Voorwoord Voor u ligt het jaarverslag over 2008. Daarin zijn de belangrijkste gebeurtenissen en ontwikkelingen van dat jaar samengevat. Samen met het financiële jaarverslag, vormt dit verslag de verantwoording van het bestuur over het afgelopen verenigingsjaar. Er is het afgelopen jaar veel gebeurd. Intern zijn er ingrijpende veranderingen doorgevoerd. Extern bleven de bedreigingen voor de sportieve en recreatieve luchtvaart onverminderd groot. Met veel energie en veel inspanning is er weerstand geboden tegen die ontwikkelingen. De beleidsombuigingen binnen het NOC*NSF zijn van ingrijpende invloed op de KNVvL gebleken. De interne veranderingen zijn stuk voor stuk gericht op het verbeteren van de organisatie van de KNVvL en op het belangrijkste doel van de KNVvL: het behartigen van de belangen van haar leden. Al deze veranderingen stonden als voornemen beschreven in het KNVvL jaarplan voor 2008. Dat jaarplan is destijds voorgelegd aan de ledenraad en daar goedgekeurd Als uitvloeisel daarvan is het besturingsmodel van de KNVvL aangepast. Het hoofdbestuur is daartoe uitgebreid met een vertegenwoordiging van de afdelingsvoorzitters. Hiermee moet de relatie met de afdelingen en de onderlinge samenhang binnen de KNVvL verbeteren. Er zijn nieuwe statuten opgesteld en goedgekeurd. Het nieuwe besturingsmodel is vastgelegd in die statuten. De statuten zijn aangepast aan de aanbevelingen voor “Goed Sportbestuur” van NOC*NSF en zijn ontdaan van verouderde onderdelen.
Voorzitter Borra actief als luchtsporter
KNVvL Jaarverslag 2008
Ook is hoofdbestuur is met een drietal capabele bestuurders uitgebreid en daarmee weer op sterkte gebracht. Verder is de ondersteuning van de portefeuille operaties versterkt en is de informatieverstrekking aan de leden over de resultaten van de belangenbehartiging is ingrijpend verbeterd. Velen van u ontvangen met regelmaat elektronische nieuwsbrieven over ontwikkelingen die voor onze leden belangrijk zijn. Via de website van de Pagina 1
KNVvL wordt u van de actualiteit op de hoogte gehouden. Het aantal “hits” op die website is over het laatste jaar spectaculair toegenomen. Er is een project ingericht om een nieuw geautomatiseerd ledenadministratiesysteem te realiseren. De huidige Acces database is verouderd en zeer beperkt in zijn mogelijkheden. Het ziet er naar uit dat een nieuw systeem medio 2009 in gebruik kan worden genomen. Het kantoor is te koop gezet. Al jaren was het gebouw te groot en inefficiënt. De locatie stond ook samenvoeging van secretariaten en mogelijke samenwerking met andere sportbonden in de weg. De belangstelling onder potentiële kopers voor het pand is bemoedigend. Bij een oriëntatie is gebleken dat locaties in het centrum van het land (omgeving Utrecht), ruim voorhanden zijn. Verwachtbaar is dat de verhuizing medio 2009 plaats zal vinden. De beschikbare ruimte voor de sportieve luchtvaart stond ook in 2008 voortdurend onder druk. De toenemende inperking door regelgeving dreigt voor een deel van onze leden het vliegen vrijwel onmogelijk te maken. De invoering van de transponderplicht voor luchtvaartuigen zonder motor, is weer een stap gevorderd, hoewel die transponderplicht geen aantoonbare bijdrage levert aan de daarmee beoogde vermindering van het botsingsgevaar. De discussie met het Ministerie van V&W daarover, die eerst leek afgesloten, is door de inspanningen van het bestuur weer heropend. De voorgenomen harmonisatie van het luchtruim is volledig gericht op het ongenuanceerd expanderen van de ruimte voor de commerciële luchtvaart ten koste van de sportieve luchtvaart. De concept tekst van de Nota Luchtvaart, die al geruime tijd in voorbereiding is, en waarin de visie en het beleid voor de komende 10 jaar moet, worden weergeven, laat alle andere vormen van luchtvaart prevaleren boven de sportieve en recreatieve luchtvaart. Ook daar lijken door de inspanningen van het bestuur de mogelijkheden voor ombuiging van dat beleid weer geopend. De regeling valschermspringen, die zeer nadelige gevolgen zou hebben voor het parachutespringen, wordt voorlopig niet ingevoerd; er zal eerst weer met de KNVvL overleg worden gevoerd. De invoering van de RBML, dreigde voor een groot deel van de sportieve en recreatieve luchtvaart extra beperkingen en toenemende administratieve overlast te veroorzaken. Naar aanleiding van door de KNVvL aangedragen Kamervragen, heeft de minister van V&W geantwoord dat hij geen enkele reden heeft om aan te KNVvL Jaarverslag 2008
nemen dat het sportvliegen en de ballonvaart verdrongen zouden kunnen worden en dat het bestaande gebruik één op één wordt in de RBML wordt overgenomen. De ombuiging binnen het NOC*NSF heeft zich in 2008 voortgezet. Het belangrijkste uitvloeisel is een andere verdeling van de subsidie uit de lottogelden. Sportprestaties op hoog internationaal niveau en ondersteuning door een professionele bond met gespecialiseerde beroepskrachten, zijn een voorwaarde om van de ruime mogelijkheden tot financiële ondersteuning gebruik te kunnen maken. Vooralsnog voldoet de KNVvL onvoldoende aan die voorwaarden. Het HB heeft zich ook in het afgelopen jaar ingespannen om deze bedreigingen het hoofd te bieden, doch slechts met beperkt succes. De KNVvL streeft er naar, om met hulp van het NOC*NSF, en door samenwerking met andere bonden, tot een hogere mate van professionalisering van de vereniging te komen. De verhuizing en de verbetering van de effectiviteit het secretariaat moeten daaraan bijdragen. Het HB heeft zich in het afgelopen jaar ingespannen om de organisatie te verbeteren en de vele bedreigingen het hoofd te bieden. De leden van de KNVvL hebben intussen hun sport of hobby uit kunnen oefenen binnen de vereniging, de afdelingen, en de clubs. Onze vereniging, de KNVvL, haar afdelingen en de clubs bestaan uitsluitend dank zij de inzet van veel vrijwilligers. Vrijwilligers in bestuursfuncties, in commissies, in wedstrijdorganisaties, en vrijwilligers die hand en spandiensten verrichten om het voor de leden van de KNVvL mogelijk te maken hun sport of hobby te bedrijven. Als afsluiting van dit voorwoord wil ik daarom wederom iedereen die zich heeft ingezet voor de KNVvL en voor haar leden, namens de gehele KNVvL bijzonder hartelijk danken voor hun inzet en hun inspanning in het afgelopen jaar. Chris Borra Voorzitter
Pagina 2
