KNVvL Jaarverslag 2019

KNVvL Jaarverslag 2019 Koninklijke Nederlandse Vereniging voor Luchtvaart

I

2

KNVvL JAARVERSLAG 2019

Inhoudsopgave Inhoudsopgave

Colofon Productie & coördinatie: KNVvL afd. Communicatie Fotogra­fie: André van den Akker, Willy Boeykens, Nathalie Chudiak, Wim de Gier, Frank van de Goor, Frans Guise, Jan Hemink, Araldo van de Kraats, Fonsz Kriegsman, Sebe Kruijer, Loet Kuipers, Jasper van der Meer, Afdeling Modelvliegsport, Frank Moorman, Jan Oudenampsen, Pexels, Jan Pleiter, Red Bull Content Pool, Peter de Rooij, Marije Roozendaal, Ronald Schnitker, Frederik Smit, José Snoek-Charmant, Eric Staal, Ben Tänzer, Lo Tänzer, Harald Tauderer, Michaël Tefsen, Wop van der Veen, Henk Verbruggen, Annet Vieregge, René Zwarteveen, Zweefportaal Vormgeving en druk:

Voorwoord van de voorzitter 5 Verenigingsbureau 6 Operations 6 Dossiers 8 (Top)sport & Opleidingen 9 Ledenservice 9 KNVvL Examinering Instituut 10 Medische Commissie 10 Afdelingen Aerobatics 13 Algemene Luchtvaart Afdeling 14 Ballonvaren 16 Deltavliegen 18 Drones 20 Gemotoriseerd Vliegen 21 Historische Luchtvaart 22 Luchtvaartkennis 23 Luchtvaartwetenschappen 24 Modelvliegsport 25 Parachutespringen 26 Paramotorvliegen 30 Schermvliegen 32 Zweefvliegen 34 Ledenontwikkeling 36 Clubs, verenigingen en scholen 37 Onderscheidingen 38 Bestuur, Raad van Advies en medewerkers verenigingsbureau 39 Hoofdbestuur 39 Raad van Advies 39 Medewerkers verenigingsbureau 39

Ik ben lid van de KNVvL omdat ik zorgeloos wil vliegen

Print Productions, Heerhugowaard

© KNVvL Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt worden door middel van druk, microfilm, fotokopie, magnetische of digitale media, plaatsing op websites, of op welke andere wijze dan ook zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

KNVvL JAARVERSLAG 2019

3

V

4

KNVvL JAARVERSLAG 2019

Voorwoord Voorwoord van de voorzitter Met groot genoegen presenteer ik hierbij het KNVvLjaarverslag 2019. Het was wederom een bevlogen jaar.

Dankzij het prachtige weer konden veel van onze leden het luchtruim kiezen en ruimschoots aan hun trekken komen. Dat is niet meer zo vanzelfsprekend als het ooit was. Luchtsporten uitoefenen in Nederland wordt met alle beperkingen die op ons afkomen steeds lastiger. Onze speelruimte wordt steeds meer bedreigd, zowel in de lucht als op de grond. Ten behoeve van de commerciële en militaire luchtvaart wordt steeds meer ruimte in de lucht geclaimd. Maar ook op de grond verliezen we terrein. Door de aanleg van windturbine- en zonnepanelenparken worden terreinen met sluiting bedreigd.

De KNVvL doet er echter alles aan om de mogelijkheden voor de uitoefening van luchtsporten zoveel mogelijk te behouden.

In dat opzicht is de KNVvL de belangenbehartiger van alle luchtsporten.

Als KNVvL zijn wij aangesloten bij het NOC*NSF, waarmee wij de overtuiging en missie van deze landelijke sportbond onderschrijven: het creëren van optimale omstandigheden voor iedere luchtsporter: van recreant tot wedstrijdvlieger, van vrijwilliger tot bestuurslid.

Binnen de sportwereld zijn wij uniek. Welke andere sportbond overlegt met het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, met de Inspectie Leefomgeving en Transport of met Defensie?

Waar de meeste sportbonden toe kunnen met overleg in het oosten des lands (de nationale sportkoepel zetelt in Papendal), begeven onze vertegenwoordigers zich in de politieke arena in Den Haag of Amsterdam. Ook wordt regelmatig vergaderd bij Luchtverkeersleiding Nederland op Schiphol.

Overleg op dit niveau vergt een scala aan diplomatieke en strategische competenties. Binnen de KNVvL beschikken wij gelukkig over mensen met deze vaardigheden, zowel binnen het verenigingsbureau als binnen de vele commissies en werkgroepen die door vrijwilligers bemand worden. Mensen met kennis van zaken, die begrijpen hoe het werkt en een constructieve dialoog met bovengenoemde organen graag aangaan. In het gezamenlijk belang trekken we hierbij regelmatig op met onze zusterpartijen AOPA en NACA. Wat ons verder uniek maakt ten opzichte van andere sportbonden, is dat binnen onze vereniging alle verschillende takken van luchtsport zijn verenigd. Dat maakt van onze vereniging ook meteen complex. Sommige afdelingen kennen een lange historie, andere afdelingen zijn nog relatief jong.

Ook zijn de belangen die de afdelingen nastreven niet altijd hetzelfde. Met net zoveel besturen als afdelingen is het soms lastig het grote geheel te overzien en alle neuzen dezelfde kant op te krijgen. Denken en handelen in het algemene belang van de KNVvL, dat is de kracht van onze vereniging. We houden

elkaar hierdoor scherp. Alleen samen maken we de KNVvL sterk.

Ondanks de verschillende bloedgroepen binnen de KNVvL hebben allen dezelfde ambities gemeen: 1. Meer ruimte voor lichte luchtvaart 2. Gekwalificeerde organisatie voor Luchtvaart en Luchtsport 3. Expertisecentrum voor Luchtvaart en Luchtsport In het bereiken van deze ambities zijn al de nodige stappen ondernomen. Het is een proces dat continu aandacht behoeft en nog verder verbeterd kan worden en waar binnen alle bestuurslagen in de KNVvL eendrachtig samengewerkt dient te worden. Alleen dan zijn wij in staat om deze ambities te realiseren.

In dit jaarverslag leest u over de activiteiten van het verenigingsbureau, commissies en afdelingen. Er is veel en goed werk verricht over alle linies. Maar dat betekent niet dat we klaar zijn, er liggen nog genoeg andere uitdagingen op ons te wachten. Niet alleen op het gebied van luchtruim, toekomstvaste locaties op de grond of het veilig stellen van het kunnen blijven uitoefenen van onze luchtsporten in wet- en regelgeving behoeft aandacht, maar ook het in stand houden van onze vereniging zelf. Aanwas van een jongere generatie is noodzakelijk voor het voortbestaan van de luchtsporten en de KNVvL. Het ledenbestand laat nu zien dat een aantal afdelingen vergrijst en dat is zorgelijk.

Rest mij nog mijn speciale dank uit te spreken aan iedereen die zich in 2019 voor de KNVvL heeft ingezet. De professionals op het verenigingsbureau en natuurlijk ook iedere vrijwilliger die zich voor welke afdeling, club, commissie of werkgroep dan ook belangeloos heeft ingezet voor onze vereniging. Samen maken we dat vliegen voor iedereen mogelijk is en blijft!

Ronald Schnitker Voorzitter KNVvL

Over de KNVvL De Koninklijke Nederlandse Vereniging voor Luchtvaart (KNVvL) is de nationale vereniging voor alle luchtsporten.

De KNVvL is opgericht op 19 oktober 1907 als ‘Vereeniging ter Bevordering van de Luchtscheepvaart’ en behartigt de belangen van alle luchtsporten in Nederland. De KNVvL is aangesloten bij Fédération Aéronautique Internationale (FAI), de World Air Sports Federation, European Air Sports en NOC*NSF. Hare Koninklijke Hoogheid Prinses Beatrix is beschermvrouwe van de KNVvL.

KNVvL JAARVERSLAG 2019

5

Verenigingsbureau Verenigingsbureau In dit hoofdstuk doen wij verslag van de vele en diverse taken en activiteiten die wij in 2019 vanuit het verenigingsbureau hebben verzorgd en in de meeste gevallen nog steeds verzorgen. Dit doen wij voor leden, afdelingen en aangesloten clubs en verenigingen. Alle taken en activiteiten zijn terug te voeren op de missie, visie en doelen zoals omschreven in het meerjarenbeleidsplan van de KNVvL en het jaarplan 2019.

Veel taken worden op afdelingsniveau uitgevoerd, zowel door de professionals van het verenigingsbureau als door de vele betrokken vrijwilligers. Gezamenlijke en afdelingsoverstijgende ondersteuning wordt verzorgd en/of begeleid door het professionele kader van het verenigingsbureau.

2019 was ook het jaar van de verbouwing. De hele tweede etage is gemoderniseerd en moest daarvoor grondig onder handen genomen worden. Met het hele team is de nieuwe indeling en toekomstgerichte inrichting bedacht. Vervolgens is eerst de ene vleugel gestript en verbouwd, daarna volgde de andere kant van het pand. Het personeel heeft hierdoor intern een aantal keer moeten verhuizen. Behalve op kantoor hebben niet veel mensen wat van de verbouwing gemerkt, het werk ging onverminderd door. Tussen de hoog opgestapelde verhuisdozen en midden in de soms luidruchtige werkzaamheden.

Het resultaat mag er zijn. De vier modern ingerichte zalen bieden ruimte voor opleidingen, examens en vergaderingen. De fraaie centrale pantry met bars en een professioneel koffie-apparaat maakt het geheel compleet. De afdelingen en commissies van de KNVvL kunnen de ruimtes kosteloos gebruiken. Het geld dat op deze manier bespaard wordt aan externe vergaderkosten kan dan geheel ten goede komen aan de luchtsport.

Operations Bestuurlijk Bij de KNVvL worden operationele werkzaamheden uitgevoerd en gecoördineerd door het KNVvL verenigingsbureau. De centrale commissie luchtruim KNVvL voert hierbij samen met de medewerkers operations en directeur het beleid uit qua luchtruim en regelgeving. De commissie kan onder verantwoording van het Hoofdbestuur daarbij zelfstandig acties initiëren en uitvoeren.

De KNVvL heeft binnen Europe Air Sports (EAS) vertegen­ woordiging en stemrecht. EAS behartigt de belangen van GA en luchtsporten op Europees niveau.

Verenigingsbureau Er zijn einde kalenderjaar drie werknemers in deeltijd binnen de afdeling OPS die werkzaamheden uitvoeren, vrijwilligers aansturen en begeleiden en dossiers coördineren. De inzet van vrijwilligers is voor de uitvoering, kennis en content van dossiers onontbeerlijk. De centrale aansturing ligt wel bij het bureau.

Binnen de KNVvL worden luchtruimzaken waargenomen door de centrale commissie luchtruim. In deze commissie zitten afgevaardigden van alle vliegende afdelingen, alsmede een medewerker van de KNVvL. Voor parachutespringen wordt daarbij nog gecommuniceerd met de Werkgroep Luchtruim (WLR) en voor zweefvliegen via de Commissie Luchtruim & Radiogebruik (CLR). De overige afdelingen leveren input via specifieke personen.

Overheid De overheid is al in 2018 gestart met een nieuwe luchtvaart­ nota én met een luchtruimherziening, waaraan in 2019 uiteraard hard is gewerkt. KNVvL Operations, directeur en vrijwilligers hebben via overleggen en stukken hierop veel input kunnen geven. Onze input moet wel gezien worden in het kader van een belangenafweging zoals die door de overheid en politiek gemaakt gaat worden. In dit kader spelen economie, Schiphol, bewoners, geluidshinder en milieu een grotere rol dan luchtsporten. De KNVvL tracht beleidsmatig om op gelijke voet met het groot handelsverkeer en de militairen qua luchtruiminrichting en -gebruik te kunnen meepraten.

Om goed te functioneren, moet je een club met diverse meningen en kwaliteiten bij elkaar brengen. Het bij elkaar zoeken van uitsluitend gelijkgestemden brengt je niet vooruit. Het team van professionals op het verenigingsbureau is hier een goed voorbeeld van: een divers team, dat elkaar aanvult en aan laat vullen. De intrinsieke drive en expertise van ieder personeelslid is onze kracht en brengt de KNVvL naar een hoger niveau.

6

KNVvL JAARVERSLAG 2019

Werkbezoek minister van Infrastructuur en Waterstaat Cora van Nieuwenhuizen Op 9 september verzorgde de KNVvL een static en vliegende presentatie van alle luchtsporten die binnen haar gelederen plaatsvinden. Onder een blauwe hemel op vliegveld Seppe lieten KNVvL bestuurders, medewerkers en vele vrijwilligers zien waarom het zo leuk is om een luchtsport te beoefenen.

Tevens werd een KNVvL luchtsportfilm getoond. De formele opening werd verzorgd door voorzitter Ronald Schnitker.

Het werkbezoek werd afgesloten met een tandemsprong

minder restricties en hogere ondergrenzen van TMA’s.

Daarnaast zijn er nog diverse luchtsportspecifieke wensen.

Een simpeler en toegankelijker luchtruim zou ook moeten leiden tot minder airspace infringements. Op veiligheidsvlak wordt hiermee nu een koppeling gemaakt.

door de minister, iets wat zij blijkbaar al vele jaren wenste te doen. Het werkbezoek was een groot succes, mede dankzij een goede voorbereiding door een daartoe ingerichte werkgroep.

Luchtvaartnota 2020-2050 Om deze nota op te kunnen stellen is de overheid eind 2018 een contactproces gestart van zogenaamde klankbordgroepen.

KNVvL was hiervoor namens GA en luchtsporten uitgenodigd.

