Tijdschrift van de Koninklijke Nederlandse Vereniging voor Luchtvaart
Jaargang 26 l Mei 2009
Extreem:
RED BULL X-ALPS 2009 DE KNVVL VERHUIST!
Blériot achterna l Verfijning Luchtvaartfrequenties WK Paraski l AERO Friedrichshafen 2009 6 vragen aan… EASA l CIVL: veiligheid voorop | Mei 2009
22342-2_ASM 0209.indd 1
1
06-05-2009 14:36:37
INHOUD
DE KNVVL VERHUIST!
Mei 2009
3 4 6
Voorwoord Chris Borra, Voorzitter KNVvL
7 8 9
KNVvL Topsport: een sprong vooruit
Eerste vlucht over het Kanaal herdacht Frisse para’s 8,33 Verfijning Luchtvaartfrequenties
Ballonmanie om gevallen hoed Column Lucht en Ruimte Een dagje in de wolken
10 12
AERO Friedrichshafen 2009 Glascockpits en Gyrocopters
13 14 15
6 vragen aan… EASA
16
Afscheid Jozef Israëlsplein 8 De KNVvL verhuist!
WK nullen trappen CIVL: veiligheid voorop
Steun voor eerste Nederlands team X-Alps Agenda en verder
is een driemaandelijkse uitgave van de Koninklijke Nederlandse Vereniging voor Luchtvaart (KNVvL). KvK 40409050 ‘s-Gravenhage. NE ISSM 0040/6023 Adres: KNVvL, Jozef Israëlsplein 8, 2596 AS DEN HAAG, T: (070) 314 36 00, F: (070) 324 39 00, E: info@knvvl.nl Redactie en acquisitie: Veva Ekkelenkamp. Aan dit nummer werkten mee: Chris Borra, Fred Breitenstein, Leon Gommans, Harm Hazewinkel, Hans van Hoesel, Henk van Hoorn, Edo de Jongh, Koos de Keizer, Erik Louwes, Petra Oldenburger, Frits Paymans, Frits Sijnder, Michaël Tefsen, Henny Wiggers, Bert Wijnands, Jessica Zeevaart, Aviodrome. Foto’s: Jorg Bajefsky, Cornel Baumbach, Leonardo B. da Silveria, Ronny Geijsen, Frans Herinx, Henk van Hoorn, Edo de Jongh, Jeroen Kroon, Andris Ostrovskis, Frits Sijnder, Michaël Tefsen, Henny Wiggers, Stichting Vroege Vogels. Ontwerp en vormgeving: VerheulCommunicatie.com Alphen aan den Rijn. Druk en verzending: Thieme MediaCenter Rotterdam. Kopij: aanleveren in Word (*.doc) als ‘platte tekst’ (= zonder enige opmaak). De redactie behoudt zich het recht voor ingezonden kopij te corrigeren, in te korten of niet te plaatsen. Geplaatste artikelen geven niet noodzakelijk de mening weer van redactie en uitgever (KNVvL), tenzij zij expliciet in functie zijn onderschreven. Anonieme bijdragen worden niet geplaatst, evenals bijdragen met lasterlijke uitlatingen jegens personen of instanties. Beeldmateriaal: van digitale foto’s het onbewerkte bronbestand uit de camera aanleveren. Bestandgrootte 1 MB, liefst groter, vanwege de voor druk vereiste resolutie (300 dpi). De redactie behoudt zich het recht voor ingezonden beeldmateriaal op kwaliteit te beoordelen, te selecteren of niet te plaatsen. Publicatierechten: tenzij de inzender anders aangeeft, gaan redactie en uitgever (KNVvL) er vanuit dat ingezonden tekst en beeldmateriaal vrij van rechten in ‘Air Sports Mail’ gepubliceerd kunnen worden en ook ter beschikking staan voor gehele of gedeeltelijke publicatie op officiële websites van de ‘KNVvL’. Voor het overige mag niets uit deze uitgave op enigerlei wijze worden gereproduceerd zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. ©All rights reserved. No part of this magazine may be reproduced in any form or by any means without prior permission from the publisher. Advertenties: tarieven voor zakelijke advertenties zijn opvraagbaar op het redactieadres, zie boven.
2
22342-2_ASM 0209.indd 2
| Mei 2009
06-05-2009 14:36:43
Kort maar hevig Foto SkyGliders
Op 6 november 2007 ben ik, in een nogal rumoerige vergadering van de ledenraad, verkozen tot voorzitter van de KNVvL. Op een aantal terreinen was die verkiezing een unicum. Er werd ditmaal gekozen tussen twee kandidaten die door verschillende afdelingen kandidaat gesteld waren. Tot in het verre verleden was het gebruikelijk dat de door het hoofdbestuur aangedragen enige kandidaat bij acclamatie werd verkozen. Het was ook de eerste keer dat een marineofficier, zij het inmiddels buiten dienst, tot voorzitter was verkozen. Luchtmacht- en landmachtofficieren waren mij wel voorgegaan en een van de oprichters van de KNVvL, LtZ Rambaldo, was een marineofficier. Maar in de voorzittersstoel had nog nooit een marineofficier gezeten. En, eveneens geheel in strijd met de traditie, had ik niet het voornemen om voor een langere periode de functie van voorzitter uit te oefenen. V贸贸r de vergadering had ik al aangekondigd de functie maar voor een beperkte tijd te willen vervullen en dat ik in die periode primair als veranderings- en projectmanager zou optreden. Dat veranderingen hard nodig waren was duidelijk. Het spanningsveld tussen een aantal afdelingen en het hoofdbestuur was zodanig opgelopen dat effectief besturen vrijwel onmogelijk was geworden. Er moest nodig verbetering komen in de relatie tussen het hoofdbestuur en de afdelingen en in de onderlinge samenhang binnen de KNVvL. Daarvoor waren ingrijpende interne veranderingen nodig. Sommige daarvan stonden al lang in de beleidsplannen maar waren nooit uitgevoerd. Inmiddels zijn die veranderingen vrijwel allemaal gerealiseerd. In de vorige Air Sports Mail heb ik o.a. vermeld dat het besturingsmodel van de KNVvL is aangepast en de afdelingen nu veel directer bij de besluitvorming betrokken worden. Daarnaast is de informatieverstrekking aan de leden over de belangenbehartiging verbeterd. Nu kunnen er nog een paar resultaten worden gemeld. Het pand aan het Josef Isra毛lsplein in Den Haag is voor een gunstige prijs verkocht. Er is een nieuwe kantoorruimte gehuurd in Woerden en de verhuizing daar naartoe is in volle gang. Er is een interim directeur aangetreden die afkomstig is uit de wereld van bondsbesturen en er wordt naarstig gezocht naar een meer permanente invulling door iemand met een soortgelijke signatuur. Er is een leverancier voor het nieuwe geautomatiseerde ledenadministratiesysteem geselecteerd.
