Verlichting
in de luchtvaart… ook voor ons?
Tekst en foto’s: Jesper Albers
Het voeren van vliegtuigverlichting heeft verschillende redenen. Op het eerste gezicht lijkt verlichting voor paragliders, paramotors en deltisten niet zinvol, want wij mogen niet in het donker vliegen. Maar verlichting voeren is niet verboden. Om welke redenen zouden wij dan toch verlichting kunnen of moeten willen voeren? En aan welke internationale afspraken moet het dan voldoen? Vliegtuigverlichting is er in verschillende soorten, onderverdeeld naar functie of systeem. Zo is er noodverlichting (de lampjes op de vloer in een vliegtuig) en buitenverlichting. Buitenverlichting kan een aantal achterliggende gedachtes hebben, bijvoorbeeld verlichting met een meer commerciële insteek die het logo op de staart verlichten. Daarnaast zijn er de lampen die de baan verlichten: Taxi, Landing, Runway turnoff lights en de lampen die gebruikt worden voor inspectie en identificatie. De laatste groep bestaat uit knipperende rode en witte lampen en de gekleurde lampen op de vleugeltippen en staart voor de navigatie en positieverlichting. Verlichting voor navigatie en positie Navigatieverlichting heeft als doel de vier hoeken van een luchtvaartuig te kunnen plaatsen voor een externe observator. Dat is voornamelijk nodig om vroegtijdig zichtbaar te zijn voor omringend luchtvaartverkeer. Er zijn internationaal afspraken gemaakt over welke verlichting waar gemonteerd zit,
over welke afstand het gezien moet kunnen worden en over de flitsfrequentie. Groen – Rood - Wit Het doel van verlichting op de tippen van de vleugels is om in de lucht te kunnen bepalen op welke koers omringende verkeer zit en of er kans op een botsing bestaat. Ze heeft altijd vaste kleuren en hoeken waaronder het gezien moet kunnen worden. Zo zit de groene lamp altijd aan de rechterkant (vanuit de cockpit gezien) en rood altijd aan de linkerkant. De witte, continue brandende verlichting zit aan de achterkant van de vleugeltip of op de punt van de staart. Groen en rood stralen met een hoek van 110 graden uit, de witte stralen met een hoek van 140 graden uit. Knipperende verlichting Naast deze continu brandende verlichting zijn er ook de knipperende lampen. Deze kunnen zich op een aantal plaatsen bevinden zoals de onder- of bovenkant van de romp, de bovenkant van het (verticale)
33
kielvlak, op de vleugeltippen en de punt van de staart. Doel van deze verlichting is tweeledig. De knipperende lampen hebben op de grond een waarschuwende werking voor bijvoorbeeld grondpersoneel. Als deze knipperen dan is de kist ‘live’ en kunnen de motoren draaien dan wel gestart worden. De tweede functie is de verhoogde zichtbaarheid in de lucht. Het menselijke oog is dusdanig ontworpen dat een knipperend of bewegend object eerder opvalt dan een statisch object. Een luchtvaartuig met een knipperende lamp valt dus ook aanzienlijk beter op. En nu op de paramotor / paraglider / delta Hoe vertaalt dit zich naar onze sport? Allereerst is het voor ons niet verplicht verlichting te voeren. We mogen als luchtvaartuig dat onder VFR vliegt ook mét verlichting nog steeds niet buiten de daglichtperiode vliegen. Echter, men kan zich afvragen of het (zeker in een druk stukje airspace zoals wij hebben in Nederland) niet toch veiliger