In 2019 hebben maar liefst 13 sessies plaatsgevonden, waarbij input van alle partijen werd verwerkt, uitgaande van het plan Milieu Effect Rapportage. In dit plan wordt uitgegaan van de bepalende kaders veiligheid, economie, leefomgeving en klimaat. Daarnaast zijn vier zogenaamde hoekpunten gedefinieerd: voortbouwen (van bestaand beleid, met groei voor Schiphol), normeren (handhaven van klimaatdoelstellingen), concentreren (van de verbindingen met Schiphol en Nederland) en verdelen (inzetten op regionale ontwikkelingen). Dit alles laat zien dat de nota een uitgebreid document gaat worden dat niet meer primair van economische groei uitgaat. Binnen dit alles worden de punten van GA opgenomen, het eerste idee om een apart GA hoofdstuk in de nota op te nemen is komen te vervallen. De inhoud van de nota is op het moment van schrijven nog niet bekend, waarbij de stikstofcrisis einde 2019 voor flinke vertraging zorgt.

De KNVvL zat op dit vlak natuurlijk niet stil. Samen met partners AOPA en NACA is gewerkt aan een General Aviation Position Paper 2020-2050 die voorjaar 2019 het licht zag.

In dit document wordt de sociaal-recreatieve, maar juist ook de economische waarde belicht, evenals de positie die de GA wenst in het overleg- en afwegingskader van de overheid, en haar visie op zaken als veiligheid, duurzaamheid, windturbines, regelgeving en drones. Het stuk sluit af met diverse aanbevelingen.

Luchtruimherziening 2023 De luchtruimherziening 2023 vindt onder beheer van het Ministerie over meerdere jaren plaats. De KNVvL heeft in 2018 een behoeftestelling opgesteld en ingediend. Deze behoeftestelling is door operations nader besproken en toegelicht voor het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (I&W), Luchtverkeersleiding Nederland (LVNL) en het Commando Luchtstrijdkrachten (CLSK). De wensen voor ons luchtruim zijn een simpeler structuur, lagere classificaties,

Platform Duurzame Luchtvaart Het kan KNVvL leden niet ontgaan zijn dat de overheid wil voldoen aan het behalen van de klimaatdoelstellingen. Het vliegen wordt hierbij niet ontzien. De overheid heeft daartoe het overlegorgaan Duurzame Luchtvaarttafel opgezet.

Daarnaast heeft de sector het Platform Duurzaam Vliegen opgericht: https://duurzaam-vliegen.nl/. KNVvL neemt hieraan deel om proactief aan de doelstellingen invulling te kunnen geven. Een van de mogelijkheden is het elektrische vliegen. Er zijn al enkele elektrische vliegtuigen in Nederland en er is zelfs al een elektrische uitvoering van een middelgroot parachute­vliegtuig, de Cessna 208. Daarnaast kunnen tests en

ontwikkelingen veel sneller en goedkoper op dit vlak worden uitgevoerd met de kleinere GA-vliegtuigen dan met airliners.

Een andere ontwikkeling is het inzetten op het gebruik van biobrandstoffen, waarbij een brandstof gemaakt uit biomassa bij benzine wordt bijgemengd. Een verplichting hiertoe voor de luchtvaart staat in de planning.

Informatie luchtruimbeperkingen De KNVvL ontvangt van Defensie en ook van ILT concept tijdelijke luchtruimbeperkingen, zogenaamde TGB’s. Dit vanwege militaire oefeningen en grootschalige evenementen zoals de start van de Vuelta. Operations beziet wat deze voorstellen inhouden voor de diverse luchtsporten en clubs en vraagt deze om commentaar. Doel is om de beperkingen zoveel als mogelijk te mitigeren. Met de politieke onderkenning van het belang van een goede nationale defensie vinden er meer militaire oefeningen plaats waardoor er meer TGB’s zijn dan voorheen. Ook de toename van de (oefen)inzet van militaire en politie drones leidt tot meer TGB’s.

Lelystad De ontwikkeling van dit vliegveld voor groot handelsverkeer werd door de overheid dit jaar gewoon doorgezet, waarbij de Verkeersverdelingsregel (VVR) door Europa werd goedgekeurd.

Per 7 november werd zelfs actieve luchtverkeersleiding ingesteld en derhalve een nieuwe luchtvaartkaart gepubliceerd waarbij de CTR en diverse TMA’s waren ingetekend. Deze instelling KNVvL JAARVERSLAG 2019

7

Verenigingsbureau werd pas op zeer korte termijn gecommuniceerd en leverde direct veel veiligheidsgerelateerde problemen op, maar liefst 140 in november alleen. Het bezwaar tegen deze instelling en verzoek om uitstel van de KNVvL werden afgewezen. Er is een verzoek ingediend om de luchtruimclassificatie schakelbaar te maken van D naar E.

GA-Platform overleg De KNVvL neemt deel aan het GA-Platform dat vanuit het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat wordt belegd.

Het platform vergadert op reguliere basis, samen met de GApartners AOPA, NACA en NVL. Ook ILT en Interprovinciale Contactgroep Luchtvaart (ICL) nemen deel. Er wordt gewerkt met een jaarwerkplan dat betrekking heeft op een veelheid aan operationele en regeltechnische zaken.

Luchtverkeerscommissie (LVC)-Strategisch Forum KNVvL zit namens de GA-partners in het Luchtverkeers­ commissie (LVC)-SF. Belangrijkste onderwerp voor de luchtsporten is de jaarlijkse evenementenlijst. Doel van deze lijst is om de belangrijkste luchtsportevents via dit platform te communiceren en zoveel als mogelijk te kunnen accommoderen. Diverse evenementen konden aldus met medewerking van LVNL/CLSK met het gewenste luchtruimgebruik plaatsvinden. In 2019 ontstond er een probleem tussen twee parachutespringclubs op basis van een evenement toekenning. Door alle partijen is getracht hier een oplossing voor te vinden hetgeen in dit jaar niet lukte, voor 2020 is er echter goede hoop op een werkbare situatie.

Windmolens - Lelystad De voorgenomen plaatsing van windmolenparken in Flevoland gaat onverminderd verder. Voor het Ministerie van Economische Zaken is het behalen van de klimaatdoelstellingen bepalend. De ruimte tussen de ondergrens van 1500 voet (in veel TMA’s van toepassing) en die van 1000 voet als minimum vlieghoogte is erg klein en heeft negatieve gevolgen voor de vliegveiligheid.

KNVvL en GA-partners proberen nog steeds om de negatieve gevolgen van deze plaatsing, qua hoogte van de turbines en locatie zo te beïnvloeden dat er qua VFR-routes geen of zo min mogelijk gevolgen zijn.

Display Autorisation De Display Autorisation Commissie (DAC) heeft in het voorjaar van 2019 een seminar georganiseerd voor de Display Autorisation Evaluators (DAE). Als product is daar een “Guidance for DAE’s” uit voortgevloeid om de DAE’s te helpen bij het uitvoeren van hun taak. Er zijn eerste stappen gezet om de DAC een meer adviserende rol te laten krijgen richting de overheid ten aanzien van incidenten tijdens airshows. Op dit moment wordt er nog te weinig gebruik gemaakt van de kennis binnen de DAC. Wel is de DAC betrokken geweest bij een advies richting het Flying Tigers team op Seppe naar aanleiding van het vliegongeval. In de planning voor 2020 staat in het voorjaar een seminar voor alle Display Authorization houders. Tot slot heeft de DAC contact gelegd met de Civil Aviation Authority in de Verenigd Koninkrijk met het doel om de DA autorisaties wederzijds te erkennen.

Veiligheid

Dossiers Paramotor Het voorstel van KNVvL voor de gewenste vrijstellingsregeling voor paramotortrikes is positief beoordeeld door het ministerie.

Dit dankzij de grote inzet van Frank Moorman, voorzitter van de KNVvL afdeling Paramotorvliegen. Dit zal echter pas in 2020 geformaliseerd en gepubliceerd worden.

Drones Voor drones heeft 2019 veelal in het teken gestaan van onzekerheid. De onduidelijkheid rondom het invoeren van de nieuwe EASA-regelgeving was hier debet aan. Dit is in 2019 helaas nog niet afgerond, waardoor er nog veel onduidelijkheden bestaan voor de dronepiloten en bedrijven.

Aeronautical Information Publication, AIP De KNVvL verifieert aanvragen van aangesloten clubs voor het opnemen dan wel wijzigen van velden in de AIP volgens een protocol van 2017 tussen KNVvL en Aeronautical Information Services (AIS) bij LVNL. Operations stuurt deze aanvragen door aan AIS waarna, na een controleslag, publicatie in de AIP volgt. Dit vindt plaats voor zweefvliegen, schermvliegen en deltavliegen.

8

KNVvL JAARVERSLAG 2019

In 2019 heeft het Analysebureau Luchtvaartvoorvallen (ABL) de eerste stappen gezet om de community beter en meer te informeren over bepaalde trends in de voorval statistieken.

Ook worden een aantal noemenswaardige geanonimiseerde meldingen gedeeld, met het doel om ervan te leren. De KNVvL heeft al langer aangedrongen bij ABL om dit soort informatie te delen en is erg blij dat het nu van de grond komt.

Een punt van aandacht is het per ongeluk crossen van ander GA-verkeer door actieve liergebieden van zweef-, scherm- en deltavliegen. Dit gebeurt soms ook bij parachute dropzones.

Het is de bedoeling dat in de loop van 2020 er een interactieve VFR kaart komt waarop deze gebieden als ze in gebruik zijn geactiveerd kunnen worden. Dit is een samenwerking tussen de KNVvL en LVNL. KNVvL heeft in het verslagjaar de benodigde informatie aan LVNL verstrekt. Een goed voorbeeld van mitigerende maatregelen en initiatieven waar iedereen beter van wordt.

Conform de Europese Verordening 376/2014 zijn gezagvoerders van GA luchtvaartuigen verplicht incidenten te melden bij het Analyse Bureau Luchtvaart, ABL. Daarnaast is de gezagvoerder in het geval van een ernstig incident ook verplicht te melden bij de Onderzoeksraad voor Veiligheid, OVV. Er geldt in dat geval dus een dubbele meldplicht. Voor de toekomst ziet KNVvL dat graag anders en heeft liever één meldpunt. Die wens wordt

gedeeld, maar zover is het nog niet. Het in het voorjaar van 2018 gesloten convenant tussen ABL-ILT en de KNVvL is in 2019 gecontinueerd. Doel van dit convenant is enerzijds om de meldingsbereidheid binnen de sector te vergroten en anderzijds om de samenwerking tussen ABL en de KNVvL te verbeteren. Met name de kennis van lichte luchtvaart is binnen de KNVvL heel groot en die kennis is nodig om trends van incidenten binnen lichte luchtvaart goed te kunnen beoordelen en te wegen. Meldingen van de lichte luchtvaart die direct bij ABL binnenkomen worden, mits de melder dat wil, doorgezet naar de KNVvL. En andersom worden ook, indien de melder dat wil en geanonimiseerd, meldingen binnen de KNVvL met ABL gedeeld. Gezamenlijk ontstaat dan een grotere centrale database die eventuele trends beter aan het licht brengen.

Daarmee heeft KNVvL binnen de JustCulture in de lichte luchtvaart ter verbetering weer een stap gezet.

(Top) sport & Opleidingen Opleidingen Eind 2018 is de enquête Wat voor luchtsporter ben jij? naar de leden verstuurd. Dankzij deze enquête hebben we inzicht gekregen in waar de ontwikkelingsbehoefte van onze leden ligt. Op basis hiervan zijn er in 2019 drietal een activiteiten georganiseerd: de KNVvL-dag Sport & Bestuur en de workshops Human Factors & Veiligheid en Luchtruim & Regelgeving.

Vooral de workshop Luchtruim & Regelgeving was met bijna 200 deelnemers een groot succes! Sprekers kwamen vanuit het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, Inspectie Leefomgeving en Transport en Luchtverkeersleiding Nederland. Tijdens de discussies was de goede relatie tussen de KNVvL en de overheidspartijen goed merkbaar. Dit leidde tot open gesprekken en wederzijds begrip.

Evenementen De KNVvL ging dit jaar drie keer het land in om zichzelf bij Nederlandse vliegevenementen te presenteren. We waren aanwezig bij de Luchtmachtdagen op vliegbasis Volkel, de Zeeuwse Vliegdagen op vliegveld Midden-Zeeland en bij de

Wings of Freedom op het speciaal daarvoor ingerichte tijdelijke vliegveld bij Ede. Medewerkers van het verenigingsbureau en veel vrijwilligers hielpen hier aan mee om dit tot een succes te maken.

Tijdens de Luchtmachtdagen was er een heus KNVvL-plein waar zes verschillende luchtsporten aanwezig waren om hun sport te promoten. Het doel van de aanwezigheid van de KNVvL bij dit soort evenementen is om de zichtbaarheid te vergroten en uit te leggen wie we zijn en waarom we eigenlijk dat luchtruim nodig hebben. Steeds meer leden weten de KNVvL stand te vinden en op vertoon van de ledenpas krijgen ze een aardigheidje. Ook staat de koffie altijd klaar!

Ledenservice Team Ledenservice is gelijk aan team KEI; de teamleden vangen moeiteloos elkaars werk op waar nodig. Dit team van de KNVvL heeft klantvriendelijkheid en servicegerichtheid hoog in het vaandel staan. Wij vinden het belangrijk om iedereen die contact met ons zoekt vriendelijk en met respect te woord te staan. Sinds 2019 is er geen keuzemenu meer als iemand telefonisch contact met ons opneemt; iedere beller komt nu standaard binnen bij de Ledenservice. Na onderzoek is namelijk gebleken dat de meeste bellers door de Ledenservice eerstelijns geholpen kunnen worden. Door de brede kennisbasis van Team Ledenservice is het steeds minder nodig een vraag tweedelijns af te laten handelen. De werk- en tijdbelasting voor afdelingsvrijwilligers en collega’s neemt hierdoor af.

Ledenpas De ledenpas was in 2019 paars. De kleurstelling kwam net als voorgaande jaren van de hand van Jeroen Beeke Design. Ook in 2019 zijn de ledenpassen weer voor de Kerstperiode nog bij de vaste kern leden bezorgd; ruim voor het begin van het nieuwe kalenderjaar.