DAT VERANDERINGEN HARD NODIG WAREN WAS DUIDELIJK Het systeem zal de komende maanden worden ingeregeld, ge茂nstalleerd en zal ook de uitgifte en verlenging van brevetten ondersteunen. De klus zoals ik me die had voorgenomen is daarmee voor het grootste deel geklaard. En voor het resterende deel zijn de condities geschapen. Ik treed daarom, een beetje nahijgend maar met een redelijk voldaan gevoel, op 19 mei aanstaande af als voorzitter. Ik wil zeker niet de schijn wekken dat ik al deze veranderingen zelf teweeg heb gebracht. Daar is door diverse bestuursleden en personeelsleden veel werk voor verricht. En ik heb tijdens dat traject veel steun ondervonden, soms uit onverwachte hoek. Toch was het besturen van het veranderingstraject een zware taak. En, eigenlijk veel erger, ik heb er veel vliegbare dagen ongebruikt voor voorbij moeten laten gaan. Maar ik heb ook mooie momenten meegemaakt, aangename contacten en memorabele ervaringen opgedaan. Ik ben iedereen die mij gedurende het traject heeft geholpen en ondersteund buitengewoon dankbaar. Ik ga nu weer wat meer vliegen en ik hoop velen van u weer in de lucht of op een mooie dag op een vliegstek tegen te komen.
Chris Borra, Voorzitter KNVvL
| Mei 2009
22342-2_ASM 0209.indd 3
3
06-05-2009 14:36:56
Het model in volle vlucht. De bouw van het model kostte 2.500 uur
“MET HET RISICO DAT IK HET GEHELE TOESTEL ZOU VERNIELEN SLOOT IK DE ONTSTEKING AF OP 20 METER. HET LANDINGSGESTEL BEGAF HET, DE PROPELLER WAS BESCHADIGD, MAAR ACH, WAT MAAKT DAT NOU UIT? IK BEN HET KANAAL OVERGESTOKEN!” ALDUS LOUIS BLÉRIOT OP 25 JULI 1909 TOEN HIJ OP ENGELSE BODEM DOOR DE BRITSE DOUANE WERD BEGROET. NOTA BENE ALS SCHIPPER, WANT VOOR VLIEGERS BESTONDEN NOG GEEN FORMULIEREN...
BLÉRIOT ACHTERNA
Eerste vlucht over het kanaal herdacht Tekst Fred Breitenstein en Henk van Hoorn Foto’s Stichting Vroege Vogels, Henk van Hoorn, Cornel Baumbach
n het eeuwfeest van de luchtvaart is er
gestimuleerd door de Engelse krant Daily
Parijs. Het vliegtuig was recent gewisseld
een historisch hoogtepunt op komst:
Mail. Diegene die er als eerste in zou
van motor, omdat de vele storingen alle
25 juli 2009 is het precies 100 jaar
slagen dit kunststukje uit te voeren kon
het gevolg waren van onbetrouwbare
geleden dat de Fransman Louis Blériot met
de prijs van £ 1,000 in ontvangst nemen.
motoren. Nu had hij al zijn hoop gevestigd
een motorvliegtuig het Kanaal overstak. Zijn
In juni 1909 kwamen de eerste inschrij-
op een 3 cilinder Anzani motorfietsmotor.
vlucht van Calais (Frankrijk) naar Dover
vingen van Hubert Latham, Henry Farman
Niet zonder succes, want de vliegtijden
(Engeland) over een afstand van circa 45 km
en Charles de Lambert. De eerste poging
schoten omhoog; er werden enkele vluchten
duurde 37 minuten en hij werd daarmee
werd ondernomen door Hubert Latham op
van rond de 45 minuten geregistreerd. De
vereeuwigd in de luchtvaartgeschiedenis.
19 juli, maar eindigde in een mislukking
eerste echte overlandvlucht met de Blériot
I
vanwege ontstekingsproblemen.
XI maakte hij op 13 juli ten zuiden van
1000 POND
Louis Blériot was ondertussen nog druk
Parijs. De afstand? 41 kilometer! Dit was
De uitdaging om met een motorvliegtuig
bezig met testvluchten van zijn nieuwste
het moment waarop Blériot had gewacht
het Kanaal over te steken werd in 1909
vliegtuig, de Blériot XI, in de buurt van
en hij schreef zich in voor de wedstrijd.
4
22342-2_ASM 0209.indd 4
| Mei 2009
06-05-2009 14:37:02
Even bijpraten tussen twee vluchtjes. In de cockpit Jaap van Mesdag, mede oprichter van de Stichting Vroege Vogels.
De modelmotor in detail: 280 cm3, 4 takt en is een replica van de Anzani motor uit 1910.
Het vliegtuig werd op de trein gezet naar Calais, waar het kamp werd opgeslagen bij Les Baraques (Blériot Plage). De dagen voorafgaand aan de oversteek verliepen gespannen en de concurrentie werd nauwlettend in de gaten gehouden. Uiteindelijk was het geschikte weer daar en in de vroege
Links Henk van Hoorn (in vol ornaat) rechts Alfred Kirst (Hoofdredacteur FMT).
morgen van 25 juli 1909 steeg Louis Blériot op om zijn beroemde vlucht van Calais naar Dover te maken. EVENEMENT
In het weekend van 25 en 26 juli 2009 zal de historische Kanaalvlucht internationaal worden herdacht met een grootscheeps evenement bij het Kanaal. Uiteraard wordt de vlucht van Louis Blériot overgedaan met replica’s van de Blériot XI. Niet alleen
DE DAGEN VOORAFGAAND AAN DE OVERSTEEK VERLIEPEN GESPANNEN EN DE CONCURRENTIE WERD NAUWLETTEND IN DE GATEN GEHOUDEN
fullsize, maar ook op schaal met de modelversie van Blériot XI. Teams uit Engeland, Frankrijk, Zweden en ook uit Nederland
Al in 1985 is begonnen met de bouw van
Kanaalvlucht in juli 2009 wordt nu alles
zullen deelnemen.
een fullsize replica van de Blériot XI.
in gereedheid gebracht om de overtocht
In het ochtendprogramma gaan twee model-
Onder aanvoering van Blériot-fanaat en
met het schaalmodel tot een succes te
teams de oversteek wagen en ‘s middags
modelvlieger Henk van Hoorn is er vele
maken. Het modelvliegtuig wordt bestuurd
volgen de fullsize replica’s. Tussendoor
jaren hard gewerkt aan de kist. In 2001
vanuit een Robinson R44 helikopter.
vertrekken nog eens 250 verschillende lucht-
maakte het vliegtuig de eerste ‘hopjes’ en
Louis Blériot heeft in 1909 vele dagen aan
vaartuigen vanuit Calais richting Dover.
op dit moment wordt alles klaargestoomd
de kust bij Calais geduldig moeten wachten
Het geheel wordt afgesloten met specta-
voor de Kanaalvlucht. Stichting Vroege
totdat het weer een poging toeliet. Nu maar
culaire demonstraties van de Red Arrows
Vogels beschikt over een unieke vloot
hopen dat 25 en 26 juli 2009 prachtig
en Patrouille de France, de stuntteams van
historische vliegtuigen en naast de Blériot
vliegweer biedt en de beide Blériot XI’s
de Engelse en Franse Luchtmacht.
XI zullen nog vier andere vliegtuigen deel-
de herdenkingsvluchten daadwerkelijk
nemen.
kunnen maken.
