de bosbode 2023 - 1

JAARGANG 19 NR 1 – MAART 2023 AFGIFTEKANTOOR AALST | P509065

de bosbode

De Bosgroepen

colofon

de bosbode is een tijdschrift van Bosgroepen Oost-Vlaanderen

redactie

Jurre Baguet, Jonathan Clerckx, Margot Lenssens, Sylvie Mussche, Leen Raat (Teksttype.be), Hans Scheirlinck, Lene Van Langenhove

fotografie

cover: Lars Soerink

Jurre Baguet, Simon Brandt, Jean Finet, Lars Soerink, Eric Van Laere, Lene Van Langenhove

lay-out

Koloriet - Leefdaal

druk

Drukkerij Arijs - Kluisbergen gedrukt op houtvrij gestreken FSC-papier op 3200 exemplaren

verantwoordelijke uitgever

Riet Gillis

Bosgroep Oost-Vlaanderen Noord vzw

W. Wilsonplein 2, 9000 Gent

BE 0865 959 877 RPR Gent

raad van bestuur

BON | Riet Gillis, Leen Meersschaert, Yoke Van Riet, Maurits Adriaenssens, Ivan De Block, Kristien Dierick, André Bosmans, Pieter Dhollander, Jurgen Bauwens, Jan Van Dooren, François de Looz-Corswarem

MOV | Francis De Beir, Hans Mestdagh, Marc Dilewyns, Theo Vitse, Lien Verwaeren, Kris Janssens, Steven Roosen, Jef Wittouck, Bruno Verstraeten, Dominiek Declercq, Luc Van den Berghe, Jan Verbeke, Geert De Visscher, Werner Pycke

VAD | Laurens de Cock, Véronique De Bleeker, Marc De Bock, Raoul D’Hoossche, Dirk Otte, Koen Roman, Wouter Stockman, Jozef Van Crombrugge, Dirk Vanderpoorten

Als je dit nummer ontvangt, betekent dit dat jouw gegevens zijn opgenomen in onze databank. Ze worden enkel gebruikt in het kader van onze werking. Wil je niet in onze databank opgenomen zijn of wil je jouw gegevens wijzigen, geef dit dan door via bosgroepen@oost-vlaanderen.be.

Een voor bos

De Bosgroepen ondersteunen boseigenaars bij alles wat komt kijken bij het hebben of aanleggen van een bos. Samen met onze 15.000 leden beheren we 60.000 ha bos in Vlaanderen. Daarbij bekijken we wat op lange termijn het beste is voor het bos en het ecosysteem. Want bossen zijn onmisbaar voor onze gezondheid, het klimaat en een evenwichtige fauna en flora.

In Oost-Vlaanderen zijn drie vzw’s actief: Bosgroep Oost-Vlaanderen Noord, Bosgroep Midden Oost-Vlaanderen en Bosgroep Vlaamse Ardennen tot Dender.

Word lid

Leden kunnen bij De Bosgroepen terecht voor informatie en hulp bij de bosadministratie. Wij coördineren ook beheerwerken en organiseren activiteiten en cursussen.

- info over technische, wettelijke en financiële aspecten van bosbeheer

- advies op maat van jouw bos na terreinbezoek

- hulp bij bosadministratie zoals subsidies, kapmachtigingen en beheerplan

- voordelige tarieven voor bosbeheerwerken (exotenbestrijding, vrijstellen, aanleg bosrand…) en mogelijkheid tot deelname aan gezamenlijke houtverkoop

Iedereen kan gratis lid worden.

Stuur een mailtje naar bosgroepen@oost-vlaanderen.be.

Steun onze werking

Enkele sympathisanten richtten het fonds Vrienden van De Bosgroepen op dat wordt beheerd door de Koning Boudewijnstichting. Heel wat van onze diensten en activiteiten zijn gratis, net als dit tijdschrift. Met jouw steun aan het fonds kunnen we onze werking verder uitbouwen. Je kan ook een gift doen aan ons BOOSTproject, dan gaan jouw centen integraal naar bosuitbreiding. Giften vanaf 40€ zijn fiscaal aftrekbaar.

Wil jij mee zorgen voor meer én goed beheerde bossen?

Ga naar www.bosgroepen.be/vrienden-van-de-bosgroepen. Bedankt!

