Tijdschrift van de Koninklijke Nederlandse Vereniging voor Luchtvaart
Jaargang 27 l Maart 2010
40 JAAR
amateurvliegtuigbouw in Nederland Stressfactor bij vliegen l Para’s boven Palm Island Luchtsport Toppers l Schermen over Nederland Zweefvliegseizoen l Modelvliegen vs. ‘Modelburger’ | Maart 2010
24726-1_ASM 01-10.indd 1
1
05-03-2010 15:25:16
INHOUD
Het laatste nieuws via
www.knvvl.nl
Maart 2010
3 4 6
Voorwoord Frits Brink, Voorzitter KNVvL
7 8 9
Luchtsport Toppers
Foutje bedankt! Stressfactor bij vliegen Modelvliegen vs. ‘Modelburger’ Para’s boven Palm Island
Zweefvliegseizoen barst los Column Zicht op Natura 2000 Kijkje in de cockpit
10 12
40 jaar amateurvliegtuigbouw in Nederland
13 14
BSA: Balloon Sensitive Areas
15
Agenda en verder Vliegangstweekend
16
LuchtvaartKennis vernieuwd
Precisielanden met Modelpara’s Vlieg mee in Hemelvaartweekend
Schermen over Nederland Records tijdens Forbes Flatlands 2010
is een driemaandelijkse uitgave van de Koninklijke Nederlandse Vereniging voor Luchtvaart (KNVvL). KvK 40409050 ‘s-Gravenhage. NE ISSM 0040/6023 Adres: KNVvL, Houttuinlaan 16A, 3447 GM Woerden, T: (0348) 437 067, F: (0348) 437 069, E: info@knvvl.nl Redactie en acquisitie: Veva Ekkelenkamp. Aan dit nummer werkten mee: Tekst: Aviodrome, Frits Brink, Harm Hazewinkel , Huib Holsteijn, Koos de Keijzer, Erik Louwes, Ronald Overdijk, Frits Paymans, Bart Pelt, Henk Roelofs, Gerard Rutten, Frits Snijder, Gijs Wanders, Bert Wijnands, Boudewijn Zwanenburg. Foto’s: Aviodrome, Jean-marc Badan, Joerg Bajewski, Marcel Bourgondiën, Brabantse Luchtvaart club, Francesco Bruinsma, Rob Dreissen, Marcel Flick, Linze Folkeringa, Huib Holsteijn, Pieter Groenendijk, Frans Guise, Ronald Overdijk, Frits Snijder, Archief Thermiek, Tim Weert. Ontwerp en vormgeving: VerheulCommunicatie.com Alphen aan den Rijn. Druk en verzending: Thieme MediaCenter Rotterdam. Kopij: aanleveren in Word (*.doc) als ‘platte tekst’ (= zonder enige opmaak). De redactie behoudt zich het recht voor ingezonden kopij te corrigeren, in te korten of niet te plaatsen. Geplaatste artikelen geven niet noodzakelijk de mening weer van redactie en uitgever (KNVvL), tenzij zij expliciet in functie zijn onderschreven. Anonieme bijdragen worden niet geplaatst, evenals bijdragen met lasterlijke uitlatingen jegens personen of instanties. Beeldmateriaal: van digitale foto’s het onbewerkte bronbestand uit de camera aanleveren. Bestandgrootte 1 MB, liefst groter, vanwege de voor druk vereiste resolutie (300 dpi). De redactie behoudt zich het recht voor ingezonden beeldmateriaal op kwaliteit te beoordelen, te selecteren of niet te plaatsen. Publicatierechten: tenzij de inzender anders aangeeft, gaan redactie en uitgever (KNVvL) er vanuit dat ingezonden tekst en beeldmateriaal vrij van rechten in ‘Air Sports Mail’ gepubliceerd kunnen worden en ook ter beschikking staan voor gehele of gedeeltelijke publicatie op officiële websites van de ‘KNVvL’. Voor het overige mag niets uit deze uitgave op enigerlei wijze worden gereproduceerd zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. ©All rights reserved. No part of this magazine may be reproduced in any form or by any means without prior permission from the publisher. Advertenties: tarieven voor zakelijke advertenties zijn opvraagbaar op het redactieadres, zie boven.
2
24726-1_ASM 01-10.indd 2
| Maart 2010
05-03-2010 15:25:22
Belangen behartigen Foto Frits Snijder
Het behartigen van de belangen van onze leden wordt terecht aangemerkt als de hoofdtaak van de KNVvL. Een aanzienlijke hoeveelheid tijd wordt door leden van het bestuur en zeker ook door onze medewerkers op het algemeen secretariaat besteed aan het voeren van gesprekken met instanties die volgens ons het beoefenen van onze hobby zouden moeten faciliteren. Adviezen worden uitgebracht en zienswijzen worden geproduceerd met als enig doel binnen redelijke kaders de verschillende disciplines binnen onze vereniging te laten functioneren. De werkelijkheid is echter dat vaak zeer gedetailleerde regelingen worden bedacht door degenen die wetten en regelingen voorbereiden. Het heeft er alle schijn van dat zij onze sportbeoefening naar de onzichtbare en onhoorbare marges van onze leefruimte willen laten verdwijnen. Gelukkig zijn de contacten met name op het departement van Verkeer en Waterstaat in de persoonlijke sfeer goed te noemen, waardoor een open gesprek op heikele momenten mogelijk is. Een persoonlijk gesprek met onze minister blijft echter wel nadrukkelijk hoog op de agenda staan. De discussies over transponders en over de nieuwe regeling voor luchtvaartterreinen zijn onderwerpen waarbij de strijd zich tussen redelijke eisen en onredelijke regelarij beweegt. Nu is vliegveiligheid bij ons altijd een key-issue geweest. Er mag op gerekend worden dat onze eigen protocollen en reglementen in dat teken staan. Recent bracht ik met een kleine delegatie een bezoek aan de internationale luchtsportorganisatie, de FAI. Ook in gesprekken met hen wordt duidelijk dat Nederlandse regelgeving op de Europese schaal vaak als gold-plated wordt gezien. Er is derhalve ruimte voor meer zelfregulering en voor versobering! In Lausanne spraken we over internationale evenementen. Prettig was te merken dat de internationale ervaring van onze nieuwe directeur Ronald Termaat tot een belangrijke inbreng zal kunnen leiden. Hein Verbruggen, IOC voorman, was ook één van onze gesprekspartners. Zijn ideeën over het groeperen van diverse sporten - vooral ook de niet-olympische - in grote evenementen is interessant. We blijven graag in gesprek over Air Games. Zijn geesteskind Mind Games (dammen, schaken etc) zou als voorbeeld mogen dienen. Naast belangenbehartiging blijft de dienstverlening aan onze leden een zeer belangrijk onderdeel. De personele wisselingen op
het secretariaat in Woerden maakten het niet eenvoudig om die service te bieden die mag worden verwacht. Dat met het kleine team toch een grote prestatie kon worden geleverd is een groot compliment aan de oude vertrouwde en de nieuwe medewerkers. Op de nieuwjaarsbijeenkomst van afdelingen en organisaties was het alleen al daarom erg prettig dat verscheiden afdelingsbestuurders in een goede sfeer 2010 inluidden. Een goed signaal is ook dat een aantal nieuwe organisaties aansluiting zoeken. Later meer hierover! Versterking van onze eigen club is een belangrijke doelstelling voor dit jaar én samenwerking met verwante organisaties. Als de KNVvL in de nabije toekomst weer als hét platform voor de recreatieve luchtvaart wordt gezien, dan is dat in het belang van een ieder die deze tak van luchtvaart lief heeft. Soms is het niet te voorkomen dat uw voorzitter enige somberheid toont. Laat dat vooral een stimulans zijn voor het streven naar betere tijden. Mik hoog, de pijl zakt bij het vliegen! Daarom denken we nog even terug: aan het succesvolle zweefvliegevenement in Grouw met erg veel en vooral ook jonge bezoekers. Aan het in gebruik nemen van een nieuw lestoestel in Drachten in aanwezigheid van de Commissaris der Koningin van Fryslân. Aan het gemeentebestuur van Hoogeveen dat de donkere wolken boven het veld voor luchtsporten op een zeer creatieve manier verdreef. Er is dus hoop, maar we moeten er wel samen hard aan werken.