NEDERLANDSE DEELNAME
De halve-schaal model Blériot XI van
Het team van de Stichting Vroege Vogels te
Henk van Hoorn en het modelteam is,
Lelystad vertegenwoordigt de Nederlandse
net als de fullsize, gebouwd vanaf de
deelname tijdens de festiviteiten op 25 en
‘Roosendaal tekeningen’. Tot in detail is
26 juli aanstaande, zij vliegen mee met
het vliegtuig op schaal nagebouwd: zelfs
MEER INFORMATIE OP
onder andere een model- en een fullsize
de krachtbron is een geschaalde 3 cilinder
WWW.BLERIOT2009.COM EN
Blériot XI.
Anzani motor. Vooruitblikkend naar de
WWW.VROEGEVOGELS.ORG
| Mei 2009
22342-2_ASM 0209.indd 5
5
06-05-2009 14:37:05
33
8, VERFIJNING LUCHTVAARTFREQUENTIES Tekst KNVvL Operations Bron Eurocontrol
Seniore houders van een RT-licence kunnen zich de eerste aanpassing van de luchtvaartband wellicht nog herinneren. De scheiding van 100 kHz werd gevierendeeld, waardoor het aantal frequenties verdrievoudigde. Zo kwamen bijvoorbeeld tussen de 118,1 en de 118,2 de waardes 118,125; 118,150 en de 118,175. De radiopanelen hadden echter maar twee cijfers achter de komma, waardoor jarenlang gevlogen werd met de radio op 118,12 en 118,17, etc. Door een besluit van ICAO in 2006 is er weer een dergelijke verfijning van de frequentiescheiding aanstaande, ook voor de kleine luchtvaart. De invoering van ‘8,33’, zoals deze technologie wordt genoemd, is de volgende versmalling van de frequentieseparatie
Frisse
para’s Tekst Edo de Jongh Foto’s Edo de Jongh
in de luchtvaartband (118 tot 137 MHz). Door de huidige scheiding van 25 kHz wederom te delen ontstaan er drie keer
In de lente is het nieuwe springseizoen weer begonnen.
zoveel frequenties met een scheiding van 8,33 kHz. Oorzaak is
Op veel paracentra in Nederland zijn daarom opfris-
de gestaag toenemende commerciële luchtvaart die behoefte heeft
cursussen gegeven voor parachutisten die nog niet
aan meer frequenties. Boven FL 195 wordt 8,33 al standaard toe-
in het bezit zijn van een A-brevet en die langer dan
gepast.
drie maanden niet gesprongen hebben. Naast herhaling
Inmiddels heeft de Nederlandse overheid per AIC-A 10/07 en
van de theorie was er aadacht voor het gebruik van
AIC-B 08/07 een advies afgegeven om bij vervanging en/of aan-
square reserves en werd er een uitgebreide harnas-
schaf voor een 8,33 kHz-set in plaats van het in de luchtsporten
test afgelegd.
gebruikelijke 25 kHz-set te kiezen. Hiermee is aangegeven dat ook
Blijkbaar is er veel slecht weer geweest deze winter,
de ‘lower airspace’ (< FL 195) voor 8,33 spoedig aan de beurt
want ondanks de ongelukkige timing met het carnavals-
komt. Over de invoering is nog geen duidelijkheid. De mogelijk-
weekeinde kwamen er op de ENPC in Seppe zestien
heid van fasering is niet ondenkbaar. Alleen in bepaalde gebieden?
opfrissers opdagen. Opleidingscoördinator Edo de
Alleen voor IFR?
Jongh vertelt: “sommige springers hadden net één of
Eurocontrol, dat de introductie van 8,33 kHz coördineert, heeft
twee sprongen, anderen veertig of meer. Gelukkig
de nodige scenario’s klaar liggen. Europe Air Sports (EAS) en
was er voldoende kader om alles in goede banen te
de European Gliding Union (EGU) hebben gepleit voor een
leiden; met vier mensen zijn we in sneltreinvaart door
invoeringstermijn van zeven jaar, tot 2014, gerekend vanaf de
alle theorie heengevlogen. De briefing voor het gebruik
besluitdatum van de Europese Commissie. De bestaande radio-
van square reserves was belangrijk: je moet weten
sets kunnen dan in deze korte periode op een acceptabele wijze
wat je moet doen als je door wat voor reden dan ook
uitfaseren. Technisch levert deze aanpassing problemen op bij
aan twee parachutes zou komen te hangen. Hier zal
de inbouw (b.v. nieuw instrumentpaneel) en financieel is de
nog eens extra aandacht aan besteed worden zodra
investering na de transponder een nieuwe aanslag op het budget.
onze sets omgebouwd zijn in het voorjaar. Tot slot
Bovendien zou bij een betere frequentieverdeling over de regio’s
hebben alle opfrissers een uitgebreide harnastest
de verfijning overbodig zijn. Maar de verantwoordelijke mede-
afgelegd, waarbij onder andere gecontroleerd wordt
gebruikers van het Nederlandse luchtruim zijn bereid om mee te
of de springer de reserveprocedure nog onder de
werken, mits een reële introductietermijn wordt aangehouden.
knie heeft.” De Jongh besluit: “de frisse para’s zijn klaar voor het nieuwe springseizoen!”
6
22342-2_ASM 0209.indd 6
| Mei 2009
06-05-2009 14:37:11
SUCCESSEN BINNEN DE SPORT ZIJN IN NEDERLAND VOORWAARDEN VOOR AANDACHT EN STEUN AAN DE
Onze topper bij zweefvliegen: Ronald Termaat
SPORT. DE KNVVL WIL MEER UITSTRALING VOOR DE LUCHTSPORTEN EN DAAROM MOETEN WE DE KOMENDE JAREN STEVIG VERANDEREN. ALS WE VAKER WILLEN WINNEN BIJ DE DIVERSE LUCHTSPORTEN IS PROFESSIONALISERING NOODZAKELIJK. WE GAAN OP WEG VAN LUCHTSPORT NAAR TOPSPORT!
KNVvL topsport
EEN SPRONG VOORUIT Tekst Bert Wijnands Foto Jeroen Kroon WORLD AIR GAMES 2009
P
rofessionalisering is makkelijker gezegd dan gedaan. Er is
Ondanks de financiële problemen vanwege de kredietcrisis heeft de
weinig geld en dus moeten onze topsporters werken voor
FAI aangekondigd dat de World Air Games in juni gewoon doorgaan!
hun levensonderhoud of studeren voor hun toekomst. Je
Met nog steeds als ambitieuze doelstellingen: veel publiek bij de
fulltime bezig kunnen houden met je luchtsport is een luxe die we
wedstrijden, aandacht en exposure van de media en topwedstrijden
ons nog niet kunnen permitteren. Maar daarin zijn wij niet de enige
in zo’n 25 luchtsportdisciplines. Nederland neemt deel in vier
sportbond. Het NOC*NSF heeft al veel lessen van andere sport-
disciplines: we hebben een topper bij zweefvliegen, een super
bonden geleerd en steunt ons bij de realisatie van KNVvL topsport.
