbestand uit de camera aanleveren. Bestandgrootte 1 MB, liefst groter, vanwege de voor druk vereiste resolutie (300 dpi). De redactie behoudt zich het recht voor ingezonden beeldmateriaal op kwaliteit te beoordelen, te selecteren of niet te plaatsen. Publicatierechten: tenzij de inzender anders aangeeft, gaan redactie en uitgever (KNVvL) er vanuit dat ingezonden tekst en beeldmateriaal vrij van rechten in ‘Air Sports Mail’ gepubliceerd kunnen worden en ook ter beschikking staan voor gehele of gedeeltelijke publicatie op officiële websites van de ‘KNVvL’. Voor het overige mag niets uit deze uitgave op enigerlei wijze worden gereproduceerd zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. ©All rights reserved. No part of this magazine may be reproduced in any form or by any means without prior permission from the publisher. Advertenties: tarieven voor zakelijke advertenties zijn opvraag baar op het redactieadres, zie boven, of via communicatie@knvvl.nl.
2
| Maart 2012
Samenwerken en plannen maken Foto Frits Snijder
We staan weer aan de start van het vliegseizoen 2012 en de meesten van ons hebben het materiaal al op orde. Sommigen hebben helemaal geen winterpauze genomen en vlogen de afgelopen maanden landen als Australië, Zuid-Afrika en Zuid-Amerika. Door het simpele feit dat de draaias van de aarde niet loodrecht op de zon staat, is het daar tijdens onze winter heerlijk weer. Het afgelopen jaar heeft zich positief ontwikkeld voor de KNVvL. Ons ledenaantal is sinds jaren niet zo hoog geweest en heeft de magische 15.000 grens gepasseerd. Een goede zaak, want zo kunnen we meer en meer luchtsportliefhebbers bedienen. Er komt een hoop wet- en regelgeving op ons af, dus moeten we onze doelen duidelijk voor ogen hebben. Door gezamenlijk op te treden kunnen we een vuist maken en de rechten die we als luchtvarenden in Nederland hebben verdedigen. Het is dan ook goed te zien dat we steeds meer samenwerkingsrelaties aangaan met andere partijen die zich sterk maken voor de luchtvaart en dat steeds meer partijen zich bij ons aansluiten. De Stichting Fokker-van den Berch van Heemstede Luchtvaartfonds, oftewel Het Nationaal Luchtvaart Fonds, met voorzitter Oud-luchtmacht bevelhebber luitenant-generaal b.d. professor Ben Droste houdt nu weer kantoor bij de KNVvL. Dit mede vanwege het hernieuwde vertrouwen dat Ben Droste in de KNVvL heeft uitgesproken. Daarnaast vindt er een steeds nauwere samenwerking met AOPA plaats waarbij goede afstemming en gezamenlijk acteren tot betere resultaten leidt. Ook vanuit de afdelingen die normaal wat minder in de aandacht staan, zoals de Algemene Luchtvaart Afdeling (ALA) en de afdeling Luchtvaartwetenschappen, komen meerdere initiatieven voor activiteiten en samenwerking. Te noemen valt hierbij het succesvolle Fokker-Spin Centennial in Haarlem waar deze twee afdelingen een grote rol in de organisatie op zich hebben genomen en waarbij onze sport uitermate positief door de media is belicht.
Zo is de structuur van onze vereniging: de zaken die wij centraal kunnen regelen, gebeuren centraal. De specifieke sportieve of luchtvaartgerelateerde activiteiten komen vanuit de afdelingen. In 2011 is er € 25.000,- subsidie toegekend aan de afdelingen voor sport- en ledenontwikkeling, bovenop de afdelingstoeslag. Iedere afdeling met een gedegen plan kon een aanvraag indienen om in aanmerking te komen voor deze subsidie. De subsidie is bijvoorbeeld gebruikt om activiteiten bij clubs te ondersteunen. Een behoorlijk aantal afdelingen heeft hier al gebruik van gemaakt. Uw afdeling nog niet, maar u heeft wel een goed plan? Klop dan even aan bij uw afdeling, want ook voor 2012 is deze subsidie beschikbaar. Eén van de projecten die dit jaar loopt heeft te maken met PR & communicatie. Ik weet dat er erg veel tijd en energie door de KNVvL medewerkers en de vele vrijwilligers wordt gestopt in het mogelijk maken van de luchtsporten in al zijn facetten. Het is niet altijd even duidelijk voor u wat er gebeurt en daar gaan we dan ook meer aandacht aan besteden, met onder andere een nieuwe website en een vernieuwing van Air Sports Mail. Schrijf u in ieder geval in voor de tweewekelijkse nieuwsbrief en houd uw gegevens via mijn.knvvl.nl up to date. Veel vliegplezier toegewenst in 2012!
Ronald Termaat, Directeur KNVvL
| Maart 2012
3
Als de helikopter komt
Risicobeperking bij reddingsacties in de bergen Zo nu en dan komt het voor dat een vlucht op een minder ideale plek wordt beëindigd: in een boom, aan een kabel, op een steile bergflank of te ver van de beschaving. Om de piloot uit zijn benarde p ositie te bevrijden wordt vaak een helikopter ingezet, maar de redding van het slachtoffer is tegelijk een risico voor anderen. Hoe kunnen we bij een dergelijke reddingsactie een ‘ongeluk na een ongeluk’ proberen te voorkomen?