Inhoudsopgave: Voorwoord ................................................................................................... 1 Inhoudsopgave: ........................................................................................... 3 Kerntaken KNVvL ........................................................................................ 4 Operations ............................................................................................... 4 Algemeen ............................................................................................ 4 Activiteiten per afdeling ....................................................................... 4 Overheden .......................................................................................... 4 KNVvL Examinering Instituut (KEI) ..................................................... 5 Terreinen ............................................................................................. 5 Strategisch Marketing Plan (SMP) ...................................................... 5 Sport ........................................................................................................ 6 Algemeen ............................................................................................ 6 Records en prestaties ......................................................................... 6 KNVvL Sportberaad ............................................................................ 6 NOC*NSF ........................................................................................... 6 Wedstrijden nationaal ......................................................................... 7 Wedstrijden internationaal .................................................................. 7 Beoefening .......................................................................................... 8 Doping ................................................................................................. 9 PR & Publiciteit........................................................................................ 9 KNVvL ................................................................................................. 9 Periodieken, mailings en websites ...................................................... 9 PR activiteiten ................................................................................... 10 Opleidingen................................................................................................ 10 Internationaal ............................................................................................. 11 Onderscheidingen ..................................................................................... 11 KNVvL onderscheidingen ................................................................. 11 Overige onderscheidingen ................................................................ 11 In memoriam .............................................................................................. 11 Bestuur & Algemeen Secretariaat eind 2008 ............................................ 12 Externe secretariaten ................................................................................ 12 Generaal Snijders Fonds .................................................................. 12 Fokker-Van den Berch van Heemstede Luchtvaartfonds ................. 12 Administratie .............................................................................................. 13 Ledenadministratie............................................................................ 13
KNVvL Jaarverslag 2008
Pagina 3
Kerntaken KNVvL Operations Algemeen Er zijn nog immer grote problemen voor de luchtsporten, zowel qua regelgeving als qua gebruik van het luchtruim. Genoemd worden onder andere de transponderplicht voor luchtvaartuigen, de herstructurering van het luchtruim, de steeds engere interpretatie van het begrip medegebruik van terreinen, de natuur- en milieuregelgeving zoals Natura2000, etc. Al deze ontwikkelingen zijn door de KNVvL en afdelingen in 2008 nauwlettend gevolgd en opgepakt. Concrete resultaten van al de langdurige besprekingen, briefwisselingen en bezwaren gaan echter verder dan dit verenigingsjaar. Hieronder een overzicht per luchtsport.
Activiteiten per afdeling Parachutespringen is in voortdurend overleg met DGLM over de totstandkoming van de Regeling Valschermspringen, RVS. Naar verwachting zal deze in 2009 tot stand komen. Discussiepunt was en is het standpunt van de LVNL dat parachutespringen uit de TMA Schiphol dient te verdwijnen. Als voorschot daarop heeft LVNL een zeer streng hoogtebeperking opgelegd aan twee paraclubs, waarvan een zijn activiteiten heeft moeten beëindigen. De problemen met de IVW ontheffing voor demonstraties in luchtruim klasse-A zijn wel grotendeels opgelost. . De afdeling modelvliegsport werd door een van de leden gewezen op een mogelijk verkoop verbod van Nitromethaan. Nitromethaan wordt gebruikt als onderdeel van brandstof voor modelvliegtuigen en wordt momenteel in zogenaamde pre-mixen, maar ook puur aangeboden om zelf te mengen. Helaas wordt Nitromethaan ook voor niet vreedzame doeleinden gebruikt, waardoor er vanuit Europa richtlijnen worden opgesteld om de verkoop aan banden te leggen. In Nederland wordt dit gecoördineerd vanuit het ministerie van VROM. Het afdelingsbestuur is met VROM om tafel gaan zitten om te kijken wat de gevolgen zijn voor de modelvliegers en deze op te vangen. Er is, in overleg met IVW, een begin gemaakt met het maken van procedures t.b.v van een te maken regeling voor modelvliegtuigen tussen de 25 en 150 kg.
KNVvL Jaarverslag 2008
De afdeling schermvliegen heeft in vervolg op de wintermeeting eind 2007 bij het Centrum voor Mens en Luchtvaart in Soesterberg in februari 2008 een groots opgezette praktijkmeting van de G-krachten bij het steilspiralen georganiseerd, op het vliegveld De Peel. De dag is succesvol verlopen, en heeft zeer veel meetgegevens opgeleverd. Zowel de metingen zelf als de uitwerking van de meetgegevens vinden plaats op wetenschappelijk controleerbare wijze. Het rapport met de resultaten is in het stadium van afronding. Over het gebruik van de soarstek in Zoutelande is in 2008 overleg gevoerd met de wethouder en een beleidsmedewerker van de Gemeente Veere. Dit heeft geleid tot de afspraak om het verouderde reglement – dat alleen voorziet in het deltavliegen – up-to-date te maken. In de loop van 2008 werd veel aandacht en inspanning gegeven aan overleg over een convenant scherm- en zeilvliegen ten behoeve van de lierlocaties. De afdeling is er niet in geslaagd tot overeenstemming te komen met de betrokken ministeries. De afdeling ervaart het als zeer frustrerend dat, evenals bij de transponderproblematiek, de overheid aan het schermvliegen beperkingen wil opleggen die in geen relatie staan tot de risico’s. Er wordt geen gehoor gevonden voor het feit dat zich nog nimmer een incident tussen een schermvlieger en de burger- resp. militaire luchtvaart heeft voorgedaan.