Werkprocessen Binnen Team Ledenservice/KEI blijft het streven om werkprocessen te verbeteren, met name volgens de business strategie LEAN. Kort gezegd is LEAN een manier van werken waarbij alles en iedereen in de vereniging zich richt op het creëren van waarde voor de klant. Een zo klein mogelijke foutmarge is iets waar alle klanten baat bij hebben, hiervoor standaardiseren we zoveel mogelijk processen afdelingsbreed.

Standaardiseren betekent routine en geen uitzonderingen.

Hierdoor kunnen we efficiënter werken met zo klein mogelijke foutmarges.

KNVvL JAARVERSLAG 2019

9

Verenigingsbureau KNVvL Examinering Instituut (KEI) Brevetuitgifte

Hoewel de accreditatie alle theorie-examens van de afdeling Zweefvliegen en Ballonvaren betrof, zijn eerst alleen de onderdelen voor Ballonvaren via STEBZ afgenomen.

In 2019 zijn de volgende aantallen brevetten uitgegeven: - Ballonvaarbewijs: 11 - Paramotorvliegbewijs: 185 - Schermvliegbewijs: 361 - Zweefvliegbewijs: 546 - IPPI-kaarten Schermvliegen: 32 - IPPI-kaarten Deltavliegen: 0 - Display Authorizations: 72

De theorie-examens worden in nauw overleg met de Inspectie Leefomgeving en Transport door STEBZ georganiseerd.

Vanzelfsprekend worden ook de examens van STEBZ afgenomen volgens de kwaliteitseisen van de EASA en de Nederlandse overheid. Ook worden de resultaten voorzien van een statistische analyse zoals in hierboven beschreven onder KNVvL Examinering Instituut (KEI)

Afgenomen Theorie-examens Afdeling Examen Aantal Aantal

examens kandidaten Schermvliegen Theorie Brevet 2 3 165

Theorie Brevet 3 3 54 Drones ROC-Light 19 189 Paramotorvliegen Theorie KNVvL PGL 6 86 Ballonvaren Theorie CPL (FB) 6 70

(of KNVvL-BPL) Zweefvliegen Theorie LAPL(s)/ 3 326

KNVvL GPL Voor al deze examens is een nauwe samenwerking tussen de professionals van de KNVvL en de vrijwilligers van de luchtsportafdeling vereist. Bijzonder aan deze examens is de elektronische verwerking van alle antwoordformulieren; deze worden ingescand. Het nakijken gebeurt daardoor veel sneller en daarbij wordt tevens een statistische analyse van de examenvragen mogelijk. De zogenaamde P- en RIT-analyse worden uitgevoerd. De P-waarde is het percentage van de kandidaten dat deze vraag goed beantwoord heeft. Dat wil zeggen dat een hoge P-waarde op een relatief eenvoudige vraag wijst voor deze groep kandidaten: ze hebben immers bijna allemaal de vraag goed. Te moeilijke en te makkelijke vragen zijn niet wenselijk in een toets. Kort gezegd geeft de RIT-waarde aan hoe goed de betreffende vraag in het examen past. Deze analyses tezamen geven dus een goed beeld van de kwaliteit van een examen en de vragen. Waar nodig kan een vraag of antwoordsleutel naar aanleiding van deze analyses worden aangepast. De eindverantwoording hiervoor ligt bij de examencommissie. De examens worden afgenomen volgens de kwaliteitseisen van de EASA en de Nederlandse overheid.

Medische Commissie KNVvL Samenstelling Marja Osinga, AME, voorzitter Paul Michel de Grood, secretaris Rob Dreissen Fer Helmers, AME Christiaan Verhulst Raymond van der Wal Ronald van Gastel, AME Koos de Keijzer Ruud Stienstra, AME Alle commissieleden zijn arts. De samenstelling is in 2019 niet gewijzigd.

Organisatie De commissie heeft ervoor gekozen zoveel mogelijk per e-mail en per telefoon te overleggen. Het dossier van de secretaris evenals dat van de voorzitter bevat enige honderden in- en uitgaande e-mails. Door deze manier van werken zijn alle commissieleden direct geïnformeerd en kan snel gereageerd worden op situaties die snel handelen vereisen. Bovendien hoeven er bijna geen reiskosten en vergaderkosten gedeclareerd te worden. Daarnaast is de Commissie een keer bijeen geweest om een aantal beleidspunten ten behoeve van het Guidance Material LAPL medische eisen te bespreken.

Activiteiten Consultaties

STEBZ STEBZ is de Stichting Theorie Examens Ballonvaren en Zweefvliegen, opgericht door en onderdeel van de KNVvL om bepaalde staatsexamens af te kunnen nemen. Nadat het Ministerie van Infrastructuur en Milieu de KNVvL in 2016 geaccrediteerd heeft voor het afnemen van bepaalde staatsexamens die tot en met 2016 onder het CBR vielen, zijn deze examens in 2017 voor het eerst afgenomen door STEBZ.

10

KNVvL JAARVERSLAG 2019

Met grote regelmaat wordt de Commissie om advies gevraagd.

Het aantal adviezen overschrijdt de honderd per jaar. Veel vragen komen uit de afdeling zweefvliegen. Het betreft vragen van zweefvliegclubs, via de chef-instructeur of bestuursleden over de keuringsprocedure en over individuele gevallen. Ook vanuit de andere afdelingen komen vragen over casuïstiek. Daarnaast wordt de Commissie geconsulteerd door keuringsartsen over nadere precisiering van de keuringsreglementen aan de hand van individuele casuïstiek.

Ook aan individuele vliegers zijn adviezen gegeven.

Elke vraag wordt via de mail door de commissieleden onderling besproken. Bijna altijd lukt het om binnen vijf werkdagen een advies te geven. In een enkel geval wordt door de Commissie een externe specialist geraadpleegd. In alle gevallen wordt de privacy van de betrokkenen gewaarborgd, zoals voorgeschreven in de AVG. Vergeleken met vorig jaar is het aantal consulten opnieuw toegenomen.

Overgang KNVvL medicals naar LAPL Steeds meer vliegers hebben inmiddels een LAPL of eventueel klasse 2 medical. Nog steeds bereiken ons klachten over de toepassing van klasse 2 criteria bij de LAPL keuring.

Een groot punt van aandacht is dat bij het ontbreken van Guidance Material voor het LAPL het door ILT gepubliceerde aanvullende nationale GM van klasse 2 wordt gebruikt. Dit heeft geleid tot een aantal, in de ogen van de Commissie, onnodige afkeuringen en het onterecht opleggen van beperkingen. In een geval is de Commissie samen met het hoofdbestuur een juridische procedure gestart. Deze procedure is gewonnen.

Sinds begin 2019 zijn de medische eisen voor de vliegers aangepast. Het betreft een nieuw PART MED en de bijbehorende AMC en GM. Met de medisch beoordelaars van ILT zijn vele informele gesprekken gevoerd waarbij de exegese van de nieuwe regelgeving het onderwerp was. Met name werd in die gesprekken aangegeven dat het toepassen van het door ILT gepubliceerde aanvullende nationale GM klasse 2 niet toegepast kan worden op de LAPL eisen.

Naast de bovengenoemde juridische procedure, zijn een aantal bezwaarzaken voorgelegd aan de Adviescommissie Medische Verklaringen voor de Luchtvaart. Een deel van die bezwaren werden gegrond verklaard. Uiteindelijk heeft dit alles geleid tot een merkbaar soepeler beleid bij ILT bij het LAPL. Echter nog niet tot het door de Commissie gewenste niveau.

Nieuw Guidance Material voor het LAPL Dat is de reden dat de Commissie een traject gestart om zelf aanvullend Guidance Material, inclusief flowcharts te ontwikkelen specifiek voor het LAPL. Het is de bedoeling dit eind van 2020 in te dienen bij EASA. Uit internationale contacten is gebleken dat er binnen Europa meer landen zijn die hieraan behoefte hebben en bereid zijn mee te werken.

Annex II en medische verklaringen Invoering van EASA regelgeving heeft binnen de Commissie de volle aandacht, zowel inhoudelijk als organisatorisch. De voorstellen die de Commissie heeft gedaan ten aanzien van de medische keuringen voor Annex II vliegtuigen zijn door de overheid overgenomen en uitgewerkt tot wetgeving.

Voor de KNVvL afdelingen die niet vallen onder EASA regelgeving, zijn nu medische eisen vastgesteld. Voor een aantal luchtsporten is het KNVvL medical ingevoerd.

KNVvL medische verklaringen Een traject is opgestart om Guidance Material te ontwikkelen voor het KNVvL medical. Deze medische verklaring blijft geldig voor andere luchtsporten zoals schermvliegen en paramotorvliegen en in sommige gevallen voor parachutespringen. Met het Guidance Material wordt beoogd meer duidelijkheid te geven in het marginale gebied tussen goed- of afkeuren. Tevens biedt het de mogelijkheid de regels aan te passen aan de huidige inzichten van de geneeskunde

Wetenschappelijke contacten

activiteiten

en

internationale

Medisch inhoudelijk houdt de Commissie nationaal en internationaal de vinger aan de pols op het gebied van de regelgeving voor de medische keuringen. De Commissie beschikt over een groot netwerk. Onze voorzitter Marja Osinga maakt deel uit van de Rulemaking Groups 0287&0288 en 0424 van EASA op medisch gebied. Daarmee zitten wij op de eerste rang om ervoor te zorgen dat de medische eisen voor het LAPL met gezond verstand worden aangepast. Verder maakt zij deel uit van de Medical Expert Group, als vertegenwoordiger van Europe Air Sports en daarmee vertegenwoordigt zij ook de KNVvL. Daarnaast wordt door de leden van de Commissie deelgenomen aan activiteiten van onder andere de FAI Commission Medico-Physiologique (CIMP), Organisation Scientifique et Technique du Vol à Voile (OSTIV), Nederlandse Vereniging voor Luchtvaartgeneeskunde (NVvLG), de wetenschappelijke commissie van de NVvLG, European Society for Aviation Medicine, Aerospace Medical Association, International Academy of Aviation and Space Medicine. Human Factors zijn een belangrijk aandachtspunt.

Marja Osinga president van de CIMP Eind 2019 werd Marja Osinga verkozen tot president van de CIMP. Zij is daarmee de eerste vrouw in de geschiedenis van de CIMP die deze functie bekleedt. In de internationale luchtvaart wordt de CIMP gezien als de meest toonaangevende medische commissie op het gebied van de luchtvaartgeneeskunde.

Door deze functie maakt zij ook deel uit van het bestuur van de FAI.

Uitstel LAPL Aan het eind van het jaar werd het duidelijk dat de EASA de invoering van het LAPL gaat uitstellen tot 8 april 2021. Het officiële besluit wordt verwacht begin 2020. Dat betekent dat de KNVvL medicals voor ballonvaren en zweefvliegen nog het hele jaar 2020 gebruikt kunnen worden.

KNVvL JAARVERSLAG 2019

11

12

KNVvL JAARVERSLAG 2019

Aerobatics Aerobatics Organisatie De afdeling Aerobatics en VINK (Vliegen is een Kunst) zijn nauw met elkaar verbonden. Zo voert het bestuur van VINK tevens de afdelingstaken uit. Het doel van de afdeling en VINK is het promoten van de aerobatic sport in Nederland en het verhogen van het niveau van de Nederlandse aerobatic vlieger.

VINK organiseert daartoe jaarlijks het NK Aerobatics (DONAC).

Hierbij wordt op verschillende niveaus gestreden om de winst en de titel van Nederlands Kampioen. Tevens organiseert VINK regelmatig oefendagen en andere trainingen.

Het NK werd van 6 t/m 8 september georganiseerd op vliegveld Lelystad. Het was het negentiende NK op rij op deze locatie en helaas voorlopig het laatste door het instellen van een CTR met sterke beperkingen vanaf november.

Dit jaar waren er slechts 8 deelnemers aan de competitie.

De oorzaak lag in een aantal factoren waarvan slechte weersverwachtingen en verkoop van de veelgebruikte Cap 10 de belangrijkste waren. Het kleine aantal deelnemers maakte het wel mogelijk dat iedereen tijdens de spaarzame momenten van goed weer voldoende vluchten kon doen.

Veiligheid staat voorop tijdens wedstrijden en oefendagen. De wedstrijdregels die gehanteerd worden zijn overgenomen van CIVA en worden strikt toegepast zowel op het NK als tijdens oefendagen.

De afdeling heeft een klein ledenaantal. In 2019 is dit ledenaantal gekrompen van 42 naar 41 leden.

Activiteiten Er stonden twee trainingsweekenden gepland op vliegveld Midden-Zeeland. Helaas konden beide niet doorgaan in verband met respectievelijk de weersomstandigheden en onverwacht niet beschikbaar zijn van de trainer.

Begin juli namen drie Nederlanders deel aan het Belgisch Kampioenschap met zeer goede resultaten. In de klasse Unlimited eindigde Martijn Kersten op de tweede plaats en in Advanced en Sportsman behaalden Hendrik-Jan van Overvest en Dennis Vriesema de eerste plaats. Op het Duits Kampioenschap halverwege juli wist Narine Melkumjan de tweede plaats in de klasse Sportsman te veroveren. Leden van afdeling Aerobatics waren lid van het juryteam op beide kampioenschappen, en op kampioenschappen in Engeland.

Martijn Kersten ging eind augustus namens Nederland naar Frankrijk voor het World Aerobatic Championship (klasse Unlimited). Helaas liep hij tijdens de trainingsdagen voor de competitie een blessure op waardoor hij niet kon deelnemen.

Toekomst In 2020 zal meer gebruik gemaakt worden van vliegveld Midden-Zeeland voor de activiteiten. De planning is om twee trainingsweekenden te organiseren.

Het NK Aerobatics staat gepland van 4 t/m 6 september op vliegveld Midden-Zeeland.

