Tijdschrift van de Koninklijke Nederlandse Vereniging voor Luchtvaart
Jaargang 28 l December 2011
Verantwoord vliegen is een
tweede natuur
FIJNE FEESTDAGEN! Aerobatics: dressuur voor piloten l 15.000 leden Goud voor Chris Borra l Afscheid Frits Paymans Van de Topsportcoördinator l Freefly Eurorecord 2011 | December 2011
1
inhoud
Het laatste nieuws via
www.knvvl.nl
December 2011
3 Voorwoord Frits Brink, Voorzitter KNVvL 4 Natura 2000 ‘ Verantwoord vliegen is een tweede natuur’ 6 Aerobatics: dressuur voor piloten 7 Van de Topsportcoördinator 8 Wie wat bewaart… Minimoa PH-80 terug op Hilversum 9 Afscheid van KNVvL vice-voorzitter Frits Paymans 10 Luchtschepen in 1911 12 Goud voor Chris Borra 13 Freefly Eurorecord 2011 14 FAI in Maison du Sport International Alle KNVvL bladen online! Controleer uw gegevens op mijn.knvvl.nl KNVvL heeft 15.000 leden!
15 Agenda en verder Ballonnen vol personeel Jean-Marc Badan nieuwe secretaris-generaal FAI
Verschijnt 5x per jaar en is een uitgave van de Koninklijke Nederlandse Vereniging voor Luchtvaart (KNVvL). KvK 40409050 ‘s-Gravenhage. NE ISSM 0040/6023 Adres: KNVvL, Houttuinlaan 16A, 3447 GM Woerden, T: (0348) 437 060, F: (0348) 437 069, E: info@knvvl.nl Redactie en acquisitie: Marijke van Geem, Bart Pelt Aan dit nummer werkten mee: Tekst: Frits Brink, Marijke van Geem, Frouwke Kuijpers, Erik Louwes, Jasper van der Meer, Han Nabben, Corine Steenwijk Foto’s: Douwe de Boer, Leny de Bruin, Frits Krouwel, Maaike Kuijpers, Astrid van Lieshout, Ringo Massa, Han Nabben, Tom Naef, Vania da Rui, Frits Snijder, Will, Marysia Zolik, Andy van Ommeren, Thies Bruins, Boris Böing Cover: Ben Bläss Ontwerp en vormgeving: Verheul Communicatie, A lphen aan den Rijn. Druk en verzending: Okay Color Graphics, Alphen aan den Rijn. Kopij: aanleveren in Word (*.doc) als ‘platte tekst’ (= zonder enige opmaak). De redactie behoudt zich het recht voor ingezonden kopij te corrigeren, in te korten of niet te plaatsen. Geplaatste artikelen geven niet noodzakelijk de mening weer van redactie en uitgever (KNVvL), tenzij zij expliciet in functie zijn onderschreven. Anonieme bijdragen worden niet geplaatst, evenals bijdragen met lasterlijke uitlatingen jegens personen of instanties. Beeldmateriaal: van digitale foto’s het onbewerkte bronbestand uit de camera aanleveren. Bestandgrootte 1 MB, liefst groter, vanwege de voor druk vereiste resolutie (300 dpi). De redactie behoudt zich het recht voor ingezonden beeldmateriaal op kwaliteit te beoordelen, te selecteren of niet te plaatsen. Publicatierechten: tenzij de inzender anders aangeeft, gaan redactie en uitgever (KNVvL) er vanuit dat ingezonden tekst en beeldmateriaal vrij van rechten in ‘Air Sports Mail’ gepubliceerd kunnen worden en ook ter beschikking staan voor gehele of gedeeltelijke publicatie op officiële websites van de ‘KNVvL’. Voor het overige mag niets uit deze uitgave op enigerlei wijze worden gereproduceerd zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. ©All rights reserved. No part of this magazine may be reproduced in any form or by any means without prior permission from the publisher. Advertenties: tarieven voor zakelijke advertenties zijn opvraag baar op het redactieadres, zie boven, of via communicatie@knvvl.nl.
2
| December 2011
Afsluiting van een bijzondere periode Foto Frits Snijder
Een terugblik op het afgelopen jaar levert een mengeling van positieve en negatieve momenten op. Het zij zo; de gang van zaken op Terlet was er één in de categorie ‘eens maar nooit meer’. Deze toplocatie voor met name onze zweefvliegers was door onverantwoord financieel beheer van één der gebruikers in een problematische positie gebracht. De juridische afwikkeling was niet alleen kostbaar, maar zeker ook geen toonbeeld van de wijze waarop wij als leden van onze vereniging elkaars belangen proberen veilig te stellen. Op dit moment ziet het er naar uit dat de andere gebruikers van Terlet samen met de KNVvL het plan voor de toekomst van ons Nationaal Zweefvliegcentrum op een zeer constructieve manier ontwikkelen. Zodat wij dit paradepaardje van de Nederlandse sportvliegerij weer opnieuw de ‘place to be’ kunnen noemen! Met grote voldoening heb ik kunnen vaststellen dat het overleg General Aviation voortvarend van start is gegaan. Met name de samenwerking met AOPA werpt zijn vruchten af. Ook de samenwerking met de medewerkers op het ministerie beoordeel ik uiterst positief. De grote veranderingen op het departement vereisten het opbouwen van nieuwe relaties en ook de veranderde samenstelling van ons bestuur vroeg om koppelingen van mensen die elkaars verantwoordelijkheden moesten erkennen. Ik ben enthousiast als ik kijk naar de voortgang van soms moeilijke dossiers. Maar het mooiste is misschien wel erkenning van de beleidsambtenaren dat de beperkte aandacht die de Luchtvaartnota schonk aan de niet-commerciële luchtvaart, in verdere regelgeving bijzondere zorg verdient. Tijdens onze algemene ledenvergadering in oktober mocht ik aan Leon Gommans en aan Arno van der Holst belangrijke onderscheidingen uitreiken voor hun activiteiten ten dienste van de vereniging en de
luchtvaart in algemene zin. Twee mensen die hun deskundigheid hebben ingezet om anderen te kunnen laten genieten van al het moois dat de luchtvaart te bieden heeft. Ook hebben we tijdens deze bijeenkomst afscheid genomen van iemand die we rustig een fenomeen mogen noemen binnen onze organisatie: Frits Paymans. Een man die 12 jaar bestuursverantwoordelijkheid droeg en door zijn zeer deskundige inbreng veelal geroemd en soms gevreesd werd. Hij zal zeker worden gemist, ofschoon zijn toezegging beschikbaar te blijven voor informatie en ondersteuning vertrouwen geeft in een zorgvuldige overdracht van de portefeuilles aan de nieuwe bestuurders. Ik had op die bijeenkomst in oktober de eer om aan Frits Paymans de hoogste onderscheiding die de vereniging kent te verlenen, namelijk de medaille in goud. Ook Chris Borra kwam deze onderscheiding toe, als voorzitter van onze vereniging bracht hij de zo gewenste rust terug. Ook na zijn voorzitterschap heeft hij zich sterk gemaakt voor een governance binnen onze vereniging die een belangrijke organisatie als de onze voldoende gezag geeft. Al met al: een bijzondere periode is afgesloten; de toekomst biedt uitdagingen waar we klaar voor staan!
