SP 2012 41(1) by Koninklijke Nederlandse Vereniging voor Luchtvaart (KNVvL)

o f f i c i e e l o r g a a n va n d e afdeling parachutespringen koninklijke nederlandse vereniging voor luchtvaart

m a a r t 2012 j a a r g a n g 41

1 nummer

coverSP_mrt12.indd 1

09-03-12 10:36

CYPRES 2

TECHNOLOGIE V-CUT: Unieke cutter exclusief geproduceerd in Duitsland door CYPRES !

KWALITEIT Elke CYPRES cutter wordt met rรถntgenfotografie gecontroleerd al sinds de eerste verkoop in 1991 !

VEILIGHEID

De foto is een rรถntgenfoto van CYPRES cutters.

Meer dan 200.000 cutters zijn geproduceerd - geen enkele daarvan heeft ooit verzaakt te vuren of de loop door te snijden !

www.cypres.cc/cutter

NR.01/2012 SPORTNIEUWS SPRINGSTOF MATERIAAL KALENDER CLUBNIEUWS CC&C DE KEERZIJDE

EN VERDER TUSSEN HEMEL EN AARDE ELSINORA EXPERIENCE FIRST FLIGHT COURSE BIONIC ROB WINTERWONDERLAND WAT TE DOEN NA AFF: PARASKI VERGADERING (IPC) 2012 WERELDRECORD INDOOR VRIJE VAL WERELDRECORD OUTDOOR VRIJE VAL MCCORDIA IN BRIDGEWATER PIA MEETING 2012 LUCHTRUIMPROBLEMATIEK PULLING HIGH PCEH SKYDIVEN IN MAURITIUS TORA TORA SEVILLE FREEFLY KAMP HAYAT JAMILA LIFE IS GOOD SPRINGERSVIEW

is altijd op zoek De Sportparachutist kopij. Klim naar meer en nieuwe tige dag voor de dus op een regenach de pen in plaats verandering eens in line voor de van in de kist. Dead 2012. volgende SP is 21 mei ail t e-m adres van Aanleveren kan via he tespringen: de afdeling parachu

PARA@KNVVL.NL!

Bericht van de 04 06 07 08 10 38 40 14 16 18 20 24 23 25 26 28 29 30 31 32 33 34 35

Voorzitter

Het is haast niet meer bij te houden, zo snel gaat de tijd. Zo schrijf je wat voor het einde jaar en “even later” schrijf je wat voor het begin van het nieuwe seizoen. Ging het bestuurlijk ook maar zo snel. Hieronder lees je of bestuurlijk ook de snelheid wordt vastgehouden. Vastgehouden, dat is eigenlijk een mooie omschrijving. Want ik krijg de indruk dat wij door de overheid echt worden “vastgehouden”. De oplettende lezer merkt dat ik al heel lang wat schrijf over de ontwikkelingen op het gebied van de “luchtruimproblematiek.” Ik ben altijd voorzichtig positief geweest. Wij waren in gesprek, wij mochten komen praten, wij mochten een reactie geven. Het gaf in ieder geval de indruk, dat er heel voorzichtig een positieve ontwikkeling en opening mogelijk was. Het bovenstaande neigt nog heel lang zo te blijven. Wij lijken nog weinig te zijn opgeschoten. Van een verbetering of oplossing is nog geen sprake. U kent dat machteloze gevoel vast wel; we dreigen vast te lopen in bestuurlijke procedures en een ambtelijke machine die stamt uit de vorige eeuw waarin iedere wil voor vooruitgang en constructieve medewerking ontbreekt. Er moeten nu echt eens concrete stappen gezet worden …. door de overheid! Hoe merkwaardig is het dat ambtenaren verzanden in oude gewoonten en gebruiken. Is het ingegeven door politieke onwil, ambtelijke onkunde of persoonlijke onbenul? Anno 2012 kunnen kinderen van de basisschool via de webcam en allerlei verbindingen praten en kijken met onze trotsin-de-ruimte André Kuipers. Schoolkinderen dromen weer van een baan als astronaut en André weet inmiddels dat zijn verblijf in de ruimte iets langer duurt, maar dat hij feilloos wordt begeleid op reis terug naar moeder aarde. Kinderen weten nog niet dat ambtenaren anno 2012 hun dromen ontnemen. Mijn zoon van 13 is in staat uren onafgebroken achter de spelcomputer allerlei handelingen en bewegingen te scheiden en probleemloos door te spelen. Moet de huidige generatie ambtenaren misschien vervangen worden door kinderen die nog wel vooruit willen? En de ambtenaren en verkeersleiders? Die zijn niet (meer) in staat om een enkele paravlucht toe laten in het luchtruim. In omringende landen is veel mogelijk, daar kan de Nederlandse ambtenaar een voorbeeld aan nemen. Hier blijft men zich verschuilen achter de verantwoordelijkheden van de ander. Ik doe graag een oproep aan die ambtenaar en die luchtverkeersleider die WEL bereid is mee te denken en te zoeken naar een constructieve oplossing voor het luchtruimprobleem. Geen overleg meer voor de vorm, de procedure of de beleefdheid, maar concrete plannen en actie! Daar hebben wij dringende behoefte aan! Tot slot een oproep aan André Kuipers: André, heb jij misschien nog wat ruimte over in het station daarboven voor een grote groep ambtenaren voor een langer verblijf aldaar? André? .... André? .... Over!.... Hallo?.... Hallo?.... Over! Over! …… klik .. In wens jullie een goed, veilig en gewaarborgd seizoen toe! Hastalapasta! Adwin Beerendonk (voorzitter afdeling parachutespringen)

COVER INFO: Dennis van der Coelen en Jan Moraal boven het winterse landschap van Paracentrum Midden Nederland. Foto: Eelco van Hoeven

SP4-03.indd 3

3 09-03-12 09:54

tomscat trophy tomscat trophy 2012

SportNieuws

H A HD H

et is weer zover: De Tomscat komt eraan! Vrijdag 15 tot en met zondag 17 juni 2012 zal alweer de 18e Tomscat wedstrijd worden versprongen bij Paracentrum Eelde – Hoogeveen te Hoogeveen. De wedstrijd zal versprongen worden op vliegveld Hoogeveen en er wordt gesprongen uit een Cessna Caravan met linkerhanddeur. Alle voorbereidingen qua wedstrijd, kamperen, scheidsrechters, BBQ zijn in volle gang. We hopen er weer een geslaagd evenement van te maken en ook dit jaar weer een goede wedstrijd kunnen neerzetten.

Categorieen

De Tomscat is de afgelopen jaren is uitgegroeid tot hét FS-4 evenement van Nederland. Al meerdere jaren doen er meer teams aan de Tomscat mee dan aan de NKP. Juist tijdens de Tomscat willen wij zoveel mogelijk FS-4 enthousiastelingen bij elkaar brengen om te springen (uiteraard) maar ook om kennis uit te wisselen en contacten op te doen in het FS-wereldje. Daarom kan er ook dit jaar weer worden mee gedaan aan de Rookie-class. Zoals de naam al aangeeft is het de klasse voor beginnende of

minder ervaren teams. Helaas hadden we vorig jaar geen inschrijvingen maar ik hoop dat we dat dit jaar weer rechtzetten. De divepool bestaat alleen uit de 16 randoms, er zijn een beperkt aantal vaste exit-figuren en de sprongen hebben maximaal 3 punten. Op de site van de Dutch League staan de Rookie-divepool en -regels, voor meer info verwijs ik je daarnaar www.dutchleague.nl Iedereen is dus (weer) van harte welkom! Als altijd zijn de Nationale en FAI-categorieen van de partij (A, AA, AAA), qua dive-pool sluit de Tomscat hiervoor 1 op 1 aan met de internationale regels.

Inschrijving

De inschrijving is geopend tot 27 mei 2012. Na die datum worden bevestigingen van deelname verstuurd. Het inschrijfgeld bedraagt 200,- euro per team en de sprongprijs 23,- euro per slot. We krijgen wel eens vragen wat uit het inschrijfgeld zoal betaald wordt. Zonder uitputtend te zijn; dit is o.a. het invliegen van liftcapaciteit, plaatsing van douche- en toiletwagens, brandweer, regelen van prijzen en “andere aankleding”, zorgen dat iedereen die zich belangeloos inzet in ieder geval wat te eten en te drinken krijgt etc. etc. De inzet voor 2012 is wederom een volledig versprongen wedstrijd, daarom vragen wij jullie het team zo vroeg mogelijk in te schrijven, zodat wij aan het rekenen kunnen met de liftcapaciteit.

D A

De organisatie behoudt zich het recht voor om een maximaal aantal teams te laten deelnemen. Deelname zal dan worden toegewezen aan de teams die zich als eerste hebben ingeschreven én hun inschrijfgeld hebben voldaan.

Voorlopige planning (onder voorbehoud)

Donderdag 14 juni: van 19.00 tot 22:00 papieren materiaalcontrole en om 20:00 Teamcaptainsmeeting. Vrijdag 15 juni en Zaterdag 16 juni: om 09:00 de eerste load en om 19:00 einde springen. Zondag 17 juni: om 10:00 de eerste load en uiterlijk tot 17:00 springen.

Inschrijven kan met ingang van heden. Het inschrijfformulier kun je opvragen via mijn emaildres: tomscat@home.nl. Daar kun je ook eventuele vragen stellen of nadere informatie opvragen.

Rest mij niets anders dan te hopen dat jullie allemaal weer van de partij zullen zijn op Hoogeveen. Tot die tijd: be safe, pull high! n Marc van Aperen (PCEH)

Veranderingen Ongevallen Commissie

Spring et afgelopen jaar zijn er een paar veranderingen binnen de Ongevallen Commissie (OC) in gang gezet. Zo zijn de banden met het Korps Landelijke Politiediensten (KLPD), afdeling Luchtruimtoezicht weer flink aangetrokken, wat er onder andere toe heeft geleid dat het Reglement OC uit 1988 aan de huidige tijd wordt aangepast. Verder is er volop uitwisseling van (technische) kennis met de zogenaamde vaste ‘portefeuillehouders parachutespringen’ binnen het KLPD. Dat komt er op neer dat deze politiemensen een grondopleiding hebben gevolgd en hun eerste sprongen hebben gemaakt op Seppe. Daarbij is de OC begonnen met uitleg geven over materiaal en technieken die in het parachutespringen worden gebruikt. Aan de andere kant zullen de leden van de OC begin 2012 door de politie worden bijgespijkerd op onderwerpen als onderzoekstechnieken en het optreden op een plaats van ongeval.

rubrieken.indd 4

De OC heeft inmiddels enkele nieuwe leden geworven en is nu op volle sterkte. De samenstelling is als volgt: Harold Boekholt (lid) - Edwin Boerkamp (lid) Wytse Dijkstra (lid) - Peter Lankreijer (lid) - Martijn Moorrees (coördinator)

Ook op personeelsvlak zijn er nieuwe ontwikkelingen. Zo heeft de OC op 20 december 2011 afscheid genomen van Wilco Peppelman. Wilco heeft jarenlang zitting gehad in de OC en heeft in die hoedanigheid een flinke bijdrage geleverd aan het veilig houden en veiliger maken van onze sport. Immers, ook al horen fatale ongevallen tot de schaduwzijde van het parachutespringen, toch kunnen we er altijd weer van leren. Onder het genot van oriëntaalse culinaire versnaperingen bij een lokale Japanse eettent in Arnhem is Wilco op passende wijze bedankt. n Martijn Moorrees

09-03-12 10:35

D A

NKP’2012 TEXEL EN SKYDIVE BLAUWESTAD

e Nationale Kampioenschappen Parachutespringen zijn door de Sportcommissie als volgt toegekend. Paracentrum Texel zal van 23 t/m 27 augustus de NKP organiseren in de onderdelen FS4 (AAA, AA, A en Rookie klasse), FS8 (open en intermediate), CF, Artistics (Freestyle en Freefly, beiden open en intermediate) en PA (team en individueel). Skydive Blauwestad zal het onderdeel Canopy Piloting organiseren van 31 mei t/m 3 juni. De daadwerkelijk inschrijving en betaling moet via beide paracentra gebeuren, verdere informatie is te vinden op de websites van beide centra.

Aankomstdag bij Blauwestad is donderdag 31 mei. De teamcaptainsmeeting is in de ochtenduren. Het inschrijfgeld bedraagt € 125, is inclusief de BBQ op zaterdag en een goodie bag en exclusief de sprongen. Bij inschrijving voor 1 april is er een korting van € 25. Er kan in de buurt gekampeerd worden of kamers gehuurd worden bij de Blauwestadhoeve. Vliegtuig is een Cessna 206 turbine met een C-182 als backup. Paracentrum Texel en Skydive Blauwe Stad hopen op enthousiaste deelname en wenst de wedstrijdspringers succes met hun training het komend seizoen. n HBP

Aankomstdag bij Texel is woensdag 22 augustus waar om 20 uur de teamcaptainsmeeting zal plaatsvinden. Vliegtuig is de C-208, en eventueel de C-206 voor PA. Inschrijfgeld bedraagt € 35 voor één en € 45 voor twee of meer disciplines. Een BBQ is inclusief, de sprongen zijn exclusief. Verblijf dienen de deelnemers zelf te regelen. Dit kan o.a. bij Hotel de Kievit. Er zal gebruik worden gemaakt van het KNVvL Camscore jureringssysteem.

nkp cp op sbs

l een aantal jaren kijken we tijdens de vluchten naar een prachtig meer met een groot strand. Af en toe maakten we er een opzettelijke buitenlanding, maar meer hebben we er tot dusver niet mee gedaan. Deze winter hebben we besloten daar verandering in te brengen. Van 31 mei tot en met 3 juni 2012 zullen we er de Open NKP Canopy Piloting organiseren.

(Advertentie)

Het idee is in december opgepakt door het bestuur van Skydive Blauwestad en samen met de sportcommissie is er gekeken wat de mogelijkheden waren. Midden februari heeft de SC besloten het NKP-CP toe te kennen aan Skydive Blauwestad en zijn we druk aan de slag gegaan met de organisatie.

inschrijven

Op dit moment (eind februari) zijn we daar al een heel eind mee. Er kan ingeschreven worden op de website en een we hebben van een aantal sponsoren toezegging over prijzen of andere bijdragen. Ook heeft een aantal Nederlandse en buitenlandse deelnemers al toegezegd om te komen en kunnen we op de hulp van een heel aantal vrijwilligers rekenen.

gnieuw De opzet van het NKP-CP zal zijn zoals dat bij alle CP wedstrijden is. Er kan donderdag 31 mei getraind worden en vrijdag/zaterdag zijn wedstrijddagen. Zondag is een back-up dag. Tijdens de wedstrijddagen maken de deelnemers één officiële trainingsprong en negen wedstrijdsprongen. Voor iedere discipline (speed, accuracy, distance) zijn er drie ronden. Er wordt zoveel mogelijk met de nieuwste FAI regels voor CP gewerkt, met aanpassingen waar nodig gezien de locatie. De wedstrijd is door de SC tevens aangemerkt als de officiële selectiewedstrijd voor het WK in Dubai deze winter. Deelnemers kunnen bij de Blauwestadhoeve terecht in bunkhouses, op de camping of andere kamers. Uiteraard denken we ook graag mee over ontbijt, lunch en avondeten. Kijk op onze website www.skydiveblauwestad.nl of onze Facebook en Twitter om te zien hoe het met de voorbereidingen staat! Voor vragen over de wedstrijd kan je mailen met: swoop@skydiveblauwestad.nl n

rubrieken.indd 5

09-03-12 10:35

It gie Springstof

rubber duckie #RDB2012: It giet oan! D

e RubberduckieBoogie is terug van weggeweest! In het weekend van 9 en 10 juni zal in Teuge de vijfde editie van dit evenement plaatsvinden. Als ervaren springer is er genoeg keuze uit de verschillende evenementen en boogies die door het jaar heen worden georganiseerd. Maar wat nu als je nog niet zo ver bent? Je hebt je AFF afgerond, bent al meerdere malen solo uit de kist gevallen, hebt misschien een TRIP cursus achter de rug…... en dan? Met dit in het achterhoofd heb ik in het weekend van Hemelvaart in 2007 de eerste Rubberduckieboogie

georganiseerd; een boogie speciaal voor de beginnende springer! De eerste editie was een groot succes en traditie was geboren.