4
| Maart 2012
Tekst en foto’s Peter Blokker
Belangrijke telefoonnummers
Naast het algemene noodnummer 112 kan je in de Alpenlanden direct de reddingsdienst inschakelen. - Oostenrijk: Bergreddingsdienst: + 43 140 Reddingsdienst Innsbruck: +43 512 140
I
- Duitsland:
n het kader van bijscholing van berg-
moderne vario’s of smartphone applica-
Bergreddingsdienst: + 19 222
sportinstructeurs volgde Peter Blokker
ties. Opgave van hetgeen is voorgevallen,
Reddingsdienst
de training bergredding bij Air Zermatt.
de mogelijke verwondingen en het aantal
Bayern: +49 (0) 83 119 222
Peter vertelt: “Het oefenen van het zwevend
betrokkenen helpen de meldcentrale om
- Frankrijk:
in- en uitstappen van een helikopter op
de juiste middelen in te zetten.” Paragliden
Chamonix PGHM:
een steile helling en aan een longline tien-
vindt vaak plaats op afgelegen of moeilijk
tallen meters onder het toestel hangen is
bereikbare plaatsen. Daarom is het efficiënt
enorm leerzaam en uiteraard spectaculair.
de bergreddingsdienst direct te benaderen,
Ik ben me vooral bewust geworden van
in plaats van het algemene alarmnummer.
de kwetsbaarheid en gevoeligheid van de
“Ben je getuige van een ongeval en vermoed
+33 (0) 562 924 141
helikopter en de risico’s waaraan berg
je dat een helikopterinzet nodig is? Sla dan
Noodfrequentie FFVL:
redders worden blootgesteld.” Volgens
direct alarm. In geval van loos alarm
Peter kunnen zowel het slachtoffer als de
draait de naar eer en geweten alarmerende
- Zwitserland:
indirect betrokken paragliders en omstanders
persoon niet voor de kosten op.”
Rega 1414 / +41 333 333 333 /
+33 (0) 450 531 689 Briançon (Ecrins): +33 (0) 492 222 222 Hautes Pyrénées:
143.9875 MHz
161.300 MHz
het risico op gevolgschade beperken door een aantal eenvoudige voorzorgs-
Maak het luchtruim vrij
maatregelen te nemen.
Andere luchtsporters hebben soms niet in de gaten dat een ongeval heeft plaats
Pas op voor downwash
Alarmeer direct
gevonden en een helikopter wordt ingezet.
Onderschat nooit het effect van de down-
Hoe vollediger de informatie die de reddings
Via de porto kunnen enkele - maar niet
wash van een startende, zwevende of
dienst ontvangt, des te soepeler kan de
alle - piloten die in de lucht zijn worden
landende helikopter. De rotor produceert
redding worden uitgevoerd. Exacte gegevens
gealarmeerd. Schreeuwen en wild gebaren
windstoten tot 50 km/u die tot een afstand
van de plek van het ongeval, zoals coör
leidt vaak tot misverstanden en beperkt de
van 50 meter onder en rondom het toestel
dinaten, weer, wind en hindernissen helpen
oplettendheid nog verder. “Zodra je weet dat
reiken. Binnen dit bereik kunnen complete
de reddingsdienst om snel ter plekke te
een helikopter in aankomst is, dien je het
pakzakken de lucht in worden geslingerd
zijn. Het is sterk aan te bevelen je mobiele
werkgebied van de helikopter te verlaten en
en schade veroorzaken. Peter: “Een uitgelegd
telefoon tijdens het vliegen binnen hand-
in geen geval richting het toestel te vliegen.
scherm vastleggen met een pakzak en helm
bereik te houden en niet achterin het
Het vrije luchtruim boven het dal kiezen is
volstaat dus niet. Het beste is om het scherm
harnas op te bergen. Peter: “Oefen ook in
de veilige optie, omdat reddingsacties dichter
als een fieldpack bij elkaar te nemen en deze
het uitlezen van je huidige coördinaten met
langs de flanken van de berg plaatsvinden.”
met je lichaamsgewicht te verzwaren.”
| Maart 2012
5
>
Heb je contact met het slachtoffer, stel hem dan gerust en meld dat redding in aantocht is
Veiligheidsfolders
> Help het slachtoffer
Nuttige informatie voor alarmeringen in een overzichtelijke flyer om zelf te printen:
Als je het slachtoffer kunt bereiken zonder
- www.nkbv.nl/blobs/veiligheidscampagne/veiligheidswijzer2.pdf
zelf gevaar te lopen is, kun je de volgende
- www.rega.ch/pdf/einsatz/Merkblatt_Alarmierung_Rettungshelikopter_en.pdf
acties ondernemen:
- http://federation.ffvl.fr/sites/ffvl.fr/files/secours-2009-GB-1.pdf
1. Blijkt dat het slachtoffer niets mankeert en is een georganiseerde redding niet
Handige Apps
nodig, meld dit dan met de exacte
Deze Apps helpen je om je huidige coördinaten naar de reddingsdienst van je
locatie aan de alarmcentrale zodat een
keuze te zenden, per telefoon of – soms een uitkomst bij haperend bereik – per sms:
nodeloze inzet met daaraan verbonden
Mammut Safety, Parawing SOS en iRega.
risico’s afgeblazen kan worden. Doe dit alleen als je absoluut zeker bent dat het ongeluk zonder letsel is
niet mogelijk, omdat de downwash van de
een ‘Y’ (Yes, we hebben hulp nodig).
afgelopen, hetgeen enkel kan als je
rotor een verstrikt scherm weg kan blazen
Hiermee markeer je de landingsplaats en
direct contact met het slachtoffer hebt,
en daarmee de piloot verder in gevaar
dien je t evens bij slecht zicht (bijvoorbeeld
of als je zelf het slachtoffer bent.
brengt. De helikopter zal een landings-
door opstuivende sneeuw) als referentie-
2. Heb je contact met het slachtoffer, stel
plaats kiezen van waaruit de redding kan
punt voor het inschatten van de hoogte
hem dan gerust en meld dat redding
worden uitgevoerd. Voor de landing van
en afstand. Verander daarom ook niet
in aantocht is. Indien je de basisvaar-
een reddingshelikopter is een zo vlak
van positie en ga bij voorkeur zodra de
digheden van EHBO beheerst, schroom
mogelijk terrein van circa 25 bij 25 meter
helikopter nadert op een knie zitten om
dan niet deze toe te passen, maar ver-
groot nodig zonder hindernissen.
beter stand te houden in de downwash
geet nooit je eigen veiligheid.