Frits Brink, Voorzitter KNVvL
| December 2011
3
Natura 2000
‘ Verantwoord vliegen is een tweede natuur’
Het onderwerp Natura 2000 is de laatste jaren veelbesproken. Ondernemers, boeren en recreanten zoeken de media op omdat zij het niet eens zijn met de gevolgen van Natura 2000 voor hun activiteiten. En veelal is de berichtgeving niet positief. Maar is dit feit of fictie? en wat betekent Natura 2000 voor de kleine luchtvaart? In dit artikel zetten wij voor u de feiten op een rij. Tekst Corine Steenwijk Foto’s Douwe de Boer, Andy van Ommeren, Thies Bruins, Boris Böing
N
ederland beschermt al meer dan
land voor zich. Dit heeft geleid tot Natura
of het verzakken van landbouwgrond en
honderd jaar natuurgebieden.
2000, het Europese netwerk van meer
schoon drinkwater. A fwisseling in planten
Dat gebeurt door particulieren,
dan 25.000 natuurgebieden, die samen
en dieren is dus nuttig én nodig. Ons land
door organisaties als Vereniging Natuur-
ongeveer 20% van het landoppervlak van
telt ruim 160 Natura 2000-gebieden.
monumenten, de provinciale landschap-
de EU beslaan.
Gezamenlijk hebben ze een oppervlak van meer dan 1 miljoen hectare. Ongeveer
pen of door de overheid zelf, bijvoorbeeld Staatsbosbeheer. De lidstaten van de
Biodiversiteit
Europese Unie (EU) hebben een aantal
Het doel van Natura 2000 is het keren
jaren geleden besloten om de natuur
van de achteruitgang van de biodiversiteit
Beheerplan
bescherming gezamenlijk aan te pakken.
(soortenrijkdom), onmisbaar voor het
Binnen een Natura 2000 gebied kan
Logisch, omdat planten en dieren, evenals
voortbestaan van onze samenleving.
spanning optreden tussen economie en
luchtvaartuigen, zich nu eenmaal niet
Niet alleen voor voedsel en medicijnen en
ecologie. In een zogenaamd beheerplan
aan landsgrenzen houden. Gezamenlijk
voor bestuiving van gewassen, maar ook
leggen Rijk en provincies vast welke
beschermen is veel effectiever dan ieder
voor het voorkomen van overstromingen
maatregelen er genomen moeten worden
4
| December 2011
69% is water, de rest (31%) is land.
Douwe de Boer: “Luchtvaart en natuur gaan heel goed samen” om de achteruitgang van de natuur te stoppen en welke ontwikkelingen op welke wijze mogelijk zijn. Uitgangspunt is steeds het realiseren van ecologische doelen met respect voor en in een zorgvuldige balans met wat particulieren en ondernemers willen. Het opstellen van de beheerplannen gebeurt daarom in overleg met alle direct betrokkenen, zoals beheerders, gebruikers,
immers op de grond of op het water plaats,
en Lage Land Texel, Duinen Ameland,
omwonenden, gemeenten, natuurorgani-
niet in de lucht. Om meer duidelijkheid
Noordzeekustzone, Engbertsdijksvenen,
saties en waterschappen.
te krijgen over de vraag ‘hoe verhoudt
Veluwe, Duinen Den Helder en Callants-
bestaand gebruik door klein vliegverkeer zich
oog en de Oostelijke Vechtplassen.
Bestaande activiteiten
tot de binnen Natura 2000 geformuleerde
Voor de overige gebieden levert de kleine
Het streven is om bestaande activiteiten
natuurdoelen?’, heeft Bureau Waardenburg
luchtvaart geen knelpunten op.
in een gebied zoveel mogelijk te blijven
eind 2010 onderzoek gedaan. De resultaten
voortzetten. Tijdens het opstellen van de
van dit onderzoek zijn opgenomen in het
Verantwoord Vliegen
beheerplannen wordt daarom gekeken
rapport ‘Bestaand gebruik kleine luchtvaart
Bij het opstellen van de beheerplannen
naar de activiteiten in een gebied en de
en beheerplannen Natura 2000’.
