Alle inspanningen van de minister Demir en Bosgroep Limburg ten spijt, sloot Vlaanderen 2020 af zonder een noemenswaardige bosuitbreiding. Steeds meer burgers en bedrijven blijven niet bij de pakken neerzitten en steken zelf de handen uit de mouwen om meer bos te creëren.
Waar mogelijk trachten we deze gedreven bosplanters te ondersteunen, terwijl we meer dan ooit met onze partners inzetten op het aankaarten van de échte knelpunten die de uitbreiding van het Vlaamse bosareaal in de weg staan.
Een vastberaden burger die ons verraste met zijn enthousiasme is Vladimir Vrancianu, een in Wallonië gestationeerde NATO-medewerker die zijn verlofdagen opoffert om samen met onze arbeidersploegen bomen te planten. “Ik leerde Bosgroep Limburg kennen tijdens Forest In One Day in Hoeselt, waar ik werkte als vrijwilliger voor het Jane Goodall Institute Belgium,” zegt hij daarover. “Mijn enthousiasme werd opgemerkt en de Bosgroep noteerde mijn vraag om mee te doen met andere plantacties van Bosgroep Limburg. Omdat er een aantal door de pandemie geannuleerd werd, ben ik blij dat ik via deze weg toch mee kan planten. Dat doe ik met veel plezier, ongeacht de afstanden die ik daarvoor moet afleggen.”
“Er zijn zoveel redenen om bomen te planten. Als de mensheid zo doorgaat, erven onze kinderen een grauwe, donkere plaats om in te leven. Een jonge boom is zoveel meer dan wat wij met onze nederige blik zien: een takje met wat zwakke wortels. Plant het in de grond en het boompje zal vechten om te overleven. Daardoor zal de boom krachtig en sterk worden en uiteindelijk transformeren tot een van de steunpilaren van Moeder Natuur. Een ecosysteem, zo complex dat je er boeken over kan schrijven.”
Bosbeheer
Nieuws uit de regio
Natuurbeheerplannen in West-Limburg, de eerste zijn in de maak _ 4
Wetgeving
Nieuwe
subsidiemogelijkheden voor bebossing_ 8
Van scheut tot bos, do’s-and-don’ts voor je prille aanplant _ 10
Voederbomen een vergeten traditie herleeft! _ 12
Zoekertjes _ 13
Bos online _ 14
Cijfers 2020 _ 15
Contactgegevens _ 16
Met de nodige hoop en vernieuwd enthousiasme kijken we uit naar de lente. Eerst blikken we nog even terug op de Bosgroepwerking in het memorabele jaar 2020. De meest markante cijfers zetten we in dit Bosbelang op een rijtje, het volledige jaarverslag staat online.
In deze editie van jullie vertrouwde ledenblad maken we jullie traditiegetrouw weer wegwijs in een aantal aspecten van de boswetgeving. Deze keer nemen we de nieuwe Vlaamse subsidieregeling voor bebossing onder de loep. In ons regioartikel bekijken we hoe de omzetting van bosbeheer- naar natuurbeheerplannen in de praktijk verloopt in Limburg, met concrete voorbeelden uit regio West-Limburg.
Wat bosbeheer betreft, zetten we de basistips voor het beheer van jonge bossen helder op een rijtje. Verder hebben we het over voederbomen en hun vele voordelen en hoe deze kunnen helpen om bosbeheerders en landbouwers tot goede buren te maken.
Ik wens jullie een goede gezondheid en een zorgeloos jaar in de Limburgse bossen.
Veel leesplezier!
Bert Lambrechts gedeputeerde
COLOFON
De deputatie van de provincieraad van Limburg, Jos Lantmeeters, gouverneur-voorzitter, Inge Moors, Bert Lambrechts, Igor Philtjens, Tom Vandeput, gedeputeerden en Wim Schoepen provinciegriffier I Coördinatie & Hoofdredactie Karolien Van Diest, Bosgroep Limburg I Tekst Leen Raats, Teksttype.be Hasselt, Karolien Van Diest en Lore Bellings, Bosgroep Limburg I Taaladvies Informatie en Communicatie, provincie Limburg I Concept en vormgeving Informatie en Communicatie, provincie Limburg I Fotografie Informatie en Communicatie - provincie Limburg, Pascal Vanhees, Stefan Lefnaer, Aukje De Haan, Franz Xaver, Krzysztof Ziarnek, Hans Hillewaert, MOs810, Bosgroepen Oost-Vlaanderen, Karolien Van Diest, Vladislav Nekrasov Drukwerk Drukkerij Chapo, Hasselt I Oplage 4300 ex. I Verantwoordelijke uitgever Vera Boesmans, Universiteitslaan 1 - 3500 Hasselt I Wettelijk depotnummer D/2008/5857/82 Deze publicatie werd gedrukt op houtvrij gerecycleerd CO2-neutraal papier met EU Ecolabel en FSC certificaat.