talent van nog geen 20 jaar bij modelvliegen en bij schermvliegen
We moeten veel meer samenwerken binnen de luchtsporten. De
en ballonvaren deelnemers met ervaring die de Nederlandse
eerste stap is geweest om de verantwoordelijkheid hiervoor te leggen
kleuren hoog zullen houden. Het Nederlandse team heeft inmiddels
bij drie personen. Dat zijn Bert Wijnands (sportzaken hoofdbestuur),
afspraken gemaakt over voorbereiding, kleding en de noodzakelijke
Frouwke Kuijpers (coaching) en Peter Keim (coördinatie en com-
financiën. Publiciteit en promotie in Nederland zijn een belangrijk
municatie). Nu wordt er samengewerkt met de coaches en teams
onderdeel van onze plannen. Het is nieuw, spannend en kan voor
in de verschillende disciplines. Maar deze samenwerking is niet
de luchtsporten een belangrijke doorbraak worden. We zullen u
meer vrijblijvend. Er worden afspraken gemaakt, er wordt inzet
van de voortgang via onze nieuwsbrieven op de hoogte houden.
gevraagd en dat alles moet leiden tot betere prestaties. Op termijn is
Het Nederlandse WAG-team
de aanstelling van een Topsportcoördinator daarom noodzakelijk. Daarnaast zijn we druk bezig met het opstellen van een programma voor de komende winter, waarbij niet sportspecifieke zaken zoals
De communicatie moet dus beter, zodat alle luchtsporten kunnen
Mental Coaching, conditie en voeding aan bod komen. Daarbij
profiteren van de samenwerking. In de toekomst zullen uitnodi-
plannen we een programma van introducties voor een groep brede
gingen en inschrijving via de websites worden gecommuniceerd.
sporters tot uiteindelijk specifieke trainingen op deze gebieden
Door betere prestaties en aanpassing van de internationale FAI
voor onze Absolute Toppers en Aanstormende Talenten.
regels moeten we erin slagen binnen vier jaar minstens twee lucht-
De afgelopen winter hebben we in totaal vijf bijeenkomsten
sporten in de topsport Categorie 1 te krijgen binnen NOC*NSF.
georganiseerd, waarbij de belangstelling groot was. Maar toch
Een ambitieus maar noodzakelijk streven. Over vier jaar willen we
waren hierbij niet alle disciplines even goed vertegenwoordigd.
niet weer een stap achteruit doen maar een sprong vooruit.
| Mei 2009
22342-2_ASM 0209.indd 7
7
06-05-2009 14:37:14
Wandbord met polychrome decor chapeau tombe. Frankrijk, Nevers, 18e eeuw, 22 cm diameter.
Ballonmanie OM GEVALLEN HOED “NIETS ZAL OOIT HET OGENBLIK VAN VREUGDEVOLLE OPWINDING EVENAREN DAT MIJN HELE WEZEN DOORDRONG, TOEN IK MEZELF VAN DE AARDE VOELDE WEGVLIEGEN; HET WAS VOLMAAKTE GELUKZALIGHEID”. Tekst Hans van Hoesel Foto’s Andris Ostrovskis
een woorden uit de mond van een
Delavoy schreef hierover in Le Journal de
onder een zwarte hoed die uit de mand valt.
overjarige pilot-under-training
Paris het (vertaalde) gedicht:
Deze hoed is doorgaans aan de rechterzijde
die voor het eerst met een ballon
‘Ik zie jullie hoeden en heb hierover zorg,
afgebeeld. Om de aandacht niet te veel van
solo ging varen, maar de uitspraak van
mijn vrienden,
het decor af te leiden werden de randen
Professor Jacques Alexandre Cesar Charles
ik kan het me heel goed voorstellen,
van de borden eenvoudig versierd: wat
naar aanleiding van zijn fameuze gasballon-
een hoed heb je nodig,
blaadjes, boogjes of stippen. Vaak schilder-
vaart op 1 december 1783, samen met
opdat deze jou kroont met de glorie’
den leerlingen de randen van de borden
G
Noel Robert. Het was ’s werelds eerste gasballonvaart.
(met de hand) en een meer bedreven Het voorval van de ‘gevallen hoed’
schilder voltooide dan het wandbord door
amuseerde destijds het Franse publiek.
het centrale decor te schilderen.
In tegenstelling tot de eerste hetelucht-
De makers van wandborden vonden in het
Deze wandborden zijn nog wel eens aan te
ballon van de gebroeders Montgolfier, was
voorval voldoende inspiratie om het af te
treffen in een antiekzaak, maar ook steeds
de eerste gasballon wat minder uitbundig
beelden. Het afbeelden van actualiteiten
vaker bij gerenommeerde veilinghuizen.
versierd. De envelope zelf was in rood, geel
op wandborden werd in de 18e en
Een origineel 18e eeuws wandbord met dit
en wit uitgevoerd. De mand daarentegen,
19e eeuw veelvuldig toegepast. Met name
decor is redelijk zeldzaam. Recentelijk zijn
zo blijkt uit beschrijvingen van ooggetuigen,
de wandborden met ballontaferelen droe-
er in Engeland en Frankrijk enkele geveild,
was gemaakt in de vorm van een schuitje
gen bij aan de uitbundige ballonmanie die
de opbrengsten waren resp. € 650 en
en dat schuitje was wel heel fraai gedeco-
er toen in Frankrijk heerste.
€ 800! Overweegt u de aankoop van een dergelijk object, laat u zich dan goed
reerd. Charles en Robert hadden de mogelijkheid om in hun schuitje te zitten en
WANDBORD
adviseren over de authenticiteit ervan.
vooroverleunend naar het publiek te
Het decor toont een ballonmand in de
Het is namelijk uitermate moeilijk om
zwaaien. Op een gegeven moment verloor
vorm van een schuitje, met daarin twee
zowel de ouderdom als afkomst van een
één van hen zijn hoed. De dichter Pierre
personen: Charles en Robert met daar-
wandbord vast te stellen.
8
22342-2_ASM 0209.indd 8
| Mei 2009
06-05-2009 14:37:18
column LUCHT EN RUIMTE
S
port en recreatie zijn er in vele vormen. De contrasten
De schaars beschikbare grond in Nederland biedt nog altijd vol-
zijn veelal extreem. Vergt de ene sport een inspanning
doende ruimte voor het aanleggen van sportvelden en fietspaden.
die aan het onmogelijke grenst, de ander lijkt zich in
Voor vrijwel elke activiteit wordt ruimte gevonden of zelfs gemaakt.
volstrekte rust te voltrekken. Bij recreatie is het niet veel anders.
