Tijdschrift van de 足 Koninklijke 足Nederlandse Vereniging voor Luchtvaart
Jaargang 31 l Juni 2014
Het mag!
SOAREN OP ZOUTELANDE
Waarom mensen zich niet aan de v足 oorschriften houden
LANDEN OP HET IJSSELMEER MET DE CATALINA
INHOUD
Het laatste nieuws via
www.knvvl.nl
Juni 2014
3 VOORWOORD Ronald Termaat, Directeur KNVvL 4 VEILIGHEID Voorschriften en overtredingen 6 BALLONVAREN Het begon met een proefballon 10 SCHERMVLIEGEN Soaren op Zoutelande 12 ALA Splash and go! Catalina PH-PBY 13 VEILIGHEID General Aviation congres 14 PARACHUTESPRINGEN Tropical skydive Palau 15 SCHERMVLIEGEN Missie X-alps 16 HISTORISCHE LUCHTVAART WOI Expo in Aviodrome 17 ZWEEFVLIEGEN Uit het plakboek van Sven de Hoogd 18 KORT NIEUWS Agenda en verder
Verschijnt 4x per jaar en is een uitgave van de Koninklijke Nederlandse Vereniging voor Luchtvaart (KNVvL). KvK 40409050 ‘s-Gravenhage. NE ISSM 0040/6023 Adres: KNVvL, Houttuinlaan 16A, 3447 GM Woerden, T: (0348) 437 060, F: (0348) 437 069, E: communicatie@knvvl.nl Redactie en acquisitie: Annemiek Claessens, Brenda Knibbe, Maya de Best, Ronald Overdijk. Aan dit nummer werkten mee: Tekst: Aviodrome, Erik Louwes, Guus Urlings, Huib Holsteijn, Marco Louwe, Niels Broekhof, Peter Andriesse, Ronald Termaat, Sanne Haarhuis, Sven de Hoogd, Wim de Gier, Wouter Stigter. Foto’s: Aviodrome, Bastiaan Rademakers, Edwin Lebrun, Erik Louwes, John Redeker, Leo Benetti-Longhini, Sanne Haarhuis, Sven de Hoogd, Thom van Os, Wouter Stigter. Ontwerp en vormgeving: Verheul Communicatie, Alphen aan den Rijn. Druk en verzending: Okay Color Graphics, Alphen aan den Rijn. Kopij: aanleveren in Word (*.doc) als ‘platte tekst’ (= zonder enige opmaak). De redactie behoudt zich het recht voor ingezonden kopij te corrigeren, in te korten of niet te plaatsen. Geplaatste artikelen geven niet noodzakelijk de mening weer van redactie en uitgever (KNVvL), tenzij zij expliciet in functie zijn onderschreven. Anonieme bijdragen worden niet geplaatst, evenals bijdragen met lasterlijke uitlatingen jegens personen of instanties. Beeldmateriaal: van digitale foto’s het onbewerkte bronbestand uit de camera aanleveren. Bestandgrootte 1 MB, liefst groter, vanwege de voor druk vereiste resolutie (300 dpi). De redactie behoudt zich het recht voor ingezonden beeld materiaal op kwaliteit te beoordelen, te selecteren of niet te plaatsen. KNVvL voor leden Ledenadministratie: leden@knvvl.nl Financiële zaken: charlotte.zinnekeveld@knvvl.nl Operationele zaken: maya.de.best@knvvl.nl Communicatie: brenda.knibbe@knvvl.nl KNVvL Examinering Instituut (KEI): kei@knvvl.nl Directie en bestuur via: diana.schmidtke@knvvl.nl Kijk voor contact met onze afdelingen op www.knvvl.nl/contact voor de betreffende e-mailadressen. Meer informatie over brevetten van het KEI: www.brevet.aero Adres- of contactgegevens gewijzigd? Wijzig zelf je gegevens via mijn.knvvl.nl Opzeggen lidmaatschap Het opzeggen van uw lidmaatschap dient altijd schriftelijk te geschieden en kan uitsluitend door het lid persoonlijk worden verricht. De opzegging dient uiterlijk 30 november van het lopende kalenderjaar te zijn ontvangen door de ledenadministratie van de KNVvL of, als uw pas “CLB” vermeldt, door uw clubsecretaris. U ontvangt altijd een schriftelijke b evestiging van uw opzegging. Heeft u deze niet ontvangen, dan mag u er niet van uitgaan dat uw lidmaatschap is opgezegd. Aspirant-leden (code op pas ASP) hoeven niet op te zeggen, het lidmaatschap verloopt automatisch. Publicatierechten: tenzij de inzender anders aangeeft, gaan redactie en uitgever (KNVvL) er vanuit dat ingezonden tekst en beeld materiaal vrij van rechten in ‘Airsportsmail’ gepubliceerd kunnen worden en ook ter beschikking staan voor gehele of gedeeltelijke publicatie op officiële websites van de ‘KNVvL’. Voor het overige mag niets uit deze uitgave op enigerlei wijze worden g ereproduceerd zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. ©All rights reserved. No part of this magazine may be reproduced in any form or by any means without prior permission from the publisher. Advertenties: tarieven voor zakelijke advertenties zijn opvraag baar op het redactieadres, zie boven, of via communicatie@knvvl.nl.
