Tijdschrift van de Koninklijke Nederlandse Vereniging voor Luchtvaart
Jaargang 28 l Mei 2011
No clue?
Formatiespringen is fun voor para’s
Snorvliegen: luchtsport of verslaving? l Dutch Nationals Fokker Spin Centennial l De deltavliegende Daltons Lichter dan lucht, los van de aarde l NK Zweefvliegen | Mei 2011
1
inhoud
Het laatste nieuws via
www.knvvl.nl
Mei 2011
3 Voorwoord Frits Brink, Voorzitter KNVvL 4 Snorvliegen: luchtsport of verslaving? 6 Dromen Fokker Spin Centennial in Haarlem
7 8
No clue?
NK Zweefvliegen op Terlet Zweefvliegtuigen winnen Berblinger innovatieprijs
9 Column Nachtmerrie 10 Kom naar de Dutch Nationals 12 Lichter dan lucht, los van de aarde 13 Meer deelnemers NK Schermvliegen 14 De deltavliegende Daltons 15 Agenda en verder AirActive en Elsefly 2011
16 W in je KNVvL lidmaatschap met de Air Sports Mail fotowedstrijd
Verschijnt 5x per jaar en is een uitgave van de Koninklijke Nederlandse Vereniging voor Luchtvaart (KNVvL). KvK 40409050 ‘s-Gravenhage. NE ISSM 0040/6023 Adres: KNVvL, Houttuinlaan 16A, 3447 GM Woerden, T: (0348) 437 060, F: (0348) 437 069, E: info@knvvl.nl Redactie en acquisitie: Veva Ekkelenkamp, Marijke van Geem, Bart Pelt Aan dit nummer werkten mee: Tekst: Peter Andriesse, Paul Beks, Frits Brink, Marijke van Geem, Wim de Gier, Harm J. Hazewinkel, HBP, Sylvia Krijnen, Erik Louwes, Frank Moorman, Han Nabben, Frits Snijder Foto’s: Peter Andriesse, Wim de Gier, Harm J. Hazewinkel, Tom Hendrix, Frank Moorman, Han Nabben, Gerard Rutten, Frits Snijder, Hijlko Soepboer, Yvonne Wiggers, Saskia Zegwaard, Kas van Zonneveld Coverfoto: Martijn van Dam Ontwerp en vormgeving: Verheul Communicatie, Alphen aan den Rijn. Druk en verzending: Okay Color Graphics, Alphen aan den Rijn. Kopij: aanleveren in Word (*.doc) als ‘platte tekst’ (= zonder enige opmaak). De redactie behoudt zich het recht voor ingezonden kopij te corrigeren, in te korten of niet te plaatsen. Geplaatste artikelen geven niet noodzakelijk de mening weer van redactie en uitgever (KNVvL), tenzij zij expliciet in functie zijn onderschreven. Anonieme bijdragen worden niet geplaatst, evenals bijdragen met lasterlijke uitlatingen jegens personen of instanties. Beeldmateriaal: van digitale foto’s het onbewerkte bronbestand uit de camera aanleveren. Bestandgrootte 1 MB, liefst groter, vanwege de voor druk vereiste resolutie (300 dpi). De redactie behoudt zich het recht voor ingezonden beeldmateriaal op kwaliteit te beoordelen, te selecteren of niet te plaatsen. Publicatierechten: tenzij de inzender anders aangeeft, gaan redactie en uitgever (KNVvL) er vanuit dat ingezonden tekst en beeldmateriaal vrij van rechten in ‘Air Sports Mail’ gepubliceerd kunnen worden en ook ter beschikking staan voor gehele of gedeeltelijke publicatie op officiële websites van de ‘KNVvL’. Voor het overige mag niets uit deze uitgave op enigerlei wijze worden gereproduceerd zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. ©All rights reserved. No part of this magazine may be reproduced in any form or by any means without prior permission from the publisher. Advertenties: tarieven voor zakelijke advertenties zijn opvraag baar op het redactieadres, zie boven, of via communicatie@knvvl.nl.
2
| Mei 2011
Samen staan we sterk Foto Kas van Zonneveld
Allereerst nog even een herinnering; in de vorige Air Sports Mail kondigden we de fotowedstrijd aan voor een ieder die iets met de luchtsport heeft. Stuur voor 1 november 2011 een of meer foto’s in die je graag wilt delen met ons allen. Veel fotomateriaal is immers te mooi om alleen voor jezelf te houden! In de afgelopen maanden zijn de activiteiten van de KNVvL met name in de sfeer van de belangenbehartiging van onze leden zeer intensief geweest. Steeds weer blijkt dat in goede samenwerking met bevriende organisaties we in de niet-commerciële luchtvaart stapje voor stapje vooruit gaan. De positieve ontwikkelingen die we nu zien, maken de toekomst voor ons allen minder bedreigend. Wel ervaren we veel tegenwerking bij nieuwe activiteiten van onze leden. Vooroordelen spelen daarbij een belangrijke rol. Wij proberen steeds weer vanuit onze deskundigheid aan te geven dat overlast van onze activiteiten zeer beperkt is en dat de bescherming van ons leefmilieu bij ons allen hoog in het vaandel staat. Het is goed te ervaren dat onze collega’s binnen de kleine luchtvaart toenadering zoeken om activiteiten te kunnen ontplooien en een stevige positie in te nemen richting de overheid en andere organisaties. Verdeeldheid verzwakt ons, juist op een moment waarop we elkaar hard nodig hebben! De KNVvL is graag bereid hierin een rol te spelen die recht doet aan haar historisch opgebouwde positie. Op 24 mei vindt onze algemene ledenvergadering plaats. Een moment binnen onze verenigingsdemocratie waarop we de vertegenwoordiging vanuit de grote diversiteit van onze leden kiezen. Leon Gommans
verliet het bestuur in de vorige ledenvergadering, na jarenlang de internationale zaken met een zeer grote inzet te hebben behartigd. We zijn zeer gelukkig Rieteke van Luijt als opvolgster te mogen verwelkomen. Zeer ervaren binnen de wereld van regelgeving van met name de MLA’s zal zij haar bredere taak ongetwijfeld met enthousiasme oppakken. Met het oog op het naderend vertrek van onze vicevoorzitter Frits Paymans aan het einde van dit jaar, hebben we ons goed ingedekt met het voorstellen van enkele zeer deskundige bestuursleden aan de ledenvergadering. Michiel Faassen zal zich inzetten voor interne zaken, Ronald Schnitker zal de portefeuille luchtrecht en veiligheid voor zijn rekening nemen, André Pierik zal zich als bestuurslid richten op PR/Communicatie en Chiel Wijnheijmer is kandidaat voor de portefeuille luchtruim. En, last but not least, Tjakke Schuringa, hij zal binnen het bestuur de verantwoordelijkheid voor CAMO op zich nemen. Ik beschouw het als een groot voorrecht dat deze mensen het bestuur willen versterken. Voorzitter zijn van de KNVvL is soms hectisch, maar vooral ook inspirerend. Dat ervoer ik onlangs op het symposium van onze dochterorganisatie NvvL. Op de basis Gilze-Rijen was ik getuige van een indrukwekkende presentatie van de ontwikkeling van de nieuwe helikopter voor onze luchtmacht. Samenwerking van overheid en industrie in optima forma! Het was goed daar veel leden en relaties van de KNVvL te ontmoeten. Tot snel!