Communicatie De afdeling beheert samen met VINK de website www. vliegeniseenkunst.nl waarop informatie staat over de activiteiten. Via de website, Facebook, KNVvL Nieuwsbrief en e-mail wordt de communicatie met de leden en geïnteresseerden verzorgd.

Wedstrijden Het wedstrijd verslag van het NK, inclusief een link naar de resultaten, is te vinden op https://www.knvvl.nl/aerobatics/ nieuws/wedstrijdverslag-donac-2019.

De resultaten van het Belgisch NK zijn te vinden op http://belgianaerobatic.club/wp-content/uploads/2019/ BoackResults/BOACK-2019-results.htm.

De resultaten van het Duits NK (klasse Sportsman) zijn te vinden op http://www.aerobaticcontestarchive.com/ contest?GUID=2a0ac553-f787-440c-8ee9-0fa2c7bb1c56.

KNVvL JAARVERSLAG 2019

13

Algemene Luchtvaart Afd Algemene Luchtvaart Afdeling 2019 was een jaar waarin een aantal Nederlandse luchtvaart­ organisaties 100 jaar bestond. De ALA heeft daaraan ook aandacht besteed, door een symposium over de Nederlandse luchtvaart in heden en toekomst en een bezoek aan een fototentoonstelling over 100 jaar KLM en een tentoonstelling over 100 jaar ELTA, de Eerste Luchtverkeer Tentoonstelling Amsterdam.

de inzet van deze kist te horen. Bij de Mil-Mi 2 kregen we van een van de deelnemers een verhaal over zijn vliegervaring met het toestel. Ook werd er ingegaan op de verschillende activiteiten van andere deelnemers.

Activiteiten

Op 6 juli ging een groep naar de Space Expo voor de tentoonstelling ‘50 jaar maanlanding’.

In de middag volgde een excursie naar de European Space Agency (ESA) en het European Space Research and Technology Centre (ESTEC).

Het jaar kende wederom een afdelingsvergadering. Deze werd op zaterdag 23 februari gehouden bij de Vliegclub Schiphol op Schiphol Oost. Er waren buiten het bestuur een tiental leden. Na de vergadering gaf Ronald Dijkstra een bijzonder interessante lezing over de Boeing 747 Classic. Na afloop was er een drankje en een hapje. Alles bij elkaar een prima bijeenkomst, waarbij de Vliegclub gastvrijheid verleende. Het was allemaal prima voor elkaar. Een kleine verrassing was het bezoek op het platform van de tijdelijke regeringskist 9H-BBJ.

Een geplande excursie naar Seppe ging helaas niet door wegens gebrek aan belangstelling.

Van 18 tot en met 24 maart nam een groep van 16 leden van KNVvL, Onze Luchtmacht en IGC Amsterdam deel aan Amerikareis 5 naar de oostkust van de Verenigde Staten.

Op 25 mei bracht de ALA een bezoek aan het Nationaal Militair Museum in Soesterberg, waarbij de tentoonstelling “De Russen komen” over de Koude Oorlog werd bezocht. Daar konden we ook in een F.27M Troopship plaatsnemen om een verhaal over Op 4 september was het grote symposium van 100 jaar luchtvaart in Nederland. Deze werd gehouden in het pand van de Industriële Club in Amsterdam. Dit symposium trok een kleine 100 deelnemers en werd bijzonder gewaardeerd. Er was een flink aantal prominente sprekers als drs. D. Benschop en Lt gen b.d. dr. D. Starink. Deze heren bespraken een keur aan interessante onderwerpen.

Op een druilerige 29 september ging een groep van 14 personen naar PS Aero in Baarlo voor een rondleiding. Ook nu bleek weer het een en ander aan de collectie gewijzigd en de reacties waren positief.

Op 4 oktober bezochten 5 ALA-leden een fraaie fototentoon­ stelling over 100 jaar KLM, die mede werd verzorgd door de stichting MAI (het Sint Maria Autria Instituut). In de middag ging de groep met de metro naar Amsterdam-Noord om in een voormalig badhuis een tentoonstelling over de ELTA te bekijken.

Zaterdag 16 november werd in het ROC Schiphol te Hoofddorp een studiedag General Aviation georganiseerd, samen met AOPA. Ruim 80 deelnemers kregen een gevarieerd programma voorgeschoteld.

14

KNVvL JAARVERSLAG 2019

deling

Verenigde Vleugels Onze leden kregen het afgelopen jaar zes keer het blad Verenigde Vleugels. Door problemen in de organisatie is er flinke vertraging opgelopen. Er zijn ook in het afgelopen jaar weer verschillende artikelen verschenen, die door Loet zijn geschreven. Helaas overleed in augustus Peter Baeten, die verantwoordelijk was voor de eindredactie.

Organisatie Het bestuur bestond in 2019 uit de volgende leden: Michiel Kasteleijn (voorzitter) Wop van der Veen (secretaris) Jan Schipper (penningmeester) Loet Kuipers Jan Hemink Er waren in 2019 acht bestuursvergaderingen die vrijwel allemaal op Schiphol Oost plaatsvonden. Enkele bestuursvergaderingen werden in Breukelen gehouden. In het kader van de ledenwerving is er een flyer ontwikkeld, die het afgelopen jaar op de verschillende beurzen werd uitgedeeld.

Naast de bestuursvergaderingen zijn er verschillende

overleggen bij de KNVvL geweest, waarbij er onder meer gesproken werd over de nieuwe structuur. Andere zaken waarvoor voorbereidingen getroffen zijn hebben betrekking op het jubileumjaar 2020, waarin de Algemene Luchtvaart Afdeling haar 50 jarig jubileum viert.

Alles bij elkaar een bijzonder jaar. Voor 2020 staan weer een aantal interessante bezoeken en lezingen op het programma, waaronder een reis naar Duitsland, bezoeken aan Baarlo en mogelijk Deelen. Verder een bezoek aan het Transport museum in Nieuw-Vennep, en een bezoek aan de Luchthaven Rotterdam. Uiteraard blijven suggesties welkom.

KNVvL JAARVERSLAG 2019

15

Ballonvaren Ballonvaren Organisatie Afdelingsbestuur René Zwarteveen, voorzitter Jan Oudenampsen, vanuit het veiligheidsteam Niels Kon, bijzonder bestuurslid Rick de Groot, penningmeester Bert Stuiver, namens de afdeling sport (DBCC) Rob den Boer, secretaris Jacqueline Zwarteveen, ambtelijk secretaris

DTO De DTO (trainingsorganisatie) met Ronald Termaat, directeur KNVvL, als vertegenwoordiger naar veiligheid en overheid en René Zwarteveen als Hoofd Trainingen en alle FB instructeurs (theorie en praktijk) voor alle lessen.

De DTO is echt uit de startblokken en is van acht kandidaten voor de opleiding tot piloot ballonvaren naar 17 kandidaten in opleiding gegaan. Verder zijn alle cursussen benodigd voor Part BOP gemaakt, geïmplementeerd en gegeven in de sector.

Bedrijven in de sector hebben meegeholpen met het maken en geven van deze trainingen. Het betreft hier de grondcrew training en de cursus extra bemanningslid. Deze uitdaging is ook goed gegaan.

VMS team Het veiligheidsmanagementsysteem-team (VMS team) draagt zorg voor de benodigde veiligheids­aspecten, regelt dat wat nodig is tussen de ballonvaarders en landeigenaren, geeft invulling aan convenant met overheid en verzekeringen, behandeld voorvallen, is het aanspreekpunt naar de overheid voor het melden van voorvallen, organiseert mede flight safety seminars. Dit team heeft twee veiligheidsmanagers. Het VMS team bestaat uit Jan Oudenampsen, Leon Leemans, Willem Hijink, Sebe Kruijer.

Algemeen Einde 2018 en begin 2019 heeft in het teken gestaan van het afmaken en implementeren van het Operationele Vaarthandboek (OM), het indienen van de vereiste declaraties bij ILT en een soepele overgang naar de EASA Part Bop weten regelgeving voor alle commerciële ballonbedrijven. Dat is gelukt met veel energie en zonder al te veel problemen.

Er hebben twee ALV’s plaatsgevonden, gecombineerd met een flight safety seminar, deze waren druk bezocht. We zijn erg blij met de betrokkenheid in de sector.

16

KNVvL JAARVERSLAG 2019

Activiteiten 2019 • Informatiesessies in het land ten behoeve van nieuwe weten regelgeving.

• Maken van OM (Operationeel Vaarthandboek) • Indienen van de vereiste verklaringen per commercieel bedrijf bij ILT/ overheid.

• Implementatie en invoering EASA Part Bop wet- en regelgeving, de regeling voor de 110 operationele bedrijven.

• Project vaartregistratie (loopt door in 2020).

• Organiseren van wedstrijden en long jumps (DBCC).

• Overleg LTO in verband met onrust bij de boeren en landeigenaren.

• HRR afgerond en PBN samengevoegd met de afdeling FB. • Groei DTO: cursus ballonvaren van 8 kandidaten in 2018 naar 17 kandidaten in 2019.

• Uitbreiden van DTO activiteiten van 6 naar 16 cursussen en trainingen.

• Meer dan 80 cursusdagen uitgevoerd door de DTO. • Voorbereidingen voor de introductie van Part B-FCL per 8 april 2020.

• Vele evenementen en bijzonder mooie vaarten in het buitenland waaronder het varen in de besneeuwde Alpen, in Zuid-Amerika, in het Verre Oosten, in Saoedi-Arabië, ZuidAfrika.

• De luchtballon met het KNVvL logo is gereed en zal in 2020 varen met voornamelijk leerling piloten.

Samenvattend We kunnen terugkijken op een mooi jaar met als hoogtepunten: • Een goed vaarseizoen met vele tevreden passagiers; • Weinig incidenten, teruggave verzekering; • Goede prestatie van onze afdeling Sport; • Nieuwe wet- en regelgeving; • Prima verlopen evenementen; • Vele tevreden piloten; • Een volwassen DTO; • Een heerlijk bestuur.

Communicatie We hebben het communicatieteam gestalte gegeven omdat steeds meer gevraagd werd om in het openbaar te treden bij

festivals, incidenten en evenementen. Monique Hoogeslag, Jan Oudenampsen en René Zwarteveen hebben professionele media training ontvangen. Monique is het eerste aanspreekpunt van het team.

KNVvL JAARVERSLAG 2019

17

Deltavliegen Deltavliegen Organisatie Ook in 2019 hebben diverse bestuursleden zitting genomen en meegedacht in diverse afdelingoverstijgende commissies van de KNVvL.

Overlijden Op 13 februari is ons bestuurslid Harm Darwinkel overleden, na een gruwelijk en intens ziekbed, waardoor ook secretaris Annet, de partner van Harm, een groot deel van het jaar zich maar beperkt bezig heeft kunnen houden met het bestuurswerk.

Er is door een aantal vrijwilligers een simulator gebouwd. Met een VR bril op geeft dit een zeer realistisch gevoel van het vliegen. Dank aan alle mensen voor de hulp en bijdragen bij deze simulator.

De school Randonaero heeft ervoor gezorgd dat de ANWB bij haar op het lierveld aanwezig is geweest. Dit heeft een hoop aandacht opgeleverd en veel aanmeldingen voor een cursus.

Examencommissaris Op 24 maart is er weer een theorie-examen geweest met drie kandidaten. Op 17 november vond het tweede theorie-examen plaats.

Kadercommissie Heeft stilgelegen door het overlijden van Harm.

Op 19 februari vond de uitvaartplechtigheid plaats met veel belangstellenden uit binnen- en buitenland. De haag met vleugels, waarvan één met een roos erbij in plaats van een piloot, als missing man, en de toespraken door onder andere drie mede-deltisten maakten op alle aanwezigen grote indruk.

Plan werving en behoud leden Er is een poging gedaan een flashmob te organiseren. Wegens gebrek aan vrijwilligers is dit niet doorgegaan. Veel piloten waren in het buitenland en het was wat kort dag geïnitieerd.

18

KNVvL JAARVERSLAG 2019

Sportcommissie Het NK Slepen, zoals die gepland stond voor 22 tot en met 26 mei is in zijn geheel gecanceld op basis van de verwachtte weersomstandigheden. Voor elke dag werd er te veel wind verwacht en ook deels bewolking en regen. Na inventarisatie onder de deelnemers is besloten deze wedstrijd uit te stellen tot september.

Van 16 tot en met 22 juni vond het NK berg (The Dutch Open) plaats in Zuid-Duitsland, bij de Kandel. Er deden 28 piloten mee uit 7 landen en er waren 3 categorieën. Er konden maar

Veiligheidscommissie Op 23 februari heeft een veiligheidsdag plaatsgevonden met 3 deelnemers. Er zijn geen officiële voorvalmeldingen ontvangen, al is in de Whatsapp-groep meerdere keren melding gedaan van voorvallen en daarin ook besproken. De tweede veiligheidsdag was op 23 november.

Stekkencommissaris De Buizerd heeft een nieuw veld in Vlijmen gevonden en ingewijd.

Daidalos heeft een nieuwe sleeplocatie te Hockenheim gevonden en ingewijd.

Langevelderslag is in onderzoek, de start is afgekalfd en moet onderhouden worden.

3 taken worden gevlogen. De winnaars van dit kampioenschap waren bij de rigids: Tim King, bij de sportklasse: Heath Eccles (2e Pawel Wierzbowski, 3e Ronald de Bats), bij het NK berg: Arne Tänzer (2e Gijs Wanders, 3e Paul Engelen) en bij de Dutch Open: Arne Tänzer voor de als tweede geëindigde lokale piloot Roland Wöhlre en de als derde geëindigde Primoz Gricar.

Van 4 t/m 8 september zou het NK slepen dan wel plaatsvinden.

Ook nu zat het weer tegen en is alleen zondag 8 september een wedstrijddag gehouden. Winnaars bij het NK slepen topless klasse: 1 Arne Tänzer, 2 Koos de Keijzer en 3 Sander van Schaik. Bij de sportklasse: 1 Ronald de Bats, 2 Eppo Heerding en 3 Daan Rookmaker. Bij het kampioenschap 2019 slepen en berg samen, NK 2019: 1 Arne Tänzer, 2 Gijs Wanders en 3 Paul Engelen.

