KNVvL Jaarverslag 2016

KNVvL Jaarverslag 2016 Koninklijke Nederlandse Vereniging voor Luchtvaart

I

2

KNVvL JAARVERSLAG 2016

Inhoudsopgave Inhoudsopgave Voorwoord van de voorzitter

5

Verenigingsbureau 6 Algemene Zaken 6 Operations 6 (Top)Sport & Opleidingen 9 Ledenservice 9 KNVvL Examinering Instituut 10

Colofon Productie & coördinatie: Brenda Knibbe Fotogra­fie: Aerobatics VINK Aerobatics Algemene Luchtvaart Jan Hemink, Loet Kuipers Ballonvaren 22nd FAI World Hot Air Balloon Championship, Sebe Kruijer Deltavliegen Heleen van den Bos, Monique Joppen Gemotoriseerd Vliegen All Clear, Henk Verbruggen Historische Luchtvaart Christiaan Soeteman, Tom van Messel IACE IACE Luchtvaartkennis Collectie Luchtvaartkennis, Frank van de Goor Luchtvaartwetenschappen Afdeling Luchtvaartwetenschappen Modelvliegsport Paul Beks, Riekus Reinders NVAV Gerrit-Jan Kaal, René Bubberman, Zier & van de Steenoven Parachutespringen Bert Ham, Henny Wiggers, Jasper van der Meer, Robin Awater, Ron Kramer, Ronny Dumay Schermvliegen Willy Bijsterveld Zweefvliegen Ayold Zwaga, Djamilla van Os, Erwin Vorenhout, Frits Urselman, Maud Staassen, Max Niessen, Pieter Groenendijk Vormgeving en druk: Rosier Print, Hoorn © KNVvL Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt worden door middel van druk, microfilm, fotokopie, magnetische of digitale media, plaatsing op websites, of op welke andere wijze dan ook zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

Afdelingen 11 Aerobatics 11 Algemene Luchtvaart Afdeling (ALA) 12 Ballonvaren 14 Deltavliegen 15 Drones 16 Gemotoriseerd Vliegen 17 Historische Luchtvaart 18 IACE 19 Luchtvaartkennis 20 Luchtvaartwetenschappen 21 Modelvliegsport 22 NVAV 25 Parachutespringen 27 Schermvliegen 30 Zweefvliegen 31 Ledenontwikkeling 33 Ledenaantallen 33 Clubs, verenigingen en scholen

34

Medailles en insignes

38

Samenwerkingsverbanden 38 Stichting Netherlands Air Cadets (NLAC) 38 Bestuur, Raad van Advies en medewerkers verenigingsbureau 39 Hoofdbestuur 39 Raad van Advies 39 Medewerkers verenigingsbureau 39

Ik ben lid van de KNVvL omdat ik graag zorgeloos wil vliegen

KNVvL JAARVERSLAG 2016

3

V

4

KNVvL JAARVERSLAG 2016

Voorwoord Voorwoord van de voorzitter Toekomst vaste locaties voor luchtsporten

Relatie met de overheid

Als KNVvL moeten we voortdurend op onze hoede zijn voor besluiten van met name lokale overheden. De inkt van het TGAL-rapport, waarin wordt aangegeven wat toekomst-vaste locaties voor luchtsporten zijn en welke op termijn niet meer, was amper opgedroogd of we werden geconfronteerd met nieuwe voor de recreatieve luchtvaart onwelgevallige besluiten.

Zo besloot de gemeente Ameland, tevens exploitant van het vliegveld Ameland, op het vliegveld een groot zonnepark aan te leggen, nota bene pal naast de lierbaan. Dit had tot gevolg dat de Zweefvlieg Club Ameland letterlijk het veld moest ruimen.

De gemeente Middenmeer plaatste een metershoge meetmast in het circuitgebied van het MLA-vliegveld Middenmeer, hetgeen uiteraard beperkingen voor het MLA-vliegen met zich brengt.

Twee voorbeelden waarin de lokale overheid haar eigen gang gaat. Het TGAL-rapport biedt derhalve geen enkele zekerheid.

In het jaar 2016 zijn de contacten met de Inspectie Infrastructuur en Milieu steviger aangehaald. De nieuw benoemde directeur Jacqueline Lamé stak niet onder stoelen en banken dat het contact tussen haar inspectie en de kleine luchtvaart gaandeweg verloren is geraakt, maar dat zij dit wil herstellen. De KNVvL is uiteraard blij met deze toenadering. Een duurzame dialoog op basis van onderling vertrouwen komt de veiligheid in de luchtvaart alleen maar ten goede.

Dit is niet onbelangrijk vanwege de ambitie van de KNVvL de komende tijd de theorie en praktische examens in eigen beheer te kunnen blijven afnemen en ook zelf de brevetten namens de overheid uit te geven.

Beperkingen luchtruim Het ministerie van Economische Zaken heeft eind 2016 in de Staatscourant een aantal besluiten gepubliceerd waarin, in het kader van Natura-2000, een aantal beperkingen wordt opgelegd aan het vliegen boven de provincies Zeeland en Noord-Holland.

Was het beheer van het luchtruim voorheen een gezamenlijke verantwoordelijkheid van het ministerie van Infrastructuur en Milieu en het ministerie van Defensie, nu heeft de luchtvaartsector met nog een derde ministerie van doen. Het wordt er allemaal niet duidelijker op. Het vliegen onder de 1000 voet is boven deze gebieden verboden. Ook drones worden geweerd.

De ontwikkeling van vliegroutes voor de commerciële luchtvaart van en naar Lelystad Airport baart grote zorgen.

De zweefvliegterreinen Biddinghuizen, Noord Oost Polder en Lemelerveld zullen in hun gebruik worden beperkt. Ook het parachutespringen op het vliegveld Teuge wordt door luchtruimbeperkingen bedreigd.

Dat zijn zorgelijke ontwikkelingen die de KNVvL ook in 2017 nauwlettend zal blijven volgen en daar waar mogelijk zich zal blijven inzetten om de belangen van de luchtsporters zo goed mogelijk veilig te stellen.

Paramotorvliegen Artikel 22, derde lid van de grondwet legt de grondwettelijke plicht van de overheid vast om voorwaarden te scheppen voor vrijetijdsbesteding. Echter sinds het moment dat Provinciale Staten het bevoegd gezag is voor het verlenen van luchthavenbesluiten of -regelingen hangt het sterk van het beleid per provincie af of en in welke mate luchtsporten kunnen worden uitgeoefend.

Bijvoorbeeld Gedeputeerde Staten van Zeeland doet het tegenovergestelde. Haar beleid is juist gericht op het paramotorvliegen in Zeeland zoveel mogelijk uitbannen. Een dergelijk beleid is onredelijk oordeelden de bestuursrechter van de rechtbank Zeeland-West-Brabant (4x) en de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State in hoger beroep.

De juridische status van een paramotortrike, een variant van de paramotor die gekenmerkt wordt door het gebruik van een met wielen uitgerust onderstel, is nog altijd onduidelijk. De discussie over de vraag welke wettelijke regels van toepassing zijn op paramotortrikes duurt inmiddels al meer dan 40 maanden.

STEBZ Eind 2016 verkeerden de besprekingen tussen ILT en de KNVvL over het afnemen van examens voor ballonvaren en zweefvliegen in een afrondende fase. De Inspectie Leefomgeving en Transport heeft aangegeven dat de KNVvL de examens kan blijven verzorgen middels een aan de KNVvL gelieerde stichting (Stichting Theorie Examens Ballonvaren en Zweefvliegen, STEBZ). STEBZ zal in het voorjaar van 2017 in het leven worden geroepen. In een nog te sluiten overeenkomst tussen ILT en STEBZ worden afspraken over de uitvoering en informatie-uitwisseling vastgelegd om zeker te stellen dat ILT de haar toebedeelde eindverantwoordelijkheid als Competent Authority en als opdrachtgever kan nemen. Chris Borra heeft namens de KNVvL deelgenomen aan de onderhandelingen en zal als eerste voorzitter van STEBZ uitvoering gaan geven aan de inrichting van deze nieuwe organisatie.

KNVvL naar hoger niveau In 2016 schaarden het hoofdbestuur, de raad van advies en de ledenraad zich unaniem achter het voorstel implementatieplan ‘KNVvL naar een hoger niveau’. Erik Louwes leverde een belangrijke bijdrage aan de totstandkoming van dit plan. De huidige ontwikkelingen vergen een nauwe samenwerking tussen alle geledingen binnen de KNVvL. Binnen de KNVvL-afdelingen en -clubs zit veel kennis en ervaring dat beter kan worden benut. Dat vraagt om een herschikking van bestuursfuncties, een strategische invulling van alle processen en een optimaal overleg tussen alle betrokkenen.

Martin Schröder zei het mooi op de ledenraad vergadering van 23 november: “De kracht kan niet komen uit wat u in uw eentje, naast uw werk en andere bezigheden, voor elkaar moet knokken voor uw vlieghobby. De kracht moet komen uit de ondersteuning die wij elkaar, als verschillende clubs en de KNVvL kunnen bieden”.

En zo is het natuurlijk.

Ronald Schnitker Voorzitter KNVvL KNVvL JAARVERSLAG 2016

5

Verenigingsbureau Verenigingsbureau Het verenigingsbureau verzorgt, in opdracht van het hoofdbestuur en directie, vele en diverse taken en activiteiten. Dit voor de leden, afdelingen en aangesloten clubs en ledenverenigingen. Al deze taken en activiteiten zijn terug te voeren op de missie, visie en doelen zoals omschreven in het meerjarenbeleidsplan van de KNVvL en jaarplan 2016. Veel van deze zaken worden ook op afdelingsniveau behartigd en uitgevoerd, door personeel en door de vele betrokken vrijwilligers. Deze staan per afdeling omschreven verder in dit verslag.

Voor de gezamenlijke en afdelingsoverstijgende professionele ondersteuning worden ze uitgevoerd en/of begeleid door het personeel op het kantoor in Woerden. Op personeelsvlak was 2016 een rustig jaar. Er heeft een lichte verschuiving plaatsgevonden in uren en jaarcontracten zijn omgezet in vaste contracten.

niet-vliegende leden van de KNVvL. Belangrijke zaken spelen met betrekking tot luchtruim en wet- en regelgeving die acties vergen om het (blijven) uitoefenen van onze luchtsporten mogelijk te maken.

In 2016 is een volgende stap gezet met het vernieuwen van de organisatiestructuur. De nieuwe werkgroep is ingericht en heeft een implementatieplan gemaakt. Dit plan is zowel aan de Raad van Advies als aan de Ledenraad voorgelegd. Met de verkregen input is het plan aangepast en ter goedkeuring aan de Ledenraad voorgelegd. Het plan is unaniem aangenomen. Tevens zijn leden van de verschillende werkgroepen benoemd en de werkgroepen zijn aan de slag gegaan.

De KNVvL overlegt met externe partijen zoals het ministerie van Infrastructuur en Milieu - Directie Luchtvaart (DGB en ILT), Luchtverkeersleiding Nederland, Luchtverkeerscommissie Staf, Luchtverkeerscommissie Strategisch Forum, Militaire Luchtvaartautoriteit / Commando Luchtstrijdkrachten, KNMI, Nederlands Instituut voor Navigatie en Nederlands Lucht- en Ruimtevaartcentrum en ook met de provincies via het Interprovinciaal Overleg. Binnen het LVC-Strategisch Forum worden onder andere verzoeken tot gebruik van het luchtruim vanwege evenementen besproken. Dit geeft meer gewicht aan de status van deze verzoeken.

Algemene zaken Diverse jaarplannen voor 2016 van afdelingen en het verenigings­ bureau zijn opgesteld en geaccordeerd. De meeste afdelingen hebben een jaarplan in het verslagjaar opgesteld.

De doelstelling met betrekking tot ledenontwikkeling zoals begroot is niet gehaald. De absolute daling ten opzichte van 2015 bedraagt 610 leden. Deze daling is voornamelijk toe te schrijven aan leden van de afdelingen Gemotoriseerd vliegen, Parachutespringen en Zweefvliegen. Bij gemotoriseerd vliegen en zweefvliegen is dit een trend die zich al enige jaren zichtbaar maakt. Bij zweefvliegen gaat het om het totaal van zweefvliegers in Nederland dat dalende is, bij gemotoriseerd vliegen vooral om het aantal leden dat lid is van de KNVvL. Bij parachutespringen zijn veel cursussen niet doorgegaan vanwege tegenvallend weer.

De daling is zorgwekkend en in 2016 is een exit-onderzoek gehouden ten einde te achterhalen wat de redenen zijn voor het beëindigen van het lidmaatschap. Tevens is een start gemaakt met het positioneren van de KNVvL met als één van de doelen ledenwerving en behoud.

Op het gebied van ICT zijn weer een aantal verbeteringen doorgevoerd. Zo kunnen bijvoorbeeld allerlei activiteiten (ook voor de afdelingen) via elektronische formulieren aangemeld en afgerekend worden. Iets waar veelvuldig gebruik van gemaakt wordt.

De samenwerking met de NKBV is gecontinueerd, zowel facilitair (ruimten, middelen) als procesmatig (CRM systeem, urenregistratie, salarisportal). De samenwerking is terug te vinden in de meerjarenbeleidsplannen van beide verenigingen.

Operations Bestuurlijk De afdeling Operations behartigt belangen voor vliegende en 6

KNVvL JAARVERSLAG 2016

De diversiteit van deze zaken is groot, waardoor coördinatie, kennisdeling, communicatie en overleg heel belangrijk zijn. Daarbij werkt de afdeling Operations samen met verschillende GApartners, zoals AOPA, NACA en NVL. Knelpunten en wensen met betrekking tot regelgeving en luchtruim worden geïnventariseerd en teruggekoppeld naar het ministerie. Deze kwesties worden opgesteld in een GA-jaarwerkplan en aldus door alle partijen behandeld. Soms zijn visies over zaken verschillende doch dit schaadt de samenwerking niet.

Daarnaast heeft Operations ook internationaal contact met onder andere Europe Air Sports en diverse luchtvaartautoriteiten als ook met de European Aviation Safety Agency en met Europese luchtsportorganisaties als de European Gliding Union, European Hang Gliding and Paragliding Union, European Parachute Union, European Microlight Federation en European Powered Flying Union.

Activiteiten Toekomstvaste General Aviation Locaties Het project Toekomstvaste General Aviation Locaties is het belangrijkste Operationsdossier. Het is een inventarisatie van wensen en knelpunten van de GA. Voor de KNVvL betreft dit voornamelijk parachutespringen en zweefvliegen. Parachutespringen gezien de hoogtes van Rotterdam, Hilversum, Teuge en Seppe en voor zweefvliegen vanwege de clubs in relatie tot de ontwikkeling van vliegveld Lelystad. Uiteindelijk is het rapport in april 2016 gepresenteerd in een vergadering bij Aviodrome. De KNVvL blijft bezwaren hebben tegen een aantal punten in dit rapport, voornamelijk qua criteria en inzichtelijkheid van de toetsing van de locaties in de derde dimensie.

DGB is voortvarend begonnen met de uitwerking van locaties en thema’s: zo zal de maximale hoogte voor het parachutespringen in Zeeland worden verhoogd. Echter, het overleg met LVNL over de mogelijkheden in Teuge heeft vooralsnog geen resultaat opgeleverd: dit is zorgelijk. De uitwerking van de vliegroutes rond Lelystad zal zeker invloed hebben op zweefvlieglocaties, maar waar exact (en hoe) is nog niet 100% duidelijk.

Naast het rapport TGAL is ook gewerkt aan het opstellen van een zogenoemde ‘side letter’. Deze letter bevat bijvangst en

discussiepunten die niet direct in het rapport zelf horen, maar naar de mening van de KNVvL van belang zijn voor de luchtsporten. Deze letter heeft ernstige vertraging opgelopen en was in 2016 nog niet beschikbaar.

Drones Vooral in de eerste helft van dit jaar heeft de KNVvL belangrijke stappen gezet in de beleidsontwikkeling (en examinering) ten aanzien van de Beleidsregel voor het verlenen van ontheffingen van micro- en minidrones. Dit heeft er uiteindelijk toe geleid dat de KNVvL afdeling Drones voor beroepsmatig vliegen dit jaar operationeel is geworden. Vanwege de kwaliteit van het KNVvL Examinering Instituut heeft de overheid ons het vertrouwen gegeven examens te verzorgen voor de minidrones.