Woord vooraf

Beste bosliefhebber,

Deze editie van de bosbode is wat anders dan anders. De eerste Bosgroep werd immers 25 jaar geleden opgericht in de Kempen. De jaren erna zagen andere Bosgroepen verspreid over gans Vlaanderen het licht. In Oost-Vlaanderen was Sylvie Mussche de pionier. Zij startte in 2001 met een project, waar drie jaar later de oprichting van vzw Bosgroep Oost-Vlaanderen Noord uit voortvloeide. In regio Vlaamse Ardennen startte Hans Scheirlinck met een pilootproject in 2003, en twee jaar later was ook daar de oprichting van de vzw een feit. In 2007 kreeg ook regio Midden haar eigen vzw.

Steeds meer werd er samengewerkt en praktijkervaring over bosbeheer uitgewisseld met andere Bosgroepen, zowel binnen als buiten de provinciegrenzen. Vandaag tellen De Bosgroepen 15.000 leden en helpen zij deze boseigenaars met het beheer van 60.000 hectare bos in Vlaanderen. Elke dag zetten de medewerkers van de verschillende Bosgroepen en van de Koepel zich in om de belangen van bos en boseigenaars te behartigen, te zorgen voor een duurzaam beheer van de bestaande bossen en werk te maken van bosuitbreiding.

Op de volgende pagina’s laten we enkele pioniers aan het woord die er vanaf het prille begin bij waren. Wat opvalt in de verhalen is het engagement, de liefde voor bossen en de durf om te experimenteren. Een leuke trip down memory lane, maar we kijken graag ook even vooruit. De Bosgroepen zorgen voor de verbinding tussen de individuele boseigenaars, die zo deel worden van het grotere bosplaatje in Vlaanderen. Enkel door sámen werk te maken van meer en beter bos, kunnen we het verschil maken. Nu, en in de toekomst!

Veel leesplezier, Riet Gillis

Gedeputeerde voor milieu, natuur en klimaat

Post jouw foto op Instagram en tag @bosgroepenovl en wie weet staat jouw foto hier volgende keer te blinken.

Makegembos @tomdebruycker

Overmere Donk @mrs_double_you

De Bosgroepen door

Al jarenlang zijn ze nauw betrokken bij de werking van De Bosgroepen, elk in een andere provincie. Deze piepjonge pioniers van weleer nemen ons mee naar de beginjaren, maar kijken ook naar de huidige uitdagingen en de toekomst.

Hoe ging het eraan toe in die beginjaren?

Jan Seynaeve: ‘In 1999 nam ik de rol van Frederik Vaes over binnen het Bosverplegingsproject ‘ Kempische Heuvelrug’, dat in 2001 uitmondde in Bosgroep Kempense Heuvelrug vzw. Een werkgroep van private boseigenaars, waarvan ook het Vlaamse Gewest en de provincie deel uitmaakten, schreef de statuten. Er was veel dynamiek en enthousiasme. Het Vlaamse gewest betrok ons ook bij de ontwikkeling van het uitvoeringsbesluit van het bosdecreet die De Bosgroepen rechtsgrond gaf. Een nieuwe, inspirerende samenwerking tussen private eigenaars en overheid!’

Sylvie Mussche: ‘Voor mij begon het in 2001, met een lijstje van zo’n 15 boseigenaars die bekend waren bij de Vlaamse

De Bosgroepfamilie in 2004

De coördinatoren in 2004

de ogen van vijf pioniers

Overheid. De Vlaamse Overheid, de Provincie Oost-Vlaanderen en de Stad Sint-Niklaas wilden ook in Oost-Vlaanderen een Bosgroepproject opstarten. Ik werd, samen met een administratieve collega, aangeworven door de provincie. Mijn opdracht was om contacten te leggen met boseigenaars uit de regio en Bosgroep Zandrug Maldegem-Stekene op te richten. Ik was piepjong, net zoals de coördinatoren van andere gebieden. Het hielp in het contact met boseigenaars dat we jong en onbevooroordeeld waren. We keken met een open blik naar alles.’