Frits Brink, Voorzitter KNVvL
| Maart 2010
24726-1_ASM 01-10.indd 3
3
05-03-2010 15:25:33
FOUTJE BEDANKT! Stressfactor bij vliegen
STRESS KOMT VEEL VOOR BIJ PILOTEN, MET NAME IN DE BURGERLUCHTVAART. VERKEERSVLIEGERS MOETEN TWEE KEER PER JAAR NAAR EEN FLIGHT SIMULATOR VOOR TRAINING. BIJ EEN ONDERZOEK ONDER LUFTHANSA PILOTEN BIJ DIE FLIGHT SIMULATOR BLEEK DAT 40% ERNSTIGE STRESSKLACHTEN HAD. DAT GING DUS VERDER DAN EEN BEETJE SPANNING VOOR DE FLIGHT SIMULATOR TOETS. STRESS HEEFT BEHOORLIJK VEEL INVLOED OP JE PRESTATIES ALS VLIEGER. EEN FOUTJE IS DAN ZO GEMAAKT!
Tekst Koos de Keijzer Foto’s Joerg Bajewski en Frits Snijder
D
e klachten die de Lufthansa piloten vertoonden waren gespannenheid, slaapproblemen, stemmingstoornissen,
HUMAN ERROR - DETECTION AND CORRECTION - 1 René Amalberti
onzekerheid, faalangst en vermoeidheid. Tijdens het
vliegen uitte zich dit bijvoorbeeld in geagiteerd gedrag, problemen van sociale aard, problemen met de pitch bij take-off, vermijding
Number of faults per hour
van turbulentie en problemen met het overgeven van controle
Turning point
aan de copiloot. De sociale cultuur van piloten biedt weinig kans
12
om problemen te delen omdat ze bang zijn belachelijk gemaakt te
10
worden door hun collega’s. Ook heerst het idee dat ze niet vatbaar zijn voor psychologische klachten doordat ze intensief getraind
8 6 4
en geselecteerd zijn. Ontkenning van stress of angst maakt deze
2
groep extra kwetsbaar. Onderdrukken van stress of angst maakt
0
namelijk niet dat het verdwijnt.
Performance Relaxed
Standard performance
Maximum performance
Possible loss of control
• Stress related complaints among cockpit crew.
PRESTATIES
Wat doet stress met je prestaties? We weten allemaal dat als je
Figuur 1. Aantal fouten per uur (onderzoek Stichting Valk).
moet presteren een zekere spanning wel goed is, maar teveel zeker ook niet. Hoe meet je dat? In een onderzoek van Stichting Valk is geteld hoeveel fouten piloten per uur maken. Hierbij is ook de
Gelukkig worden veel fouten spontaan en vlot hersteld. Het bleek
mate van concentratie meegenomen. Piloten die geconcentreerd
dat de geconcentreerde piloten bijna 90% van hun fouten vlot zelf
aan het vliegen waren bleken gemiddeld één fout per uur te ma-
inzagen en deze corrigeerden. Bij de ontspannen ongeconcentreerde
ken. Bij de piloten die niet geconcentreerd aan het vliegen waren
piloot daalt dit naar 60-80%. De gestresste piloot corrigeert nul
werden gemiddeld 6 à 7 fouten per uur geteld, dat zijn er evenveel
fouten (zie figuur 2). Heftig om te constateren: bij veel stress
als een piloot met veel stress (zie figuur 1).
worden veel fouten gemaakt en ze worden ook niet hersteld!
4
24726-1_ASM 01-10.indd 4
| Maart 2010
05-03-2010 15:25:38
Geconcentreerd in de simulator maken piloten toch gemiddeld 1 fout per uur.
GELUKKIG WORDEN VEEL FOUTEN SPONTAAN EN VLOT HERSTELD
HUMAN ERROR - DETECTION AND CORRECTION - 2 René Amalberti Fault-Recovery pecentage
100 90 80 70 60 50
Hij is er van overtuigd vrij goed te vliegen, want ook daarin is hij
40
perfectionist. Hij heeft vooral oog voor de dingen die hij goed
30 20 Performance
0 Relaxed
Standard performance
Maximum performance
Possible loss of control
doet en die zijn zelfbeeld bevestigen. Zijn zwakheden en de foutjes die hij soms maakt zal hij ontkennen. Want die fouten passen niet in zijn zelfbeeld en in zijn idee hoe het, zeker bij een sport
Figuur 2. Aantal herstelde fouten (onderzoek Stichting Valk).
met risico’s als vliegen, zou moeten. Je kunt je geen fouten veroorloven, toch? De perfectionist zal ook niet gauw erkennen last te hebben van stress voor start of landing. Die ontkenning
SPORTVLIEGERS
geeft een verhoogd risico op fouten of vermijding. Vermijding
Kijkend naar de gegevens bij verkeersvliegers zou je kunnen zeggen
kan leiden tot minder of niet vliegen. Oftewel, perfectionisme
dat fouten maken heel veel gebeurt en dat dit ongetwijfeld ook bij
leidt tot ontkenning van faalbaarheid, toename van stress en
sportvliegers zo zal zijn. Hoe vaak realiseren we ons niet dat we
ontkenning en onderdrukking van stress.