In de tweede helft van 2016 heeft de KNVvL input geleverd op o.a. rijksniveau voor het recreatief vliegen met drones wat valt onder de regeling modelvliegen. In al deze processen werken we nauw en constructief samen met bestuursleden van de afdeling Modelvliegsport.

Veiligheid Operations heeft in 2016 deelgenomen aan diverse externe overleggen met sectorpartijen, waaronder het domeinoverleg (DGB) en het GA+ overleg (ILT). Vanaf januari is de KNVvL vaste deelnemer van het casusoverleg. In het casusoverleg worden door het Analysebureau Luchtvaartvoorvallen geselecteerde ‘voorvallen met vermoedelijke opzet/grove nalatigheid’ of grensgevallen daarvan besproken. Aan de hand van het toetsingskader en kennis van aanwezigen wordt besproken of al dan niet sprake is van voorvallen waarbij aspecten zoals grove nalatigheid, opzettelijke overtredingen en destructieve handelingen een mogelijke rol spelen. Tijdens het casusoverleg worden geanonimiseerde casussen voorgelegd, met als doel een gewogen inzicht te creëren voor alle betrokkenen. Tijdens de bespreking van de casus ligt de nadruk op het grensgebied tussen veiligheidsmanagement en het strafrecht. Naast AOPA en KNVvL is het Openbaar Ministerie vaste deelnemer van het casusoverleg.

In het kader van het nationale State Safety Programma (SSP) heeft de KNVvL in samenwerking met AOPA een GA-actieplan opgesteld.

Dit actieplan bevat diverse acties die nodig zijn om de veiligheid binnen de GA naar een hoger niveau te tillen. Begin januari is het GA-actieplan gefinaliseerd en ter goedkeuring voorgelegd aan DGB. Gedurende 2016 heeft de KNVvL, zowel individueel als in samenwerking met AOPA en sectorpartijen, gewerkt aan het afronden van de acties. Deze werkzaamheden worden voortgezet in 2017.

Zoals vermeld in het jaarverslag van 2015 is per 15 november 2015 verordening (EU) 376/2014 inzake het melden van voorvallen van kracht. Met de invoering van de verordening zijn gezagvoerders van GA luchtvaartuigen, waaronder ballonnen, niet-complex gemotoriseerde luchtvaartuigen en zweefvliegtuigen verplicht voorvallen te melden bij overheidsinstanties (ABL en Onderzoeksraad voor Veiligheid). De KNVvL is in 2015 gestart met het ontwikkelen van een applicatie, genaamd FlyTool, die het melden van voorvallen binnen een vliegclub en bij overheidsinstanties mogelijk maakt.

Dit ontwikkelingsproces is in 2016 voortgezet, waarbij met verschillende KNVvL-afdelingen afspraken zijn gemaakt over de inrichting van de applicatie. Naar verwachting wordt FlyTool halverwege 2017 gepresenteerd. Daarnaast is de KNVvL een gesprek aangegaan met het ABL om werkafspraken te maken over het melden van voorvallen. De KNVvL wil het mogelijk maken dat veiligheidsmanagers van vliegclubs via de KNVvL voorvallen kunnen melden bij overheidsinstanties; een verantwoordelijkheid die op dit moment bij de gezagvoerder van het luchtvaartuig ligt. Het ABL heeft de mogelijkheden het melden via de KNVvL te realiseren geverifieerd bij EASA en de Europese Commissie. In 2017 worden werkafspraken met ABL gemaakt over het melden van voorvallen

Workshop voor de General Aviation 12 november 2016 heeft de KNVVL samen met AOPA en het NIN een nieuwe editie van de GA Workshop georganiseerd. Dit jaar stond de workshop in het teken van veiligheid, met name op het gebied van de Single Pilot Crew Resource Management. Tijdens deze dag werden door verschillende luchtruimgebruikers presentaties gegeven over de single pilot operatie. Daarnaast waren er presentaties van onder andere het NLR, Air Combat Europe en de Onderzoeksraad voor Veiligheid.

Paramotor In 2016 hebben het ministerie van Infrastructuur en Milieu (Directie Luchtvaart) en de KNVvL veelvuldig contact gehad over paramotortrikes. Niet alleen over de noodzaak de paramotortrike middels een definitie op te nemen in de wet- en regelgeving, maar ook om vervolgens de paramotortrikes te laten vallen onder de vrijstelling van het hebben van een luchthavenbesluit of luchthavenregeling: een paramotor is immers een paramotor of die nu voetgestart of ‘wielgestart’ wordt. Daarbij heeft de KNVvL aansluiting gezocht bij zowel EU-regelgeving als bij paramotorgerelateerde regelgeving in de landen om ons heen. Het formele antwoord liet eind 2016 nog op zich wachten, maar het lijkt erop dat bij de verschillende instanties wel draagvlak is de paramotortrike te definiëren, maar geen draagvlak is om de paramotortrike op te nemen in de vrijstelling.

Er zijn vanuit de Nederlandse paramotorwereld veel geluiden te horen over de negatieve aspecten van onder andere de ontheffing voor tijdelijk en uitzonderlijk gebruik, de luchthavenregelingen luchthavenbesluit en de vrijstelling: de hoge kosten, lange behandelingstijden van aanvragen, weigering Verklaringen van Geen Bezwaar af te geven, weigering aanvragen in behandeling te nemen en het anderszins beperken van vliegmogelijkheden stuit op veel onbegrip. Dit heeft mede geleid tot meerdere zaken die voor de rechter zijn gebracht.

8,33 kHz kanaalseparatie Volgens de EU uitvoeringsverordening nr. 1079/2012 moeten alle radio’s (en frequenties) uiterlijk 31 december 2017 voldoen aan de 8,33 kHz kanaalafstand. In oktober 2016 bereikte de KNVvL het bericht dat een mogelijkheid bestaat subsidie aan te vragen voor de aanschaf en installatie van 8.33 kHz-radio’s (die aangeschaft worden ná 7 februari 2017). De afdeling Operations heeft daarop een enquête KNVvL JAARVERSLAG 2016

7

Verenigingsbureau naar de leden gestuurd om een analyse te kunnen maken van de aantallen nog aan te schaffen en te installeren radio’s. Eveneens is meermaals gesproken met de Engelse Luchtvaartautoriteit, het Nederlandse ministerie van Infrastructuur en Milieu, Europe Air Sports, Eurocontrol, de Duitse Aero Club en AOPA NL. De KNVvL heeft veel tijd en energie gestoken in het proberen een aanvraag in te dienen voor de deadline op 7 februari 2017. Onder de coördinatie van Eurocontrol heeft de KNVvL daarom herhaaldelijk contact gehad met het ministerie van IenM en met een aantal AOPA’s (Duitsland, Denemarken, Nederland en Roemenië).

Ondanks de aanwezigheid van een aantal negatieve aspecten (de kosten en complexiteit van de aanvraag, de aanvraagtermijnen en het financiële risico voor de KNVvL) werd eind 2016 toch besloten de poging een (tijdige) aanvraag in te dienen met alle mogelijkheden voort te zetten.

Luchtvaartmeteo Bijna alle vliegende afdelingen hebben al langere tijd toegang tot de meteorologische gegevens via Luchtvaartmeteo. De KNVvL woont daartoe jaarlijks het KNMI Technical User Consultation bij.

Op teletekstpagina 707 is meteorologische informatie beschikbaar.

Op de website het (extra) tabblad voor GA met primaire informatie.

die daar in het verleden bij betrokken waren en de expertise en de ervaring daarvoor hebben.

In het afgelopen jaar is veel werk verzet het oprichten van de STEBZ voor te bereiden, de organisatie daaromheen op te tuigen en de huidige theorie-examens al zo aan te passen dat ze aan de EUregelgeving kunnen voldoen. Na verwachting zal STEBZ in de eerste helft van 2017 operationeel worden.

VFR night Na jaren van KNVvL aandacht op het punt VFR night in het GAoverleg, zal dit als ‘vliegen buiten Uniforme Daglicht Periode’ in 2017 worden ingevoerd. Dit verruimt de vlieg- en trainingsmogelijkheden voor de sportvlieger.

Micro Light Aircraft - sleepvluchten zweefvliegtuigen De hoop die in het jaarverslag over 2015 werd uitgesproken dat sleepvluchten voor zweefvliegtuigen in 2016 zou worden toegestaan is helaas niet bewaarheid. Nader te regelen punt is een opleidingsprotocol voor de piloten van de MLA’s, hetgeen pas gedurende het najaar van 2016 duidelijk werd. De KNVvL heeft dit opgepakt. Als dit protocol gereed is zal het slepen in het voorjaar van 2017 worden toegestaan.

Flight Crew Licensing

Regeling Veilig Gebruik Luchthaven en andere Terreinen

Een werkgroep binnen de KNVvL houdt zich al een aantal jaren bezig met de consequenties van Europese regelgeving voor de recreatieve luchtvaart (met name de EU verordeningen Nr. 216/2008, Nr. 1178/2011 en Nr.290/2012). Het doel van Verordening 1178/2011 is de technische eisen en administratieve procedures voor de bemanning van bepaalde burgerluchtvaartuigen binnen de EU uniform te regelen. Vooral voor de afdelingen Ballonvaren en Zweefvliegen heeft dit nogal wat gevolgen. Met name voor het opleiden en uitgeven van brevetten. De werkgroep spant zich in om de gevolgen voor ballonvaren en zweefvliegen zo beperkt mogelijk te houden en om tot praktische oplossingen te komen.

De Regeling Veilig Gebruik Luchthaven en andere Terreinen blijft in enige mate problematisch voor de KNVvL. Deze regeling zou alleen basiszaken moeten regelen maar er staat, naar de mening van de KNVvL onterecht, een hoogtebeperking in voor het lieren van scherm- en deltavliegen. In 2016 is getracht dit knelpunt op te lossen, vooralsnog zonder resultaat. Daarnaast bleek eind 2016 dat de regeling sowieso zou moeten worden aangepast, dit door het inwerking treden van nieuwe EU-regelgeving. De KNVvL is daarom een proces gestart om de hele RVGLT meer praktisch in te richten voor luchtsporten. Hierover wordt overleg gevoerd met het Ministerie van IenM.

Het afgelopen jaar is vooral veel inspanning gericht geweest op de theorie-examens voor de brevetten voor ballonvaren en zweefvliegen.

Volgens de EU-regelgeving moeten die examens afgenomen worden door de ‘Competent Authority’. Dat is in Nederland de Inspectie Leefomgeving en Transport. ILT was voornemens die theorieexamens onder te brengen bij het CBR. Daar zijn vrijwel alle theorieexamens ondergebracht die onder de verantwoordelijkheid van ILT vallen. Dat zou tot zeer aanzienlijke kosten leiden voor een ieder die een brevet voor ballonvaren of zweefvliegen zou willen halen.

Die theorie-examens werden tot nu toe door de afdelingen van de KNVvL tegen minimale kosten in eigen beheer uitgevoerd.

Internationaal In 2016 is een groot aantal Rule Making Tasks, Notices of Proposed Amendment, Comment Response Documents en Regulations gepubliceerd. Operations heeft deze publicaties zoveel als mogelijk gedeeld met de afdelingen, die onder andere daarmee de gelegenheid gekregen hebben te reageren op de (op handen zijnde) Europese regelgeving. Een paar voorbeelden van onderwerpen die speciale aandacht hebben gekregen vanuit meerdere werkgroepen en vanuit Operations zijn Part FCL, Part Ops, Annex II van de Basic Regulation, Introductievluchten en Training Organisations.

Luchtvaartvertoningen - Display Authorisations Na uitvoerig overleg tussen ILT en de werkgroep, heeft ILT besloten die theorie-examens uit te laten voeren door een weliswaar zelfstandige, maar aan de KNVvL gelieerde eenheid: de Stichting Theorie Examens Ballonvaren en Zweefvliegen, kortweg STEBZ. De, met die theorie-examens samenhangende, werkzaamheden kunnen dan in opdracht van die stichting uitgevoerd worden door degenen 8

KNVvL JAARVERSLAG 2016

In 2016 zijn twee werkgroepen van start gegaan, die zich met de volgende twee onderwerpen hebben beziggehouden: • Regeling Luchtvaartvertoningen • Reglement Display Authorisations (DA) en Display Authorisation Evaluators (DAE)

De eerste werkgroep heeft na meerdere vergaderingen een wijzigingsconcept van de Regeling Luchtvaartvertoningen vastgelegd.

Dit concept is vervolgens in vergadering met het ministerie van IenM (DGB en ILT)en de Militaire Luchtvaart Autoriteit besproken.

Het ministerie van IenM heeft het concept in overweging genomen, bewerkt en met ILT en de MLA gedeeld in het kader van de toets op handhaafbaarheid, uitvoerbaarheid en fraudegevoeligheid. De KNVvL is in afwachting van de resultaten van de HUF-toets en hoopt in 2017 progressie te boeken op dit dossier.

De tweede werkgroep is na meerdere bijeenkomsten heel ver gekomen met het opstellen van een Reglement DA/DAE. Het afronden van het Reglement zal nog enige tijd duren, maar zal zeer waarschijnlijk in 2017 kunnen plaatsvinden.

Daarnaast mag de KNVvL de theorie-examens nodig voor een vergunning voor professioneel gebruik van Drones (zgn. ROC-light) afnemen. Er zijn contacten met het beroepsonderwijs om dit examen in hun programma op te nemen.

Vanwege de focus op de examens, ofwel gebrek aan menskracht zijn minder activiteiten op sportgebied georganiseerd. Alleen de jaarlijks terugkerende KNVvL-dag Sport & Bestuur vond doorgang.

Afgelopen jaar was op sportief gebied was niet echt succesvol te noemen. Gerben van Berkum behaalde met zijn achtste plaats bij het WK F5BD (RB Elektro) in Italië als enige een toptiennotering.

De samenwerking binnen de werkgroepen en het overleg met de verschillende overheidsinstanties is zeer constructief verlopen.

Deelname aan dit soort evenementen is vaak al een prestatie op zich en voor de betreffende deelnemers een belevenis. Vermeldenswaardig is het WK Ballonvaren in Japan, een goed voorbeeld hoe je een luchtsport kunt promoten. Groots opgezet met aandacht voor het publiek en voor de deelnemers fantastisch hiervan deel uit te maken.

Nood- en voorzorgslandingen

Ledenservice

In de zomer van 2016 werd de KNVvL, door het ministerie van IenM (Directie Luchtvaart) gevraagd mee te denken over het ontwikkelen van regelgeving voor nood- en voorzorgslandingen (en het eventueel weer opstijgen na een nood- of voorzorgslanding), aangezien het formeel verboden is een nood- of voorzorgslanding te maken.

De afdeling Operations heeft vervolgens een enquête opgesteld en verstuurd naar KNVvL-leden met de vraag of behoefte bestaat aan zulke regelgeving; en hoe die regelgeving zou moeten worden ingevuld.

De Ledenservice van de KNVvL heeft klantvriendelijkheid en servicegerichtheid hoog in het vaandel staan. Wij vinden het belangrijk om alle leden en onze vrijwilligers van de luchtsportafdelingen vriendelijk en met respect te woord te staan. Jaarlijks beantwoorden wij zo’n 8000 telefoontjes en beantwoorden we ongeveer 20.000 e-mails.

Het team van de Ledenservice zorgt actief voor een brede kennisbasis zodat de meeste vragen eerstelijns beantwoord kunnen worden.

Op deze manier hoeft er tweedelijns of richting afdelingen steeds minder beroep op collega’s of vrijwilligers te worden gedaan.

Leden die last-minute wat geregeld moeten hebben worden binnen de mogelijkheden extra snel geholpen zodat zij op korte termijn al kunnen genieten van hun luchtsport. Meedenken met de leden en denken in oplossingen is een absolute meerwaarde van de KNVvL Ledenservice.

De KNVvL heeft een heel hoge response ontvangen en meer dan 95% van de respondenten heeft aangegeven het ermee eens te zijn deze regelgeving te ontwikkelen.

Het ministerie van IenM was eind 2016 nog bezig deze regelgeving in de juiste bewoordingen en het juiste kader te gieten. Wij verwachten voor 2017 progressie te kunnen boeken op dit dossier.