De boogie

Gedurende de boogie zal een tal aan coaches hun kennis en kunde rondom de disciplines freefly, platvallen, canopy controll, canopy formation en wingsuit op de circa 50 deelnemers overbrengen. Verschillende cameraspringers staan klaar om alles voor de debrief én de dagvideo op de gevoelige plaat vast te leggen en twee Grand Caravans zorgen er voor dat iedereen voldoende sprongen kan maken. En het team van De Wolk zorgt voor een mooi feestje. Na drie van de vier jaar slecht weer te hebben gehad hebben ook wij de hint van de weergoden opgepakt en is de boogie voor het eerst niet in mei, maar in juni. Het belooft een mooi weekend te worden.

Voor wie?

De doelgroep voor de boogie is de beginnende springer die nog niet precies weet hoe verder te gaan in de sport of eens wil proeven aan een nieuwe discipline. En die gewoon een weekend veel wil leren én een hoop plezier wil maken. De definitie van ‘de beginnende springer’ wordt dit weekend dan ook ruim genomen en per discipline verschillen.

Programma Vrijdag 8 juni in de avond is de kickoff waar door verschillende coaches uitleg zullen gegeven over de verschillende disciplines binnen de sport. Op

de zaterdag zal de groep zich opsplitsen in kleine subgroepen, welke zijn ingedeeld in de verschillende disciplines en ervaringsniveaus. De verhouding coach / deelnemer is bij FS en freefly 1 op 2. Bij CF 1 op 1 en Canopy Controll wordt in een grotere groep gevolgd. Om aan de disciplines RW en Freefly mee te kunnen doen moet je minimaal je TRIP hebben afgerond. De nadruk van deze boogie zal, naast uiteraard de veiligheid, komen te liggen op het leren van nieuwe disciplines én het ontmoeten van lotgenoten met een zelfde ervaringsniveau. Zodat je ook ná de boogie met veel plezier door kan gaan met het maken van leuke sprongen andere springers.

Roparun

Om naast een leerzaam en leuk weekend ook een bijdrage te kunnen leveren aan anderen die het nodig hebben zal de Rubberduckieboogie 2012 dit jaar de Roparun ondersteunen. Roparun is een estafetteloop van Parijs en Hamburg naar Rotterdam waarbij mensen in teamverband geld ophalen voor mensen met kanker. Para’s Paulien de Vries, Arnoud Ens en Loes Cuppen lopen en fietsen dit jaar mee en vanuit de boogie zullen verschillende activiteiten worden georganiseerd om geld op te halen voor deze geweldige actie! Enthousiast geworden? Kijk dan snel op www. rubberduckieboogie.nl voor meer informatie en inschrijven. Inschrijving start op 1 april 2012. n Martijn Arets

Brevetten & bevoegdheden

Spring Zie hele foto op pag. 38

trainingsweekenden headdown teuge

Deze 2 foto’s zijn van voor en na mijn 100e sprong,gemaakt in Langhorne Creek, AustraliÎ. Het vliegtuig, een C182 (piston), was wel wat anders dan ik gewend was! n Suzanne Zwart

rubrieken.indd 6

oel van de trainingsweekenden is het het leren headdown vliegen in een groep, met de nadruk op approach, vliegen in de formatie, het nemen van een grip en seperatie. De twee weekenden zijn tevens een selectie voor Nederlandse headdownvliegers die mee willen doen aan het BeNeLux headdown record dat wordt gehouden tijdens de Flanders FreeFly Boogie te Moorsele. Het NPCT sponsort het slot van de coach. De Sportcomissie van de KNVvL helpt ook mee door het regelen van de coach, deze staat immers een heel weekend klaar voor elk KNVvL lid dat graag wil leren headdown vliegen in een groep. De groep wordt begeleid door Martijn van ToraTora. Deze weekenden zijn dus toegankelijk voor elk KNVvL lid (mits men natuurlijk al wel beetje op de kop kan vliegen). Het eerste weekend is op 9 en 10 juni, het tweede weekend is op 23 en 24 juni. Op vrijdagavond voorafgaand aan de twee springdagen wordt het theoretische gedeelte behandeld in het leslokaal op het paracentrum. Geef je op via martijn@toratora.nl! n Martijn van Dam

Deafdelingparawildevolgendespringers feliciteren met het behalen van hun brevet of bevoegdheid in de periode januari – maart 2012:

A Serge Lichtveld, Justus Snoei, Michiel Schrijver, SandorWoldendorp, KarinWoldendorp – van der Zwet, EdwinVeenstra, Menno van den Berg, Lars Huiser, Preben Brasik, Roeland Vermeulen, Gerrold Nollen, Freek Boland, Henk Boonstra, Sebastiaan van Gestel, José Joosten, B Marin van Oorschot, Maxime Nugteren, Ton Nugteren, Leentje Volkers, Ramses Rodenburg, Eric Staal, Henk van Schaik, Sander Cruiming,YvonneWiggers,Wouter Wellen, Ruta Nor-vasaite, C Maurits van der Kruit, Michiel Puyt, D Mark Thierry, Emiel Noorlander, Loek Bergmans, I Jacco van Leeuwen T Jeroen Koevoets MR D eyan Bakardzhiev

09-03-12 10:36

correcties Safety Corner

Bij het laatste artikel (spinning mal) wordt geen vermelding gemaakt van het materiaal van betrokkene, een Velocity 96.

correcties Kalender

In de kalender staat de NKP PA op 7 en 8 juli plaats zal vinden. Dit is incorrect, de NKP PA vindt samen met FS, CF en Artistics plaats van 23 tot 27 augustus.

technischsbulletin

SORRY sorry

Materiaal

TB 2012-01

Datum: 26 januari 2012 Vervangt: n.v.t Betreft: Xaos-27 van Precision Aerodynamics, vervaardigd tussen 1 oktober 2010 en 15 april 2011. Probleem: Ongeluk met een Xaos27 waarbij de lijnen waren verlengd met 25 cm boven op de originele trimafstelling. Oplossing: Check op de lijnlengtes via de trim specificaties van de fabrikant. Indien de lijnlengtes +0,5% / 0,5% verschillen contact opnemen met de fabrikant voor inspectie en correctie. Uitvoering: Gebruikers, Riggers. Noot: Zie als bijlage het Service Bulletin SB111214.

veiligheidsbulletin

et On Paramedia

VB 2012-02

Datum: 24 januari 2012 Vervangt: VB 2012-01 Betreft: M2 AAD van MarS. Probleem: Het gebruik van een zonder een door het afdelingsbestuur vastgestelde“procedure toelating AAD’s”van de M2 AAD van MarS.VB 2008-04 regelt de toelating van diverse AAD’s in Nederland. Na het verschijnen van dit VB is er een nieuwe AAD op de markt beschikbaar gekomen. VB 2012-01 heeft onder beperkende condities een AAD van de fabrikant MarS toegelaten voor gebruik in Nederland. Het betreft hierbij echter niet de MPAAD van deze fabrikant zoals vermeld in VB 2012-01 doch de M2 AAD. Oplossing: Intrekking vanVB 2012-01.Toelating van de M2 AAD van MarS, alléén voorbehouden aan houders van een C-brevet parachutespringen, exclusief tandemsprongen. Uitvoering: Gebruik voorbehouden aan houders C-brevet. De daadwerkelijke inbouw van de M2 AAD alléén door master riggers. Noot: VoordeinbouwvaneenAADmoetgeverifieerd worden of er hiervoor richtlijnen van de fabrikant van het desbetreffende harnas container systeem zijn.

(Advertentie)

gnieuw rubrieken.indd 7

09-03-12 10:36

Kalender

DATUM

WIE

18-3 21-3/8-4 24-3/8-4 24-3/25-3 24-3/25-3 31-3 31-3/1-4 6-4 7-4 7-4 7-4 11-4/13-4 14-4/15-4 19-4/22-4 21-4 23-4/30-4 26-4/30-4 28-4 3-5/6-5 5-5/20-5 12-5 12-5/13-5 17-5 17-5 17-5/19-5 27-5 31-5/3-6

PCT Airboss Airboss FD NPCT NPCT ENPC PCT PCT PCMN ENPC ENPC NPCT FD NPCT PCT NPCT PCT ENPC ToraTora FD PCT NPCT FD NPCT FD KNVvL

26-5 26-5/28-5 27-5 9-6 9-6/10-6 9-6/10-6 15-6 15-6/17-6 22-6 23-6/24-6 23-6/24-6 23-6/24-6 28-6/8-7 29-6 30-6 1-7 7-7/8-7 20-7/27-7 21-7/29-7 28-7/5-8 31-7/5-8 7-8/11-8 12-8/18-8 23-8/27-8

PCT FlyLikeBrick ENPC PCT ToraTora NPCT PCMN PCEH PCT ToraTora FD NPCT POPS PCMN PCT FD PCMN ENPC Airboss FD PCMN FAI FAI KNVvL

25-8 28-8/2-9 1-9 1-9/2-9 2-9 8-9/9-9 15-9 15-9/16-9 15-9/16-9 7-10 13-10 27-10 27-10/28-10 3-11 3-11 24-11/25-11 29-11/10-12 7-12 27-12/31-12 2013 6-1 25-7/4-8 20-8/27-8 25-8/30-8

ENPC FAI PCT NPCT FD PCMN NPCT PCT FD FD PCT PCT NPCT FD PCMN ISR FAI PCMN PCMN

Season Kick-Off @ ISR, Roosendaal Skydive Holiday @ Sevilla Skydiving Guadeloupe @ Franse Antillen Pandora FreeFly Adventure @ Rotterdam Canopy Control Cursus @ Teuge Start of Season Party @ Teuge Wingsuit Weekend @ Seppe Jump-in @ Vlieland Whooops FS4 Skillscamp @ Texel Beginfeest @ Hilversum Seizoensopening BBQ @ Seppe Cursus Canopy Piloting @ Seppe TRIP/FRIP Weekend @ Teuge Free2Fly Boogie @ Rotterdam No Clue What To Do FS4 Wedstrijd @ Teuge Free2Fly Boogie @ Texel Swoop & Flocking Cursus by Edwin Baatenburg de Jong @ Teuge Pizzaspringen @ Texel Mini Springweek We’re going to San Francisco @ San Francisco Buddies for Life: Tussen Hemel & Aarde @ Rotterdam Safety & License Day & Wingsuit Coaching @ Texel FS-3 Scramble TRIP-UP @ Teuge Tweemans Formatiespringwedstrijd @ Rotterdam Canopy Control Cursus @ Teuge Bigways @ Rotterdam Open Nederlandse Kampioenschappen Parachutespringen (CP) @ SBS, Oostwold Pizzaspringen @ Texel 2e BeNeLux Wingsuit Kampioenschappen @ Zwartberg Kinky Pinky Party @ Seppe Aardbeienscramble @ Texel Headdown Trainingskamp & Selectie BeNeLux record @ Teuge Rubberduckieboogie @ Teuge Midzomernachtspringen @ Hilversum Tomscat @ Hoogeveen Sunset Springen & Midsummer Party @ Texel Headdown Trainingskamp & Selectie BeNeLux record @ Teuge Pandora FreeFly Adventure @ Rotterdam TRIP/FRIP Weekend & Canopy Control @ Teuge World POPS Meet @ Teuge B-Cup @ Hilversum Pizzaspringen @ Texel PA Wedstrijd @ Rotterdam Coupe de Maarsseveen @ Hilversum Springweek 4Fun Summer Boogie part VIII @ Soulac-sur-Mer, Frankrijk Zomerkamp Springweek World Games Test Event @ Cali, Colombia EK FS @ Banjaluka, Bosnië & Herzegovina Open Nederlandse Kampioenschappen Parachutespringen (FS, CF, PA, Artistics) @ PCT, Texel Airshow @ Seppe Open EK & WC FS/AE @ Prostejov, Tsjechië Pizzaspringen & Don’s Killing Cocktails @ Texel Canopy Control Cursus @ Teuge Bigways @ Rotterdam Clubkampioenschappen @ Hilversum FS-3 Scramble TRIP-UP @ Teuge Skillscamp & Brevettendag Pandora FreeFly Adventure @ Rotterdam Driemans Formatiespringwedstrijd @ Rotterdam Pizzaspringen Scramble & Paranachtfeest Canopy Control Cursus @ Teuge Eindfeest & Nachtspringen @ Rotterdam Eindfeest @ Hilversum Indoor Skydive Roosendaal Grand Prix @ Roosendaal Mondial (alle WK’s) @ Dubai, VAE Kerstdiner @ Hilversum Snertweek @ Hilversum

PCMN FAI FAI FAI

Nieuwjaarsborrel @ Hilversum World Games @ Cali, Colombia EK & WC PA @ Grozny, Rusland EK & WC CP @ Cheboksary, Rusland

SP01-008-008.indd 8

WAT

N CA

TIO MA

O SW

ING

P) R FO

TIO MA

D KY

IVI

T AR

NG IST

ICS

R /PA PA

NG WI

R PA

T Y,

N IE E

IGE

x x x x x x x x x

x x

x x x x

x x

x x x

x x x x x x x x x

x x

x x x x x

x x

x x x x x x x x x

x x x x

x x x

x x

x x x x

x x x

09-03-12 09:59

E H ClubNieuws

PARACENTRUM TEXEL

Evenementen Commissie Pct 2012

Elk jaar neemt een nieuw stel springers zitting in de Evenementen Commissie (EC) van Paracentrum Texel. Dit jaar zijn het Sandor Woldendorp, Karen Woldendorp-van der Zwet, Robin Awater, Jasna Smolčić en Helen Klappe die met elkaar een groot deel van de evenementen op het Paracentrum zullen gaan organiseren.

gepland is. Om met elkaar vast lekker op te warmen voor een prachting springseizoen, organiseert de Evenementen Commissie, in samenwerking met Indoor Skydive Roosendaal, op 18 maart de Season KickOff Paracentrum Texel 2012.

De evenementen kalender 2012 is inmiddels samengesteld, de taken zijn verdeeld en de voorpret is begonnen! Een terugkerend evenement op Paracentrum Texel zal het Pizzaspringen worden. Behalve de pizza aan het eind van de springdag en de dagvideo, organiseert de EC op Pizzaspringdagen ook vaak nog iets speciaals. Een maand vooraf zal de EC via Facebook en de website van Paracentrum Texel (www.paracentumtexel.nl) aankondigen of, en wat, er precies

SKYDIVE ROTTERDAM

Een dag vol vliegen, coaching, plezier, harnastesten, theorie examens en nog veel meer! Springseizoen 2012 op Texel: de Evenementen Commissie PCT heeft er zin in! n

Tekst: Irma van der Venne Foto’s: Ronny Dumay en Tom de Weerdt

hulde aan de vrijwilligers Het jaar 2011 zit er weer op. Ondanks 888 tandems (begroot 900) een financieel lastig jaar doordat we behoorlijk hebben geïnvesteerd in springmateriaal en een nieuwe bus. Door onder meer slecht weer hebben we ook niet het begrote aantal slots gehaald. Maar positief is dan weer wel dat het aantal sprongen ten opzichte van 2010 is gestegen. In 2012 hopen we met leuke evenementen deze stijgende lijn voort te zetten. De activiteiten - waaronder de jaarlijkse Free2Fly boogie, de PA- en FS3 wedstrijd, en nieuw de FD bigways en diverse Pandora FreeFly weekenden, en meer - zijn elders in de SP te vinden op de evenementen kalender.