Er zijn 4 FAI badges uitgereikt. Gouden speldjes aan Arne Tänzer, Sander van Schaik en Emiel Jansen. Serge Koning kreeg in september een bronzen speldje uitgereikt door Heleen.

Communicatie De commissie marketing en communicatie is hernieuwd leven ingeblazen met het toetreden van Serge. Er zijn door Frans veel aanpassingen gedaan aan de website. Er zijn 6 nieuwsbrieven (jan, 6 maart, 5 april, 25 april, 19 juli, 24 september) uitgegeven. Er is een bijdrage geleverd door deltavliegen aan de Luchtmachtdagen waarbij ook de simulator is ingezet. En het blad LIFT is vier keer uitgekomen in samenwerking met de afdeling schermvliegen.

Brevetten In 2019 zijn weer diverse brevetten en aantekeningen uitgedeeld, te weten 10x een B2, 3x B3-brevetten en 1x een sleep aantekening.

KNVvL JAARVERSLAG 2019

19

Drones

G

Drones Voor Drones heeft 2019 veel in het teken gestaan van onzekerheid. De onduidelijkheid rondom het invoeren van de nieuwe EASA-regelgeving was hier debet aan. In de loop van het jaar is door het Ministerie van I&W de couleur locale gegeven aan de uitrol van de regels in Nederland. In samenwerking met ILT en opleiders uit de dronesector zijn diverse overleggen gestart hoe de uitvoereing in de praktijk vorm te geven. Dit is in 2019 helaas nog niet afgerond waardoor er nog veel onduidelijkheden bestaan voor de dronepiloten en -bedrijven.

Partnership De KNVvL is een partnership gestart met de Dutch Drone Academy. Een van de eerste uitkomsten van deze samenwerking is dat we het boek DroneBeeld aan alle leden van de afdeling Drones hebben toegestuurd.

Dit als dank voor het lidmaatschap. Ook kunnen de leden via DDA tegen een fors gereduceerd tarief de bijbehorende workshop volgen. En omdat alleen maar alleen is, kan ieder lid ook een vliegmaat meenemen tegen dit kortingstarief.

van de belangen van deze bijzondere groep piloten.

De leden van dit KNVvL-onderdeel zijn professionele dronevliegers, in die zin dat zij met drone-operaties (deels) hun brood verdienen.

Ontwikkeling wet- en regelgeving Aan de ontwikkeltafel van de wetgeving voor Drones is de KNVvL een serieuze gesprekspartner, dit samen met de specialisten binnen het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat.

De KNVvL maakt deel uit van de Expertgroep Drones waar onder andere standaard scenario’s ontwikkeld worden voor bijvoorbeeld het vliegen in de buitenste ring van een CTR. De expertgroep Drones is een initiatief van de Inspectie Leefomgeving & Transport (ILT). Verder neemt de KNVvL deel aan de High Level Meeting Drones, een initiatief van het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat om de ontwikkeling van de inzet van drones in Nederland te ondersteunen.  

Achterban Het ledenaantal Drones neemt nog steeds toe. Enerzijds vanwege de voordelige collectieve WA-verzekering, anderzijds om zich aan te sluiten bij het collectief voor het behartigen

20

KNVvL JAARVERSLAG 2019

Gemotoriseerd vliegen Gemotoriseerd vliegen Organisatie Het bestuur van de afdeling Gemotoriseerd Vliegen bestond in 2019 uit drie personen: Michaël Tefsen Voorzitter Tim de Weert Secretaris Henk Verbruggen Penningmeester Vertegenwoordiger in de Ledenraad is Willem Jan Vroom.

De afvaardiging naar de Ledenraad moet nog verder worden geoptimaliseerd in de vorm van een reservelid.

Activiteiten In 2019 was het beleid gericht op het werven van nieuwe leden.

Na de oprichting van de eigen afdeling Paramotorvliegen liep ons ledenaantal enige averij op. Voor de werving waren we aanwezig (met of zonder stand) bij belangrijke (luchtvaart) evenementen. We hebben vliegclubs bezocht en via de website en het magazine All Clear hebben we informatie verstrekt.

Binnen de afdeling Gemotoriseerd Vliegen is veel aandacht besteed aan veiligheid. We hebben onder meer de veiligheidsfunctionarissen continu geïnformeerd. Ook is veiligheid standaard een agendapunt bij de bestuurs­ vergaderingen. In januari is door de KNVvL met Bob van Asselt een workshop Human Factors en Safety georganiseerd.

We hebben voor continuïteit gezorgd met betrekking tot het bijwonen van de diverse overlegmomenten met het KNVvLbestuur, overheden en andere belangenverenigingen.

Op specifieke onderdelen hebben we de KNVvL-afdeling Operations ondersteund en tevens hebben we vele vragen beantwoord van leden en van buitenlandse piloten over regels binnen het Nederlandse luchtruim.

Vliegveld Middenmeer hebben we bijgestaan inzake de uitbreiding naar MTOW 890 kg. Overleg met ILT en andere (lagere) overheidsinstanties was hiervoor nodig. Verder hebben we de geluidsdocumenten (de blauwe boekjes) uitgegeven.

Het overlegorgaan MLA Vliegopleidingen had in 2019 geen bijeenkomsten vanwege de teruglopende belangstelling.

Overleg overheid en LVNL Er is in 2019 veel overleg geweest met overheid en LVNL, dit behelsde deze onderwerpen; • Lelystad VFR procedures • Windmolen problematiek Flevopolder • Luchtruim, vanuit de centrale commissie • Europese brevettering en omzetting • Invulling night VFR • Intensief overleg over de nieuwe Annex 1, invulling regeling veiligheid • Overleg Luchthavens • Uitbreiding MTOW MLA, opt-out 600kg MLA

Communicatie De All Clear is in 2019 vier keer uitgegeven waaronder de jubileumeditie voor 10 jaar All Clear, nummer 40. In het voorwoord blikte voorzitter Michaël Tefsen terug op de afgelopen tien jaren. Via artikelen in All Clear informeren we onze lezers op alle voor ons van belang zijnde gebieden.

De website is geïntegreerd in de KNVvLwebsite met de informatie over onze afdeling allerlei wetenswaardigheden betreffende de gemotoriseerde luchtvaart en links naar diverse relevante instellingen. Het up-to-date houden van de informatie op de website is een must.

KNVvL JAARVERSLAG 2019

21

Historische Luchtvaart L Historische Luchtvaart Organisatie De Nationale Federatie Historische Luchtvaart en haar leden zijn voortdurend in contact met ILT en het Ministerie van I&W over onderwerpen die om aandacht vragen. In 2019 waren dit onder meer de nieuwe Regeling Veiligheid Luchtvaartuigen en het intensieve proces voorafgaand aan de internetconsultatie hieromtrent.

Nederland, verder bestaande uit historische auto’s, schepen en treinen. Onderdeel van MCN is het Nationaal Register Mobiel Erfgoed (NRME). NFHL beheert het luchtvaartonderdeel van dit register. De mobiele collectie wordt ondersteund door het ministerie van OC&W en deels door de RCE (Rijksdienst Cultureel Erfgoed).

De in het leven geroepen Bijdrage Restauratie Mobiel Erfgoed heeft tot doel om de kwaliteit van bijzonder mobiel erfgoed te versterken en op een duurzame wijze operationeel te houden.

Opname in de NRME is een voorwaarde voor een beroep op deze bijdragen, die via het Mondriaan Fonds verdeeld worden.

Het ledenaantal van NFHL is stabiel, met rond de 15 organisaties. Zo heeft NFHL in 2019 enkele nieuwe leden mogen verwelkomen, waaronder een Boomerang-vlieger, een BoeingStearman-vlieger, Stichting Daedalus Collectie Nederland en Stichting Vliegend Nederlands Cultureel Erfgoed, die in 2019 een F27 aankocht. Vertrekkende leden waren er ook: de organisaties die vlogen met de Fouga Magister en de Catalina bestaan niet langer.

Communicatie Activiteiten Naast de reguliere vluchten van NFHL-leden met sponsoren en donateurs waren er in 2019 tal van momenten waarbij een publieke rol was weggelegd voor historische vliegtuigen, dankzij de initiatieven van organiserende partijen en met de hulp van talloze vrijwilligers.

Mobiel Erfgoed NFHL is één van de zuilen van de Mobiele Collectie Nederland.

De MCN is de koepelorganisatie voor al het mobiel erfgoed in

22

KNVvL JAARVERSLAG 2019

Via de site www.nfhl.nl wordt met name informatie gegeven over relevante regelgeving en aangesloten leden. Tevens is het bestuur actief op http://twitter.com/NFHL_Luchtvaart en op http:// www.facebook.com/NFHLhistoricaviation

Luchtvaartkennis Luchtvaartkennis Organisatie Het jaar 2019 is weer verleden tijd en is over het algemeen rustig verlopen. Het ledental van de afdeling en het aantal abonnees op het afdelingsblad LUCHTVAARTKENNIS is ook in 2019 weer iets afgenomen. Er is al jaren sprake van een langzaam dalende trend, voornamelijk door de relatief hoge leeftijd van leden en abonnees.

Tijdens de jaarvergadering, in de ‘Witte Boerderij’ te Hoofddorp, van 16 maart 2019 zijn door de aanwezige leden veranderingen in de bestuurssamenstelling goedgekeurd.

Vennep. Bij deze gelegenheden werden de diverse contacten weer aangehaald.

Communicatie Het afdelingsblad LUCHTVAARTKENNIS verscheen viermaal met een schat aan luchtvaarthistorische informatie.

Waaronder een nummer praktisch geheel gewijd aan 1919 i.v.m.

100 jaar luchtvaart in Nederland.

Het afdelingsbestuur werd in 2019 gevormd door: Loet Kuipers voorzitter Frank van de Goor secretaris/penningmeester Arno Landewers lid (redactie LUCHTVAARTKENNIS) Ton van Soest lid (Air-Britain Netherlands Branch-zaken) Aansluitend aan de jaarvergadering vond er een presentatie plaats, met de titel ‘Schiphol 1945 – 2007’ verzorgt door Ad Jan Altevogt. Na deze presentatie vond zoals gebruikelijk de reünie en verloting plaats.

2019 was het laatste jaar dat Harm J. Hazewinkel als hoofdredacteur van LUCHTVAARTKENNS optrad.

Zijn taak wordt overgenomen door Arno Landewers die al langere tijd deel uitmaakt van de redactie.

De leden ontvingen in 2019 zesmaal het blad Verenigde Vleugels, een samenwerking van organisaties die op enigerlei manier op luchtvaarthistorisch gebied actief zijn. In de redactie van Verenigde Vleugels hebben uit de kring van Luchtvaartkennis Harm J. Hazewinkel, Loet Kuipers en Arno Landewers zitting.

Het afdelingsbestuur kwam op 16 maart en 21 december bijeen voor een bestuursvergadering, er werd door de bestuursleden in 2019 regelmatig contact onderhouden via e-mail en telefoon.

Activiteiten De afdeling heeft zich op luchtvaart gerelateerde beurzen gepresenteerd, en wel op de ‘Scramble Air Fete’ in januari en november te Teuge, op de ‘Dutch Spotters Convertion’ in april te Rotterdam en op de ‘Fokker Fair’ in september te Nieuw-

KNVvL JAARVERSLAG 2019

23

Luchtvaartwetenschappen M Luchtvaartwetenschappen Activiteiten

Website & PR

In het jaar 2019 werden slechts een aantal reguliere lezingen georganiseerd (zie onderstaand overzicht voor meer details), aangezien het dagelijks bestuur vooral betrokken was bij het organiseren van de Aeroacoustics Conference (Delft). In december was er een minisymposium in nauwe samenwerking met het Ministerie van Defensie over de F35 Lightning Strike gevechtsvliegtuigen.

De website is vernieuwd om gemakkelijker met leden te kunnen communiceren. Begin 2020 zal de nieuwe site online gaan. NVvL is ook actief op social media (zoals op Facebook https://www.facebook.com/nvvluchtvaarttechniek of word lid van de LinkedIn-groep)!

In mei 2019 organiseerde NVvL, in samenwerking met AIAA, de 25e AIAA/CEAS internationale Aeroacoustics Conference (ca. 500 aanwezigen). Het evenement vond plaats op de TU Delft in nauwe samenwerking met het Nederlands Lucht- en Ruimtevaartcentrum NLR. Er werden 371 papers gepresenteerd en 520 deelnemers woonden de conferentie bij.

Nationale relaties Om de samenwerking verder te verbeteren door overeen­ stemming / de-conflict activiteiten, het gezamenlijk aankondigen van activiteiten tussen organisaties in Nederland, zijn discussies gevoerd met: • Koninklijk Instituut Van Ingenieurs (KIVI) • Koninklijke Nederlandse Vereniging voor Luchtvaart (KNVvL) • Nederlandse Vereniging voor Ruimtevaart (NVR) • Studievereniging Leonardo da Vinci TUDelft

Evenementen Datum Evenement 21-03-19 Kopter (voorheen Marenco Swiss Helicopter) -

hoe creeër je vanaf nul een nieuwe luchtvaartindustrie?