De meeste luchtsporters kunnen een
van de landende helikopter. Wacht tot
geschikt landingsterrein goed inschatten
het toestel geland is en een medewerker
scherm indien mogelijk los van de piloot
omdat ze ongeveer dezelfde criteria hanteren.
van de reddingsdienst naar je toe komt.”
en bescherm beide tegen de downwash
Peter: “Voor de bemanning is het handig
van de helikopter.
als één persoon op de grond het toestel kan
Door zorgvuldig handelen kunnen de
binnenloodsen. Stel je daarvoor duidelijk
reddingsmedewerkers het slachtoffer
Loods de landende helikopter
op, met je rug naar de wind gekeerd,
optimaal helpen en blijven de risico’s voor
Bij paragliders, basejumpers, zeilvliegers en
aan de rand van het landingsterrein.
de betrokkenen van een reddingsactie tot
parachutisten is een directe redding vaak
Steek je armen omhoog in de vorm van
een minimum beperkt.
3. Is een helikopter in aantocht, maak het
6
| Maart 2012
Hellingvliegen met modelzwevers Bij veel modelvliegers gaat er op een vakantie een vliegtuig mee. Je weet immers maar nooit of er een gelegenheid is om te vliegen. Hellingvliegen, in de ‘hangwind’ en de thermiek van de Alpen of de Wasserkuppe in Duitsland is dan extra speciaal. Tekst Arthur Werner Foto’s Dirk Schipper
H
eb je naast je bagage nog ruimte over, dan is die eenvoudig
het toestel onherroepelijk, tenzij je zo zuinig mogelijk vliegt en
op te vullen met een gemakkelijk te transporteren en te
elke stukje stijgwind meepakt. Zakt het vliegtuig te veel, dan is er
vliegen model ‘voor erbij’. Maar er zijn ook modelvliegers
een aantal mogelijkheden:
die speciaal op vakantie gaan voor het modelvliegen aan de helling. De meegebrachte modelzwevers variëren van kleine funflyers tot grote (schaal 1:3 of 1:4) schaalkisten, die vaak in een dakkoffers meegenomen worden naar populaire berglocaties.
1. Beperk de schade en land iets verder naar beneden. Niet iedere helling is hier geschikt voor. 2. Ben je niet bang uitgevallen: steek het dal in en zoek een thermiekbel om weer hoogte te pakken. 3. Land in het dal terwijl je zelf nog boven op de berg staat.
Stijgwind en thermiekbellen
Deze optie kun je het beste vermijden.
Wanneer er wind tegen een helling staat, dan wordt de luchtstroom omgebogen naar boven. Voor de helling ontstaat een stijgwind
Omdat het de bedoeling is het toestel boven op de berg te landen,
waarin een vliegtuig op hoogte kan blijven en zelfs kan stijgen.
heeft hellingvliegen altijd iets spannends. Samen met het op ooghoogte
In de bergen zorgt op een zonnige dag naast de (meteo) wind ook
voorlangs kunnen vliegen maakt het tot een speciale ervaring.
de dalwind voor een gestage stijgwind langs de helling. Daarnaast komen er bij goede condities regelmatig thermiekbellen los. Als modelvlieger kun je met een simpel windvaantje controleren of de
Hellingvliegen in Nederland?
wind goed van voren komt. Zoek een plek bovenop de berg of
Je hoeft niet per se naar het buitenland om te hellingvliegen:
helling en controleer of er thermiek loskomt en of de condities
het kan ook in Nederland. Vooral aan de Zeeuwse en
überhaupt vliegbaar zijn. Vervolgens wordt het model gestart;
Noord-Hollandse kust wordt veel gevlogen. Als de wind
en dan wordt het spannend!
dwars op het duin staat dan vind je er afhankelijk van de windsterkte zeilvliegers, paragliders, zweefvliegers en
Landen op de berg
modelvliegers. Met name in de zomer moet hierbij rekening
Blaast het flink van voren, dan pakt het toestel meteen hoogte en
gehouden w orden met plaatselijke bepalingen.
kun je stevig rondvliegen. Zijn de condities marginaal, dan zakt
| Maart 2012
7
Papendal stond op 11 februari 2012 wederom in het teken van een KNVvL Topsportdag. Topsportcoördinator Frouwke Kuijpers had een divers programma vol inspanning en ontspanning samengesteld. KNVvL voorzitter Frits Brink opende de dag met een bijzondere mededeling voor Tim Kuijpers, de Wereldkampioen zweefvliegen bij de junioren. Hij kreeg de zilveren KNVvL penning uitgereikt voor incidentele, uitzonderlijke prestaties. Tekst Marijke van Geem Foto’s Frans Guise
Stress en slaap op de KNVvL Topsportdag
D
e ochtend begon met een intro-
wordt onderdrukt. Je blijft ook over meer-
maar wat nu als de spanning je parten gaat
ductie op het gebied van sport-
dere dagen de energie houden terwijl je
spelen en invloed heeft op je resultaten?