I Tekst: Jo oosterveer Foto’s: pct

In januari vertrokken diverse clubleden naar Tignes te Frankrijk om daar te speedriden, dan wel een cursus daarvoor te volgen. Met dank aan Aeneas voor de organisatie! Momenteel is het februari en echt winter. Er zijn een aantal stoere (vooral mannelijke) springers die de kou trotseren onder het mom van “kou is een emotie en emoties kun je uitschakelen,” waarvoor respect! En natuurlijk zijn de foto’s met een wit Rotterdam wel erg mooi!

Verder weinig nieuws: bestuur en instructiegroep vergaderen over van alles en nog wat. We blijven zitten in ons nostalgische clubgebouw, dat enigszins is opgeknapt. We blijven springen op onze vertrouwde dropzone in Rhoon. We gaan weer op zomerkamp in week 31, al zal dat misschien op een andere locatie dan Maubeuge zijn.

Tot slot is bij Jelle van Hilten begin december 2011 acute leukemie geconstateerd. Hij is met open vizier de strijd aangegaan. Hij kan rekenen op grote steun van een ieder in de vereniging en daarbuiten. We zien hem graag zo spoedig mogelijk weer terug! n

Clubn 10

clubnieuws_mrt12.indd 10

09-03-12 10:34

ENPC

Tekst: enpc foto: enpc

ENPC in de winter In de winterperiode is het natuurlijk tijd voor een winterslaap, af en toe een sprongetje, waarbij je je op 1000ft hoogte in het vliegtuig al afvraagt wat je eigenlijk daar doet. Maar ja, sommige mensen onder ons moeten nou eenmaal omhoog ondanks de temperatuur die wel heel erg laag was de afgelopen weken. Een heel vreemd winterseizoen. Tot en met januari met lenteachtige temperaturen en de afgelopen weken weer ontzettend koud. 2011 is voor ENPC een absoluut recordjaar geweest. We hebben ruim 6000 sprongen gemaakt en meer dan 450 tandems. De PH-ENP heeft volop gedraaid en de samenwerking met het CPV loopt erg goed. Over 2011 absoluut geen klagen dus en 2012 wordt weer een uitdaging, zeker als de groei in sprongen zich zo voort blijft zetten. Zoals het een winterperiode betaamt zijn we veel in het clubhuis gebleven om spelletjes te spelen, filmpjes kijken en vooral heel veel bij te kletsen. Ook heeft de videoploeg van de periode gebruik

H pceh

gemaakt om een workshop te geven en de belangrijke punten over het cameraspringen onder de aandacht te brengen. Ervaren en minder ervaren springers hebben er een leerzame avond aan gehad. Tussendoor is er nog heel even in de sneeuw gespeeld. Inmiddels hebben we het nieuwe jaar ingetoast en zijn er al heel wat sprongen gemaakt, zeker in januari. Nu is het wachten tot het echt lente wordt en we weer een gat in de lucht kunnen springen en ‘s avonds onder het genot van een drankje de dagvideo kijken! Maar buiten al die feestjes om is ons gezamenlijk doel zoveel mogelijk mooie en veilige sprongen te maken! Blue Skies n

Tekst: jarig steringa

nieuwe planning Hoewel er ook de afgelopen winter bij Paracentrum Eelde-Hoogeveen weer fanatiek gesprongen is (zelfs bij strenge vorst aan de grond!) is de winter natuurlijk vooral een tijd om plannen te maken voor het nieuwe jaar. En afgaand op die plannen belooft 2012 voor PCEH niet zomaar een springjaar te worden! Dat geldt om te beginnen voor de springweek, die we dit jaar met nieuw elan op een nieuwe locatie zullen gaan organiseren. De afgelopen drie jaren gingen we steeds met onze Brabantse zustervereniging de ENPC en de militairen van de CPV op pad. Dat bleek dit jaar, onder meer door de vakantiespreiding tussen Noord- en Zuid-Nederland, niet goed te realiseren. PCEH gaat dus in 2012 weer “op zichzelf”. Als locatie is de keuze gevallen op het vliegveld Dahlemer Binz, een nieuwe dropzone gelegen in een fraai natuurgebied in de Eifel. Alle ingrediënten voor een succesvolle week met veel sprongen zijn er aanwezig: een grote hangaar, springvliegtuigen, kampeerfaciliteiten en in de buurt voldoende horeca en winkels. Onze eigen PH-ZZF en het clubmateriaal gaan natuurlijk mee! Een tweede bijzondere activiteit in 2012 is een reünie van en door oud-springers. Deze zal worden gehouden op zaterdag 12 mei op vliegveld Eelde. Er worden meer dan honderd oud-leden van de NNPC en Paraclub Hoogeveen verwacht. Sommige van hen hebben zelfs aangekondigd graag weer eens wat sprongen te willen maken! Voor het instructieteam van PCEH is het de uitdaging deze oud-leden, van wie de meeste al vele jaren uit beeld van de club zijn geweest, op een veilige manier hun wens in vervulling te laten gaan. Voor de een kan dat een sprong zijn aan een T-10 of een PC, voor de ander wellicht een vrije val met modern materiaal. Een tandemsprong is natuurlijk altijd een goed alternatief! Het jaar 2012 zal voor PCEH ook weer een aantal vaste waarden bevatten. Zo zijn daar de Tomscat Trophy (ditmaal van 15 t/m 17 juni op Hoogeveen), het POPS-weekend (1-2 september op Hoogeveen), één of twee dagen springen op vliegveld Drachten (vermoedelijk eind september) en het traditionele nachtspringen op vliegveld Eelde (in december).

FSCOOL Formation Skydiving School

HOT WEEKENDER Load Organizing

INNER RHYTHM COACHING FS Team Coaching www.innerrhythmcoaching.com

BABYLON Freefly School

SAFE FLIGHT SCHOOL Canopy Piloting

“Skydiving has been my passion for 32 years and it just keeps getting better!” Pete Allum 18x UK National Champion 5x Italian National Champion

nieuws Gedurende het zomerseizoen is Paracentrum Eelde-Hoogeveen gestationeerd op vliegveld Hoogeveen. De club is elk weekend en elke feestdag geopend vanaf 09.30 ‘s ochtends. Extra springdagen (met name veel vrijdagmiddagen) staan vermeld op de clubsite www.pceh.nl n

clubnieuws_mrt12.indd 11

09-03-12 10:34

ClubNieuws

PARACENTRUM MIDDEN NEDERLAND

weergaloos succes

Eind 2011 heeft PCMN een oude traditie terug in het leven geroepen: De Snertweek; een springweek tussen kerst en oud op nieuw, waarbij alleen bikkels willen springen. Helaas gooide het weer enigszins roet in het eten hetgeen terug is te zien in het aantal sprongen. Toch was het een weergaloos succes! Mede dankzij de inzet van de evenementencommissie, creatieve ideeën voor slecht weer programma’s, Eric’s glühwein en als klap op de vuurpijl de IJspegelbarbecue. Bij het laatste evenement is het noodzakelijk op te merken dat het zo genoemd is vanwege de buitentemperatuur, niet vanwege het menu. Na deze passende afsluiting van 2011 werd het nieuwe jaar in stijl ingeluid met een aantal lekkere sprongetjes. Hoogtepunt in februari was natuurlijk het springen boven een besneeuwd landschap. Daarnaast wordt alweer traditie dat een aantal PCMN-ers begin februari gezamenlijk een verjaardagsboogie organiseert. Op vrijdagavond heffen zij na springtijd (meermalen) het glas en is er gelegenheid tot ‘feestliciteren’, waarna op zaterdag en zondag lekker doorgesprongen wordt. Dit jaar was er in het Verjaardagsboogieweekend echter nog een reden om feest te vieren, want Jacco van Leeuwen heeft de gelederen der HI’s verlaten. Jacco is iemand die zich altijd op alle fronten ontzettend inzet voor PCMN. En nu kunnen wij trots mededelen dat Jacco op 11 februari jongstleden op “een

Tekst: dennis van der coelen Foto’s: Jan Brunt, Pim, Eelco van Hoeven, Suzan Vroege

anoniem paracentrum in het Oosten des Lands” zijn praktijkexamen Instructeur met succes afgelegd heeft. Tot slot een blik op het komende seizoen. In 2012 gaat PCMN natuurlijk nog veel meer mooie evenementen en wedstrijden organiseren. Het eerste officiële PCMN-evenement zal het Beginfeest op 7 april zijn. Het is geen toeval dat het beginfeest een week na de herhalingsopleidingen plaatsvindt en dat 7 april tevens de dag is dat de eerste nieuwe leerlingen van 2012 hun eerste sprong gaan maken. Want het is natuurlijk allemaal wel leuk, zo’n feest, maar het gaat uiteraard om het springen. Het is 2012 en PCMN heeft er zin in! n

skydive blauwestad

Tekst: jens doorschodt foto’s: jens doorschodt

drankjes en bitterballen

Elders in deze SP is daar meer over te lezen. Voor vragen hierover kan je mailen met swoop@skydiveblauwestad.nl.

Clubn De opfriscursus begin maart is weer druk bezocht door een groot aantal enthousiaste (jonge) springers die veel zin hebben in het nieuwe seizoen. Altijd goed om even de details weer naar boven te halen en om bepaalde situaties wat meer uit te diepen. De dag werd afgesloten met harnastests en daarmee is iedereen weer klaar voor het seizoen.

Een leuke ontwikkeling is een samenwerking tussen Skydive Blauwestad en de ACLO in Groningen. De ACLO is het studentsport-netwerk

in de stad en coördineert een sportaanbod van ruim 35 sporten en heeft ruim vijftienduizend leden. Allemaal jonge sportieve mensen die wel in zijn voor een uitdaging. We leiden de studenten op in Groningen en organiseren een centrale springdag op Oostwold. In april staat de eerste groep gepland en als dit goed bevalt kunnen we deze zomer nog een aantal opleidingen verzorgen.

Naast deze samenwerking zijn we ook druk met de organisatie van het NKP-Canopy Piloting.

Erwin Baatenburg-de Jong komt 5 & 6 mei een Canopy Control Cursus verzorgen voor gevorderde springers. De perfecte gelegenheid om kennis te maken met Oostwold en de wedstrijdlocatie van het NKP-CP. Geïnteresseerden kunnen contact opnemen met Erwin zelf: dutchswoopsociety@ hotmail.com Kijk op www.skydiveblauwestad.nl of onze Facebook en Twitter om te zien waar we mee bezig zijn! n

clubnieuws_mrt12.indd 12

09-03-12 10:35

W N I

NATIONAAL PARACENTRUM TEUGE Indoor Skydive Roosendaal Tekst: simon woerlee Foto: npct

agenda vullen

Net als iedereen in Nederland zijn we bezig het springseizoen 2012 handen en voeten te geven. En dat lukt heel aardig. Na een winterperiode met relatief goed springweer (3000 sprongen in de wintermaanden!!) zijn we de agenda aan het vullen. Een kleine greep uit onze evenementen:

• Diverse wedstrijden voor beginnende en gevorderde skydivers, georganiseerd door de voormalige “Angels”; • Swoop seminars door Basten Oudmaijer en Nederlands Kampioen Erwin Baatenburg de Jong; • Er komt weer een Rubberduckieboogie, in het weekend van 9-10 juni; • De World POPS Meet eind juni-begin juli; • (mogelijk) de Dutch League; • En we gaan weer Ballonspringen!

Eerdaags gaan we onze PH-JMP als Supervan in gebruik nemen. We zijn erg benieuwd naar de veelbelovende klimtijden die de boekjes ons willen doen geloven. Springers die een dergelijk vliegtuig in het buitenland al hebben gevlogen zijn erg enthousiast! We hebben dan een nog hogere capaciteit dan voorheen zodat er nog meer gesprongen kan worden.

Tekst: Indoor skydive Roosendaal

newsupdate We hebben de afgelopen maanden niet stilgestaan en dat gaat de komende maanden ook zeker niet gebeuren. We kijken terug op een succesvolle wereldrecordpoging langste indoor vrije val, een geweldig 5 jarig bestaan van ISR en de komst van de cast van de musical Wicked op 2 februari met de nodige media aandacht. Ook komen er een aantal fantastische activiteiten aan in de komende maanden. Te beginnen met ons huisteam Thunder wat meedoet in de Aerokart Challenge en de Wordchallenge in Bedford. Wij wensen ze enorm veel succes tussen al dat geweld. Daarnaast sponsort ISR de Flight Against Cancer, 26-28 mei te Zwartberg, België. Een super initiatief waar we

AIRBOSS

graag ons steentje aan bijdragen. Ook zal Paracentrum Texel 18 maart in samenwerking met ISR een opfrisdag organiseren. Op deze dag kan iedereen zijn papieren laten controleren, waivers invullen, harnastesten afleggen en medische keuringen halen. Kortom, een geweldige dag voor springers om elkaar te ontmoeten. Overige activiteiten op de agenda: •2 Tunnel wedstrijd; wedstrijd voor beginners waar lol en leren voorop staat. • Thank God its Flyday; iedere vrijdag van de maand, training voor alle niveaus en disciplines. •F ree2Fly Boogies; aftrap bij ISR. n Tekst: Airboss Team Sjon, Ron & Marjon

airboss into 2012 In de eerste week van januari hebben we volop Blues Skies in Beni-Mellal te Marokko gehad. We hadden een kleine maar superleuke groep springers mee die veel sprongen maakte boven de mooie DZ naast het Atlasgebergte. Er zijn enkele A en B brevetten gehaald, de Freefall cursisten zijn de opleiding goed doorlopen en er werden weer leuke funjumps gemaakt door de gevorderde springers. Lees in deze uitgave ‘Hayat jamila! Life is good!’; de (spring)ervaringen van Ingrid, die er zelf nog een weekje vakantie aan toevoegde. Eind dit jaar/begin 2013 gaan we zeker weer naar de Marokkaanse DZ! Half maart ligt deze 1ste SP van 2012 bij je in de bus en begint het springseizoen alweer rap, so wake-up time! En kom eens langs op 1 van de DZ’s die wij aandoen in 2012;

• Zaterdag 31 maart t/m zondag 8 april; Skydive Holiday naar Sevilla. Viegtuig; twin turbine Dornier (15 springers naar 15,000 ft in 13 minuten). Join us & vraag info over A brevet, B brevet , gevorderd of Freefall pakket via spring@airboss.nl! • Vanaf april start Airboss Skydiving weer elk weekend te Lille/Bondues (N-Fr). Vliegtuig; Cessna Caravan 208. Longest Day/last weekend te Lille in het voorjaar is 16 en 17 juni. Kom er gezellig eens langs om leuke sprongetjes te maken, je tentje kun je er gratis wegzetten, gebruik maken van de faciliteiten van het clubgebouw, verder supermarkt en lekkere restaurantjes in de buurt. • Zoals vanouds hierna weer naar onze akker te Soulac-sur-Mer (ZW-Fr); 23 juni t/m 2 september. Vliegtuig; Porter. De gevorderde springer kan hier zijn A/Brevet komen halen of gewoon funjumps maken. Enthousiaste vriend(in)en zijn welkom om de Freefall opleiding te komen doen. • 4FunSummerBoogie part VIII Soulac sur Mer; zaterdag 21 t/m zondag 29 juli! Reserveer in je agenda dus, want samen met jullie worden er weer mooie FS, FF & WS sprongen gemaakt samen met diverse coaches. Tevens Daily Video in de avond op big screen en party met DJ op 27 juli. Vliegtuig; Porter en aan een 2de kist wordt gewerkt. • Vanaf 8 september t/m 28 oktober zijn we dan weer elk weekend te LilleBondues.

nieuws Bezoek www.paracentrumteuge.nl en zie welke evenementen we organiseren. Er zit voor een elk iets bij en iedereen is ook van harte welkom op het Nationaal Paracentrum Teuge! n

Zijn jullie er klaar voor? Wij ook. Tot op de DZ.