Overheden In dit verenigingsjaar is, evenals vorig jaar, veel energie gestoken in de contacten met de overheid en de politiek. De Regeling Burgerluchthavens en Militaire Luchthavens (RBML) is door de Eerste Kamer der Staten Generaal aangenomen. Verdere uitwerking van de RBML zal in de luchtvaartnota plaatsvinden, na verwachting zal deze luchtvaartnota in 2009 uitkomen en behandeld worden in de Tweede Kamer der Staten Generaal, dit nadat hij al enkel malen is uitgesteld in 2008. Daarnaast is de KNVvL overlegpartner bij het Interprovinciaal Overleg (IPO) en bij het samenstellen van luchtvaartnota’s bij de diverse provincies, hetgeen bij de provincie Zuid-Holland tot een positief resultaat heeft geleid. Op het gebied van Natura 2000 is de KNVvL betrokken geweest bij het vaststellen van het eerste beheerplan, de Voordelta. In het beheerplan is op basis van de gedragscode General Aviation de recreatieve luchtvaart beschreven, waardoor er zonder vergunning boven het gebied gevlogen kan worden, met uitzondering van de rustplaatsen en broedgebieden. Sinds het begin van de inspraakprocedure heeft de KNVvL 147 zienswijze ingediend, het is helaas niet bekend hoeveel voorbeeldzienswijzen er door de afdelingen en clubs zijn verstuurd. Pagina 4
Met betrekking tot de invoering van de transponder is het een erg bewogen jaar geweest. De Werkgroep Invoering Transponder (WIT) heeft in 2008 het NLR opdracht gegeven om een ‘quick-scan veiligheidsstudie’ uit te voeren om te onderzoeken in hoeverre een transpondervrije zone (TFZ) rondom het Zweefvliegcentrum Terlet haalbaar is. Alle fases m.b.t. de invoering van de transponder leken goed te verlopen, tot het moment dat er vanuit de overheid een stroomversnelling kwam. Vanuit de DGLM werden de gemaakt afspraken, m.b.t. de invoering niet nagekomen, hierover is de KNVvL met het ministerie van Verkeer en Waterstaat in gesprek gegaan, waar een nieuwe opening is gecreëerd, die momenteel nog loopt.
KNVvL Examinering Instituut (KEI) 2008 was alweer het vijfde jaar voor het KEI instituut. KEI verstrekt de brevetten aan zweefvliegers, ballonvaarders en snorvliegers. In 2008 zijn tevens de brevetten van de afdeling schermvliegen overgedragen aan het KEI. Het KEI heeft een eigen website, www.brevet.aero. Alle informatie en aanvraagformulieren zijn hierop te vinden. In 2008 is de hosting van de site overgebracht naar Refresh Media, dezelfde provider als die van de KNVvL website. In 2008 is het volgende aantal brevetten en verleningen afgegeven brevet Zweefvliegen (GPL) Ballonvaren (BPL) Snorvliegen (PGL) brevet totalen
initieel 80 4 14 98
verlenging 861 4 6 871
uitbreiding / heruitgifte 102 0 1 103
De meeste afgiften van brevetten vinden plaats voor zweefvliegers. Hieronder de brevetgegevens van GPL (zweefvliegen), per maand.
Terreinen Het terreinenvraagstuk blijft een toenemende bron van zorg. In Nederland wordt door een hogere vraag naar grondgebruik door o.a. bebouwing, maar ook door steeds strengere milieuwetten en het inrichten van natuurgebieden in het kader van Natura 2000, het steeds lastiger om luchtsporten te accommoderen, zowel op nieuwe als op bestaande terreinen. De vliegterreinen komen hierdoor steeds meer in de verdrukking. Steeds meer modelvliegclubs kloppen aan bij de KNVvL om advies en ondersteuning met betrekking tot hun terrein.
Strategisch Marketing Plan (SMP) Eind 2006 hebben 3 afdelingen (parachutespringen, modelvliegsport, schermvliegen) en de koepel namens de afdelingen, onder begeleiding van NOS*NSF een SMP ontwikkelt. Dit was een intensief proces waarbij een goed inzicht is verkregen in de omstandigheden waarin de luchtsporten zich bevinden, en de kansen en mogelijkheden die dit biedt. De aspecten ledenwerving en beeldvorming zijn hierbij zeer belangrijk. De afdeling modelvliegsport heeft in het najaar van 2008 een vijftal sessies georganiseerd, verspreid over het land waarin zowel aangesloten als niet aangesloten clubs werden uitgenodigd. Het doel was om een vervolg te geven
KNVvL Jaarverslag 2008
Pagina 5
aan de SMP sessies uit 2007. De activiteiten van de in 2007 opgerichte werkgroepen kregen een vervolg. Als onderdeel van het Strategisch Marketing Plan is een aantal activiteiten ontplooid om de zichtbaarheid van het schermvliegen in Nederland te vergroten. De zichtbaarheid van de wedstrijdteams is vergroot. Publiciteit via de media is verder ontwikkeld. Publiciteit via direct contact op beurzen is verzorgd. De cadeaubon voor een tandemvlucht is ontwikkeld als ondersteuning voor de eerste kennismaking met het schermvliegen voor geïnteresseerden. De afdeling parachutespringen had in 2008 geen plannen binnen het SMP.
Sport Algemeen Door alle vliegende sportafdelingen is hard gewerkt om te komen tot nieuwe Topsportbeleidsplannen, jaarplannen en financiële plannen passend bij de sterk veranderde opzet en eisen van het NOC*NSF. Dat besloeg de periode juni t/m november. Nadrukkelijk zet het NOC*NSF in op een centrale aansturing van alle topsportactiviteiten van de KNVvL en de andere bonden. Het HB is akkoord met aansturing en verantwoordelijkheid door Bert Wijnands, HB, Peter Keim, voor coördinatie en communicatie en Frouwke Kuijpers voor coachingsplannen. Dit jaar was er een gezamenlijk niet-sportspecifiek winter programma, gericht op mentale training, en een grote bijeenkomst KNVvL Topsport op Papendal.