wordt, samen met de kleine luchtvaart-
gevolgen die deze activiteiten hebben voor
partners, gekeken naar mogelijke oplossingen
het behalen van de Europese natuur
Resultaten
voor de verstoringen in de genoemde
doelen. Als een bepaalde activiteit geen
Uit dit onderzoek kwam naar voren dat er
gebieden. Positief hierbij is dat de kleine
significante gevolgen heeft, kan deze
slechts bij acht van de ruim 160 Natura
luchtvaart zelf al een gedragscode
gewoon doorgaan. Maar als de activiteit
2000 gebieden in Nederland noemens-
‘Verantwoord Vliegen’ kent, die in 2007
echter wel gevolgen heeft voor de natuur,
waardige verstorende invloeden van klein
tot stand is gekomen uit een samen
bijvoorbeeld door verstoring of de uitstoot
vliegverkeer zijn te verwachten, waarbij
werking tussen de KNVvL en AOPA.
van stikstof, dan worden er maatregelen
de grootste verstoring uiteraard aan
De gedragscode schrijft onder meer voor
getroffen. Deze maatregelen zijn te vinden
gemotoriseerd vliegverkeer valt toe te
dat natuurbeschermingsgebieden zoveel
in het beheerplan.
rekenen. Deze acht gebieden liggen in de
als mogelijk worden vermeden en wanneer
nabijheid van een vliegveld, waardoor bij
dit niet mogelijk is een minimumhoogte
Onderzoek
start en landing verstoring optreedt en
van 1000 ft AGL wordt aangehouden
In zekere zin is de kleine luchtvaart bij
negatieve effecten voor het behalen van
(noodsituaties uitgezonderd). Vliegers die
Natura 2000 een vreemde eend in de bijt.
de natuurdoelen niet zijn uitgesloten.
zich niet aan deze gedragscode houden,
De meeste vormen van gebruik vinden
Het gaat hier om de Waddenzee, Duinen
mogen hierop worden aangesproken.
| December 2011
5
>
Aerobatics:
dressuur voor piloten Tekst Marijke van Geem Foto’s Ringo Massa
Begin september van dit jaar heeft de KNVvL een nieuwe afdeling mogen verwelkomen in haar gelederen: Aerobatics. Om gelijk maar even een misverstand uit de wereld te helpen: Aerobatics is geen stuntvliegen maar kunstvliegen. Het doel is om zo nauw keurig mogelijk series van figuren te vliegen en onder alle omstandigheden volledige beheersing van het vliegtuig te hebben.
> Plezier Dat het naleven van de gedragscode voor vliegers een tweede natuur is, blijkt uit een interview met Douwe de Boer, piloot en eigenaar van een Lancair 360. Douwe vertelt: “In de vliegwereld wordt wel eens gezegd dat vliegtuiglawaai niet met de oren, maar tussen de oren wordt waargenomen. Als hobbyvlieger ben ik mij dan ook voortdurend bewust van de mogelijke overlast die ik kan veroorzaken, voor mens én dier. Het laatste wat je als vlieger natuurlijk wilt, is dat je eigen vliegplezier het plezier en de rust van anderen bederft.”
De piloten in deze discipline zijn absoluut geen waaghalzen en hebben evenmin een doodswens. Natuurlijk geeft het beoefenen van deze luchtsport een enorme
Veiligheid
adrenalinekick! Maar de uitdaging ligt in het zo secuur mogelijk vliegend tot de
Veiligheid is een tweede aspect dat voor
grens te kunnen gaan. De oorsprong van het kunstvliegen gaat terug naar de
alle vliegers echt cruciaal is. Douwe
pionierstijden. Hier leerden piloten de limieten van hun kist kennen door extreme
vertelt: “In de kleine luchtvaart, en zeker
manoeuvres te testen en te oefenen. In oorlogstijden waren deze technieken van
bij eenmotorige luchtvaartuigen, staat
grote waarde als het aankwam op overleven.
hoogte synoniem voor veiligheid; bij een motorstoring willen we graag nog de
Demonstraties
mogelijkheid hebben veilig te landen.
In vredestijd werden de vaardigheden van de vliegers op peil gehouden door het
De kleine luchtvaart heeft er dus alle
geven van demonstraties en zo ontwikkelde het kunstvliegen zich tot een sport.
belang bij op voldoende hoogte te vliegen
Aerobatics kreeg in Nederland pas in de jaren 70 echt voet aan de grond en in
en zeker boven natuurgebieden, omdat we
1981 werd de vereniging VINK (Vliegen is ‘n Kunst) opgericht. De meeste leden
daar vaak het luchtruim moeten delen
van de nieuwe afdeling Aerobatics zijn leden van VINK, maar natuurlijk staat de
met vogels. Overigens gaan luchtvaart en
afdeling open voor alle kunstvliegers. We hopen dat ook deze vliegers het komende
natuur heel goed samen. Ga maar eens
jaar zich bij ons aan zullen sluiten.
kijken op een vliegveld en je zult zien
Kijk voor meer informatie op www.vliegeniseenkunst.nl
dat de wild- en vogelstand er welig tiert! En wat te denken van ’s werelds grootste ruimtevaartbasis Cape Canaveral in Florida,
De KNVvL verzorgt de uitgifte van de Display Authorisation, kortweg DA
gelegen te midden van een gigantisch en
genoemd. Dit is een bewijs waarmee aerobatics piloten aantonen kundig
prachtig natuurgebied! Wild en vogels
te zijn in specifieke takken van het kunstvliegen en de veiligheidseisen
vinden hier alle rust, omdat hun grootste
die daarmee gemoeid zijn. Elk jaar moeten piloten voorvliegen bij een
vijand - de mens - er niet mag komen.
examinator om het DA te bemachtigen. Dit bewijs is onder andere nodig
Dat beetje motorgeronk nemen ze dan
voor piloten die aan luchtshows deelnemen.
graag op de koop toe.”