2
| Juni 2014
Dromen en doelen Foto Leo Benetti-Longhini
Het vliegseizoen is weer begonnen. Checks worden gemaakt en we bestuderen de nieuwste kaarten om mooie vliegplannen te maken. Of je nu meer geïnteresseerd bent in sport, techniek of geschiedenis: samen genieten we van de luchtvaart. Wat zijn jouw dromen en doelen voor dit seizoen? De KNVvL ziet dat dit seizoen vele nieuwe wetten en regels worden ingevoerd. De onderhandelingen over de vertaling van deze regels naar praktijk zijn weer in volle gang. De invloed van de zogenaamde drones wordt zowel in de media als bij de overheid breed uitgemeten. Bij de KNVvL dromen we dan ook van een vrije beoefening van onze (luchtvaart)hobby. En aan die droom werken we hard met z’n allen! We staan aan de vooravond van de nieuwe brevetten en opleidings instituten (ATO) volgens Europees model. De overheid heeft besloten zelf de brevetten voor ballonvaren en zweefvliegen te gaan uitgeven. Een taak die ruim 12 jaar naar tevredenheid uitgevoerd is door de KNVvL. De keuze dit nu bij KIWA neer te leggen vinden we onbegrijpelijk. De overheid streeft ernaar dit soort taken, indien mogelijk, zoveel als kan te beleggen en niet zelf uit te voeren. Boven dien ontbeert de KIWA de inhoudelijke kennis om te voldoen aan de regelgeving. In een gesprek dat de KNVvL onlangs heeft gehad met de EASA bleek heel duidelijk dat de nieuwe regels het toelaten dat de KNVvL de brevetten blijft uitgeven. In verschillende landen om ons heen is dit ook zo g eïmplementeerd. EASA juicht het zelfs toe wanneer een partij als de KNVvL, met kennis van zaken, dit zou doen. De overheid heeft echter anders beslist. We zullen alle mogelijke middelen in de strijd gooien deze beslissing te laten heroverwegen. Ondertussen verrichten we veel werk om de ATO’s in te richten. Niet alleen inhoudelijk moet een goede invulling gegeven worden, maar ook organisatorisch. Doen we dit gezamenlijk of werken de verenigingen met één model maar worden ze individueel een ATO en
door ILT g eaudit? Deze keuzes zijn nu lastig te maken, maar we kunnen ons beroepen op onze buurlanden waarvan we de ‘lessons learned’ mee kunnen nemen. De lange lijst van zaken die we samen met de overheid proberen op te lossen stemt weleens tot wanhoop. Paramotorvliegers wachten al meer dan 1500 dagen op de oplossing voor hun ‘luchthavenprobleem’. De enorme inzet van vrijwilligers op dit punt mag niet onvermeld blijven. Ik kan me voorstellen dat sommigen moe gestreden het bijltje erbij neergooien. Gelukkig zijn er steeds weer mensen die het dan oppakken en doorgaan. Een vereniging zonder vrijwilligers is ondenkbaar! Om aan de veranderende omgeving en vraag te blijven voldoen, is het bondsbureau in Woerden verder gemoderniseerd en is de focus op dienstverlening, marketing & communicatie en sport aangescherpt. Dit heeft ook aanpassingen in het personeelsbestand tot gevolg gehad. We moeten ons goed blijven realiseren dat we allemaal hetzelfde doel hebben. Soms lijkt de weg er naartoe belangrijker dan het doel behalen. Interne meningsverschillen kosten veel tijd, energie en ergernis. De tijd en energie hebben we hard nodig om van onze hobby en sport te blijven genieten en te dromen. Voor de rest van het seizoen wens ik u nog vele mooie vliegdagen toe!
Ronald Termaat, Directeur KNVvL
| Juni 2014
3
WAAROM MENSEN ZICH NIET AAN DE
voorschriften HOUDEN
BEN JE ALS LUCHTSPORTER DIRECT RISICOVOL BEZIG WANNEER JE JE NIET STRIKT AAN DE VEILIGHEIDSVOORSCHRIFTEN HOUDT? PROCEDURES HEBBEN EEN VEILIGHEIDSMARGE, DUS HET HOEFT NIET DIRECT FATAAL TE ZIJN. ER ZIJN VERSCHILLENDE VERKLARINGEN WAAROM MENSEN, BEWUST OF ONBEWUST, ZICH NIET AAN DE VOORSCHRIFTEN HOUDEN. MARCO LOUWE VAN LVNL SCHREEF DAAROVER HET VOLGENDE ARTIKEL.
V
oordat ik begin met mijn artikel wil
tussen soorten fouten (errors) en over
ontstaan doordat er weinig tot geen
ik graag gelijk de titel nuanceren.
tredingen (violations), zoals getoond in
gevolgen zijn bij het niet goed uitvoeren
Natuurlijk geldt dit niet voor
bijgaand figuur. Fouten zijn het gevolg
van procedures. Kijk bijvoorbeeld naar de
iedereen en zeker niet voor altijd. Maar
van een onbedoelde handeling, terwijl
‘olifantenpaadjes’ in een park.
ik vermoed dat het in algemene zin vaker
overtredingen het gevolg zijn van een
Optimising violations ontstaan door het
gebeurt dan je zult denken, ook bij jezelf.
bedoelde handeling. Op deze laatste wil ik
idee dat een klus sneller en gemakkelijker
Ik hoor je nu denken, dat het toch niet
dieper ingaan.
kan worden uitgevoerd zonder de voorschriften te volgen. Men heeft het gevoel
gevaarlijk hoeft te zijn om de procedure niet helemaal te volgen, die ene kleine RT
OVERTREDINGEN
dat dit in het belang is van de organisatie,
toevoeging hoeft er toch niet bij? Dat klopt;
Overtredingen kunnen in drie groepen
er sprake is van persoonlijk gewin of er is een
het niet opvolgen van een voorschrift
worden ingedeeld: Skill-Based, Rule-Based
drang naar spanning. In het extreme geval
hoeft niet per se onveilig te zijn. Er zijn
en Knowledge-Based.
kan dit uitmonden in roekeloos gedrag.
immers grote veiligheidsmarges ingebouwd. Skill-Based
Rule-Based
CLASSIFICATIE INCIDENTEN
Routine en optimising violations
Situational violations
Er is veel studie verricht naar de classificatie
Routine violations zijn overtredingen die de
Deze overtredingen komen vaak voor
van incidenten, onder andere door James
normale manier van werken zijn geworden
wanneer in een bepaalde situatie de regels
Reason. Hierbij wordt onderscheid gemaakt
binnen een groep personen. Ze kunnen
overschreden moeten worden om een taak
4
| Juni 2014
KNVvL Tekst Marco Louwe bewerking Huib Holsteijn
HANDELEN vooral bewust
bewust en automatisch
vooral automatisch
SITUATIES SKILLBASED RESTEREN P
routine, verwacht problemen bekend of voor getraind nieuwe, moeilijke of gevaarlijke problemen
RULEBASED PRESTEREN
KNOWLEDGEBASED PRESTEREN vergissing in informatie opnemen of verwerken exceptional violations
vergissing in hanteren voorschrift situational violations
actie verkeerd uitgevoerd of vergeten routine en optimising violations
fout overtreding
TOCH IS HET ZO DAT BIJ ELKE OVERTREDING EEN STUKJE VEILIGHEIDSMARGE WORDT WEGGENOMEN, WAARDOOR DE KANS OP EEN VOORVAL HOE DAN OOK TOENEEMT
VEILIGHEIDSMARGE WEGNEMEN
De luchtvaart doet er veel aan om het gedrag bij overtredingen in beeld te brengen. Er zijn maatregelen en trainingen ontwikkeld om de risico’s te beperken.
tot een goed einde te brengen. De procedures
in heldhaftige acties. Denk bijvoorbeeld
De professional die een overtreding begaat,
voor die situatie zijn dan niet afdoende, er
aan de landing van de US Airways A320
verdedigt zichzelf vaak door te zeggen:
is een hoge tijdsdruk, of er is een slechte
op de Hudson.
“Ik heb het onder controle”, “Iedereen doet het” of “Het is wat de klant wil”.
interface met het technische systeem. Een voorbeeld is een vliegtuigmonteur die
EIGENSCHAPPEN
Toch is het zo dat bij elke overtreding een
improviseert omdat een voorgeschreven
Zoals gezegd geldt het ‘niet houden aan
stukje veiligheidsmarge, groot of klein,
stuk gereedschap niet aanwezig is.
de voorschriften’ niet voor iedereen en is
wordt weggenomen, waardoor de kans
iemand die dit wel eens is overkomen
op een voorval hoe dan ook toeneemt.