20/24-05-19 25e AIAA/CEAS Aerocoustic Conference 04-09-19 KNVvL: ELTA+100: de toekomst van

luchtvaart en zijn duurzaamheid 19-12-19 ‘Nederland en F-35 Lightning II’

Spreker(s) Frank Kaiser (ADSE)

Locatie ADSE

Verschillende Verschillende

Kol. Marco Kiewit (CLSK projectleider F-35), Ron Nulkes (NIDV), Patrick Spitters (MTCHO F-35), Edzard Boland & Harmen Bronkhorst (NLR)

TUDelft Koninklijke Industrieele Groote Club (IGC) Defensie Conferentiecentrum

Bestuur

Internationale samenwerking

Van september 2018 tot september 2019 vertegenwoordigde Sybe Piera VSV ‘Leonardo da Vinci’ in het NVvL-bestuur. Vanaf september 2019 wordt deze functie ingenomen door Leanne van Dam. De bestuurssamenstelling was eind 2019 als volgt: Christophe Hermans (DNW) voorzitter/CEAS/

ICAS Council Vacancy secretaris/CEAS

Council Member Joris Melkert (TUDelft) penningmeester/

ICAS PC member Leanne van Dam (VSV ‘Leonardo da Vinci’) bestuurslid Richard Hermans (Hogeschool Amsterdam) bestuurslid Arjan Saathoff (Hogeschool Inholland) bestuurslid Johan Kalthof (Ministerie van Defensie) bestuurslid Jos Wilbrink (Ministerie van I&W) bestuurslid Dick Dam (Fokker Services) bestuurslid Gerben Klein Lebbink (Ministerie van Economische Zaken) bestuurslid Corné van Rooij (KLM) bestuurslid Rick Bakker (ADSE) bestuurslid

In 2019 vertegenwoordigde Christophe Hermans de NVvL in de Raad van Toezicht van de CEAS (Council of European Aerospace Societies).

24

KNVvL JAARVERSLAG 2019

Christophe Hermans behield zijn functie als voorzitter van de luchtvaartbranche. De vestigingshoofden zijn aanspreekpunt voor de activiteiten van de verschillende Technische Comités, waarin ook NVvL-leden actief zijn. Op kwartaalbasis worden het CEAS Bulletin, sinds 2018 CEAS Aerospace Europe bulletin genoemd, en de uitgaven van de peer-reviewed CEAS Aeronautics and Space Journals gepubliceerd. CEAS bereidt zijn eerste CEAS Aerospace Europe-conferentie voor, waar de 7e CEAS Air & Space-conferentie plaatsvindt (februari 2020, Bordeaux, Frankrijk).

In 2019 was Nederland vertegenwoordigd in de ICAS (Inter­ national Council of the Aeronautical Sciences) Programma­ commissie door Christophe Hermans (DNW), Michel Peters (NLR) en Joris Melkert (TU Delft). Michel Peters is ook lid van het Executive Committee. Op de vergadering van het ICAS 2019-programmacomité zijn uittreksels beoordeeld voor de volgende conferentie (september 2020, Shanghai, China).

Modelvliegsport Modelvliegsport Bestuur Het bestuur kent ten opzichte van van 2018 een tweetal wijzigingen. We mochten een nieuwe voorzitter recreatief verwelkomen. De voorzitter van de Commissie Instructie en Veiligheid (CIV) is per 1 januari 2020 afgetreden. Een nieuwe voorzitter is nog niet bekend. Beide aftredende voorzitters zijn door de KNVvL gedecoreerd voor hun bijzonder goede en constructieve werkzaamheden.

- Watervliegen - Promotie wedstrijdvliegen - Voorlichting - Faciliteren van diverse opleidingen - Internationale (FAI) activiteiten - Lezingen op verzoek • Ondersteuning clubs t.a.v. terreinen, met name op het gebied van toestemmingen in het kader van de nieuwe regelgeving.

• Ondersteuning clubs t.a.v. wet- en regelgeving.

• Administratieve controle en ondersteuning.

• Als laatste is het bestuur er trots op dat we een echte FPV Dronerace vereniging in ons midden hebben mogen verwelkomen.

Communicatie Het afdelingsmagazine Modelvliegsport is wederom een aantal keer uitgebracht.

De functie van PR is nog steeds vacant, maar er dient zich voor 2020 een mogelijke invulling aan.

De website is samengevoegd met de nieuwe van de KNVvL. Ook op Facebook zijn wij actief.

De AVG is doorgenomen met de clubs.

Activiteiten bestuur Het bestuur heeft zich onder meer bezig gehouden met de volgende activiteiten: • Volgen van de te implementeren nieuwe EASA regelgeving.

Deze is ondertussen gereed maar de invoering ervan laat nog op zich wachten (vermoedelijk 1 januari 2021). Wel is er voortdurend overleg met ILT t.a.v. een mogelijk transitietraject van modelvliegvelden naar modelluchtvaartterreinen op grond van artikel 18 van de Regeling Burgerluchthavens.

• Als gevolg van de implementatie van de CTR Lelystad zijn een aantal clubs in problemen gekomen, omdat de ligging van het veld van de club in een gebied met beperkingen is komen te liggen. Deze clubs hebben inmiddels een convenant met de LuchtVerkeersLeiding Nederland en de Regeling Modelvliegen is hiervoor aangepast.

• Het is duidelijk geworden dat er door de Modelvliegclubs zoveel als mogelijk gevlogen kan worden onder de huidige bestaande regels op het moment dat de nieuwe regelgeving van kracht wordt. Dit is ook de insteek van het Ministerie van I&W. • Coördinatie en organisatie van nationale kampioenschappen in vele klassen.

• Coördinatie van de deelname van onze beste vliegers aan Europese en Wereldkampioenschappen.

• Ondersteuning is onder andere verleend aan het luchtvaartkamp: een vakantiekamp voor jongeren met de Modelvliegsport als activiteit.

• Ondersteuning aan de clubs in de breedste zin van het woord.

• Recreatieve ondersteuning: - Indoor recreades

Trotse resultaten De Modelvliegsport heeft weer een aantal goede resultaten in het internationale circuit behaald en daar zijn we trots op!

Er zijn weer brevetten uitgereikt in alle sectoren.

Een aantal leden zijn onderscheiden voor hun niet aflatende werkzaamheden en prestaties binnen de Modelvliegsport.

Leden Het totale ledenbestand is min of meer stabiel, maar we bespeuren toch een langzame achteruitgang. Door middel van PR proberen we dit tegen te gaan.

KNVvL JAARVERSLAG 2019

25

P

26

KNVvL JAARVERSLAG 2019

Parachutespringen Parachutespringen Sport Sportbeleid Parachutespringen Dit jaar is het nieuwe sportbeleid vanuit de sportcommissie ingegaan. Na een brede evaluatie van het bestaande beleid, qua investering, financiën, kennisdeling en sportprestaties is besloten om alleen te focussen op topsport. Op basis van prestaties, plannen en begroting zijn nationale selecties topsport geselecteerd. Deze sporters kregen een maandelijkse financiële bijdrage die hen daadwerkelijk kan helpen. Het beleid geldt voor vier jaar met tussentijdse evaluaties. De selectieleden hebben in 2019 allen deelgenomen aan hun internationale wedstrijd en het NK. Tevens hebben zijn kampen georganiseerd voor kennisoverdracht. Uiteraard is dit alles geëvalueerd en eind dit jaar verbeterd, waarna voor 2020 de voorwaarden zijn verduidelijkt en het maandbedrag verhoogd.

EK’s , WK’s en Worldcups met prestaties Het WK Paraski te Tsjechië vond plaats in Vrachlabí. De Nederlanders eindigden op de 46ste, 50ste en 51ste plaats.

Het is erg lastig om de traditionele Alpenlanden te verslaan.

Op het EK Speed Skydiving te Dunkeswell, UK werd Edu Mertz 17de en Laura Surink 22ste, van de 23 deelnemers.

Het EK Koepelformatiespringen was in Roemenië, te Strenjic.

De Nederlandse afvaardiging werd daar 10de van de 13 landen.

Het EK Wingsuit vliegen was in Ravenna, Italië. Fons van den Boom behaalde hier een verdienstelijke 8ste plaats van de 43 deelnemers.

De Worldcup artistic events was in oktober te Eloy, USA. Het Nederlandse team werd daar 6de maar de deelname was gering vanwege de hoge kosten.

De Worldcup Canopy Piloting was eind november in Pretoria, Zuid-Afrika. Helaas kon de Nederlandse deelnemer door een daar opgelopen blessure niet meer aan de wedstrijd deelnemen.

Het WK indoor Skydiving te Lille, Frankrijk vond plaats in april.

Bij Formatiespringen FS4 werd Nederland 15de van de 18, bij Freestyle 21ste en bij Dynamic 2-way 17de van de 21.

De Worldcup Precisiespringen Argentinië kende geen Nederlandse deelname. Alle resultaten van de internationale wedstrijden zijn te vinden op: http://results.worldskydiving.org/FrontEnd/Competitions

Nieuwe Records Net als in 2018 zijn er weer diverse Nederlandse records verbroken. Hieronder staan de nieuwe van 2019. Het complete overzicht is te vinden op: https://www.parachute.nl/records.html • Speedskydiving male. 458,39 km/uur, Edu Mertz op 15 augustus.

• Speedskydiving female. 339,10 km/uur, Ingrid van Deelen op 29 augustus.

• Indoor Formatiespringen FS4 open. 32 punten. Team Out of the Blue, op 30 november.

• Indoor Formatiespringen FS4 vrouw. 15 punten. Team Fatal Four, op 30 november.

• Indoor VFS. 18 punten. Team Whatever, op 7 december.

• Indoor VFS, hoogste gemiddelde. 13 punten. Team Whatever, op 7 december.

Naast deze nationale records zaten er ook diverse Nederlanders in enkele wereldrecords, die van grootste formatie sequential FS (2 formaties, 130 springers), grootste formatie nacht FS (64 springers), grootste formatie sequential CF (2 formaties, 37 springers) en grootste formatie nacht CF (36 springers)

Wedstrijden Het Open NK parachutespringen werd in 2019 georganiseerd door Paracentrum Texel. Net als in 2018 werd de wedstrijd versprongen onder zeer gunstige weersomstandigheden.

Het NK werd in alle wedstrijddisciplines georganiseerd met uitzondering van Canopy Piloting. Die werd te Tsjechië gehouden in combinatie met de grootste Europese wedstrijd aldaar.

De NK’s indoor skydiving werden voor formatiespringen FS4 gehouden bij Indoor Skydive Roosendaal, en voor de vertical events (Freestyle, indoor VFS, Dynamic 2-Way) bij City Skydive te Utrecht.

De NK’s fungeren als selectiemoment voor de diverse KNVvL JAARVERSLAG 2019

27

internationale wedstrijden in het daaropvolgende jaar. De winnaars NK’s 2019 kunnen deelnemen aan de EK’s, WK’s en Worldcups 2020 in hun discipline. Op deze manier hebben de teams en sporters zekerheid van deelname, en kunnen zij zich volledig op hun training focussen.

De grootste wedstrijd in formatiespringen is de Tomscat Trophee, ter nagedachtenis van een ongeval met een paravliegtuig in 1992 waarbij 2 Nederlanders omkwamen. Dit jaar was het de 25ste editie van deze wedstrijd.

Activiteiten De afdeling heeft diverse bestuurlijke, sportieve, opleidingsen operationele activiteiten uitgevoerd, daarin ondersteund door een accountmedewerker en vele ervaren en betrokken vrijwilligers.

Ledenaantallen Het aantal leden van de afdeling einde 2019 was als volgt: 2.094 individuele leden, 1.488 aspirant leden (ASP) en 264 aspirant leden First Jump Course (FJC). Het aantal leden ASP steeg met maar liefst 350 (1.138 in 2018), het aantal FJC-ers daalde met 170. De ASP-ers leveren financieel gezien echter veel meer op voor de afdeling.

28

KNVvL JAARVERSLAG 2019

Sprongaantallen Het recordaantal sprongen van 2018 van 94.730 is afgelopen jaar niet verbroken. Dat lag eigenlijk ook niet in de lijn der verwachting. Dit jaar zijn er 86.653 sprongen gemaakt, een daling van 8077. Het voorjaar en najaar was het weer helaas erg slecht voor de sport. Van dit totaal waren er 17.408 tandemsprongen, waarvan Paracentrum Texel er de meeste, namelijk 6.705, uitvoerde. Paracentrum Teuge daarentegen verzorgt al geruime tijd de meeste sportsprongen, 27.579 (32% van het Nederlandse totaal). Texel en Teuge zijn de grootste centra in Nederland. Deze aantallen zijn te danken aan de professionalisering van de diverse paracentra qua vliegtuigen,

marktanalyse en –bediening, alsmede de operatiën. Intussen wordt ook nagedacht over de impact van de sport (vanwege de vliegtuigen) op het milieu, waarbij de optie van CO2 compensatie wordt onderzocht.

Kader ontwikkeling Op het sportieve vlak verzorgt de afdeling het NK parachutespringen, sportkleding, scheidsrechters, jurering apparatuur en training, selectie en uitzending van de nationale teams naar internationale wedstrijden. De hardware ten behoeve van de jurering is uitgebreid met laptops en een nieuw kussen voor precisie landingen. Internationale scheidsrechters worden daarbij uitgenodigd om de NK’s te kunnen jureren. Dit is in het kader van kennisdeling en -ontwikkeling een goede zaak.

De afdeling verzorgt in eigen beheer haar opleidingen en examens. De brevetten worden door het verenigingsbureau namens de afdeling bijgehouden en verzonden. In totaal beschikt de afdeling over 61 instructeurs, 91 hulpinstructeurs, 86 tandemmasters, 42 jumpmasters AFF en 98 jumpmasters AO. De verwachting is dat dit laatste aantal in 2020 flink zal dalen. In dit kader worden bij de 13 aangesloten organisaties alle leerlingen opgeleid en de springactiviteiten uitgevoerd. In 2019 werden in totaal 1752 leerlingen opgeleid, wederom een stijging ten opzichte van de voorgaande jaren.

Bestuurlijk Het afdelingsbestuur vergadert 10 maal per jaar om uitvoering te geven aan het beleid zoals goedgekeurd door de ledenvergadering en speelt daarnaast in op actuele zaken.

Ook overlegt zij met de Raad van Advies en met de voorzitters van diverse commissies. Daarnaast wordt per gelegenheid separaat overleg gevoerd met het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, Luchtverkeersleiding Nederland (LVNL) en het Commando Luchtstrijdkrachten (CLSK).