6
| December 2011
Van de Topsportcoördinator Voor Topsportcoördinator Frouwke Kuijpers zit het tweede jaar bij de KNVvL er bijna op. Stond haar eerste jaar nog in het teken van kennismaking met de verschillende afdelingen, in het afgelopen jaar heeft ze hard aan de inhoud van KNVvL Topsport getrokken. Met als sportief hoogtepunt de wereldtitel voor junior Tim Kuijpers bij het Zweefvliegen in de clubklasse.
Tekst Frouwke Kuijpers Foto’s Leny de Bruin, Maaike Kuijpers
Opleidingsplannen
Op 10 december is de eerste trainingsdag
“In samenwerking met het NLR (Nationaal
waarbij kennisoverdracht en het functio-
Lucht- en Ruimtevaartlaboratorium) heeft
neren in teamverband centrale thema’s
egin 2011 heeft de KNVvL een
de KNVvL gewerkt aan een competentie-
zijn. “Volgend jaar zal ik zeker nog eens
Topsport Programma Assessement
profiel van een topwedstrijdvlieger,” vertelt
langs gaan tijdens EK’s en WK’s om de
van het NOC*NSF uitgevoerd,
Frouwke. “Met deze gegevens zijn we nu
nodige inspiratie op te doen.”
waarbij de organisatiestructuur van de
bezig om de verschillende competenties te
Voor de topsporters liggen er interessante
verschillende afdelingen doorgelicht werd
beschrijven en nog belangrijker: wat moeten
bijeenkomsten in het verschiet.
op (top)sportniveau. Frouwke vertelt:
we ervoor doen om deze onder de knie te
Op 17 december zal onder andere
“De top drie aandachtspunten die hier
krijgen! Samen met NOC*NSF, die onder-
‘Presteren onder extreme omstandigheden’
uitrolden waren ‘Leiderschap en sturing’,
steuning biedt bij het maken van meerjaren
op de agenda staan en op 11 februari is er
‘Talentontwikkeling’ en ‘Coaching’.
opleidingsplannen, moet hier op termijn
een interactieve sessie met Rico Schuijers
In het jaarplan voor 2012 zijn hiervoor
een compleet opleidingsprogramma uitrollen
en Francesco Wessel die ons alles vertellen
verschillende actiepunten opgenomen.”
voor de toppiloten van de KNVvL.” Het is
over ‘Stress en ontspanning’. Naast
B
leuk om te vermelden dat ongeveer 75%
deze twee dagen zullen er ook avonden
Doping
van de nationale selecties nu de KNVvL
georganiseerd worden waarbij wat meer
Het afgelopen jaar was er vanuit de FAI
teamkleding draagt. “We streven ernaar
maatwerk geleverd zal worden; te denken
ook veel aandacht voor doping. Frouwke:
om dit volgend jaar 100% te laten zijn.”
aan bijvoorbeeld voeding en mentale vaardigheden. Frouwke sluit af:
“Hoewel dit eigenlijk geen issue lijkt in de luchtsporten gebeurt het vaak dat sporters
Inspiratie
“2012 wordt een nieuw jaar met nieuwe
door onwetendheid de fout ingaan, met
Naast de verschillende NK’s heeft Frouwke
uitdagingen om KNVvL Topsport wederom
name bij medicijngebruik. De FAI heeft
als topsportcoördinator ook internationale
naar een hoger niveau te tillen!”
dertien wereldkampioenen van vorig jaar
wedstrijden bezocht. Ze vertelt: “Ik was
gevraagd hun zogenaamde ‘whereabouts’
aanwezig bij het EK Ballonvaren in het
Volg KNVvL Topsport op Facebook en
in te leveren. Zaak dus om ook in
Spaanse Lleida. Een bijzonder waardevolle
blijf op de hoogte van de prestaties van
Nederland alert te zijn op onbewust en
trip: een kijkje in de keuken van de
de luchtsporters van Nederland! Ga naar
onbedoeld dopinggebruik.”
topteams heeft veel inspiratie opgeleverd!”
www.facebook.com/KNVvL-Topsport
| December 2011
7
De Replica Gö-3 Minimoa PH-80 met projectleider Bob Persijn.
De KNVvL heeft sinds 1907 een rijke geschiedenis opgebouwd. Een deel hiervan ligt bij de organisatie, maar een ander - zeker niet onbelangrijk - deel ligt bij onze trouwe leden. In Airsportsmail proberen we in elke editie aandacht te besteden aan gebeurtenis uit de geschiedenis van onze vereniging. Hetzij via de stukjes van Harm J. Hazewinkel, hetzij via ons eigen archief.
Wie wat bewaart… Tekst Marijke van Geem Foto Frits Krouwel
Begin september dit jaar werden wij gebeld door de heer Frits Krouwel uit Hengelo. Naar aanleiding van een artikel in Airsportsmail van juli 2011 kwamen herinneringen bovendrijven. Het artikel ‘1945 De KNVvL herrezen’ was voor hem reden om eens in het verleden te zoeken en hierbij kwam hij onder andere twee briefkaarten uit 1942 van de NVvL tegen. In deze tijd stond de (K)NVvL onder toezicht van de Duitsers en dat druiste dusdanig tegen alle principes van dhr. Krouwel in dat hij
Minimoa PH-80
terug op Hilversum
besloot zijn contributie niet
Eind oktober arriveerde een Göppingen
te betalen. Hierop volgde
Gö-3 Minimoa op vliegveld Hilversum.
een vriendelijk verzoek tot
Dit historische zweefvliegtuig is door
storting van het bedrag:
een aantal leden van de Gooise Zweef vliegclub nieuw nagebouwd. Een project dat Bob Persijn in 1988 startte en waar PZL in Polen tenslotte de laatste hand aan heeft gelegd.
Veel KNVvL-leden b esloten in die tijd niet onder het gezag van NSB’ers
Tekst Frits Snijder Foto Astrid van Lieshout
te willen staan en bleven los van de NVvL in clubverband vliegen. Na wederom weigering kwam een tweede bericht.