An Pierson: ‘Ik verving in 2001 Jan Mampaey als coördinator van de prille Bosgroep West-Limburg. In Noord-Oost Limburg liep op dat moment ook een pilootproject op initiatief van Jan Spaas die een tiental grote boseigenaars ver-

enigde in een vzw, Geert Bruynseels was daar de coördinator. In 2002 nam de provincie dat project over, werd ik daarvan coördinator en kwam er een nieuwe coördinator voor Bosgroep West-Limburg.’

Jan Goris: ‘Ik startte in 2002 vanuit het toen net opgerichte Regionaal Landschap Houtland. Jarenlang waren ik en de administratief medewerker Marie-Louise de enige Bosgroepmedewerkers in West-Vlaanderen. We waren manusjes-van-alles. Bij evenementen stonden we al vroeg in de keuken om koffie te zetten. Tegen de maand april waren de reserves op en was het wachten op de jaarlijkse subsidie. De coördinatoren van over heel Vlaanderen vormden een hechte kliek. Onze samenkomsten waren altijd een feestje. Het eerste tweedaagse coördinatoren-

overleg vond plaats in een houten chalet van mijn nonkel in de Ardennen, waar de helft van ons op de grond sliep, en iemand van ANB in de kookpotten roerde.

Ik herinner me ook een meerdaagse Inverde-excursie in Oostenrijk, waar we tot in de late uurtjes dansten en zongen, om voor het ontbijt in een meer te gaan zwemmen.’

Jeroen Franssens: ‘Ik werd in 2004 coördinator van Bosgroep Dijle-Geteland. Voorheen was er het niet zo succesvolle pilootproject Bosgroep Noord-Hageland. Ik werd betaald door het Regionaal Landschap en een intercommunale. Het was een warme omgeving om in te werken. Wij moesten op zoek naar een andere aanpak dan in de Kempen, want de eigendommen waren groter en de bossen meer verspreid. Er was minder nood aan samenwerken en gezamenlijke

Oprichting van Bosgroep Oost-Vlaanderen Noord, Bosgroep Midden Oost-Vlaanderen en Bosgroep Vlaamse Ardennen tot Dender

Jan Seynaeve Sylvie Mussche An Pierson

Jan Goris Jeroen Franssens

houtverkoop werkte bij ons niet. Het was een spannende, stimulerende periode. We hadden geen echte anciens om op terug te vallen, dus al snel was ik de ancien.’

Wat was er zo vernieuwend aan de aanpak van De Bosgroepen?

Jan Seynaeve: ‘Dat we neutrale verenigingen van boseigenaars zijn. De eindbeslissing ligt bij hen, maar de overheden zijn wel enorm betrokken. Het eerste wat mensen ons vroegen wanneer we naar hen toestapten, was: Ge zijt toch gene groene, he. Veel eigenaars dachten dat er wel een addertje onder het gras moest zitten.’

An Pierson: ‘Dat de eigenaars en ambtenaren elkaar spreken op vergaderingen, creëert wederzijds vertrouwen en draagt bij aan de positieve sfeer. Een eerste golf van eigenaars was snel enthousiast gemaakt, anderen waren wat achterdochtiger, maar de mond-aanmondreclame onder boseigenaars en de resultaten op het terrein zorgden voor een snelle groei.’

Jeroen Franssens: ‘We luisteren echt naar de mensen en leggen niets van hogerhand op. Het was een initiatief van de overheid, maar niemand zwaaide met het vingertje.’

Wat is er de afgelopen 25 jaar veranderd?

Jan Goris: ‘Qua doelstellingen veranderde er nagenoeg niets. Wat we wel zien,

is dat bossen regelmatig van eigenaar veranderen. We zien nu opvallend veel nieuwe eigenaars die een bos kopen om er tiny houses te verhuren of workshops bushcraft of yoga te geven, waarbij ze stuiten op de boswetgeving. Notarissen en makelaars zouden hen beter moeten inlichten. Anderzijds zien we een groeiende groep jonge mensen die een bos kopen om een stukje groen Vlaanderen te behouden.’

Jan Seynaeve: ‘We creëren nu veel meer nieuw bos, zowel via spontane verjonging als aanplantingen. We gaan ook relaxter om met exoten. In het begin wilden we van elke eigenaar een beheerder maken. Nu weten we dat niet iedereen dat kan of wil. Sommige leden willen ge-

woon een betrouwbare partner die er mee voor zorgt dat het bos goed beheerd wordt, zonder dat het hen veel geld kost.’