Ruimtevretende golfterreinen verrijzen als paddenstoelen uit de
Eén ding hebben ze gemeen: beide hebben behoefte aan voldoende
grond. Voor marathons en wielerwedstrijden legt men zelfs tijdelijk
ruimte, waarbij lucht een onmisbare factor is. Bij de ene sport is
hele stukken infrastructuur plat.
het een met wiskundige precisie vastgesteld speelveld en bij de ander
Er is één uitzondering: de derde dimensie. En daar kan onze over-
de openbare ruimte die voor iedereen toegankelijk is. Recreatie wijkt
heid niet mee omgaan. De onmetelijke ruimte die boven ons ligt
daar nauwelijks vanaf. Waar onze oosterburen veelal genoegen
is deels beschikbaar voor de infrastructuur van de burgerluchtvaart.
nemen met een kuil in het strand, claimen wandelaars toch al
Wat er overblijft is toebedeeld aan Defensie, die er door gebrek aan
gauw een vierdaagse aan goed geplaveide infrastructuur binnen
vliegtuigen spaarzaam gebruik van maakt, maar het wel continue
of buiten de bebouwde kom. De lucht is een onmisbare factor bij
bezet houdt. Waar tweedimensionaal alle ruimte voorhanden blijkt
beide bezigheden, al wordt deze zelden verder benut dan als leve-
te zijn, blijkt de derde dimensie de snelst slinkende waar het sport
rancier van zuurstof voor de inspanningen die de beoefenaar geen
en recreatie betreft. Ondanks kapitale particuliere investeringen ten
minuut kan missen. Hier en daar wordt een vliegertje opgelaten
behoeve van de veiligheid krimpt het beschikbare luchtruim met een
of zoekt een balletje zijn weg door het zwerk maar van een echte
snelheid die zelfs de kredietcrisis doet verbleken. Recent is gebleken
benutting is vrijwel geen sprake. Recreërend komt men zelden
dat dankzij de installatie van vermeende veiligheidsapparatuur
verder dan de streling voor het oog, waarbij het vrije zicht veelal
nog minder luchtruim beschikbaar is. Gebrek aan gedegen onder-
wordt belemmerd door bergen, menselijke bouwwerken of natuur-
zoek en gemis aan kennis van zaken wordt de bakermat van de
verschijnselen als te veel waterdamp (mist).
luchtvaart, de sport en de recreatie ten gronde gericht. Nederland
Een enkele sport maakt werkelijk gebruik van de lucht zonder dat
is de risee van de luchtvaart in Europa, ze lachen zich daar suf om
daar ook maar iets aan onttrokken wordt. Lucht die een profiel
de bekrompen kneuterigheid van dit klompenvolkje.
passeert geeft draagvermogen aan het luchtvaartuig zonder iets te hoeven afgeven. Een voorwaarde is dat er voldoende ruimte beschikbaar is. En dat is waar het over het algemeen aan schort.
Een dagje in de wolken Tekst www.aviodrome.nl
aan deelneemt. Dit is de ideale gelegenheid
in de geschiedenis van de Nederlandse
om bij u in de buurt te genieten van historisch
luchtvaart de revue passeren. Naast sensa-
In dit jaar waarin de Nederlandse gemotori-
vliegend erfgoed. U kunt de Aviodrome en
tionele demonstraties is er ook een aantrek-
seerde luchtvaart 100 jaar bestaat, is er bij
haar vrienden steunen door lid te worden
kelijk programma op de grond. Meer over
de Aviodrome in Lelystad veel te beleven.
van één van de vliegorganisaties. Als tegen-
deze show op www.airshowlelystad.nl.
Zo is er bijvoorbeeld de Legendarische
prestatie kunt u dan zelfs ter plekke een
Londen-Melbourne Race Fly-in in het weekend
rondvlucht maken in een Catalina, een Dakota,
van 4 en 5 juli. En tijdens de zomervakantie
een Fokker S.11 en als u een vliegersbrevet
Nationaal Luchtvaart - Themapark
gaat de Aviodrome, samen met bevriende
heeft, zelfs een Fouga Magister straaljager!
organisaties, in de weekenden on-tour met
De climax van 100 jaar gemotoriseerd vliegen
AVIODROME
een groot aantal historische vliegtuigen.
in Nederland is op 29 augustus tijdens de
Verschillende luchthavens in heel Nederland
BankGiro Loterij Airshow. De Aviodrome is
Kortom, een bezoekje aan het Luchtvaart-
worden bezocht door deze BankGiro Loterij
het decor van een spectaculaire vliegshow
Themapark Aviodrome op de Luchthaven
Airtour, waar een vloot van 15 tot 20 vliegtuigen
waarbij vliegtuigen die een rol hebben gespeeld
Lelystad is dit jaar zeker de moeite waard!
Luchthaven Lelystad
| Mei 2009
22342-2_ASM 0209.indd 9
9
06-05-2009 14:37:29
Ingebouwde LX-8000 voor vario/gps navigatie, met FLARM.
Uitklapbare jet op HpH 304S ‘Shark’. Nederlands Draline team demonstreert inbouwset PST jet.
AERO Friedrichshafen 2009
GLASCOCKPITS EN GYROCOPTERS IEDER JAAR VINDT IN APRIL DE AERO FRIEDRICHSHAFEN PLAATS: DE GROOTSTE BEURS VOOR DE GENERAL AVIATION IN EUROPA. VOOR ZOWEL DE AFDELING ZWEEFVLIEGEN ALS DE AFDELING GEMOTORISEERD VLIEGEN IS DIT DE AUTORAI ONDER DE LUCHTSPORTBEURZEN. ONDANKS DE ECONOMISCHE CRISIS WERD ER FLINK UITGEPAKT EN STONDEN DE NIEUWSTE ONTWIKKELINGEN CENTRAAL. SPECIAAL VOOR AIR SPORTS MAIL DEDEN BEIDE AFDELINGEN VERSLAG. Tekst en foto’s Zweefvliegen Frits Snijder Tekst en foto’s Gemotoriseerd vliegen Michaël Tefsen
Zweefvliegen De meest begerenswaardige vliegtuigen dragen firmanamen als
miek, waar het gemiddelde stijgen van andere zweefvliegtuigen
Schempp-Hirth, Schleicher, Lange, DG en Stemme. Duitse con-
met een modern profiel nogal eens te wensen over laat.
structeurs staan al generaties lang aan de top. Zo zeker zijn ze van hun zaak, dat ze exposeren eigenlijk overbodig vinden. Maar één
BATTERIJ- EN JETPOWER
uitzondering maken ze: de AERO Friedrichshafen van 2 t/m 5
De ‘thuisbrengers’ en zelfstarters van zweefvliegtuigen hebben
april jl. Vernieuwing en ontwikkeling staan, ondanks de crisis,
meestal een luidruchtige verbrandingsmotor. Lange levert met
(nog) niet stil. Schempp-Hirth stal de show met zijn ‘Arcus’. Een
zijn ‘Antares’ tot op heden de enige, stille ‘Elektrosegler’. Maar
20m tweezitter waarvan de romp van de Duo-Discus is afgeleid,
DG heeft voor zijn DG-1001 ook een elektromotor in petto. Een
maar met een compleet nieuwe, van welvingskleppen voorziene
nadeel zijn de batterijen die mee moeten. Door inspanning van
vleugel. De ‘Arcus’ zou goed moeten presteren in turbulente ther-
de automobielindustrie zullen die naar verwachting efficiënter en
10
22342-2_ASM 0209.indd 10
| Mei 2009
06-05-2009 14:37:48
betaalbaarder worden. En wat dacht je van een mini-turbojet als alternatieve aandrijving? Al ingebouwd en productiegereed in de Tsjechische HpH ‘Shark’. Op proef in een Ventus 2cxa van Schempp-Hirth. Het Limburgse metaalbedrijf Draline prepareert de uit de modelvliegsport afkomstige PST mini-jet voor inbouw. De constructieve eisen zijn zo gering, dat retrofit in bestaande zweefkisten mogelijk is. En het geluid valt reuze mee. COCKPITVERGLAZING
Het favoriete vario/gps navigatiesysteem is momenteel de LX-8000. Althans, je zag hem in het instrumentenpaneel van vrijwel elke zweefkist op de beursvloer. De LX-8000 heeft een MFD (Multi Functional Display) in kleur, dat zelfs in zonlicht goed uitleesbaar blijft. Het FLARM anti-botsingsyteem is geïntegreerd. SeeYou is het door zweefvliegers meest gebruikte in-flight navigatie- en moving map programma. Voor vluchtplanning en -analyse gebruik je de aparte PC-versie op je laptop. Eigenlijk is dat dubbelop. Stel je in plaats daarvan een paneel voor uit een glascockpit, maar dan uitneembaar en draagbaar wherever you go, een soort tablet PC. Het bevat alle essentiële functies voor vluchtplanning, navigatie en –analyse. Misschien wil je nog meer op je scherm. Zoals de
Vreemde eend in de bijt; het oostblok rukt op
vlieginstrumenten die nu nog deel uitmaken van de traditionele klokkenwinkel op je dash. Want samen met GPS stoppen ze de daarvoor noodzakelijke MEMS (Micro-Electro Mechanical Systems) LED-verlichting doet zijn intrede
met gemak in je tablet. Onvoorstelbaar? Het zou zomaar kunnen dat je ze op de volgende AERO (8-11 april 2010) al ziet. De glazen cockpits rukken verder op binnen de General Aviation.