Frits Brink, Voorzitter KNVvL
| Mei 2011
3
Snorvliegen:
luchtsport of verslaving? Als Frank Moorman deze vraag moet beantwoorden, zegt hij waarschijnlijk dat hij verslaafd is aan de luchtsport snorvliegen. Een wekker die veel te vroeg gaat, temperaturen onder nul en een terrein met beperkte ontheffingen houden hem niet tegen iedere mogelijkheid aan te grijpen om te gaan vliegen. Voor Air Sports Mail schreef hij een verslag van een dagje snorvliegen. Tekst Frank Moorman Foto’s Tom Hendrix en Frank Moorman
Z
ondagochtend en ik ben al vroeg wakker. Mijn laptop ligt
Passende oplossing
naast mijn bed. Ik check meteen op internet wat het weer
Om 08.05 uur stijgen wij op vanaf een voormalige ‘artikel 14
gaat doen. Voor snorvliegen mag het niet te hard waaien
ontheffing’-locatie die nog steeds bij de provincie in procedure is
en dat doet het in ons kikkerlandje te vaak. De wekker geeft
voor een passende oplossing. De tekst ‘passende oplossing’ komt
06.15 uur aan en de verwachting ziet er goed uit. Een vliegmaat
rechtstreeks uit de motie die voor vier luchtsporten, waaronder
stuurt een SMS: ‘ga jij ook vliegen?’ Ik sms terug: ‘Zekers, tot zo’.
snorvliegen, in de Tweede Kamer is ingediend en ook is aangenomen.
Als het vliegweer is, dan moet ik gewoon de lucht in.
In 2004 is snorvliegen gelegaliseerd, we voldoen aan een hele
4
| Mei 2011
Als het vliegweer is, dan moet ik gewoon de lucht in
Goed uitzicht
Het is nog erg koud als we het luchtruim kiezen, maar we zijn erop gekleed. Een volle tank met 10 liter brandstof, dus we kunnen lekker lang vliegen. Op hoogte doen we even een bovenwind check. Een snorvliegtuig vliegt maar 36 km/u, dus te veel wind en een slechte planning kan ervoor zorgen dat je niet meer terug reeks eisen. Maar opstijgen en landen is het probleem. Naast de
kunt komen. Het ziet er perfect uit en we plannen om een vlucht
Luchthavenregeling, welke een veel te zwaar en tijdrovend instrument
van 60-70 kilometer te maken. Twee uur genieten van een prachtig
voor de gemiddelde snorvlieger is, bestaat de TUG mogelijkheid.
uitzicht. Je zit heerlijk in de buitenlucht, een beter uitzicht kun je
TUG staat voor terrein voor Tijdelijk en Uitzonderlijk Gebruik.
jezelf niet wensen. Mensen op de grond zwaaien naar je.
Hierbij mogen helikopters twee starts en twee landingen per dag maken gedurende twaalf dagen per jaar hetgeen ze dan ook maar,
Met buizerds in de bel
ten onrechte, voor snorvliegers toepassen! Als ik dan samen met
Het begint zelfs thermisch te worden. Na een koude nacht met
mijn vliegmaat wil vliegen, dan kunnen we dus twaalf keer per
vorst en een zonnige ochtend zie je dat in het voorjaar wel vaker.
jaar vliegen. Wel moeten we dan altijd samen, op dezelfde dag, de
Ineens komen er flinke bellen los. Dit gebeurt ook bij de vlieg
vlucht maken, want anders komt de ander dagen te kort. Ik heb
locatie. In een bel zien we een behoorlijk aantal roofvogels vliegen,
meerdere vliegmaten, maar dat is jammer dan. We moeten er wel
een stuk of acht. Moet je je eens voorstellen, twee snorvliegers
voor zorgen dat we elke vlucht minimaal een uur vliegen, om ons
en acht buizerds samen in een bel. We vliegen soms erg dicht
brevet geldig te houden! En natuurlijk moeten we ook goed oefenen
bij elkaar, als vliegers onder elkaar. Wat een ervaring! Met welk
om onze vliegkunsten op peil te houden.
verhaal zullen zij op hun nesten terugkeren?