Records en prestaties De KNVvL is natuurlijk primair een sportbond, aangesloten bij NOC*NSF. Daarom wordt begonnen met de records en prestaties van de KNVvL luchtsporters, nationaal en internationaal. e
Bij de 30 WK Multiklasse zweefvliegen(15m, 18m en Open klasse), die van 2 t/m 16 augustus gehouden werden te Lüsse, Duitsland vloog Ronald Termaat in de 18m één van zijn beste wedstrijden ooit. Heel lang e hield hij zicht op de 1 plaats, wat uiteraard zijn doel was, maar uiteindelijk KNVvL Jaarverslag 2008
moest hij zijn meerdere erkennen in Olivier Darozze, die gewoon een erg goede wedstrijd vloog. Het was een spannende strijd tussen die twee en e Ronald kan met trots terugkijken op zijn zeer verdiende 2 plaats. Bij parachutespringen zijn de nationale records canopy piloting afstand en snelheid verbeterd naar 107,25 m en 2,808 sec. Het NL record FS4 vrouw werd verscherpt naar 18 punten en CF2 sequential naar 12 punten. Hugo Robben heeft voor schermvliegen in Zuid Afrika een Nederlandse afstandsrecord gevlogen van 278 kilometer. De KNVvL feliciteert al haar sporters met de behaalde podiumplaatsen en records!
KNVvL Sportberaad Het KNVvL Sportberaad kwam in 2008 twee maal bijeen. Onderwerpen als FAI, NOC*NSF, World Air Games, gezamenlijke afdelingsactiviteiten en PR / communicatie kwamen aan de orde. Alle vliegende afdelingen droegen hieraan hun steentje bij, waarbij de rol van Peter Keim en Frouwke Kuipers niet ongenoemd kan blijven.
NOC*NSF Samen met 15 sportbonden heeft een projectgroep de totale opzet en financiering van de Topsport in Nederland herzien. De meeste activiteiten hebben plaatsgevonden van juni tot december. Wat zijn de belangrijkste wijzigingen? 1. De definitie van Topsportprogramma’s. 2. De verschillende eisen om te komen tot indelingen van alle sporten in de Categorieën 1 en 2. Het aantal landen dat deelneemt aan WK’s is opgetrokken van 45 naar 55 (Cat. 1) en van 18 naar 24 (Cat. 2) De combinatie van deze 2 veranderingen zorgde voor een stevige beperking van het aantal geaccepteerde disciplines, van 9 naar 6. 3. Daarnaast zijn er voor ons een aantal inspannings –en prestatie eisen bijgekomen. Top 8 plaatsen zijn nodig om tot Cat. 2.1 te komen en om überhaupt steun te krijgen moet een centraal team trainingsplan met minimaal 75 dagen voorgelegd worden. 4. Totaal gingen de luchtsporten er financieel op achteruit. Het is dringend noodzakelijk dat wij als samenwerkende luchtsportdisciplines een stevige professionaliseringsslag doormaken de komende 4 jaar. De inspanningen en het niveau zullen omhoog moeten wil de KNVvL over 4 jaar niet volledig buiten de boot vallen.
Pagina 6
Naast een hierboven omschreven andere opzet van de Topsport zijn er ook nieuwe eisen en mogelijkheden voor de KNVvL als vereniging. Dat moet dan door samenwerking met andere bonden, door kwaliteitsverbetering (bv. door “Goed Sportbestuur”) en professionalisering van de aansturing. Indien dit verwezenlijk wordt dan ontstaan er nieuwe mogelijkheden, vooral voor de aangesloten clubs. Er zijn belangrijke overheidsprogramma’s waaraan meegedaan kan worden. Het gaat dan om stimulering van “Een leven lang Sporten”. Een belangrijk deel van de activiteiten was gericht op het realiseren van de World Air Games (WAG). Een totaal nieuwe opzet, in nauwe samenwerking met een internationaal marketingbureau, gericht op toeschouwers, media en uiteindelijk sponsoren. De WAG moeten 2jaarlijks gehouden worden. Niet makkelijk in jaren waar de kredietcrisis heeft toegeslagen. Overigens is de werkrelatie van de KNVvL met de FAI is aanzienlijk verbeterd.
Wedstrijden Nationaal De NK ballon vond van 30 april tot 4 mei plaats te Beffe, België. Jan Oudenampsen werd Nationaal Kampioen. De NK parachutespringen werd gehouden op het paracentrum te Teuge. Met veel zon werd de wedstrijd volledig afgesprongen. Het deelnemersveld bestond uit formatiespringen, koepelformatiespringen, freeflying en precisiespringen. In het kader van de Nederlandse Kampioenschappen modelvliegsport werden in de diverse categorieën programma’s afgewerkt. In totaal werden er ongeveer 70 wedstrijden gehouden. Voor de resultaten wordt verwezen naar de website. De Open NK Zweefvliegen werden van 13 t/m 22 mei gevlogen in de Clubklasse, de 15m klasse en de Open klasse. Vanwege de onzekerheden die de invoering van de transponders in Nederland met zich meebracht, werd er in een laat stadium opnieuw gekozen voor het Duitse Stendal Borstel. In totaal 52 deelnemers, wisselende weersomstandigheden, zes wedstrijddagen en drie kampioenen. e De 6 Open NK Kunstzweefvliegen werden dit jaar gehouden op Deelen, van 26 t/m 28 september. De OnLineContest Zweefvliegen was ook in 2008 zeer populair. De “overall” winnaars van de OLC 2008 zijn: 1) Sicco Vermeer, 2) Jaap van Steinfoorn en 3) Frank van Empelen.