Gemotoriseerd vliegen Ook bij het gemotoriseerd vliegen waren de gevestigde namen ruimschoots vertegenwoordigd op AERO Friedrichshafen 2009. De meeste ontwikkelingen in de kleine luchtvaart zijn hoofdzakelijk gericht op de Light Sport Aircraft (LSA) markt. Doordat de LSA markt nog niet erkend is binnen Europa worden deze vliegtuigen enigszins uitgekleed en als MLA voor de Europese markt aangeboden. Opmerkelijk is dat de vliegtuigen steeds meer op elkaar gaan lijken. Vele fabrikanten richten zich meer en meer op de geavanceerde snelle laagdekkers met daarnaast de opgesmukte hoogdekkers om een zo breed mogelijke afzetmarkt te creëren. Iedere fabrikant probeert zich toch te onderscheiden van zijn concurrent, wat zich hoofdzakelijk beperkt tot de afwerking van het vliegtuig.
Een MLA-gyrocopter, iets voor Nederland?
OPVALLEN
EXPERIMENTALS
In Nederland kennen wij ze nog niet als MLA, maar er is duidelijk
De uitbreiding van Europa brengt een toename van het aantal
een opkomende markt voor gyrocopters in het lichte segment.
Oost-Europese aanbieders op de MLA en LSA markt. Wij zagen
Op de beurs in Friedrichshafen was dit broertje van de helikopter
vertegenwoordigers uit onder meer Roemenië, Polen en Tsjechië.
opvallend aanwezig. Wie meer op wil vallen kan zich ook richten
De Tsjechen presenteerden hun vliegtuigen met daaromheen
op een vernieuwing van de verlichting, want ook in de General
lopende, schaarsgeklede dames; iets wat in de autowereld gebrui-
Aviation doet de LED-verlichting zijn intrede. Deze vorm van ver-
kelijker is, maar binnen de luchtvaartwereld nog niet eerder gezien
lichting verbruikt aanzienlijk minder stroom en genereert bijzonder
werd. Daarnaast zijn de Tsjechen ook bezig met het produceren
veel licht: een prima vervanger van strobelights als landings- en
van lichte toestellen met vier zitplaatsen. De vraag is of deze een
navigatielichten. Binnen het hogere segment van de GA markt is
succes worden op de Europese markt, aangezien hier nog niet
er weinig sprake van echte vernieuwing: het verfraaien van het
echt een categorie voor is. Deze vliegtuigen zullen waarschijnlijk
interieur en het vervangen van het analoge instrumentenpaneel
in de zelfbouwmarkt worden aangeboden en daarom onder de
door glascockpits voert de boventoon.
experimentals gaan vallen.
| Mei 2009
22342-2_ASM 0209.indd 11
11
06-05-2009 14:37:56
CIVL: VEILIGHEID VOOROP Tekst Koos de Keizer Foto Jorg Bajefsky
Tijdens de jaarlijkse bijeenkomst van de internationale zeilvliegbond Commission Internationale de Vol Libre (CIVL) werd het duidelijk: in
WK ‘NULLEN TRAPPEN’ IN DE SNEEUW Tekst Henny Wiggers, Petra Oldenburger Foto Henny Wiggers
2009 staat alles in het teken van veiligheid. Veiligheid van vleugels, het voorkomen van wolkenvliegen, standaarden voor helmen en harnassen bij parapenten en meer. Daarnaast was er aandacht voor de sprogs problematiek, het dopingbeleid en werd het WK Zeilvliegen in 2011 toegewezen aan Italië. Concreet is er voor wedstrijden bepaald dat er meer druk komt op organisaties om ervoor te zorgen dat incidenten beter gemeld worden en in de centrale database voor ongevallen en incidenten terecht komen. Daarnaast krijgt de wedstrijdleider de mogelijkheid om ook het vrij vliegen te verbieden als een wedstrijdtaak om veiligheidsredenen wordt gecanceld. De afstelling van de sprogs - belangrijk voor de pitch stabiliteit aan de vleugel - levert bij veel zeilvliegers problemen op. Tijdens de laatste vergadering van de Europese Hanggliding en Paragliding Union (EHPU) is besloten dat er iets moet gebeuren met gevaarlijk afgestelde toestellen. Voor het oplossen van de sprog problemen is een werkgroep ingesteld die tot het WK 2011 de tijd heeft om met maatregelen te
Het Oostenrijkse Donnersbachwald was van 10 tot 15
komen. Tevens gaat iedere deelnemer gemeten worden en worden
maart het decor voor het 12e FAI Wereldkampioenschap
er nieuwe limieten gesteld.
Paraski. Binnen parachutespringen is Paraski één van de
Het Nederlandse kernteam was al bekend met dopingcontroles buiten
minder bekende disciplines. De wedstrijd bestaat uit zes
wedstrijdverband, maar dit wordt nu ook in meerdere landen toegepast.
precisielandingen uit een helicopter (IPC regels) en twee
De internationale antidoping organisatie WADA wil nu van iedere
reuzenslalom afdalingen (FIS regels). De elektronische
topsporter weten waar hij/zij het hele jaar door, op ieder uur van de
schijf waarmee de precisielandingen gemeten worden ligt
dag is: erg overdreven natuurlijk. Maar door slim onderhandelen heeft
op een helling met een hoek van 25 tot 30˚. Afwijkende
de FAI bereikt dat we in de luchtsporten zuurstof mogen gebruiken.
windstromingen uit de bergen en het landen op een
Een verboden stof, maar voor ons écht noodzakelijk als we de hoogte
schuine helling maken het precisiespringen zeer uitdagend
in willen.
en veel technischer dan ‘gewoon’ precisiespringen. Het
Ten slotte is het bestuur van de CIVL voor het komende jaar vastgesteld.
combinatieklassement wordt bepaald door de tijd bij het
Het KNVvL-erelid Flip Koetsier werd weer herkozen als president.
skiën en de centimeters bij het springen. Elke seconde
De vergadering eindigde met het streven om allen het komende jaar te
langzamer dan de snelste skiër is 3 strafpunten. Elke cm
werken aan meer veiligheid in de zeilvliegsport.
bij het precisiespringen is ook een strafpunt. De deelnemer met de minste punten over beide takken van de sport heeft gewonnen. Onder leiding van teammanager Petra Oldenburger werd Nederland vertegenwoordigd door Mark Sangster, Edu Mertz, Johan Wiltink en Henny Wiggers. Deze delegatie heeft ondanks de één na laatste plaats een goede indruk achtergelaten en heeft veel potentie laten zien. Volgend seizoen gaat het team bij één van de Oostenrijkse deelnemers op ski-stage. Deze zomer zal in het eigen sneeuwloze, vlakke Nederland extra aandacht besteed worden aan het ‘nullen trappen’.