voeding. Enkele KNVvL top
normaal bij een wedstrijd elke dag wel
Rico Schuijers en Francesco Wessels,
sporters keken na een testperiode terug
vermoeider wordt.” Aanvullend gaf Michiel
beide verbonden aan NOC*NSF, vormen
op het gebruik van de voedingslijn van
van Dorp, gezondheidswetenschapper en
samen ‘Mentale Ondersteuning Topsport’
Herbalife24. Zeilvlieger Arno Tänzer
voedingscoach nog een korte presentatie
(MOT). Dit duo wist in een interactieve
gaf aan dat hij met het gebruik van
over de verschillende producten die
sessie haarfijn uit de doeken te doen wat
Herbalife24 de hele dag energie blijft
Herbalife24 biedt.
spanning met jou als (top)sporter doet en hoe je voorkomt dat spanning omslaat in
houden zonder de gebruikelijke dipjes: “Al met al is het mij goed bevallen.”
Positieve spanning en disstress
stress. Zij vertelden: “Stress is het waar
Zweefvlieger Ronald Termaat heeft deze
Na een korte pauze vervolgde de ochtend
genomen verschil tussen eisen en capa
producten gebruikt tijdens zijn deelname
sessie ‘Ontspanning & Stress’. Wedstrijden
citeiten. Wanneer deze verschillen klein
aan de Open Kampioenschappen in
gaan vaak hand in hand met een zeker
zijn, kan dit een positief effect hebben
Zuid-Afrika: “Je merkt dat de vermoeid-
mate van spanning. Natuurlijk is het
op spanning. Wordt dit verschil groter dan
heid wegblijft en ook het hongergevoel
goed om wedstrijdspanning te voelen,
spreken we van disstress.”
8
| Maart 2012
Tim Kuijpers was vanuit Oxford even telefonisch aanwezig. Frits Brink overhandigde hem s ymbolisch de zilveren KNVvL penning met de inscriptie ‘Tim Kuijpers, Wereldkampioen Zweefvliegen Junioren Clubklasse, Musbach 10 augustus 2011’.
Rico Schuijers vertelt hoe spanning om kan slaan in stress
Slaapfasen
Een gemiddeld mens doorloopt ongeveer vijf slaapcycli van vijf fasen per nacht: Klaas Vaak
Nadat de spanning in de ochtendsessie was behandeld, vervolgde de topsportdag in de middag met het ontspannende onderwerp ‘Slapen’. Emeritus hoogleraar Neurofysiologie bij de Radboud Universiteit Ton Coenen, neuroloog Marcel Smits, werkzaam bij het ziekenhuis Gelderse Vallei in Ede en Toine Schoutens, directeur van Stichting Onderzoek Licht en Gezond-
- Fase 1: Dit is de overgangsfase tussen w aken en slapen. Je hebt moeite je ogen open te houden en valt u iteindelijk in slaap. - Fase 2: Dit is het begin van de echte slaap. Maar de slaap is nog licht. Je wordt niet meer van elk geluid wakker, maar als je wordt gewekt in deze fase heb je nog niet het gevoel diep geslapen te hebben. - F ase 3: Dit is de overgangsfase naar de diepe slaap. Je ademhaling wordt helemaal regelmatig, je hartritme daalt, je spieren raken totaal ontspannen. - F ase 4: Dit is de fase van de echte diepe slaap. Ademhaling en hartritme
heid, namen de topsporters mee naar de
zijn op zijn laagst. Als je uit deze slaap g ewekt wordt ben je gedesoriënteerd
wereld van Klaas Vaak. Ton Coenen licht
en heb je tijd nodig om je te realiseren waar je bent.
toe: “Slaap is belangrijk, want zonder slaap kunnen we de dag niet verwerken.
- F ase 5 (REM slaap): In deze fase zijn er snelle oogbewegingen en is er
De meeste mensen weten dat slaap uit
sprake van grote hersenactiviteit. De hersenen zijn a ctief met dromen, het
meerdere fasen bestaat, maar wat gebeurt
verwerken van informatie en allerlei geheugenfuncties.
er in elke fase?” Ton Coenen introduceerde de slaapfases van de mens en de op een EEG waarneembare golven. Hij vertelt: “Sommige mensen slapen acht
hebben met het reactievermogen. Goed
wereld en zullen in min of meerdere mate
uur per nacht, een ander is na vijf uur
uitgeslapen aan een wedstrijd verschijnen
hiermee te maken krijgen. Vooral ochtend-
slaap weer fris als een hoentje. Toch lijkt
is dus echt van belang. Marcel Smits vertelt:
mensen hebben meer last van jetlag bij het
er een verband te bestaan dat mensen die
“Melatonine is een lichaamseigen stof die
reizen naar het westen terwijl avondmensen
aanzienlijk korter slapen, ook minder lang
door de pijnappelklier wordt geproduceerd.
meer moeite hebben bij het reizen naar het
leven. Het omgooien van het slaap-waak-
De bekendste functie van die stof is het
oosten. Het verminderen van een jetlag
ritme gaat niet zomaar. Dit ritme is name-
regelen van het slaapritme. Niet iedereen
vergt voorbereiding en d iscipline.” Aldus
lijk gekoppeld aan het temperatuurritme en
kan deze stof van nature goed aanmaken
Toine. Daarnaast heeft hij uiteengezet hoe
zal geleidelijk moeten worden verschoven.”