Vals veilig gevoel
In een paar passen stil
Iedereen begrijpt dat deze situatie niet houdbaar is. Vandaar dat
Afijn, tijd om te landen. We vliegen de bel uit en gaan al glijdend
we ook naarstig op zoek zijn naar de ‘passende oplossing’. Die is
naar de landingsplek. De motor heb ik eigenlijk al een kwartier
overigens niet zo moeilijk hoor. Als je de tekst van de motie naleest,
daarvoor uit kunnen zetten, die stond vanwege de thermiek al
dan heb je niet alleen de oplossing, maar tevens lees je dan ook,
een hele poos stationair te draaien. En voor het landen heb je ‘m
dat de veiligheid door de RVGLT gewaarborgd is. Vroeger zouden
al helemaal niet nodig. We staan in een paar passen stil. Welk
koeien door de stoomtreinen zure melk geven, tegenwoordig is
vliegtuig heeft nou zo’n korte landingsafstand? Een locatie moet
luchtvaart nog steeds heel eng, in Nederland dan. De overdaad
minimaal 70 bij 25 meter groot zijn. Zowel voor de start als de
aan regulering zorgt voor een vals veilig gevoel.
landing is dit een prima eis. Op de grond babbelen we uiteraard
Het zou overigens zo maar kunnen, dat terwijl u deze ASM leest,
over de fantastische vlucht. Maar we bespreken ook zaken als de
we er samen met de overheid uitgekomen zijn. Eind april was er
starttechniek. Je kunt immers veel van elkaar leren. We ruimen
een belangrijke samenkomst. Als rasoptimist en realist ga ik van
alles op en pakken de boel in. Met een heerlijk gevoel rij ik terug
het positieve uit. We gaan verder met onze vlucht.
naar huis. Wanneer gaan we weer?
| Mei 2011
5
Dromen Tekst en foto Harm J. Hazewinkel
Fokker Spin Centennial in Haarlem Tekst Peter Andriesse Honderd jaar geleden, op 31 augustus 1911 vloog de 21-jarige Haarlemmer Anthony Fokker voor het eerst boven Haarlem in zijn zelfgebouwde Spin. Eén dag later rondde hij de St. Bavo kerk. Reden voor de Algemene Luchtvaartafdeling van de KNVvL, Het was warm, die junidag in 1961,
de stad Haarlem en Luchtvaart Themapark Aviodrome om deze
nu dus vijftig jaar geleden. Twee
gebeurtenis te gedenken tijdens de Fokker Spin Centennial.
jongemannen en een fiets, een KNVvL vlag en in de lucht een Piper. Zij
Anthony Fokkers vluchten in die feestperiode rond Koninginnedag (toen
kijken naar de Nederlandse Rond-
nog eind augustus) - met een door hemzelf ontworpen en gebouwd vlieg-
vlucht van dat jaar. Misschien
tuig ‘De Spin’ - bezorgden hem landelijke bekendheid. Het was het begin
dromen ze er van dat ze ooit ook in
van Fokkers zeer succesvolle bestaan als vliegtuigbouwer en ondernemer.
zo’n vliegtuig zullen zitten.
In de twintiger jaren was Fokker zelfs de grootse vliegtuigfabrikant ter wereld met fabrieken in Nederland en de Verenigde Staten.
Eigenlijk zijn dit soort foto’s van alle tijden, want als lid van de KNVvL hebben wij alle-
Symposia en vliegshows
maal gedroomd over vliegen en vliegtuigen.
Een eeuw later, van 3 augustus tot en met 3 september 2011, staat Haarlem
Een halve eeuw geleden was dat vliegen
in het teken van het Fokker Spin Centennial. Onder het motto ‘pionieren
voor de gemiddelde Nederlander en zelfs
en passie’ zullen er vele activiteiten plaatsvinden. Zo staat onder meer op
het gemiddelde KNVvL-lid niet steeds
de agenda een expositie in de St. Bavo van een originele Spin en andere
weggelegd. De tijd van de chartermaat-
Fokker modellen, een luchtvaartsymposium ‘100 jaar Nederlandse innovaties
schappijen en goedkope vluchten naar de
voor de wereldlucht- en ruimtevaart’, een symposium over pioniers, culturele
zon was nog niet daar, laat staan dat u zelf
manifestaties en een luchtvaartmarkt. De afdeling Ballonvaren verzorgt een
ging sportvliegen. Dat was slechts aan een
ballonopstijging vanaf de Grote Markt, er zijn demonstraties van vliegende
beperkte, maar wel langzaam groeiende
Fokker modellen in Spaarnwoude door de plaatselijke modelvliegtuigclub
groep voorbehouden. Voor de meesten bleef
(met medewerking van de afdeling Parachutespringen), er is een Fly In op
het bij dromen, als het om privé vliegen ging.
vliegveld Lelystad en natuurlijk zal er weer een rondje boven de St. Bavo
Wel stond in datzelfde jaar 1961 in het
gedraaid worden door meerdere historische (Fokker) vliegtuigen.