12
22342-2_ASM 0209.indd 12
| Mei 2009
06-05-2009 14:38:11
6
VRAGEN AAN…
LEON GOMMANS - EASA HOOFDBESTUURSLID LEON GOMMANS IS NAMENS DE KNVVL ACTIEF BEZIG MET HET BEHARTIGEN VAN DE NEDERLANDSE BELANGEN IN EUROPA. DE EUROPEAN AVIATION SAFETY AGENCY (EASA) IS DAARBIJ DE BELANGRIJKSTE ORGANISATIE WAAR HIJ MEE TE MAKEN KRIJGT. LEON WERKT SINDS ZIJN AFSTUDEREN IN 1981 IN DE AUTOMATISERING, OP DIT MOMENT ALS CHIEF ARCHITECT BIJ HET KLM AUTOMATISERINGSCENTRUM. ZIJN LIEFDE VOOR LUCHTSPORTEN WERD OPGEWEKT DOOR MS FLIGHTSIMULATOR OP DE PC, WAARNA HIJ VIA MODELVLIEGEN EN ULTRALIGHTVLIEGEN UITEINDELIJK SENIOR EXAMINER MLA BIJ IVW WAS. Foto’s Frans Herinx
1. WAT DOET EASA?
Naast ons lidmaatschap zijn Herry Schoevers
EASA is binnen de Europese luchtvaart
(als Secretary-General) en oud KNVvL
primair opgericht om nietsvermoedende
voorzitter Cor van den Burg (als bestuurslid)
Het doel van EASA is helder, maar in de
burgers tegen de gevaren van luchtvaart
bij EAS betrokken.
praktijk lijkt EASA meer een doel op zich
te beschermen. EASA stelt veiligheids-
5. WAT IS DE TOEKOMSTIGE ROL VAN EAS?
te worden. Het bedenken van Europese
regels op voor de luchtvaart binnen
3. WAT DOET EAS NOG MEER?
regels komt steeds meer op de voorgrond,
Europa, die na goedkeuring voor iedere
De Europees Commissie (EC) doet via
waarbij het de vraag is of de veiligheid
lidstaat verplicht worden. Een luchtsporter
EASA voorstellen die het Europees Parle-
hiermee gediend wordt. Als KNVvL moeten
is geen ‘nietsvermoedende’ burger:
ment (EP) en de Raad moeten aannemen.
we samen met EAS waken voor oplopende
door opleiding en ervaring zijn de gevaren
Om te voorkomen dat EASA zonder kennis
regeldruk waardoor de luchtsporten het
bekend. De rol van EASA is daardoor in
van zake voor ons regelgeving laat invoe-
onnodig zwaar krijgen.
theorie beperkter, maar de praktijk is helaas
ren, voert EAS een intense lobby op alle
anders.
fronten en worden er workshops met EASA
6. KAN EEN LID BIJDRAGEN?
en de KNVvL georganiseerd.
Jazeker, alle Europese belanghebbenden
2. HOE HEEFT DE KNVVL DAAR INVLOED OP?
kunnen commentaar leveren op concept4. WELKE SUCCESSEN BOEKT EAS?
regelgeving via de EASA website.
Via Europe Air Sports (EAS), de Europese
Zonder het werk van EAS waren de vlieg-
Dit kan namens een vereniging of als
belangenbehartiger voor luchtsporten
tuigonderhoudregels veel te zwaar geworden,
individu. Commentaar moet voorzien zijn
in Europa, waar de KNVvL lid van is. EAS
hadden we moeten betalen voor de instand-
van een goede motivatie en alternatieven.
bestuursleden en technical officers hebben
houding van de luchtverkeersleidingorga-
Samen kunnen we EASA scherp
zitting in werkgroepen en vergaderingen van
nisatie en was er te strenge regelgeving
houden voor de belangen van de kleine
EASA en kunnen hier invloed uitoefenen.
voor kleine luchthavens.
luchtvaart.
| Mei 2009
22342-2_ASM 0209.indd 13
13
06-05-2009 14:38:18
Steun voor eerste Nederlands team X-Alps OP 19 JULI AANSTAANDE START IN SALZBURG DE RED BULL X-ALPS 2009: EEN EXTREME EN UITDAGENDE TOCHT VOOR SCHERMVLIEGERS. MET SLECHTS EEN SCHERM EN EEN PAAR WANDELSCHOENEN MOETEN ZIJ DE ALPEN OVER STEKEN OM DRIE WEKEN LATER TE FINISHEN IN MONACO. VLIEGEND OF LOPEND, DE RACE GAAT DAG EN NACHT DOOR, IN WEER EN WIND.
Tekst Erik Louwes Foto’s Ronny Geijsen en Leonardo B. da Silveria
et is de eerste keer dat een Neder-
kaarten te vergoeden, zodat het dáár in
6 XAlps XS versie. Dit zijn de beste wed-
lands team meedoet aan deze
ieder geval niet aan ligt.’ De eerste € 750
strijdmachines speciaal voor deze extreme
uitputtingslag. Deelnemer Ronny
heeft Verton reeds overhandigd. Het bestuur
race’, aldus Beker. Via www.redbullxalps.
Geijsen en zijn begeleider Hugo Robben zijn
van de afdeling schermvliegen steunt het
com is de complete race te volgen.
bijzonder blij met de uitnodiging: ‘nu moeten
initiatief en heeft ook € 500 toegezegd.
we het allemaal nog wel waarmaken!’
Afdelingsvoorzitter Cees van Rest:
Gelukkig blijkt de steun aan het Neder-
‘de deelname van Ronny en Hugo geeft
landse team voor de Red Bull X-Alps al
een geweldige uitstraling aan de sport.
bijzonder groot. Zo is vliegfanaat Huub
Het zijn twee fantastische piloten die onze
DE ALPEN OVER!
Verton een inzamelingsactie begonnen.
steun verdienen.’ Niet alleen financieel
Ook de Nederlandse deelname aan
Verton: ‘we hebben het volste vertrouwen
maar ook materieel kan het Nederlandse
de Red Bull X-Alps 2009 steunen?
dat Ronny en Hugo iets moois gaan neer-
team rekenen op steun. Marcel Beker stelt
Maak minimaal € 10 over naar rekening
zetten. Daarom zamelen we geld in om hun
namens Moonair een scherm beschikbaar.