Knowledge-Based
natuurlijk niet gelijk onprofessioneel te
Exceptional violations
noemen. Het profiel van de professional
De bovenstaande gedragingen zijn alge-
Deze overtredingen kunnen gebeuren in
die dit echter vaker overkomt, wordt
meen geldig. Binnen de grote luchtvaart
zeer ongewone, onverwachte, vaak levens-
gekenmerkt door de volgende eigenschappen:
is men al jaren actief om de risico’s van
bedreigende omstandigheden waarvoor
- Jonge leeftijd;
dit soort gedragingen in beeld te brengen
vaak beperkte of geen procedures bestaan
- Ervaring vanuit eerdere situaties;
en zijn er maatregelen en trainingen
en waar niet voor is getraind. Een voorbeeld
- Hoge dunk van eigen skills ten opzichte
ontwikkeld om de kans van optreden te
is de reeks beslissingen die leidde tot de
van anderen;
reactor meltdown in Tsjernobyl. Dit soort
- Minder geïnteresseerd in wat anderen
overtredingen kan overigens ook uitmonden
van hun manier van werken vinden.
reduceren. De kleine luchtvaart kan daar mogelijk van leren en een voorbeeld aan nemen.
| Juni 2014
5
HET BEGON MET EEN
proefballon DE BEROEMDE WETENSCHAPPER JAN PIETER MINCKELERS (1748-1824) UIT MAASTRICHT STAAT BEKEND ALS DE UITVINDER VAN HET STEENKOLENGAS. MAAR DAT HIJ OOK EEN LUCHTVAARTPIONIER WAS, WERD PAS DUIDELIJK TOEN HAN NABBEN ZIJN IMPOSANTE BOEK OVER DE GESCHIEDENIS VAN DE BALLONVAART PUBLICEERDE.
Z
ou de term hype in 1783 al
wat bedrukbaar en beschilderbaar was
Daar zag ik mijn eerste luchtballon. Ik was
bestaan hebben? Waarschijnlijk
met afbeeldingen van ballonnen. Het was
meteen gefascineerd. Dat wilde ik ook.
niet. Maar de opwinding was er
spektakel, kermis. Een hype dus.
Ik kwam eerst als volger in het wereldje te
niet minder om. Aanstichters: de Franse
Maar de uitvinding van de luchtballon gaf
recht en ging daarna les nemen. Daar ben
broers Joseph en Jacques Montgolfier, de
ook allerlei disciplines van de wetenschap
ik mee doorgegaan toen ik in Maastricht
uitvinders van de luchtballon. Directe
een nieuwe impuls. Er werden steeds
economie ging studeren. In 1995 heb ik
aanleiding: de eerste bemande ballon-
grotere ballonnen geconstrueerd, nieuwe
mijn brevet gehaald, en daarna ben ik
vlucht uit de geschiedenis, op 15 oktober
materialen ontwikkeld - bij hun eerste
gaan varen. Als hobby.”
1783, met aan boord de natuurkundige
proeven gebruikten de broers Montgolfier
Maar daarmee hield het verhaal voor
Jean-François Pilatre de Rozier. De ballon
een linnen zak beplakt met behangpapier -
Nabben niet op. De toevallige vondst van
was, voor alle zekerheid, nog stevig met
en nieuwe ‘drijfstoffen’ gezocht. De hete-
een boek uit 1886 over ballonvaren wekte
touwen verankerd, en ging niet verder dan
luchtballon kreeg al snel gezelschap van de
ook zijn interesse in de geschiedenis van
26 meter de lucht in. Pas bij een derde
waterstofballon, die slechts tien dagen na
zijn hobby. “Ik ging wat verder kijken,
proefvlucht, in november van dat jaar,
de Montgolfier-ballon zijn eerste bemande
ontdekte dat er maar weinig over de
gingen de touwen los. Een langgekoesterde
vlucht maakte. En intussen werd elders
geschiedenis van de ballonvaart te vinden
droom ging in vervulling: de mens over-
ook al druk gezocht naar andere, efficiën-
was. Ik ging in die geschiedenis spitten,
won de zwaartekracht, kwam los van de
tere en goedkopere gassen.
publiceerde enkele artikelen, en langzaam maar zeker is daaruit een boek voort
aarde. De mens vloog. LICHTER DAN LUCHT,
gekomen.” Het boek kreeg de toepasselijke
NIEUWE IMPULS
LOS VAN DE AARDE
titel ‘Lichter dan lucht, los van de aarde’.
Het is moeilijk voor te stellen welke
We gaan even een flink eind vooruit in
indruk dat maakte in die tijd. Waar zich
de tijd. Naar het heden om precies te zijn.
EEUWIGE VLAM
ook maar een experiment met een ballon
Han Nabben is in meer opzichten schat-
In de publicatie is een belangrijke rol
aankondigde, verzamelden zich nieuws
plichtig aan die ‘ballonmannen’ van het
weggelegd voor de Maastrichtse weten-
gierige mensenmassa’s. De souvenir
eerste uur. “Ik ben geboren en getogen in
schapper Jan Pieter Minckelers (1748-1824).
industrie bedrukte en beschilderde alles
Budel, buurgemeente van Weert.
De man die vooral bekend staat als de
6
| Juni 2014
BALLONVAREN Tekst Guus Urlings
De beroemde wetenschapper Jan Pieter Minckelers
Ciroën op lichtgas WO2
ontdekker van het lichtgas (steenkolengas). De man wiens standbeeld sinds 1904 op de Markt in zijn geboortestad staat.
1954 boordboekje PH-BLI ‘gasvulling mijngas’
De man met de gaaspiep ofwel gaspijp, waarop symbolisch een eeuwige vlam brandt. Nabben: “Tijdens mijn studietijd in Maastricht had ik dat standbeeld natuurlijk vaker gezien. En dat Minckelers iets met luchtballonnen te maken had, was ook wel bekend. Alleen is dat aspect, zijn rol in de historie van de ballonvaart, onder
DE UITVINDING VAN DE LUCHTBALLON GAF OOK ALLERLEI DISCIPLINES VAN DE WETENSCHAP EEN NIEUWE IMPULS
gesneeuwd in het grotere verhaal van zijn pioniersrol op het gebied van de gasvoorziening, de stadsverlichting, noem maar
ballonnen-hype was hertog Louis Engelbert
Het winnen van dat gas door het oplossen
op. Daar kennen veruit de meeste mensen
van Arenberg (1750-1820). Hij had veel
van ijzervijlsel in zwavelzuur was een
hem van.” Maar toch... Ook dat grotere
belangstelling voor cultuur en wetenschap,
omslachtig en tijdrovend proces. Dat
verhaal begon met een proefballon.
en was ook bereid geld op tafel te leggen
moest beter kunnen, vond de hertog. Hij
voor projecten die hem speciaal boeiden.
benaderde professoren van de Universiteit
GAS PRODUCEREN
Een van de knelpunten bij de ontwikkeling
van Leuven met de vraag: is het mogelijk
Terug naar het einde van de 18de eeuw.