Een boom is het leven zelf. Geen wonder dat de levensboom in zoveel
oude mythologieën terug te vinden is.
We schreven het eerder al: omwille van het vernieuwde natuurdecreet (oktober 2017) worden de bestaande bosbeheerplannen op initiatief van Natuur en Bos van de Vlaamse overheid omgevormd tot natuurbeheerplannen. Momenteel zijn de eerste omvormingen via de Bosgroep gestart, ook in de regio West-Limburg. Als Bosgroep zijn we de schakel tussen Natuur en Bos en de beheerders en toetsen we de theorie aan de dagelijkse realiteit op het terrein.
Bosgroep Limburg stelde tussen 1998 en 2017 heel wat bosbeheerplannen op voor haar leden, wat maakt dat er veel werk op de plank ligt. Het gaat om:
• 36 uitgebreide bosbeheerplannen, goed voor 2 586 ha van 710 privébosbeheerders en ongeveer 9 340 ha van 47 openbare bosbeheerders
• 90 beperkte bosbeheerplannen, goed voor 1 273 ha van 593 eigenaars.
De omzetting van de bestaande beheerplannen moet afgewerkt zijn tegen:
• eind 2021 voor terreinen binnen de speciale beschermingszones (SBZ)
• eind 2023 voor terreinen buiten de SBZ.
Het oorspronkelijke beheerplan blijft gelden tot de omvorming compleet is. Niet-omgevormde plannen worden op 28 oktober 2023 automatisch opgeheven. Na omvorming blijft de einddatum van het oorspronkelijke plan behouden.
Bosgroep Limburg ontvangt voor elk uitgebreid beheerplan waarbij ze betrokken is, een voorstel van Natuur en Bos dat het oude beheerplan ”vertaalt” naar de nieuwe wetgeving. Samen met Natuur en Bos en de betrokken gemeentebesturen bekijken we dit voorstel en werken de volgende stappen uit.
Eén van de eerste voorstellen, het uitgebreide bosbeheerplan Hamont-
Achel, was meteen een ”specialleke”. We kunnen hier al jaren bogen op een goede samenwerking tussen de verschillende partners: Bosgroep Limburg, Natuur en Bos, de stad Hamont-Achel, het Regionaal Landschap Lage Kempen en de privé-eigenaars, waaronder de KU Leuven. De KU Leuven is eigenaar van een domein van 165 ha, waarvan de helft bosgebied is.
De KU Leuven beheert hier hét modeldomein waarin alle ecosysteemdiensten aan bod komen: educatie, recreatie, leveren van grondstoffen, filteren van fijn stof, biodiversiteit, … Zo was de KU Leuven in 2006 de eerste privé-eigenaar die een natuurreservaat oprichtte: Het Elsbroek, goed voor 13 ha. Je vindt hier een restant van een oude visvijver, die ontstond door een natuurlijke depressie in het landschap.
De Kempen waren in de middeleeuwen één uitgestrekte heidevlakte. Tot 1900 kon je ongehinderd van Hasselt tot Eindhoven kijken. Het Elsbroek vormde een echte oase in het schrale heidelandschap: er stonden enkele boerderijen en een kluis, nu bekend als Trappistenabdij. In het gebied groeien een aantal zeldzame planten zoals koningsvaren (foto 5) en galigaan (foto 1 en 2), die nog maar op enkele plaatsen in Vlaanderen voorkomen. En dan is er nog gagel (foto 3), een welriekend struikje dat gebruikt werd om bier te brouwen omdat hop niet kon groeien in de arme bodem. Ook de fauna in Het Elsbroek is meer dan de moeite waard, met houtsnippen, zwarte spechten, vossen en reeën. De levendbarende hagedis ritselt hier door het struikgewas en in de zomermaanden zoeven de zeldzame libellen je om de oren.
In 2013 werd bovendien nog 10 hectare erkend als bosreservaat De Zoren: een structuurrijk bos van eik, berk en een elzenbroekbos. Op een kleine oppervlakte vind je hier alle typische kenmerken van een Kempens beekdal, met de volledige gradiënt van broekbos tot eiken-dennenbos en bijbehorende soorten als bosbies (foto 4), Europese vogelkers, pijpenstrootje en bosbes. Ook koningsvaren (foto 5) komt frequent voor. Door zijn hoge natuurwaarde wordt dit deel van het bos al ruim tien jaar als natuurbos behandeld, waardoor er al vrij veel dood hout aanwezig is en de aanzet is gegeven voor een verdere spontane ontwikkeling.