De Minimoa is het eerste prestatievliegtuig dat in serie werd gebouwd. Schempp-Hirth bouwde er tot 1939 honderd stuks van. Het vloog in 1935 voor het eerst en er zijn nu nog maar vijf luchtwaardige exemplaren van over in de hele
Met de royering is het
wereld. Twee in Duitsland, één in Japan en één
na de oorlog weer goed
in Engeland. En nu dus wederom eentje in
gekomen want meneer
Nederland. Want in 1956 vloog er tijdelijk een
Krouwel is al 70 jaar lid
Minimoa met de registratie PH-80 op vliegveld
van de KNVvL. Iets waar
Hilversum. En laat het nieuwe exemplaar nu
wij als KNVvL trots op zijn!
precies hetzelfde registratienummer voeren.
Van oudsher is hij modelvlieger, maar één met de fascinatie om zelf ook thermiek te ervaren. En zo kwam het dat hij vanaf zijn zeventigste
Hoogvlieger
nog tien jaar lang ook het schermvliegen (parapenten) heeft beoefend!
In 1938 vloog de Minimoa een wereldhoogte
Momenteel is meneer Krouwel nog steeds modelvlieger en is hij bezig
record door in een onweerswolk naar 6.687 m.
met de overstap van vrije vlucht naar radiobesturing.
te stijgen. Een bizarre g ebeurtenis, niet zonder gevaar uiteraard. In 1937 en in 1938 won dit type zweefvliegtuig de US open kampioenschappen,
Deel uw verhaal
dus waren de prestaties voor die tijd best wel
Heeft u een bijzonder KNVvL moment ervaren of een anekdote
goed. Door zijn apart vleugelvorm met een knik,
ie u graag met ons wilt delen? Neem dan contact op met de
afgekeken van de meeuw, is het een bijzondere
redactie van Airsportsmail, bel 0348-437066. Misschien heeft u in
verschijning. Maar daardoor zal het ook geen
verborgen paperassen wel een juweeltje liggen die het verdient in
gemakkelijke constructie zijn geweest.
de schijnwerpers te staan!
Hulde voor de bouwers die hier honderden uren in gestoken hebben, met dit fraaie resultaat!
8
| December 2011
Afscheid van KNVvL vice-voorzitter
Frits Paymans Op 11 oktober nam de KNVvL met een drukbezochte receptie afscheid van vertrekkend vice-voorzitter en hoofdbestuurslid Operations Frits Paymans. De afgelopen twaalf jaar zette Frits zich met grote kennis van zaken in voor de belangen van de luchtsporters en recreanten. Tekst en foto Frits Snijder
T
ransponderverplichting, aanpassing van de verenigingsstatuten, instelling van TMZ’s, omzetting van RPL(G) naar GPL, Europese en internationale regelgeving, vliegverbod
vanwege een IJslandse vulkaan, oprichting van het KEI, Natura 2000, deregulering van luchthavens in de provincie, uitgifte kwaliteitshandboeken, zomaar een dwarsdoorsnede van wat er aan dossiers bij hem op de plank stond. “Het leek wel werk”, aldus Frits zelf, “maar ik deed het met plezier.” Zijn eigen gang
KNVvL-leden konden zijn opinie lezen in de met het pseudoniem ‘Stirf’ ondertekende columns, die de afgelopen paar jaar op deze pagina 9 van Airsportsmail verschenen. Daarin getuigde hij altijd
Frits Paymans ontving op de afscheidsreceptie de hoogste KNVvL onderscheiding: de medaille in goud.
van een mild sarcasme jegens partijen aan tafel die het luchtruim liefst exclusief voor zich zelf behielden, degenen die milieu- en
van de onderhandelingstafel laten wegjagen, maar juist gestaag
geluidshinder bij voorbaat al bewezen achten en bovenal natuurlijk,
doorduwen tot er een zinnig resultaat uitkwam. In barre tijden heb je
de bedilzuchtige overheid. Verschillende sprekers memoreerden
zo iemand hard nodig. Als blijk van waardering kreeg Frits de KNVvL
dat Frits, hoewel buitengewoon aimabel in de omgang, altijd
medaille in goud opgespeld. Vervelen zal Frits zich niet, hij is tegen
doodgemoedereerd zijn eigen gang ging. Dat botste wel eens,
woordig namens de VVD Statenlid in Zuid-Holland. Daar zijn ze
zeker met de Afdeling Zweefvliegen. Maar aan de andere kant
gewaarschuwd! Veva Ekkelenkamp, die drie jaar Frits secondeerde
was dat juist ook zijn kracht, stelde algemeen voorzitter Frits Brink
als medewerkster Operations op het KNVvL Bondsbureau in
in zijn afscheidstoespraak.
Woerden, vertrok in augustus al naar de Nederlandse Volleybal Bond, waar ze nu coördinator topsport is. In Woerden is Maya de
Medaille in goud
Best inmiddels coördinator Operations. De hoofdbestuursleden
Als oud ‘vakbondsman’ van de Vereniging van Nederlandse
Chiel Wijnheijmer (luchtruim) en Ronald Schnitker (juridische
Verkeersvliegers wist Frits hoe je binnen moest geraken, je niet
en overige zaken), behartigen Operations in ‘deeltaak’.
| December 2011
9
Luchtschepen in 1911 Tekst en foto’s Han Nabben
Parseval V was het eerste luchtschip dat o psteeg in Nederland, hier boven Amsterdam
Exact 100 jaar geleden stond de luchtscheepvaart in Nederland als nooit tevoren in de belangstelling. In 1911 kwam er voor het eerst een luchtschip in Nederlandse handen en bovendien verzorgde dat jaar op uitnodiging van de (K)NVvL een Duits luchtschip een promotietour boven Nederland. Dit luchtschip was het eerste luchtschip ooit dat in Nederland opsteeg.