(Top)sport & Opleidingen Het jaar stond in het teken van examens. De uitvoering van de examens voor ballonvaren en zweefvliegen conform de EASA richtlijnen ging gestaag verder. ILT heeft goedgekeurd dat de (nu nog GPL) theorie-examens zweefvliegen die in 2016 zijn gemaakt, ook gebruikt kunnen worden bij een LAPL(S) aanvraag. Dit betekent een soepele overgang naar het toekomstige EASA-regime.

De formalisatie van dit proces, het oprichten van een onafhankelijke stichting STEBZ (Stichting Theorie Examens Ballonvaren en Zweefvliegen) die zorg draagt voor deze examens, is bijna afgerond.

Het voordeel van deze constructie is dat de theorie-examens betaalbaar blijven en geen drempel hoeven te zijn voor het behalen van een brevet. Het opstellen en bijhouden van een database met multiplechoicevragen, het samenstellen van de examens, de inschrijvingen, de betalingen, het organiseren van examenlocaties en toezichthouders en het genereren van de uitslagen zijn activiteiten die hieronder vallen. Ook andere afdelingen kunnen gebruik maken van deze infrastructuur, die zoveel mogelijk is geautomatiseerd en gekoppeld aan mijn.KNVvL.nl.

In de loop van 2016 is het werkveld van de Ledenservice uitgebreid met diverse taken. Onder andere de registratie van de FAI-Sportlicentie is aan het takenpakket van de Ledenservice toegevoegd.

Exit-onderzoek We zien al enige jaren een dalende tendens in ledenaantal. Om de redenen van beëindiging van het lidmaatschap in kaart te brengen is in 2016 is een exit-onderzoek uitgevoerd onder de opzeggers van de voorgaande jaren. Dit onderzoek is uitgevoerd onder oud-leden van de vliegende afdelingen van de KNVvL. De resultaten bevestigden de verwachtingen die we als KNVvL al hadden: op hoofdlijnen kan geconcludeerd worden dat de kosten van het lidmaatschap c.q. een luchtsport zelden de bepalende factor waren voor het beëindigen van de luchtsport. De balans vliegen-kosten speelde wel mee. Het weer in Nederland is hierop ook direct van invloed.

Een zwaarder wegende factor bleek het tijdsbestek dat men kwijt voor relatief weinig vliegtijd. Luchtsporters zijn meer op zoek naar een soort ‘snackbarmodel’; je kiest ervoor om in dit geval een vlucht te maken en wil dan niet op de grond helpen met de randzaken.

De afdelingen hebben de specifieke resultaten van ons ontvangen.

KNVvL JAARVERSLAG 2016

9

Verenigingsbureau We hopen dat het bij kan dragen aan een kentering van de dalende lijn actieve luchtsporters.

Ledenpas Bij de voorbereidingen voor het lidmaatschap 2017 is gekozen de ledenpas in een fris jasje te steken. Het is ontwerper Jeroen Beeke gelukt om een aansprekend, fris en toch herkenbare pas voor ons te maken. De passen zijn door de vaste leden al voor de kerstperiode ontvangen. Deze tijdige levering werd als zeer prettig door de leden ervaren.

KNVvL Examinering Instituut De werkzaamheden van het KEI zijn in 2016 behoorlijk uitgebreid. Er is extra ingezet op het afnemen van theorie-examens. Hiervoor zijn qua processen en hardware de nodige aanpassingen verricht.

Theorie-examen Zweefvliegen Het KEI heeft in 2016 het theorie-examen Zweefvliegen ondersteund. Bijzonder aan deze examens is de elektronische verwerking van de antwoordformulieren; deze worden ingescand.

Het nakijken gebeurd daardoor veel sneller en daarbij wordt tevens een statistische analyse van de examenvragen mogelijk. Waar nodig kan een vraag of antwoordsleutel naar aanleiding van deze analyses worden aangepast. De eindverantwoording hiervoor ligt bij de examencommissie.

Voor de afdeling Zweefvliegen zijn 3 examenmomenten geweest waarop per moment afzonderlijk examen kon worden gedaan in 9 vakken. Aan het eerste examen namen 234 leden deel, 180 aan het tweede examen en het derde examen telde 119 deelnemers.

De examens worden afgenomen volgens de kwaliteitseisen van de EASA en de Nederlandse Overheid.

Theorie-examen Minidrones Een van de grootste veranderingen voor het KEI betrof het nieuw geĂŻntroduceerde theorie-examen Minidrones. Deze activiteit is voortgevloeid uit de per 1 juli 2016 door het ministerie van IenM uitgevaardigde Micro- en minidronesregeling. Deze regeling geldt voor drones tot maximaal 4 kilogram. Voor beroepsmatig gebruik is voor de dronevlieger een ROC-light (ontheffing) vereist. Een van de verplichte componenten voor de aanvraag van de ontheffing is het verkrijgen van een theoriecertificaat. Dit certificaat krijg je als je het theorie-examen Minidrones met een goed resultaat hebt gemaakt.

Deze examens worden vanuit het KEI landelijk afgenomen.

Het eerste examen vond plaats op 24 september 2016. In 2016 zijn in totaal 183 examens afgenomen waarbij het slagingspercentage rond de 90% ligt. Voor de verwerking van de antwoordformulieren en de bijbehorende statistische analyse is gebruik gemaakt van het systeem dat ontwikkeld is voor de examens Zweefvliegen.

Examencommissie Drones Om tot goede examens te komen heeft de KNVvL nauw samengewerkt met branchevereniging DARPAS (Dutch Association for Remotely Piloted Aircraft Systems). De voorzitter van DARPAS heeft tevens zitting in de examencommissie Drones. In samenwerking met de examencommissie Drones is puik werk geleverd door in een 10

KNVvL JAARVERSLAG 2016

A

kort tijdsbestek een compleet nieuwe Nederlandstalige syllabus met leerstof samen te stellen en een database met kwalitatief goede examenvragen te vullen. De theorie-examens Minidrone worden afgenomen volgens de kwaliteitseisen van de EASA en de Nederlandse Overheid.

STEBZ In 2016 heeft het ministerie van Infrastructuur en Milieu de KNVvL geaccrediteerd voor het afnemen van bepaalde staatsexamens die tot en met 2016 onder het CBR vielen. Het betreft hierbij alle theorie-examens van de afdeling Zweefvliegen en Ballonvaren; vakken leidend tot een LAPL(S) LAPL(B) BPL (B) en CPL (FB) brevet.

Om deze examens af te nemen is de onafhankelijke Stichting Theorie Examens Ballonvaren en Zweefvliegen (kortweg STEBZ) opgericht.

In nauw overleg met de Inspectie Leefomgeving en Transport zorgt STEBZ vanaf 2017 voor examinering van deze theorievakken.

STEBZ krijgt hiervoor onder voorwaarden de beschikking over de vragendatabase van het CBR. Voor de praktische uitvoering van de examens werkt STEBZ nauw samen met het KEI. Direct merkbaar gevolg van deze verschuiving van de examens is dat de examens goedkoper zullen worden voor de kandidaten.

Vanzelfsprekend zullen ook de examens van STEBZ worden afgenomen volgens de kwaliteitseisen van de EASA en de Nederlandse Overheid.

Brevetuitgifte In 2016 zijn door het KEI de volgende aantallen brevetten uitgegeven: Ballonvaarbewijs Paramotorvliegbewijs Schermvliegbewijs Zweefvliegbewijs IPPI-kaarten (deltavliegen en schermvliegen)

 

21 127 333 1075 94

Aerobatics Aerobatics Organisatie De afdeling Aerobatics en VINK (Vliegen is een Kunst) zijn nauw met elkaar verbonden. Zo voert het bestuur van VINK tevens de afdelingstaken uit. Het doel van de afdeling en VINK is het promoten van de aerobatic sport in Nederland en het verhogen van het niveau van de Nederlandse aerobatic vlieger.

VINK organiseert daartoe jaarlijks het NK Aerobatics (DONAC).

Hierbij wordt op verschillende niveaus gestreden om de winst

mogelijk zijn op de luchthaven Lelystad.

Naast het NK dat begin september ge­houden is, zijn er verschillende oefen­ dagen georganiseerd voor vliegers en juryleden. Een vijftal VINK-leden, waaronder vier deelnemers, zijn in 2016 met drie kisten naar Fenland in Groot-Brittannië gereisd om mee te dingen naar de Fenland en McAully Trophy.

Communicatie De afdeling beheert samen met VINK de website www. vliegeniseenkunst.nl waarop informatie staat over activiteiten.

Deze website is eind 2016 geheel vernieuwd. Via de website, Facebook en e-mail wordt de communicatie met de leden en geïnteresseerden verzorgd. en de titel van Nederlands kampioen. Tevens organiseert VINK regelmatig oefendagen en andere trainingen.

Voor promotie activiteiten is een flyer ontwikkeld en zijn er VINK polo’s beschikbaar gemaakt in 2016.

Veiligheid staat voorop tijdens wedstrijden en oefendagen. De wedstrijd regels die gehanteerd worden zijn overgenomen van CIVA en worden strikt toegepast zowel op het NK als tijdens oefendagen.

Er is in 2016 een begin gemaakt om VINK, en de afdeling Aerobatics, meer bekendheid te geven bij Nederlandse vliegclubs.

De eerste fly-in georganiseerd door een Nederlandse vliegclub is bezocht door twee aerobatic kisten.

Activiteiten

Wedstrijden

De verlenging van de baan en de bouw van een nieuwe terminal op de luchthaven Lelystad maken de huidige locatie van de aerobatic box onmogelijk in 2017. Met de luchthaven zijn de verbouwingsplannen doorgesproken en een nieuwe locatie van de aerobatic box voor het NK in 2017 is vastgesteld.

De wedstrijd resultaten van het NK aerobatics 2016 zijn te vinden op dit adres: vliegeniseenkunst.nl/wedstrijdresultaten. Het evenement is geplaagd door slechte weersomstandigheden, maar

De uitbreidingsplannen van de luchthaven Lelystad kunnen in de nabije toekomst gevolgen hebben voor het NK. De afdeling onderzoekt op welke locatie in Nederland het NK in de toekomstgeorganiseerd kan worden, mocht dit niet meer

uiteindelijk is er voldoende gevlogen om resultaten te kunnen vaststellen. Een verslag en de wedstrijd resultaten die in GrootBrittannië door VINK-leden behaald zijn, zijn te vinden op dit adres: www.aerobatics.org.uk/contest/result/104.

KNVvL JAARVERSLAG 2016

11

Algemene Luchtvaart Afde Algemene Luchtvaart Afdeling Organisatie De ALA is de afdeling voor luchtvaartliefhebbers die niet direct actief zijn bij de specifieke luchtsporten, maar wel besmet met het luchtvaartvirus. Zij willen vooral op de hoogte blijven van de luchtvaartwereld van vroeger en nu. De ALA kent leden door heel Nederland en daarbuiten.

Leden van de ALA ontvangen elke twee maanden het blad ‘Verenigde Vleugels’, het grootste tijdschrift voor de Nederlandse luchtvaarthistorie, een maandelijkse VV Nieuwsbrief en regelmatig e-mails met het laatste nieuws op dat gebied. Zij kunnen meedoen aan excursies en bijeenkomsten, die worden aangekondigd via de afdelingsnieuwsbrief, de KNVvL-nieuwsbrief en website, en meer te weten te komen over de luchtvaartwereld en kunnen natuurlijk ook zelf de lucht in om te vliegen.

De ALA werkt samen de Koninklijke Nederlandse Vereniging ‘Onze Luchtmacht’ afdeling Schiphol en N-Holland. Leden zijn welkom op elkaars activiteiten. ALA-leden hebben gratis toegang tot de evenementen, tenzij anders vermeld, andere KNVvL’ers, leden van de Vriendenkring Aviodrome, en die van de KNVOL, afdeling Schiphol-N-Holland betalen een toeslag.

of Flight te bezoeken. Het toch al volle programma werd nog eens aangevuld met ontvangsten en lezingen. Er waren 19 belangstellenden die meegingen.

Helikoptervliegen boven de bollen Op enkele dagen in april konden leden tegen een gereduceerd tarief een bijzondere vlucht meemaken boven de Bollenstreek.

En helikoptervliegen: zo bijzonder, dat moet je als luchtvaartenthousiast tenminste één maal in je leven meemaken.

Bezoek aan Lelystad Een groep van 20 luchtvaartenthousiasten bracht op 21 mei een bezoek aan Lelystad Airport. In de ochtend was er een lezing over de uitbreidingsplannen van Lelystad Airport. Na afloop van de lezing werd een rondrit over het vliegveld gemaakt. Daarna waren de Vroege Vogels aan de beurt voor een bezoek aan de bijzonder interessante en uitgebreide collecties. Een hoogtepunt daarbij was toch wel een Mustang, die als achtergrond diende voor een groepsfoto.

Het bestuur bestaat uit: Peter Andriesse, voorzitter; Wop van der Veen, secretaris; Jan Schipper, penningmeester; Michiel Kasteleijn, vicevoorzitter en Roger Soupart, Loet Kuipers en Jan Hemink, leden. In 2016 werd negen keer vergaderd op Schiphol; in de Dakota Bar op Schiphol-Centrum, in het Steingenberger Hotel en in Gebouw 33 op Schiphol-Oost.

Grote dank is verschuldigd aan Brenda Knibbe van het verenigingsbureau, die ons geweldig heeft geholpen bij de bekendmaking van onze programma’s, en aan het blad Verenigde Vleugels met zijn interessante inhoud.

Met plezierige mede­werking van het HB heeft het ALA bestuur kunnen regelen dat het lidmaatschap voor senioren vanaf 2017 € 37,50 per jaar kost, in plaats van € 46,50. (senior lid is men vanaf het jaar waarin de leeftijd van negentien jaar wordt bereikt).

Het jeugdtarief voor junioren is € 18,75 (junior lid ben je tot 1 januari van het jaar waarin je negentien jaar wordt).

Activiteiten Amerika reis Van 4 tot en met 9 maart vond de KNVOL-reis naar de Verenigde Staten plaats. Eerst werd Washington aangedaan waar de twee vestigingen van het Smithsonian Institution bezocht werden.

Daarna werd koers gezet naar Dayton Ohio om het gigantische United States Air Force museum te bezoeken. Tenslotte vloog het gezelschap naar Seattle om de Boeing fabrieken en het Museum 12

KNVvL JAARVERSLAG 2016

Enkelen van de groep zijn met de 75-jarige Catalina de lucht in gegaan voor een Splash & Go in onze eigen Nederlandse Catalina, de unieke, oudste en zonder twijfel de mooiste nog vliegende vliegboot ter wereld. Daarmee werd ook de kas van de Stichting Catalina versterkt.

KLM hoofdkantoor in Amstelveen Enkele weken later, op 19 juni, werd het KLM hoofdkantoor in Amstelveen bezocht om een boeiend verhaal te horen over KLM Cityhopper, gebracht door de directeur Boet Kreiken in eigen

eling persoon. Op diezelfde middag nam de historicus Jan Willem de Wijn ons mee naar de beginjaren van Schiphol, waarin hij de ontstaansgeschiedenis sinds 1916 uit de doeken deed.

Vliegclub Schiphol Op vrijdag 8 juli was in samenwerking met Vliegclub Schiphol een lezing over het onderzoek naar de MH-17 ramp. Ir Jos van Ruitenbeek, lid van het MH17 onderzoeksteam, sprak aan de vooravond van de ‘Herdenking twee jaar MH17 ramp’ over de stand van zaken van het onderzoek. Zeer actueel, maar ook emotioneel.

kunnen, na reservering, de collectie bezoeken gedurende een ruim twee uur durende rondleiding.

KNMI Het meest succesvolle bezoek in 2016 was het bezoek aan het KNMI in de Bilt. Maar liefst drie keer werd er een bezoek georganiseerd.

Jan Hemink was hiervan de trekkende kracht. Bij het KNMI werden verschillende lezingen gegeven over de meteorologie in de luchtvaart en de rol van het KNMI daarin. Daarnaast werden het waarnemingsveld en het seismisch laboratorium bezocht. Bij deze excursie waren ook veel deelnemers van andere (vliegende) afdelingen van de KNVvL aanwezig

Onderscheiding Op woensdag 3 augustus kreeg Peter Andriesse van KNVvLvoorzitter Ronald Schnitker een bijzondere onderscheiding.

Daarvoor is een speciale plaats uitgekozen, namelijk de oude verkeerstoren van Schiphol. Voor al zijn verdiensten in de afgelopen jaren kreeg hij de KNVvL-medaille in zilver.