De overige bossen zijn opgenomen in het uitgebreide bosbeheerplan. Je begrijpt het al: één eigenaar, drie types beheerplannen met drie verschillende geldigheidsdata. Geen eenvoudige omvorming …
Maar daarmee houdt het niet op. Ook de stad Hamont-Achel deed de voorbije jaren grote inspanningen om – buiten de bossen die reeds in het bosbeheerplan zaten – de natuur een handje te helpen. Zo werkten ze, samen met Regionaal Landschap Lage Kempen, aan het herstel van heide, vijvers en een aantal dreven om ook de vleermuizenpopulaties van de toekomst een plekje te geven. Ook hun bermbeheer en een recent aangelegd voedselbos zou-
den mee in een nieuw natuurbeheerplan opgenomen moeten worden. Ten slotte wisselde een aantal grotere privébossen recent van eigenaar, waarbij het beheer opnieuw bekeken moet worden.
De partners beslisten dan ook om een nieuw natuurbeheerplan op te maken. Hiermee starten we dit jaar, in samenwerking met de stad, Natuur en Bos en de KU Leuven. Het nieuwe natuurbeheerplan moet klaar zijn tegen eind 2023, wanneer het huidige bosbeheerplan vervalt. Zo kunnen we het beheer uitwerken voor de komende 24 jaar. We contacteren de betrokken eigenaars in de loop van 2022.
Momenteel buigen we ons ook over het uitgebreide bosbeheerplan in Beringen en bekijken we of de voorgestelde maatregelen haalbaar zijn, zowel voor het bos als voor de beheerder. In een volgende stap ontvangen we een officieel evaluatieverslag van Natuur en Bos, inclusief subsidieberekeningen en contacteren we de bosbeheerders om het voorstel te bespreken. Natuur en Bos maakte een planning op voor de overige uitgebreide bosbeheerplannen, die je kunt raadplegen op: www.natuurenbos. be/beleid-wetgeving/natuurbeheer/ natuurbeheerplan/overgangsmaatregelen-voor-goedgekeurde-0
Beschik je over een beperkt bosbeheerplan? Dan hangt de procedure af van de ligging van je bos en de datum waarop het plan werd goedgekeurd.
Je beperkte bosbeheerplan is goedgekeurd NA 2003 en ligt NIET in VEN (Vlaams Ecologisch Netwerk) of een SBZ? Je kunt de beheermaatregelen uit je plan verder uitvoeren. Vanaf 2022 ontvang je een brief en een goedkeuringsbesluit dat bevestigt dat je vanaf nu automatisch een natuurbeheerplan type één bezit. De termijn blijft behouden. Wil je liever type 2, 3 of 4? Dan kun je een nieuw plan (laten) opstellen.
Je beperkte bosbeheerplan is goedgekeurd NA 2003 en ligt WEL in VEN of een SBZ? Als je een natuurbeheerplan wenst (dit is geen verplichting meer!) en je perceel ligt in VEN of een SBZ, ben je voortaan
verplicht om minimaal voor een natuurbeheerplan type 2 te kiezen.
1 Je wenst niet in te stappen in de nieuwe regeling: je kunt de maatregelen uit je beheerplan nog uitvoeren tot 28 oktober 2023. Na deze datum is het bestaande plan niet meer geldig. Daarna kun je kappingen en andere beheermaatregelen pas uitvoeren na het verkrijgen van de nodige vergunningen of de opmaak van een nieuw natuurbeheerplan.
2 Je zet het beperkte bosbeheerplan om naar een natuurbeheerplan type 1. Dat is enkel mogelijk voor die percelen die niet in het VEN of in een SBZ liggen. Voor deze percelen kun je de voorziene beheermaatregelen verder uitvoeren tot het einde van de looptijd van het oorspronkelijke bosbeheerplan. Kappingen en andere beheermaatregelen voor de percelen in VEN en SBZ kun je pas uitvoeren na het verkrijgen van de nodige vergunningen.
3 Je kiest ervoor om een nieuw natuurbeheerplan type 2 (of 3 of 4) op te stellen, geldig voor een nieuwe periode van 24 jaar, dan kom je in aanmerking voor subsidies.
Eind 2020 bracht Natuur en Bos alle betrokken bosbeheerders op de hoogte. Diende je je bosbeheerplan in via de Bosgroep? Dan contacteren wij jou in de loop van dit jaar om het samen te bekijken.