van de gasballon in die tijd was het water-
goedkoop en snel een grote hoeveelheid
Eén van de mensen die gefascineerd raakte
stofgas waarmee veel van de eerste Franse
gas te produceren dat lichter is dan lucht
door de snel om zich heen grijpende
ballonvaarders hun vehikels lift gaven.
en bruikbaar voor de ballonvaart?
| Juni 2014
7
>
ADVERTENTI E
Spor ters
winnen met Lotto! Met Lotto maakt u elke zaterdag kans om miljonair te worden. Maar wist u dat u ook automatisch de Nederlandse sport steunt? Dankzij de jaarlijkse miljoenenbijdrage van Lotto worden sportbonden, sportverenigingen en top- en amateursporters ondersteund, wordt talent ontwikkeld en worden lokale clubhuizen en trainingsfaciliteiten verbeterd. Dus als u van sport houdt, speelt u Lotto! Ga naar lotto.nl of speel mee in de winkel. Sporters winnen met Lotto!
lotto.nl Sport algemeen A5 liggend V03.indd 1
ADVERTORI AL
07-02-13 09:31
Driessen & Rappange Verzekeringen uit Amsterdam is het enige gespecialiseerde luchtvaartverzekeringsbedrijf in ÂNederland en bijvoorbeeld ook de huisverzekeraar van de KNVvL Afdeling Zweefvliegen. Alle leden van de afdeling zweefvliegen beschikken over een collectieve aansprakelijkheidverzekering, maar ook een collectieve verzekering voor al het rollend materieel van de zweefvliegclubs, behoren tot het verzekeringspakket van de Nederlandse zweefvlieger dat door Driessen & Rappange verzekeringen wordt gevoerd. Begin 2013 heeft Driessen & Rappange een spectaculaire nieuwe reisverzekering ontwikkeld en op de markt gebracht.
Naast een verzekering voor luchtvaartrisico’s kan de verzeke-
In deze Air Sport Mail treft u hiervan de flyer aan. Vliegers
ring desgewenst ook dienen als gewone vakantie reisverzekering
kunnen profiteren van de zeer uitgebreide dekking dat deze
voor u en eventueel voor uw gezin. De verzekering biedt
reisverkering biedt t.o.v. andere reisverkeringen. Zo is bij deze
standaard een Werelddekking.
verzekering elke vlucht een reis. Er is dus ook in Nederland
Deze reisverzekering geldt voor, parachutisten, zweefvliegers,
standaard dekking voor o.a. hulpverlening, buitengewone
schermvliegers, zeilvliegers, motorvliegers.
kosten en bagage zonder dat er sprake is van een geboekte reis zoals gebruikelijk bij reisverzekeringen. Dus moet u extra
Nieuwsgierig geworden, lees de flyer en vraag vandaag naar
kosten maken voor een gedwongen hotelovernachting, of
de mogelijkheden. Meer informatie treft u aan op de website
wordt uw kostbare GPS of logger gestolen in verband met
van Driessen & Rappange Verzekeringen.
een vlucht dan is deze verzekering onontbeerlijk. Ook is er een ongevallendekking van toepassing tijdens het vliegen.
www.driessenrappange.nl/plv
UIT STEENKOLEN
Eén van de mannen die hij deze vraag voorlegde was Maastrichtenaar Jan Pieter Minckelers, sinds 1772 als professor in de natuurwetenschappen aan de universiteit verbonden. Minckelers hield zich toen al jaren bezig met onderzoek naar de eigenschappen van gassen en beet zich in de kwestie vast. Met succes. Na een reeks testen met meer dan vijftig verschillende grondstoffen - variërend van hooi en stro tot turf, wol, haar en gemalen beenderen - ontdekte Minckelers dat een uit steenkolen gedestilleerd gas een uiterst bruikbaar vulmiddel voor ballonnen opleverde. De datum: 15 oktober 1783; 230 jaar geleden. In zijn later (in 1784) gepubliceerde boek ‘Mémoire sur l’air
Het standbeeld van Minckelers op de Markt in Maastricht
inflammable tiré de differentes substances’ (Aantekeningen over uit diverse materialen gewonnen ontvlambare lucht) schreef hij
van Dey - „na een Kwartier Uurs worstelens
in het midden van de vorige eeuw, door de
dat vier ons steenkool bij destillatie een
den laasten Adem uit.” Verdere proeven
kostbare gasvullingen heel lang een dure
kubieke voet gas opleverden, die bij weging
hadden meer succes, en haalden ook de
en omslachtige bezigheid en daardoor een
vier maal lichter bleek te zijn dan de lucht
kranten. Al was nog steeds niet overal
zeldzaam verschijnsel gebleven.”
in de atmosfeer.
doorgedrongen hóe Minckelers de Lugt bollen precies van stijgkracht voorzag.
SLOTVRAAG
ZWAARTEKRACHT OVERWONNEN
De Nederlandsche Courant wist in juni
De slotvraag: hoe belangrijk is de rol van
Maar was dat ook genoeg om (uiteindelijk
1784 te melden dat gebruik werd gemaakt
Minckelers nou precies geweest in de lange
bemande) ballonnen op te laten stijgen?
van stoom: “De Lugtbol was gevuld met
geschiedenis van de ballonvaart? Nabben:
Praktijktesten moesten dat uitwijzen.
ontvlammelyke lugt, welke zy uit den
„Er waren alternatieve gassen beschikbaar,
Die testen werden, op aanwijzing van
Waassem van water getrokken hebben.”
dus je kunt de vinding van Minckelers
Minckelers, georganiseerd door de secretaris
De rest is geschiedenis.
niet cruciaal noemen. Maar steenkolengas was goedkoop, gemakkelijk te winnen, en
van de hertog van Arenberg, de heer Dey. In november 1783 vond de eerste proef
VAN GAS NAAR HETE LUCHT
- omdat er overal gasfabrieken verrezen -
plaats in het kasteelpark van de hertog in
Het ‘lichtgas’ van Minckelers begon aan
ook volop beschikbaar. Als de gasballon-
Heverlee. Een door Dey uit Parijs meege-
een zegetocht door heel Europa. Geleidelijk
vaart het enkel en alleen van waterstofgas
brachte kleine ballon van goudslagersvlies
aan maakten steeds meer grote steden
of helium had moeten hebben, dan is het
(darmvlies van runderen) werd gevuld met
voor hun stadsverlichting gebruik van
nog maar zeer de vraag of de gasballonvaart
steenkoolgas en - bevestigd aan een lange
Minckelers vinding. Na de uitvinding van
de tand des tijds doorstaan had.”
draad - losgelaten. Het lukte. De ballon
de gloeilamp bleef het tot eind jaren ’50,
steeg tot boven het kasteel. Waarna de
begin jaren ’60, toen de kolengasfabrieken
draad knapte en het eerste proefstuk uit
uit het straatbeeld verdwenen, in gebruik
het gezicht verdween... De ballon werd
voor verwarming en in de keuken. En in
later teruggevonden in Zichem bij Diest.
de ballonvaart, vanaf de jaren ’30 van
Voor het eerst was in de Nederlanden de
de vorige eeuw overigens steeds vaker
zwaartekracht overwonnen met een door
gemengd met 10 tot 30 procent van het
mensenhanden gebouwde constructie.
lichtere waterstofgas - nu naast helium
DIT ARTIKEL IS EERDER VERSCHENEN IN HET DAGBLAD DE LIMBURGER/LIMBURGS DAGBLAD VAN 7 SEPTEMBER 2013
hét vulmiddel voor gasballonnen - om
LICHTER DAN LUCHT,
LUGTBOLLEN
meer stijgkracht te krijgen. Maar van dat
LOS VAN DE AARDE
Bij een tweede proef, een paar dagen later,
laatste kreeg ‘het volk’ niet veel mee.