Airbus Eind augustus was de tweede buitenlandse reis dit jaar, ditmaal naar de Airbus fabriek in Toulouse. Ook deze reis was onder auspiciën van de KNVOL georganiseerd. Dat weekend werd een bezoek gebracht aan het Cité de L’Espace, museum Ailes Anciennes, Aeroscopia en natuurlijk Airbus.

Zweefvliegdag Op twee september werd in samenwerking met Klaas Kruysdijk een zweefvliegdag georganiseerd. Een flink aantal starts werd gemaakt, meestal van korte duur helaas. Goed weer, dat wel maar niet goed genoeg om in een wat langere vlucht te genieten van de thermiekbellen. Gastvrij was wederom de ontvangst en de begeleiding van leden/vliegers van de zweefvliegclub Flevo in Biddinghuizen.

Technische Dienst van Transavia Op woensdag 26 oktober ging een lang gekoesterde wens in vervulling. Met 20 mannen en vrouwen heeft de ALA een bezoek gebracht aan de Technische Dienst van Transavia. Een hoogtepunt was het bezoek aan de hangaar, waar een aantal Boeings 737 klaar werden gemaakt om terug te keren naar Brazilië om daar bij GOL in de winter te vliegen.

Bezoek aan PS Aero in Baarlo Op zaterdag 24 september. PS AERO houdt zich bezig met de restauratie, verkoop en verhuur van vliegtuigen aan particulieren, musea, bedrijven en bijvoorbeeld voor film- of tv opnamen. PS AERO is geen museum, het bezoek aan de collectie is altijd moeilijk geweest, maar hierin is nu verandering gekomen. Groepen

KNVOL Lezingen De afdeling Schiphol en N-Holland heeft in de loop van 2016 lezingen en excursies georganiseerd waar ALA leden dankbaar gebruik van hebben gemaakt.

KNVvL JAARVERSLAG 2016

13

Ballonvaren

D

Ballonvaren Organisatie De samenvoeging van PBN (Professionele Ballonvaarders Nederland), die zich inzette voor commercieel ballonvaren en de KNVVL afdeling Ballonvaren is een feit. Met vereende krachten zetten wij ons in voor belangenbehartiging van álle leden. Er wordt gewerkt met werkgroepen die ieder duidelijk omschreven doelen hebben op het terrein van opleiding, veiligheid en interactie met overheden. Steeds meer is de internationale regelgeving leidraad en trachten wij deze te begrijpelijk, werkbaar en betaalbaar te houden.

De bestuurssamenstelling is als volgt: secretaris Niels Kon, penningmeester Tommie Witteveen, lid Jan Oudenampsen, lid Marije Roozendaal en lid Karel Abbenes. De functie van voorzitter is vacant.

om haar ‘declared’ te krijgen, waarna wij een volwaardige DTO in de benen hebben. Ook werd en wordt gewerkt aan gestandaardiseerde trainingsmanuals, een leerlingvolgsysteem, veiligheidsmanagement binnen de opleiding en controle over de uitvoering. In 2016 hebben alle Flight Instructors een opfriscursus genoten.

Veiligheid Safety Management System In 2016 zijn twee Safety Seminars gehouden die goed werden bezocht. Het onderwerp leeft onder ballonvaarders. Nu is het zaak de implementatie van het Safety Management System bij iedereen te vervolmaken.

Communicatie Met een frisse nieuwe website wordt een behoefte ingelost om interactie met leden en breder publiek te verbeteren. Er is een afgesloten gedeelte waar KNVvL-leden onder andere nieuwe vergunningen vinden. Ook spiegelbijeenkomsten, Ballonstof en nieuwsbrieven hebben een nieuw jasje gekregen en dragen bij aan interessante informatievoorziening en feedback.

Wedstrijden

Activiteiten Europese regelgeving en EBF (European Ballooning Federation) Regels en procedures zijn droog en taai totdat het dichtbij komt als bijvoorbeeld de behalen, verlenging van een brevet of medical ‘ineens’ aan andere regels moet voldoen. Deadlines lijken ver weg, maar er is nog veel werk te verrichten en de neuzen in Europa dezelfde kant op te krijgen. Meetings in Keulen en dit jaar ook in Nederland helpen daarbij.

DTO (Declared Training Organisation) De verplichting voor een ‘declared’ trainingsorganisatie is wederom uitgesteld. Wel werken wij alvast aan een Trainings Organisatie die later voorgelegd zal worden aan de autoriteiten

14

KNVvL JAARVERSLAG 2016

In 2016 is er op wedstrijden gestreden om uitzending naar het WK in Japan. De deelnemers in het verre oosten hebben de wereldtop boven zich moeten dulden maar wel een onvergetelijke ervaring gehad. Het NK is in combinatie met het BK ook dit jaar in België gehouden. Ook onderlinge laagdrempelige wedstrijden zonder computer zijn populair.

Deltavliegen Deltavliegen Organisatie Tijdens de Algemene Ledenvergadering van de afdeling Deltavliegen is het advies van het bestuur overgenomen naast de reguliere activiteiten in 2016 (maar ook in de volgende jaren) een bijzondere focus te leggen op: 1. de werving van nieuwe cursisten voor de opleiding tot deltapiloot (in de verwachting dat dit vervolgens ook nieuwe leden worden) en 2. een actief behoud van de bestaande leden voor de sport. De belangrijkste reden hiervoor is dat we de daling van het ledental een halt willen toeroepen. Besloten is ook hier extra geld voor te reserveren en speciale activiteiten te gaan ondernemen. Een speciale promotiecommissie kreeg de taak om een plan-van-aanpak op te stellen en daarin met concrete actievoorstellen te komen.

Daarnaast is besloten een aparte Kadercommissie in te stellen die zich bezighoudt met de (eisen aan de) opleiding van instructeurs en de auditing van de erkende scholen. Verder is de

de leden vliegen en wat de afdeling nog meer voor hen kan doen.

De promotiecommissie is met Stichting sport&zaken in zee gegaan om promotie van de sport (en daarmee zowel ledenwerving als ledenbehoud) serieus aan te pakken. De energieke bijeenkomsten hebben ideeën opgeleverd die in het voorjaar van 2017 moeten leiden tot een praktisch plan. Het onderwerp veiligheid heeft ook weer de nodige aandacht gekregen, onder andere door artikelen over Human Factors in het blad Lift.

Communicatie Samen met afdeling Schermvliegen werd dit jaar voor het eerst het blad Lift uitgebracht. Het fraaie blad kwam vier keer uit en is goed door de leden ontvangen. Verder is werk gemaakt van het beheer van het afdelingsdeel van de KNVvL-website. Met ondersteuning van het verenigingsbureau kregen de leden regelmatig per e-mail een afdelingsnieuwsbrief waarmee ze geïnformeerd werden over de laatste ontwikkelingen. In samenwerking met de afdeling Schermvliegen heeft de soarstek Zoutelande een mooi item

examencommissie uitgebreid en zijn de goede contacten met de afdeling Schermvliegen onderhouden.

Activiteiten De afdeling droeg bij aan de Luchtsportbeurs in Warmond, organiseerde de traditionele ontmoetingsdag voor vliegclubs-en deltavliegscholen, organiseerde veiligheidsdagen (die een verplicht onderdeel zijn voor piloten in opleiding), organiseerde het Nederlands kampioenschap en verzorgde theorie-examens. Verder is een uitgebreide enquête onder de leden gehouden, waarvan de resultaten (die openbaar zijn) veel inzicht geven in waar hoe en waar

gekregen op de regionale Zeeuwse tv-zender; nogmaals kon worden benadrukt dat het belangrijk is dat piloten zich aan de lokale regels houden om het vliegen voor iedereen veilig en leuk te houden.

Wedstrijden Elk jaar organiseert de afdeling Deltavliegen het Nederlands kampioenschap deltavliegen. Dit bestaat meestal bestaat uit een deel bergvliegen en een deel slepen. Dit jaar verliep het echter wat anders. In 2016 was het sleepgedeelte voor de laatste keer gepland op luchtmachtbasis Deelen. Een mooie locatie, maar het is helaas te ingewikkeld geworden hier een NK te organiseren.

Het weer was met Hemelvaart echter zo slecht dat niet gevlogen kon worden. Het tweede deel van het NK was ook een sleepdeel maar dan in Altes Lager bij Berlijn, waar erg goed gevlogen is. Gijs Wanders werd Nederlands kampioen deltavliegen.

Naast het NK was er ook weer een doorlopende wedstrijd: de Overlandcompetitie.

KNVvL JAARVERSLAG 2016

15

Drones

G

Drones Organisatie Voor niet-recreatief gebruik van drones heeft de KNVvL de afdeling Drones opgericht. De focus van de afdeling ligt vooralsnog op de zogenoemde minidrones. Deze drones hebben een gewicht van maximaal 4 kilogram.

Om het vliegen met drones mogelijk te maken zonder dat de ‘klassieke’ modelvliegers onder een streng regiem gesteld zouden worden, heeft de KNVvL er samen met het ministerie veel energie gestoken goede regelingen te ontwikkelen. Dat heeft onder meer geleid tot de Minidrone Regeling.

Activiteiten Theorie-examen De KNVvL is door het ministerie aangewezen de theorie-examens te verzorgen. Het KNVvL Examinering Instituut (KEI) verzorgt examens en de uitgifte van certificaten en vliegbrevetten voor vele luchtsporten en is ingericht volgens de kwaliteitseisen voor examens van de EASA en de Nederlandse overheid. Leden zijn zo verzekerd van een waardevol certificaat na het slagen voor het examen.

Conform de leerdoelen die door de overheid zijn bepaald, toetsen wij bij het examen de kennis van deze zes vakken: RPAS algemene kennis, Luchtvaartregelgeving, Meteorologie, Fit to Fly, Navigatie en Operations

Per 1 juli 2016 is de Minidrone Regeling van kracht en daarmee is ook de afdeling Drones operationeel. Deze regeling maakt het voor professionele gebruikers makkelijker met drones tot 4 kilogram te vliegen. Een gebruiker dient nog wel een vliegvaardigheidsbewijs te halen, maar het wordt een stuk makkelijker en goedkoper deze zogenoemde ‘ROC-Light’ vergunning te behalen.

De regeling komt er in het kort op neer dat je via de Inspectie Leefomgeving en Transport een ontheffing kan aanvragen met de ROC-light te vliegen, als je een drietal zaken hebt geregeld: je hebt je drone(s) geregistreerd; je hebt een WA-verzekeringscertificaat; - je hebt het certificaat theorie-examen Minidrones (alleen vereist voor drones van 1 tot en met 4 kg).

Als je drone minder dan één kilo weegt of je hebt een geldig en erkend brevet, dan kan je een vrijstelling krijgen voor het behalen van het theoriecertificaat Minidrones.

16

KNVvL JAARVERSLAG 2016

Verzekeringen Voor een bedrijf is het mogelijk via de KNVvL de wettelijk verplichte WA-verzekering af te sluiten tegen een aantrekkelijk tarief. Deze collectieve verzekering loopt via Driessen & Rappange, een gerenommeerde organisatie die meerdere verzekeringen voor de KNVvL en haar luchtsportafdelingen in beheer heeft.

Recreatief of sportief gebruik De belangen voor recreatief of sportief gebruik van drones worden door de afdeling Modelvliegsport behartigd.

Gemotoriseerd vliegen Gemotoriseerd vliegen Organisatie Het bestuur van de afdeling Gemotoriseerd Vliegen heeft in 2016 aan, onder meer, de volgende punten aandacht geschonken: • Het informeren van veiligheid functionarissen in de breedste zin des woords, onder andere via artikelen in afdelingsmagazine All Clear.

• Verdere implementatie van FlyTool ten behoeve van meldingen van incidenten en accidenten. Dit systeem staat voor iedereen open. Meldingen kunnen desnoods anoniem.

• Veiligheid staat standaard op de agenda van de bestuursvergaderingen.

• Het publiceren van actuele onderwerpen naar de leden via All Clear.

• Het optimaliseren van de afvaardiging naar de ledenraad.

• Het brengen van continuïteit in het bijwonen van de diverse overlegmomenten met het KNVvL-bestuur, overheden en andere belangen verenigingen. Op het gebied van de paramotorvliegers werden belangrijke doorbraken gerealiseerd, mede door de inzet van Frank Moorman.

• Het bijhouden van de website.

• Het continueren van het secretariaat Overlegorgaan Standaardisatie MLA Vliegopleidingen.

bij belangrijke evenementen, het bezoeken van vliegclubs en het promoten van evenementen via All Clear. Het uitgeven van geluidsdocumenten MLA en Paramotorvlieger (blauwe boekjes).

In 2016 is intensief overlegd met de overheid en andere instanties.

Belangrijke onderwerpen waren: • Luchtruimstructuur • Europese brevettering en omzetting hiervan, overleg openstaande items Annex II met DGB. • Intensief overleg met de Luchthaven Lelystad, de Provincies Flevoland en Gelderland over uitplaatsing van MLA’s • Beloftes van de Luchthaven, de provincie Flevoland om hierbij actief te bemiddelen werden niet nagekomen. Door eigen inzet werden stallingplaatsen gevonden op Hilversum, Teuge en Midden-Zeeland.

• Infringement overleg • Overleg Luchthavens

Communicatie De inhoud website geheel geactualiseerd en zal geïntegreerd worden in de KNVvL-website. Op de site vindt men, naast veel informatie over onze afdeling, allerlei wetenswaardigheden betreffende de gemotoriseerde luchtvaart en links naar diverse relevante instellingen. Het afdelingsmagazine All Clear verscheen 4 keer.

Gekoppeld is de website van de paramotorvliegers, www. paramotorweb.nl. Een bezoek waard.

Activiteiten Het beleid was gericht op het werven van nieuwe leden. Dit gebeurde onder andere door, met of zonder stand, aanwezigheid KNVvL JAARVERSLAG 2016

17

Historische luchtvaart Historische luchtvaart Organisatie De historische luchtvaart heeft in 2016 te maken gehad met interessante ontwikkelingen en evenementen. Zo is aandacht geschonken aan het 75-jarig bestaan van de Catalina en is sprake van meer samenwerking tussen de diverse aangesloten leden van de NFHL. Diverse historische vliegtuigen bieden de passagiers gelegenheid mee te vliegen. De KNVvL houdt keurig conform regeling historische luchtvaart toezicht op de regeling Historische luchtvaart. Wat betreft leden aantallen schommelt het een beetje, enkele organisaties staan zwaar onder druk. De NFHL probeert daar waar mogelijk te helpen.

De Award ‘Fiets van Messel’ is uitgereikt aan de technische dienst van Fokker Four. Dit gebeurde op de feestelijke middag waar ook de viering van 75 jaar Catalina plaats vond, 15 november in

Dit jaar is het mobiele erfgoed benoemd in de erfgoedwet, hiermee krijgt zij een bestaansrecht en door alle partijen uit de tweede kamer gesteund tevens een stevige verankering in de Nederlandse samenleving.

Het NRME (nationaal register mobiel erfgoed) is in de maak en zal voor de historische luchtvaart instrumenteel zijn.

Quality Voor hen die vliegen onder de regeling historische luchtvaart zijn de jaarlijkse audits geweest, hieruit zijn geen noemenswaardige zaken naar voren gekomen. Er is meer aandacht voor de organisatie en er is een start gemaakt met het meldingssysteem FlyTool. Uitdaging is zoveel mogelijk rapporten over incidenten en gebeurtenissen te krijgen.

Voor 2017 We willen graag een groter bereik richting nieuwe leden, activiteiten ontplooien om hen aan ons te binden. Denk daarbij aan verlaagde contributie en meerdere voordelen als zijn het blad de verenigde vleugels, attractieve verzekering voor historische vliegtuigen enz.

Aviodrome waarbij vele gasten aanwezig waren. De grote blijk van belangstelling geeft aan dat de historische luchtvaart levend is en toekomst heeft. Een opmerking daarbij is dat vliegveld Schiphol dit jaar 100 jaar bestaat. De belangstelling voor de historische luchtvaart blijkt ook op de airshows en fly-ins die worden georganiseerd, zoals op Oostwold.

Het blijft in Nederland een enorme uitdaging samen met de autoriteiten een veilige, toepasbare en adequate omgeving van regels te krijgen waarbinnen we goed met historische vliegtuigen kunnen vliegen. We zullen open en transparant zijn richting de autoriteiten om het historische Erfgoed ook vliegend te houden.