een verkeerde beslissing hebben genomen? Een verkeerde beslissing
Vooral bij wedstrijdvliegen wordt je er dagelijks op gewezen dat
bij een overlandvlucht of één bij start of landing die daardoor
je niet perfect vliegt en fouten maakt. Want je ziet namelijk dat
niet perfect was? We realiseren ons dat fouten maken gewoon is
anderen, in dezelfde (weers)omstandigheden, verder kwamen en
en dat het ook niet te voorkomen is. Het wordt pas een probleem
dat wil je zelf ook. Ontkennen van het maken van fouten, of
als we onze fouten niet opmerken en corrigeren.
minder goede beslissingen, is bij wedstrijdvliegen daardoor haast
Bij vliegen belanden we soms plotseling in gevaarlijke situaties,
onmogelijk. Je realiseert je hierdoor dat je niet perfect bent en
die voor stress zorgen. Stress maakt het moeilijker om adequaat te
fouten maakt. In de gesprekken na een wedstrijd gaat het vaak
reageren. Uit de sportpsychologie weten we dat als je een oplossing
over goede en foute beslissingen. Een klein foutje betekent dan
van te voren hebt bedacht, je daar dan in stresssituaties makkelijker
soms aan de grond staan. Bekend is de uitspraak ”De beste piloot
beschikking over hebt. Je bent bijvoorbeeld als zeilvliegpiloot
is diegene die goed is in het herstellen van gemaakte fouten”.
gewend bij landingsterreinen meerdere circuits te verzinnen. Mocht de wind toch uit een andere hoek komen, dan is de kans
CONCLUSIE
groter dat je snel voor een beter circuit kiest als dat nodig is.
Elke piloot maakt fouten en de meeste fouten worden snel gecorrigeerd. Te veel of juist te weinig stress maakt de kans dat
PERFECTIONISME
je een fout maakt groter en de kans dat je een fout bemerkt en
Perfectionisme wordt gezien als een karaktertrek die meer risico
corrigeert kleiner. Perfectionisten raken makkelijker gestresst en
geeft op stress en daaraan gerelateerde fouten. De perfectionist
fouten maken is voor hen moeilijk bespreekbaar. Uiteindelijk is
doet alles consequent. Zo bereidt hij zijn vlucht goed voor, doet
het erkennen van de angst en fouten maken de eerste stap naar
altijd de pre-flight check, de spullen zijn tiptop in orde enzovoorts.
het oplossen van het probleem.
| Maart 2010
24726-1_ASM 01-10.indd 5
5
05-03-2010 15:25:39
Modelvliegen
VERSUS
Bram Lasschuijt boven Palm Island.
‘Modelburger’ DE DEVENTER LUCHTVAARTCLUB HEEFT EEN KNAP LASTIGE TIJD ACHTER DE RUG. VOOR HUN MODELVLIEGTERREIN IN DE GEMEENTE OLST-WIJHE WERD IN 2002 VOOR VIJF JAAR EEN MILIEUVERGUNNING AFGEGEVEN. DAT GING GOED TOT IN 2005, TOEN EEN ‘MODELBURGER’ EEN HUIS KOCHT MET ZICHT OP HET MODELVLIEGTERREIN. EN, ALS JE ZE ZIET VLIEGEN, HOOR JE ZE OOK VLIEGEN! DUS DE NIEUWE BEWONER BELOOFDE ER ALLES AAN TE ZULLEN DOEN OM DE MODELVLIEGCLUB WEG TE KRIJGEN, WANT “DIE ACTIVITEITEN HOREN NIET IN HET LANDSCHAP”. Tekst Boudewijn Zwanenburg
Ronald Overdijk in de deur.
Zolang de milieuvergunning nog bescherming bood was het geklaag van de ‘modelburger’ lastig maar niet desastreus. Maar toen eind 2007 de aanvraag voor de vernieuwing van de milieuvergunning nog in behandeling was, stonden de
PARA’S
BOVEN PALM ISLAND
modelvliegtuigen aan de grond. Zelfs nadat in juli 2008 de nieuwe milieuvergunning eindelijk onherroepelijk was geworden kon er nog niet gevlogen worden. Want modelvliegen paste niet in het bestemmingsplan. Maar gelukkig werkte en dacht de gemeente in dit geval mee. Er was al een procedure gestart
Tekst Ronald Overdijk Foto’s Ronald Overdijk
om vrijstelling van het bestemmingsplan te verlenen. Helaas zorgde de ‘modelburger’ nog voor het nodige oponthoud.
Van 6-17 januari vond er voor het eerst een parachute-
Pas in februari 2009, na het ‘geen bezwaar’ van de provincie,
springwedstrijd plaats boven het wereldberoemde Jumeirah
konden de modellen weer de lucht in. En nog was de zaak
Palm Island in Dubai. Dit kunstmatig eiland in de vorm van
niet klaar! De ‘modelburger’ ging in beroep bij de rechtbank
een palm is door Nederlandse baggeraars opgespoten, dus
in Zwolle. Die zaak diende in november 2009. De gemeente,
Nederlandse deelname aan deze wedstrijd kon natuurlijk
de club en de advocaat ingehuurd door de afdeling Model-
niet ontbreken! Bram Lasschuijt nam deel aan precisielanden
vliegsport waren goed voorbereid en eind december
en Erwin Baatenburg de Jong aan canopy piloting. Onder
deed de rechtbank dan eindelijk de verlossende uitspraak:
auspicien van de Emirates Aviation Association kwamen maar
het beroep is ongegrond!
liefst ongeveer 40 landen opdraven. Het lage inschrijfgeld,
Aan de jaren van onzekerheid is een einde gekomen. De club
hoog prijzengeld en natuurlijk de fantastische locatie waren
heeft meer dan een jaar aan de grond gestaan en diverse leden
hier zeker debet aan. Dubai had dan ook alle registers open
hebben opgezegd. Toch is er een winstpunt behaald. Er is
getrokken qua organisatie. Er werd gesprongen uit Bell
nu een rechterlijke uitspraak die bevestigt dat onder voor-
Huey helicopters en veel topteams hadden ingeschreven.
waarden medegebruik - zoals modelvliegen - geen ingrijpende
Het tempo van de wedstrijd lag niet heel hoog met 1 of 2
afbreuk doet aan de oorspronkelijke bestemming. Die uitspraak
sprongen per dag maar er was verder genoeg te doen.
kan ook voor andere clubs goud waard zijn. Tijd, moeite en
Bijkletsen met deelnemers, nieuwe vrienden maken,
kosten zijn niet voor niets geweest. Modelvliegen vs. Model-
zwemmen bij het strand was om de hoek, kijken naar de
burger, eindstand 1-0.
wedstrijdsprongen, etc. Er was zelfs tijd ingeruimd voor een dagexcursie naar de woestijn. Al met al een groot succes dat in 2011 wederom plaats moet gaan vinden. Ongeveer 10 minuten na het indienen van dit artikel voor KIJK VOOR MEER INFORMATIE OVER DEZE WEDSTRIJD OP
Air Sports Mail, bereikte ons het bericht dat de ‘modelburger’ bij
WWW.EMIRATESAVIATION.ORG
de Raad van State in hoger beroep is gegaan. Wordt vervolgd.