Airboss Team Sjon Ron Marjon.

clubnieuws_mrt12.indd 13

09-03-12 10:35

SP01-014-015.indd 14

09-03-12 10:02

Paracas

WWW..PARACHUTECASE..NL NL ATOM

BIJ THE PARACHUTECASE HEB JE DE KEUZE UIT 10-TALLEN COMPLETE SETJES... TE HUUR OF TE KOOP... COMPLEET OF IN LOSSE ONDERDELEN.... NIEUW OF 2DE HANDS... DE NIEUWSTE MAIN PARACHUTES ZIJN INGEBOUWD... JE KAN VAN ALLES UITPROBEREN... LEKKER AFBOUWEN... MEE NEMEN OP VAKANTIE... JE VIND AL ONZE SETS MET PRIJS OP ONZE WEBSITE... MAAK GEBRUIK VAN ONZE EXPERTISE BIJ JE ZOEKTOCHT NAAR HET PERFECTE SETJE VOOR JOU...

VECTOR 2

TALON

MIRAGE

TEARDROP

VORTEX 2

WINGS

The Parachutecase... winkel en werkplaats... vliegveld Teuge.... elke dag open... telefoon: 0553231928... email: info@ parachutecase.nl

SP01-014-015.indd 15 1 Paracase_AD_2012.indd

09-03-12 06-03-12 10:03 09:19

TEKST & FOTO’S: ALLE ELSINORE DEELNEMERS

1 0 2 S E C N E I R E ELSINORE EXP Jo: In februari vertrok Paracentrum Texel weer naar Elsinore, met het vliegtuig over de grote plas. (En één dag in een vliegtuig en niet mogen springen is zelfs voor de meest wilskrachtige onder ons een zware opgaaf!) Na het invullen van de verplichte waivers, inclusief video ondersteuning, volgde nog een briefing en instructie door Rutger en kon het springen beginnen. Binnen het uur hingen de eerste solo’s, 2- 3- & 4-ways in de lucht boven een wolkenloos Elsinore. Dankzij Jan Boyen leverde dit adem benemende foto’s & video’s op, hulde daarvoor ook aan de nieuwe HD-camera.‘s Avonds toch maar weer die vervelende Jacuzzi bevolken voordat we verdergaan in de bar waar we de avond tevoren mee gestopt zijn. Aangezien de Jetlag toch parten begon te spelen bij de meesten lag het merendeel op tijd in zijn bedje en hield Jan K. de Nederlandse eer hoog door, in traditie, toch de bar af te sluiten. Hieronder een paar stukjes van deelnemers: Jeroen: Het is hier 25 graden en we hebben zon! En koud bier! En een bubbelbad! En een hele toffe groep mensen! Na een paar dagen lekker formaties te hebben gesprongen ben ik weer helemaal up and running. Nu bezig met mijn 1 on 2’s met Rutger en Ruud. Onwijs gave sprongen, exits worden steeds beter en het springen nog leuker. Stephanie: Een jaar na mijn AFF en 1-1’s keer

ik terug naar Elsinore. Het uitzicht in de lucht is wederom fantastisch en het weer is des te mooier!! Heerlijk om weer terug te zijn op de dropzone. Zowel met oude bekenden als met nieuwe mensen mooie sprongen gemaakt en daarna met zijn allen in de jacuzzi. Ook gezellig een hapje eten met elkaar wordt door de groep niet overgeslagen. Met andere woorden: alles is goed geregeld door Jo, veel gezelligheid, mooie sprongen en veel lachende mensen. Echt genieten!

Bas: Voor mij was het inmiddels de 3e keer op rij en het voelde dan ook alsof ik thuis kwam. De barman herkende ons meteen en we hebben met de groep lekker genoten van onze eerste biertjes.(Waarna er op de volgende dagen nog velen volgden, zoveel dat het bier zelfs tot twee keer toe op was.) Dit jaar

Ronald: Het springseizoen voor dit jaar is voor mij zojuist alweer begonnen en waar kun je dat beter doen dan in Elsinore. Het doel van dit jaar was om zoveel mogelijk eisen voor het A-brevet af te tikken en om te beginnen met de 1-on-1 sprongen. De eerste sprongetjes waren niet van het soort om trots op te zijn, we zaten op een andere dropzone en er was geen wind. Dat ben je niet gewend als je normaliter op Texel springt, maar ook dat gaat snel als je gemiddeld 4 sprongetjes op een dag maakt. Voor mij was het al weer enige tijd geleden dat ik in Amerika ben geweest, het is fijn om weer terug te zijn, vooral met deze fantastische temperatuur, 33 graden in de schaduw en 43 in de zon. Elsinore is een fantastische dropzone met relaxte mensen en ook de groep waarmee we nu zijn gaat erg goed met elkaar om. Al met al een aanrader om je springseizoen mee te beginnen.

Ballonstart

Onderweg

Milan, Roger, Jeroen, Stephanie

16 SP01-016-017v2.indd 16

Sk Te

09-03-12 10:05

2012 Deelnemers

zijn we met een iets kleinere groep, wat erg prettig is. Je hebt veel meer overzicht over wie wat waar en wanneer doet. Tot nu toe hebben we iedere dag nog lekker kunnen springen en het weer is zelfs zo goed dat ook Jo lekker in een korte broek, slippertjes en een blote torso over de DZ wandelt. Het is echt op en top genieten hier: lekker weer, hele leuke groep, Amerikaans eten, relaxte sfeer, goede organisatie, een ballon sprong op de planning, gezellige bar, lekkere biertjes, aangename jacuzzi, lekkere koffie(DE uit Nederland, want het Amerikaanse warme water met een zwart kleurtje is niet te zuipen). Kortom een heel groot succes en ik geniet uitermate van deze heerlijke vakantie. En één van de leukste dingen vind ik nog wel dat je aan Jo zijn glimlach kunt zien dat ook hij geniet van de trip! Roger: Om 04:30 je bed uit tijdens je vakantie is geen pretje maar voor een ballonsprong is het zeker de moeite waard! Het zonnetje begon zich

om 06:00 op de plaats van bestemming reeds te laten zien, waardoor de temperatuur ook alweer een stuk aangenamer werd. Na een kort stukje rijden vonden de ballonvaarders een geschikte locatie om vanaf op te stijgen. Zij druk in de weer met de ballon en wij met onze parachutes. Het bleek echter dat er in 1 ballon ook wat onbekende passagiers meegingen, zij kregen het een beetje benauwd toen er iemand uit begon te leggen waar die rare rugzakken voor dienden… Na een 5 minuten call allemaal aan boord van de ballon en gassen maar (letterlijk). Op 5000 ft. stappen de 2 man uit het mandje met de passagiers, waarna zij aan een rustige ballontocht konden beginnen. De 2e ballon steeg rustig door naar 6000 ft. voordat er een exit gegeven werd. Dit rustmomentje gaf de springers in de 2e ballon dan ook uitgebreid de mogelijkheid om de fly-by van Maarten langs een net opstijgende ballon gade te slaan. Iedereen werd door Jan B. op de gevoelige plaat vastgelegd tijdens de exit, waarna er een poging ondernomen

werd om Jan B. op de gevoelige SD-kaart vast te leggen. Toen iedereen op de grond stond bleek echter dat Jan B. of nog in de lucht hing, of besloten had om zijn koepeltje ergens anders aan de grond te zetten. Na een zoektochtje van 45 minuten dook Jan B. op aan de rand van het stuwmeer, gezien deze mooie foto-locatie had hij besloten om hier maar te landen. Iedereen verzamelen en op naar de Starbucks voor koffie en ontbijt. Nu al een waanzinnig geweldige vakantie, die wederom door de Texel Staff tot in de puntjes geregeld is. Jo: Als jullie dit lezen zijn we al lang en breed terug in het frisse Nederland. Met Rutger als instructeur en Ruta als back-up kwam ook de instructieve kant deze keer uitstekend uit de verf. Nu al kunnen we ervan uit gaan dat het een zeer geslaagde trip geweest is. Het weer is fantastisch, de sfeer is beter dan ooit en er wordt heel wat afgelachen. Op naar Elsinore 2013!

- advertentie-

19€ Team Training Specials Apr 21-29, May/June 26-05, Oct 13-21, Nov 10-18 AFF 7-day Residential Courses Mar 12-18, Apr 24-30, May 2228, June 04-10, July 10-16, Sep 11-17, Oct 16-22, Nov 1319, Dec 11-17 TrackDayz Mar 17-18, May 19-20, June 09-10, Sep 29-30, Nov 17-18 Flight Foundation Canopy Courses March 23-25 Freefly Essentials (Small Group LO) Nov 09-11

Black Jack 14way Competition April 13-15 The first European 14way competition, if you are interested to lead a team please contact us. Seville Sequentials with Volare May 02-05 Mike Carpenter from Volare wants to get 7 sequential flyers together for 5 days of MAD fun..! The focus of the flying is to build challenging and safe groups. For more info contact us.

Funshine Boogie June 13-17, October 03-07

Skydive Spain, Aeródromo La Juliana, Bollullos de la Mitación, Sevilla Tel: +34 955 766 056 info@skydivespain.com www.skydivespain.com

SP01-016-017v2.indd 17

09-03-12 10:05

TEKST: ROB BAKKER FOTO’S: JARNO CORDIA

FIRST FLIGHT COURSE BIONIC ROB M

et één grote klap zou in één keer heel mijn leven veranderen.Echter was ik daar op dat moment niet mee bezig. Ik zat midden in Afghanistan en had net een IED strike meegemaakt. Voor de ‘gewone’ burger, daar bedoelen we een bermbom mee. Vier maanden daarvoor was ik in het vliegtuig gestapt naar Afghanistan. Was goed voorbereid en ging voor de zoveelste keer op uitzending. Dat was mijn leven, ik was militair, ik was aan het trainen voor of op uitzending. Daar tussendoor plande ik allerlei activiteiten en sportte ik veel. Ik had in 2003 op Teuge mijn AFF gedaan bij Opa, John en Barry. Ik had dit gedaan omdat ik toen bij Defensie alleen maar ronde bol kon springen en ik toch wel eens wilde weten wat er nog meer allemaal in de lucht kon. Daarna lekker begonnen met springen, maar niet mega actief. Af en toe een sprong hier en daar. Vooral als ik toevallig toch in het buitenland was. Terug naar de realiteit.. Ik was gewond, en werd afgevoerd naar Nederland. Één van mijn directe vrienden en goede collega’s was tijdens deze actie omgekomen, en ik zelf bleek zwaar gewond. In Nederland aangekomen begon alles goed door te dringen. Ik had meer dan 11 breuken in mijn rechter onderbeen, en mijn linkerbeen was zo erg beschadigd dat de arts niet eens de moeite nam om alle breuken te tellen. De omschrijving van de breuken was duidelijk genoeg. Het ziet eruit of iemand je been als een beschuitje heeft fijngeknepen… Na een periode van enkele maanden was er goed en slecht nieuws.

Mijn rechterbeen kon een beetje herstellen als ik heel veel effort in de revalidatie zou stoppen.. Nou dat wilde ik wel! Maar links was een probleem, het was zo erg beschadigd dat ik er nog niet eens op kon staan erop, laat staan lopen. Maar er werd tegen me verteld dat ik binnen kort klaar zou zijn in het centrum. Ze konden niets verder doen. Ik zou altijd aan een rolstoel, of met krukken moeten lopen. Ik begreep er niets van; hoezo klaar?? Ik kon niets, ik kon niet lopen, niet bewegen. De arts vertelde dat ik klaar was en dat er geen technieken waren om mij te helpen. En dat er binnen een jaar of vijftien niet echt verbetering in kon komen. Ik kon gaan…

Na een intensieve maar vrij korte revalidatie periode, bleek dat ik inderdaad bijna alles weer kon doen. Maar ik wilde meer, ik wilde weer kunnen springen! Na overleg met de arts ben ik eerst maar eens gaan kijken in de windtunnel. Martijn van Dam heeft me in de opwerkperiode prima geholpen om dit asymmetrische lijf weer stabiel te krijgen in de lucht. Er gaat tenslotte meer lucht langs, omdat het volume van het been minder was dan een normaal been. Maar dat was uiteindelijk vrij snel gecorrigeerd. Daarna moest ik iemand vinden die mij

Op de terugweg naar mijn kamer kwam ik een andere collega tegen die ook een bermbom had meegemaakt. Deze jongen was zijn been kwijtgeraakt en ging weer lopen, op een prothese! Ik bleef aandachtig kijken en hoe langer ik keek, des te duidelijker ik het zag. Dit wilde ik ook! Dan halen ze dat verkeerde been er maar af… Na een maand of twee had ik alle artsen overtuigd en was het zover. Ze waren het met me eens, ik kon meer met een prothese dan zoals ik er op dat moment bij lag.

A B

! ! ! ! ! ! M

18 SP01-018-019.indd 18

09-03-12 10:13

weer current wilde maken. Na een goede instructie en duidelijke briefing van Hans van Marrewijk in juli 2011 ben ik weer begonnen met springen. En gelijk weer helemaal verliefd! In de afgelopen maanden ben ik naar iedere dropzone geweest waar ik in de buurt was. Texel, Teuge, Zwartberg, Schaffen, trips naar Pink Skyvan in Klatovy , Skydive Sebastian in Miami en met Airboss naar Marokko. Uiteindelijk 225 sprongen gemaakt en toen was het zover. Ik vond mezelf gereed voor de volgende stap. Wingsuiten â&#x20AC;Ś Daarvoor benaderde ik Phoenix-Fly, die verwezen me door naar hun lokale expert, Jarno Cordia. Hij heeft me in het opwerk traject perfect geholpen met klein en grote tips. Van het aanpassen van mijn prothese tot het coachen van sprongen. Op 4 februari was het eindelijk zover, de buitentemperatuur was -18, maar van binnen was ik warm. In mijn custom built Wingsuit ging ik mijn eerste Wingsuit sprong maken. Jarno ging met me mee en ook Mads zou meespringen voor wat extra film en foto materiaal.

! ! ! ! !!

Na een snelle vlucht naar 12.000 ft deed ik nog enkele checks terwijl de rest van de load de kist uit ging. Nu was het onze beurt. Ik ging rustig in de deur zitten en we gingen de kist uit. Na een kleine 2 seconden de wings open gedaan en toen wist ik waarvoor ik het deed. Heerlijk, dat gevoel van wingsuitvliegen! Ik draaide mijn eerste bocht en deed mijn dummypulls. Waarna ik nog tijd zat over had om eens van de vlucht te genieten, zoals Jarno van tevoren al verteld had. Sterker nog, Jarno kwam nog even naast me vliegen en we maakten meteen de eerste dock.