Activiteiten Ondanks lastig regelgeving en beperkte financiële middelen worden toch ieder jaar heel wat activiteiten georganiseerd. Dit allemaal naast de reguliere vluchten met sponsors en donateurs van leden van de NFHL. Naast alle reguliere Aviodrome activiteiten zijn Fokker Four en Catalina actief vanaf Aviodrome.

De Stichting Koninklijke Historische Vlucht is erg actief vanaf Gilze-Reijen. En andere leden zijn ieder op eigen kracht bezig om het verhaal uit het verleden te vertellen.

Mobiel erfgoed De afdeling Historische Luchtvaart (NFHL) is ook een van de zuilen van de Mobiele Collectie Nederland. Hier vertegenwoordigt zij de historische Luchtvaart naast de historische auto’s, schepen en treinen. Vanuit de kamer kwam de wens een project te starten (een Canon te maken) van de geschiedenis van de mobiliteit in Nederland, dit project is afgerond en is te vinden op www. toonbeelden.com.

18

KNVvL JAARVERSLAG 2016

Communicatie Via de website www.nfhl.nl wordt informatie gegeven aangaande de historische luchtvaart. Alle informatie wat betreft onze leden is daar te vinden. Tevens is het bestuur actief op Twitter (twitter. com/NFHL_Luchtvaart) en op Facebook (www.facebook.com/ NFHLhistoricaviation).

Er zijn diverse publicaties van artikelen in tijdschriften. Voor de gehele breedte van de afdeling Historische Luchtvaart wordt het blad de Verenigde Vleugels uitgebracht, deze verschijnt iedere 2 maanden. Zie de website www.verenigdevleugels.nl. Verder wordt door middel van nieuwsbrieven informatie gedeeld met de leden.

I C

International Air Cadet Exchange International Air Cadet Exchange Organisatie 2016 betekende een volgende stap in de ontwikkeling naar een volwaardige afdelingsstatus met invulling van formaliteiten binnen de KNVvL-structuur, die op zichzelf ook in beweging is.

Activiteiten IACE-NL wisselde 30 jongeren uit outbound & inbound met 13 landen: Australië, Canada, Duitsland, Engeland, Frankrijk, Hongkong, Israël (outbound), Japan, Nieuw Zeeland, Turkije (inbound), USA, Zuid-Korea en Zwitserland.

In deze 13 landen hebben onze jongeren weer bijzondere ervaringen opgedaan in goed afgewogen luchtvaart en andere activiteiten in toerisme, cultuur en sport. Met ook dit jaar toppers, aldus bleek in de verslagen en bij de reünie van deelnemers 9 oktober.

In Nederland konden onze buitenlandse gasten een evenwichtig programma doorlopen bij de KLu en de overige ontvangende lucht- en ruimtevaartinstanties. Speciale vermelding verdient het meevliegen in een KDC-10 vlucht boven de Noordzee, tamelijk uniek. Ook het gastfamilieweekend, belangrijk programmapunt, scoorde dit jaar hoog, dank voor de gastvrijheid.

Onze dank gaat wederom uit naar primair de KLu, team KLuescort-officers en medewerkers van de Vliegbases Woensdrecht, Volkel, Gilze-Rijen, Eindhoven en onze junior escorts en naar de KLM, TU Delft, ACvZ/Gelderse ZC, Klu Historische Vlucht en ESA/ ESTEC en C-LSK in de 65-jarige joint-venture KNVvL-KLu. IACE-Netherlands ziet uit naar verdere samenwerking met de vele instanties en personen die IACE-NL jaarlijks mogelijk maken.

KNVvL JAARVERSLAG 2016

19

Luchtvaartkennis Luchtvaartkennis Organisatie 2015 ligt weer achter ons en is voor de afdeling rustig verlopen.

Het afdelingsbestuur werd gevormd door Ton van Soest (voorzitter), Loet Kuipers (penningmeester), Frank van de Goor (secretaris) en Arno Landewers. Bestuursvergaderingen vonden plaats op 14 maart en 3 oktober 2015 De jaarvergadering vond plaats op 14 maart in het CRASH Luchtoorlog- en Verzetsmuseum ‘40-’45, Aalsmeerderbrug.

Tijdens deze vergadering werden Ton van Soest en Frank van de Goor herkozen als bestuurslid. Loet Kuipers gaf aan zijn functie in 2016 neer te willen leggen. Het bestuur heeft nog één vacature bestuurslid.

Op de jaarvergadering werd de, in eigen beheer geproduceerde, cd-rom Luchtvaartkennis Foto Archief Deel 2: Nederland Militair gepresenteerd. Hierop staan 417 foto’s afkomstig uit het fotoarchief van de afdeling Luchtvaartkennis. De cd-rom is gratis aan de leden van de afdeling verzonden en te koop voor overige belangstellenden.

Activiteiten De vereniging heeft zich op luchtvaart gerelateerde beurzen gepresenteerd, en wel op een Luchtvaartmarkt in het Aviodrome en op de Scramble Air Fete te Amersfoort.

Op deze gelegenheden zijn de diverse contacten weer aangehaald.

Communicatie Het afdelingsblad LUCHTVAART­KENNIS is wederom 4 maal verschenen met een schat aan luchtvaart historische artikelen. Het was verheugend dat we zoveel medewerking in de vorm van bijdragen, aanvullingen en foto’s van onze leden en lezers mocht worden ontvangen.

Frank van de Goor verzorgde als steeds de rubriek ‘Het Web’ over luchtvaarthistorie op het internet en Arno Landewers de mutaties in het Nederlands burgerluchtvaartuigregister.

20

KNVvL JAARVERSLAG 2016

De redactie was in de vertrouwde handen van Harm J. Hazewinkel en Arno Landewers. De opmaak werd verzorgd door Arno Landewers, het drukwerk door de Noorderhavengroep en de verzending door het KNVvL verenigingsbureau.

De leden ontvingen ook zes maal het blad Verenigde Vleugels, een samenwerking van vele organisaties die op enigerlei wijze op luchtvaart historisch gebied actief zijn. In de redactie van Verenigde Vleugels hebben inmiddels uit de kring van Luchtvaartkennis Harm J. Hazewinkel, Loet Kuipers en Arno Landewers zitting.

L

Luchtvaartwetenschappen Luchtvaartwetenschappen Organisatie Voor de vakmensen die in de Nederlandse luchtvaart werkzaam zijn heeft de KNVvL de afdeling Luchtvaartwetenschappen.

Dit is het overkoepelende orgaan van de Nederlandse Vereniging voor Luchtvaarttechniek (voor hoger en academisch gevormde luchtvaarttechnici), de Nederlandse Vereniging voor Luchtvaartgeneeskunde (voor medici werkzaam in of met belangstelling voor de lucht- en ruimtevaartgeneeskunde) en ‘Leonardo da Vinci’ (Vliegtuigbouwkundige studievereniging aan de Technische Universiteit Delft).

Hier volgt het jaarverslag van de Nederlandse Vereniging voor Luchtvaarttechniek.

Nederlandse Vereniging voor Luchtvaarttechniek Op 21 april werd de Algemene Ledenvergadering van de Nederlandse Vereniging voor Luchtvaarttechniek (NVvL) gehouden. De heren Kluit, van der Heijde en Dam zijn herkozen voor een volgende termijn. De heer G. Klein Lebbink (EZ) heeft de bestuursfunctie van de EZ vertegenwoordiger ingenomen. Sinds september van het afgelopen jaar is Lieke Lugtenborg de VSV ‘Leonardo da Vinci’ vertegenwoordiger in het bestuur.

Het NVvL-bestuur kent voor de komende periode de volgende samenstelling: Fred Abbink (voorzitter/CEAS/ICAS Council Member), Christophe Hermans (secretaris/CEAS Council Member) en Piet Kluit (penningmeester), Lieke Lugtenborg, Willem Blauw, SioeWen Go, Johan Kalthof, Marnix van der Heijde, Dick Dam, Gerben Klein Lebbink, Joris Melkert, Corné van Rooij en Jan Verbeek.

ICAS Nederland is vertegenwoordigd in de ICAS Programme Committee PC door Fred Abbink, Michel Peters (NLR) en Joris Melkert (TU Delft). Michel Peters is tevens lid van het Executive Committee.

Allen hebben de ICAS PC vergadering in Krakow (Polen) bijgewoond, waar de selectie van abstracts heeft plaatsgevonden voor het congres in 2016.

CEAS Fred Abbink en Christophe Hermans vertegenwoordigen de NVvL in het bestuur van CEAS (Council of European Aerospace Societies). Sinds begin 2014 is Fred Abbink president van de CEAS Trustee Board. Christophe Hermans is voorzitter van de luchtvaart (Aeronautics) branche.

Onderscheidingen De heren Piet Kluit, Henk van Leeuwen en Christophe Hermans werden tot erelid benoemd vanwege hun jarenlange verdiensten als dagelijks bestuurslid voor de vereniging.

Studieprijzen Ter gelegenheid van het 75-jarig jubileum heet de NVvL studieprijs voortaan Hans Wittenbergprijs. Er wordt een prijs uitgereikt, ter waarde van € 1.000, voor het beste master verslag (TU Delft, Utw) en het beste bachelor verslag (Inholland, Hogeschool van Amsterdam en NLDA) op luchtvaartgebied.

Activiteiten Er zijn ook dit jaar weer maandelijkse lezingen en een netwerkbijeenkomst over ‘cabin interiors’ georganiseerd voor de leden en geïnteresseerden.

Op 22 november is ter gelegenheid van het 75-jarig jubileum van de vereniging een dagsymposium georganiseerd in het Nationaal Militair Museum NMN te Soesterberg met (inter-)nationale sprekers van NASA, Eurocontrol, CleanSky, EDA, CEAS en ICAS. Bij die gelegenheid werd ook het eerste exemplaar van een prachtig jubileumboek over de historie van de vereniging gepresenteerd.

KNVvL JAARVERSLAG 2016

21

Modelvliegsport Modelvliegsport Organisatie Bestuur Tijdens de voorjaarsvergadering nam Arthur Werner na ruim 7 jaar afscheid van het afdelingsbestuur. Van 2009 tot en met het voorjaar van 2011 was hij afdelingsvoorzitter, vanaf 2011 tot het voorjaar van 2016 penningmeester van de afdeling.

In diezelfde voorjaarsvergadering werd Frits van Laar unaniem gekozen tot afdelingsvoorzitter. Deze positie was sinds het terugtreden van Peter Mooij vacant geweest. Hans van Rooy heeft in de tussenliggende periode opgetreden als interim-voorzitter. In de najaarsvergadering werd Jacob Taekema gekozen in het bestuur.

Hij gaat de taak van afdelingspenningmeester vervullen.

Onderscheidingen Er werd een ere-insigne in goud toegekend aan Henny van Loon vanwege zijn jarenlange inzet in de commissie Sportzaken, de subcommissie Kunstvlucht in het bijzonder.

Vergaderingen Het afdelingsbestuur kwam elf keer bijeen. Er werden twee Algemene Ledenvergaderingen gehouden. Een op 20 april en een op 29 oktober, beide in Harmelen.

Activiteiten Nieuwe regeling modelvliegen Het explosief toegenomen aantal drones in het luchtruim en de daarmee gepaard gaande overlast vragen om regulering. In 2016 is veelvuldig overleg geweest tussen belanghebbenden (KNVvL, Limburgse Federatie, ongebonden modelvliegers, maar ook partijen als de Luchtverkeersleiding) en de overheid over een 22

KNVvL JAARVERSLAG 2016

nieuwe Regeling Modelvliegen. De voornaamste insteek van deze onderhandelingen is de ‘klassieke’ modelvliegerij zo veel mogelijk te ontzien omdat deze niet wordt gezien als de veroorzaker van het probleem. De problemen zijn niet alleen nationaal van aard. Ook op Europees niveau dreigen donkere wolken te ontstaan door EASA voor de ruimte die de modelvliegsport toebedeeld krijgt. De KNVvL heeft zich hiervoor, samen met andere Europese zusterorganisaties, verenigd in de EMFU. Brevetten Er werden in 2016 273 nieuwe brevetten aangevraagd, verdeeld over de vijf klassen: zweef, motor, helikopter, multikopter en jets.

Er is een duidelijk stijgende lijn te zien in het aantal aangevraagde Multikopter brevetten ten opzichte van 2015. Er waren 70 aanvragen voor nieuwe instructeurs en eveneens 93 aanvragen voor examinatoren.

Terreinen Diverse aangesloten modelvliegclubs hebben aangeklopt bij de KNVvL voor hulp en advies met betrekking tot hun vlieglocatie.

Dit betreft zowel nieuwe als lopende dossiers. Omdat veel van deze zaken een juridische achtergrond hebben, betrekken we steeds vaker hierbij de expertise van het verenigingsbureau en het hoofdbestuur.

KNVvL JAARVERSLAG 2016

23

N A Recreatief Onder leiding van de nieuwe voorzitter van de commissie werd op 26 maart in samenwerking met Modelvliegclub Woerden de tweede en op 27 november de derde Nationale Indoor Recreade georganiseerd in Sporthal Helsdingen in Vianen. Ongeveer 80 indoorvliegers kwamen op het evenement af en keken terug op een zeer geslaagde dag. Het is de bedoeling dat in de toekomst dit evenement vaker wordt georganiseerd.

www.modelvliegsport.nl werd met bijna 19.000 raadplegingen goed bezocht. Via onze Facebookpagina bereiken we een doelgroep van circa 450 fans.

De commissie had in 2016 een vacature voor de positie van voorzitter commissie PR en Communicatie. Lopende zaken werden waargenomen door de overige bestuursleden.

Wedstrijden

Op 3 en 10 september organiseerde de commissie de Watervlieg­ recreades. In totaal deden hier zo’n 40 vliegers aan mee.

Drie clubs vroegen en kregen ondersteuning bij hun clubevenement, te weten MVC Crash uit Katwoude (Vliegshow), Aeroclub Kennemerland (Jubileumshow 40 jaar) en EMVC Nieuwkerk (Funrise Cup)

Nationaal Op 16 januari werden voor de vijfde keer alle vliegervergaderingen op één dag en locatie georganiseerd, nadat dit de afgelopen jaren een prima concept is gebleken. Alle subcommissie kwamen bijeen in het

Communicatie Het afdelingsmagazine Modelvliegsport kwam in 2016 vier keer uit. Het blad werd in samenwerking met de uitgever Media Primair flink uitgebreid in aantal pagina’s. De afdelingswebsite

Bouw en Infra Park in Harderwijk. Tijdens het ochtendprogramma bespraken de subcommissies de reglementenboeken en de agenda voor het komende wedstrijdseizoen. In de middag werden de nummers 1 van het vorige seizoen gehuldigd.

Er werden ongeveer 80 wedstrijden georganiseerd in het kader van de Nederlandse kampioenschappen en selecties voor internationale ploegen.

Internationaal Nederland deed mee aan 7 internationale kampioenschappen (3 EK’s en 4 WK’s). Gerben van Berkum behaalde een achtste plaats bij het WK F5BD (RB Elektro) in Italië.

24

KNVvL JAARVERSLAG 2016

Nederlandse Vereniging van Amateur Vliegtuigbouwers Nederlandse Vereniging van Amateur Vliegtuigbouwers Organisatie In 2016 zijn de ontwikkelingen die in 2015 zijn ingezet verder uitgebouwd. Het ledenaantal is het afgelopen jaar wederom rond de 250 gebleven, en hoewel slechts een klein aantal projecten hun S-BVL hebben gekregen is een lichte stijging in het aantal nieuwe projecten. Het aantal zelfgebouwde vliegtuigen in Nederland is op dit moment ongeveer 175, op een totaal van ongeveer 1200 GA en MLA-vliegtuigen.

Aangezien onze gemeenschappelijke kennis en ervaring over vliegtuigbouwen en -techniek onze kroonjuwelen zijn, willen we dit steeds meer naar voren brengen en met elkaar delen, bijvoorbeeld op verenigingsdagen. Hierbij zijn geĂŻnteresseerden van buitenaf zeer welkom.

De samenwerking met andere belangenorganisaties zoals KNVvL en AOPA willen we de komende tijd verder verstevigen om sterker te staan bij gemeenschappelijke activiteiten en –belangen.