6
24726-1_ASM 01-10.indd 6
| Maart 2010
05-03-2010 15:25:45
HEEFT U OOK DE OLYMPISCHE WINTERSPELEN IN VANCOUVER GEVOLGD? GROTE KANS DAT DE NAMEN MARIANNE TIMMER,
Baer Selen, wereldkampioen Standaardklasse in 1991. In 1978 was Baer ook wereldkampioen. Nu is hij al jarenlang technisch coach van de kernploeg zweefvliegen.
ERBEN WENNEMARS EN CARL VERHEIJEN BEKEND ZIJN. ONDANKS OF DANKZIJ HET FEIT DAT ZIJ ZICH NIET SELECTEERDEN VOOR VANCOUVER. DIE SELECTIEWEDSTRIJDEN TROKKEN NAMELIJK BIJNA EVENVEEL PUBLICITEIT ALS DE OLYMPISCHE SPELEN. DAT IS IETS WAAR WIJ ALS LUCHTSPORTERS ALLEEN MAAR VAN KUNNEN DROMEN. Tekst Bert Wijnands Foto’s archief ‘Thermiek’ en Jean-marc Badan
LUCHTSPORT TOPPERS N atuurlijk: wij zijn geen Olympische
met de KNVvL delegatie de FAI in Lausanne.
van media en toeschouwers. Tijdens ons
sport en hebben geen winterspelen.
In een gesprek over Topsportzaken met
Luchtsportcongres in 2006 waarschuwde
Maar ik bedoel iets anders. Weet
onder andere de nieuwe directeur-generaal
Professor Maarten van Bottenburg,
u wie onze toppers zijn? Grote kans dat
Stephane Desprez (ex-Rugby) beleefden
Neerlands topdeskundige op het gebied
velen van u met een tegenvraag reageren:
we een pijnlijk moment toen niemand het
van Internationale sport, ons al dat de
hebben we die dan? Onder u zal maar een
echte aantal WK disciplines paraat had. Het
luchtsporten relatief achteruit gaan.
klein deel zijn dat een paar namen weet te
zouden er best meer dan 60 kunnen zijn. Het is tijd voor actie! Modernisering en
produceren. En dan waarschijnlijk alleen Nu zeg ik niet dat vroeger alles beter
verandering zijn gevraagd en daarbij
was, maar de luchtsporten deden het ten
kunnen we nog veel leren van andere
Wist u dat we vroeger iedere twee jaar
opzichte van de andere sporten heel goed
sporten. Het is misschien wel noodzakelijk
meerdere wereldkampioenen zweefvliegen
in de jaren 1950-1970. Iedere twee jaar
om onze WK’s op een andere manier in
hadden? Zelfs onze huidige internationale
WK’s, een overzichtelijk aantal kampioen-
te delen: in een topcategorie, waarbij
topwedstrijdvlieger, KNVvL directeur Ronald
schappen en ondanks hoge reiskosten en
veel verschillende landen deelnemen
Termaat, zegt dat hij vroeger wist wie de
lange wedstrijden kon men rekenen op
aan de competities. Hiervoor moet een
wereldkampioenen waren en dat hij hen als
een behoorlijke internationale deelname.
kwalificatiesysteem komen, dat er voor
helden vereerden. Tegenwoordig weet ook
Nu is dat anders. De WK’s zijn heel ver-
zorgt dat de spanning wordt opgevoerd en
hij niet meer wie er wereldkampioen zijn
schillend met vaak een beperkte deelname.
de nationale pers erop duikt. Een dergelijk
geworden vorig jaar. Zou er in onze kringen
In de top wordt wel een hoog niveau
Top WK zelf wordt spannender, duurt
überhaupt wel iemand rondlopen die alle
gehaald, maar we zwijgen over de staart
minder lang en is goedkoper te organiseren.
FAI Wereldkampioenen van één jaar kent?
van het klassement. De wedstrijden duren
Is het mogelijk om onszelf te veranderen?
Nog een voorbeeld: in januari bezocht ik
te lang en genereren weinig belangstelling
Ik denk het wel.
maar binnen de eigen luchtsportafdeling.
| Maart 2010
24726-1_ASM 01-10.indd 7
7
05-03-2010 15:25:55
Langs graten en toppen van Massif des Écrins. (Rob Dreissen)
Nieuw zweefvliegseizoen barst los! Tekst Frits Snijder Foto’s inzendingen van de Thermiek Fotowedstrijd
De zweefvliegers staan te popelen. Na de winter – en wat voor een winter! – breekt nu heel gauw het nieuwe vliegseizoen aan. Sommigen hebben nog niet genoeg van alle sneeuw en ijs. Ze gaan naar de Alpen, waar de condities in het vroege voorjaar optimaal zijn, met goede kans om in golf te vliegen. Vaak gaan ze jaar na jaar met vaste vrienden, of in groepjes die vanuit verschillende clubs zijn samengesteld. Bergvliegen vereist grote kennis en ervaring.
In april komt in eigen land het zweefvliegen bij de clubs echt goed op gang. Iedereen heeft er zin in. Veel clubs verwachten nieuwe leerlingen. Daarvan komen er landelijk zo’n tachtig via de sponsorregeling met European Pilot Selection & Training (EPST). In mei is al weer het NK Zweefvliegen 2010, dit keer op Vliegveld Twente, met als hoofdsponsor de Nationale Luchtvaart
Leren zweefvliegen. (Frans Guise)
School (CAE/NLS). Kernploegleden nemen in juli en augustus in verschil-Zes kisten passen in een container uit Australië! (Francesco Bruinsma)
lende wedstrijdklassen deel aan de WK 2010, in Slowakije en Hongarije.
Heel ander landschap, Pokweni, Namibië. (Daan Paré)
En prachtig Nederlands landschap. Piper sleepkist draait af naar Ameland. (Pieter Groenendijk)
Wie op het zuidelijk halfrond heeft overwinterd, bereidt de terugtocht voor. In landen als Australië, Nieuw-Zeeland, Namibië en Argentinië kun je je hart ophalen aan grote overlandvluchten. Wie weet, als de privékisten in de speciale scheepscontainer huiswaarts keren, dat er weer enkele Nederlandse (in het buitenland gevlogen) records kunnen worden bijgeschreven. VOLG ZWEEFVLIEGEN OP DE LANDELIJKE WEBSITE WWW.ZWEEFPORTAAL.NL
8
24726-1_ASM 01-10.indd 8
| Maart 2010
05-03-2010 15:26:02
column ZICHT OP NATURA 2000
Z
icht is voor de vlieger niet weg te denken voor een veilige
Volgens JP hebben de lidstaten behoefte aan een meer flexibele
vlucht. Deze toestand van de atmosfeer is onmisbaar bij
aanpak als gevolg van de door de klimaatcrisis wijzigende habitats.
het omzeilen van obstakels en om botsingen met andere
Namens Nederland dringt hij aan op actualisering van de
luchtvaartuigen te voorkomen. De overheid heeft een indruk-
gedateerde richtlijnen. Een zegen zo een premier, die in de juiste
wekkende hoeveelheid regels opgesteld onder andere over de
bewoording het KNVvL standpunt weergeeft en uitdraagt!
minimale zichtcondities in verschillende delen van het luchtruim.