- advertentie -

Toen kwam het moment van openen en was de tijd van echt vliegen voorbij. Op de grond werd ik gefeliciteerd door Jarno en Mads, waarna we door de kou snel terug gingen naar de loods. Ik wilde zo vlug mogelijk weer omhoog! Â&#x17E;

SP01-018-019.indd 19

13-03-12 11:09

Fotopagina

Mads Norrelu

nd Olsen

w r e t n i W w r e t n i W

Wonde Saskia Zegwaard

Henny Wiggers

2020

fotopagina.indd 20

Henny Wigger

09-03-12 10:32

Henny Wiggers

Saskia Zegwaard

d n a a l l r r e e d n d o w n rerWo e

Floor Verschur

erland Saskia Zegwaard

Henny W

iggers

Henny Wigge

fotopagina.indd 21

Floor Verschure

09-03-12 10:33

Fotopagina

Mads Norrelund Olsen

Henny Wiggers

Wonde Saskia Zegwaard

nd Olsen

Mads Norrelu

2222

fotopagina.indd 22

Floor Verschure

09-03-12 10:33

Door: ronald overdijk Foto’s: ronald overdijk

International Parachuting Commission ‘12 vergadering

D D

e IPC vergadering vond van 7 t/m 12 februari plaats in de Hindu Club in het heel warme Buenos Aires. In totaal namen er 32 landen deel, voor Nederland waren ondergetekende als delegate en Henny Wiggers als alternate delegate aanwezig. De IPC beslist over internationale wedstrijdreglementen, EK’s en WK’s, scheidsrechters, sportbeleid, PR-beleid, financiën, veiligheidszaken, etc. Nederland heeft een grote inbreng want beide afgevaardigden zitten in wedstrijdcommissies en in het extended bureau (hoofdbestuur IPC).

De IPC heeft daarnaast besloten tot een eigen – onafhankelijke – organisatie om o.a. een CP tourconcept te kunnen ontwikkelen. Naam: International Parachute Event and Tours Association (IPETA). Gemikt wordt op een aantal wedstrijden die aantrekkelijk zijn voor media, sponsors en sporters. Er zal tot maximaal € 50.000 geïnvesteerd worden uit het kapitaal van de IPC. Medio 2012 moet hier meer over te vertellen zijn. Verder heeft de IPC besloten tot het instellen van een ranking. Landen kunnen punten verdienen op basis van de hoeveelheid deelname aan wedstrijden (hoeveel teams), het soort wedstrijden (WK, EK, of Worldcup) en de resultaten van hun teams. Daarna verjaren punten maar ze zullen nooit volledig verlopen. Later kan deze lijst gebruikt worden voor selectie voor deelname aan WK’s. Een andere actie van de IPC is dat ze afstapt van de verplichte (en heel dure) FAI medailles. Wedstrijdorganisatoren kunnen dit nu zelf regelen, mits de kwaliteit voldoende is.

Er werden ook diverse wedstrijden toegekend aan organisatoren, als volgt: • EK (FS en AE) Prostejov uitgebreid met Worldcup. • Worldcup FS / AE, 12-18 augustus, Banja Luka, Bosnië Herzegovina. • EK / Worldcup CP, 25-30 augustus 2013, Cheboksary, Rusland. • EK / Worldcup PA, 22-27 augustus, Grozny, Rusland.

Ipc De IPC is onderdeel van de FAI, de wereldoverkoepelende bond voor luchtsporten, net zoals de KNVvL dat op nationaal niveau is. De FAI vertegenwoordigt 2 miljoen sporters in 103 landen en is derhalve een grote organisatie. Grote organisaties hebben de neiging log te zijn en de FAI is niet anders. De IPC wil gaarne slagvaardig en snel opereren (alle springers toch?). Derhalve heeft de IPC een aantal zaken afwijkend van de FAI besloten, waarover hieronder meer. John Grubbström (Zweden), de nieuwe FAI president sinds oktober 2011, mocht aldus verslag doen over afgelopen jaar. En dat jaar was niet makkelijk voor de FAI. Voorlopig zullen er geen World Air Games plaats vinden vanwege de moeilijke economische tijden. Sponsors zoals Red Bull zijn gestopt, medewerkers vertrokken en de website is gecrasht met veel verlies van wedstrijdresultaten. Aan de andere kant wordt gewerkt aan een nieuwe bestuursstructuur en een nieuwe sportstrategie (4 levels van events), is er een nieuwe website gestart (met veel video’s van wedstrijdsprongen) en nieuwe medewerkers aangesteld. Er wordt ook gewerkt aan een nieuwe sportstrategie om de sporten aantrekkelijker te maken en sponsors te kunnen aantrekken.

artikelen_DEC.indd 23

Bij de wedstrijdreglementen waren er niet heel veel veranderingen, immers 2012 is een WK jaar. De grootste verandering vonden plaats bij Formatiespringen en Canopy Piloting. Bij FS wordt nu slow-motion jurering toegestaan. Dit is al een aantal jaren een wens van diverse springers en het is getest op de US Nationals in 2011. Wel zijn er condities en kan het alleen voor een gedeelte van de hele sprong. Bij CP werd bij het distance onderdeel water dragging verplicht gesteld op de entry gate, alsmede een hoogtelimiet van 1,5 meter verticaal over een lengte van 50 meter. Hoewel omstreden was een aanpassing van dit onderdeel vanwege veiligheidsredenen absoluut noodzakelijk. Bij Freestyle werd 1 verplicht figuur vervangen, bij Paraski en PA waren er geen tot enkele kleine wijzigingen. Voor alle onderdelen met video jurering (FS, AE, CF) is de standaard verhoogd naar HD 1080i AVCHD. Ook moeten teams nu hun teamnummer en een bord met dag/ronde in het vliegtuig opnemen direct voorafgaand aan de sprong.

Qua veiligheid verzamelt de IPC informatie over ongevallen. Over 2010 (cijfers 2011 zijn nog niet beschikbaar) viel het volgende te zeggen. In totaal vielen er 66 doden op 6.420.087 sprongen, op een totaal van 1.164.200 springers. Bij 71% betrof het ervaren springers en 59% van de ongevallen had een fout in canopy handling als oorzaak. Slechts 4 leerlingen (6%) overleden. Het lijkt duidelijk waar op geconcentreerd moet worden om dit omlaag te brengen: meer en betere begeleiding van het sturen en landen met de parachute. De jaarlijkse AAD survey wordt gestopt, intussen hebben de meeste landen wel regelgeving hiervoor. Afsluitend; de grootste springwedstrijd dit jaar wordt de Mondial, van 28 november tot 9 december. Veel landen hebben aangegeven met veel teams deel te nemen. De NOC*NSF eis van 55 landen gaat naar verwachting gehaald worden. Ook Nederland zal diverse teams uitzenden, o.a. FS4, FS8, PA, CP en mogelijk CF. Om deze aantallen aan te kunnen is in ieder geval een maximum gesteld aan de begeleiders van de delegaties. Over de voorbereiding op de Mondial volgt later meer. Overigens heeft Bosnië Herzegovina een intentieverklaring uitgebracht voor de Mondial 2014. De volgende IPC vergadering is van 22-27 januari 2013 in Banja Luka, Bosnië Herzegovina.

09-03-12 10:31

Wat te doen na AFF

TEKST: ELJA VERHEIJ FOTO’S: ELJA VERHEIJ, HENNY WIGGERS

PARASKI

araski komt van origine uit Zwitserland (de Alpenlanden) en is ontstaan in de jaren ´60. De sport is ontstaan uit het oefenen voor het uitvoeren van reddingen door middel van het droppen van parachutisten bij mensen in nood op de bergen. Hierbij moest er in een gebied geland worden vlakbij het slachtoffer om vervolgens skiënd richting het slachtoffer te gaan. Paraski is nu dan ook een combinatie van precisiespringen en het skiën van de reuzenslalom.

Snelheid en precisie De reuzenslalom is ongeveer één kilometer lang met een run time van om en nabij één minuut en gemiddeld 30-35 poorten. De reuzenslalom wordt twee keer genomen en de tijden worden bij elkaar opgeteld. Na het skiën maakt de springer zes sprongen vanuit een helikopter vanaf 1000 meter hoogte met de intentie om op een elektronisch registrerende schijf te landen. Deze moet op een uitdagende berghelling liggen van ongeveer 30º. In de schijf zijn elektronische ringen aangebracht in stappen van 1 cm met in het midden een stip met een diameter van slechts 2 cm. Hoe dichter de springer bij de stip de schijf raakt hoe minder de afstand en hoe beter de score. De totaalscore hangt af van de prestaties onder de parachute én op de ski’s.

Wedstrijden Internationale evenementen en cups worden gehouden sinds 1964 en de Wereld Kampioenschappen sinds 1987. De sterke skilanden domineren uiteraard de internationale wedstrijden. Door het uiteenvallen van de Sovjet Unie en Joegoslavië is het aantal deelnemende landen in verloop van tijd wat toegenomen. Er zijn aparte klasseringen voor mannen en vrouwen, junioren en senioren.

Informatie is te vinden op: www.paraski.org www.fai.org/ipc-our-sport/paraski www.parachute.nl

24 SP01-24-27.indd 24

13-03-12 11:16

TEKST: KJELD VAN DRUTEN FOTO’S: ISR

WERELDRECORD INDOOR VRIJE VAL S

inds vrijdag 16 december is het wereldrecord indoor vrije val in handen van een Nederlander, Kjeld van Druten om precies te zijn. Met 2 uur, 6 minuten 48 seconden pakte hij het ruimschoots af van de Amerikaan Alexander Turoff, die het in Milton Keynes (UK) 2 uur en 15 seconden wist vol te houden. Hoe kwam Kjeld tot zijn recordpoging? Afgelopen december bestond Indoor Skydive Roosendaal 5 jaar. Hieromheen werden allerlei activiteiten georganiseerd, waaronder een wereldrecordpoging. Het zoeken naar een wereldrecord was begonnen en er was eigenlijk maar één geschikt record: het wereldrecord langste indoor vrije val. Onze instructeur Kjeld Hendriks was één van de eerste die aangaf het record te willen verbreken en vanwege zijn militaire achtergrond was hij natuurlijk dé geschikte man. Hieronder zijn ervaring en beleving van de wereldrecordpoging; Voordat ik mezelf officieel opgaf wilde ik eerst een keer kijken of het te doen was. Tijdens mijn trainingssessies kwam ik al aardig in de buurt van het voormalige record. Het was zwaar en ik moest hard doorzetten, maar uiteindelijk durfde ik het toch aan een officiële poging te doen. Alles werd samen met onze sponsor Go Fast in gang gezet, op vrijdag 16 december 2011 moest het allemaal gaan gebeuren. Op de dag zelf zaten de zenuwen er goed in. Ik was al vroeg in de tunnel, want ik moest nog de nodige pers te woord staan. Om 12.00 uur ging het dan eindelijk gebeuren. Eenmaal in de windtunnel probeerde ik me gelijk goed te concentreren en in de meest comfortabele houding te komen. Ik probeerde zoveel mogelijk het contact met het publiek te vermijden en niet teveel op de klok te kijken. Na één uur was er echter geen comfortabele houding meer om aan te nemen. Mijn armen en benen begonnen te verzuren, er staat immers continu druk op. Mijn voeten begonnen ook te slapen, en ik begon het koud te krijgen van de wind. Daardoor moest ik ook naar de WC. Het tweede uur leek wel een dag te duren en er leek geen einde aan te komen. Dat is gelijk het zwaarste; de combinatie van spanning en saaiheid. Je hangt daar twee uur lang in je eentje en iedereen staat daar naar je te kijken.

Ik weet nog goed dat ik opeens allemaal mensen zag klappen. Ik had het oude record verbroken en op dat moment kwam ook alle pers, mijn collega’s en familie naar de benedenring in de windtunnel. Na nog een rondje met een fles champagne te hebben gevlogen was het klaar, ik was helemaal op. Ik vloog de tunnel uit met een nieuw record op de klok: 2 uur 6 minuten en 48 seconden. Ik heb gevlogen op een snelheid van 205 km/h en een totale afstand van ongeveer 430 km afgelegd, wat gelijk staat aan de afstand Roosendaal – Dijon (redactie: of een vrije val van 1.410.761 ft, 50 km boven de baan van het International Space Station). Helemaal kapot, blij en trots mocht ik het officiële Guinness World Records certificaat in ontvangst nemen. Graag wil ik Go Fast en Indoor Skydive Roosendaal super bedanken, zonder deze twee sponsors had ik dit nooit kunnen doen!

- advertentie -

25 SP01-24-27.indd 25

09-03-12 10:19

TEKST & FOTO’S: ARNOUD ENS, MET DANK AAN JAMES HAYHURST

WERELDRECORD OUTDOOR V T

erwijl het wereldrecord indoor vrijeval stevig in handen is van een Nederlander bereiden een Oostenrijker en een Duitser pogingen voor om het wereldrecord outdoor vrije val af te pakken van de Rusland. Het huidige record staat namelijk op naam van Eugene Andreyev, die op 1 november 1962 nabij Volsk (in de toenmalige Sovjet Unie) vanaf 25,5 kilometer (83.523 ft) uit een Volga ballon sprong. De sprong die de Amerikaan Joseph Kittinger op 16 augustus 1960 maakte vanaf 31,3 kilometer (102.800 ft) was weliswaar hoger, maar de US Air Force heeft het record nooit aangemeld bij de FAI. Daarnaast maakte Kittinger gebruik van een drogue voor stabilisatie, waardoor hij officieel niet in vrije val was.

30 seconden ook nog eens de langste vrije val ooit worden. Tijdens de sprong zal Baumgartner de deltahouding aannemen omdat deze stabiel is en minder drag oplevert dan de gewone box houding. Op 5.000 ft opent Felix zijn parachute om zijn wereldrecord te voltooien. Kijk voor meer informatie op de (door Baumgartner’s sponsor) fraai vormgegeven website www.redbullstratos.com. Vanuit de FAI heeft James Hayhurst (Director of Competition van de USPA) ons wat extra inzicht gegeven in de wijze waarop de FAI assisteert om de recordpoging technisch accuraat en officieel te maken. Zie hiervoor de insert op de volgende pagina!

FELIX BAUMGARTNER

THE FREEFLY ASTRONAUT PROJECT De Duitse grondlegger van freefly, Olav Zipser, wil Baumgartner’s ballonmethode overslaan en direct vanuit een raket springen. Een IOS SR 145 van het Amerikaanse Interorbital Systems moet Zipser naar een hoogte van 40 kilometer (131.233 ft) brengen. Daar wil hij de raket verlaten in een speciaal aangepast Orlan ruimtepak van de Russische fabrikant Zvezda en vervolgens in freefly terugkeren naar aarde. Zipser’s recordpoging moet het begin zijn van een aantal missies, waarbij de laatste missie hem boven

RED BULL STRATOS Al sinds 2005 is Felix Baumgartner van plan om op 36,5 km hoogte (120.000 ft) uit een ballon te springen. Hij doet dit in samenwerking met Red Bull, in het zogenaamde Red Bull Stratos project. Baumgartner wil hiermee vier records breken. Om te beginnen wil hij de hoogste bemande ballonvlucht uitvoeren, van waaruit hij de hoogste skydive wil maken. Vervolgens wil hij als eerste mens in vrije val de geluidsbarrière doorbreken en moet zijn val met 5 minuten en

OLAV ZIPSER

de 100 kilometer(328.083 ft) grens moet brengen. Op 100 kilometer boven zeeniveau ligt namelijk de Kármánlijn, een grens die door Theodore von Kármán bedacht is om onderscheid te kunnen maken tussen lucht- en ruimtevaart en daar ook door de FAI voor gehanteerd wordt. Boven de Kármánlijn is de lucht zo ijl dat voertuigen om lift te genereren sneller moeten vliegen dan de centrifugale kracht die nodig is om in een baan rond de aarde te blijven. Door boven deze lijn te springen zou Zipser dan ook de eerste parachutist worden die daadwerkelijk vanuit de ruimte springt. Natuurlijk wordt de stunt niet alleen om de stunt gepland maar profiteert ook de wetenschap; zo zouden astronauten in de toekomst bij noodgevallen terug naar aarde kunnen freeflyen in het pak dat ontwikkeld wordt gedurende Zipser’s missies. Wellicht komt André Kuipers volgende keer headdown naar beneden vanaf het ISS? Kapers op de kust Behalve Zipser en Baumgartner zijn er meer skydivers die azen op het wereldrecord langste vrije val. Google maar eens naar Michel Fournier, Cheryl Stearns en Steve Truglia. Welke Nederlander werpt zich op om het wereldrecord te pakken? Indoor hebben we al, nu outdoor nog.