Richting overheid zijn we, naast het ondersteunen van meer algemene GA-belangen, bezig met het onderzoeken van mogelijkheden om de specifieke ondersteuning van onze leden verder uit te breiden. Ook op Europees niveau zijn we onze contacten aan het uitbreiden.

KNVvL JAARVERSLAG 2016

25

P

Activiteiten De organisatie van activiteiten en evenementen draait erg goed door de noeste inspanningen van de activiteitencommissie en andere vrijwilligers. Naast de maandelijkse bijeenkomsten die vaak het karakter van een workshop of een lezing hebben is de NVAV regelmatig te zien geweest op de vliegvelden.

Er zijn NVAV fly-ins geweest op Oostwold en Seppe en de NVAV is te gast geweest op de 1e AOPA fly-in op Midden-Zeeland, op Classic Cars & Aeroplanes op Seppe en op de Luchtmachtdagen op Leeuwarden.

De commissie Vliegzaken is gestart met het via nieuwsbrieven uitgeven van veiligheidstips om zo proactief de vliegveiligheid te bevorderen.

Het ondersteunen van de restauratie van historische vliegtuigen is een activiteit die vroeger bij de NVAV zat maar die weggezakt was. Deze interessante tak van de luchtvaart zal het komende jaar nieuw leven ingeblazen worden.

Communicatie De communicatie naar buiten toe blijft een belangrijk aandachtspunt. Sportvliegen staat onder druk, door inperkingen van het luchtruim maar ook door de gestegen kosten van aanschaf, brandstof en onderhoud. Naast MLA’s bieden ook zelfbouwvliegtuigen op dit gebied interessante mogelijkheden.

Omdat nog veel onbekendheid is bij sportvliegers over het zelf bouwen en onderhouden van vliegtuigen zijn het afgelopen jaar presentaties gegeven bij vliegclubs en modelvliegclubs. Ook is de publiciteit gezocht via artikelen in luchtvaartbladen.

We richten ons hierbij ook op het onderwijs. Er worden lezingen gehouden op hogescholen, we hebben een studentenlidmaatschap ingevoerd en op twee scholen gaat nu een vliegtuig gebouwd worden, met support van de NVAV. Hiermee hopen we ook jongere leden te gaan trekken om ons ledenbestand uit te breiden en te verjongen.

De nieuwe NVAV website www.nvav.nl blijft continu in ontwikkeling en dient als een plek waar praktische informatie te vinden is en waar kennis uitgewisseld kan worden.

Ook wordt veel meer naar de leden toe gecommuniceerd, in de vorm van e-mails en digitale nieuwsbrieven. Voor informeel contact tussen leden en andere geĂŻnteresseerden wordt onze Facebookpagina steeds meer gebruikt.

26

KNVvL JAARVERSLAG 2016

Parachutespringen Parachutespringen Organisatie Het afdelingsbestuur vergadert 10 maal per jaar om uitvoering te geven aan het beleid zoals goedgekeurd door de ledenvergadering en speelt daarnaast in op actuele zaken. Luchtruim is een vast agendapunt.

Per gelegenheid wordt specifiek overleg gevoerd met het ministerie van Infrastructuur en Milieu, Luchtverkeersleiding Nederland en de Militaire Luchtvaart Autoriteit.

Bestuurlijk heeft het luchtruim dossier de meeste aandacht gevraagd. Het afdelingsbestuur werd hierbij ondersteund door de Werkgroep Luchtruim (WLR). Ondanks de energie die in het luchtruimdossier is gestopt zijn de vorderingen op dit terrein zeer beperkt. Er is veel energie gestoken in het TGAL-rapport en de daarbij horende side-letter. Mede op basis van het TGAL-rapport lijkt het ministerie van Infrastructuur en Milieu begrip te hebben voor onze situatie echter Luchtverkeersleiding Nederland, de organisatie die het luchtruim moet inrichten, is minder bereid gezamenlijk naar oplossingen te zoeken. De discussies met het ministerie en LVNL worden gevoerd vanuit de KNVvL, operations. In opdracht van de WLR is een beleidsnotitie springlocaties opgesteld die door de ALV van de KNVvL is aangenomen.

Er zijn 5 commissies actief te weten de Sportcommissie, de Veiligheidscommissie, de Springtechnische Commissie, de Opleidings- en Examencommissie en de Sanctiecommissie. De commissies hebben de aan hen opgedragen taken gedurende het jaar zonder bijzonderheden uitgevoerd. De bezetting van enkele commissies kan groter.

De afdeling heeft mensen afgevaardigd naar de jaarvergaderingen van de International Parachuting Commission (IPC) te Frankfurt en de European Association for Safety Parachutes (EASP). De afgevaardigden zitten in commissies en werkgroepen van deze instanties waardoor directe invloed verzekerd is.

Activiteiten Het aantal aspirant-leden was in 2016 lager dan geraamd.

De afdeling had hierop geanticipeerd en de bijbehorende afdelingsbijdrage verhoogd waardoor geen financieel verlies is

KNVvL JAARVERSLAG 2016

27

geleden. De oorzaken van het verminderde aantal aspirant-leden zijn divers en niet direct te verhelpen.

2016 was een recordjaar qua sprongen. In totaal zijn 93.936 sprongen gemaakt, waarvan 16.949 tandemsprongen. Deze aantallen zijn te danken aan de professionalisering van de diverse paracentra qua vliegtuigen en operaties.

De afdeling heeft diverse bestuurlijke, sportieve, opleidings- en operationele activiteiten uitgevoerd, daarin ondersteund door één account medewerker op het secretariaat en vele toegewijde vrijwilligers.

EK’s en WK’s met prestaties Het WK Formatiespringen was in september te Chicago (VS). Het Nederlandse team FS4 M4trix behaalde de 15de plek. Op dezelfde locatie vond tegelijkertijd in het kader van de Mondial het WK Precisiespringen plaats, Frenk Smit behaalde hierbij de 83ste plaats.

De prestaties voor de Nederlanders waren minder dan normaal gesproken, de afdeling zal beleidsmatig qua sport zich moeten gaan verdiepen wil het de internationale drang naar boven kunnen blijven volgen.

Op het sportieve vlak verzorgt de afdeling de NK parachutespringen, sportkleding, scheidsrechters, jureringapparatuur en training, selectie en uitzending van de nationale teams naar internationale wedstrijden. Het NK vond dit jaar plaats op Teuge en was zeer succesvol met een grote deelname, mede vanwege de grote inzet van het organiserende paracentrum.

De afdeling verzorgt in eigen beheer haar opleidingen en examens, de brevetten worden door het verenigingsbureau vervaardigd en verzonden. In totaal beschikt de afdeling over 60 instructeurs, 105 hulpinstructeurs, 85 tandemmasters en 42 AFF jumpmasters. Met dit kader worden bij de 13 aangesloten organisaties alle leerlingen opgeleid en de springactiviteiten uitgevoerd. In het verslagjaar behaalden 35 cursisten het static-line brevet rond, 697 het staticline brevet square en 248 de AFF graduatie.

Het Basis Veiligheidsreglement (BVR) is begin 2016 ingegaan. De bijbehorende bijlagen qua parachutegrootte zijn aangepast en 8 veiligheids- en 1 technisch bulletin gepubliceerd.

Communicatie Het afdelingsorgaan Sportparachutist is in 2016 vier maal verschenen. Het blad is digitaal beschikbaar via www.issuu. com/knvvl/docs. Het blad wordt aan alle leden verzonden en eenmalig aan aspirant-leden. Het blad is financieel zeer gezond.

Nieuwsberichten worden verspreid via de afdelingswebsite www. parachute.nl, de Facebookpagina van de afdeling, Twitter en de nieuwsbrief van de KNVvL. Parachutespringen was een aantal keren in het nieuws met verschillende nationale TV uitzendingen.

Wedstrijden Het Open NK parachutespringen werd georganiseerd door Paracentrum Teuge. De deelname, inclusief buitenlandse teams, was groter dan voorheen. De lage prijzen, naamsbekendheid en goede PR waren hier debet aan. De NK werd in alle wedstrijddisciplines georganiseerd met uitzondering van Canopy Piloting. Deze NK was de laatste in een serie van 4 waarbij tussen Texel en Teuge werd afgewisseld. Voor de periode 2017-2019 is een nieuwe verdeling gemaakt tussen Texel, Teuge en de ENPC te Seppe.

28

KNVvL JAARVERSLAG 2016

Bij het eerste WK Wingsuit vliegen in november te Zephyrhills (VS) werd Jarno Cordia 14de van de 63. Twee matige sprongen hielden hem buiten de top tien. De organisatie van de wedstrijd liet helaas de wensen over.

Bij de Worldcup Indoor Skydiving in oktober te Warschau (Polen) namen twee teams deel bij Dynamic 2way. Baboonz werd 18de en ISR Dynamic Dutchies 19de van de 24. Ook bij indoor skydiving groeit de professionaliteit in sterke mate.

Bij het WK Canopy Piloting was Ronald Overdijk Jury President, er was geen verdere Nederlandse deelname.

Records • Nederlands record grootste formatie sequential: 2 formaties met 22 springers, 29 oktober te Teuge.

• Nederlandse records Wingsuit Performance speed van 288,4 km/ uur, Wingsuit Performance distance van 4,497 km en Wingsuit Performance time van 90.3 seconden, allen door Jarno Cordia.

• Europees record grootste formatie canopy formation. 25 springers, 7 Nederlanders: Gerben Frankvoort, Henk Lunshof, Richard Meijer, Wilco Peppelman, Eward Slot, Frans van Wijngaarden, Henny Wiggers.

• Europees record sequential formatie open en dames, 117 dames, 2 figuren. Nederlandse deelneemsters Conny van Setten en Marloes Swarthoff.

• Europees en Wereldrecord grootste formatie wingsuit, 42 springers. Jarno Cordia, Laurens Födisch, Martijn Maas.

KNVvL JAARVERSLAG 2016

29

Schermvliegen Schermvliegen Organisatie Het aantal aangesloten verenigingen is met één toegenomen tot 15. Paragliding Team Zeeland is de nieuwe loot aan de stam. In 2016 heeft de afdeling drie nieuwe bestuursleden mogen verwelkomen, maar wordt nog gezocht naar een nieuwe voorzitter. De samenstelling is momenteel als volgt: Wouter Stigter (voorzitter a.i. en communicatie), Gerald van Dalen (secretaris), Marga van Woensel (penningsmeester en wedstrijden), Roland van Duijn (veiligheid en techniek), Sanne Both (opleidingen en brevetten) Bas van Duijn (examens) en Feddo Meijer Wiersma (belangenbehartiging).

Activiteiten Veiligheid In 2016 is de eerste veiligheidsdag georganiseerd waarbij de leerpunten uit het veiligheidsmanagementsysteem zijn besproken met de veiligheidsmanagers van de scholen en de clubs. Veiligheid blijft een van de hoofdonderwerpen voor de doorontwikkeling van onze sport.

Examens Het bestuur heeft onderzoek gedaan naar de wenselijkheid vrijstelling te geven voor bepaalde onderdelen van het theorieexamen aan houders van een ander luchtvaartbrevet dan

schermvliegen. De uitkomst daarvan is dat aan houders van een geldig brevet deltavliegen vrijstelling wordt gegeven voor de vakken aerodynamica, regelgeving en meteorologie. Deze vrijstelling past binnen het huidige reglement Schermvliegen, waarin bij de theorie-eisen is bepaald dat de kandidaat over voldoende kennis dient te beschikken van de genoemde vakken.

Communicatie Riser was het blad voor leden van de afdeling maar na 62 edities heeft de afdeling in 2016 afscheid genomen van het blad. De afdelingen Schermvliegen en Deltavliegen brengen voortaan samen één blad uit: Lift. Dit nieuwe blad biedt voor de leden meer artikelen en een grotere variëteit, tegen minder kosten.

Oude edities van Riser (en de voorloper B-lijn) blijven online beschikbaar via www. issuu.com. In 2016 is doorgegaan met het uitbrengen van een digitale afdelingsnieuwsbrief met actuele informatie, naast de nieuwsbrief van de KNVvL. Daarmee is het voor de afdeling mogelijk snel en actueel de leden van informatie te voorzien.

30

KNVvL JAARVERSLAG 2016

Wedstrijden NK Bergvliegen Het Nederlands kampioenschap Berg, dat van 28 mei tot en met 3 juni plaatsvond in Gemona, was erg gezellig. Helaas heeft die gezelligheid niet tot een nieuwe Nederlands kampioen geleid. Op de eerste zondag was een taak uitgezet die voor de start al werd gecanceld omdat de aangekondigde regen sneller dichtbij kwam dan verwacht. finaleweekend is niet doorgegaan vanwege de weersomstandigheden. Daarmee is de winnaar de hoogste in de ranglijst geworden. Eerste overall was Hugo Robben, eerste van de standaard-klasse was Dick ter Maat.

NK Precisie Stand-up Ook het NK Precisie stand-up heeft dit jaar geen doorgang kunnen vinden vanwege de weersomstandigheden. In totaal is er in 3 weekenden geprobeerd om het te houden en telkens afgelast vanwege het weer.

NK Precisie Klassiek Op 8 en 9 oktober is in America het NK Precisie Klassiek gehouden.

Bij deze vorm van precisievliegen hoeft de piloot bij zijn landing niet op zijn benen te blijven staan. Op zaterdag 8 oktober werkte de wind niet echt mee. Er is door ‘winddummy’s’ gestart, maar er kon niet echt aan de wedstrijd begonnen worden. Zondag 9 oktober waren de windomstandigheden beter maar is besloten dat er deze keer geen Open klasse gehouden zou worden vanwege de toch nog harde wind. Uiteindelijk was John van der Reijden, van Sky Rebels, de winnaar. Nummer twee was Adri Graat, van Falcon Air, en derde Rudi Ceyssens, ook van Falcon Air. Bij de teams werd de winnaar Sky Rebel, gevolgd door Falcon Air-team, de Buitenlanders en het Mix-team.

XContest De XContest is een competitie waarbij deelnemers hun gemaakte vluchten kunnen uploaden en volgens een bepaalde waarderingsmethode punten voor een vlucht krijgen. De punten van de zes beste vluchten worden bij elkaar opgeteld en zo krijg je een stand. Er zijn twee categorieën waarin prijzen worden verdeeld: alle vluchten wereldwijd (internationaal) en vluchten gemaakt in Nederland (nationaal). Beste Nederlander internationaal is geworden Jan Jakob Stam, terwijl Ruud van den Broek nationaal de beste was. Daarnaast is de beste Nederlandse dame, Nanda Walliser, gehuldigd.

Z

Zweefvliegen Zweefvliegen Voor het jaar 2016 had de afdeling Zweefvliegen de volgende drie speerpunten: luchtruim, veiligheid en ledental.

Voor wat betreft het Luchtruim is een nieuwe structuur opgezet met betrokkenheid van de clubs om, binnen KNVvL-kader, optimaal samen te werken aan dit levensbelangrijke onderwerp.

Enkele interventies hebben concreet resultaat gehad; dat is bemoedigend.

Aan Veiligheid zijn heel wat acties gewijd; naast voorschriften en technische hulpmiddelen is het vooral een kwestie van cultuur.

Het is nog niet ‘standaard’ incidenten te melden en gedegen zelfonderzoek te doen na een voorval. Het melden is niet om de melder af te rekenen, maar om er van te leren. Dus verhogen

september), Nick Roobeek (tot 21 september), Noah Verhoef (per 20 september), Jaap Vis (accountable manager CAMO) en Ed Westerhof.

In 2016 werd een nieuwe commissie opgestart: de voorlopige commissie ICT. De Commissie Sportzaken Zweefvliegen is vernieuwd en heeft voortvarend alle achterstanden ingelopen.

Een nieuwe koers in het beleid t.a.v. records is ingezet.

Eind 2016 viel het besluit tot de vorming van STEBZ, een onafhankelijk exameninstituut voor Ballon en Zweefvliegen.

Hier is het ook gepast te melden dat de hele organisatie zowel centraal als in de clubs draait op (vele honderden) vrijwilligers.

Van veldorganisatie, sleutelen en poetsen tot terreinbeheer, bestuursfuncties op alle niveaus, pr, opleiding, tot inzet van specialistische kennis. Daarmee blijft zweefvliegen betaalbaar – en, zo observeerde een directeur van een vliegschool: “Leerlingen met zweefvliegachtergrond onderscheiden zich niet zozeer in vlieghandje, als wel in verantwoordelijkheidsgevoel en vanzelfsprekende samenwerking”.

van onze gemeenschappelijke veiligheid en daar zijn we samen verantwoordelijk voor. Hier moeten we het komend jaar het nodige aan gaan doen.