De heer Barroso antwoord op onderkoelde toon dat het allemaal
Daarnaast is een goede uitkijk verplicht. Ondanks deze tsunami
zo een vaart niet loopt en dat Nederland bewijst dat ecologie en
aan luchtverkeersregels, lijkt diezelfde overheid te twijfelen aan
economie hand in hand gaan, zoals in de Westerschelde en op de
haar eigen beleid en vooral aan haar eigen kennis van de lucht-
Maasvlakte II. De tekst van richtlijnen geeft immers ruimte aan
vaart. Het heldere vliegzicht wordt door de overheid op ernstige
alle mogelijke ontwikkelingen, mits de biodiversiteit in Europa
wijze vertroebelt door de grauwsluier die door de natuurwetgeving
geen gevaar loopt. Aan de richtlijnen ligt het niet volgens Barroso!
over de luchtsporten wordt uitgerold. De opstellers van Natura
Een tweede toppoliticus die het KNVvL standpunt ondersteund.
2000 beheerplannen (162) zijn drukdoende om op geheel eigen wijze het bestaande gebruik, waaronder het vliegen, te toetsen.
Tussen de regels door moet je dan toch constateren dat de Premier
Van Brussel hoeft dat niet maar ja Wij wonen in Nederland waar
in het eigen mes van de Nederlandse regelgeving gevallen is.
het altijd ietsje meer mag zijn. Onkundig en met grote willekeur
Het zelfde mes dat de sportluchtvaart bij voortduring bedreigt.
verzint elke opsteller zijn eigen ideeën over de sportluchtvaart.
Niet Europa, maar de eigen Nederlandse ambtenaren creëren hier de mistige toestand.
Wat de een als normaal en toelaatbaar kwalificeert, wordt door de ander verfoeit en als significant verstorend aangemerkt. Op 1000 voet over de Voordelta vliegen met een motorvliegtuig is geen probleem, maar is voor stille zweeftoestellen verboden. Verkeersvliegtuigen vliegen op 2000 voet over Langeveld, maar elke toename van het zweefvliegen op het zweefvliegterrein Langeveld is ongewenst wegens aantasting van het natuurschoon en optische verstoring door de mens. Snelwegen en dubbelspoor zijn geen probleem, maar het geluid en de trillingen van een lier en een terreinwagen zijn volgens ‘Deskundige’ ecologen een significante verstoring voor de nauwe korfslak. Een leek staat hier even met de oren te klapperen dat grijze of witte duinen met bijbehorend struweel last hebben van minimaal geluid. Evenmin is voor te stellen dat de nauwe korfslak massaal op de
KIJKJE IN DE COCKPIT
In de meivakantie, van vrijdag 30 april t/m zondag 9 mei, vinden de Open Cockpit dagen plaats bij Nationaal Luchtvaart-
vlucht slaat. In Nederland zijn de natuurwetten een middel
Themapark Aviodrome. Vind je het leuk om vliegtuigen van
geworden om het normale dagelijkse leven en maatschappelijke
binnen te bekijken of in de cockpit plaats te nemen en je een
ontwikkelingen tegen te gaan. Onze volledig doorgeschoten
echte piloot te voelen? Dan ben je bij ons aan het juiste adres!
regelgeving, als gevolg van een incorrecte vertaling van Europese
Toestellen die normaal gesproken gesloten zijn, worden in
richtlijnen, dreigt vele ontwikkelingen in de agrarische, economi-
de meivakantie geopend! Als je vragen hebt over hoe alles
sche en sportieve sector te stagneren.
werkt in een cockpit kun je deze stellen aan onze experts.
Mogelijk is er zicht op verbetering. In de crisis en herstelwet
Wij zorgen voor een checklist met daarop openingstijden,
buigt de 2de kamer zich over de fouten die gemaakt zijn en ook
zodat je geen enkel toestel kunt vergeten.
onze eigen premier maakt zich zorgen over de knellende regel-
Het Nationaal Luchtvaart-Themapark is in de meivakantie
geving. Zo laat hij aan de President van de Europese Commissie
iedere dag geopend van 10.00- 17.00 uur en is te vinden aan
weten bezorgd te zijn over de implementatie van Natura 2000,
de Pelikaanweg 50 op Luchthaven Lelystad.
waarbij de balans tussen economie en ecologie onder andere zoek zou zijn door de interpretatie van het voorzorgsbeginsel.
KIJK VOOR MEER INFORMATIE OP WWW.AVIODROME.NL
| Maart 2010
24726-1_ASM 01-10.indd 9
9
05-03-2010 15:26:24
Er is niets mooier dan het uiteindelijke vliegen met je zelfgebouwde vliegtuig.
40 JAAR AMATEURVLIEGTUIGBO DE NEDERLANDSE GENERAL AVIATION VIERDE EEN FEESTJE TIJDENS DE FIRST DUTCH LIGHT AIRCRAFT FLY-IN OP TEXEL AIRPORT. OP 13 SEPTEMBER 2009 WAS HET PRECIES 40 JAAR GELEDEN DAT COR DIJKMAN DULKES HET DOOR HEM ZELF ONTWORPEN EN GEBOUWDE VLIEGTUIG DE PH-COR HET LUCHTRUIM ZAG KIEZEN. DIE EERSTE VLUCHT VAN DE PH-COR MARKEERDE DE START VAN DE AMATEURVLIEGTUIGBOUW IN NEDERLAND. VEERTIG JAAR LATER IS HET BOUWEN VAN EEN EIGEN VLIEGTUIG NOG STEEDS POPULAIR.
Tekst Henk Roelofs Foto’s Marcel Flick, Linze Folkeringa en Tim Weert
e meest gestelde vraag aan
TIJD
amateurvliegtuigbouwers is
Na de vraag of het moeilijk is om zelf een
Lang niet alle projecten worden ook daad-
natuurlijk ‘Is het moeilijk om
vliegtuig te bouwen, volgt vaak de vraag
werkelijk afgebouwd. Je moet echt twee
zelf een vliegtuig te bouwen?’ Het antwoord
‘Kan iedereen een vliegtuig bouwen?’ Het
rechterhanden hebben en over de tijd en
luidt steevast: ‘Nee, het is niet moeilijk,
antwoord daarop is dan vaak ‘Nou nee’.
de discipline beschikken om regelmatig
D
het is alleen heel veel werk.’ De meeste vliegtuigen die momenteel door amateurs worden gebouwd zijn zogenaamde 51% kits.