Auteur: Han Nabben
bleef de ballon hangen in de takken van
Nabben: “Ballonvaren is, tot aan de uit-
BDU Uitgevers, Barneveld
een boom en blies daar - de beschrijving is
vinding van de moderne heteluchtballon
ISBN 9789087881511, Prijs € 49,95
| Juni 2014
9
10
| Juni 2014
SCHERMVLIEGEN Tekst en foto’s Erik Louwes
SOAREN OP ZOUTELANDE Mede mogelijk gemaakt door de KNVvL
DE VLIEGSTEK IN HET ZEEUWSE ZOUTELANDE BLIJFT BEHOUDEN VOOR ZEILEN SCHERMVLIEGEN. DE GEMEENTE VEERE WIL IN DE ALGEMENE PLAATSELIJKE VERORDENING VOORWAARDEN OPNEMEN DAT PILOTEN BESCHIKKEN OVER EEN KNVvL-BREVET OF EEN GELIJKWAARDIG BUITENLANDS BREVET.
K
NVvL-voorzitter Frits Brink is zeer content met de
worden gestart en gevlogen. Ook gaat de afdeling Schermvliegen
benadering van de gemeente. “De gemeente onderkent
de eisen rondom soaren aanpassen. Dat kan zijn door introductie
dat we een goede structuur van opleidingen en brevetten
van een (licht) soarbrevet of aanpassing van de huidige brevet
hebben. Brevetbezitters beschikken over voldoende kennis en
eisen wat betreft vaardigheden die voor soaren belangrijk zijn.
vaardigheden om te soaren. Al jaren pleiten we voor rijkserkenning
Jeroen Roos vertegenwoordigde als kersverse voorzitter van de
van ons stelsel van schermvliegbrevetten. Dit lijkt een eerste stap
afdeling Z eilvliegen ook de afdeling Schermvliegen: “We hebben
nu een lokale overheid het hebben van een KNVvL-brevet als
tussen beide afdelingsbesturen en met Frits Brink heel snel
voorwaarde gaat stellen voor soaren op Zoutelande.”
geschakeld. Daardoor konden we met een goede afvaardiging dit overleg v oorbereiden en voeren. De belangen van zeil- en scherm-
POSITIEF OVERLEG
vliegen zijn hier gelijk, daarom is het goed om samen te werken.”
Op verzoek van de KNVvL was er overleg tussen burgemeester Rob van der Zwaag en Jeroen Viergever (beleidsmedewerker
DUIDELIJKE RICHTLIJNEN
Veiligheid) van de gemeente Veere en de KNVvL-delegatie onder
Normaal gesproken wordt de APV eens per jaar aangepast; de
leiding van KNVvL-voorzitter Frits Brink samen met Jeroen Roos,
gemeente is nu van plan de APV wat betreft de soarstek al voor
voorziter van de afdeling Zeilvliegen, en Jan Dekker, stekbeheerder
de zomer aan te passen. Voorts wordt gekeken naar nieuwe infor-
Zoutelande namens KNVvL. Aanleiding voor het overleg was het
matie bij het bord op de soarstek met duidelijke richtlijnen, het
ongeval met een Belgische piloot. De KNVvL hechtte zeer aan
geven van waarschuwingen op diverse manieren aan personen
beraad met de gemeente Veere om te voorkomen dat de soarstek
die vliegen in strijd met de APV en instructie van diverse buiten-
zou worden gesloten. Dat bleek de gemeente geenszins van plan,
gewoon opsporingsambtenaren (personen die bevoegd zijn
mede ook omdat de publieke opinie over zeil- en schermvliegen
bekeuringen uit te schrijven) over onze brevetten. Stekbeheerder
ter plaatse nog steeds zeer positief is.
Jan Dekker van schermvliegen is vooral blij met de aanvullingen in de APV zodat buitengewoon opsporingsambtenaren kunnen
ALLEEN MET BREVET
waarschuwen en zo nodig boetes uitdelen.
Wel wil de gemeente in de Algemene Plaatselijke Verordening (APV) een paraaf opnemen over zeil- en schermvliegen op
“Het is als stekbeheerder niet wenselijk piloten te waarschuwen,
Zoutelande. In de paraaf komt te staan dat een KNVvL-brevet of
omdat je dan vervelende reacties krijgt. Het is veel beter dat BOA’s
een gelijkwaardig buitenlands brevet verplicht is voor het soaren ter
dit doen. We hebben afgesproken dat zij daarvoor goed worden
plaatse. Het plaatselijke reglement wordt uitgebreid met richtlijnen
geïnformeerd hoe de KNVvL de opleidingen en brevetten heeft
tot welke maximum windsterkten en crosswindhoeken mag
georganiseerd, zodat ze in de praktijk goed kunnen handelen.”
| Juni 2014
11
ALA Tekst Peter Andriesse foto’s John Redeker
Splash
AND GO!
Landen op het IJsselmeer met de Catalina
HET IS EEN DROOM VOOR IEDERE LUCHTVAARTLIEFHEBBER: MET EEN HISTORISCH VLIEGTUIG LANDEN OP HET WATER. STICHTING ‘VRIENDEN VAN DE CATALINA’ MAAKT VAN DEZE DROOM WERKELIJKHEID MET DE CONSOLIDATED CATALINA PH-PBY.
B
estaan er nog historische vliegtuigen uit de Nederlandse
is gebouwd in 1941 en is daarmee de oudste nog vliegende
geschiedenis? Nou en of! Enthousiaste luchtvaartlief
Catalina ter wereld! Het 73 jaar oude toestel is tevens de enige
hebbers werken gezamenlijk aan het restaureren en weer
Catalina in Europa die met passagiers mag rondvliegen.
in de lucht krijgen van markante vliegtuigen uit de roemruchte
Daarbij heeft de Catalina een fascinerende geschiedenis die stamt
Nederlandse luchtvaartgeschiedenis. Na jaren van keihard werken
uit de Tweede Wereldoorlog en daarna.
hebben de vrijwilligers van Stichting ‘Vrienden van de Catalina’ het op Lelystad Airport voor elkaar gekregen een uniek stukje historie te laten vliegen. VLIEG MEE 73 JAAR OUDE CATALINA
Wie mee aan boord wil is van harte welkom. De Consolidated
De Consolidated Catalina PH-PBY is in allerlei opzichten uniek.