N
VvL-lid Walter Jochems, eigenaar van draf- en renbaan
Utrecht. In juni keerde Walaardt Sacré terug naar Frankrijk
Duindigt in Wassenaar, schonk in 1911 een driepersoons
om daar aan boord van het nieuwe Zodiac-luchtschip
910 m3 luchtscheepje met de naam Duindigt (Zodiac VI)
wLe Temps opgeleid te worden tot de luchtschipcommandant.
aan de Nederlandse regering. Met zijn gift wilde Jochems de vaderlandse luchtvaartactiviteiten een impuls geven.
Ongebruikt
De opleiding van Walaardt Sacré tot ’s lands eerste luchtschipper Duindigt of Zodiac VI
zou echter tevergeefs blijken. Toenmalig Minister van Oorlog Co-
Om de Duindigt in de vaart te kunnen nemen reisde NVvL-
lijn wist niet de benodigde gelden vrij te krijgen voor de bouw van
bestuurslid Walaardt Sacré samen met werktuigkundige Bonke
een hangar en het aanleggen van een gasvoorziening; het parle-
in mei 1911 af naar Saint Cyr bij Parijs. Daar werden onder
ment zag meer in de toekomstige inzet van vliegtuigen voor mili-
leiding van Zodiac-directeur De la Vaulx de eerste proefvaarten
taire luchtvaartdoeleinden. Het operationeel houden van het
met het nieuwe luchtschip gemaakt. De Zodiac VI werd na
luchtschip werd daarmee onmogelijk en verder dan de proef-
de testvaarten gedemonteerd en per trein naar Nederland
vluchten in Frankrijk zou het uiteindelijk niet meer komen: de
verscheept, waar het werd opgeslagen in Fort Vossegat in
ongebruikte Duindigt zou Fort Vossegat niet meer verlaten en
10
| December 2011
In Den Haag kwam zelfs de koninginmoeder het luchtschip bewonderen
Luchtschip de Duindigt bleef uiteindelijk ongebruikt
Hendrik Walaardt Sacré zou ’s lands eerste luchtschipper worden
uiteindelijk onbruikbaar raken. Schenker Jochems ontving
Hij raakte bij de manoeuvre lichtgewond en de overige passagiers
als dank voor zijn gift, en wellicht als pleister op de wonde, het
kwamen met de schrik vrij.
Ridderkruis in de Orde van Oranje Nassau. Eerste in Nederland Parseval promotour
Na de mislukte tocht werd er een kleiner luchtschip per trein
Op 22 april 1911 steeg ’s ochtends vroeg om 04:30 uur op Flug-
naar Nederland gezonden. Deze 39 meter lange Parseval V had
platz Johannisthal een Parseval-luchtschip op van het Luftverkehrs
een inhoud van 1600 m3 en werd op buitenplaats Oud-Roosenburgh
Gesellschaft in Charlottenburg, voor een vaart richting Nederland.
in Watergraafsmeer gemonteerd en gevuld. Op 4 mei 1911 rond
De Parseval VI was door de NVvL uitgenodigd ter promotie van
10:45 uur steeg de Parseval onder commando van de Duitse
de luchtscheepvaart in Nederland en dagblad De Echo zorgde
commandant Dillinger op. De eerste luchtschip-opstijging in
voor de financiering. Om te voorkomen dat de Duitsers lucht
Nederland was een feit.
foto’s van Nederlandse verdedigingswerken zouden maken was met het Luftverkehrs Gesellschaft afgesproken dat er enkele
Retour
Nederlandse militairen, waaronder de eerdergenoemde Hendrik
Op 4 en 5 mei maakte het luchtschip meerdere vaarten in de
Walaardt Sacré, zouden meevaren.
omgeving van Amsterdam. Om ook de Nederlandse regering te enthousiasmeren voor de luchtscheepvaart vertrok het luchtschip
Noodlanding
daarna richting Den Haag, met als bestemming draf- en renbaan
Boven de Lüneburger heide bij Isenbüttel schoot even voor
Duindigt van de eerdergenoemde Walter Jochems. Daar kwamen
12 uur ’s middags tot grote schrik van de passagiers één van de
koningin-moeder Emma, minister van justitie Regout en minister
kabels los waarmee de gondel aan het luchtschip gemonteerd
van oorlog Colijn op bezoek om het luchtschip te bezichtigen. Na
was. Terwijl ook een tweede kabel het begaf besloot Oberleutnant
enkele vaarten in de omgeving van Den Haag werd het luchtschip
Stelling wijselijk om het luchtschip snel aan de grond te zetten.
weer gedemonteerd en per trein retour Duitsland gezonden.
| December 2011
11
>
Goud
>
voor Chris Borra Tekst Erik Louwes Foto’s Marysia Zolik
“ Maandag heb ik afgesproken met het hoogheemraadschap Rijnland om te kijken bij de soarplek Langevelder Slag.
nu te bestellen via www.ballonboek.nl of www.bduboeken.nl voor slecht € 49,95
De natuur heeft daar vernielingen aangericht. We moeten kijken hoe we de situatie verbeteren.” Chris Borra heeft net het Hoofd bestuur bedankt voor de onder
Lichter dan lucht,
scheiding met de gouden medaille
los van de aarde
van de KNVvL om bijna in één adem
‘Lichter dan lucht, los van de aarde’
te vertellen dat hij de volgende
geschreven door Han Nabben is een
afspraak alweer heeft staan. Het
naslagwerk van de geschiedenis van
siert Chris, die vrijdag 5 november
de ballon- en luchtschaapvaart in
de hoogste onderscheiding ontving
Nederland. Eerder dit jaar lieten we
die de KNVvL uitreikt. Frits Paymans,
al weten dat dit boek in aantocht
die onlangs dezelfde erkenning kreeg
was en u kunt het nu voor € 49,95
en hoofdbestuurslid Bert Wijnands
bestellen via www.ballonboek.nl en
waren getuige. Chris Borra ontving
www.bduboeken.nl of vraag ernaar
de onderscheiding naar aanleiding
bij uw boekhandel.
van zijn vertrek als voorzitter van het Hoofdbestuur, ongeveer twee
“Dit toegankelijk geschreven full
jaar geleden. Hij werd opgevolgd
colour naslagwerk gaat over dromende
door Frits Brink, die hem deze
romantici die gelokt werden door blauwe
vrijdagavond tijdens de leden
luchten en het verlangen de aarde
vergadering van de Afdeling
vanuit de hemel te aanschouwen.