26 SP01-24-27.indd 26

09-03-12 10:20

JAMES HAYHURST

After resolving an out of court a lawsuit that delayed the project for approximately a year, the Red Bull Stratos project has made its first unmanned launches at Roswell, New Mexico, the site a former USAF air base. Both times an unmanned pod was dropped to collect freefall data. After a recent successful test of the capsule and spacesuit in a pressure chamber simulated mission, sometime in the near future the Red Bull team will attempt a first manned mission with a drop from approximately 60,000 feet. The jumper is Austrian stunt jumper Felix Baumgartner. If all goes well, Red Bull plans to do a 90,000-foot jump in early summer and the final drop from 120,000 in late summer.

Felix Baumgartner

USPA provides official observer(s) as the “Controlling NAC” (National Airsports Control) for all parachuting records in the US. It helps to sort out the legalities by thinking of a world meet. The host country controls the championships, but competitors from other countries can set world records during the meet. Since Felix is an Austrian Citizen, by USPA’s constitution he can’t set a United States skydiving record. By the FAI Sporting Code, any record is first recognized as an Austrian national record, and then of course, as the world record. Technically speaking, the FAI designates Austria as the “Organizing NAC” because its aero club issued Felix’s sporting license. The main contractor is Sage Cheshire, an aerospace company in Lancaster, CA with a distinguished record of making unique vehicles, both for the USAF and the movie industry.

R VRIJE VAL

At the beginning of the project, NAA loaned USPA the services of a GPS/GNSS expert named Brian Utley, who has long served on the NAA Contest & Records Board. Brian has a soaring background, and extensive experience validating FAI aeroplane records with GPS. Sage Cheshire is providing two Garmin GPS units to record data. I will confirm the data loggers are scrubbed clean, seal them, then they go into a chest pack carried by Felix. Upon landing, I’ll pull the units and hand them over to Brian, who will download and analyze the data. I’ll submit the data as part of a record dossier. The new GNSS technology is vastly superior and more accurate than barographs, about plus or minus 3 meters at 120,000 feet, the planned final exit altitude. Supporting USPA’s observers is a team of highly qualified technical advisors who are recognized experts in GPS and will confirm the GPS equipment and means of data generation. The Red Bull Stratos team is truly first-rate, with well-known American skydiver and equipment designer Luke Akins providing all the actual parachuting equipment. The pressure suit is made by the David Clark Company, which makes many of the American suits for NASA. An active advisor in the project is the famous Joe Kittinger, who holds the unofficial parachute record from 102,800.

Olav Zipser

- advertentie -

27 SP01-24-27.indd 27

09-03-12 10:21

TEKST & FOTO’S: JARNO CORDIA

oor mijn werkzaamheden voor wingsuit fabrikant Phoenix-Fly is mijn hobby steeds meer de kant van werk opgeslagen. De laatste twee jaar ben ik naast editing, grafisch werk en testen van nieuwe wingsuit prototypes ook regelmatig uitgezonden naar het buitenland om daar het bedrijf op evenementen te vertegenwoordigen met demo suits en coaching.Zo stond voor januari als zware taak op mijn agenda om richting Australië af te zakken en daar in de heerlijk zomerse warmte van het springen op een dropzone te genieten terwijl hier de ijsbloemen op de oogbollen staan. Omdat het aantal aanmeldingen voor het evenement toch al richting 30 man ging besloot ik hulp in the roepen van een Belgische collega genaamd Eli Gerris. Hij is een jonge enthousiaste skydiver die volledig voor het wingsuit vliegen gegaan is en inmiddels hier ook goed tips en begeleiding in kan geven aan beginners. Tezamen vertrokken we uiteindelijk de tweede week van januari uit het frisse Schiphol voor een 22 uur durende zit richting Oz.

Het evenement werd op verzoek georganiseerd op Bridgewater. Een mooie dropzone in de buurt van Melboure met een eigen caravan, bar, packingruimtes, etc. Het landingsterrein is lekker groot, met veel mogelijkheden voor buitenlandingen in lege paddocks. Alleen slangen zijn een ding waar je voor uit moet kijken (geen Teva’s dus). Wat vooral opvalt in Australië is de vriendelijke en open houding die iedereen heeft. Van ochtend tot avond, er heerst altijd een blije en zeker aanstekelijke sfeer op de dropzone. Het ervaringsniveau was zeer wisselend. De meeste deelnemers hadden rond de 30 à 40 wingsuit sprongen, een enkeling een heleboel meer. Er waren ook een stuk of 4 mensen die nog nooit een wingsuit sprong gemaakt hadden. Gedurende de week wisselde ik zo 1 op 1 sprongen af met het briefen en meespringen met de groepen tezamen met Eli (die camera deed) De focus van de week was vooral meer dynamisch vliegen. Dit omdat veel mensen in wingsuits niet verder komen dan in een groepje in een rechte lijn vliegen. Loops, rolls en actief slots wisselen was het credo! Het meest indrukwekkende was om te zien hoe de beginners tijdens de week meer en meer nieuwe dingen probeerden en een enkeling binnen 20 sprongen zelfs al aan het backflyen was.

MCCORDIA M 28

IN BRIDGEWATER

SP01-028-029.indd 28

In de avonduren was er standard eten van de BBQ gemaakt door de dropzone eigenaar Ralph (waarschuwing: houdt van pittig eten!) waarna we met een drankje van de ongelofelijk heldere sterrenhemel konden genieten. Met een statief en belichtingstijden van 30 seconden wist ik hier ook enkele mooie fotos van te maken, waarna een grote groep zich onmiddellijk geroepen voelde om in wingsuit te poseren met de melkweg reflecterend in de swooppond. Na 10 dagen springen was de boogie weer voorbij en konden we na enige sightseeing trips langs de zee en festiviteiten in Melbourne (Australia day!) vermoeid maar voldaan weer naar huis. Komende november gaan we weer die kant op. Heb je zin in een leuke trip om de winterdepressie te vermijden en wil je met wingsuit vliegen grote vorderingen maken in korte tijd? Contact ons via www.flylikebrick.com en kom gezellig mee!

09-03-12 10:28

P TEKST: JO OOSTERVEER

PIA MEETING 2012 D

e PIA meeting 2012 werd gehouden in Daytona Beach, FL. van 10 t/m 12 februari 2012 in het Hilton Beach Ressort, direct aan het strand. Dit is tevens de plaats waar ook het volgende Symposium zal plaatsvinden. Er viel een hoop te bespreken en voornamelijk op materiaal gebied alsmede bij het actuele springen waren er ontwikkelingen welke als zorgelijk gezien werden. Met name het aantal canopy gerelateerde incidenten met de bijbehorende fatalities zijn een groot zorgenkind. Alhoewel er in 2011 al een uitleg over en een kopie van ons kompasroos systeem aan de USPA was overhandigd bleek dat het daar waarschijnlijk na het overlijden van Ted Strong (die een voorstander van invoering was) diep in een lade gepropt was. Een nieuwe uitleg was noodzakelijk. Er waren de noodzakelijke commissie verkiezingen en Terry Urban werd als voorzitter van Rigging vervangen door Mark Baur. Dit is in elk geval een positieve ontwikkeling. De plaats wordt nu eindelijk ingenomen door iemand die daadwerkelijk met de materie bezig is. Ook is er al een goede samenwerking tussen Sandy Reid’s Rigging Academy en EASP. Vastgesteld werd dat het noodzakelijk is om het opleidingstraject met de bijbehorende eisen (die sinds de 60er jaren niet

veranderd zijn!!) eens grondig te herzien en aan de huidige tijd aan te passen. Overigens werd dit ook al besloten in San Diego in 2001. Een kopie van de huidige EASP Rigger opleiding en examinering is nu door mij aan alle deelnemers verstrekt (was ook in de la blijven liggen...) De door sommige fabrikanten vurig gewenste veranderingen in de TS135, het onderliggende document voor TSO c23f (een alternatieve manier om de daalsnelheid te meten) vond al geen genade in EASP ogen en vindt ook geen genade in de ogen van de FAA. Besloten werd dit standpunt te respecteren en te gaan werken aan de opvolger van c23f. Hierin wordt het voorstel meegenomen om een beter verdeling van sport, tandem en noodvalschermen met de bijbehorende testen in deze nieuwe TSO op te nemen. Ook het AAD verhaal kwam opnieuw ter sprake en zoals bekend ligt dat ook heel gevoelig, mede doordat sommige grote fabrikanten teveel verbonden zijn (en waren) met verschillende AAD fabrikanten. Testen welke door UPT met de nieuwe M2 zijn uitgevoerd geven opnieuw reden tot zorg en het zal derhalve nog wel even duren voordat het apparaat toegelaten gaat worden. Er zijn twee werkgroepen opgezet

die zich bezig gaan houden met het herschrijven c.q. herstructureren van TS112 en TS120. Daar we in Europa al onderzoeken op welke wijze een TSO voor AAD’s tot stand zou kunnen komen heeft ook EASP een afgevaardigde in beide werkgroepen zitten. Het voorstel om de fabrikanten iets meer voor de stands te laten betalen en daarvoor Riggers gratis toegang te verlenen tot het symposium en de lezingen kon niet meer op de agenda gezet worden maar zal zeker in augustus ter tafew komen. Al met al was het een vruchtbare vergadering, ervan uit gaande dat de genomen besluiten ook daadwerkelijk ingevoerd of toegepast zullen gaan worden. Hiervoor is echter medewerking van enkele grote spelers op de markt nodig en dat is niet eenvoudig. Alhoewel toegezegd was dat de uitkomsten en verslagen van de verschillende vergaderingen op de PIA website gepubliceerd zouden worden is dit tot op heden nog niet het geval. Daytona Beach als nieuw podium voor het Symposium 2013 is een goede stek. Het verblijf in de plaats zelf is niet goedkoop maar DeLand ligt om de hoek. Helaas werd mijn camera “per ongeluk”door iemand meegenomen, waarna mijn memory card met foto’s alsmede de batterij verdwenen waren. Vandaar dat jullie het moeten doen met een mooie foto van de locatie.

- advertentie -

33 SP01-028-029.indd 29

09-03-12 10:30

Q V QUO TEKST: RONALD OVERDIJK

N E G IN R P S E T U H C A R A P R O LUCHTRUIM VO

-QUO VADIS? H

et is alweer enige tijd geleden dat er iets in de SP heeft gestaan over luchtruimzaken. Dat wil niet zeggen dat er niets gebeurt. Het KNVvL overleg met DGLM (sinds kort Directoraat Generaal Bereikbaarheid, DGB geheten) specifiek over parachutespringen liep al sinds 2010. Dit als voortzetting op de Regeling Valschermspringen (RVS) van 2010, waarbij het doel was de toekomst van parachutespringen in Nederland te definiëren. Dat wil zeggen, te definiëren door DGLM en LVNL. Hierbij zaten DGLM, IVW, LVNL en Defensie aan tafel. Ondanks veel goede wil van alle partijen lagen de standpunten teveel uit elkaar en dusdanig vast om tot elkaar te kunnen komen. LVNL blijft parachutespringen boven FL 095 en in de buurt van Schiphol (lees hierbij ook Rhoon) een probleem vinden. Dit is tevens de reden waarom in 2008 Lelystad en Hilversum tot 6000 voet beperkt zijn.

Naast dit aparte para overleg werd door het Ministerie van Verkeer en Waterstaat (nu Ministerie van Infrastructuur & Milieu geheten) na het vaststellen van de Luchtvaartnota begonnen met het opstellen van de Luchtruimvisie (LRV). In dit visiedocument moet beleidsmatig vast komen te liggen welke soorten luchtvaart en vliegvelden prioriteit hebben. Voor diegene die het nog niet wist, Schiphol gaat boven alles. Stirf schreef al eens in de ASM dat blijkbaar de belangen van mensen die voor €75 naar Barcelona willen, of Amerikanen die via Nederland naar India of Midden Oosten gaan, zwaarder wegen dan die van Nederlandse luchtsporters. Dit is nu helaas wel de realiteit. Verder met de LRV dan. Einde 2011 werd aangegeven dat het para overleg beëindigd werd en geïntegreerd

werd in de LRV. Dit bood echter geen oplossing, immers het specifieke luchtruimgebruik van paravliegtuigen verandert niet, net als de wensen van LVNL. Sterker nog, in de presentatie van het werkconcept LRV kwamen de meeste luchtsporten er redelijk van af, behalve para. Met de voorgestelde nieuwe indeling van vliegroutes van en naar Schiphol, met nieuwe airliners die een vlakkere daalhoek hebben en een nieuwe vliegtechniek (CDO, Continous Decent Operations) is dit vliegverkeer op dezelfde afstand op lagere hoogte dan in het huidige luchtruimstelsel. Een grotere bedreiging dus. Waar de KNVvL uiteraard sterk bezwaar tegen heeft gemaakt, en blijft maken. Het afdelingsbestuur heeft dit alles onderkend door het oprichten van een aparte werkgroep luchtruim parachutespringen, de WLR. In de WLR zitten Wilco Peppelman als AB lid, Bryan Meijers van NPCT, Ton Pruisken en Andrew Ireland van Skydive Rotterdam en ondergetekende vanuit HBP. De WLR coördineert de benodigde acties, inventariseert kennis en biedt weerwoord aan missieven van LVNL en Ministerie. Verder is zij nu bezig met een update van de oude terreinen notitie parachutespringen van 2003. Het speelveld is sinds die tijd flink veranderd, waardoor actualisering onontbeerlijk is.

er rekening wordt gehouden met de hoogte waarop het Schiphol-verkeer zich in de CTA Holland kan bevinden (6500, 9500, 14500 voet); dit gebeurt op momenten dat de verkeersdruk in de CTA Holland dit toelaat (al dan niet op van tevoren vastgelegde momenten); De ligging van de toekomstvaste springlocaties ten opzichte van de Schiphol-stromen wordt geoptimaliseerd. Streven is om het aantal springlocaties terug te brengen om de efficiency en veiligheid te verhogen en om ze zoveel als mogelijk gelijkmatig te verspreiden over heel Nederland – met een centrale locatie – met zo min mogelijk (hoogte en operationele) beperkingen. Tevens zal op een beperkt aantal (bestaande) locaties blijvend gesprongen kunnen worden vanaf een hoogte van maximaal FL 150 (Hoogeveen, Oostwold en Texel). De voorkeur van de KNVvL is om zoveel mogelijk gebruik te maken van de bestaande locaties, infrastructuur en vergunningen. Waar dit niet mogelijk is dienen nieuwe locaties te worden gezocht en moeten vergunningen met provincie en gemeenten worden geregeld / omgezet. Bestaande locaties zullen pas een gebruiksbeperking worden opgelegd als een vervangende locatie volledig operationeel is. Voor de concentratie van springen op een beperkt aantal locaties op bereisbare afstand van de Randstad is het Rijk samen met de LVNL bereid hiervoor toekomstvast ruimte te creëren in de volgende zoekgebieden rond bestaande locaties:

? S I D VA En dan, Qua Vadis? Wat staat ons te wachten? De KNVvL en andere General Aviation partijen (AOPA, NACA, NVL) hebben commentaar mogen leveren op de bijlagen 2 (behoeften) en 3 (knelpunten) van de LRV. Lange tijd was onbekend wat er met dit commentaar gebeurde en het hele proces liep ook nog eens ruim 2 maanden vertraging op. Het allerlaatste document wat de KNVvL nu in heeft kunnen zien is een uittreksel uit het hoofddocument LRV met die stukken tekst die slaan op GA. Op hoofdlijnen is dit het volgende (letterlijke tekst DGB, zonder commentaar van de KNVvL):

Cluster Utrecht (PCMN), Oostelijk Flevoland (exPCF) en Rhoon (Skydive Rotterdam) staan onder druk vanwege interferentie met Schiphol verkeer. Op termijn is de locatie Rhoon niet toekomstvast. Conform de afspraken bij de inwerkingtreding van de RVS wordt met de KNVvL gezocht naar toekomstvaste springlocaties. Springen in de CTA Holland is ook in de toekomst mogelijk, mits: dit niet gebeurt direct onder/naast de belangrijkste inkomende en uitgaande Schiphol verkeersstromen en intensieve stromen van secundaire of tertiaire luchthavens;

Teuge (waarbij een optimalere inpassing mogelijk een verplaatsing van het springgebied betekent) Texel en Ameland Cluster Midden Zeeland en/of Cluster Noord-Brabant, indien hier een optimale locatie gevonden kan worden met het oog op de ontwikkeling van Eindhoven en Brussel-stromen (daarom geldt nu een beperking in springhoogte tot FL100). Op deze locaties wordt door de LVNL en de paraclub de inpassing van springen geoptimaliseerd. Dit vraagt maatwerk per locatie, zoals optimalisatie van de dimensies en ligging van het klimgebied. Ook wordt medegebruik van militaire locaties onderzocht. meegenomen worden, mits veilig en verenigbaar met militaire activiteiten. Tot slot blijven de bestaande springlocaties met de in de Regeling Valschermspringen genoemde springhoogten buiten de invloedssfeer van het Schiphol-verkeer behouden voor de valschermsport. Uiteraard gaat de KNVvL hierop reageren, doch de reactie zelf kon niet meer in deze SP. Duidelijk is wel dat als de wensen van LVNL meegenomen worden door het Ministerie het springen in Nederland verlegd zal worden van de Randstad naar de randen van Nederland. De exacte gevolgen per club zullen dan verschillend zijn, mogelijk ontstaan er ook nieuwe locaties. Ibi Vadis.