An Pierson: ‘Er zijn natuurlijk wel eigenaars die veel zelf doen, en enkel bij ons komen aankloppen voor een kapmachtiging of de opmaak van een beheerplan.’ Sylvie Mussche: ‘De context waarbinnen we werken en de wetgeving veranderden enorm de voorbije jaren. Alles is complexer, en de nood aan professionele begeleiding voor de doorsnee boseigenaar nog groter. Het ledenaantal van De Bosgroepen groeide heel sterk, waardoor we nu minder tijd kunnen besteden aan elke individueel lid. Daarnaast professionaliseerden we ons

De begindagen van Bosgroep Oost-Vlaanderen Noord

De vroegere coördinator van Bosgroep Midden Oost-Vlaanderen op terrein

steeds verder, onder meer met de oprichting van de

dat zouden verliezen, gaat er iets ontzettend moois verloren.’

Wat zijn de grootste verwezenlijkingen van De Bosgroepen?

Sylvie Mussche: ‘We tilden het beheer van privaatbos naar een ander niveau. Dankzij onze neutrale, bemiddelende rol konden we een krachtig netwerk uitbouwen. Eigenaars komen via ons ook met elkaar in contact en wisselen ervaringen uit.’

Jeroen Franssens: ‘We veroorzaakten een mindshift bij de politiek en de natuursector, die plots beseften dat private eigenaars, mits wat ondersteuning, aan kwaliteitsvol natuurbeheer kunnen doen en dat het niet nodig is om alle natuurgebieden aan te kopen om natuurdoelstellingen te behalen. We gaven boseigenaars ook meer plezier in bosbeheer.’

Jan Seynaeve: ‘De bossen van bepaalde leden zien er nu totaal anders uit dan twintig jaar geleden, met meer boomsoorten en biodiversiteit. We betekenen vaak meer voor onze leden dan hulp bij bosbeheer. Je zit samen rond de keukentafel en vormt een luisterend oor. Dat mensen zelf natuur in bezit hebben, geeft een speciale band. Die liefde en dat eigenaarschap geven een extra dimensie aan het natuurbeheer. Als we

An Pierson: ‘Mijn grootste drive is dat we mensen echt helpen. Bij al mijn collega’s vind ik die dankbaarheid en het plezier terug. Er is geen enkele andere organisatie of overheidsdienst die in de bres springt voor de kleine private eigenaars zoals wij dat doen, wat natuurlijk enkel kan dankzij de steun van de overheid. We zijn ook echt mee met de laatste ontwikkelingen en volgen het onderzoek op de voet. Dat is enorm belangrijk om de bossen weerbaar te maken voor de toekomst.’

Jan Goris: ‘Uit de laatste bosinventaris blijkt overigens dat de private bossen op dezelfde manier evolueren als het openbaar bos.’

Wat zijn de grootste uitdagingen waar De Bosgroepen voor staan?

Sylvie Mussche: ‘We krijgen steeds meer taken, soms zonder voldoende bijkomende financiering. Denk bijvoorbeeld aan de bosuitbreiding, de realisatie van Europese natuurdoelen en de verhoog-

de nood aan communicatie om het draagvlak te vergroten voor boswerken.’

Jan Goris: ‘De discussies rond kapwerken nemen toe, zelfs in bossen waar we in het verleden zonder problemen dunningen uitvoerden. Communicatie is hier een grote uitdaging. Daarnaast slinken de overlevingskansen van jonge bossen door de klimaatverandering en wildvraat.’

Ik kan me voorstellen dat jullie een vat vol anekdotes zijn!

Jan Goris: ‘Op een mooie dag troonde een eigenaar me mee naar een schuurtje, waarin een helikopter bleek te staan. We maakten een vlucht over mijn volledige werkingsgebied. Daarbij cirkelden we ook op zeer lage hoogte boven ons kantoor, tot verbazing van mijn collega’s.’

Sylvie Mussche: ‘Ik heb ooit een terreinbezoek in Aalter uitgesteld omdat ik bij aankomst in het bos de politie en het parket aantrof die een moordzaak onderzochten. Collega Maud, die wist dat ik daar een afspraak had, hoorde het op het radionieuws en belde me in paniek op met de vraag of alles in orde was.’