KNVvL orgaan ‘Avia-Vliegwereld’ te lezen: “De KNVvL wil met alle beschikbare middelen ▲
de groei van de kleine luchtvaart bevorderen
▲
▲ ▲ ▲ ▲ ▲ ▲
▲
▲
▲
▲
▲
▲ ▲
▲
▲
▲ ▲ ▲ ▲ ▲ ▲
▲
▲
▲
▲
▲
▲
▲
▲
▲
▲
▲
▲
▲
▲
hoge fiscale lasten en het gebrek aan vlieg-
▲
▲
▲
▲
▲
▲
▲
▲
▲ ▲ ▲ ▲ ▲
losgegooid.” Die remmen waren dan, vooral,
▲ ▲
▲
▲
▲ ▲ ▲ ▲ ▲ ▲ ▲
▲
opzicht niets nieuws o nder die stralende
door de stichting Fokker Spin Centennial (FSC): een samenwerking tussen de KNVvL ALA, de stad Haarlem, Nationaal Luchtvaart Themapark Aviodrome
▲
velden. Zo ziet u maar weer, er is ook in dit
Het festival ‘Pionieren en passie’ wordt georganiseerd
▲
remmen die deze groei tegenhouden worden
▲
▲
▲
en vooral trachten gedaan te krijgen dat de
‘Pionieren en passie’
▲
▲
▲ ▲
en anderen. ‘Pionieren en passie’ wordt gesponsord door onder meer Fokker Technologies, KLM, de gemeente
zomerzon. Maar laten we hopen dat de twee
Haarlem, TU Delft, NLR en de KNVvL.
jongens van deze foto hun droom hebben
Kijk voor meer informatie op www.fokkerspincentennial.nl.
kunnen verwezenlijken.
6
| Mei 2011
No Clue?
In Air Sports Mail lees je, wanneer het over parachutespringen gaat,
vaak over gedreven para’s die uitdagende toeren uithalen voor een nieuw record of over serieuze sporters van formatiespringteams die succesvol mee hebben gedaan aan kampioenschappen. Graag lichten wij een tipje van de sluier op over wat de mensen die het luchtruim als hun speeltuin bestempelen nog meer doen!
O
Tekst Sylvia Krijnen Foto’s Yvonne Wiggers en Saskia Zegwaard
m het seizoen 2011 in stijl te
werd en de nieuwere springtalenten kregen
beginnen organiseerde het
pas bij het vliegtuig te horen met wie ze
+1 voor de Afdeling
enthousiaste formatiespringteam
hun sprong zouden maken. No clue what
Parachutespringen
to do of no clue with who dus!
Sinds maart is de afdeling
Serge’s Angels begin april in samenwerking met Paracentrum Teuge een fun wedstrijd.
parachutespringen op Twitter en Face-
Veertien kleinere en grotere teams van divers
Creatieve competitie
book te vinden. De afdeling gebruikt
pluimage en ervaringsniveau namen deel aan
De enkele randvoorwaarden om veiligheid
deze social media om haar leden snel
deze dag, bedoeld om de vriendschappelijke
zeker te stellen weerhielden de 55 deel
en efficiënt op de hoogte te houden
banden tussen springers te versterken.
nemende springers er niet van een fantas-
van het laatste nieuws. Daarnaast
tische, zonnige dag te beleven. Creatieve
bieden de nieuwe kanalen een laag-
Fun
oplossingen om toch de sprong te oefenen,
drempelige manier om in contact te
Formatiespringers bereiden zich normaliter
pogingen tot omkoping, alles werd in het
komen met de afdeling. De afdeling
graag goed voor op een sprong. Op de
werk gesteld om de felbegeerde wisselbeker en
parachutespringen is te vinden op
grond en op weg naar exit hoogte oefenen
de door het centrum aangeboden sprongen
www.facebook.com/knvvlpara en
en visualiseren we een sprong graag keer
te winnen. Uiteindelijk ging team Hoppaa
www.twitter.com/knvvlpara. Helaas
op keer, zodat deze op weg naar beneden
Reloaded van Ilona De Graaff, Fons Kriegsz
is de ASM een papieren medium en
zo goed mogelijk kan worden uitgevoerd.
man, Kim Lemmen, Eric Van De Kroft, met
kunt u niet op de Like button hiernaast
En daar zat nu juist net het fun element van
Marjolein Van De Vlies op video er met de
klikken om de afdeling te volgen,
deze wedstrijd. De meer ervaren springers
‘No Clue What To Do’ beker vandoor en
maar via uw computer of mobiele tele-
kregen pas in het vliegtuig te horen wat
wisten Yan Wolff en Mark Blom de ‘No Clue
foon is dit zo geregeld!
voor sprongcombinatie er van hen verwacht
With Who’ trofee in de wacht te slepen.
| Mei 2011
7
NK Zweefvliegen op Terlet Kan zijn dat de NK Zweefvliegen 2011 al een eind op dreef is als u dit leest. Hindert niet. Hebt u het weekend van 21-22 mei nog voor de boeg, overweeg dan serieus een tripje naar het Nationale Zweefvliegcentrum Terlet. Tekst en Foto’s Frits Snijder
Zo’n veertig man vliegen daarvandaan om de nationale titels. Onderhand tekent zich dan al wel een kopgroep in het klassement af. Schrijft de wedstrijdleiding weer opdrachten uit van 500+ km? Is afhankelijk van het weer, maar het zou zomaar kunnen, dat is wel eerder vertoond. April was dit jaar al goed voor enkele grote overlands, tot 800+ km. Om te zien zijn de lage finishes het spectaculairst, vooral wanneer de vliegers op final glide uit oostelijke richting naderen. Installeer u in de tweede helft van de middag relaxed met een colaatje in het gras en wacht tot ze voor uw neus langs stuiven. Door de week bent u natuurlijk ook welkom. Volg het NK Zweefvliegen 2011 op www.nkzweefvliegen2011.nl.