KNVvL Jaarverslag 2008
De NK zeilvliegen vond voor het onderdeel “berg” plaats te Laragne, Frankrijk, einde juli. Het onderdeel “sleep” te Stadskanaal op 20-21 en 27-28 september. op de Vliegbasis Deelen. Koos de Keijzer werd overall kampioen 2008. De NK schermvliegen “berg” werd net als in 2007 gehouden te St. André des Alpes, Frankrijk, Hugo Robben werd kampioen bij de heren en Jolanda de de Zeeuw bij de dames, die een 3 plaats haalde in de open klasse. In het de teamklassement werd Nederland zelfs 5 . De NK “lier” werd 24-25 mei gehouden in Getelo, Duitsland. Kampioenen werden Chavert ter Maat en Jolanda de Zeeuw. De NK precisie “stand-up” te Numansdorp werd gewonnen door Victor Remmers. Net als zweefvliegen heeft schermvliegen een online wedstrijd. Deze online competitie krijgt nationaal en internationaal steeds meer deelnemers. Piloten van over heel de wereld kunnen hun vluchten digitaal in dit systeem invoeren. Inmiddels doen meer dan 5000 piloten wereldwijd hieraan mee. Hugo Robben vestigde een nieuw afstandsrecord in Nederland met 153 km, van Zutphen naar Zierikzee. Edwin Grootoonk werd nationaal kampioen in de binnenlandse competitie. Nico Verhaar werd op 20 september in Soesterberg winnaar van de Nationale Vliegtuig Herkennings Kampioenschappen (NVHK), die jaarlijks worden georganiseerd door de Afdeling Luchtvaartkennis. In een nek aan nek race met Vincent Verdonk wist Verhaar 66 van de 75 vliegtuigtypen goed te herkennen. In totaal 12 deelnemers streden in het Militaire Luchtvaart Museum in Soesterberg om de titel. Er waren onder andere prijzen te behalen in de categorieën “militair”, “civiel” en “historisch”. De NVHK viel samen met de samen met het virtueel demoweekend, waarbij diverse demonstraties rond Flight Simulator software werden gegeven. De verwachting is dat volgend jaar de NVHK ook weer in het museum gehouden zullen worden. De kampioenen en resultaten van de diverse afdelingen zijn te vinden op de diverse afdelingswebsites.
Wedstrijden Internationaal Er worden bij alle luchtsporten veel wedstrijden van verschillende niveaus georganiseerd. De meeste zijn te vinden op de website van de FAI. Om dit verslag overzichtelijk te houden worden alleen die wedstrijden genoemd waaraan KNVvL sporters hebben deelgenomen. De resultaten van de diverse Nederlanders zijn te vinden op de afdelingswebsites en in de afdelingsorganen.
Pagina 7
Voor parachutespringen was er een absolute primeur: een WK in Nederland, en wel in september op vliegveld Teuge. Dit voor het onderdeel koepelformatiespringen. Om kort te gaan; het WK was een groot succes. Nederland, de KNVvL, de afdeling parachutespringen en het paracentrum Teuge hebben hierbij een uitstekend visitekaartje afgegeven. Er was een groter dan normaal deelnemersveld en er werden maar liefst twee wereldrecords verbroken op dit WK. Nederland nam deel met drie teams die echter buiten de prijzen vielen. Wel selecteerde een team zich voor deelname aan de World Games 2009 te Taiwan, een uitstekend resultaat. De afdeling modelvliegsport zond deelnemers uit naar de diverse EK’s en WK’s, als volgt: WK’s 2008 • F2 Landres (Frankrijk) • F3J (sr + jr) Adapazari (Turkije) • F4C Wloclawek (Polen) • F5B Kiev (Oekraïne) EK’s 2008 • F1 Senior Pazardzik (Bulgarije) • F3A Calcinatello di Calcinato (Italië) • F3C Mauberge (Frankrijk) Er werden geen podiumplaatsen behaald. Het WK para formatiespringen was in Maubeuge, Frankrijk. Nederland ste nam deel met FS4. Het team behaalde een goede 8 plaats en voldeed derhalve aan een van de criteria van het NOC*NSF topsportprogramma voor 2009-2012. Verder namen er twee teams CF2 deel aan de WK in Nederland, was er een uitzending naar het EK Paraski in Oostenrijk en naar het WK canopy piloting te Zuid Afrika. e Van 6 t/m 20 juli 2008 vond de 30 WK Multiklasse Zweefvliegen plaats in Rieti, Italië. Er werd in drie klassen gevlogen, de Clubklasse, de Standaardklasse en de Wereldklasse (PW-5). In totaal waren er 101 deelnemers die in elf wedstrijddagen streden om de prijzen. de Nederlandse resultaten waren als volgt: in de Clubklasse werd Bart e e Berendsen 22 en Jelmer Wassenaar 25 – in de Standaardklasse e e behaalde Robbie Seton de 28 plaats en Bas Seijffert de 36 plaats. In de Wereldklasse waren er geen Nederlandse deelnemers.
KNVvL Jaarverslag 2008
e
De overige drie klassen van de 30 WK Multiklasse Zweefvliegen(15m, 18m en Open klasse) werden van 2 t/m 16 augustus gehouden te Lüsse, Duitsland. Er waren 130 deelnemers. Er waren geweldige Nederlandse resultaten, met maar liefst twee podiumplaatsen. Op zijn eerste WK behaalde Mark e Leeuwenburgh in het eindklassement van de 15m klasse een prachtige 3 e plaats. En de prachtige 2 plaats van Ronald Termaat in de 18m klasse is al eerder in dit jaarverslag genoemd. De EK zeilvliegen was van 7-21 juni te Greifenburg, Oostenrijk. Koos de de Keijzer werd daar 6 , een goed resultaat. Het pré WK was net als de NK “berg” te Laragne, Frankrijk. De Worldcups schermvliegen vonden plaats in augustus te Sopot, Bulgarije en eind september in Castelo, Brazilië. Het eerste FAI EK schermvliegen was 112 juli te Nis, Servië. Tijdens het WK ballonvaren (Hofkirchen, Oostenrijk) eindigde Henk Broeders de op de 11 plaats. Verder waren vele KNVvL leden als scheidsrechter, jurylid of official op internationaal niveau betrokken bij de organisatie en uitvoering van WK’s, EK’s en wereldbekerwedstrijden.