Jeroen Franssens: ‘Toen ik eens met een eigenaar stond te praten in diens bos, passeerden er twee mannen die ons de weg vroegen. Even later arriveerden er politiecombi’s, waaruit agenten met automatische geweren en kogelvrije vesten sprongen. Die twee mannen bleken ontsnapte, gewapende gevangenen.’

Voorzitter en huidige coördinator van Bosgroep Midden-Oost-Vlaanderen

Bijeenkomst van Bosgroep Vlaamse Ardennen tot Dender in 2006

Koepel van Vlaamse Bosgroepen.’

Roel Vanhaeren (ANB): ‘Elke vierkante meter bos

In de jaren ’90 werkte Roel Vanhaeren voor de afdeling Bos en Groen van de Vlaamse Overheid, die later samen met de afdeling Natuur zou fuseren tot het Agentschap voor Natuur en Bos. Hij was vanaf het prille begin een van de bezielers van De Bosgroepen. Ook nu hij met pensioen is, spreekt hij met veel passie over het belang van privéeigenaars voor de toekomst van de bossen in Vlaanderen.

Op welke manier was de Vlaamse overheid betrokken bij het ontstaan van De Bosgroepen?

‘Het Bosdecreet van 1990 besteedde veel aandacht aan privébossen, samen goed voor zo’n 70% van het Vlaams bosareaal. Er waren toen meer dan 100.000 eigenaars, wier bos gemiddeld minder dan een halve hectare groot was. Het bosdecreet omvatte maatregelen voor privaat bos, maar dat vormt nog geen garantie voor realisatie op het terrein. De grote eigenaars waren al enigszins georganiseerd, per provincie was er een ambtenaar privébos en er waren beperkte subsidies voor de begeleiding van beheerplannen. Midden jaren 90 startte het Bosverplegingsproject Kempische Heuvelrug. Een team van arbeiders werkte aan de bestrijding van Amerikaanse vogelkers. De Vlaamse Overheid voorzag financiële middelen. Gaandeweg verbreedde de werking zich: dunningen, gezamenlijke houtverkoop, beheerplannen, toegankelijkheidsregelingen. Vanuit het bosdecreet was al bepaald dat bossen veel verschillende functies moeten vervullen. Elke eigenaar legde zijn eigen focus. De Vlaamse overheid en de provincies

verdient een doordacht beheer’

werkten goed samen, en de gemeenten haakten vlot aan.’

Wat was jouw rol hierin?

‘Mijn opdracht was om het project draaiende te houden. Tientallen keren reed ik ’s avonds naar Retie om vergaderingen bij te wonen. Dan was ik vaak pas om middernacht thuis. Maar ik had het ervoor over, want ik zag de resultaten op het terrein. Vervolgens kreeg ik de opdracht om de werking uit te breiden naar de andere provincies. Dat ging vrij vlot omdat het zo’n goed concept is. Elke politieke partij vond wel een aanknooppunt. Wij als Vlaamse overheid bleven op de achtergrond. In 2003 is het concept van De Bosgroepen geïntegreerd in het Bosdecreet. Later verschoof de werking van het Vlaams niveau naar de provincies. Ik nam zelf ook andere taken op maar bleef van aan de zijlijn volgen en zat in andere overlegorganen met de Bosgroepcoördinatoren.’

Zijn er straffe verhalen die je bijbleven?

‘Ooit nodigden we prins Laurent uit om te komen spreken op een avondvergadering. Hij was toen heel actief rond natuur en biodiversiteit. We hoopten op persaandacht voor het project maar lokten vooral nieuwsgierige buurtbewoners. Hij maakte tijd vrij om met iedereen te praten en was heel geïnteresseerd in bosbeheer en de werking van De Bosgroepen.’

Wat wens je De Bosgroepen toe voor de toekomst?

‘Ik hoop dat het beleid ook in de toekomst inziet hoe belangrijk privébossen

zijn, en dat De Bosgroepen meer middelen krijgen om hun ambities waar te maken, ook in de gebieden waar ze nu nog niet echt een voet aan de grond hebben. Elke vierkante meter bos in Vlaanderen

is belangrijk en verdient een doordacht beheer. De Bosgroepen vervullen een belangrijke rol binnen de Bosalliantie en de nood aan deskundig bosbeheer zal enkel maar toenemen.’