Zweefvliegtuigen winnen Berblinger innovatieprijs ‘Technisch grensverleggend, duurzaam, milieuvriendelijk, maar ook praktisch bruikbaar’, dat waren de beoordelingscriteria van het Berblinger Flugwettbewerb 2011. De op innovatie gerichte wedstrijd telde 36 inzendingen – vliegtuigen, die allemaal iets bijzonders hadden. Tekst en Foto’s Frits Snijder Lange Antares 20E
Sunseeker II
Swift-light Electric
Gedeelde winnaars (voor de ontwerpers elk
Electric, een low budget zweefvliegtuig in
haar ingezetene Albrecht Berblinger, een
€ 45.000) werden de zweefvliegtuigen Lange
de ultra-light klasse met eveneens een
kleermaker die zichzelf vleugels aanmat
Antares 20E en Sunseeker II. De Antares is
elektrische hulpmotor. De wedstrijd werd
en daarmee een vliegpoging deed vanaf
een al in productie genomen zelfstarter met
gehouden tijdens de AERO Friedrichshafen,
een brug over de Donau. Dat gebeurde
de modernste elektromotor en batterijen aan
de grootste general aviation beurs in Europa,
in 1811, twee eeuwen geleden. Natuurlijk
boord. De Sunseeker is een experimenteel
van 13 tot en met 16 april. Als laatste en
plonsde Albrecht pardoes in het water,
toestel, dat met een door zonnecellen aan-
ultieme test moesten de vliegtuigen een
maar in de overlevering figureert hij nu als
gedreven elektromotor in staat is tot uit
retourvlucht Friedrichshafen – Ulm volbrengen.
held en vroeg luchtvaartpionier.
zonderlijke duurvluchten. De tweede prijs
Waarom naar Ulm? Omdat deze stad de
Kijk voor meer informatie op
(€ 10.000) ging naar de excentrieke Swift-light
wedstrijd organiseerde. Ze is vernoemd naar
www.berblinger.ulm.de
8
| Mei 2011
column nachtmerrie
O
fschoon ik slechts een zakelijke relatie met haar onder-
boys die in de luchtmacht een zo bevoorrechte positie bekleden.
houd begon zij ‘s ochtends vroeg op kantoor over haar
Met minder toestellen wordt die kans steeds kleiner. De kans dat
privéleven. Nooit eerder had iemand op de zaak haar
onze droom ooit uit zal komen lijkt te verdampen.
kunnen doorgronden. Privé was zij een gesloten boek voor iedereen. Bijna een ijskonijn met niet te evenaren charmante
De KLu gaat terug naar 69 F-16 vliegtuigen. Een respectabel aantal
eigenschappen en bindingsangst. Spontaan begon zij over haar
maar wel weinig als je de inzetbaarheid meerekent. De operationele
vreselijke nachtmerrie. De aarde werd belaagd door een vloot van
beschikbaarheid is even droevig als die van de Saab Safir op de
buitenaardse modelvliegtuigjes die het niet alleen op de KNVvL
Rijksluchtvaartschool in de zestiger jaren. Experts schatten de
hadden voorzien maar op de gehele kleine luchtvaart.
inzetbaarheid op 29 eenheden. Veertien in Amerika voor opleidingen, vier in Afghanistan, zes in Libië en drie voor de Quick reaction
Als expert op het gebied van dromen en de uitleg daarvan waar
force om de Russen tegen te houden. Van de twee overigen is er
het luchtvaartdromen betreft, kwam ik er na enig doorvragen
één in fraaie beschildering voor demonstraties niet geschikt voor
achter dat de landelijke pers hier debet aan moest zijn. Daags
operationele doelen. Resteert slechts één vliegtuig voor het bijhouden
tevoren was er in een berichtje in de krant een beschouwing
van de vliegvaardigheid voor vele vliegers.
gegeven over de zorgelijke teruggang van onze militaire luchtvloot in het algemeen en de F-16 vloot in het bijzonder. In het kader
In de afgelopen jaren zijn ruim 4500 burgerluchtvaartuigen uit
van de bezuinigingen werden niet alleen alle Cougars afgestoten
gerust met een transponder om onder andere het botsingsgevaar
maar vormde de zoveelste aderlating van de F-16 vloot van maar
met jachtvliegtuigen zoals F-16’s te verminderen. Daarnaast
liefst 18 toestellen het droeve nieuws. Hoewel ik erken dat er aan
maken ambtenaren zich nog steeds zorgen over het botsingsgevaar
bezuinigingen niet te ontkomen valt komt het mij voor dat hier
in de lucht met het voorbijgaan aan de falende KLu-verkeersleiding
mede rekening gehouden moet worden met de tere zieltjes van
apparatuur, en bereiden plannen voor om de sportluchtvaart het
onze vrouwelijk medemens. Mijn analyse was in dit geval dat de
vliegen nog verder te belemmeren door het vrije luchtruim nog
gemiddelde vrouw zich onveiliger gaat voelen indien ons wapen-
meer in te perken.
schild een ernstige aderlating ondergaat.
Mijn nachtmerrie is een investering door de sportluchtvaart van 14 miljoen met een jaarlast van twee ton voor slechts één F-16
Ook mannen hebben dromen. Het karakter van deze is van een
die half Nederland ter beschikking heeft.
geheel andere orde. Wij macho’s treuren eerder om het verlies aan mogelijkheden om op een dergelijk sophisticated platform het zwerk te doorklieven en deel uit te maken van de 90 bijzondere
Studenten gezocht! Met regelmaat heeft de KNVvL kleine werkzaamheden liggen op het administratieve vlak. Hiervoor zoeken we enthousiaste studenten die van aanpakken weten en nauwkeurig kunnen werken. De functie is op oproepbasis tegen een leuke studentenvergoeding. Woon je in de omgeving van Woerden (of vind je reizen met je ov geen probleem?) en zoek je extra bijverdiensten? Stuur dan voor meer informatie een e-mail naar Annemiek Claessens via office@knvvl.nl.