en dan kun je wel wat hulp uit een potje
lichttherapie je slaapgewoontes positief
gebruiken. Mits goed gedoseerd, kan het
kunnen beïnvloeden. Toine Schouten leverde
Slapende sporters
gebruik van extra melatonine je slaappatroon
onder andere een bijdrage aan het document
Een slaaptekort kan de mentale en fysieke
helpen verbeteren.” Toine Schoutens ging
‘Slim reizen zonder jetlag’ Zijn adviezen
prestaties van een (top)sporter flink onder
hierop in en vertelde dat melatonine ook
zijn ook online te lezen op www.solg.nl.
mijnen. Een vermoeide sporter kan zich
wel gebruikt wordt bij het verwerken van
De Topsportdag vol stress en slaap werd
minder goed concentreren en zal moeite
een jetlag. “Topsporters komen overal ter
afgesloten met een ontspannen borrel.
| Maart 2012
9
Zweven boven
Zuid-Afrika
Zweefvliegers kunnen in de wintermaanden de kist opbergen en wachten op mooier weer. Of ze reizen af naar het zuidelijk halfrond om daar te profiteren van optimale weersomstandigheden. Ronald Termaat gebruikte de Zuid-Afrikaanse Nationals om te trainen voor het komende wk. Speciaal voor Air Sports Mail hield hij een dag lang zijn ervaring bij tijdens het vliegen op de Nationale kampioenschappen van Zuid-Afrika Tekst Ronald Termaat Foto’s Ronald Termaat en Will Janssens
H
et is dag zeven van de Zuid-Afrikaanse Nationals.
verderop zie ik weer goede cumulus staan. Ik zit onder wat kleine
Vijfhonderd meter, de vario beweegt tussen de 0 en 1 m/s.
pluisjes en klim nu bijna een meter gemiddeld. De opdracht van
Het is kwart over drie en ik heb inmiddels 250 kilometer
vandaag is 664 kilometer, dus nog ruim 400 kilometer te gaan.
achter me liggen. M’n gemiddelde toont 109 km/u. Dat lijkt heel
Einde thermiek is 18:00 uur en vanaf 17:00 uur sterk afnemend.
wat, maar is voor Zuid-Afrika en de verwachting voor de dag
Met deze snelheid ben ik om 19:00 uur terug, dus dat gaat niet
matig. Vijftig kilometer terug heb ik een groep verlaten die, zoals
lukken. Twee kilometer en 90 graden van koers ontwikkelt zich
gebruikelijk, achter me goed stijgen vindt. Ik ben van wolk naar
een plukje. Ik twijfel kort; ik heb nu immers stijgen en het
wolk gezigzagd om goed stijgen te vinden. Veertig kilometer
stijgen onder een plukje op 2000 meter hoogte staat kan moeilijk
10
| Maart 2012
Ronald Termaat in zijn JS1
een aanrader voor iedereen die in de winter toch een mooie wedstrijd wil vliegen te vinden zijn. Maar het werkt: de vario klimt tot 4 m/s en de
zuidelijke keerpunt kunnen bereiken. Na het ronden twijfel ik
tot 600 kg gevulde JS1 klimt gemoedelijk omhoog. De wereld
tussen meer in de zon te blijven, of directer op koers richting de
ziet er opeens weer veel beter uit, maar schijn bedriegt. Na het
CB’s. Dat kan heel goed zijn, maar ook slecht. In ieder geval moet
volgende keerpunt moeten we naar het zuiden. Kijkend naar
ik hoog blijven zodat er opties zijn. Arne meldt goed stijgen en dat
het zuiden zie ik enorme cumulonimbi (CB) ontwikkelen.
geeft me vertrouwen om op koers te blijven. Inmiddels ontwaar
Die lijken de weg c ompleet te versperren en geven een enorme
ik een grote muur van regen, gelukkig niet direct op koers.
hoeveelheid schaduw over het gebied waar we heen moeten.
Mooie verlichting dankzij de bliksem maakt het plaatje compleet. Het is duidelijk dat er genoeg energie in de lucht zit. Voor de
Muur van regen
CB’s klim ik nog tot 2800 meter en waag me dan het donkere
Mijn zuurstofinstallatie geeft korte pufjes als ik op 2800 meter
gebied in. Het zicht is uitstekend, maar hoelang blijft dit goed
de thermiekbel verlaat en met een grondsnelheid van 220 km/u
gaan? Ik concentreer me op de trekrichting in combinatie
richting het keerpunt vlieg. De grond ligt op 1400 meter msl dus
met de wind en de verwachting. Het lijkt erop dat de CB’s
ik bevind me inmiddels op 4200 meter en dat helpt met je snelheid.
behoorlijk stationair zijn, en de 100 kilometer die nog naar
De lucht afspeurend naar andere deelnemers levert niets op.
het zuiden te gaan zijn moeten zonder grote problemen te over-
Over de radio verneem ik dat de Deense zweefvlieger Arne Bøye-
bruggen zijn. Hoop ik...
Moller, met wie ik gelijk gestart ben, 40 kilometer voor me zit en het keerpunt net rond. Hij gelooft dat we net langs de buien het
Rode zandstormen
Dan begint het te stijgen en moet ik m’n vaart verhogen om uit de wolk te blijven. Ruim 50 kilometer kan ik zo doorvliegen South African Nationals 2011
met de snelheid rond de 200 km/u. Totdat het einde van de wolk
De Zuid-Afrikaanse Nationals is een uitstekende manier om
nadert, 30 kilometer voor het keerpunt. Richting het keerpunt is
in de Europese winter te trainen voor het komende seizoen.
een groot gat, met een paar kleine cumultjes. Die volg ik om
Het aantal deelnemers is niet groot, maar het niveau is
hoog te blijven. Arne is net gerond en meldt geen stijgen. Links
erg hoog. Meerdere (oud) wereld- en nationaal kampioenen
voor me zie ik op de grond enorme rode stofstormen ontstaan.
strijden mee. In december 2011 werden er tien dagen
Zo’n convergentielijn geeft vaak enorm goed stijgen en kan je
opdrachten gevlogen tussen 330 en 664 kilometer.
heel laag aanvliegen.