VEILIGHEID
Dit betekent dat 51% van het vliegtuig door
Amateur gebouwde vliegtuigen zijn tegenwoordig uitermate veilige vliegtuigen met
de amateurvliegtuigbouwer gebouwd wordt
ingebouwde veiligheidsmarges waardoor eventuele bouwfouten niet direct de veiligheid
en 49% door de fabriek voorgemonteerd
in het geding brengen. Zo zijn de prototypen van bijvoorbeeld de Europa getest tot een
aangeleverd wordt. Ook de Europa die je hier
‘load factor’ van + 8,5 G en - 4 G terwijl de zogenaamde ‘operating limits’ voor dagelijks
op de foto’s ziet valt onder deze categorie.
gebruik aanzienlijk lager zijn: + 4 G en - 2 G. Recent onderzoek in de VS geeft aan dat
Een 51% kit betekent ook dat de fabriek al
het aantal ongelukken met zogenaamde ‘home builds’ slechts 1 procentpunt hoger ligt
meerdere prototypen heeft gebouwd en deze
ten opzichte van gecertificeerde fabrieksgebouwde vliegtuigen en dat dit percentage over
uitgebreid getest heeft, voordat de eerste
de jaren gestaag afneemt.
kits afgeleverd worden aan de bouwers.
10
24726-1_ASM 01-10.indd 10
| Maart 2010
05-03-2010 15:26:42
Deze Europa behoort ook tot de 51% hits.
Je moet een bijzonder handige en enthousiaste bouwer zijn.
BOUW IN NEDERLAND aan het project te kunnen werken. Met name dat laatste wordt veel enthousiast
PH-COR
beginnende bouwers fataal. Als je droomt
Tegenwoordig zijn de meeste amateurvliegtuigbouwers verenigd binnen de NVAV
van vliegen en het bouwen als een nood-
(Nederlandse Vereniging van Amateur Vliegtuigbouwers). Dat amateurvliegtuigbouw
zakelijk kwaad beschouwd kun je er beter
leeft in Nederland is duidelijk: er zijn op dit moment meer dan driehonderd(!) projecten
niet aan beginnen. De bouwtijd die veel
aangemeld bij de NVAV. De PH-COR was het eerste project dat onder projectnummer
fabrikanten op hun kits vermelden moet je
5 werd ingeschreven. De nummers 1 tot en met 4 zijn niet toegekend.
dan ook met een flinke korrel zout nemen.
Tijdens de First Dutch Light Aircraft Fly-in op Texel waren er veel door amateurs
Als er 500 uur staat kun je dat rustig met
gebouwde vliegtuigen te bewonderen, die uiteraard tot glimmens toe gepoetst waren
een factor drie vermenigvuldigen en dan nog
voor deze speciale gelegenheid. In het museum van Texel Airport is de PH-COR nog
moet je een bijzonder handige bouwer zijn
steeds te bewonderen.
om het project daadwerkelijk binnen 1500 uur af te ronden. Ervaring helpt overigens wel, mensen die al eens eerder een vliegtuig
Met alle papieren op zak en de verzekering
enkele aanpassingen noodzakelijk. Trim-
hebben gebouwd doen dat aanzienlijk sneller
in orde, komt dan de dag van de eerste
vlakjes worden versteld en soms worden
dan de beginnende bouwer. Ook doet een
vlucht rap dichterbij. Een dag die bij iedere
er ook zogenaamde stallstrips gemonteerd
beginnende bouwer er goed aan om hulp
bouwer lang in het geheugen gegrift zal
om de overtrek vriendelijker te maken voor
te vragen, bijvoorbeeld via de NVAV.
blijven staan. Alleen de zeer ervaren vliegers
de amateurbouwer, die ook vaak amateur-
doen de eerste vlucht zelf, de meesten
vlieger is. Pas als alles klaar is kun je voor
VLIEGEN
roepen de hulp in van een ervaren test-
het eerst zelf plaatsnemen in de cockpit
Als dan eindelijk na heel lang bouwen je
vlieger. Zo’n testvlieger kent de specifieke
van jouw zelfgebouwde kist. Niets kan de
trotse creatie klaar is, kun je niet direct
eigenschappen van het type vliegtuig en is
kick beschrijven die je krijgt zodra je de
instappen en wegvliegen. Dan volgt eerst
in staat om bijvoorbeeld de eerste over-
stuurknuppel in handen neemt. Met bloed,
de berg papierwerk om het bewijs van
trekproeven te doen en het vliegtuig ook
zweet en tranen heb je gewerkt aan jouw
luchtwaardigheid te verkrijgen en om de
weer veilig terug te brengen.
eigen vliegtuig. Als je daarmee het lucht-
kist bijvoorbeeld ook verzekerd te krijgen.
Na deze eerste vlucht zijn er vaak nog
ruim kiest, ben je echt in de wolken!
| Maart 2010
24726-1_ASM 01-10.indd 11
11
05-03-2010 15:26:46
Deze modelpara is al helemaal klaar voor het NK.
Een modelparachutist moet een ‘menselijk’ hoofd hebben.
Precisielanden met Modelpara’s
Tekst Gerard Rutten Foto’s Brabantse Luchtvaart Club
IN DE MODELVLIEGSPORT WORDEN ALLERLEI LUCHTSPORTDISCIPLINES OP SCHAAL BEOEFEND. DUS WAAROM NIET PARACHUTESPRINGEN MET RADIOBESTUURDE MODELPARACHUTISTEN?
I
n onze buurlanden Duitsland en België worden er reeds
aangeven doel of zo kort mogelijk daarbij landen. Tijdens een
wedstrijden gehouden in deze klasse. Enkele experimentele
wedstrijd worden er meerdere sprongen gemaakt. Degene die daar-
Nederlandse vliegers hebben in Duitsland deelgenomen aan
bij regelmatig het kortst bij het doel kan landen is de uiteindelijke
de wedstrijden. Er komt nu een officieel Nederlands kampioen-
winnaar. Nederlands kampioen wordt degene die van het totaal
schap in deze discipline!
van de drie officiële wedstrijden het beste resultaat heeft behaald.
De modelparachutist moet wel aan enkele eisen voldoen. Zo moet deze op een menselijke parachutist, dus compleet met hoofd en
De reglementen voor het NK zijn gebaseerd op de Duitse regle-
ledematen lijken en daarnaast moet de parachute door de bestuurder
menten en naar Nederlandse maatstaven aangepast door onder
geopend kunnen worden. De modelpara weegt ca. 1900 gram en
andere de leden van de Brabantse Luchtvaart Club en het
wordt door radiobestuurde modelvliegtuigen op hoogte gebracht.
RC-parateam van de ModelVliegClub Bergeijk. Samen met de
Daar wordt de parachutist losgekoppeld van het modelvliegtuig.
commissie Sportzaken van de afdeling Modelvliegsport is het
De parachutist moet een duidelijk herkenbare vrije val maken,
uiteindelijke reglement tot stand gekomen, dat kan worden gedown-
voordat de parachute door de bestuurder geopend wordt. Daarna
load via www.modelvliegsport.nl. Op deze site zijn ook de wedstrijden
moet de parachutist, net zoals bij precisielanden, op een daarvoor
in deze klasse voor de komende drie jaar te bekijken.