Je beperkte bosbeheerplan is goedgekeurd VOOR 2003?
Hier is geen omzetting nodig. De geldigheidstermijn van deze beheerplannen verstrijkt ten laatste in 2023. Tot 2023 kun je de voorziene be-
heermaatregelen uitvoeren. Indien je na 2023 opnieuw een beheerplan wenst, kun je een natuurbeheerplan (laten) opmaken.
Los van de omvormingen, zijn er ook nieuwe natuurbeheerplannen in de maak. In regio West-Limburg nemen we momenteel een aantal mogelijke projecten in Houthalen-Helchteren en Ham onder de loep. In 2021-2022 staat de opvolging van bossen in Ham en Leopoldsburg op de planning, die vallen onder de beperkte bosbeheerplannen Kepkensberg, Geheserheide, Gerhoeven en Kwaadmechelen. Twee van deze 4 bosbeheerplannen zijn verlopen in 2020, de andere verlopen in 2024 en 2026. Tijdens terreinbezoeken met de beheerders analyseren we hoe we het beheer in de toekomst het best aanpakken.
Op 30 oktober 2020 keurde de Vlaamse Regering de vernieuwde subsidieregeling voor bebossing goed. Een overzicht.
Als particuliere bebosser kun je een financiële ondersteuning aanvragen voor de aanplant en het grondwaardeverlies. Een natuurbeheerplan is niet meer verplicht en het is mogelijk om te bebossen met populier, in combinatie met inheemse soorten.
Vul het aanvraagformulier van Natuur en Bos in en bezorg dit voor de aanplant van je bos. Uiterlijk 45 dagen na je aanvraag, ontvang je een bevestiging. Indien er ontbrekende elementen zijn, brengt Natuur en
Bos je op de hoogte en heb je 14 dagen de tijd om de ontbrekende info te bezorgen. Eens je bomen geplant, meld je dit aan Natuur en Bos.
Op www.bosteller.be/subsidies vind je een duidelijk overzicht en met de simulator kun je eenvoudig nagaan op welke subsidie jij recht hebt.
VOORWAARDEN
• Grond NIET gelegen in industriegebied, Herbevestigd Agrarisch Gebied (HAG), Agrarisch Gebied (AG) volgens Ruimtelijk Uitvoeringsplan (RUP)
• Min. 0,1 ha
• Min. 0,25 ha als grond gelegen is in AG en aansluit bij bestaand bos
• Min. 0,5 ha als grond gelegen is in AG
• Grond in AG mag voorafgaand aan de aanvraag minstens 2 volledige kalenderjaren niet gebruikt zijn voor professionele doeleinden.
• Aanplanten met inheemse soorten uit de lijst van het subsidiebesluit, combinatie met populier is mogelijk
• 75 % plantgoed is van aanbevolen herkomst
• Geen verplichting tot bebossing, geen compensatieplicht
• Geldige vergunning(en)
• Bebossing 25 jaar in stand houden en goed beheren
• Bebossing registeren op www.bosteller.be
• Geen natuurbeheerplan noodzakelijk
Bij elke overdracht (verkoop, erfenis, erfpacht, …) de nieuwe beheerder via notaris op de hoogte brengen van de verbintenissen die gekoppeld zijn aan de grond.
BEDRAG
€ 25 000/ha
€ 19 600/ha bij natuurlijke verbossing op gronden niet verworven via subsidie of waar geen vergoeding voor grondwaardeverlies werd ontvangen
€ 5 400/ha voor gronden:
• verworven via subsidies of een projectoproep
• waarvoor een vergoeding grondwaardeverlies werd ontvangen
• gelegen binnen AG in ruime zin met oppervlakte tussen 0,25 - 0,50 ha én aansluitend bij bestaand bos
VOORWAARDEN
• Grond gelegen in HAG of AG vastgesteld in RUP
• Beplanting of natuurlijke verjonging
• Gefundeerde dossiers krijgen subsidie
• Min. 0,5 ha of 0,25 ha indien bebossing aansluit bij bestaand bos (bosrandontwikkeling)
• Inheemse soorten en populier met onderetage, standplaatsgeschikt!
• Min. 2 soorten met elk minstens 10 % van plantaantal; vanaf 1 ha min. 3 soorten
• Geen boscompensatie
• Indienen voor 1 mei of 1 september
• Opmaak natuurbeheerplan binnen 4 jaar na aanvraag subsidie
BEDRAG
€ 3 500/ha
(€ 3 750/ha indien 75 % van het plantgoed van aanbevolen herkomst is)
+ vergoeding wildbescherming
€ 0,65/individuele bescherming
€ 350/100 m raster
Landbouwers
• Onderhoudssubsidie:
€ 185/ha/jaar voor eerste 5 jaar; daarna € 75/ha/jaar (max. 12 jaar)
• Inkomenscompensatie:
€ 800/ha/jaar (max. 12 jaar)
Als beheerder van een jong bos ben je de bevoorrechte getuige van een prachtig, oeroud proces. Maar dat kwetsbare bos brengt ook de nodige vragen met zich mee. Wanneer grijp je in en wanneer laat je de natuur haar werk doen?