Ronald Termaat eindigde uiteindelijk op een tweede plaats,
Gelukkig vind ik nog wat stijgen en dat zorgt er voor dat ik op
met een achterstand van 1 punt (zes seconden) op de
een comfortabele hoogte weer bij de CB’s aankom. Waar zit het
winnaar: de Zuid-Afrikaan Oscar Goudriaan. De Deen Arne
stijgen? Ik zoek naar signalen die op stijgen duiden: vogels, andere
Bøye-Moller eindigde als derde.
vliegtuigen, dust devils of rode zandstormen. Maar al wat ik zie is een muur van regen met mooie bliksemflitsen rechts van me. >
| Maart 2012
11
>
De voorkant van de wolk ziet er wel veelbelovend uit, en een goede 20 minuten geleden werkte het toch ook. Als ik hier niks kan vinden moet ik naar links, de zon in. Deze twee benen bevinden zich echter tussen twee verkeersgebieden in. Veel mogelijkheden om van koers af te wijken zijn hier niet. Maar dan komt het stijgen. Eén meter, twee, drie, drie en een half. Ik draai en met gemiddeld 3,8 m/s ga ik omhoog. Zou er nog meer zitten? Ik besluit geen risico te nemen en eerst de maximale hoogte te pakken. Vlak onder de basis aangekomen ga ik weer verder. De vario stijgt verder. Plus vier, plus vijf. Ik verhoog m’n snelheid tot aan de gele streep. M’n grondsnelheid is nu tussen de 250 en 270km/h en de vario gaat naar de aanslag. Kennelijk zat er toch beter stijgen.
Agrarisch en woestijnachtig
Het landschap waar de wedstrijden gevlogen worden is vergelijkbaar met het midden van Frankrijk, dankzij de vele agrarische gebieden. In het zuidwesten is het ter hoogte van de Gariep Dam meer woestijnachtig. Volgens Ronald Termaat zijn er in ieder geval ruime landingsmogelijkheden. Hij vertelt: “Ik vind het echt een aanrader voor iedereen die in de winter toch een mooie wedstrijd wil vliegen. Sommigen zeggen dat
Voor de foto was Lukas ten Napel stand in voor Hans ter Maat
Zuid-Afrika een gevaarlijk land is. Het enige advies dat ik daarover kan geven is dat je de gele schapen niet moet aaien, en altijd aan de goede kant van het hek moet landen.”
Zoals bijna elke dag is de finalglide goed voor verhoogde hartslag Finalglide
Dan komt de keus, de lijn met stijgen gaat zo’n 35 graden rechts van koers verder. Op koers is een groot blauw gat met in de verte cumuls. De verte betekent al gauw zo’n vijftig tot zestig kilometer. Arne is op koers gegaan. Ik ga naar rechts en kan met hoge snelheid naar het einde van de CB vliegen. Dit stuk heeft de gemiddelde snelheid enorm omhoog gebracht en met nog zo’n 150 kilometer te gaan krijg ik weer goede hoop dat het mogelijk moet zijn terug te komen. De lucht begint ineens behoorlijk leeg te geraken: weinig cumulus. Alleen opnieuw 35 graden rechts van koers nog een groepje. Ik ga daarheen en vind na enig zoeken weer goed stijgen dat me bijna op finalglide brengt. Twintig kilometer voor het laatste keerpunt klim ik nog een beetje en begin dan aan m’n finalglide van 90 kilometer. De groep die ik 400 kilometer terug verliet rondt het keerpunt 10 kilometer voor mij. Net na Arne rond ik ook, maar hij zit lager en ik haal hem op finalglide in. Zoals bijna elke dag is de finalglide goed voor verhoogde hartslag. Negentig kilometer glijden zonder dat er enig stijgen is. Onder je glijpad zakken betekent meteen dat je het niet haalt. Maar ook deze keer laat de JS1 me niet in de steek en kan ik weer veilig landen op Welkom Airport, de thuisbasis van de Nationals. Uiteindelijk behaal ik 951 punten en een zevende dagplek. Niet optimaal, maar toch tevreden gezien de verschillende uitdagingen.
12
| Maart 2012
Die helmen zijn echt hip. Voor sommige maten zijn we al uitverkocht
Veel publiek bij delta- en schermvliegbeurs Wageningen Deze jaarlijks terugkerende beurs aan het e inde van januari geldt als hét ontmoetingsmoment voor para- en hanggliders om af te spreken voor vakanties, of om even bij te praten. Maar ook voor enkele tientallen mensen die graag willen weten hoe dat nu is om te scherm- of zeilvliegen
“I
k kreeg een cursus van mijn kinderen
Sports richtte zich duidelijk meer op de
Prijsuitreikingen
cadeau. Ik heb het altijd gewild, maar
sociale ontmoetingen dan op verkoop: in hun
De beurs werd opgeluisterd met de prijs
het is er nog niet van gekomen. Hoe gaat
tent was het een samenkomen van vliegers.