| Mei 2011
9
75 jaar Leidsche Luchtvaart Club
Kom naar de Dutch Nationals De Leidsche Luchtvaart Club (LLC) bestaat 75 jaar en is daarmee een van de oudste modelvliegclubs in Nederland. Reden voor een jubileumjaar met diverse evenementen, waaronder de Dutch Nationals: een unieke modelvliegsportwedstrijd van internationale schaal, mét een recordpoging! Tekst Paul Beks Foto’s Gerard Rutten
D
e LLC is opgericht op 12 mei 1936. In die tijd, zonder
de verschillende disciplines van de modelvliegsport. De Dutch
veel regels, vlogen de eerste leden van de club met
Nationals zijn gebaseerd op de ‘Nationals’ die ieder jaar in Groot-
eenvoudige zelfgemaakte zwevers in de duinen bij
Brittannië door de zusterorganisatie van de KNVvL, de BMFA,
Katwijk. Sinds de jaren na de Tweede Wereldoorlog is de LLC te
worden georganiseerd.
gast op (voormalig) Marine Vlieg Kamp Valkenburg, waar wordt gevlogen met zwevers, motormodellen en helikopters. Naast de
Schaal, Parachute, Electrozweef, Pylonrace
LLC is er nog een andere modelvliegclub (MVKV) actief op
en Zweef
Valkenburg en maken twee ‘grote’ zweefvliegclubs en een motor-
Jarenlang levert de LLC deelnemers aan NK wedstrijden in
zweefvliegclub gebruik van het veld.
diverse categorieën, maar vanwege het besloten karakter van de voormalige militaire basis Valkenburg was het lastig om als
Grootschalig
gastheer voor wedstrijden op te treden. In 2007 gebeurde dat
De LLC viert het jubileum met onder meer een tentoonstelling
voor het eerst met een F3C wedstrijd, in 2010 werd als voor
met indoorvliegshow in de 3 oktoberhal in Leiden op 22 mei
proefje op de Dutch N ationals een gecombineerde heli- en
en een reünie voor leden en oud-leden op 10 september.
schaalwedstrijd gehouden. Tijdens de wedstrijden die om 10.00
Maar het spectaculairste evenement vindt plaats op zondag
uur beginnen, zullen er vijf diverse modelvliegsporten aan
19 juni op Valkenburg. Dan zijn de Dutch Nationals: een groot-
bod komen: Schaal, Parachute, Electrozweef (F5B), Pylonrace
schalige, gecombineerde wedstrijd die een goed beeld geeft van
(Quickie 500 en E-Quickie) en Zweef (F3J).
10
| Mei 2011
Spectaculaire modelvliegsport op voormalig Marine Vlieg Kamp Valkenburg
Tijd voor een nieuw logboekje? Breng ook eens een bezoek aan onze online webwinkel Via http://www.knvvl.nl/webshop/ kunt u altijd veilig en snel online bestellen. Naast logboeken vindt u hier ook lesmateriaal, boeken waarin geschiedenis en luchtsporten centraal staan of bijvoorbeeld de Low Countries luchtvaartkaart. Meld u aan
De LLC nodigt graag alle luchtsporters van Nederland uit om bij de Dutch Nationals aanwezig te zijn. De toegang tot het evenement is uiteraard gratis. Ondanks dat Valkenburg geen militaire basis meer is, is er nog altijd bewaking aan de poort. Hierdoor is het noodzakelijk om u van tevoren aan te melden via een formulier op www.dutchnationals.nl of mail naar dutchnationals@gmail.com.
Recordpoging
Als klap op de vuurpijl zal tijdens de Dutch Nationals op 19 juni een recordpoging worden gedaan door Modelparachutespringers.
Wilt u op de hoogte blijven van het laatste KNVvL-nieuws? Onze nieuwsbrief verschijnt om de week op vrijdag.
Zij zullen, naast het vliegen van de wedstrijden, ook een poging
Meld u zich nu aan voor onze twee-
gaan doen om het huidige record van het grootste aantal gelijk
wekelijkse nieuwsbrief via www.knvvl.nl/
tijdige drops te verbreken.
actueel/aanmelden-nieuwsbrief
| Mei 2011
11
De luchtballon PH-AHE, ofwel de Abraham Hopman, rond 1938 met drie Fokker C10 verkenningsvliegtuigen.
Lichter dan lucht, los van de aarde De Nederlandse geschiedenis van luchtballonnen en luchtschepen Deze zomer verschijnt een nieuw boek over de Nederlandse luchtvaartgeschiedenis. ‘De zoveelste historische uitgave’, zult u denken. Maar auteur en ballonvaarder Han Nabben verzekert u, dat dit boek iets toevoegt aan de luchtvaartbibliotheek. Het is voornamelijk gericht op de Nederlandse geschiedenis van luchtballonnen en luchtschepen. Tekst en Foto’s Han Nabben
H
historie die nog niet eerder zo uitgebreid
Nieuwe inzichten
als het eerste Nederlandse luchtvaart-
en gedetailleerd werd opgetekend. Het
Deze fascinerende, maar tot nu toe vrijwel
slachtoffer? Was buitenplaats Concordia
boek richt zich in hoofdzaak op de periode
onontgonnen episode van de vroege
in Rotterdam daadwerkelijk de plek waar
voordat in 1909 het eerste gemotoriseerde
Nederlandse luchtvaarthistorie is vanaf
’s lands eerste luchtreiziger Abraham
vliegtuig in Nederland opsteeg. Op dat
het prille begin in 1783 gedetailleerd in
Hopman voor het eerst opsteeg met zijn
moment waren Nederlanders, met wisselend
woord en beeld vastgelegd. ‘Lichter dan
luchtballon? En klopt het wel dat in 1785
succes, al ruim een eeuw bezig om los te
lucht, los van de aarde’ bevat niet eerder
de boeren uit Zevenhuizen bij de eerste
komen van de grond met behulp van zoge-
gepubliceerde historische afbeeldingen
ballonlanding in Nederland gewapend
et boek ‘Lichter dan lucht, los van
naamde lichter-dan-lucht vaartuigen:
en overzichten en levert soms verrassende
de aarde’ beschrijft een episode
luchtballonnen en luchtschepen.
nieuwe inzichten op. Wordt vliegtuigpiloot Clement van Maasdijk terecht beschouwd
uit de vaderlandse luchtvaart
12
| Mei 2011
In 1911 steeg er voor het eerst een luchtschip op in Nederland: dit Duitse exemplaar van het type Parseval kwam los van de aarde bij draf- en renbaan Duindigt nabij Den Haag.