Omschrijf je beheerdoelstellingen. Beheerwerken zijn vooral nodig als er de eerste jaren veel ruigtekruiden of pionierssoorten opduiken tussen de geplante bomen, als je ”zwakkere” soorten in gemengde aanplantingen wilt behouden en als je mooie bomen met lage kruinen en kwaliteitshout in je bos wilt. Als er geen mooie bomen in je bos groeien, heeft het geen zin om te dunnen. Je laat dan beter alles staan en kapt gaten om kloempen in te brengen of kapt alles in de winter om opnieuw te beginnen met de scheuten.
Waar voldoende zaadbomen zijn, planten de Bosgroepen steeds vaker groepen op ruime afstand met daartussen ruimte voor de spontane vestiging van natuurlijke zaailingen. Massale verjonging van berk en vooral wilg kan vervelend zijn, maar vaak zijn de voordelen op termijn groter dan de nadelen. Ze maken een aanplant diverser en dus weerbaarder, maar ook ondoordringbaar voor reeën, die de eerste jaren veel schade kunnen aanrichten. Ze ver-
snellen bovendien het ontstaan van een bosklimaat, dat ongewenste kruidgroei tegengaat. Zolang de kruiden of spontane zaailingen de toppen van de geplante boompjes niet overgroeien, raden we een gedoogbeleid aan. Kennis van het groeitemperament van boomsoorten helpt om in te schatten wanneer je moet ingrijpen. Klop gerust aan bij de Bosgroep voor advies.
Bramen zorgen in stikstofrijke regio’s voor een ware uitdaging. De kunst is om een evenwicht te vinden tussen het tolereren van de bramen, de boompjes in leven houden en een minimale werklast.
Inboeten is het herplanten van afgestorven bomen. Dit is pas zinvol bij een uitval van min. 10 à 20 %. Pro-
beer de oorzaak te achterhalen. Was het voorjaar uitzonderlijk droog? Of plantte je de verkeerde soorten?
Een boom zit niet te wachten op jouw snoeischaar. Indien de bomen voldoende dicht bij elkaar staan, zullen er vanzelf voldoende kwaliteitsbomen groeien. Wil je toch snoeien, begin dan met een vormsnoei. Dunne, horizontale takken onderaan de kruin sterven vanzelf af. Beperk je tot de dubbele toppen en zuigers (zware zijtakken die mee met de top omhoog groeien) en snoei niet meer dan 20 % van de kruin in één keer.
Het tijdig wegsnoeien van dubbele toppen bij de beste bomen is zeker zinvol. Lage takken afsnoeien van kromme bomen is bezigheidstherapie.
Ook hier geldt de ”niet overdrijven”-regel. Denk eraan dat bomen vooral in april, mei en juni groeien. Daarna moeten ze enkel in leven blijven. In het voorjaar staat het kruid meestal nog niet zo hoog dat het echt concurreert met de bomen. Vervelend is kruid dat je bomen omver trekt, zoals kleefkruid, bramen en adelaarsvaren.
De standaardmethode is maaien met een bosmaaier of tractor, maar bezint eer ge begint. In droge periodes vermijdt de kruidvegetatie directe zonnestralen op de bodem. Bovendien zijn bosmaaiers niet de beste vrienden van jonge bomen, aangezien een kleine foute beweging grote schade kan veroorzaken.
Het kan soms zonder machines: loop door je aanplant en trap het onkruid plat, of gebruik een machete of snoeischaar. Hardnekkige bramen vereisen eerder een bosmaaier.
Ongewenste boomsoorten kun je ”afknakken”. De boom leeft nog, maar groeit niet voluit. Er bestaan zelfs speciale snoeischaren voor. Zodra de aanplant na 2-3 jaar goed is vertrokken, moet je er zoveel mogelijk afblijven zodat de kronen zich zo snel mogelijk kunnen sluiten. Na de kroonsluiting is soms een zuivering nodig, waarbij je ongewenste soorten (zoals invasieve exoten) verwijdert.