uitreikingen van de afdelingen delta- en
het eigenlijk in zijn werk?”, vroeg een man bij
Ronald ten Berge: “Naast gezelligheid hebben
schermvliegen. Bij de afdeling scherm
de stand van de KNVvL waar de afdelingen
we wel redelijk wat inschrijvingen gekregen,
vliegen ging het om de uitreiking van de
schermvliegen en delta als elk jaar gebroe-
voornamelijk voor onze veiligheidstraining.
prijzen voor de XC Contest: dit is een online
derlijk bij elkaar stonden. “U kunt eerst een
Mensen doen dat graag in de eigen taal.”
competitie waarbij piloten hun elektronisch
introductieweekeind doen of direct een
Ook André Manuel van Touch the Sky had
geregistreerde vluchten aanmelden en
cursusweek boeken. Maar loop even rond,
het rondom zijn terreinwagen gezellig druk.
daarmee punten kunnen verdienen.
dan is er vast een vliegschool die zal bevallen.
“Wij hebben diverse aanmeldingen voor
De schermvliegers kennen daarin zowel een
Kies een KNVvL-erkende school want dan
tochten, dat vinden gevorderde scherm
nationaal (vluchten gemaakt in Nederland)
bent u verzekerd van een goede en veilige
vliegers toch leuk.” Bij Airtime was een groot
als een internationaal klassement.
opleiding.” De man kwam later tevreden
aantal producten verkrijgbaar. “Die helmen
Voorzitter Maarten van Eck van scherm
terug. Hij had zijn keus gemaakt en zag uit
zijn echt hip. Voor sommige maten zijn we al
vliegen reikte de prijzen uit.
naar de eerste lesweek.
uitverkocht”, laat Ayke Jager weten. “Maar het gaat natuurlijk om de ontmoeting.”
Ontmoetingen
Top 3 NATIONAAL
Nagenoeg alle scholen waren met een
Volgeboekt
1. Hans ter Maat 339,97 pt
stand vertegenwoordigd waarbij het publiek
Dat het voor opleidingsinstanties en voor
2. Remko Bolt 333,43 pt
een uitgebreid aanbod aan informatie over
handelaren interessant is om op de beurs
3. Wilco Lengkeek 306,46 pt
vliegcursussen en vakanties maar ook
te staan, is volgens organisator Ton Draaijer
producten konden verkrijgen. Action Air
wel bewezen doordat alle deelnemers van
Top 3 INTERNATIONAAL
vorig jaar op de kortst mogelijke termijn
1. Wilco Lengkeek 738,19 pt
hadden ingeschreven. Daarmee was de beurs
2. Remko Bolt 702,55 pt
direct volgeboekt. Hij vertelt: “We hebben
3. Pierre van Bragt 573,72 pt
weinig veranderd in vergelijking met vorig jaar en toch is de organisatie veel werk. Een avond tevoren wilde iemand nog afzeggen,
Bestuurslid Annet Vieregge en commissielid
het kwam even niet goed uit. Gelukkig heb ik
Coen Jansen van Delta overhandigde de
hem kunnen overhalen en is hij toch gekomen.
prijzen voor de beste prestaties in over
Ik vind het belangrijk dat alle scholen er
landcompetitie (OLC) aan de zeilvliegers
kunnen zijn en iedereen tevreden is.” Over
Rob in ’t Groen (winnaar) en Joost Eertman
bezoek had Ton niet te klagen. Voor drie uur
(tweede plaats). Tevens werden de prijzen
was het bezoekersaantal van vorig jaar al
verloot (met dank aan Bever Zwerfsport)
overschreden. De beurs kreeg nog aandacht
onder de piloten die de enquête van
op een lokaal radiostation en dat leverde
de sportcommissie hadden ingevuld t.a.v.
toch ook weer dagjesmensen op.
de locatie van het NK zeilvliegen 2012.
| Maart 2012
13
Van het historische Zuid-Hollandsch Koffiehuis is slechts de gevel bewaard gebleven en die is thans een gemeentelijk monument. Binnen overheersen nu minder historische gokkasten en speelautomaten.
Bakermat van de KNVvL
Het Zuid-Hollandsch Koffiehuis De oprichtingsvergadering van de KNVvL vond, aldus het Gedenkboek uit 1912, plaats ‘te 3 uur ’s middags van den 19en October (1907) in ’t Zuid-Hollandsch Koffiehuis te ’s Gravenhage’. Dit maakt het Zuid-Hollandsch Koffiehuis de bakermat van de KNVvL.
W
Tekst en foto’s Harm J. Hazewinkel
ie echter naar deze ‘herinne
was het destijds, anders dan zijn naam
Waar nu poffertjes te krijgen zijn, bevond
ringsplek’ een pelgrimage zou
doet vermoeden, eigendom van de Zuid
zich voor de oorlog een etablissement dat
willen ondernemen, wordt
Hollandsche Bierbrouwerij. In zijn tijd
bekend stond als ’t Wachtje’. Het ontleende
tegenwoordig – helaas ook in publicaties van
was het één van de meer luxe gelegen
zijn naam aan de oude Grenadierswacht
onze vereniging – de verkeerde kant opge-
heden van Den Haag en de plaats van
bij de Bosbrug en was, nadat de militairen
stuurd met de toevoeging ‘aan het Malieveld’.
belangrijke bijeenkomsten. Hier vergaderde
het veld geruimd hadden, als een soort
Dit nu is onjuist. Men komt dan bij een
de letterkundige vereniging ‘Aesthetica’,
literatencafé het trefpunt voor journalisten,
poffertjeshuis, waarvan meteen duidelijk zal
waar de jonge Louis Couperus nog lid
schrijvers, artiesten en andere represen-
zijn dat dit niet de plaats voor de oprichting
van was, maar ook werd hier in 1908 de
tanten van het Haagse culturele leven.
van een zo serieuze vereniging was en
Nederlandse Bond voor Lichamelijke
De KNVvL heeft hiermee echter niets van
trouwens, in 1907 bestond het nog niet.