Boseigenaar en bestuurder Suzanne De Smedt

Vijfentwintig jaar geleden kreeg Suzanne De Smedt de vraag om mee te stappen in een nieuwe vzw van boseigenaars in de Antwerpse Kempen. Al snel werd ze lid van de Raad van Bestuur, een positie die ze zo’n 15 jaar enthousiast zou bekleden. Daarmee behoorde ze tot de eerste lichting van boseigenaars die zich verenigden en een gezamenlijke visie voor hun bos uitwerkten.

Hoe begon jouw Bosgroepavontuur?

‘Mijn man en ik kochten een huis met een aanpalend bos van 1,5 ha in Lichtaart. We wisten niets van bosbeheer en lieten de natuur haar gang gaan. Op een dag kregen we bezoek van Frederik Vaes, die peilde naar onze plannen voor het bos. Hij vertelde over het pilootproject waar hij mee bezig was: boseigenaars bij elkaar brengen. Toen men mij vroeg of ik me wilde aansluiten bij een nieuwe vzw en me kandidaat stellen als bestuurder, dacht ik: waarom ook niet?’

Hoe verliepen die eerste jaren?

‘Als lerares plastische kunsten was ik niet thuis in de werking van vzw’s, maar ik werd verkozen als bestuurder bij Bosgroep Kempische Heuvelrug en leerde snel bij. De meeste leden hadden een sterke visie voor hun bos, waardoor ook mijn blik verruimde. In het begin waren we slechts met een handvol privéeigenaars, de gemeente, Jos Geuens van de provincie en coördinator Jan Seynaeve. We ondersteunden eigenaars met advies en organiseerden praktische cursussen, wandelingen en infodagen. Je voelde dat er interesse was. De Bosgroep groeide snel.’

bestuurder van het eerste uur

Wat was de visie in die beginperiode?

‘We probeerden eigenaars samen te brengen, om op een grotere schaal werken uit te voeren. Eerst lag de focus op achterstallig bosbeheer en exotenbestrijding. De gezamenlijke houtverkoop was ook vroeg een vaste waarde. Het was voor sommige eigenaars een stimulans en we merkten dat ze hun bos terug gingen waarderen, in een tijd waarin mensen meer interesse hadden in verre reizen dan in natuur in eigen land.’

‘Wat ons eigen bos betreft, leerde ik snel en liet een grote, broodnodige dunning uitvoeren. Zo’n dunning schrok veel eigenaars af, omdat het er niet zo mooi uitziet en weleens opmerkingen van wandelaars oplevert. Maar door mijn engagement in de Bosgroep kon ik goed uitleggen waarom de kappingen nodig waren en waarom we dood hout lieten liggen.’

Zijn er anekdotes van die eerste jaren die je bijbleven?

‘In het begin was ik de enige vrouw. Toen we eens waren uitgenodigd bij een Bosgroep in het Brusselse, inclusief een bezoek aan de bloeiende boshyacinten van het Meerdaalwoud, moest er iemand BOB zijn om met het busje te rijden. De mannen waren enthousiast toen ik me kandidaat stelde, maar ze leken er toch niet helemaal gerust in. Tijdens de terugrit, met mij aan het stuur, waren ze opvallend stil… ‘

Wat wens je De Bosgroepen voor de toekomst?

Verder wens ik ook dat De Bosgroepen ons blijven vertegenwoordigen op alle niveaus: de gemeente, de provincie en Vlaanderen, en dat het besef van onze meerwaarde als private eigenaar nog meer mag doorsijpelen. Zelfs een kleine eigenaar heeft een belangrijke inbreng

bij natuurbehoud. Ik hoop dat we kunnen blijven rekenen op de ijver van de talloze vrijwilligers, die helpen bij kleine beheerwerken en aanplantingen. Ze zijn onmisbaar!’

‘Dat ze dit unieke platform voor private boseigenaars sterk blijven uitbouwen. Bosgroepenreis

naar Denemarken

Bestuurdersoverleg van De Bosgroepen in 2009, in aanwezigheid van minister Crevits

Bert Wierbos over de samenwerking met

Als houtaankoper bij houtverwerkend bedrijf Norbord, sinds 2020 onderdeel van West Fraser, heeft Bert Wierbos een nauwe band met De Bosgroepen en een goed zicht op de houtindustrie.