In de natuur staan jonge zaailingen meestal heel dicht bij elkaar en beconcurreren ze elkaar voor licht, water en nutriënten. Ze groeien recht omhoog en de onderste takken sterven af. Zo krijg je vanzelf rechte, takvrije stammen. Vroeg of laat moet je echter selectief bomen kappen zodat sommige exemplaren dikker kunnen worden of de soortenmenging behouden blijft. Dit noemen we dunnen. Tegenwoordig weten we dat vrij vroeg dunnen beter is. Veel hangt af van de boomsoorten. Dunnen kan heel eenvoudig door het ringen van concurrenten, zonder
machines of grote kosten. Zo breng je meteen dood hout in het bos, wat je bos weerbaarder en biodiverser maakt. Zo wennen de toekomstbomen er ook aan om steeds volledig vrijgezet te worden bij het dunnen en behoud je mooie, diepe kruinen, ook midden in het bos. Wie houdt van doorkijkbossen zonder onderetage wacht beter wat langer met dunnen.
Toekomstbomen van lichtboomsoorten zoals berk, boskers, es, esdoorn en linde stel je vroeg en sterk vrij. Als je te lang wacht, kunnen deze bomen ombuigen of hun groeikracht verliezen.
Denk goed na over het gewenste eindbeeld. Maai de kruidlaag enkel als het nodig is voor de overleving van je bomen. Na een tiental jaar stel je de toekomstbomen vrij en niet veel later kan het echte dunnen beginnen (bij twijfel: raadpleeg steeds je Bosgroep). Reserveer je inspanningen voor de (kandidaat-)toekomstbomen, observeer wat er jaar na jaar gebeurt en bovenal: geniet van al die natuurontwikkeling en groei!
Tekst gebaseerd op een artikel uit ‘Het Boomblad’ van de West-Vlaamse Bosgroepen.
Vroeger was haast elk weiland omzoomd door houtkanten of hagen en in weides stonden vaak solitaire bomen. Ze boden schaduw op warme dagen, maar vormden ook een bron van voedsel: zowel jonge twijgen, knoppen, bladeren als de vruchten van heel wat bomen vallen in de smaak bij koeien, paarden, geiten en schapen. Een oude traditie die opnieuw in opmars is.
De boer van weleer kende de voordelen van bomen in en rond zijn weide. Vaak werden bomen speciaal geknot om de jonge scheuten aan het vee te voeren. In Centraal-Europa is deze traditie nooit helemaal verdwenen, maar bij ons sneuvelden de meeste in de twintigste eeuw. In Voeren krijg je her en der nog een beeld van hoe het agrarisch landschap er vroeger uitzag.
Hun verdwijning is niet alleen voor de bodem en natuur jammer, maar ook voor het vee: bomen en struiken vormen een belangrijke bron van eiwitten, mineralen en sporenelementen en zorgen voor een betere ge-
zondheid en vertering bij vee. Ook voor natuurlijke gedragingen zoals knabbelen en schuren is de aanwezigheid van bomen noodzakelijk.
In de intensieve veehouderij voedert de boer tegenwoordig vaak bij met korrels en likemmers. En dat terwijl de natuur zoveel te bieden heeft! Vooral jong vee heeft een grote behoefte aan koper. Essen bevatten hoge concentraties van dit sporenelement. Haagbeuk en hazelaar zijn belangrijke bronnen van mangaan.
Zwarte els is rijk aan eiwit, net zoals robinia. Rode kornoelje bevat relatief veel calcium, meer dan gras. Vlier valt in de smaak bij vee, maar is droogtegevoelig.
Het is best om verspreid verschillende beschutte zones te voorzien, om te voorkomen dat het vee samentroept op een te kleine oppervlakte. Natuurlijk zijn er ook soorten die minder gezond of in bepaalde situaties toxisch zijn voor dieren, zoals esdoorn, taxus en Amerikaanse vogelkers. Ook onrijpe eikels mogen niet te veel gegeten worden. Instinct en ervaring helpen de dieren om te bepalen wat ze kunnen eten. Als er in de kudde een oudere koe aanwezig is, stuurt deze de anderen aan bij het grazen.
Veel bossen grenzen aan landbouwgebied. Hier gelden ook de regels van overhangende bomen en takken die burenhinder veroorzaken. Deze wetgeving verandert op 1 september 2021. Vanaf dan moeten bomen die minimum twee meter hoog zijn, minstens 2 meter van de perceelgrens staan (6 m in landbouwgebied). Lagere bomen, struiken en hagen mogen tot op een halve meter van de perceelgrens groeien, indien de buren akkoord zijn of de aanplantingen ouder zijn dan dertig jaar.