Het Nederlands Kampioenschap Schermvliegen Overland is in volle gang. Was er vorig jaar een recordaantal van veertig deelnemers, nu zijn er al ruim dertig deelnemers actief. De organisatie verwacht dan ook dat het deelnemersrecord dit jaar zeker gebroken wordt. Tekst Erik Louwes Foto Hijlko Soepboer
Meer deelnemers NK Schermvliegen
Marcel Bourgondien, Hijlko Soepboer en Jan Meerbeek zijn verantwoordelijk Reserveer nu
voor de drie jaar geleden op nieuwe leest geschoeide kampioenschappen.
‘Lichter dan lucht, los van de aarde’
“Het wordt een steeds groter succes,” vertelt Marcel enthousiast. “In het tweede
verschijnt in de zomer van 2011 bij
weekeinde van april zijn de eerste wedstrijdvluchten gemaakt en hebben zich
uitgeverij Koninklijke BDU. U kunt
al meer deelnemers aangemeld dan vorig jaar. We merken een steeds groter
nu alvast uw exemplaar reserveren.
enthousiasme om in Nederland overland te vliegen. Ook voor beginners is het
Luchtvaartbedrijven kunnen het
goed te doen om aan de voorronden deel te nemen. Het is spannend en je kunt
boek voorzien van een eigen omslag.
meten hoe ver je bent met het overlandvliegen in ons land.”
Kijk voor meer informatie over deze uitgave op www.ballonboek.nl.
Taken vliegen Het NK Schermvliegen Overland telt in het totaal 22 wedstrijddagen. Elke wedstrijd dag schrijft de organisatie een taak uit die vanaf alle liervelden in Nederland kan worden gevlogen. Deelnemers ‘loggen’ vier van hun beste vluchten om mee
met rieken en als een stel uitzinnige
te doen aan het kampioenschap. De zestien beste deelnemers worden uitgenodigd
‘Menschen Eeters’ de luchtballon aanvielen,
voor de finaleweekeinden van 18 en 19 juni en van 25 en 26 juni. Tijdens die vier
zoals de ‘s Gravenhaagsche Courant
dagen moeten twee taken worden uitgevoerd. Als dat in het eerste weekeinde al
indertijd suggereerde en tot op de dag van
kan worden uitgevoerd, blijft de finale daartoe beperkt.
vandaag in de geschiedenisboeken vermeld wordt? De antwoorden op deze en andere
Spectaculaire finale
vragen zijn te vinden in dit boek, dat voor
Marcel Bourgondien vertelt: “Vorig jaar was de finale heel spectaculair. Het was
de geïnteresseerde lezers tevens achter-
heel thermisch en er was weinig wind. Daardoor konden we een retourvlucht als
grondinformatie bevat over de hedendaagse
taak opgeven. We startten dicht bij Café ’t Proathuus in Vorden en konden op
praktijk van het ballonvaren.
het weiland voor het café landen. Dat was voor deelnemers en publiek heel erg aantrekkelijk. We hopen dit jaar op eenzelfde situatie.”
| Mei 2011
13
De deltavliegende Daltons Bob de Vries, Edwin van der Kraan, Eric van de Kroft en Wim de Gier zijn ‘De Daltons’. Enthousiaste parachutisten die samen vele sprongen hebben gemaakt. Het viertal ging afgelopen zomer de uitdaging aan in een andere discipline van de luchtsport. Zij gingen zeilvliegen in Frankrijk. Tekst en Foto’s Wim de Gier
“B
est apart voor een groep parachutisten,” vertelt Wim de
twee uur naar beneden. “Met een big smile en terecht; het record
Gier over zijn ervaringen. “We springen fanatiek, al bijna
heeft hij nu stevig in handen,” lacht Wim de Gier.
30 jaar, en hebben duizenden sprongen op onze naam
staan. Vijf jaar geleden vroeg Edwin of wij samen een cursus
Luchtstaren
deltavliegen wilden doen. Zo is het begonnen.” In 2006 deden
Parachutisten zijn wel lange dagen gewend vertelt Wim: “We zijn
De Daltons hun eerste loopoefeningen met een delta.
vaak van 9.00 uur tot 20.00 uur bezig met springen, vouwen,
Wim: “Als springers maken we graag tempo, dus we knalden al snel
debriefen et cetera. Toch was ik nooit zo kapot van een springdag
de heuvel af, van boven naar beneden. Natuurlijk wilden wij méér en
als van een deltavlucht van anderhalf uur.” De rust die bij delta-
zijn we daarna regelmatig de bergen in geweest voor hoogtevluchten.”
vliegen hoort is wel wennen voor de para’s. “Alles 1.000 keer doorspreken, overleggen en weer doorspreken voordat er besloten
Speerthermiek
wordt. Soms blijven er daardoor mooie vluchten liggen en ben je
De gezonde, positieve competitiedrang van De Daltons kwam
vooral aan het navel- c.q. luchtstaren. Toch ben ik lekker verslaafd
afgelopen zomer naar boven. Wim: “We vlogen op Col du Sapenay
geraakt aan deze mooie en geestelijk én lichamelijk vermoeiende
en met een vlucht van anderhalf uur had ik al snel het eerste
sport,” besluit Wim.