Schermvliegen de onderscheiding
Over het doorzettingsvermogen en de
opspelde. Chris was eerder
vastberadenheid van N ederlandse
behalve bestuurslid ook voorzitter
uitvinders en avonturiers die gepokt en
van deze afdeling.
gemazeld door tegenslagen de zwaartekracht uiteindelijk overwonnen.
De kar trekken
En over gedreven volhouders die de
Frits Brink roemde Chris omdat hij de kar trok toen de KNVvL in problemen verkeerde.
ballonvaart in Nederland uiteindelijk
“Chris gaf aan tijdelijk voorzitter te zijn om alles weer op de rails te krijgen. Toen dat
introduceerden, organiseerden en
grotendeels was gelukt, vertrok hij weer en kon ik hem met een gerust hart opvolgen.
populariseerden.” – BDU Uitgevers
Daarna heeft hij zich nog tomeloos ingezet voor de bescherming van de luchtsport in Nederland, samen met Frits Paymans. We zijn hen daar zeer erkentelijk voor,”
“Met het boek ‘Lichter dan lucht, los
memoreerde Brink de spannende tijd van twee jaar geleden. Nu is Chris nog betrokken
van de Aarde’ heeft H an Nabben een
bij het professioneler worden van het bestuur en het bondsbureau door het traject
prestatie van formaat geleverd. Een zeer
governance. Wie heeft welke taken binnen de vereniging en hoe kunnen die beter
goed leesbaar boek, een naslagwerk en
worden ingevuld, zijn de twee centrale vragen. Tijdens de ledenvergadering toonde
een uitermate mooie bundeling van
Chris zich vooral trots, zeker omdat hem de medaille in goud werd toegekend. “Ik vind
historische documenten en beeldmateriaal
het leuk om resultaat te boeken. Natuurlijk kom ik ook ergernis tegen. Maar samen
van de “lichter dan lucht” luchtvaart.
successen boeken, dat is mijn drijfveer. Ja, daar heb ik wel lol in. Ik doe het met plezier.”
Een boek dat in de boekenkast niet mag ontbreken.” – Joop de Wilde, Ballonstof
12
| December 2011
‘Leuk als je resultaat boekt’
Freefly Eurorecord 2011 Tekst Jasper van der Meer Foto’s Vania da Rui, Tom Naef, Will
Freefly?
Freefly is de discipline binnen het parachutespringen waarbij in vrije val alles mag, dus letterlijk vrij vliegen. Één van de moeilijkste posities daarbij
Één keer in de twee jaar organiseert de Babylon freefly school
is head down, ondersteboven met het
in Spanje het Eurorecord in Empuria Brava, aan de Spaanse kust.
hoofd naar beneden. Hierbij worden
Het doel: de grootste head down formatie van Europa. In september
door het kleine lichaamsoppervlak
kwamen daarvoor maar liefst 110 freeflyers vanuit heel Europa
snelheden gehaald van boven de
naar de Spaanse costa, met ook één Nederlandse deelnemer.
300 km per uur, veel hoger dan bij de klassieke vrije val positie op de buik
H
(200 km/u). Door die hoge snelheid
et record van twee jaar geleden
Zij selecteerden de skydivers waarvan ze
heeft iedere input de je geeft veel
stond op 51 en moest dit jaar met
(denken te) weten dat ze de skills in huis
meer effect op de positie en beweging
gemak verbeterd worden. Er waren
hebben. Als de poging niet lukt en ze met
van het lichaam. Je moet dus erg
het afgelopen jaar namelijk al flinke for-
behulp van videobeelden iemand daarvan
nauwkeurig kunnen vliegen om
maties gevlogen op verschillende plekken
de schuld kunnen geven, vervangen ze die
netjes en veilig bij anderen in de buurt
in Europa. Zo hadden de Fransen eerder
persoon door iemand van de reservebank.
te kunnen komen.
dit jaar al een ‘French-only’ record neer gezet van 42! Ook de Engelsen (28) en de
Formatie
Scandinaviërs (39) hadden al flink geoefend.
De 80 parachutespringers sprongen uit vijf
van binnen uit en aan de basis worden
De ambitie voor het Eurorecord 2011: een
verschillende vliegtuigen die in formatie
steeds nieuwe halve cirkels gevormd totdat
‘80 way’. Om aan te geven hoe jong deze
naar 19.000 ft klommen. Het voorste
de figuur compleet is. Daarna is er nog
discipline is en hoe snel die zich ontwik-
vliegtuig was een Twin Otter en met daarin
7000 ft over om te separeren zodat ieder-
kelt: in 2005 bestond het Eurorecord nog
de 8-mans basis van de formatie. Daarachter
een veilig zijn parachute kan openen.
maar uit 28 freeflyers.
vlogen een tweede Twin, een Dornier, een Pilatus Porter en Beechcraft 99. Een fractie
Nieuw record
Reservebank
voordat de basis uit het voorste vliegtuig
Bij de laatste poging van het event - vanwege
Voor de recordpoging waren er 110 freeflyers
komt, springt de cameraman uit datzelfde
slecht weer dat in aankomst was - ging alles
naar Spanje gekomen. Voor 30 skydivers
vliegtuig als teken voor de andere springers.