VLIEG MEE IN HET HEMELVAARTWEEKEND KIJK VOOR MEER INFORMATIE OP WWW.AVIODROME.NL OF BEL 0320 - 289 840
Tijdens de start van het rondvluchtenseizoen in het Hemelvaartweekend (13 t/m 16 mei) zijn diverse historische vliegtuigen na een lange winterstop weer aanwezig bij de Aviodrome. Je hebt het hele weekend de mogelijkheid om een rondvlucht te maken met één van deze historische vliegtuigen. Voor kinderen van 8 tot 16 jaar hebben we tijdens het Hemelvaartsweekend een speciale aanbieding: voor € 35,- mag je 15 minuten meevliegen in een echt Cessna vliegtuig. Vind je het leuker om uit te proberen of je met een modelvliegtuig of helikopter kunt vliegen? Dit kan op Hemelvaartsdag (donderdag 13 mei)! Ook kun je terecht voor informatie over diverse luchtsporten. Hoe werkt bijvoorbeeld een parachute en hoe stijgt een zweefvliegtuig op? Op al je vragen krijg je antwoord. Ook heb je tijdens het Hemelvaartweekend de mogelijkheid om een rondleiding te krijgen van een echte vliegtuig expert en natuurlijk kun je ook het museum bezoeken.
12
24726-1_ASM 01-10.indd 12
| Maart 2010
05-03-2010 15:26:58
BSA: Balloon Sensitive Areas DE KNVVL EN DE PBN (PROFESSIONELE BALLONVAARDERS IN NEDERLAND) HEBBEN HET INITIATIEF GENOMEN OM EEN DATABASE TE MAKEN MET BALLOON SENSITIVE AREAS, OFTEWEL BALLONGEVOELIGE GEBIEDEN IN NEDERLAND. BALLONVAARDERS VERWACHTEN VEEL VAN EEN GOED SYSTEEM WAARIN DE GEVOELIGE GEBIEDEN IN NEDERLAND IN KAART WORDEN GEBRACHT. Tekst en foto’s Huib Holsteijn
De exacte landingsplek moet de ballonvaarder op zicht uitkiezen.
N
atuurlijk heeft iedere ballonvaar-
ballonvaren erg leuk maar het geeft ook
manieren de gevoelige gebieden te voorschijn
der de VFR kaart aan boord en
wel wat extra zorg over de route en de
kunnen toveren. Via een data-export zal
zijn de meeste vluchtregels gelijk
uiteindelijke landingsplek.
het mogelijk zijn deze gebieden in de GPS te laden. De gebieden die gemarkeerd worden
aan die van andere luchtsporten. Behalve bij de landing. Een ballonvaarder vaart
Veel ballonvaarders hebben op hun kaart
zijn bijvoorbeeld Natura 2000 gebieden,
eigenlijk altijd van A naar ? en de ballon is
en in hun GPS locaties aangemerkt waar
gebieden met vee zoals paarden, struisvogels,
vrijgesteld van landingen op luchtvaart-
ze beter niet kunnen landen. Dit doen zij
dierentuinen, gebieden met (tijdelijke)
terreinen. Sterker nog: op de meeste lucht-
naar aanleiding van eerdere ervaringen
dierziekten Q-koorts), gebieden met land-
vaartterreinen ben je als ballon die zomaar
met locaties waar je op het eerste gezicht
eigenaren die eerder hebben aangegeven dat
komt binnenvallen meestal niet echt
misschien prima kunt landen, maar wat
ballonnen niet welkom zijn, enzovoorts.
welkom! Buiten de bebouwde kom mag de
later niet verstandig blijkt, zoals op golf-
ballonvaarder besluiten te landen zolang
banen, sportvelden of in de buurt van
Alle ballonvaarders, maar ook landeigena-
dat maar veilig kan, rekening houdend
paarden. Wat ontbreekt bij deze manier van
ren kunnen via de regionale coördinator
met mens, dier en goed. Met een goede
registreren is een dynamisch systeem dat de
hun ervaringen op de kaart zetten waar-
voorbereiding kunnen de meeste onzeker-
opgedane informatie beschikbaar maakt
door alle ballonvaarders met deze locaties
heden rondom de ballonvaart wel
voor alle ballonvaarders. De KNVvL en
rekening kunnen houden. Zo maken
weggenomen worden maar de exacte
PBN ontwikkelen nu zo’n systeem waarbij
we ballonvaren in Nederland veiliger en
landingplek staat nooit vast. Dit maakt
we straks in Google Maps op verschillende
prettiger voor iedereen!
| Maart 2010
24726-1_ASM 01-10.indd 13
13
05-03-2010 15:27:00
RECORDS TIJDENS FORBES FLATLANDS 2010 BEGIN 2010 NAMEN DRIE NEDERLANDSE ZEILVLIEGERS DEEL AAN DE AUSTRALISCHE FORBES FLATLANDS: ROB IN ’T GROEN, HADEWYCH VAN KEMPEN EN GIJS WANDERS. TIJDENS DE 9-DAAGSE WEDSTRIJD VARIEERDEN DE AFSTANDEN PER DAG VAN 128 TOT 194 KM. ELKE DAG Nederlands kampioen schermvliegen vlakland Hans ter Maat.
Tekst Erik Louwes Foto’s Marcel Bourgondiën
Schermen over Nederland
STONDEN ER VEEL PILOTEN OP GOAL. BEHALVE DE LAATSTE DAG, TOEN HAALDE HELEMAAL NIEMAND GOAL! Tekst Gijs Wanders Foto’s Joerg Bajewski De eerste plaats was uiteindelijk voor Jon Durand jr. uit Australië gevolgd door Attila Bertok uit Hongarije en Zac Majors uit de Verenigde Staten. Een bijzondere prestatie werd geleverd door de pas 17-jarige Jonas Lobitz uit Nieuw-Zeeland. Hij
DAT JE LANG EN VER KON ZWEEFVLIEGEN BOVEN NEDERLAND IS
behaalde in dit sterk bezette internationale veld de 21e plek.
BIJ IEDEREEN WEL BEKEND. “MAAR JE KRIJGT NOG STEEDS
Van de Nederlanders verbeterden Rob en Gijs op de tweede
VERBAASDE REACTIES ALS DAT MET EEN SCHERM LUKT”, ZEGT
dag hun persoonlijke afstandsrecords: Rob vloog in 3.47 uur
HANS TER MAAT DIE DIT JAAR DE TITEL NEDERLANDS KAMPIOEN
maar liefst 194 km (48,5 km/u) en haalde goal. Gijs verbeter-
SCHERMVLIEGEN VLAKLAND VERDEDIGT. IN HET PAASWEEKEND
de zijn persoonlijke afstandsrecord tot 156 km (was 85 km)
STARTEN DE VOORRONDES OVER TIEN WEEKENDEN.
en deed daar 4.59 uur over. Hadewych’s langste vlucht in de Forbes Flatlands 2010 was 135 km, helaas haalde zij niet
Overlandvliegen wint enorm aan populariteit in Nederland.
haar 183 km van het jaar ervoor.