Als takken of wortels over de grens van de percelen groeien, kan je buur een aangetekende ingebrekestelling opstellen. Grijp je niet binnen de 60 dagen in? Dan mag hij eisen dat jij ze wegsnoeit (tenzij de rechter oordeelt dat dit rechtsmisbruik is) of zelfs op jouw kosten de takken of wortels (laten) snoeien.
Gelukkig zijn er heel wat argumenten die je kunt aanhalen om je “buur” te overtuigen van de voordelen van een bos(rand) of houtkant die grenst aan hun weide of akker. Je kunt het met je buren hebben over de voordelen van voederbomen, maar ook over het feit dat bomen en struiken helpen om bodemerosie (en daarmee het verlies van opbrengst) tegen te gaan, doordat ze windschermen vormen, een microklimaat creëren, het bodemleven verbeteren en de afstroom van water en voedingsstoffen tegenhouden. Bossen bieden ook onderdak aan nuttige soorten die plagen helpen bestrijden of cruciaal zijn voor de bestuiving van landbouwgewassen.
Ben je lid van de Bosgroep en wil je je bos verkopen of ben je net op zoek naar een bos? In deze rubriek vind je een overzicht van percelen privébos die te koop staan. Wij hopen natuurlijk dat andere Bosgroepsleden het bos kopen, zodat de duurzaamheid van het bosbeheer gegarandeerd is.
Afspraken bij de zoekertjes
Voordat het zoekertje gepubliceerd wordt, ondertekent de eigenaar een toelating.
Het zoekertje verschijnt eenmalig in het Bosbelang.
De publicatie van het zoekertje is geen garantie voor de verkoop van het bos.
Als je het bos niet meer zou willen verkopen, breng je de Bosgroep op de hoogte.
Hoe reageer je op een zoekertje?
Je neemt zelf contact op met de boseigenaar.
Bij aankoop geef je de Bosgroep een seintje.
As 91,34 are naaldhout recht van voorkoop jos.janssen.be@gmail.com
0476 30 30 13
Bocholt
1,86 hectare naaldhout recht van voorkoop
0477 96 45 70
Tessenderlo
2,83 hectare naakte bosgrond recht van voorkoop dehondteric@hotmail.com
0497 75 05 45
+
Leopoldsburg
30 are loofhout dehondteric@hotmail.com
0497 75 05 45
Peer
30,10 are naaldhout vandereycken.renaat@telenet.be
0474 84 08 97
Oudsbergen
1,02 hectare naaldhout loos.bvba@skynet.be
0475 82 01 60
Lummen
94,60 are naaldhout mia.vanduren@telenet.be
013 52 16 46
Maasmechelen
18,80 are naaldhout i.warson@hotmail.com
089 77 58 64
Hechtel-Eksel
1,15 hectare gemengd hout noord-limburg@engelvoelkers.com 011 66 46 60
Als bosgroepmedewerkers lezen we regelmatig interessante berichten die we graag met onze leden delen. Meer artikelen lezen om over door te bomen? Dat kan, op onze website en Facebookpagina.
Uit onderzoek van de UGent blijkt dat bij doordachte dunning de houtopbrengst tot wel 30 % stijgt, zonder te raken aan de ecologische waarde van je bos. Omdat dit zo’n complexe materie is, installeerde het Labo Bos & Natuur van de UGent in 2007 een zogenaamde marteloscoop in provinciaal domein Het Leen in Eeklo.
Een marteloscoop is een stuk bos waar elke boom genummerd is. Deelnemers voeren een virtuele dunning van het bestand uit, die met een computerprogramma wordt geanalyseerd. Voor bosbeheerders is deze oefening een gedroomde kans om inzicht te verwerven in het multifunctioneel beheer van bossen.
vilt.be
Het is een fascinerend natuurfenomeen: sommige boomsoorten zorgen dat hun kruinen elkaar net niet raken. In tropische bossen is dit een veelvoorkomend fenomeen, maar ook bij ons komt het voor, vooral bij dennen, beuken en kastanjebomen.
Waarom ze dit doen? Tot nog toe komen wetenschappers niet verder dan hypothesen. De afstand zou de fotosynthese vergemakkelijken, de verspreiding van insecten en besmettelijke ziekten tegengaan en stormschade beperken.
www.onzenatuur.be
Intacte tropische bossen staan gekend als cruciale koolstofsponsen, die de klimaatverandering op aarde vertragen door veel CO2 op te slaan. De meeste wereldwijd toegepaste klimaatmodellen voorspellen dat deze tropische koolstofspons nog tientallen jaren op topcapaciteit blijft werken.