Beoefening Voor parachutespringen was 2008 een vergelijkbaar jaar met 2007, het aantal sprongen was grofweg gelijk, zo’n 80000. Een aantal clubs heeft minder gesprongen door de door LVNL opgelegde hoogtebeperkingen. Verder droeg een club in Duitsland niet meer bij aan springactiviteiten binnen de KNVVL. Het aantal tandemsprongen groeit nog steeds en zit nu ruim boven de 12000. Dit gaat wel ten kosten van het aantal sportsprongen. De groei van het aantal leerlingen over 2006 en 2007 heeft zich niet doorgezet en ligt nu net als in 2007 rond de 1400. Bij zweefvliegen zijn in totaal ongeveer 116.709 starts en 42.231 vlieguren gemaakt, op basis van een incomplete opgave van 40 zweefvliegclubs. Dit is beduidend minder dan het jaar daarvoor. Dit kan te maken hebben met het mindere zweefvliegweer in 2008. Het aantal geregistreerde (motor)zweefvliegtuigen bedroeg eind 2008 705. Het aantal starts voor modelvliegtuigen wordt niet bijgehouden, noch het aantal modelvliegtuigen zelf. Dit is vooralsnog ondoenlijk. Bij schermvliegen zijn er geen exacte gegevens bekend over het aantal vluchten. Een inschatting van het aantal vluchten van leden van de afdeling in
Pagina 8
het buitenland is moeilijk te geven, doch dat ligt zeer waarschijnlijk hoger dan het aantal vluchten in Nederland. Ook van zeilvliegen zijn geen gegevens bekend over het aantal vluchten.
Doping Ook dit jaar zijn diverse sporters gecontroleerd op dopinggebruik. Geen enkele sporter werd positief bevonden. De controles worden uitgevoerd volgens de eisen van de Nederlandse Doping Autoriteit NDA en de WADA. De KNVvL geldt met de luchtsporten als een niet-risicovolle sport qua dopinggebruik.
PR & Publiciteit KNVvL De KNVvL verzorgde zoals gebruikelijk een stand op de Open Dagen van de Koninklijke Luchtmacht. Alle afdelingen waren hierbij in meer of mindere mate vertegenwoordigd. Een aantal afdelingen hadden de standinvulling uitbesteed aan clubs uit de regio.
Periodieken, mailings en websites Dit jaar werd het KNVvL periodiek Air Sports Mail (ASM) 4 keer uitgeven. De verzendingen van ASM vindt zoveel mogelijk plaats met afdelingsperiodieken. ASM besteedt aandacht aan KNVvL (bestuurs) zaken, operations, sport, wedstrijden en bijzonder afdelingsnieuws. De samenstelling van de ASM gebeurd door Frits Snijder, Nathalie Chudiak, Bert Wijnands (lid HB) en Rien Frรถlicht. Nathalie is per einde 2008 gestopt met deze werkzaamheden, evenals met de PR zaken voor de KNVvL.
Naast de periodieke uitgave van de ASM werd de website www.knvvl.nl goed bijgehouden met het laatste nieuws. Daaraan gekoppeld werd er praktisch om de week een nieuwsbrief, via de mail, aan bijna 6.000 geabonneerde verzonden. Van de 27 nieuwsbrieven waren er zeven een operations nieuwsbrief. Ook diverse afdeling verspreiden intussen electronische nieuwsbrieven. De afdelingen brengen ook bijna allemaal een eigen periodiek uit in andere frequenties. Zie hieronder het overzicht van 2008. Afdeling Parachutespringen Zweefvliegen Zeilvliegen Schermvliegen Ballonvaren Modelvliegsport Luchtvaartkennis Alg. luchtvaartafdeling
Periodiek Sportparachutist Thermiek Delta Magazine B lijn Ballonstof Modelvliegsport Luchtvaartkennis Verenigde Vleugels *
Nummers in 2008 5 3 3 4 4 5 4 6
* Alle ALA leden ontvangen het blad Verenigde Vleugels. Dit blad wordt niet door de KNVvL uitgegeven. Via dit blad vindt de communicatie plaats.
KNVvL Jaarverslag 2008
Pagina 9
De afdeling ballonvaren verspreide ook in 2008 weer diverse PINFO’s (Pilot’s INFOrmation) aan de pilootleden. De PINFO is een emailbericht met een urgente en/of belangwekkende mededeling.
De afdeling modelvliegsport verspreidde 4000 stickers via het afdelingsperiodiek. Op 7 september verzorgde de Nederlandse Federatie Historische Luchtvaart, NFHL een themadag in het Nationaal Luchtvaart Themapark Aviodrome. Het thema van het evenement was “Actief in de samenleving”.
Opleidingen De ALA leden worden geïnformeerd door middel van diverse luchtvaartartikelen en tevens in de gelegenheid gesteld deel te nemen aan het gevarieerde aanbod van activiteiten van de andere clubs die deel uitmaken van Verenigde Vleugels. Ook diverse afdeling verspreiden intussen elektronische nieuwsbrieven. Net als bij de periodieken hebben ook de diverse afdelingen eigen internetsites. In dit verslag zal hier niet nader op worden ingegaan. Deze sites worden door de afdelingen zelf bijgehouden en geactualiseerd. De afdelingssites zijn te vinden via de site van de KNVvL. De website van modelvliegsport werd ingrijpend vernieuwd.
PR activiteiten De KNVvL had in 2008 een stand op de Open Dagen KLu waarin de diverse afdelingen zichzelf presenteerden. De afdeling luchtvaartkennis heeft diverse stands bemand op luchtvaartbeurzen in binnen- en buitenland en werkt ze samen met de Dutch Spotters Convention. De afdeling blijft bezig met het digitaliseren van het foto-archief. De afdeling para verzorgde een demonstratie parachutespringen uit een Koninklijke Luchtmacht (KLu) C-130 Hercules op 13 juli tijdens de Nijmeegse Vierdaagse.