Catalina PH-PBY start vanaf Lelystad Airport en landt op
Het is een amfibisch vliegtuig dat zowel op het land als op het
het IJsselmeer! Een absoluut unieke ervaring: Splash and Go!
water kan starten en landen. Dankzij de grote lichtkoepels – de
Kijk voor meer informatie op www.catalina-pby.nl of volg ‘Dutch
zogenaamde blisters – is het uitzicht ongeëvenaard. Het vliegtuig
Catalina’ op Facebook.
12
| Juni 2014
KNVvL Tekst Niels Broekhof
Druk bezocht General Aviation congres VEILIGHEID CREËER JE ZELF HET GENERAL AVIATION CONGRES DAT ZATERDAG 12 APRIL DOOR AOPA EN DE KNVvL WERD GEORGANISEERD, WAS EEN GROOT SUCCES. RUIM 120 BEZOEKERS VONDEN HUN WEG NAAR DE DEVOORT HANGAAR OP LELYSTAD AIRPORT.
H
et congres, dat aansloot op de
het woord aan Erwin Muller en
De KLM ontdekte de afgelopen jaren dat
Algemene ledenvergadering van
Maurice Peters van de Onderzoeksraad
de menselijke factor door de introductie
AOPA, had het thema ‘Veiligheid
voor V eiligheid. Zij blikten terug op een
van allerhande technische hulpmiddelen
creëer je zelf’. Dit thema werd gekozen
aantal ongelukken en incidenten van de
bij piloten uit het vizier dreigde te raken.
naar aanleiding van het rapport van de
afgelopen jaren en ze wezen op de
De nadruk ligt bij de training van piloten
Onderzoeksraad voor Veiligheid inzake
verantwoordelijkheid van de sector dit
veel meer dan tevoren op vliegerschap; meer
incidenten en ongelukken in de kleine
aantal naar beneden te krijgen. Het
naar buiten kijken, kortere en duidelijkere
luchtvaart. Voor AOPA en de KNVvL
merendeel van de incidenten en ongelukken
checklists en het opdoen van ervaring met
genoeg reden alle aspecten van veilig
was immers te wijten aan het niet volgen
vreemde standen van het toestel.
vliegen gezamenlijk nog eens onder de
van de procedures. Muller benadrukte het
loep te nemen.
belang van een open cultuur binnen de
SAFETY MANAGEMENT
GA waarin over incidenten en gevaarlijke
Freek Mohrmann, safety manager bij de
OPEN CULTUUR
situaties gesproken kan worden. Ook dienen
Delftse Studenten Aeroclub, vertelde over
Na de openingswoorden van de kersverse
maatregelen te worden genomen om
Safety Culture studies in de Verenigde Staten.
AOPA voorzitter Mark Rademaker en
bepaalde vaardigheden en de risicoperceptie
Hij liep stage bij de NTSB in Washington
KNVvL vice-voorzitter Bert Wijnands was
van piloten te verbeteren.
en studeerde af op Human Performance & Automation in de Luchtvaart. Hij benadrukte
HERMAN HELLO GAF DE BEZOEKERS EEN KIJKJE IN DE KEUKEN VAN ONZE NATIONALE LUCHTVAART MAATSCHAPPIJ
VLIEGERSCHAP
het belang van het opzetten van een Safety
Hoogleraar en onderzoeker Sidney Dekker
Management Systeem, ook binnen kleinere
van de Human Factors Adviesgroep vertelde
GA organisaties.
op originele wijze over de verschillende methodieken die wereldwijd worden toege-
De dag werd als zeer nuttig en informatief
past om risico’s te inventariseren en de rol
ervaren, zowel door de aanwezige leden van
die wij daar als piloten in spelen. Herman
AOPA en de KNVvL als door de sprekers
Hello, Head of Training bij de KLM, gaf
zelf. Het is dan ook vanzelfsprekend dat we
de bezoekers een kijkje in de keuken van
ernaar streven in 2015 weer een General
onze nationale luchtvaartmaatschappij.
Aviation Congres te organiseren.
| Juni 2014
13
PARACHUTESPRINGEN Tekst Wim de Gier foto’s Edwin Lebrun en Thom van Os
‘HAPPY ARE THOSE WHO DREAM DREAMS AND ARE WILLING TO PAY THE PRICE TO MAKE THEM COME TRUE’
Tropical skydive Palau BEGIN APRIL 2014 HEBBEN WIM DE GIER EN EDWIN LEBRUN EEN SERIE BIJZONDERE SPRONGEN GEMAAKT BOVEN HET SCHITTERENDE PALAU. PALAU LIGT BOVEN PAPUA NIEUW GUINEA, TEN OOSTEN VAN DE FILIPIJNEN IN DE STILLE OCEAAN.
H
et paradijselijke Palau is vooral bekend vanwege de
vooral of deze ‘boogie’ (evenement voor parachutisten) de lange
door de Unesco beschermde Rock Islands en vanwege
trip wel waard zou zijn. Maar dat was het zeker! De Nederlandse
de Slag om Peleliu tijdens de Tweede Wereldoorlog.
skydivers deden mee in een formatiesprong van 12 springers met
Op de stranden en in de grotten van het eiland Peleliu zijn
5 verschillende nationaliteiten en hebben daarmee het record
destijds 13.000 soldaten gesneuveld, waaronder 11.000 Japanners
formatiespringen van Palau verbeterd. Tevens hingen zij op 5000
en 2.000 Amerikanen. De voornaamste reden van dit bloedbad
ft aan de skiffs van een helikopter. Dit leverde, naast veel plezier,
was dat de Japanners nooit opgaven.
ook schitterende beelden op. De tropische sprongen boven Palau en zeker die boven Peleliu hebben zeer veel indruk gemaakt.
RECORD FORMATIE
De reis naar Palau duurde ruim 21 uur. Vanaf Schiphol vlogen Wim en Edwin via Bangkok en Taipei naar Palau. De vraag was
14
| Juni 2014
BEKIJK HET UITGEBREIDE VERSLAG OP WWW.WIMDEGIER.COM
SCHERMVLIEGEN Tekst Wouter Stigter foto Bastiaan Rademakers
FERDY VAN SCHELVEN
over ‘Missie X-Alps’ SCHERMVLIEGER FERDY VAN SCHELVEN FINISHTE VORIG JAAR ALS ZESDE TIJDENS DE X-ALPS 2013. IN HET KLIMCENTRUM ROCK STEADY IN BUSSUM VERTELDE HIJ HOE HIJ SAMEN MET ZIJN BEGELEIDER ANTON BROUS DE LOODZWARE TOCHT HEEFT BELEEFD.