Na jarenlang teruglopende ledenaantallen is in 2016 voor het eerst een kleine plus gerealiseerd. In 2016 meldden zich ruim 400 nieuwe leden en zegden minder dan 400 leden op. Op basis van de iFly! regeling vlogen bovendien 48 jongeren voor het eerst.

Hiervan vlogen 20 solo; 30 gaan door met zweefvliegen. 160 gebruikers van aspirant- en x-ritten lidmaatschap maakten kennis met de zweefvliegsport.

Organisatie De afdeling Zweefvliegen heeft in het jaar 2016 twee ALV’s gehouden; het afdelingsbestuur kwam 10 keer bijeen. Daarnaast werden er enkele speciale bijeenkomsten gehouden in verband met het veranderingsproces binnen de KNVvL. De aanwezige voorzitters van de zweefvliegclubs spraken mee over de voornemens en steunden het Afdelingsbestuur op de ingeslagen weg.

Samenstelling afdelingsbestuur Zweefvliegen: Jan Forster (voorzitter), Tom Ottenheym (penningmeester tot 3 mei), Jan van de Ven (penningmeester vanaf 10 juli), Lonneke Alsema, Willem den Baars (tot 21 september), Joris Felsbourg (tot 21

Activiteiten Zweefvliegen is te meten in aantal starts en uren en bijvoorbeeld in het aantal afgelegde kilometers zoals geregistreerd op de OLC. Bijvoorbeeld het overzicht per club: www.onlinecontest.org/olc2.0/gliding/clubRanking.html Starts en uren In 2016 werden 110.813 starts en 42.721 uren gemaakt. In vergelijking met voorgaande jaren: 2014 113.469 starts en KNVvL JAARVERSLAG 2016

31

L 43.764 uren, 2015 105.744 starts en 45.519 uren. In 2016 werden weer veel brevetten uitgereikt; nota bene het inhalen van een achterstand in de afhandeling betekent dat deze niet alle in 2016 zijn gevlogen. De commissie Sportzaken Zweefvliegen is vernieuwd.

Fusie Eind 2016 besloten voor het eerst in de geschiedenis twee zweefvliegclubs tot een fusie: de leden van Venlo en Eindhoven stemden, na een aantal jaren van samenwerking, vrijwel unaniem in met de fusie tot Venlo Eindhoven ZweefvliegClub (VEZC).

aantal media-uitingen door clubs; inmiddels is besloten dit weer centraal te organiseren. Open dagen trokken veel belangstelling en zweefvliegers presenteerden zich tijdens Luchtmachtdagen, beurzen, op scholen en dergelijke.

Wedstrijden Commissie De Commissie Instructie en Veiligheid maakte in 2016 grote vorderingen met de omzetting van examens en syllabi naar EASA standaard. Alles vrijwilligerswerk.

Veiligheidsmanagement komt steeds beter uit de verf; het betreft een combinatie van regels, systemen en een versterking van het praktisch omgaan met veiligheid. Een gedragsverandering die met vallen en opstaan vorm krijgt in de clubs.

De commissie Technische Zaken zet zich in voor een realistische implementatie van het Comment Response Document betreffende de nieuwe regelgeving voor AML bevoegdheden (NPA2012-15).

Gesprekken met ILT over de conversie van bestaande AML’s en toekomstige examinering van technici is daarop hervat. Het CTZ is direct betrokken bij deze gesprekken over met name de conversie van het nationale AML naar de Part-66 bevoegdheden. Daarnaast wordt gesproken om de toekomstige theorie-examens voor technici binnen de KNVvL te organiseren. EASA heeft in de loop van 2014 formeel onderkend dat meer proportionele regelgeving voor de General Aviation wenselijk is. Hiertoe zijn al enkele aanpassingen in de regelgeving doorgevoerd en werkt EASA aan een Part-M light.

CAMO De CAMO-organisatie (Continuing Airworthiness Management Organisation) is gecontinueerd. Een nieuwe versie (versie 8) van het handboek (CAME) is gepubliceerd. In 2016 zijn door de CAMO 545 ARC inspecties en 194 onderhoudsprogramma’s (AMP inspecties) verwerkt. Eind 2016 beschikt de CAMO over 68 (+1) ARC inspecteurs en 56 (+2) AMP inspecteurs.

Communicatie De communicatie voor leden speelt zich af enkele Facebookpagina’s, Zweefportaal en de KNVvL-website. Bovendien kwam de nieuwe redactie van de Thermiek op stoom. Voor het eerst kwamen er weer drie Thermieken uit. Maar er gaat niets boven de echte ontmoeting; ook die vonden in de loop van 2016 veel plaats, bij jubilea van clubs en feestelijkheden naar aanleiding van persoonlijke jubilea, bij kampen, cursussen en wedstrijden.

De communicatie naar buiten toe vond plaats in de vorm van een 32

KNVvL JAARVERSLAG 2016

In 2016 vonden de Open Benelux kampioenschappen plaats op Terlet; de evaluatie leverde op dat na enkele jaren experimenteren, er voortaan weer Nederlandse kampioenschappen zullen worden gehouden. De Zomerwedstrijden, Open Militaire kampioenschappen en NK Junioren kenden alle genoeg wedstrijddagen. Overigens hielden veel clubs hun eigen wedstrijd.

Joep Heesakkers won de NK Junioren; de Open Benelux kampioenschappen werden in de Clubklasse gewonnen door Tim Kuijpers, Peter Millenaar won de 18 meter klasse en Jeroen Oostendorp de Open Klasse. De standaard/15 meter titel ging naar België (Dennis Huybreckx); Wim Akkermans was de hoogste Nederlander en werd tweede.

In 2016 is door Nederlandse kernploegvliegers deelgenomen aan één groot toernooi: de wereldkampioenschappen 20-meter tweezitter, Standaard, Club te Pociunai (Litouwen). De resultaten: • standaardklasse, 40 deelnemers: Robbie Seton 20e en Sjaak Selen 29e.

• clubklasse, 49 deelnemers: Frank Hiemstra 14e plaats en Nick Hanenburg 25e plaats.

• 20-meter tweezitterklasse, 22 deelnemers: Hans Biesters & Robin Smit 13e plaats.

De wereldkampioenschappen 15-meter, 18-meter en open klasse behorende bij de cyclus 2016 zijn in januari 2017 in Benalla (Australië) gehouden.

L

Ledenontwikkeling Ledenontwikkeling De ontwikkeling van de ledenaantallen blijft zorgelijk. De doelstelling met betrekking tot ledenontwikkeling is handhaving van het aantal leden. Ondanks de vele inspanningen is deze doelstelling niet helemaal behaald.

Het aantal leden 2016, dat aan de definitie van NOC*NSF voldoet, komt uit op 14.548. In 2015 waren dit 14.767 leden. De absolute daling ten opzichte van 2015 bedraagt 219 leden (- 1.5%). De absolute daling ten opzichte van de begroting bedraagt 552 leden (- 3.65%).

In de verslagperiode zijn 3.187 nieuwe leden ingeschreven, waaronder 1.720 aspirant-leden en 204 kwartaalleden. In 2015 waren dit 3.950 nieuwe leden, waaronder 2.175 aspirant-leden en 173 kwartaalleden. Het aantal leden met een lidmaatschap bij meerdere afdelingen bedraagt 721.

Het aantal opzeggers, dat betrekking heeft op 2016, bedraagt 3.430 leden en voor 2017 zijn dit 3.651 leden.

Ledenaantallen Ledenaantallen

Afdeling

Realisatie Begroot Realisatie Aantal leden aantal leden Aantal leden 2015 2016 2016

Absolute ledenmutatie t.o.v. 2015

Algemene Luchtvaart Afdeling 241 235 233 -8 Historische luchtvaart 37 37 37 0 IACE 0 0 1 1 Luchtvaartkennis 95 95 89 -6 Luchtvaartwetenschappen 56 55 53 -3

Aantal leden niet vliegend 429 422 413 -16 Modelvliegsport 450 450 435 -15 Modelvliegsport - clublid 4.018 4.450 4.404 386 Modelvliegsport - Drones clublid 0 0 24 24

Aantal leden semi vliegend 4.468 4.900 4.892 424 Aerobatics 32 33 36 4 Ballonvaren 222 220 214 -8 Deltavliegen 329 330 318 -11 Gemotoriseerd vliegen 447 434 429 -18 Gemotoriseerd vliegen - clublid 51 51 45 -6 Parachutespringen 2.288 2.160 2.129 -159 Parachutespringen - aspirantlid 1.826 2.000 1.472 -354 Schermvliegen 1.524 1.530 1.599 75 Schermvliegen - aspirantlid 125 80 69 -56 Zweefvliegen 3.485 3.500 3.474 -11 Zweefvliegen - aspirantlid 224 200 179 -45

Aantal leden vliegend 10.553 10.538 9.964 -589 Totaal aantal leden per afdeling Aantal leden met lidmaatschap bij meerdere afdelingen/clubs Ledenaantal (definitie NOC*NSF)

15.450 15.860 15.269 -181 -683 -760 -721 -38 14.767 15.100 14.548 -219 KNVvL JAARVERSLAG 2016

33

Clubs, verenigingen en sch Clubs, verenigingen en scholen

Afdeling

Naam

Plaats

Website

Aerobatics

Vliegen is ‘n Kunst

NIEUW VENNEP

www.vliegeniseenkunst.nl/ www.ballonclub.nl

Ballonvaren

Ballonclub Joure

HEERENVEEN

Haagse Ballon Club

‘S-GRAVENHAGE

Hupelse Ballonclub

EIBERGEN

Indiv. lid Ballonsport

HILVERSUM

PARKSTAD-BALLOONING

ANNEN

Stg. Ballonsport Friesland

JOURE

St Ballonteam Limburg

SWALMEN

www.ballonteamlimburg.nl

Deltavliegen

Z.V.V. Daidalos

BÖSINGEN

www.avda.nl/daidalos/

Z.V.V. De Buizerd

MOERGESTEL

buizerd.dse.nl/BS/bzrdhoofd.html

Zeilvlieger Jan van Gent

NIEUWVLIET

vliegvereniging-janvangent.nl/

Zeilvliegvereniging Plus-5

RHENEN

www.vliegclubplus5.nl/

Vliegvereniging de Hoekse Vliegers

HOEK

Drones

QuickWorks

RIJNSBURG www.quickworks.nl

Ad van Lit + Foto + Film

BRUMMEN

Ambleside B.V.

‘S-GRAVENHAGE

Dutch Film Robotics

AMSTERDAM

Houseview

ZAANDAM

Invenio

HEERHUGOWAARD

Thijs Bertels Videoproducties

OISTERWIJK

www.thijsbertels.nl

Velding.nl

NIJVERDAL

www.velding.nl

Ver. tot behoud van Natuurmonumenten NL

‘S-GRAVELAND

www.natuurmonumenten.nl

Gull Design & Media b.v.

SEXBIERUM

HAGEBE Beheer b.v.

GENEMUIDEN

Heijdens Karwei Producties

BERGEIJK

www.heijdenskarwei.nl

Ruben Hamberg Fotografie

KOEKANGE

www.rubenhamberg.nl

Wordcontext

ZWOLLE

Amusing Monkeys B.V.

EMMEN

Centaur Pegasus BV

ROTTERDAM

DAGIS (Dutch Aerial & Ground Imaging Solutions)

LELYSTAD

Donsko Productions

BRESKENS

Elevated Media Works

MEGEN

En Film

VEENENDAAL

www.enfilm.nl

FJ Producties

ALPHEN AAN DEN RIJN

www.fjproducties.nl

HB Agroscan

OUDEBILDTZIJL

Made by Drones

HEINO

Not on Board

TILBURG

PEEM B.V.

OLDEHOLTPADE

www.peem.nl

Studio Jurjen Backer Dirks

HARLINGEN

www.jurjenbackerdirks.nl

The I Company

NIEUW-AMSTERDAM

www.the-i-company.nl

TheHeliveiw

STROE

Unique-View

ARNHEM

Upstairs Fotografie

MAARSSEN

www.upstairsfotografie.nl

Van Bree Media Groep

ZEDDAM

www.vanbreemedia.com

Vijfde Verdieping

ZEVENBERGEN

www.vijfdeverdieping.nl

HD Ontwerp

TILBURG

www.hupsel.com/ www.parkstadballooning.nl/

www.houseview.tv

www.amusingmonkeys.com

Gemotoriseerd Vliegen

AC Zeeland

HELLEVOETSLUIS

AC Maritime

DEN HELDER

Eindhovense Aeroclub Motorvliegen

EINDHOVEN

Indiv. Lid Gemotoriseerd Vliegen

EMMEN

Noord-Nederlandse AC

PATERSWOLDE

www.nnac.nl

Rotterdamsche Aeroclub

ROTTERDAM

www.rac-nl.com/

Stg U.L.V. Flevoland

LELYSTAD

www.ulvflevoland.nl/

Stichting Vliegsport Gilze Rijen

RIJEN

U.L.V. Brouwershaven

SCHARENDIJKE

U.L.V. Budel

BUDEL

U.L.V. Schagen

DEN HELDER

34

KNVvL JAARVERSLAG 2016

www.aeroclubzeeland.nl www.eacm.nl

holen Afdeling

Naam

Plaats

Website

Gemotoriseerd Vliegen

U.L.V. Twente

ALMELO

U.L.V. Vereniging Brabant

DONGEN

Vliegclub Flevo

HAARLEM

ULV Fryslan

DRACHTEN

www.ulv-fryslan.nl/

Vliegclub Midden Zeeland

ARNEMUIDEN

www.vliegclubmz.nl

Vliegclub Rotterdam

ROTTERDAM

www.vliegclubrotterdam.nl/

Vliegclub Schiphol

SCHIPHOL-OOST

www.vliegclub-schiphol.nl

Vliegclub ‘t Hoge Land

ZANDWEER

Vliegclub Teuge MVL

TEUGE

Vliegclub Twenthe

ENSCHEDE

www.vliegclubtwente.nl/

Vliegclub Wieringermeer

MIDDENMEER

www.adventureflights.nl

Aeroclub Valkenburg (GV)

‘S-GRAVENHAGE

www.ac-valkenburg.nl

U.L.V. Westerwolde

VLEDDERVEEN (GR.)