KNVvL Jaarverslag 2008
De diverse vliegende afdelingen verzorgen allemaal opleidingen. Opleidingen voor brevetten en opleidingen voor instructief kader. De herinrichting van de instructeursopleiding schermvliegen op grond van nieuwe regelgeving werd afgerond. De opleiding is na een externe audit formeel erkend door het Ministerie van VWS. De afdeling heeft nu twee officieel aangestelde examinatoren. De theorie examens voor de brevetten 2 en 3 hebben in 2008 minder deelnemers getrokken dan voorgaande jaren. De oorzaak van de daling is onbekend; het vliegweer was in 2008 minder goed dan normaal. De resultaten waren samengevat als volgt: Examen Aangemeld Niet gekomen Gezakt Geslaagd % geslaagd ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Voorjaar 2008 131 5 50 89 68 Najaar 2008 80 3 32 45 56 --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
75 % van de deelnemers ging op voor brevet 2 en 25 % voor brevet 3. Parachutespringen heeft twee VWS erkende kaderopleidingen: instructeur en hulpinstructeur. Er werden bij para in 2008 de volgende aantallen nieuwe brevetten en bevoegdheden verstrekt: 61 A-brevetten, 40 B-brevetten, 5 Cbrevetten, 10 D-brevetten, 15 bevoegdheden hulpinstructeur, 1 instructeur, 3 AFF, 6 tandemmasters, 2 houders vouwbevoegdheid en 1 valschermtechnicus. Zweefvliegen heeft één VWS erkende opleiding zweefvlieg instructeur. Van de 80 beschikbare plaatsen bij de deels door European Pilot Selection Training (EPST) gesponsorde iFly! regeling 2008 (55 van sponsor EPST - 25 van de afdeling) gingen ook daadwerkelijk 80 kandidaten in het voorjaar van start. Uiteindelijk hebben 70 kandidaten succesvol hun eerste zweefvliegjaar voltooid. 10 kandidaten ontvingen aan het eind van het vliegseizoen geen sponsorgeld omdat ze niet aan de voorwaarden voldeden. Totaal hebben 57 Pagina 10
iFly!-ers van 2008 er voor gekozen om door te gaan met zweefvliegen, een resultaat van ongeveer 72%. In totaal zijn 139 zweefbrevetten gehaald (het merendeel, A, B en D (duur) brevetten); beduidend minder dan de 211 in 2007. Het onder het SMP vallende onderwerp “instructie” bij modelvliegsport moet leiden tot een opleiding voor instructeurs voor radiobestuurd modelvliegen. Eind 2008 waren in Nederland grofweg 450 ballons in het luchtvaartuigregister geregistreerd. Het aantal buitenlands geregistreerde ballons wordt geschat op ongeveer 10.
Internationaal De General Conference van de Fédération Aéronautique Internationale (FAI) werd dit jaar van 1 – 5 oktober gehouden te St. Vincent, Italië. Vertegenwoordiger voor de KNVvL was Bert Wijnands. Bij de European Gliding Union (EGU) werd Nederland vertegenwoordigd door Charles de Leeuw. Fransois van Haaff vertegenwoordigde Nederland voor luchtruimstructuur en radiogebruik. Marja Osinga-Meenk voor medische zaken en Pieter van der Meer voor instructie en veiligheid waren de andere EGU vertegenwoordigers en Frank Beemster en Rob Kleijn voor de technische zaken. Robin van Maarschalkerweerd vertegenwoordigde Nederland in de International Gliding Commission (IGC) waarbij Frouwke Kuijpers als plaatsvervangend vertegenwoordiger optrad. Binnen de International Parachuting Commission (IPC) was dit Ronald Overdijk met Igor van Aperen als plaatsvervanger. Henny Wiggers was als lid subcommittee CP ook aanwezig. Ronald Overdijk is ook voor de KNVvL lid van de European Association for Safety Parachutes (EASP). Deze commissie is ingesteld voor Europese regelgeving voor onderhoud aan parachutes, veiligheid en opleidingen / examens van valschermtechnici. Vanuit de afdeling schermvliegen is deelgenomen aan de jaarlijkse vergadering van de EHPU. De EHPU (European Hanggliding and Paragliding Union) heeft tot taak om zo veel mogelijk luchtruim voor scherm- delta en zweef vliegen in Europa te behouden. Voor scherm- en zeilvliegen (CIVL) was Koos de Keijzer de afgevaardigde. KNVvL erelid Flip Koetsier bleef president van de CIVL. In het voorjaar was een afvaardiging van het afdelingsbestuur in Brussel voor overleg over het gebruik van de 2,4 GHz voor modelbesturing. De KNVvL Jaarverslag 2008
uitkomst van het overleg was positief en het resultaat is dat het gebruik van de 2,4GHz nu in veel landen in Europa, waaronder Nederland, officieel is toegestaan voor de modelbesturing. Voor modelvliegen (CIAM) was de afgevaardigde Peter Keim met Rob Metkemeijer (expert RB Pylonrace) als plaatsvervanger. Tevens waren Anselmo Zero (subcommittee F1), Henny van Loon (subcommittee F3A), Gerard Rutten (subcommittee F4C), Hans Visser (expert lijnbesturing) en Peter Zweers (expert RB Zweef) aanwezig. Voor ballonvaren (IBC) was de afgevaardigde Mathijs de Bruin.