F
erdy begon zijn verhaal over zijn eerste deelname aan de X-Alps in 2011. “Ten opzichte van de andere
deelnemers hadden Anton en ik een
beperkte voorbereiding. Toch hadden we
meteen succes: in de einduitslag stonden we op de zevende plaats.” vertelde de atleet enthousiast. In het d agelijks leven is Ferdy sportinstructeur in de Ardennen. “Dat kwam goed van pas tijdens die editie van de X-Alps, want door het matige vliegweer moest er toen veel, heel veel gelopen worden.” Ferdy is een echte doorzetter, die tegelijkertijd goed kan relativeren. De wedstrijd is belangrijk
moesten gewoon mee in onze rugzakken
soms risico’s heeft genomen die hij zonder
voor hem, maar het is pas leuk als er ook
de lucht in. Omdat de meeste dalen op
wedstrijd niet zou hebben genomen.
gelachen kan worden!
het Zuidereiland onbewoond zijn, duurde
“Maar alles is goed afgelopen. Op dag 10
het soms wel zes dagen voordat we konden
van de wedstrijd heb ik 11 uur gevlogen
VOORBEREIDING DOWN UNDER
bevoorraden. Dat is een enorm verschil
en hemelsbreed 180 kilometer afgelegd.
Met de ervaringen van 2011 op zak heeft
met vliegen in de Europese Alpen.”
In totaal vloog ik die dag meer dan 300 kilometer: een absoluut hoogtepunt.”
Ferdy de voorbereiding voor de X-Alps 2013 grondiger aangepakt. Ferdy: “Ik heb
HOOGTEPUNTEN
Bij de aankomst in Monaco bleken zijn
geïnvesteerd in beter en vooral lichter
Goed voorbereid stond Ferdy aan de start
prestaties goed voor de zesde plaats in de
materiaal voor de wedstrijd. Tevens ben ik
van de X-Alps 2013. De weersomstandig-
eindstand. “In 2015 wil ik weer meedoen
in januari en februari van vorig jaar vier
heden waren stukken beter dan in 2011.
aan de X-Alps. Als de Zwitser Christian
weken lang in Nieuw-Zeeland geweest
“Daardoor heb ik heel veel kunnen vliegen.
Maurer dan weer meedoet, dan staat de
voor een hike and fly.” Samen met zijn
En dat is toch leuker dan lopen!” lacht hij.
winnaar vast. Maar een plek in de top
goede vriend en tevens X-Alps deelnemer
Ferdy geeft eerlijk toe dat hij daarbij
5 moet haalbaar zijn.”
Thomas de Dorlodot hebben zij het Zuider eiland van zuid naar noord vliegend en lopend doorkruist. “We hebben de 800 kilometer lange tocht voor 45% vliegend
REDBULL X-ALPS
afgelegd en de rest gelopen. We hadden
Redbull X-Alps is één van de zwaarste adventure races ter wereld. Deelnemende atleten
geen begeleiding op de grond, dus de
racen lopend en vliegend met een parapente vanaf Salzburg naar Monaco over een
slaapzakken en ons eten en drinken
afstand van meer dan 1000 kilometer. www.redbullxalps.com
| Juni 2014
15
HISTORISCHE LUCHTVAART Tekst en foto Aviodrome
Van oude kisten tot drones
EERSTE WERELDOORLOG EXPOSITIE IN AVIODROME HET IS DIT JAAR PRECIES 100 JAAR GELEDEN DAT DE EERSTE WERELDOORLOG UITBRAK. DAAROM OPENDE LUCHTVAART THEMAPARK AVIODROME OP HEMELVAARTSDAG EEN NIEUWE EXPOSITIE OVER 100 JAAR BURGERLUCHTVAART SINDS DE GROTE OORLOG.
D
e rode draad door de expositie is de manier waarop de Eerste Wereldoorlog de burgerluchtvaart
heeft veranderd: ‘Van oude kisten tot drones’. De expositie vertelt over de gecombineerde ontwikkeling van vlieg tuigen en vliegtuigmotoren die in de loop der jaren steeds groter, sterker en betrouwbaarder werden. ‘Van kermisattractie naar civiel passagiersgebruik’ is de naam van deze verhaallijn. Daarnaast vertelt de expositie over de Eerste Wereldoorlog, de neutrale rol van Nederland daarin en uiteraard komen bezoekers alles te weten over de Nederlandse luchtvaart tijdens de oorlog. Eén van de hoogtepunten van de expositie is de Fokker D.VII van de Vroege Vogels (Nederlandse bouwer).
BIJZONDERE VLIEGTUIGEN
De expositie bevat een aantal bijzondere vliegtuigen die speciaal voor deze expositie
driedekker uit de Eerste Wereldoorlog - deel
rondleidingen die meerdere malen per dag
naar Aviodrome zijn gehaald. In februari
uit van een spectaculair diorama.
worden georganiseerd.
V.2. Voorafgaand aan de expositie zagen
BEZOEK AVIODROME
bezoekers hoe het vliegtuig werd opgebouwd
Aviodrome in Lelystad is geopend van
in de T2-Hangar bij Aviodrome. Nu is het
dinsdag tot en met zondag tussen 10.00
LEDEN VAN DE KNVvL KRIJGEN MET HUN GEZIN (MAXIMAAL 5 PERSONEN) OP VERTOON VAN DE LIDMAATSCHAPSKAART 25% KORTING OP TOEGANG TOT AVIODROME.
complete vliegtuig, inclusief de originele
uur en 17.00 uur en tijdens officiële
80pk Thulin vliegtuigmotor, te bezichtigen.
schoolvakanties ook op maandag.
Een ander nieuw vliegtuig dat te zien zal
Bezoekers kunnen kiezen het park op
zijn is een Nieuport 11. Deze replica maakt
eigen gelegenheid te ontdekken of zij
samen met een Fokker Dr.1 - de bekende
kunnen meelopen met één van de gratis
ontving Aviodrome een kit van de Spyker
16
| Juni 2014
WWW.AVIODROME.NL
BALLONVAREN Tekst en foto’s Sven de Hoogd
UIT HET PLAKBOEK VAN…
Sven de Hoogd
BALLONVAARDER SVEN DE HOOGD IS PAS 19 JAAR, MAAR AL 17 JAAR BESMET MET HET LUCHTBALLONVIRUS. IN 1996 BEZOCHT SVEN (DAN 2 JAAR OUD) MET ZIJN OUDERS HET BREDA BALLON FIËSTA. ZE VOLGDEN DE PH-FYN DIE 10 KILOMETER VERDEROP IN DONGEN LANDDE. BIJ DE LANDINGSPLEK IN HET VELD HEEFT SVEN VOOR HET EERST DE MAND AANGERAAKT. INMIDDELS HEEFT HIJ 900 UUR ERVARING EN MEER DAN 60 VAARTEN GEMAAKT, WAARONDER ÉÉN INSTRUCTIEVAART. SPECIAAL VOOR AIRSPORTSMAIL DEELT HIJ ZIJN LEUKSTE FOTO’S!
Ter ere van 100 jaar luchtmacht stonden we een avond static op vliegbasis GilzeRijen. Wat is een feest zonder ballonnen?
In augustus 2013 bestond Ad Ballon 30 jaar en hebben we met alle ballonnen van de vloot gevaren. Een groot spektakel!
Ik was official bij het NK en BK Ballonvaren in Wezuperbrug. Naast de gewone passagiersvaarten is wedstrijdvaren één van mijn grote hobby’s.