Het afdelingsreglement is in het verslagjaar geactualiseerd en door de ledenraad van de afdeling goedgekeurd. De afstemming met de diverse commissies is nu beter omschreven en de zittingstermijn van de ledenraadsleden is verhoogd van 2 naar 3 jaar. Bestuurlijk heeft het luchtruimdossier de hoogste prioriteit, in afstemming met de centrale KNVvL commissie luchtruim.

Plannen en acties liggen vast in het jaarplan van de afdeling, bestaande uit de jaarplannen van bestuur en die van commissies.

Er zijn vijf commissies actief te weten de Sportcommissie, de Veiligheidscommissie, de Materiaal Commissie, de Opleidingsen Examencommissie en de Sanctiecommissie. De Materiaal Commissie is gestart na het opheffen van de Springtechnische Commissie eind 2018. De afdelingscommissies worden geacht

zelfstandig te opereren binnen vastgestelde beleids- en financiële kaders. Het bestuur bewaakt of de commissies zich hier aan houden wat een flexibele werkstructuur garandeert die past bij de wensen en behoeften van de afdeling.

Begin 2019 zijn de verkiezingen gehouden voor de ledenraadsleden van de afdeling waarna de nieuwe leden hun termijn per april zijn aangevangen.

De afdeling heeft mensen afgevaardigd naar de jaarvergadering van de International Parachuting Commission (IPC) in Lille, Frankrijk. De afgevaardigden zitten in veel commissies en werkgroepen van deze instanties waardoor directe invloed verzekerd is en de belangen van de Nederlandse sportspringers en scheidsrechters gewaarborgd zijn.

PR & Communicatie Het afdelingsblad Sportparachutist is in 2019 vier maal verschenen. Het blad is digitaal beschikbaar via de KNVvL op www.issuu.com/knvvl/docs. Het blad wordt aan alle leden verzonden en eenmalig aan aspirant leden ASP. Nieuwsberichten worden verspreid via de afdelingswebsite www.parachute.nl en de Facebook pagina https://www. facebook.com/knvvlpara/. Deze pagina bereikt na 2 á 3 dagen grofweg de helft van de leden. Tevens wordt para nieuws verspreid via Twitter en de nieuwsbrief KNVvL. Parachutespringen is en blijft een zeer mediagenieke luchtsport. De afdeling verzorgde, samen met Skydive ENPC een tandemsprong voor de minister van Infrastructuur en Waterstaat Cora van Nieuwenhuizen tijdens de kennismakingsdag luchtsporten KNVvL op 9 september. Deze dag kwam tot stand met medewerking van de havenmeester van vliegveld Seppe en vrijwilligers van alle afdelingen. De dag was een groot succes.

KNVvL JAARVERSLAG 2019

29

Paramotorvliegen Paramotorvliegen Van de Voorzitter 2019 stond net als de voorgaande drie jaren voornamelijk in het teken van de paramotortrike. De definitie van gemotoriseerd schermvliegtuig, de officiĂŤle naam voor een paramotor, gaat slechts uit van de variant die gestart en geland wordt met de benen van de bestuurder. Hiermee wordt de variant met een onderstel met wielen uitgesloten. Het is wel frappant dat de afdeling luchtvaartuigregister van ILT alle varianten op identiek dezelfde manier in het register inschrijft. Net voor Kerst 2019 kwam er licht aan het eind van de tunnel.

De minister van Infrastructuur en Waterstaat had haar beleidsvoornemen bekend gemaakt om de paramotortrike formeel te legaliseren en tevens (onder voorwaarden) de bestuurder vrij te stellen van de verplichting een bewijs van bevoegdheid te hebben. In de praktijk kan de luchtsporter dan verder gaan met de situatie zoals die sinds 2004 al bestaat.

De nieuwe situatie sluit immers naadloos aan bij datgene wat door de afdeling Paramotorvliegen in samenwerking met het KNVvL Examinering Instituut (KEI) georganiseerd is.

Een tweede belangrijk onderwerp betreft de evaluatie van de vrijstellingsregeling. Deze zou drie jaar na de toevoeging van gemotoriseerde schermvliegtuigen aan de bestaande vrijstellingsregeling gehouden worden; per 1 juli 2018. Het lijkt erop dat deze evaluatie in het tweede kwartaal van 2020 plaats gaat vinden. De evaluatie is extra belangrijk vanwege de opstijg(on)mogelijkheden voor paramotortrikevliegers.

Paramotortrikes zijn vanwege de definitiekwestie uitgesloten van de vrijstellingsregeling. De vliegers moeten gebruik maken van een TUG of Luchthavenregeling. Paramotortrikes zijn geen onderdeel van de vrijstellingsregeling, maar in overleg met DGLM is toch besloten de paramotortrikes mee te nemen in de evaluatie. Het doel is om te evalueren of de uitsluiting van de paramotortrikes opgeheven kan worden. Als dat het geval is dan ligt de weg open om alle paramotor varianten onder

ĂŠĂŠn noemer te brengen: de paramotor. EASA gebruikt dezelfde naam voor alle varianten. Een logische stap dus.

Helaas hebben er in 2019 in Nederland geen grote paramotorevenementen plaatsgevonden. Helaas is ook de jaarlijkse bijdrage aan de herdenking van operatie Market Garden middels het inmiddels vermaarde vlagvliegen, dat door de vliegers als grote eer gezien wordt, in het water gevallen.

Dit had primair te maken met het sluiten van de TRA rond de Ginkelse heide voor niet-deelnemend verkeer. Paramotors, die wel prominent in het programma opgenomen waren, werden door de Militaire Luchtvaart Autoriteit als niet-deelnemend verkeer gezien en dienden voor 09.00 uur geland te zijn of de TRA verlaten te hebben. Dit jaar mocht er geen gebruik gemaakt worden van de Ginkelse heide voor het opstijgen

en landen. Het was, mede vanwege de vele Natura 2000 gebieden, zeer lastig een geschikte locatie in de directe omgeving te vinden. Er werd uiteindelijk gebruik gemaakt van een bestaande locatie op afstand, die nog net binnen de TRA lag. Vanwege de harde bovenwind, met name de richting, kon er wel snel naar de heide gevlogen worden, maar moesten de vliegers voor achten alweer op de terugweg zijn om op tijd te kunnen landen.

Vooruitzicht voor 2020 Zowel DGLM als de afdeling Paramotorvliegen zijn ervan overtuigd dat het vele werk dat de afgelopen jaren door beide partijen is verzet tot resultaten zal leiden.

30

KNVvL JAARVERSLAG 2019

Van de Penningmeester Het aantal leden van de afdeling Paramotorvliegen is in 2019 gegroeid naar 125. Doordat het bestuur de afgelopen twee jaar geen declaraties heeft ingediend is de kas voldoende gevuld om in diverse rechtszaken juridische bijstand te kunnen verlenen.

Het bestuur is van mening dat er voldoende algemeen belang voor paramotor vliegend Nederland is om deze rechtszaken financieel te ondersteunen. Door de ongewisse uitslag hiervan kan en wil het bestuur (nog) geen evenementen sponsoren.

wordt en dat een overstap zeer gewenst is. Ook vanuit de afdelingen schermvliegen en deltavliegen werd er bijzonder positief gereageerd op het voorstel. Afgesproken is dat er vanuit de afdeling Paramotor voor iedere editie content aangeleverd wordt.

Medio 2020 zal de eerste editie naar de leden verstuurd worden.

Van de Secretaris Dit jaar stond in het teken van het actualiseren van de Paramotor website van de KNVvL. Idee hierachter is om meer content te gaan delen welke door de lezers zelf geschreven wordt. Met de Communicatieafdeling van de KNVvL is daarnaast afgesproken dat op gezette tijden een uitdraai van de traffic gegevens gedeeld wordt. Dit helpt enorm in het zichtbaar maken van welke content het meest gewaardeerd wordt met een bezoek. Twee zaken vielen hier positief op, dat is de nieuwspagina met de meest actuele nieuwsbrief en de nieuwe pagina “reisverslagen”. Voor 2020 staat hier dan ook een verdere uitbouw voor in de planning.

Een tweede punt van actie was de overstap van het blad “All Clear” naar het blad “LIFT”. Vanuit de community werd meermaals aangegeven dat hier behoefte aan was. Q4-2019 heeft er een enquête gedraaid onder de leden (en niet-leden).

Hieruit kwam naar voren dat het blad als zeer positief ervaren KNVvL JAARVERSLAG 2019

31

Schermvliegen Schermvliegen Organisatie Er hebben in 2019 een aantal veranderingen in het bestuur plaatsgevonden. Martijn Geurts, Roland van Duin, Bas van Duin en Gerald van Dalen hebben hun bestuurstaak neergelegd om uiteenlopende redenen. Gelukkig zijn Wouter de Jong en Mark Schoonhoven het bestuur komen versterken. Daarnaast zijn er twee potentiële bestuursleden bijgekomen aan het eind van het jaar die hopelijk in 2020 tijdens de afdelingsvergadering geïnstalleerd zullen worden.

Door deze wijzigingen bestaat het bestuur van de afdeling Schermvliegen eind 2019 uit de volgende leden: Sanne Both (voorzitter en brevetten); Wouter de Jong (communicatie); Marga van Woensel (penningmeester, wedstrijden, secretaris a.i.); Mark Schoonhoven (examens); Saskia Moen (veiligheid en techniek aankomend bestuurslid); Jurjen Schetsberg (opleidingen aankomend bestuurslid); De positie van secretaris is hiermee de meest prangende die nog gevuld moet worden, maar verder zijn we gelukkig weer aardig op sterkte met een leuk team.

meldingen in het buitenland. Twaalf maal was er geen letsel, vier maal betrof het lichte verwondingen en veertien maal zware verwondingen. Gelukkig zijn er ook dit jaar geen fatale voorvallen gemeld en -voor zover bekend- ook niet voorgevallen.

Tot slot zijn in 2019 de reguliere lierkeuringen verzorgd.

Keuringen zijn verricht conform de bijgestelde eisen. Op de keuringsdata 23 februari en 2 maart zijn 12 lieren gekeurd. Eén lier is later dat jaar goedgekeurd. De algemene tendens is dat er de afgelopen jaren door een verbetering in het onderhoud van de lieren zichtbaar is en meer lieren bij een herkeuring goedgekeurd worden.

Examens Afgelopen jaar (2019) is wederom drie maal een theorieexamen georganiseerd voor brevet 2 en 3. De database met vragen is verder verbeterd en uitgebreid. De examencommissie krijgt door het geautomatiseerd nakijken meer inzicht in de statistieken. Dit leidt er toe dat vragen herzien kunnen worden. Slechte vragen zijn uit het examen verwijderd of aangepast. Ook is er waarschijnlijk verbetering in de wijze van voorbereiding en leren bij diverse scholen en een andere onafhankelijke organisatie. Het behaalde resultaat in 2019 is zeer hoog en ruim boven de norm van 70%.

In onderstaande tabel de examenresultaten: Examen Aantal Aantal Slagings kandidaten geslaagd percentage B2 154 141 92 B3 45 43 97

Activiteiten Verslag 2019 Veiligheidscommissie De Veiligheidsmanagers (VM) van scholen en verenigingen en de Veiligheidscommissie (VC) zijn in 2019 bijeen geweest.

Net als voorgaande jaren zijn de veiligheidsjaarverslagen van het afgelopen jaar van zowel verenigingen als scholen weer geanalyseerd door de VC. Deze analyse werd teruggegeven aan de VM. De VC’s zijn geen controleurs en werken samen met de veiligheidsmanagers. De VM’s en VC’s beschouwen zich samen als het Veiligheidsnetwerk.

In 2019 is contact gezocht met een aantal EHPU aangesloten paragliding en hanggliding organisaties om de kwaliteit van de examens te verbeteren. Deze samenwerking wordt in 2020 voortgezet.

Presentaties Eind november heeft Michael Nesler voor de leden een mooie presentatie gegeven waar de focus lag op prestaties, records en persoonlijke groei. Hoe je met positieve psychologie een paar thermiekbellen verder kan komen! Met een opkomst van ruim 80 piloten hadden we weer een goed gevulde zaal.

Communicatie Er zijn in 2019 dertig meldingen van Nederlandse piloten binnen gekomen. Twaalf meldingen in Nederland en achttien 32

KNVvL JAARVERSLAG 2019

Zoals onze leden inmiddels gewend zijn, zijn er ook in 2019 vier edities van Lift uitgegeven. Dit is het blad voor Schermvliegen

en Deltavliegen. De frequentie van nieuwsbrieven is flink afgenomen, mede omdat dit medium meer en meer uit de gratie raakt. De in 2017 gestarte Facebookpagina wordt vooral rond wedstrijdvliegen veelvuldig gebruikt.

Daarnaast is in 2019 de KNVvL website vernieuwd. In die transitie is de Afdeling Schermvliegen gestart met het vernieuwen van de afdelingswebsite. Hier gaat het niet alleen om het opfrissen van het uiterlijk, maar ook om het selecteren van louter relevante informatie. Dit proces zal in 2020 worden voortgezet.

Binnen het acro-vliegen heeft Luke de Weert zijn belofte van afgelopen jaar waargemaakt. Momenteel staat hij 10e van de wereld en zelfs op een gedeelde tweede plek bij de piloten onder 23! Hierdoor is hij ook onze luchtsportheld geworden.

Binnen alle disciplines is er meegedaan aan Europese en/of wereldkampioenschappen. Hierbij zijn geen medailles behaald, maar we hebben goed meegedaan in de gehele ranglijst.

Opleiding voor instructeurs

Wedstrijden In 2019 zijn alle geplande wedstrijden doorgegaan. De NKSV kende een winderig voorjaar waardoor er in de voorrondes tien taken zijn uitgeschreven waarvan er slechts 6 daadwerkelijk zijn gevlogen. Dit jaar was de finale een heel weekend, wat uitmondde in een ontzettend gezellige bijeenkomst in de Salland Arena rondom Markelo waarin sportief werd gestreden om de eer. De eerste plek op het podium was voor Hugo Robben. Marga van Woensel vloog het beste van de vrouwen.