Wetenschappers van het Koninklijk Museum voor Midden-Afrika, Leeds University (UK) en een internationaal consortium van onderzoeksinstellingen ontdekten dat deze voorspelling niet correct is. De koolstofspons in intacte tropische bossen bereikte een piek in de jaren negentig en neemt nu snel af. Deze alarmerende resultaten suggereren dat de koolstofdioxide-uitstoot nog sneller tot nul teruggebracht moet worden dan gepland. Eén van de beste maatregelen hiervoor is herbebossing in tropische regio’s.
bosrevue.bosplus.be
3 124 bosbeheerders 1 796 symphatiserende leden
701 spontane contactopnames
FIJNSPARPROJECT “Eerste Hulp Bij Afgestorven fijnsparbossen” (EHBA)
152 meldingen van afgestorven fijnsparbos
96 ha aangemeld
4 311 m 3 fijnsparhout verkocht
GEZAMENLIJKE
ONDERHANDSE
124 grondeigenaars die willen bebossen
60 ha percelen onderzocht om te bebossen
INDUSTRIËLE VERKOOP VOOR OPENBARE BESTUREN
1 1 879 m3 deelnemers hout verkocht
3,41 ha bebost in 2020
BEHEERPLANNEN
125 bosbeheerplannen
3 859 ha privébos in beheerplan
3 natuurbeheerplannen
1 365 privé-eigenaars in beheerplan
KLIK HIER VOOR HET
RAADPLEGEN VAN ONS ONLINE JAARVERSLAG!
BOSGROEP LIMBURG
p/a provincie Limburg
Universiteitslaan 1
B-3500 Hasselt
bosgroep@limburg.be
bosgroeplimburg.be
tel. 011 23 73 28
algemene coördinatie
ir. An Pierson
tel. 011 23 83 24
gsm 0473 88 53 95
an.pierson@limburg.be
coördinator houtverkoop
ing. Frederik Bollen
tel. 011 23 83 71
gsm 0479 19 10 08
frederik.bollen@limburg.be
administratief coördinator
Sally Dewallef
tel. 011 23 83 14
sally.dewallef@limburg.be
Ilse Vanhoudt
tel. 011 23 74 26
gsm 0479 54 30 72
ilse.vanhoudt@limburg.be
boekhouding, cursussen, excursies
Vera Reymen
tel. 011 23 83 63
gsm 0475 29 37 30
vera.reymen@limburg.be
communicatieverantwoordelijke
Pascal Vanhees
tel. 011 23 83 74
gsm 0478 55 16 14
pascal.vanhees@limburg.be
REGIO WEST
coördinator
ir. Lore Bellings tel. 011 23 83 19 gsm 0471 23 82 14 lore.bellings@limburg.be
adjunct-coördinator
Pieter Flamend tel. 011 23 83 29 gsm 0476 93 11 50 pieter.flamend@limburg.be secretariaat
Evi Ghijsens tel. 011 23 73 29 evi.ghijsens@limburg.be
REGIO OOST coördinator
ir. Patrick Meesters tel. 011 23 83 23 gsm 0475 46 04 42 patrick.meesters@limburg.be
adjunct-coördinator
Els Kimpe tel. 011 23 73 85 gsm 0470 57 67 15 els.kimpe@limburg.be
secretariaat
Ine Houbrechts tel. 011 23 83 15 ine.houbrechts@limburg.be Inge Bosch tel. 011 23 83 20 inge.bosch@limburg.be
REGIO ZUID
coördinator
ir. Karolien Van Diest tel. 011 23 83 25
gsm 0473 88 53 94 karolien.vandiest@limburg.be
secretariaat
Clara Caradonio tel. 011 23 83 12 domenicaclara.caradonio@ limburg.be
Patricia Rouffa tel. 011 23 83 30 patricia.rouffa@limburg.be
Een bos bezitten en beheren, daar komt heel wat bij kijken. Voor vragen of informatie kun je evenwel altijd te rade gaan bij de Bosgroep. We sommen hier even op waarmee de Bosgroepmedewerkers je van dienst kunnen zijn:
vragen en hulp bij bosuitbreiding gratis en onafhankelijk advies over het bos en het beheer ervan (bosbouwtechnische, wettelijke, financiële en administratieve aspecten)
informatie over hoe een duurzaam bosbeheer eruitziet, wat je wettelijke rechten en plichten zijn als boseigenaar en wat de mogelijke subsidies zijn waarop je
aanspraak kunt maken. hulp bij het invullen van kapaanvragen of het opstellen van beheerplannen kaartmateriaal coördinatie van de samenwerking tussen verschillende boseigenaars ondersteuning bij FSC-certificering, boscompensatie in natura, aanplantingen en ecologische beheerwerken.