Daltonrecord in handen. De volgende dag was het weer ‘speerthermiek’. Na ruim anderhalf uur hield ik het voor gezien, maar
Kijk voor meer informatie over zeilvliegen in het
Bob bleef nog even hangen.” De laatste Dalton kwam pas na
buitenland op www.zeilvliegen.nl
14
| Mei 2011
agenda en verder Evenementen 2011
AirActive - luchtsportbeurs
Texel Airshow 2011
NK Zeilvliegen (berg)
Wanneer: 09-07-2011
Wanneer: 30-07-2011
Wanneer: 07-08-2011
NK Zeilvliegen (slepen)
Elsefly Fly-in
Nationaal Model
2e editie Höfteballooning
Wanneer: 02-06-2011
Wanneer: 14-07-2011
vliegkamp 2011
2011
6e WK Zweefvliegen
Elsefly Vliegshow
Wanneer: 06-08-2011
Wanneer: 19-08-2011
vrouwen
Wanneer: 16-07-2011
Mossel Fly-in Midden Zeeland
Wanneer: 15-06-2011
Wanneer: 06-08-2011
AirActive en Elsefly 2011 In 2008 organiseerden Luchtsportcentrum Overijssel en de Elshof feestvereniging voor het eerst een fly-in voor paramotors. Deze fly-in was een succes en groeide al snel uit tot een luchtsport fly-in waar alle recreatieve luchtsportdisciplines aan deelnemen. Dit jaar pakt Elsefly nog beter uit met de actiefste Luchtsportbeurs van nederland.
L
uchtsportcentrum Overijssel heeft de handen ineengeslagen met ballon vaartbedrijf ‘Met de Wind mee’ en
2011
samen breiden ze de evenementen rondom Elsefly uit. De organisatie gaat dit jaar van start met de zomerse luchtsportbeurs: AirActive. In de week voor de Elsefly, op zaterdag 9 en zondag 10 juli, vindt AirActive plaats op de Elshof in Overijssel. Een uitgelezen moment om andere vliegers te ontmoeten, nieuwe ideeën op te doen en op de hoogte te raken van de laatste ontwikkelingen in materiaal. Maar vooral ook de unieke mogelijkheid om materialen direct in de praktijk te testen op de nabij gelegen Elsefly Airport! KNVvL-leden hebben een streepje voor en mogen met € 1,00
ontbreken adembenemende aerobaticsacts
Niet alleen op de 16e is het luchtruim het
korting voor € 3,00 (incl. één consumptie
niet! Onder andere Dutch Thunder Yaks,
toneel van vliegspektakel en plezier. Ook
en parkeren) deze beurs bezoeken.
Pitts en Samson zullen dit onderdeel voor
op de andere dagen is er genoeg te zien.
hun rekening nemen.
Onder andere paramotors, zeilvliegers,
Aerobatics
Verder kun je genieten van de demonstraties
kleine vliegtuigjes en luchtballonnen
Elsefly bestaat naast de welbekende Fly-in
van diverse luchtsporten. Als je even genoeg
kiezen dan het luchtruim! Reserveer 9, 10
ook uit een spectaculaire luchtshow die op
hebt van het omhoog kijken, dan kun je
en 14-17 juli dus alvast in je agenda.
16 juli plaatsvindt. Op deze f amiliedag
langs het informatieplein lopen waar allerlei
zul je bijna ogen tekort komen. Formatie-
informatie te vinden is over luchtsporten
Kijk voor meer informatie op
vliegen met oude vliegtuigen en natuurlijk
en vliegen in het algemeen.
www.elsefly.nl en www.airactive.nl.
| Mei 2011
15
Win je KNVvL lidmaatschap
met de Air Sports Mail fotowedstrijd! Ben je trots op jouw luchtsport en wil je dat aan iedereen laten zien? Pak dan nu je camera en doe mee aan de Air Sports Mail fotowedstrijd. Niet alleen kun je jouw KNVvL lidmaatschap winnen, misschien komt jouw foto wel op de cover van Air Sports Mail editie 1 2012.
Je kunt meedoen in drie categorieën: -L uchtsport & Natuur in harmonie - Sportief & Spectaculair -M ooi Moment & Gevleugelde Generaties
Voorwaarden - De ingezonden foto’s zijn niet in drukwerk, online of op a ndere wijze gepubliceerd; - Van iedere foto is het onbewerkte bronbestand* b eschikbaar; - Door foto’s in te zenden geef je de KNVvL en Air Sports Mail de rechten om deze foto’s vrij van copyright te publiceren in Air Sports Mail, op www.knvvl.nl, in de nieuwsbrief en andere uitingen van de KNVvL; - De hoofdprijs is een KNVvL lidmaatschap, het betreft enkel de contributie aan de
Stuur per persoon maximaal vier foto’s in. Je kunt met meerdere foto’s in verschillende categorieën meedingen.
KNVvL, niet de contributie aan de afdeling; - KNVvL bestuurs- en personeelsleden en medewerkers van Air Sports Mail zijn uitgesloten van deelname.
De foto’s dienen wel voor 1 november 2011 per e-mail binnen te zijn bij de KNVvL. Stuur een e-mail naar communicatie@knvvl.nl en vermeld in het onderwerp van de e-mail de bestandsnaam van de foto, evenals je eigen naam. Verder willen we graag weten waar, wanneer, met welke camera en, indien van toepassing, met welke lens
* Toelichting: Bronbestand is het o riginele bestand uit de camera, dat liefst direct en anders achteraf beschikbaar moet zijn, als je bijv. een bewerkte of sterk gecomprimeerde foto instuurt.
Kijk voor meer informatie
de foto gemaakt is. Vergeet niet je naam, telefoonnummer,
en voorwaarden op
e-mailadres en postadres door te geven.
www.knvvl.nl/asm/fotowedstrijd