zoals gepland. Euforie alom en 80 blije
betekende dit dat ze vanaf de grond moesten
Die duiken allemaal los van elkaar uit de
parachutespringers die zich trots de nieuwe
toekijken hoe 80 anderen het record
vliegtuigen en iedereen vliegt in head
recordhouders mogen noemen van Europa.
proberen te vestigen. De formatie werd
down positie naar zijn of haar specifieke
Net zoals de enige Nederlander: mederecord
samengesteld door de organisatoren.
plek in de formatie. De opbouw ontstaat
houder Jasper van der Meer.
| December 2011
13
FAI in Maison du Sport International Nog een verandering, die al in mei van dit jaar plaatsvond: de FAI kreeg een nieuw onderkomen voor haar werkorganisatie in het ‘Maison du Sport International’ in de ‘Olympische hoofdstad’ Lausanne. Het Maison du
Alle KNVvL bladen online! De uitgaven van de KNVvL
Sport International maakt deel uit van een initiatief om zoveel mogelijk
en haar afdelingen zijn
internationale sportfederaties samen te brengen in de stad waar ook het
nu ook digitaal online
Internationale Olympische Comité (IOC) is gevestigd.
terug te vinden op ISSUU. Deze of eerdere versies
controleer uw gegevens op mijn.knvvl.nl
van Airsportsmail teruglezen? Ga dan naar www.issuu.com/knvvl
Als lid heeft u bij uw ledenpas begin dit jaar een brief ontvangen met de inloggegevens voor https://mijn.knvvl.nl. Op deze website kunt u uw eigen gegevens inzien en deels zelf wijzigen. Handig als u bijvoorbeeld verhuisd bent of een nieuw telefoonnummer of e-mail adres heeft. Maar het is ook verstandig om regelmatig even in te loggen om uw gegevens te controleren. Dan kunnen wij u beter van dienst zijn. LOGIN OP https://mijn.knvvl.nl.
KNVvL heeft 15.000 leden! Op 7 september jl. heeft de KNVvL de mijlpaal van 15.000 leden bereikt. Sinds januari 2011 heeft de KNVvL zogenoemde aspirantleden in het leven geroepen. Dit zijn cursisten van parachutespringen en zweefvliegen met een aangepast KNVvL lidmaatschap qua contributie en procedures. Vooral het aantal leerlingen parachutespringen heeft geleid tot een sterke groei van het ledenaantal. Het was dan ook niet geheel verrassend dat ons 15.000ste KNVvL lid een parachutist zou zijn: Dominique Olthof, 21 jaar jong, woonachtig in Landsmeer en momenteel geneeskunde studerend aan de UVA.
O
p 3 september begon Dominique met de Static Line opleiding bij PCMN in Hilversum. De droom
om een parachutesprong te maken leefde al enkel jaren en ze heeft zich dan ook snel ingeschreven toen ze de static-line opleiding cadeau kreeg voor haar verjaardag. Na anderhalve dag theorie heeft zij haar eerste sprong mogen maken. “Het was ongelooflijk spannend, maar het gevoel was werkelijk fantastisch!” Aldus een enthousiaste Dominique. Op 23 oktober overhandigde namens de KNVvL Ronald Overdijk haar, als 15.000e
lid, een mooi cadeau: een hoogtemeter
“ Het was ongelooflijk spannend, maar het gevoel was werkelijk fantastisch!” 14
| December 2011
die ze met veel plezier zal gaan g ebruiken bij haar toekomstige sprongen. Dominique is van plan om in 2012 de AFF opleiding te gaan volgen. De KNVvL wenst haar hierbij veel succes.
agenda en verder Evenementen 2012
Theorie-examens
Elsefly 2012
Nationaal
schermvliegen
Wanneer: 08-06-2012
Modelvliegkamp 2012
Delta- en
Wanneer: 20-04-2012
Farnborough
Wanneer: 04-08-2012
parapentebeurs 2012
NK Zweefvliegen 2012
International
Open NK
Wanneer: 29-01-2012
Wanneer: 17-05-2012
Airshow
Parachutespringen
Aero Friedrichshafen
Vliegshow Volkel in de
Wanneer: 09-07-2012
Wanneer: 23-08-2012
2012
Wolken 2012
Texel Airshow 2012
Wanneer: 19-04-2012
Wanneer: 20-05-2012
Wanneer: 28-07-2012
Eind augustus mochten de personeelsleden van het KNVvL bondsbureau in Woerden een ballonvaart maken. Dit deden zij samen met het personeel van de NKBV (Berg- en klimbond), waarmee de KNVvL een samen werkingsverband heeft. Vanaf bastion De Pettelaar nabij Den Bosch steeg in de vroege ochtend een vijftal ballonnen op. Natuurlijk hielpen de personeelsleden met het gereed maken voor de vaart. Het was een indrukwekkend gezicht en een fantastische ervaring, waarvoor het personeel de afdeling Ballonvaren en alle crewleden nogmaals hartelijk wil bedanken.
Ballonnen vol personeel Jean-Marc Badan nieuwe secretaris-generaal FAI Sinds 1 oktober is Jean-Marc Badan secretaris generaal van de FAI. Hij volgt Stephane Desprez op, die relatief kort deze functie vervulde en inmiddels managing director van de I nternational Motorcycling Federation (FIM) is. Daarvoor was Max Bishop tientallen jaren secretaris generaal. Badan (47) werkt al negen jaar bij de FAI als sports director en als plaatsvervangend secretaris generaal. Eerder was hij piloot bij Swissair en vice-voorzitter van de Zwitserse Aeroclub.
| December 2011
15
Goed vliegweer voor alle 15.000 leden!
Dan wordt 2012 vast een mooi vliegseizoen!
De knvvl wenst u gezellige feestdagen en veel onbezorgde vlieguren in 2012!