In 2019 is er geen instructeursopleiding gestart. Voor 2020 hebben 6 aspirant instructeurs zich aangemeld voor de opleiding. Twee cursisten uit de opleiding van 2018 zijn geslaagd voor hun praktijkexamen en zijn daarmee Instructeur schermvliegen geworden.

Er zijn 2 instructeursdagen (applicatie-dagen) geweest.

In navolging van 2018 hebben we ook dit jaar weer een aantal gastsprekers gehad op het gebied van didactiek, sportpsychologie of vliegtechniek. Daar waar zinvol hebben we naast de sessie voor de instructeurs een sessie voor alle KNVvL-leden van de afdeling Schermvliegen georganiseerd.

Het NK Berg in Pedro Bernardo, Spanje was tot de laatste dag een mooie wedstrijd. Het ging wel iedere dag een beetje harder waaien waardoor de taken steeds uitdagender werden. De medaille-uitreiking was dit jaar erg laat omdat er een bosbrand uitbrak op de laatste wedstrijddag. Door de harde wind heeft het vuur ver kunnen uitbreiden. De trotse ontvanger van de gouden medaille is Ronny Geijsen, de beste piloot in de sportsklasse was Rick van der Sloot en de beste pilote van het NK Berg is Marga van Woensel.

Binnen de discipline Precisie zijn er kampioenschappen geweest. Dit zijn het NK Precisie klassiek en het NK Precisie standup. Ook deze wedstrijden zijn goed en in gemoedelijke sfeer verlopen. De winnaar van het NK Precisie klassiek was Huub Coumans en John van der Reijden heeft het NK Precisie standup gewonnen. Heren, van harte gefeliciteerd!

KNVvL JAARVERSLAG 2019

33

Zweefvliegen Zweefvliegen Historisch Dit jaar werd een recordaantal vluchten van 1000 km of meer vanuit Nederland gemaakt. De Vereniging Historische Zweefvliegtuigen organiseerde een dag Starten met rubber kabel: ze hebben 30 starts kunnen maken met een totale vliegtijd van 785 seconden.

Nistelrode én Noordkop openden in 2019 een nieuwe accommodatie.

Het NL-juniorenteam behaalde bij het WK junioren veel dagoverwinningen (een dag zelfs een geheel oranje podium) en de derde plaats voor de teamprestatie. Dat belooft veel voor de toekomst!

Op 7 november werd de nieuwe luchtvaartkaart gepresenteerd; die betekende een forse inbreuk op ons vrij beschikbare luchtruim! De gesprekken tussen KNVvL en de autoriteiten zijn gestart, met als inzet aan het begin van het vliegseizoen 2020 tot een beter resultaat te komen.

Organisatie De invoering van EASA-regels is gestart met een overgangsperiode tot 8 april 2020. De bijbehorende aanpassing van opleiding, examinering en brevettering loopt dankzij de inzet van een groot aantal vrijwilligers en medewerkers van het verenigingsbureau zonder veel ophef. Opleiden gaat vanaf nu onder de regels van een Declared Training Organisation (DTO); de Afdeling Zweefvliegen heeft een g-DTO (gezamenlijke DTO) opgericht waarbij clubs zich kunnen aansluiten. Inmiddels

34

KNVvL JAARVERSLAG 2019

heeft een 18-tal clubs die stap gezet; andere clubs hebben een eigen DTO opgericht. Vanuit de g-DTO worden ook cursussen en dergelijke georganiseerd waaraan alle zweefvliegers kunnen deelnemen en wordt het overleg met de autoriteiten gestroomlijnd. Ook op andere terreinen (waaronder luchtruim, veiligheid, techniek) waren vrijwilligers landelijk actief. Met alle inzet binnen de clubs én op landelijk niveau hebben we zweefvliegen betaalbaar kunnen houden.

Activiteiten In 2019 is evenals het voorgaande jaar veel goed zweefvliegweer geweest. Daarvan hebben we geprofiteerd door veel te vliegen op weekenddagen en in vliegkampen.

Er was weer een Vrouwenvliegdag, deze keer georganiseerd door de GAE op Terlet. Zweefvliegclubs stelden hun bedrijf open voor publiek, en werkten samen met scholen. Daar is immers onze jonge aanwas te vinden, én goodwill bij het algemeen publiek. Voor een groep van 25 jongeren hebben we de iFly! regeling (gesponsord door EPST) in een nieuw jasje gestoken: het is nu een tweejarig opleidingstraject waarmee we de deelnemers langer willen binden. Ook dit project is een samenwerking tussen het verenigingsbureau, het ABZ en de deelnemende zweefvliegclubs. Het Kunstzweefvliegen kreeg

een nieuwe impuls door het organiseren van trainingsweken en het opzetten van een prestatielijn en een kernploeg.

Communicatie Binnen de zweefvliegwereld zijn er verschillende actieve platforms en netwerken, met en zonder officiële status. We maken in toenemende mate gebruik van de nieuwe KNVvL website en een maandelijkse nieuwsbrief die goed wordt gelezen. De website www.zweefportaal.nl heeft een belangrijke rol als informatie- en communicatiemiddel. We streven ernaar om de communicatie tussen deze site en www.knvvl. nl zo soepel mogelijk te laten verlopen. In 2019 verscheen ons papieren periodiek Thermiek drie keer. Al sinds februari 2019 is bekendgemaakt dat we op zoek zijn naar een nieuwe redactie; helaas is die tot op heden niet gevonden dus het zou kunnen zijn dat 2019 het laatste jaar is geweest voor dit eerbiedwaardige medium.

Nederlandse ploegen namen deel aan internationale wedstrijden, en individuele vliegers namen deel aan buitenlandse wedstrijden zoals Bailleau. Speciale vermelding, zoals in de aanhef beschreven, verdient het Nederlandse juniorenteam voor een prima teamprestatie bij de WK Junioren.

Een aardig nieuw initiatief is de Eindbokaal: een klassement dat je bij elkaar kunt vliegen door aan veel ‘gewone’ (algemeen toegankelijke) wedstrijden deel te nemen. Op dit klassement scoorden 220 vliegers. Eindbaas werd Robin Smit.

Op de Online Contest www.olc.org registreerden Nederlandse zweefvliegers en clubs weer formidabele aantallen kilometers; alle vluchten zijn met route en hoogteverloop te volgen. Het OLC jaar loopt van september tot september. Twee Nederlandse clubs scoorden met 183 vliegers samen 623.095 kilometer.

Verder ontmoeten zweefvliegers elkaar op social media, leveren een bijdrage aan de promotie door middel van www. luchtsporters.nl, zoeken en vinden de publiciteit in lokale en regionale media. Zweefvliegen kreeg aandacht in het jongerenprogramma Willem Wever. En last but not least: zweefvliegers bezoeken elkaar IRL om samen te vliegen, zaken te ontwikkelen en van elkaar te leren.

Wedstrijden De wedstrijdkalender was weer goed gevuld met de Grote Vier: NK, Open Militaire Kampioenschappen, Zomerwedstrijden en NK Junioren. Daarnaast organiseerden clubs 1- en 2-daagse wedstrijden. Nederlands kampioen werden Ronald Termaat in de Open Klasse, Steven Raimond in de 18 meter klasse en Jeroen Verkuijl in de Combiklasse; Roelof Corporaal won de Clubklasse. De Juniorenwedstrijd kende veel ‘winnaars’ die zichzelf overtroffen, met als toppers 1 Sjors Schoenmakers (ACN), 2 Flip Zandbergen (GeZC) en 3 Elisabeth van der Sman (ACvZ)

Feiten en cijfers: Aantal leden ultimo 2019: 3558 Aantal clubs: 40 Onderscheidingen: 9 Onderscheidingen 50 jaar zweefvliegbewijs: 13 Aantal starts / uren: 105.453/46.106 KNVvL JAARVERSLAG 2019

35

Ledenontwikkeling Ledenontwikkeling De positieve lijn in ledenaantal, die zich vanaf 2017 liet zien, heeft zich ook in 2019 voortgezet. De groei komt met name uit de afdelingen Schermvliegen, Paramotorvliegen, Drones, Ballonvaren en Parachutespringen. Dat 2019 een mooie lange zomer had, betaalde zich met name voor Parachutespringen uit in een flinke ledengroei van maar liefst 226 ten opzichte van 2018.

Na een voorzichtig herstel vorig jaar, heeft het ledenaantal Zweefvliegen in 2019 toch weer een daling ingezet. Bij de afdelingen Modelvliegsport en Deltavliegen daalt het ledenaantal al meerdere jaren. Er zal serieus gedacht moeten worden over het aanbod van deze luchtsporttakken en het aansluiten daarvan op de huidige maatschappij.

De statistieken laten zien dat de gemiddelde leeftijd stijgt.

Met andere woorden: deze afdelingen vergrijzen. De ‘harde kern’ blijft lid, maar wordt ouder, dus de gemiddelde leeftijd stijgt. Er is weinig tot geen (blijvende) aanwas van jongeren.

Aandacht voor het werven en met name ook het behouden van jongere leden is hier een must. Voor een gezonde en toekomstbestendige afdeling is het noodzakelijk dat men zich verplaatst in de jeugd en hoe zij de luchtsport blijvend willen en kunnen beoefenen.

Ledenaantallen

36

KNVvL JAARVERSLAG 2019

Zweefvliegen

Schermvliegen

Paramotorvliegen

48 3917 3607 95 1756 3604 44 3839 3833 127 1803 3558

Parachutespringen

84 81

Modelvliegen

Luchtvaartwetenschap

1/12/2018 14237 42 213 245 285 307 399 46 1/12/2019 14475 44 204 259 265 378 392 48

Luchtvaartkennis

Historische luchtvaart

Gemotoriseerd vliegen

Drones

Deltavliegen

Ballonvaren

Algemene Luchtvaart Afdeling

Aerobatics

Datum

KNVvL

Ledenaantallen

Clubs, verenigingen en sc Clubs, verenigingen en scholen Aangesloten clubs, verenigingen & scholen Aerobatics: 1 Ballonvaren: 170 Deltavliegen: 5 Gemotoriseerd vliegen: 24 Historische Luchtvaart: 16 Modelvliegsport: 82 Parachutespringen: 13 Schermvliegen: 14 Zweefvliegen: 44

KNVvL JAARVERSLAG 2019

37

Onderscheidingen Onderscheidingen Naam

Afdeling Onderscheiding

Dhr. F.P. van der Meer Dhr. D. van het Kaar Dhr. F.M.H. Versteegh Dhr. F. Brink Mevr. M. Roozendaal Dhr. W.J.M.C. Jacobs Dhr. J.C. Hollenberg Dhr. A.W. Hermes Dhr. J. Hoekman Dhr. A. Janssen Dhr. D. den Besten Dhr. B.J. Zwaga Dhr. M.J.C. van den Biggelaar Dhr. C.W.G.M. van Uden Dhr. R.E. Branderhorst

Zweefvliegen Algemene Luchtvaart Aerobatics Algemene Luchtvaart Ballonvaren Zweefvliegen Zweefvliegen Zweefvliegen Zweefvliegen Modelvliegsport Zweefvliegen Zweefvliegen Zweefvliegen Zweefvliegen Modelvliegsport

38

KNVvL JAARVERSLAG 2019

medaille in brons medaille in zilver medaille in zilver medaille in goud medaille in zilver ere-insigne in goud ere-insigne in goud ere-insigne in zilver ere-insigne in zilver ere-insigne in goud ere-insigne in goud ere-insigne in goud ere-insigne in zilver ere-insigne in zilver medaille in brons

B

Bestuur en medewerkers Bestuur, Raad van Advies en verenigingsbureau Hoofdbestuur Dhr. R.M. Schnitker Dhr. W.H.C. Stigter Dhr. H. Kort Dhr. C. Kamminga Mevr. G.D. van Luijt-Huisman Mevr. M.J.A. Rozema

- - - - - -

voorzitter vice-voorzitter penningmeester lid lid lid

Mutaties Mevr. G.D. van Luijt-Huisman is afgetreden als lid van het hoofdbestuur Dhr. W.H.C. Stigter is afgetreden als lid van het hoofdbestuur

Raad van Advies Dhr. dr. J.M. Schröder Dhr. ir. F.J. Abbink Dhr. M. Peters Dhr. M.M.D. van Eeghen MBA Dhr. Gen. Maj. KLu b.d. C.J. van den Burg Dhr. Gen. Lt. D. Luyt

Mutaties Dhr. ir. F.J. Abbink is afgetreden als lid van de Raad van Advies

Medewerkers verenigingsbureau Dhr. R.C.G. Termaat Mevr. G.A. Drop Dhr. C.A.J. Kerstens Mevr. C. Koren Mevr. F.J. Kuijpers-Kwant Dhr. B.W.P. Meijers Mevr. E.J.T.M. Mercx Mevr. H.B. de Mik Dhr. R.M.A. Overdijk Mevr. J.C. Snoek-Charmant Mevr. C.A.J.M. Steenbergen Mevr. J.A.M. van der Weijden Mevr. J.G. Zwarteveen

- - - - - - - - - - - - -

directeur KEI / Ledenservice afdeling Zweefvliegen / operations financiële administratie/secretariaat Zweefvliegen topsportcoördinator / opleidingen operations / safety directiesecretaresse financiële administratie afdeling Parachutespringen / operations KEI / Ledenservice KEI / Ledenservice afdeling communicatie verenigingsondersteuner

Mutaties Mevr. B. Knibbe heeft het dienstverband beëindigd Mevr. J.A.M. van der Weijden is een dienstverband aangegaan Mevr. J.G. Zwarteveen is een dienstverband aangegaan

KNVvL JAARVERSLAG 2019

39

KONINKLIJKE NEDERLANDSE VERENIGING VOOR LUCHTVAART A HOUTTUINLAAN 16A 3447 GM WOERDEN T 0348 437 060 E LEDENSERVICE@KNVVL.NL I WWW.KNVVL.NL

KNVvL JAARVERSLAG 2019