Opvoeding opgericht, die tot op heden
doen gehad. Het beruchte bombardement
de Vierdaagse wandelmars in Nijmegen
op het Bezuidenhout op 3 maart 1945
Belangrijke bijeenkomsten
organiseert. En in 1907 vond hier dus de
maakte een einde aan zijn bestaan.
Van het echte Zuid-Hollandsch Koffiehuis
oprichting plaats van een ‘Vereeniging
staat alleen de gevel nog overeind. Deze is
ter bevordering van de luchtscheepvaart’,
Misschien kan bij een volgend jubileum
te vinden op de Dagelijkse Groenmarkt 37,
zoals de eerste naam korte tijd luidde.
van de KNVvL op de Groenmarkt nog eens een gedenksteen(tje) worden aangebracht.
tegenover de Grote of Sint Jacobskerk. In 1889-1890 gebouwd naar een ontwerp van
Men mag degenen die aan het Malieveld
Maar laten we in elk geval onthouden dat
de Haagse architect Johannes Mutters jr.,
dachten overigens niet te hard aanvallen.
daar de bakermat van de KNVvL ligt.
14
| Maart 2012
agenda en verder Evenementen 2012
NK Zeilvliegen
Vliegshow Volkel in de
Elsefly 2012
- Slepen
Wolken 2012
Wanneer:
Aero Friedrichshafen 2012
Wanneer:
Wanneer: 20 mei 2012
8 t/m 10 juni 2012
Wanneer: 19-04-2012
17 t/m 20 mei 2012
Waar: Vliegstrip park Volkel
Waar: De Elshof te Wijhe
Waar: Friedrichshafen
Waar: Deelen
in Volkel
Texel Airshow 2012
(Duitsland)
NK Zweefvliegen 2012
NK Zeilvliegen
Wanneer: 28-07-2012
Theorie-examens
Wanneer:
- bergvliegen
Waar: De Cocksdorp
schermvliegen
17 t/m 26 mei 2012
Wanneer: 27 mei t/m
(Texel)
Wanneer: 20 april 2012
Waar: Nationaal
2 juni 2012
Waar: Jaarbeurs Utrecht
Zweefvliegcentrum Terlet
Waar: Schiesling/Aflenz (Oostenrijk)
Jongste ballonvaarder van Nederland BPL uitgereikt door Ronald Termaat, directeur KEI. Andris is pas 20 jaar en daarmee
Contact met KNVvL
de jongste gebrevetteerde Nederlandse ballonvaarder. Zijn eerste ballonvaart maakte
Kijk op www.knvvl.nl voor contact
hij reeds op 6-jarige leeftijd in Letland. Hij kon toen nauwelijks over de rand van de
gegevens van onze afdelingen of
ballonmand kijken. Deze heuglijke vaart zal hem altijd bijblijven want bij de enigszins
bel 0348-437060. Voor informatie
onstuimige landing kwam zijn oma met haar volle gewicht op hem terecht. Andris is
over de brevetten van het KEI zie
van plan om zich bezig te gaan houden met wedstrijdballonvaren en kijkt dan ook met
www.brevet. . Voor direct contact met
belangstelling uit naar het komend
het kantoor in Woerden stuur
ballonseizoen. Voorzover zijn HBO-
een e-mail aan:
studie HRM dat toelaat, zal hij vaak
-L edenadministratie:
Op vrijdag 10 februari kreeg Andris Ostrovskis (1991) uit ’s-Hertogenbosch zijn KNVvL
richard.schotanus@knvvl.nl
aanwezig zijn bij ballonevenementen,
- F inanciële zaken:
zowel in Nederland als daarbuiten.
charlotte.zinnekeveld@knvvl.nl
Wij wensen Andris veel succes toe
-O perationele zaken:
met zijn ballonvaartcarrière en vooral
maya.de.best@knvvl.nl
veel soft landings.
-C ommunicatie: marijke.van.geem@knvvl.nl -K NVvL Examinering Instituut (KEI): kei@knvvl.nl Opzeggen lidmaatschap
-D irectie en bestuur via: annemiek.claessens@knvvl.nl
Het opzeggen van uw lidmaatschap dient altijd schriftelijk te geschieden en kan uitsluitend door het lid persoonlijk worden verricht. De opzegging dient uiterlijk 30 november van het lopende kalenderjaar te zijn ontvangen door de ledenadministratie van de KNVvL. U ontvangt altijd een schriftelijke bevestiging van uw opzegging. Heeft u deze niet ontvangen, dan mag u er niet van uitgaan dat uw lidmaatschap is opgezegd.
Voordelen KNVvL lidmaatschap - Collectieve WA-verzekeringen voor de vliegende afdelingen, met uitzondering van gemotoriseerd vliegen - Belangenbehartiging op nationaal en internationaal niveau - Juridische ondersteuning bij het aanvragen van luchtsportterreinen
- Vier keer per jaar hét Nederlandse tijdschrift Airsportsmail vol met informatie voor luchtvaartliefhebbers en luchtsporters - Flinke ledenkorting op de brevetten, uitgegeven door het KEI - Online ledenadministratie waarin je zelf je gegevens bij kunt houden via mijn.knvvl.nl
| Maart 2012
15
›
›
›
›
›