Onderscheidingen KNVvL onderscheidingen De KNVvL reikt jaarlijks diverse medailles, penningen en insignes uit aan leden voor bijzondere verdiensten. Hieronder volgt een overzicht van 2008. J.J. Bekker K. de Vries J. Rigter T. Spannenburg J.H.J. van Blommenstein A. Ceelen R. Ceelen G. de Kruijff G. Adolfse
ere insigne in goud met lauwerkrans en briljant ere insigne in goud met lauwerkrans en briljant ere insigne in goud met lauwerkrans en briljant ere insigne in goud met lauwerkrans en briljant ere insigne in goud met lauwerkrans en briljant ere insigne in goud penning in zilver ere insigne in zilver ere insigne in zilver
zweefvliegen zweefvliegen zweefvliegen zweefvliegen zweefvliegen zweefvliegen zweefvliegen modelvliegsport modelvliegsport
De beide Ceelens ontvingen hun onderscheidingen voor respectievelijk zijn luchtvaartjournalistieke en -historische werk en zij vanwege haar inzet als eindredacteur en uitgeefster van het blad ‘Planeur’
In memoriam De KNVvL registreert uiteraard het overlijden van leden. Het overlijden van belangrijke ex-leden KNVvL gaat soms ongewild, om verschillende redenen voorbij aan het secretariaat. Hierom verwijst de KNVvL naar de in memoria van de jaarverslagen van de diverse afdelingen.
Pagina 11
Bestuur & Personeel eind 2008 Bestuur C. Borra F.A. Paymans R.B.J. Bongers L.H.M. Gommans J.G. de Wit E.T.H. Wijnands C. van Haastert Ch. de Leeuw C. van Rest M. Faassen M.P. Tefsen R.J.W. Merison
-
voorzitter vice voorzitter / operations penningmeester operations / internationaal operations sportzaken algemene zaken lid lid lid lid lid
Personeel Algemeen Secretariaat R.J. Kutterink Mevr. J. Zeevaart S.B. Glissenaar Mevr. G.D. Ekkelenkamp Mevr. D. Lisser R. Schotanus -
directeur hoofd administraties financiĂŤle administratie operations office manager / KEI algemene zaken
Personeel afdeling zweefvliegen B. Pelt F. Snijder Mevr. A.J. Wolthuis -
zweefvliegen zweefvliegen zweefvliegen
De heer G.J. den Otter, mevrouw A.G. Meijer en mevrouw J. Zwols zijn in 2008 uit dienst getreden van de KNVvL. Mevrouw G.D. Ekkelenkamp (operations), mevrouw D. Lisser (office manager / KEI) en de heer A.A. Ens (parachutespringen) zijn een dienstverband aangegaan.
Externe secretariaten Generaal Snijders Fonds De Stichting is vernoemd naar Generaal C.J. Snijders, de man die de luchtvaart in Nederland groot heeft gemaakt. Te zijner ere werd in 1932 de Stichting Generaal Snijders Fonds in het leven geroepen. Het doel van de Stichting is het bevorderen van de lucht- en thans ook ruimtevaart in de ruimste zin van het woord en geeft hieraan uitvoering door eens in de drie jaar de gouden Generaal Snijdersmedaille uit te reiken aan een persoon met uitzonderlijke staat van dienst op voornoemde terreinen. Daarnaast reikt het Generaal Snijders Fonds een keer per jaar aan maximaal drie personen of groepen van personen die een bijzondere prestatie op het terrein van de luchtof ruimtevaart hebben geleverd het Erediploma uit. De KNVvL voert het secretariaat van het Generaal Snijders Fonds. In 2008 is de uitreiking van Erediploma’s in april 2009 voorbereid.
Fokker - Van den Berch van Heemstede Luchtvaartfonds Dit fonds stelt zich het bevorderen van de Nederlandse luchtvaart tot doel, in de ruimste zin des woords. Zij doet dit onder meer door het geven van bijdragen aan studies en studiereizen die naar het oordeel van het bestuur daarvoor in aanmerking komen.
Personeel afdeling parachutespringen R.M.A. Overdijk parachutespringen A.A. Ens parachutespringen De overige luchtsporten hebben geen personeel in loondienst KNVvL. De KNVvL is op de hoogte van de diverse bestuurswisselingen bij de afdelingen doch kiest ervoor die niet te vermelden in het jaarverslag. Mutaties personeel KNVvL Jaarverslag 2008
Pagina 12
Administratie Ledenadministratie In 2008 werd de ingeslagen weg van het clublidmaatschap modelvliegsport verder bewandeld. Door de ledenraad zijn nieuwe statuten aangenomen, waardoor het experimentele karakter kon komen te vervallen en een definitieve situatie kon ingaan. Er werd afscheid genomen van clubs die niet mee wilden gaan in deze constructie. Tegelijkertijd werden nieuwe clubs verwelkomd, zelfs clubs die niet eerder aangesloten zijn geweest bij de KNVvL. De ledengroei was in 2008 echter niet zo explosief als het jaar ervoor. Over 2006 was een lichte stijging waarneembaar van het ledenaantal. Deze groei heeft zich in 2007 sterk doorgezet. De groei voor de KNVvL als totaal is in 2008 nog steeds waarneembaar. Echter, bijna alle afdelingen laten een achteruitgang in leden zien, met uitzondering van de afdeling modelvliegen. Hierbij moet worden opgemerkt dat dit hoofdzakelijk volgt uit het clublidmaatschap, waarbij leden een lagere contributie KNVvL algemeen secretariaat betalen. De KNVvL als geheel steeg van 11876 naar 11925 leden. Een absolute stijging van 49 leden en percentuele groei van maar 0,4%. Verloop overzicht ledenaantallen per afdeling 2008 * begin mutatie algemene luchtvaartafdeling 176 -10 ballonvaren 231 -3 luchtvaartkennis 111 +1 luchtvaartwetenschappen 72 -3 gemotoriseerd vliegen 543 -27 historische luchtvaart 4 0 modelvliegsport 3449 191 parachutespringen 1880 -4 schermvliegen 1454 -16 zeilvliegen 439 -24 zweefvliegen 3517 -56 KNVvL / afdelingstotalen 11876 +49
eind 166 228 112 69 516 4 3640 1876 1438 415 3461 11925
*) dit aantal is afwijkend van de aantallen einde 2007 vanwege schorsingen, opzeggingen en mutaties ledenadministratie ná 1 januari 2008.
KNVvL Jaarverslag 2008
© 2009 KNVvL Dit verslag bevat excerpts van de jaarverslagen van de afdelingen van de KNVvL. De volledige teksten hiervan kunnen worden opgevraagd bij: KNVvL, Jozef Israëlsplein 8, 2596 AS, Den Haag. Pagina 13