Marcel Borgondien, een van de organisatoren van de NKSV vertelt: “Vroeger werd je door een lier omhoog getrokken boven het lierveld.
Door de verschillende taken in alle windrichtingen kon de
Als je je dan van de kabel afkoppelde zakte je weer naar beneden.
wijde omgeving mooi worden verkend. Want dankzij de regen
Met de schermen en kennis die we toen hadden zat er niet meer
in december zag het Australische landschap er groener uit dan
in. Voor lange vluchten moest je, net als voor skiën, naar het
ooit tevoren. De Forbes Flatlands 2010 was mede daardoor
buitenland. Dat hoeft niet meer. Richtte je je vroeger op het lierveld
een geweldig evenement, dat met een A-klasse competitie
om terug te komen, bij overlandvliegen moet je het lierveld durven
en een Sportsclass competitie ook voor de minder ervaren
te verlaten. Dus écht wegvliegen.” Sinds een jaar of vier worden
piloten veel te bieden had.
vluchten van ruim 100 kilometer ook in Nederland gemaakt. “We weten dat het kan en nu ontstaat een wedstrijdgevoel. Piloten
KIJK VOOR MEER INFORMATIE, TRACKLOGS IN GOOGLE EARTH EN
gaan er echt voor.” Titelverdediger Hans ter Maat beschrijft een
UITSLAGEN OP WWW.MOYES.COM.AU/FORBES2010
groeiend concurrentiegevoel binnen de schermvliegverenigingen. Het overlandvliegen betekent een belangrijke impuls voor het schermvliegen. “Zweefvliegers hebben een traditie vanuit de jaren twintig van de vorige eeuw. Zij hebben een veel langere historie en dus ook ontwikkeling van materialen en technieken. Schermvliegen bestaat pas enkele decennia. Dat het overlandvliegen nu ook dicht bij huis kan is prachtig.” Ter Maat heeft al helemaal zin in het NKSV. “Het mooiste is om ergens in een weiland te landen en je duimen omhoog te steken dat het goed is gegaan.” VOLG DE NEDERLANDSE KAMPIOENSCHAPPEN SCHERMVLIEGEN VLAKLAND OP WWW.GOXC.ORG
14
24726-1_ASM 01-10.indd 14
| Maart 2010
05-03-2010 15:27:09
agenda en verder EVENEMENTEN 2010
NK Ballonvaren
Fly-in vliegclub
World Balloon Trophy
Wanneer:
Wieringermeer
Wanneer:
Aero Friedrichshafen
12 t/m 16 mei 2010
Wanneer: 5 juni 2010
21 t/m 25 juli 2010
Wanneer:
NK Zweefvliegen
Luchtmachtdagen
Euroglide 2010
8 t/m 11 april 2010
Wanneer:
Wanneer:
Wanneer:
Regiojaardiner KNVOL
13 t/m 23 mei 2010
18 en 19 juni 2010
21 juni t/m 3 juli 2010
Wanneer:
Presentatie instand-
Fly-in 100 jaar vliegveld
NK Parachutespringen
12 april il 2010
houding en afstoting F-16 afs
Brasschaat
Wanneer:
Wanneer: 25 me mei 2010 ei 2
Wanneer: 19 juni 2010
20 t/m 22 augustus 2010
19 EN 20 JUNI
Vliegangstweekend
TER NAGEDACHTENIS
Met leedwezen hebben wij kennisgenomen van het heengaan van enkele exemplaren wild in de Oostvaardersplassen. Na een vrijwel ongestoord leven is de strenge winter en het voedseltekort hen fataal geworden. De op vermeende vliegtuigverstoring verbaliserend boswachter S. weigerde elke vorm van bijvoeding
Wist je dat een derde van de volwassenen in de westerse wereld in meer of mindere mate last van vliegangst heeft? De meeste mensen worden met name bang van turbulentie en onbekende geluiden. Vaak komen deze angstgevoelens voort uit claustrofobie, hoogtevrees of controledrang. Maar het is helemaal niet nodig om je hierbij neer te leggen. Stichting VALK, opgericht door de KLM en de Universiteit Leiden, behandelt al jaren mensen met vliegangst en laat zien dat 98% van de deelnemers zijn of haar angst kan overwinnen. Stichting VALK bezoekt voor de vijfde keer de Aviodrome om tijdens het Vliegangstweekend gratis introductieworkshops te geven voor mensen die bang zijn
(STAATSBOSWACHTERWANBEHEER)
om te vliegen. Van te voren aanmelden is niet nodig, kom gewoon bij ons langs. KIJK VOOR MEER INFORMATIE OP WWW.AVIODROME.NL OF WWW.VALK.ORG
| Maart 2010
24726-1_ASM 01-10.indd 15
15
05-03-2010 15:27:19
PROFITEER EE ER NU VAN N DUBBEL EL L VOORDEEL! E EL!
LuchtvaartKennis, sinds bijna zestig jaar het orgaan van de gelijknamige miige afdeling van de KNVvL, heeft eeeft een gedaanteverwisseling ondergaan. nd dergaan.
LUCHTVAARTKENNIS IS VERNIEUWD! Het magazine is nog aantrekkelijker geworden voor wie belangstelling heeft voor de luchtvaartgeschiedenis in het algemeen en die van Nederland in het bijzonder. Rijker geïllustreerd dan voorheen biedt het de lezer in vier nummers per jaar bijdragen over de meest uiteenlopende onderwerpen. Lees in het eerste nummer van 2010 over de Fokker C.10 verkenner uit de meidagen van 1940, het Snellen V.20 zweefvliegtuig en zijn ontwerper, het vliegveld Ubbena bij Assen, Fireflies op Nieuw Guinea en het Franse Caudron Aiglon sportvliegtuig.
Wordt lid van de KNVvL afdeling Luchtvaartkennis en betaal slechts € 32,- contributie. Niet alleen ontvangt u dan vier keer per jaar het vernieuwde LuchtvaartKennis (normaal € 7,50) u ontvangt ook zes keer per jaar het blad Verenigde Vleugels. Dubbel zo voordelig dus! MEER INFORMATIE OVER HET LIDMAATSCHAP OF EEN PROEFNUMMER AANVRAGEN?
Stuur dan een e-mail naar luchtvaartkennis@knvvl.nl of richt u tot de secretaris L. Kuipers, Livingstonelaan 1250, 3526 JV Utrecht.
24726-1_ASM 01-10.indd 16
05-03-2010 15:27:43