30 SP01-030-031.indd 30

09-03-12 10:56

PULLING HIGH AT PCEH

P I

Een deel van de deelnemers.

TEKST: HERMAN SLOT FOTO: ARNOLD BOSMA

n het weekend van 22 en 23 oktober werd op Hoogeveen een CF-Instructie weekend gehouden. Dit jaar werd met opzet een bredere aankondiging gestuurd, om naast de insiders van PCEH ook met name nieuwe gezichten op Hoogeveen te verwelkomen. Zo konden deze kennis komen maken met PCEH en Canopy Formation. Het primaire doel was dan ook een kennismaking, en dat kon vrij worden ingevuld. Specifieke Ceis springers, maar ook zeker enthousiaste en nieuwsgierige platvallers die wel eens anders wilden proberen. We hadden vertegenwoordigers uit bijna alle provincies te pakken! Van Zuid Limburgers tot Groningers en van Friezen tot Brabanders. Onder leiding van Marc van Aperen kreeg de groep enthousiastelingen op zaterdagochtend een theorielesmateriaal en de basics van het CF-en. Ondertussen werden de CF-Instructeurs belast met het in en uitbouwen van diverse Crew Lightning hoofdkoepels. Iedereen kreeg de juiste maat koepel, uitgerust met het juiste openingsysteem. En dat moest vervolgens ook weer allemaal een beetje fatsoenlijk passen in een rig. Het was telkens weer een uitdaging om voor iedereen alles te regelen, maar gelukkig zijn we wel wat gewend. Het program was verder simpel. Wanneer iedereen dezelfde instructie had ontvangen en een rig met CRW chute op zijn rug had, kon de fun beginnen. Elke nieuweling kreeg een one on one instructeur waarmee hij of zij de eerste sprong ging uitlopen. Niet te moeilijk maar wel allemaal nieuwe info en allemaal een andere scope/mindset dan wat we gewend waren. Dat begon bij de meesten al bij een beetje stabiele clear and pull exit… Tja, dat was al weer lang geleden kregen we vaak te horen. Maar goed, het levert wel weer enkele hilarische momenten op.

Er werd telkens gesprongen op de zogenaamde leerlingen dropzone te Echten. Het zou namelijk niet de eerste keer zijn dat een CF-2 koppel zo druk doende is in de lucht dat men de heading volledig vergeet, om vervolgens ergens buiten het veld te landen. Indien zich dat nu voor zou doen, dan kon er nog ruim overal veilig geland worden. Bij nader inzien was dit niet nodig, iedereen landde keurig op de dropzone. De eerste sprongen mocht ik met Roger en Michel omhoog. In dit geval kreeg ik twee man toegedeeld. Dat betekent tegelijk briefen en debriefen en elkaar helpen bij het vouwen van die chutes zonder bags. Zoveel mogelijk van elkaar leren en de sprongen natuurlijk 1 op 1 maken. Beide keren een fraaie, onstabiele exit nagekeken en vervolgens de eerste docks gemaakt. Altijd weer leuk om te zien dat na die eerste contactmomenten de spanning er wat af gaat en de ontlading start, te gek!! Daarna konden we de oefeningen verder uitbreiden: frontrisers, backrisers, vliegen als bovenste, als onderste, korte rotaties, als eerste exiten of als tweede, stairsteps vliegen, tweemans-planes vliegen, bi-planes etc. De meeste combinaties hebben alle leerlingen met hun instructeurs kunnen vliegen!

Het was al met al een uitstekend weekend, mede dankzij een hele enthousiaste groep springers! De leerlingen: Roger Remmen, Michel Puyt, Sander Bekkema, Renate Ligthart, Brian Bolink, Albert van der Spoel en Emiel Noorlander. Instructeurs: Eward Slot, Gerben Frankvoort, Marc van Aperen, Richard Meijer. Materiaalzaken: Hielke Bootsma, Tom Winkler, The Parachute Case. Dank aan PCEH voor hosting van dit event. In het bijzonder dank aan Jan “Boor” Riemersma, piloot van de PH-ZZF, voor de meerdere fly-by’s langs de formatie!! - advertentie-

De meeste deelnemers hadden die zaterdag al twee sprongen gemaakt, en dus konden we zondag met nog eens drie sprongen afsluiten met een totaal van vijf sprongen per deelnemer. Dat betekende dat de C-eisen binnen waren! Het werd voor Roger, Michel en Renate in ieder geval bijzondere afsluitende sprong. Nadat we allen ge-exit waren vormden we eerste een line up van drie tweeans formaties, waarna we een viermans plane met een 2-stack eronder vlogen. Toen werd de zesmans formatie nog even op koers gezet, waarna we weer opbraken. Niet slecht om na 4 CF-2 instructie sprongen te eindigen met een zesmans formatie!

31 SP01-030-031.indd 31

09-03-12 11:07

Door: Martijn van Dam Foto’s: Martijn van Dam

tandemen in

mauritius : )

I I

k hoefde niet lang te denken toen Hans van Marrewijk me belde met de vraag of ik zijn baan kon overnemen op het bounty eiland Mauritius, Hij wilde liever naar Nieuw Zeeland. Hoewel ik niet van plan was in het buitenland te overwinteren kwam dit mooie aanbod me dus gewoon aangewaaid! Ik had geen idee wat ik kon verwachten. Ik had natuurlijk een aantal keer geskypt met de eigenaar, maar je weet het nooit. Aangenaam verrast was ik toen ik aankwam op 10 januari, alles zag er netjes uit; mooi vliegtuig, mooie micro Sigma’s met tandem Icarus 330 en 300. Natuurlijk moest er het één en ander geregeld worden aan papieren, werkvergunning, etcetera. Maar voordat alle paperassen binnen waren was ik al lekker aan het tandemspringen!

en de soms straffe thermische turbulentie deden Martijn af en toe flink schrikken! Met name de thermiek vlakbij de grond doet rare dingen met je parachute. De normale tandem landing waarbij je soms even in de remmen hangt om je positie een beetje te veranderen is niet veilig daar, vaak drukt de wind je parachute gewoon richting de grond. Je toggles proberen te begraven werkt dan gewoon niet. Wat voor mij wel goed werkt is toch snelheid op de parachute te houden door middel van een rustige draai vlak voor de landing. Dat wat ik eigenlijk met tandemen niet graag doe werkt hier eigenlijk heel goed!

En tot slot: wat een enorm mooi uitzicht in het vliegtuig op weg naar 10.000 ft, bij mooi weer kan je het hele eiland zien. De lagune is erg mooi van kleur, en het uitzicht is echt uniek. Lekker tropische allemaal. Ik moest wel enorm wennen aan de hoge luchtvochtigheid, vooral in de avond blijft het beknellend warm. Maar overdag springen in je korte broek en T-shirt terwijl in Nederland de waterleidingen kapot vriezen blijft natuurlijk bijzonder. Elke dag wordt er gesprongen, het varieert van 2 tot 6 sprongen per dag en op zondag een vrije dag. Zeker een plek voor mij om een keer terug te gaan.

Ze hebben hier een smalle landingsstrook, midden in een soort van jungle gebied. En als de wind haaks staat is het aardig tricky om er te landen. Maar gelukkig zitten mijn benen er nog aan, net zoals die van mijn passagiers. Ik had nog nooit met een Icarus tandem 300 gesprongen en ik kan zeggen dat dat heel lekker springt. Je moet er wel wat snelheid op zetten maar het stuurt en flared zeer fijn.

De dropzone ligt in het gebied Rivière du Rempart en is toegankelijk voor fun jumpers. Het kost je wel 40 euro per sprong + een derde partij verzekering. Tandems gaan altijd voor, dus een fun jump is niet van te voren te regelen. Drie maanden springen op het bounty eiland Mauritius is natuurlijk erg fijn, maar ik ben de Cessna 182 nu wel een beetje zat. Geef mij maar weer de Supervan van Teuge!

Mauri 32

Natuurlijk maak je hier heerlijke tandem exits uit een Cessna 182, met 100 kg zware toeristen en 2 gopro’s aan je linkerhand. Het was dus even wennen, maar na een aantal sprongen had ik de exits al gauw door. Het landen daarentegen was een stuk moeilijker. Het warme, vochtige klimaat

artikelen_DEC.indd 32

09-03-12 10:30

Door: Martijn ToraTora Foto: Martijn ToraTora

ToraTora Seville Freefly kamp H

et was superweer afgelopen oktober bij Skydive Spain. De 12 freeflyers die waren afgereisd naar deze mooie dropzone in het zuiden van Spanje waren daar vanzelfsprekend erg blij mee.

ToraTora organiseerde er namelijk een freefly camp, speciaal voor het leren freeflyen in groepjes met een vaste samenstelling. Op die manier leer je iedereen goed kennen en worden de sprongen die je maakt met elkaar steeds beter van niveau. We hadden twee groepen, één intermediate en één groep met advance flyers. Helaas had Jasper voorafgaand aan dit evenement zijn schouder uit de kom gevlogen tijdens een ongelukkige opening bij één van de headdown recordpogingen in Empuria Brava. Gelukkig hadden we een hele goede vervanger gevonden, namelijk Domitille Kiger, van Kristal Freefly. Niet de minste, zij was de afgelopen World Cup Freefly eerste met haar team. Al met al een hele hoop kennis en skills die Domi & Martijn konden delen met de groep. De groep was van een bijzondere samenstelling; zoveel nationaliteiten, we hadden mensen vanuit Frankrijk, Rusland, Griekenland, Spanje, België, Nederland en Duitsland. Een gemêleerd gezelschap dus. Iedereen kon het goed met elkaar vinden en op de 23e begonnen we met springen. De focus lag voornamelijk op de individuele leercurve, het vergroten van de awereness tijdens groepssprongen, veiligheid en vooral heel veel plezier. Dit liep allemaal heel lekker en je zag het niveau elke sprong stijgen. Het pakket bestond uit 30 groepssprongen waarbij iedere sprong uitvoerig gebriefd en gedebriefd werd. Omdat het weer supermooi was verliep de hele week eigenlijk prima. Je zag het niveau van iedereen elke sprong beter worden, en tijdens de debriefingen werd er opbouwend gesproken over ieders verbeterpunten. Geen bla bla, gewoon realistische en degelijke debriefingen, waarbij iedereen verbeterpunten mee kreeg voor de volgende groepssprong.

ritius

De intermediate groep ging aan de slag met Martijn en de sprongen bestonden uit Sitfly en tracking sprongen. De advance groep begon met Domi te springen. Dit ging vooral hard, veel track & trace in alle dimensies en headdown. Iedereen moest een aardig tandje erbij zetten. We zagen vooral dat de minder ervaren springers veel leerden van de ervaren springers, en dat de leermomenten niet alleen kwamen van de coaches Domi & Martijn maar van een ieder van de groep. Ik vond het erg mooi om te zien dat iedereen elkaar daarin hielp. Halverwege de week werden de coaches gewisseld, op die manier sprong de groep met beide coaches. Iedereen had het enorm naar zijn zin en op de laatste dag had reisleider Martijn het nog even moeilijk met het herboeken van een gemiste vlucht van één van de deelnemers, maar die kwam een dag later ook gelukkig heelhuids thuis. Dit jaar hebben we weer een evenement bij Skydive Spain. We hebben gemerkt dat het springen van +15.000ft een hele hoop voordelen heeft, helemaal met freefly groepssprongen. Het evenement zal dit jaar ook weer plaats vinden in oktober, neem een kijkje op de nieuwe website van ToraTora voor meer informatie! See you in the sky!

artikelen_DEC.indd 33

(advertentie)

33 09-03-12 10:30

! d o o g s i e lif Door: ingrid van osch Foto’s: airboss

De PAC-en op pad in Marokko met Airboss 02 tot en met 15 januari 2012, Ingrid van Osch

H ‘H

heb daarom gevraagd of mijn terugticket een weekje later geboekt kon worden, zodat ik nog in mijn eentje verder kon reizen. En zo start voor mij twee waanzinnige weken.

Het werd tijd dat ik mijn dromen over parachutespringen eens werkelijkheid zou laten worden. In januari is dat niet eenvoudig om te doen, maar ik wilde en ik wilde NU! Airboss bood toen ook nog eens de perfecte combi: leren parachutespringen in een land dat me fascineert. Marokko kent zoveel gezichten dat ik er niet op uitgekeken raak. Ik

De eerste dag duiken de meesten van onze groep direct het vliegtuig in. Terwijl de motoren ronken op de achtergrond krijg ik samen met mijn PAC-buddy onze eerste instructies. Airboss instructeur Sjon schept een sfeer van vertrouwen, waarin we al onze vragen, enthousiasme en zenuwen kunnen delen. Het idee dat ik elk moment daarboven in de lucht zal hangen blijft onwerkelijk. Na vele dummypulls op het droge en na vele dummy reserveprocedures (en het daarbij behorende echte stresszweet bij het idee alleen al dat je dat ooit echt zou moeten doen) zou het er toch van komen. Nog een keer de checklist doornemen en dan liggend op de oefenkarretjes in de zon. Ok, we zijn er nu dan echt klaar voor, denk ik. En daar gaan we. Mijn parachute wordt bij me omgehesen en ik hijs mezelf het vliegtuig in.

ayat jamila! Life is good!’ De woorden van onze Marokkaanse gastheer vullen de heldere lucht en mengen zich met het geluid van het ontvouwen van parachutes in de hoogte. Hij brengt ons een pot verse muntthee terwijl het asfalt voor de hangar zich opwarmt aan de ochtendzon die boven het Atlasgebergte staat. “Atlas links!” wordt er nog geroepen naar de nieuwe groep die al richting de volgende Pilatus loopt. Ik ben bang dat ik zelfs op Texel nog wel eens zal vragen welke kant de Atlas ligt van het landingscircuit… Je eerste ervaringen met parachutespringen worden immers in je hersenpan gebrand. En geen betere plek om deze eerste ervaringen op te doen dan in Beni-Mellal.