Aeroclub Hilversum

www.ulvbrabant.nl

Historische Luchtvaart Aviodrome

LELYSTAD

CAF-Classic Aircraft Foundation

ANNA PAULOWNA

www.classicaircraftfoundation.nl

Classic Wings

UDEN

www.classicwings.nl

DHAC-Dutch Historic Aircraft Company

ANNA PAULOWNA

DHJA-Dutch Historic Jet Association

LELYSTAD

F4-Fokker Four

Fokker G1

Schermer Voest

SOESTERBERG

SKHV-Stichting Kon. Luchtmacht Historische Vlucht

RIJEN

www.skhv.nl

Stichting Vrienden van de Catalina

LELYSTAD AIRPORT

www.catalina-pby.nl

The Storyteller

BERGEIJK

www.thestoryteller.nl

Vereniging Historische Zweefvliegtuigen

Vroege Vogels

Nationale Federatie Historische Luchtvaart

‘S-GRAVENHAGE

Stichting DDA Classic Airlines

LELYSTAD

Modelvliegsport

AC Kennemerland

ALKMAAR

www.aeroclubkennemerland.nl

AFC Gorinchem

SOESTERBERG

www.airfighterclub.nl

Apeldoornse RMC Aero-Dynamic

APELDOORN

www.armc.nl

Arnhemse LC

BERG EN DAL

www.arnhemseluchtvaartclub.nl

Betuwse MC

BEESD

www.betuwsemodelvliegclub.nl

Boxtelse MVC

BOXTEL

www.mvcboxtel.nl

Brabantse LC

BREDA

www.brabantseluchtvaartclub.nl

Deelense MVC De Brik

APELDOORN

www.mvcdebrik.nl

Deventer LC

DEVENTER

www.deventerluchtvaartclub.nl

Dokkumer MC

HURDEGARYP

www.dokkumermodelvliegclub.nl

Eibergse RMVC

NIJMEGEN

www.ermvc.nl

EMC Rozenburg

SPIJKENISSE

www.modelvliegclub-emcr.nl

Federatie Limburgse RC Vliegers

HEERLEN

www.modelvliegers.nl

Goirlese LVC de Thermiekvogels

TILBURG

Gooi en Eemland VvM

BUSSUM

www.gooieneemlandvvm.nl

Helderse MC

JULIANADORP

www.heldersemodelvliegclub.nl

Indiv. lid Modelvliegsport

LC Agglomeratie Maastricht

MAASTRICHT

www.lvcmaastricht.nl

Leeuwarder LC Aeria

LEEUWARDEN

www.llc-aeria.net/

Leidsche LC

HAARLEM

www.leidscheluchtvaartclub.nl

Lichtenvoordse MC

RUURLO

www.lmc.nu

LVC Emmeloord

EMMELOORD

www.lvc-emmeloord.nl

MVC Midden Nederland

HOUTEN

www.modelvliegclubutrecht.nl

MVC Huizen

HUIZEN

www.modelbouwclubhuizen.nl

MC Zevenaar

DOETINCHEM

MBC de Hoogvliegers

HENGELO GLD

www.dehoogvliegers.nl

MBV Jules Verne

EPE

www.modelbouwverenigingjulesverne.nl

MC Alpha Hulst

TERNEUZEN

www.angelfire.com/alt/mca/

MVC Beaufort ‘7

HOORN NH

www.beaufort7.nl

MVC Cumulus Kampen

KAMPEN

www.mvc-cumulus.nl

MVC de Sticks

SINT-MICHIELSGESTEL

www.desticks.nl

MVC de Stootkop

ROERMOND

www.stootkop.nl

www.dutchfouga.com

www.zweefhist.nl www.nfhl.nl

KNVvL JAARVERSLAG 2016

35

Afdeling

Naam

Modelvliegsport

MVC de Valken

BAKEL

www.mvcdevalken.nl

MVC de Vier Poorten

SCHOONHOVEN

www.home.kpn.nl/meijhmb1

MVC de Vrije Vogels

ZEIST

www.mvcdevrijevogels.nl

MV Europoort

ROTTERDAM

www.mv-europoort.nl

MVC Gilze-Rijen

RIJEN

www.mvc-gr.nl

MVC Oisterwijk

OISTERWIJK

www.mvco.nl

Modelvliegclub Pegasus

WOGNUM

www.modelvliegclubpegasus.nl

MVC Stadskanaal & Omstreken

VALTHERMOND

www.mso-stadskanaal.nl/

MVC Ter Apel

TER APEL

www.mta-terapel.nl

MVC Voorne-Putten

HELLEVOETSLUIS

www.mvc-voorneputten.nl

MVC Wieringermeer

SCHAGEN

www.mvc-wieringermeer.nl

MVC Woerden

ZEGVELD

www.mvcwoerden.nl

MVK Valkenburg

DEN HAAG

www.modelvliegklubvalkenburg.nl

MVC Crash

VOLENDAM

www.mvccrash.nl

MVC Thermiek ‘58

VOERENDAAL

www.thermiek58.nl

MV Almere

ALMERE

www.modelvliegalmere.nl

MVV Delta Oss

ROSMALEN

www.deltaoss.nl

MVV ‘s-Hertogenbosch

‘S-HERTOGENBOSCH

www.mvvdb.nl

MVC Delta Vlissingen

OOST-SOUBURG

www.modelvliegclubdelta.nl

Nijmeegse LC

NIJMEGEN

www.nijmeegseluchtvaartclub.nl

Odoorner LC

EMMEN

www.flyolc.nl

RMVC Losser

OLDENZAAL

www.modelvliegclublosser.nl

RCM Assen

PATERSWOLDE

www.rcm-assen.nl

RMV Vlaardingen

VLAARDINGEN

www.rmvv.nl

RMVC The Eagles

WIJNALDUM

www.theeagles.nl

RVC Heiloo

LIMMEN

www.vliegclubheiloo.centerall.com

RMVC Nimbus

HUISSEN

www.rmv-nimbus.nl

RMV Phoenix

KERKENVELD

www.rmvphoenix.nl

RMVC De Pelikaan

STEENWIJK

www.freewebs.com/rmvdepelikaan

The First Aviators

ZWOLLE

www.mzc-condor.nl

Twentse RMC

HENGELO OV

www.trmc.nl

Veendammer LC

WILDERVANK

www.veendammerluchtvaartclub.nl

Veluwse MVC

ELSPEET

www.vmvc.nl

MVC Otto Lilienthal

UTRECHT

www.mvc-otto.nl

WBLC de Grondpiloten

OUDENBOSCH

www.grondpiloten.nl

Winterswijkse LC

WINTERSWIJK

www.winterswijkseluchtvaartclub.nl

ZLC Los van de Grond

ZOETERMEER

www.zoetermeerseluchtvaartclub.nl

E-Heli Vereniging Alkmaar

ALKMAAR

www.mhc-eva.nl

Holland Glide

ZEVENAAR

www.hollandglide.nl

Haagse Modelvliegvereniging

RIJSWIJK ZH

Vliegclub Zuid Ginkel

BARNEVELD

Modelbouw Vereniging Woubrugge

WOUBRUGGE

EMVC Nieuwkerk

GOIRLE

MC The Red Baron

CUIJK

MVC Noordoost Veluwe

HEERDE

Modelvliegsport Oosterhout

DORST

Vughtse MVC The Hawks

‘S-HERTOGENBOSCH

Elektro Model Vlieg Club Phoenix IJlst

IJLST

Parachutespringen

Eerste Nederlandse Parachutisten Club

ROOSENDAAL

www.enpc.nl

The Flying Dutchmen Skydive Rotterdam

ROTTERDAM

www.skydiverotterdam.com

Parachutists Over Phorty Society Nederland

SOEST

www.pops-nl.com

Nationaal Paracentrum Teuge

TEUGE

www.paracentrumteuge.nl

Paracentrum Texel BV

DE COCKSDORP

www.paracentrumtexel.nl

Paracentrum Midden Nederland

LOOSDRECHT

www.pcmn.nl

Skydive Zeeland

ARNEMUIDEN

www.skydive-zeeland.nl

Skydive Blauwestad

GRONINGEN

www.skydiveblauwestad.nl

Paracentrum Eelde-Hoogeveen

HOOGEVEEN

www.skydivehoogeveen.nl

Airmoves

PURMEREND

www.airmoves.nl

Cadetten Parachutisten Vereniging

BREDA

https://sites.google.com/site/kmacpv

Parachutistenvereniging Korps Commando Troepen

BREDA

Stichting Pathfinder Parachute Group Holland

LEUSDEN

www.paragroupholland.nl

Airboss

SCHALKHAAR

www.airboss.nl

36

KNVvL JAARVERSLAG 2016

Plaats

Website

www.emvcnieuwkerk.nl

www.thehawksvught.nl

Afdeling

Naam

Plaats

Website

Parachutespringen

Skydive Ameland B.V.

DE COCKSDORP

www.skydive-ameland.nl

Schermvliegen

Absolute Airadventure Paragliding Holland

WATERINGEN

www.paragliding.nl

Achterhoekse Vliegers XCC

DIEREN

www.achterhoeksevliegers.nl

Eerste Ned. Parapente Vereniging

UTRECHT

www.parapente.nl

Falcon Air

BOXTEL

Parasailingteam Nistelrode

MIERLO

Pro Air Paragliding

BORCULO

www.parasailingteam.nl

Skyclub Holland

ARNHEM

Eurofly Paragliding

ENSCHEDE

www.eurofly.nl

TPC Skyline

OLDENZAAL

www.skylinetwente.nl

Paraglidingclub Sky Rebels

ROTTERDAM

www.skyrebels.nl

Plus 4

DELDEN

www.plus-4.nl

Cloud to Cloud paragliding

ENSCHEDE

Vliegvereniging de Hoekse Vliegers

OOSTBURG

Paragliding Team Zeeland

OOSTKAPELLE

www.hoeksevliegers.nl

Zweefvliegen

AC Salland

LEMELERVELD

www.aeroclubsalland.nl

AC Nistelrode

NISTELRODE

www.acnistelrode.nl

Aeroclub Valkenburg (ZW)

LEIDEN

www.ac-valkenburg.nl

Amsterdamsche Club voor Zweefvliegen

RIJSWIJK ZH

www.acvz.nl

Eerste Limburgse ZVC

SCHINVELD

www.elzc.nl

Gelderse ZVC

HUIZEN

Delftsche Studenten Aeroclub

DELFT

www.aeroclub.tudelft.nl

Drienerlose ZVC

ENSCHEDE

www.vleugellam.nl

Eerste Zaanse ZVC

IJMUIDEN

Eerste Zeeuws Vlaamse AC

AXEL

Friese Aeroclub

LEEUWARDEN

Gilzer Luchtvaartclub Illustrious

HULTEN

Gliding Adventures Europe

WESTERLEE

Gooise ZVC

HILVERSUM

Groninger Studenten Aeroclub

GRONINGEN

Kennemer Zweefvlieg Club

NOORDWIJK ZH

KLu zc De Peel

VENRAY

KLU ZC Deelen

ELST GLD

KLU ZC Soesterberg Sicut Larus

UTRECHT

KLU ZC Twenthe

HENGELO OV

KLU ZC Woensdrecht

BERGEN OP ZOOM

Leidsche Studenten Aeroclub

LEIDEN

LSK ZVC Gilze Rijen

BEST

Nijmeegse Aeroclub

MALDEN

Noord-Nederlandse ZVC

BORGERCOMPAGNIE

Twentsche ZVC

HENGELO

VC Haamstede

UTRECHT

VC Hoogeveen

GRONINGEN

VC Midden-Zeeland

ARNEMUIDEN

VC Teuge

APELDOORN

www.zweven.nl

Ver. Historische Zweefvliegtuigen

ZEVENAAR

www.zweefhist.nl

West Brabantse Aeroclub

HOOGERHEIDE

ZC Ameland

LEEUWARDEN

ZC Den Helder

SLOOTDORP

ZC Eindhovense Studenten

EINDHOVEN

ZC Flevo

ERMELO

Zuidhollandse Vliegclub

SOEST

ZVC Noordoostpolder

EMMELOORD

ZVC Oost Nederland

VEENENDAAL

ZVC Texel

DEN BURG

ZVC Volkel

ZEELAND

Zweefvliegclub Deelen

ZEVENAAR

ZVC Rotterdam

RIJSWIJK ZH

N.S.A. Stabilo

NIJMEGEN

Stichting V.I.O.D.

UITHOORN

St. Samenwerkende Zweefvliegers Midden Zeeland

ARNEMUIDEN

Kon. Luchtmacht zw. Volkel

VOLKEL

www.kzc.nl

www.nijac.nl

www.nsastabilo.nl

KNVvL JAARVERSLAG 2016

37

Medailles en insignes Medailles en insignes Afdeling Persoon Onderscheiding Algemene luchtvaart Afdeling Gemotoriseerd Vliegen Modelvliegsport Zweefvliegen Zweefvliegen Zweefvliegen Zweefvliegen Zweefvliegen Zweefvliegen Zweefvliegen Zweefvliegen Zweefvliegen Zweefvliegen Zweefvliegen Zweefvliegen Zweefvliegen Zweefvliegen Zweefvliegen

P. Andriesse Remco van Ravenzwaaij H. van Loon A.J.M. van Iperen G. Koolman H. Boxem H.J.C. Fermer L. Boermans P. Kroon P. Schepers P.de Vos P.M. van Pul R. de Luy R. Smit R.E. Sanders T.H.M. Hagenberg W. Groesbeek W.T. Oldenbroeck

medaille in zilver penning in zilver ere-insigne in goud bijzonder ere -insigne in goud met lauwerkrans en briljant bijzonder ere-insigne in goud met lauwerkrans en briljant bijzonder ere-insigne in goud met lauwerkrans en briljant bijzonder ere-insigne in goud met lauwerkrans en briljant medaille in zilver ere-insigne in goud ere-insigne in goud bijzonder ere-insigne in goud met lauwerkrans en briljant bijzonder ere-insigne in goud met lauwerkrans en briljant ere-insigne in goud penning in brons bijzonder ere-insigne in goud met lauwerkrans en briljant bijzonder ere-insigne in goud met lauwerkrans en briljant ere-insigne in goud bijzonder er -insigne in goud met lauwerkrans en briljant

Samenwerkingsverbanden Samenwerkingsverbanden Stichting Netherlands Air Cadets (NLAC) Het afgelopen jaar is hard gewerkt aan naamsbekendheid en publiciteit. Er is een toegankelijke website gebouwd die gemiddeld 325 keer per week wordt bezocht en een Facebookpagina aangemaakt die 350 likes heeft gegenereerd.

Daarnaast zijn promotie-artikelen aangeschaft en is een aantal luchtvaartevenementen bezocht om de NLAC te promoten.

De NLAC heeft in samenwerking met de Commando Luchtstrijdkrachten (CLSK) de zomerkinderkampen van Zelf Vliegen in Lelystad ondersteund. Dit heeft een aantal nieuwe leden opgeleverd. Er is een regeling getroffen met Zelf Vliegen waardoor cadetten een aanzienlijke korting krijgen op deelname aan de kampen.

Vanaf november 2015 tot eind 2016 hebben zicht 47 jongeren aangemeld als Air Cadet. Daarnaast zijn er 21 jeugdleden van de KNVOL Air Cadet geworden wat het totaal op 68 brengt.

38

KNVvL JAARVERSLAG 2016

Wij hebben gemerkt dat de aandacht van de Air Cadets voornamelijk ligt bij activiteiten rondom de Koninklijke Luchtmacht. Wij hebben daarom besloten onze aandacht hierop te richten en de activiteiten rondom de CLSK te intensiveren en de medewerking van de CLSK te verstevigen.

Inbreng KNVvL De KNVvL heeft â‚Ź 3.000 startkapitaal geschonken en bood facilitaire ondersteuning in het leveren van de voorzitter, vergaderruimte en opslagruimte voor promotiemateriaal. Ook werden bij regelmaat berichten betreffende NLAC -activiteiten geplaatst in de nieuwsbrief van de KNVvL.  

B

Bestuur en medewerkers Bestuur, Raad van Advies en verenigingsbureau Hoofdbestuur Dhr. R.M. Schnitker Dhr. H. Kort Mevr. G.D. van Luijt-Huisman Dhr. D. van het Kaar Dhr. J.F.J.M. Forster Dhr. M.P. Tefsen Dhr. F. van Laar

- - - - - - -

voorzitter penningmeester operations internationaal operations luchtruim voorzitter afdeling Zweefvliegen voorzitter afdeling Gemotoriseerd Vliegen voorzitter afdeling Modelvliegsport

Raad van Advies De heer dr. J.M. Schröder De heer ir. F.J. Abbink De heer M. Peters De heer M.M.D. van Eeghen MBA Gen. Maj. KLu b.d. C.J. van den Burg Gen. Lt. Dennis Luyt Mutaties Gen. Lt. Schnitger is afgetreden als lid van de raad van Advies.

Dhr. Y.de Haan is afgetreden als lid van de Raad van Advies.

Gen. Lt. Dennis Luyt is toegetreden als lid van de Raad van Advies.

Medewerkers verenigingsbureau Dhr. R.C.G. Termaat Mevr. C. Zinnekeveld Mevr. H.B. de Mik Mevr. B. Knibbe Mevr. C.A.J.M. Steenbergen Mevr. J. Snoek - Charmant Mevr. D. Schmidtke Dhr. H. Visser Dhr. L. Hoogduin Mevr. F.J. Kuijpers-Kwant Dhr. R.M.A. Overdijk Mevr. A.J. Wolthuis Dhr. C.A.J. Kerstens

- - - - - - - - - - - - -

directeur financiële administratie financiële administratie communicatie KEI / ledenservice KEI / ledenservice office manager operations operations / veiligheid topsportcoördinator afdeling Parachutespringen / operations afdeling Zweefvliegen afdeling Zweefvliegen / operations

Mutaties De heer L. Hoogduin (operations / veiligheid) is een dienstverband aangegaan.

KNVvL JAARVERSLAG 2016

39

KONINKLIJKE NEDERLANDSE VERENIGING VOOR LUCHTVAART A HOUTTUINLAAN 16A 3447 GM WOERDEN T 0348 437 060 E LEDENSERVICE@KNVvL.NL I WWW.KNVvL.NL

KNVvL JAARVERSLAG 2016