92.85.51.296 ten name van H.M. Verton
kosten voor training, vervoer, overnachting,
‘Ronny krijgt als een van drie piloten de
te Yerseke onder vermelding van X-Alps.
materiaal, communicatiemiddelen en
speciaal ontworpen Gin Boomerang
H
14
22342-2_ASM 0209.indd 14
HELP RONNY & HUGO
| Mei 2009
06-05-2009 14:38:27
agenda en verder EVENEMENTEN 2009
Vliegangstweekend
Teuge 2-daagse zweef-
24e Friese Ballonfeesten
Aviodrome
vliegwedstrijd
in Joure
2e Dutch Balloon Throphy
Wanneer: 20 en 21 juni
Wanneer: 11 en 12 juli
Wanneer: 22 t/m 26 juli
Wanneer: 20 t/m 24 mei
WK Zweefvliegen
BankGiro Loterij Airtour
EK modelvliegsport F2
NK Deltavliegen deel 1
junioren
Aviodrome
Wanneer: 26 juli –
Wanneer: 21- 24 mei
Wanneer: 24 juni t/m 3 juli
Wanneer: 11 juli t/m
3 augustus
NK Zweefvliegen
Legendarische Londen –
23 augustus
NK Deltavliegen deel 2
Wanneer: 21 t/m 31 mei
Melbourne Race Fly-in
WK modelvliegsport F1
Wanneer: 2 - 8 augustus
World Air Games
Aviodrome
Senior
BankGiro Loterij Airshow
Wanneer: 7 – 13 juni
Wanneer: 4 en 5 juli
Wanneer: 19 – 26 juli
Wanneer: 29 augustus
Luchtmachtdagen
Op Vakantie!
Red Bull X-Alps
Luchtvaartberoepen-
Wanneer: 19 en 20 juni
Aviodrome
Wanneer: vanaf 19 juli
en opleidingenmarkt
WK Deltavliegen
Wanneer: 4 juli t/m
WK modelvliegsport F3D
Aviodrome
Wanneer: 20 juni – 4 juli
6 september
Wanneer: 20 – 26 juli
Wanneer: 26 september
DE KNVVL VERHUIST!
HANDIG:
automatische incasso NOOIT MEER VERGETEN UW LIDMAATSCHAP TE BETALEN? ALTIJD OP TIJD UW NIEUWE SPORTKAART ONTVANGEN? BETAAL NU VIA AUTOMATISCHE INCASSO. Momenteel is er een behoorlijk aantal leden dat via automatische incasso betaalt. Dit zorgt ervoor dat zij hun nieuwe sportkaart vaak in december al ontvangen. Dit jaar wordt de nieuwe ledenadministratie gerealiseerd. Wij zouden graag zien dat, indien u dit nog niet heeft, u ons machtigt de lidmaatschapsgelden aan het eind van het jaar automatisch van uw rekening af te laten schrijven. Zo zorgt u ervoor dat u uw sportkaart op tijd in huis heeft en dat u nooit te laat bent met betalen. Mocht u dit voor volgend jaar willen regelen, dan verzoeken we u om een mailtje te sturen aan leden@knvvl.nl. Vermeld hierin uw naam, adres, woonplaats, uw lidnummer en (bank)rekeningnummer én dat u ons machtigt het bedrag van uw rekening af te schrijven. Uiteraard kan dit ook per post. Stuur uw machtiging naar de KNVvL, ter attentie van de
Ontvang de knvvl nieuwsbrief
Ledenadministratie. Dit kan tot 1 juni naar het volgende adres: Jozef Israëlsplein 8, 2596 AS te Den Haag. En daarna naar ons nieuwe adres: Houttuinlaan 16a, 3447 GM Woerden.
Op de hoogte blijven van het laatste nieuws van de KNVvL?
Na ontvangst van uw machtiging sturen wij u een bevestiging
Alles weten rondom de kleine luchtvaart: invoering van de
en heeft u vanaf volgend vliegseizoen weer één zorg minder.
transponder, de Natura2000 gebieden of de sportprestaties van de luchtsporters? Meld u nu aan voor de digitale nieuwsbrief
Alvast vriendelijk bedankt voor de moeite,
en ontvang om de week het laatste nieuws in uw mailbox.
KNVvL financiële administratie
Ga naar www.knvvl.nl.
| Mei 2009
22342-2_ASM 0209.indd 15
15
06-05-2009 14:38:37
Het pand van de KNVvL op het Jozef Israëlsplein.
Verhuisbericht
Geachte leden, DE KNVVL VERHUIST! PER 1 JUNI IS ONS NIEUWE ADRES: Hanneke de Lange presenteert de Prins de sleutel van het Verenigingsgebouw
KONINKLIJKE NEDERLANDSE VERENIGING VOOR LUCHTVAART HOUTTUINLAAN 16A 3447 GM WOERDEN
In verband met deze verhuizing is het kantoor in de periode van 25 mei tot en met 5 juni beperkt bereikbaar. Daarnaast zal mogelijk de uitgifte van nieuwe brevetten in deze periode enige vertraging op kunnen lopen. Denkt u eraan deze tijdig te verlengen? Uiteraard zullen wij ernaar streven de overlast tot een minimum te beperken. In de clubsalon, spreker is de vroegere secretaris (1910-1926) van de KNVvL, jhr. V.d. Berch v. Heemstede.
Afscheid Jozef Israëlsplein 8
Ons nieuwe telefoonnummer en meer informatie over de verhuizing kunt u vinden op onze website, www.knvvl.nl. Met vriendelijke groet, Bestuur en medewerkers van de KNVvL
Tekst Harm J. Hazewinkel Na ruim een halve eeuw neemt de KNVvL afscheid van het pand aan het Jozef Israëlsplein in Den Haag. Generaties KNVvL-leden zijn met dit gebouw opgegroeid, dus een afscheid mag niet onopgemerkt voorbijgaan. Op zaterdagochtend 19 oktober 1957 verrichtte Prins Bernhard, beschermheer van de KNVvL, de officiële opening. De KNVvL bestond toen vijftig jaar. Buiten stond de Luchtmachtkapel aangetreden en de Prins inspecteerde een erewacht van de Jeugd Luchtvaart Brigade (JLB). Anneke de Lange, dochter van de voorzitter van het jubileumcomité en zweefvliegpionier L.A. de Lange, bood de Prins de sleutel van het gebouw aan. Eenmaal binnen ondertekende de Prins de oorkonde, die in de hal van het gebouw tot de dag van de verhuizing herinnerde aan de opening. Sindsdien is veel veranderd, in het gebouw en binnen de KNVvL. Vermoedelijk heeft alleen de kamer van de Algemeen Secretaris (directeur) steeds dezelfde bestemming gehouden. De bibliotheek, destijds op de begane grond, vertrok naar het Aviodome. Een publieksbalie kwam en verdween en de clubsalon onderging een metamorfose. Ook de afdelingssecretariaten zijn binnen het pand meer dan eens verhuisd. En toen het aantal werknemers afnam werd ook een deel van het gebouw verhuurd. Thans is dat alles voorbij. Maar het Jozef Israëlsplein zal bij velen in herinnering blijven.
22342-2_ASM 0209.indd 16
06-05-2009 14:38:38