In het vliegtuig neem ik in gedachten alle checklists nog een keer door, om maar te vergeten dat die deur zo toch echt opengaat. Maar dan eindelijk, op 13.500 voet, wordt de deur opengeschoven. De kou van buiten wordt overstemd door de adrenaline die door mijn lijf scheurt. Voor me zie ik iedereen de diepte in verdwijnen. Dan komt het: in de deuropening zitten, ok? Ok. Ok? Ok. Naar binnen en dan .. naar buiten. Ik ben nog nooit zo buiten geweest. Buiten zinnen, onrealistisch. Dat gevoel van onwerkelijkheid heeft me nooit verlaten. Zelfs niet na de 17 sprongen die ik uiteindelijk in totaal gemaakt heb die week.

Lifi is 34

artikelen_DEC.indd 34

Pas na mijn derde sprong begin ik iets meer bewust te worden van wat ik aan het doen ben. Welke debiel haalt het in z’n hoofd om uit een vliegtuig te springen? Maar het klopt; als je er eenmaal geweest bent, wil je terug de lucht in. Uiteindelijk maken we binnen vier dagen zes instructiesprongen en zijn we geslaagd om onze eerste solosprongen

09-03-12 10:30

Helaas komt aan deze week een einde. Ik ben de enige die achter blijft in het hotel. Het afscheid nemen valt me zwaarder dan ik had verwacht. Nu mag ik me in mijn eentje gaan vermaken in Marokko. Ik stap weer een taxi in, dit keer niet naar het vliegveld, maar naar het busstation, waar ik direct omringd word door een dertigtal Marokkaanse mannen die er wel voor wil zorgen dat ik in Marrakech aankom. Ik wurm me door de mannenmassa heen naar de ticketbalie en uiteindelijk, ik weet ook niet precies hoe, beland ik in de bus en ben ik na ruim vier uur in Marrakech.

te maken. Sjon en Ron zorgen constant voor goedgevulde vliegtuigen, zodat wij achterover kunnen leunen in de zon als we niet in de lucht hangen.

In Marrakech brengt een “berbertaxi”, een soort motorfiets met achterbak, me zo dicht mogelijk naar Riad Dar Isshane, mijn hotel. Ik snuif de geuren op van Marrakech: verse sinaasappels, ezelvijgen, munt, rottende groente, jasmijn, koriander, geitenleer… en de geluiden zijn overrompelend: verkopers die schreeuwend je aandacht vragen, het bewerken van metaal, een oude man die met een enorme kar zich door een nauwe straat wurmt, balek balek! Pas op! Ik leer de geuren en smaken beter kennen dankzij een kookcursus bij Zouk Cuisine. Gemma, een Nederlandse dame, neemt me mee de markt op en leert me alles over goede producten en kruiden. Samen met Marokkaanse keukengoeroes bereiden we gerechten waarin al het heerlijks van Marokko samenkomt. Mijn riad is een oase van rust midden in deze tornado van geuren, smaken, geluiden en kleuren. Hier kan ik ontsnappen. Af en toe dwalen mijn gedachten weer af naar de lucht. Na Marrakech ben ik per trein naar Casablanca gereisd, waar ik net genoeg tijd heb gereserveerd om de grote moskee te bezoeken. Dit kan alleen op gezette tijden onder begeleiding van een gids. De moskee aan zee is indrukwekkend, de op twee na grootste ter wereld. Ik heb niet meer tijd om de stad in te gaan, want mijn vliegtuig terug naar Amsterdam staat al te wachten.

Ik land dit keer terwijl ik nog in het vliegtuig zit. De wielen van de Boeing stuiteren op de landingsbaan op Schiphol terwijl ik terugdenk aan een onvergetelijke reis. Het was heerlijk om in mijn eentje op stap te gaan met alle vrijheid om te gaan en staan waar ik wil. Maar de reis was ook bijzonder door de mensen met wie ik mijn ervaringen van de eerste week heb kunnen delen. Dit zijn mensen die je nooit vergeet, omdat je je angst en je adrenaline gedeeld hebt met ze, omdat ze je inspireren, omdat ze je laten zien dat het leven prachtig is, hayat jamila! Zodat je kunt genieten van zowel de unieke momenten als alles om je heen dat ineens zo alledaags lijkt.

(Advertentie)

YOUR HELPING HAND

sGood rainbow design

Foto: Jörg Vietze

’s Avonds blussen we altijd af met een biertje en een wijntje, ladingen met nootjes (hoe harder je roept, hoe meer je krijgt) en een tajine in het hotel, soms aangevuld met verse dadels die we zelf op de markt in de stad halen. Beni-Mellal is geen toeristische plaats. Maar het is bijzonder om je een weg te banen tussen de opdringerige jongetjes, schuchtere vrouwen en schreeuwende mannen. Katten wachten geduldig op restjes onder de markttafels waar vissenhoofden worden afgehakt. De zure geur van olijven mengt zich met de rook van het kraampje waar net verse lamspiesjes op het vuur worden gelegd. Je hoeft maar een paar Dirham neer te leggen voor een petit taxi die je uit de chaos van het centrum haalt en je terugbrengt naar de rust van het hotel, waar je met je mede para’s nog eens nageniet van de dag.

rainbow design gmbh

Flugplatzstraße 3 | D-16833 Fehrbellin | Germany

T: +49 (0) 33932-72461 | F: +49 (0) 33932-72463 E-Mail: info@rainbowsuits.com

www.rainbowsuits.com

Ad_RD_NL_75x100.indd 1

artikelen_DEC.indd 35

16.09.2011 14:12:11

09-03-12 10:30

Springersview

door: elja verheij foto’s: Martijn van dam

"Als het maar leuk is!"

met...

k n i l l o b e t t henrië

W Henriëtte er ontzettend mooi om te springen. Helaas liggen de sprongprijzen erg hoog in Australië.

Wat bracht jou tot springen?

Bier! In mijn studententijd zaten we met vrienden wat te drinken toen ik zei: “Kom, laten we gaan parachutespringen.” In het begin was iedereen helemaal lyrisch tot er twee overbleven die echt met mij meegingen om de static line opleiding te volgen. Uiteindelijk ben ik de enige die nu nog steeds springt. De andere twee waren al vrij snel afgehaakt na het behalen van het certificaat.

Wat vonden je dierbaren ervan?

Mijn ouders vinden het heel stoer te vertellen dat hun dochter skydiver is. Van binnen vindt mijn va-

springersview.indd 36

der het eigenlijk niet zo geweldig en mijn moeder vindt dat ik moet doen wat ik zelf wil. Nu het zo vaak goed gegaan is denken ze er niet meer zo over na. Mijn vader zou zelf echter nooit uit een vliegtuig springen.

Waar heb je zoal gesprongen?

In Nederland (Teuge, Blauwestad en Hoogeveen), België, Amerika, Australië, Nieuw-Zeeland en Sevilla.

Wat is de mooiste plek waar je ooit gesprongen hebt?

Byron Bay in Australië. We vlogen vlak langs het strand wat echt prachtig was. Daarnaast was een festival waar je mooi op neer kon kijken. Het was

Wat is je discipline en waarom?

Momenteel doe ik aan freefly. Daarmee ben ik al begonnen sinds ik van de TRIP af ben. (Redactie: TRIP = Teuge Relatief Instructie Programma, een programma van het NPCT waarbij je samen met anderen leert springen.) Freefly vind ik een hele mooie discipline met het driedimensionaal vliegen. Om er echt goed in te worden moet je helaas veel geld hebben om te trainen óf in een tunnel werken.

Welke sprong gaf jou de meeste kick?

Dat weet ik helemaal niet. Wat geeft mij de meeste kick? Als een sprong goed gaat. Technisch goed. Als

09-03-12 10:32

Heb je ooit een blessure gehad door het springen? Nee!

Heb je plannen op springgebied? HI worden en ik wil verder AFF doen. En misschien later tandemmaster worden? AFF lijkt me in ieder geval erg leuk.

Zijn er wensen die je hebt voor op een dropzone? Niet zoveel, als ik maar kan springen. Iedereen moet gewoon eerlijk en vriendelijk zijn. En dat je hulp kan krijgen als dat nodig is.

Is je kijk op het leven beïnvloed door het springen? Ik ben wel wat vrijer gaan denken. Niet zo moeilijk en in een burgerlijk hok gestopt. Er zijn ook andere manieren dan alleen huisje, boompje, beestje op mijn leeftijd. Als het maar leuk is!

ik bijvoorbeeld bij iemand kan komen wat eerder niet lukte, met headdown vliegen bijvoorbeeld.

Heb je ooit angsten gehad voor of tijdens het springen? Tuurlijk, de eerste 20 sprongen waren doodeng. Ik snap nog steeds niet waarom ik door ben gegaan. Bij de static line opleiding vond ik het allemaal echt eng. Als je beneden was bleek het toch wel leuk te zijn. Na 15 static line sprongen heb ik vrije val gedaan. Dat was nóg enger. Op een gegeven moment heb je meer controle en dan gaat het goed.

Curriculum vitae Naam: Henriëtte Bollink Leeftijd: 27 jaar Woonplaats: Zwolle Beroep: Assistent-ontwerper in de wegenbouw Sporten: Springen Hobby: Yoga (gestopt wegens tijdgebrek) Springer sinds: Augustus 2007 (begonnen met static line) Springbasis: Teuge Aantal sprongen: 500

e Bollink Heb je ooit problemen gehad tijdens het springen?

(advertentie)

Ooit met Annemieke (een (spring)maatje) samen gesprongen en toen openden we echt vrij dicht bij elkaar. Daar schrokken we flink van! Dat is nu een poosje geleden. Gelukkig leer je van zo’n ervaring.

springersview.indd 37

09-03-12 10:32

CC & C

Colofon ISSN 0921-8017, Jaargang 41 nummer 1 - maart 2012 Driemaandelijkse uitgave van de Koninklijke Nederlandse Vereniging voor Luchtvaart Afdeling Parachutespringen. VERSCHIJNING: maart, juni, september, december ABONNEMENTEN Gratis voor leden van de afdeling parachutespringen. Losse abonnementen kosten € 20,00 per jaar (vanaf juli € 10,00) en zijn aan te gaan door overmaking van dit bedrag op RABO (Rijn en Veenstromen) banknr. 16.14.17.256 t.n.v. de KNVvL te Woerden, onder vermelding van “abonnement SP”. REDACTIE Afdeling Parachutespringen, Saskia Zegwaard, Arjan Smit, Elja Verheij. Nieuwe redactie gezocht! Reacties: para@knvvl.nl ART DIRECTION & VORMGEVING: Ramses Meering, Michael van Zijl ADVERTENTIES: para@knvvl.nl DRUK: Delta Hage, Den Haag

KONINKLIJKE NEDERLANDSE VERENIGING VOOR LUCHTVAART AFDELING PARACHUTESPRINGEN BESTUUR: Adwin Beerendonk (vz), Peter Smit (penningmeester), Henny Wiggers, Wilco Peppelman HOOFD BUREAU PARACHUTESPRINGEN: Ronald Overdijk, Arnoud Ens Houttuinlaan 16-A, 3447 GM Woerden, Telefoon 0348-437060, fax 0348-437069 e-mail: para@knvvl.nl website: http://www.parachute.nl

Clubs & centra aangesloten bij de afdeling parachutespringen van de Koninklijke Nederlandse Vereniging voor Luchtvaart

LIDMAATSCHAP: Alle leden € 105,50 per jaar, FAI-licentie is bij lidmaatschap te bestellen, kosten € 5,-. Aanmeldingen te richten aan de Ledenadministratie, tel: 0348-437060, E-mail: leden@knvvl.nl

38 cccSP_mrt12.indd 38

Airboss Skydiving

Paracentrum Zeeland BV

( 0299-644535 i www.airboss.nl * spring@airboss.nl

( 0113-612910 i www.skydive-zeeland.nl * info@skydive-zeeland.nl

ENPC

Parachutistenvereniging Blue Side Up

Eerste Nederlandse Parachutisten Club ( 0162-518270 i www.enpc.nl * info@enpc.nl

CPV

Cadetten Parachutisten Vereniging ( 076-5416146

Skydive Rotterdam the Flying Dutchmen

( 010-4159450 i www.skydiverotterdam.com * jump@skydiverotterdam.com

Paraclub Flevo

( 0222-311324 i www.bluesideup.nl * info@bluesideup.nl

Paracentrum Texel BV

( 0222-311464 i www.paracentrumtexel.nl * info@paracentrumtexel.nl

VPCT

Vereniging Parachutisten Centrum Teuge Zie Nationaal Parachutisten Centrum Teuge

Stichting Nationaal Parachutisten Centrum Teuge

( 0320-288569 i www.paraclub.nl * secretaris@paraclub.nl

( 055-3231604 i www.paracentrumteuge.nl * info@paracentrumteuge.nl

Paracentrum Eelde Hoogeveen

Skydive blauwestad

( 050-5791786 i www.paracentrumeeldehoogeveen.nl * info@paracentrumeeldehoogeveen.nl

KCT

Korps Commando Troepen ( 076-5274804

PCMN

Parachutistencentrum Midden Nederland ( 035-5771849 i www.pcmn.nl * info@pcmn.nl

( 06-22248580 i www.skydiveblauwestad.nl * info@skydiveblauwestad.nl

POPS-NL

Parachutists Over Phorty Society Nederland ( 0486-473044 i www.pops-nl.com * info@pops-nl.com

Artikelen, reportages, brieven en beeldmateriaal over parachutespringen zijn altijd welkom. Materiaal wordt niet teruggezonden, tenzij op uitdrukkelijk verzoek. Beeldmateriaal moet zijn voorzien van de naam van de maker en/of eigenaar. In geval van beeldmateriaal met copyright dient een schriftelijk toestemming van de maker voor plaatsing in de SP te worden bijgevoegd. De redactie behoudt het recht alle ingezonden materiaal te corrigeren, zo nodig in te korten of niet te plaatsen. Anonieme brieven worden niet geplaatst. Plaatsing zonder naamsvermelding is op uitdrukkelijk verzoek van de schrijver echter wel mogelijk. De met naam onderschreven artikelen zijn voor verantwoordelijkheid van de schrijvers en behoeven niet altijd de mening van de redactie weer te geven. De niet met naam onderschreven artikelen komen van de redactie uit en zijn samengesteld aan de hand van informatie uit een of meerdere bronnen. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, microfilm, fotokopie of op welke andere wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de redactie.

Subscriptions to SP for a full calender year can be ordered by payment of € 23,00 (€ 29,00 for airmail postage) Bank: RABO BANK Account Nr.: 16.14.17.256 Designee: Attn. KNVvL parachuting Designee address: Houttuinlaan 16-A, 3447 GM, Woerden, The Netherlands BIC: RABONL2U IBAN: NL87RABO0161417256 Reason: “subscription SP”

Foto: Martijn van dam (kijk op pagina 6)

09-03-12 10:31

keerzijde_MRT12.indd 1

Foto: Jarno Cordia

De Keerzijde Op naar de sterren, en daar voorbij! (De melkweg en een groep wingsuiters reflecteren in de swooppond van Bridgewater, AustraliĂŤ)

09-03-12 10:37