Na een mooie vaart boven Duitsland zijn we geland in het dal van Inzell. Door de thermiek konden we helaas niet langer varen, want thermiek en luchtballonnen gaan niet samen.
Met de volgploeg mee voor een ballonwedstrijd vanuit Ulvenhout. Onze piloot scoorde goed en dat geeft een kick!
Dit is de Friendship Balloon die de hele wereld over gaat om geld in te zamelen voor het goede doel (zie www.ultramagic friendship.com). Iedere piloot mag er maar één vaart op maken. Ik had de eer met René van Gameren mee te varen. Night glow tijdens een evenement met de ballon van de luchtmacht. Wat een schitterend gezicht: de wereld onder een witte deken tijdens een winterse ballonvaart vanuit Zegge.
De PH-BEN is voor Ad Ballon een historische luchtballon.
| Juni 2014
17
Tekst en foto Wouter Stigter
Eremedaille in brons voor Erik Louwes Erik Louwes is bij zijn afscheid als vice-voorzitter van de afdeling
In zijn dankwoord zei Erik: “Ik heb de afgelopen jaren ervaren
Schermvliegen en portefeuillehouder communicatie onder
dat de afdeling veel beter is gaan functioneren; bijvoorbeeld dat
scheiden met de eremedaille in brons van de KNVvL. Hij kreeg
afspraken nakomen nu regel is. Ook de omgangsvormen binnen de
de onderscheiding uit handen van Bert Wijnands, lid van het
afdeling zijn zeer ten positieve veranderd. Verder ben ik heel trots
hoofdbestuur van de KNVvL. Bert: “Erik doet wat hij belooft.
op het afdelingsblad dat een prachtige restyling heeft ondergaan door
Zijn professionele inbreng heb ik ervaren bij het afdelingsblad,
een uitstekende redactie. En ik heb de instructeursbijeenkomsten
waar hij op voortreffelijke wijze leiding aan heeft gegeven. Tevens
altijd zeer inspirerend gevonden. Tenslotte wil ik mijn mede
heeft Erik een ingewikkeld systeem van vertegenwoordiging in de
bestuursleden bedanken voor de prettige samenwerking!”
Ledenraad van de KNVvL gewijzigd.”
A D V E RT E N T I E
Tekst Wouter Stigter
Duinsoaren TRENDING TOPIC bij vergadering Schermvliegen Tijdens de voorjaarsvergadering van de afdeling Schermvliegen in april is uitgebreid gesproken over duinsoaren. Hierna is besloten het huidige stelsel van aantekeningen bergstart en lierstart uit te breiden met de aantekening duinsoaren. De huidige theorie- en praktijkeisen van bergbrevet 2 worden uitgebreid met eisen die nodig zijn voor veilig duinsoaren. Tenslotte zal brevet 1 worden uitgebreid met een mogelijkheid tot het verwerven van een aantekening duinsoaren. Op voorstel van een werkgroep van instructeurs is besloten de eisen voor brevet 3 uit te breiden, gericht op een betere schermbeheersing in moeilijkere omstandigheden. Denk daarbij aan afdaaltechnieken, inklappers, front stall en groundhandling. Deze onderwerpen worden nu concreet uitgewerkt voor de najaarsvergadering van de afdeling Schermvliegen.
18
| Juni 2014
MEDEDELINGEN
agenda en verder EVENEMENTEN 2014
NK parachutespringen
Texel Fly-In
Passie voor Vliegen 2014
Datum: 3 t/m 8 juli
Datum: 5-7 september
Datum: 22 november
Luchtmachtdagen
Locatie: Paracentrum Teuge
Locatie: Texel International
Locatie: N.n.b.
Datum: 20-21 juni
Europese
Airport
Locatie: Vliegbasis
Kampioenschappen
Workshop voor de
Najaarsvergadering
Gilze-Rijen
Aerobatics
General Aviation
Ledenraad KNVvL
Euroglide
Datum: 10 - 19 juli
Datum: 14 november
Datum: 26 november
23 juni-5 juli
Locatie: Liechtenstein
Locatie: Vliegveld Lelystad
Locatie: Papendal
Hans van Hoesel
Tekst en foto Sanne Haarhuis
ONTVANGT GOUDEN ONDERSCHEIDING Na 12 jaren is Hans van Hoensel afgetreden als voorzitter van de afdeling ballonvaren. KNVvL voorzitter Frits Brink overhandigde hem een gouden speld als dank voor zijn inzet voor het ballonvaren en de luchtvaart in het algemeen. Hierbij werden speciaal zijn activiteiten rondom de afspraken met de overheid over brevetten voor recreatieve luchtvaart aangehaald (KEI-opleidingen). Tevens werd zijn betrokkenheid bij de ontwikkeling van de vereniging genoemd. Naast Hans namen ook Huib Holsteijn (secretaris) en Hendrik Kort (bestuurslid) afscheid van het afdelingsbestuur. Zij ontvingen een afdelingsdiploma om hen
positie van secretaris invullen. Vanwege
Als penningmeester blijft Hylke Feenstra
te bedanken voor hun inzet van de
een intensievere samenwerking tussen
actief in het bestuur.
afgelopen jaren.
de professionele b allonvaarders (PBN) en de afdeling zullen Karel Abbenes en Leon
Het afdelingsbestuur wil Hans, Huib en
Tijdens de voorjaarsvergadering werden
Leemans plaatsnemen in het afdelings
Hendrik nogmaals bedanken voor hun
ook de nieuwe bestuursleden geïnstalleerd.
bestuur. Namens de sportvereniging
werkzaamheden de afgelopen jaren en
Sanne Haarhuis werd door de leden als
(Dutch Balloon Competition Club) zal
hoopt terug te kunnen vallen op alle
voorzitter gekozen en Niels Kon zal de
Bert Stuiver voorlopig zitting nemen.
kennis en ervaring.
| Juni 2014
19
De KNVvL laat je zorgeloos
VLIEGEN! Onder andere door:
✓ Verzekeringen; voor de v erschillende v liegende afdelingen zijn collectieve W A-verzekeringen afgesloten ✓ Belangenbehartiging op n ationaal en internationaal niveau op het gebied van luchtruim, luchtvaartterreinen en wet- en regelgeving ✓ Juridische ondersteuning ✓ Het verzorgen van o pleidingen en b revettering ✓ Ledenkorting op brevetten uitgegeven door het KEI ✓ 25% korting Libéma attractieparken, zoals Aviodrome, Safaripark Beekse Bergen, Dierenrijk, Sportiom, Nederlands Stripmuseum, Klimrijk en Speelland Beekse Bergen ✓ Korting op producten en diensten van Opticien George de Jong ✓ Gratis inloggen op de KNMI Meteo luchtvaart informatie ✓ Aanzienlijk voordeel op de zorg- en schadeverzekeringen van OHRA ✓ 4 keer per jaar het luchtvaarttijdschrift ‘Airsportsmail’ en het afdelingsblad
4X
PER JAAR HET LUCHTVAARTTIJDSCHRIFT AIRSPORTSMAIL