Welke meerwaarde hebben De Bosgroepen voor de houtmarkt?

‘We werkten altijd al met privéboseigenaars. Het zou goed zijn als alle particuliere bosbezitters zich aansluiten bij De Bosgroepen om een goed beheer en betere vermarkting van de producten mogelijk te maken. De houtindustrie maakt zich grote zorgen over onze bossen. Het gebruik van hout als duurzame grondstof wordt goed gepromoot, maar we moeten er ook voor zorgen dat er voldoende lokaal hout voor de volgende generaties is. Het huidige systeem van De Bosgroepen, waarbij ze dunningen uitvoeren en kloempen aanplanten onder bestaand bos, is op zich niet slecht. Maar het volstaat absoluut niet als je ziet welke rol bossen in de toekomst moeten spelen. Ik vind dat er al decennialang te weinig bos wordt vervangen door jong en weerbaarder bos, ook in bossen van Bosgroepleden. Met de huidige zeer mooie houtprijzen is het perfect mogelijk om volop in nieuw, weerbaar en biodivers bos te investeren en nog een surplus over te houden.’

Hoe verloopt de samenwerking?

‘Goed. Ik doe altijd mee met de openbare houtverkopen, heel handig. Die volumes stegen doorheen de jaren, maar zouden nog veel hoger kunnen. Het jaarvolume dat wij kopen van De Bosgroepen bedraagt ca. 10 % van ons totaal

de houtsector

volume eigen aankoop, goed voor ongeveer 10.000 m3 per jaar. Op de 18 jaar dat ik met De Bosgroepen samenwerk, hebben we voor meer dan 4 miljoen euro aan hout gekocht via hen. Het is wel jammer dat wij als trouwe klant aan openbare veilingen moeten meedoen, dat er geen structurele samenwerking is.’

Zijn er anekdotes die je overhoudt aan die 18 jaar samenwerking?

‘Toen we pas samenwerkten, organiseerde ik een houthakkersweekend bij mij thuis met natuurliefhebbers: ex-klasgenoten, ANB-medewerkers, jagers en ook mensen van Bosgroep Limburg. Natuurlijk maak je ook op het terrein veel mee. Zo gingen we eens met een Bosgroepcoördinator ter plekke na aanhoudende klachten van een eigenaar van een paardenweide, die beweerde dat een van onze vrachtwagens zijn stroomdraad beschadigde. Die eigenaar bleef volhouden dat wij het waren geweest. Terwijl we onderhandelden over een oplossing, stopte er plots een vuilniswagen. De chauffeur sprong dolenthousiast uit zijn cabine. Hij had de week ervoor de draad beschadigd, en was blij dat hij daar nu de eigenaar over kon aanspreken…’

Hoe zie jij de toekomst voor De Bosgroepen?

‘Ik zie een zeer grote rol voor hen weggelegd, maar er moeten meer middelen komen. Als de overheid meer en weerbaarder bos wil, moet ze hechter samenwerken met De Bosgroepen. Daarnaast vind ik dat De Bosgroepen meer

moeten inzetten op certificering, bij voorkeur PEFC.’

Wat wens je De Bosgroepen toe voor de toekomst?

‘Veel moed, want ze werken in een uitdagende wereld. Ik merk dat de medewerkers over veel kennis en goede wil beschikken, en hoop dat er mensen blijven binnenstromen vanuit bosbouwopleidingen. Ik ken geen enkele andere organisatie of dienst waar zoveel bekwame specialisten bij elkaar zitten. Ze moeten hun stem echter nog meer durven verheffen en meer gewicht in de schaal krijgen aan de onderhandeltafel.’

In 2016 organiseerden we een bos- en houtbeurs in Het Leen

Plantactie met gedeputeerde Riet Gillis

Bosgroepleden ontmoeten elkaar en wisselen kennis uit

Het Oost-Vlaamse team in september 2022

Reddingsoperatie Wase bossen volop aan de gang

Talrijke afgestorven fijnsparbossen moeten dringend omgevormd worden naar bossen die opgewassen zijn tegen de uitdagingen van deze eeuw. Omdat de situatie het meest schrijnend is in het Waasland, startten we daar 10 maanden geleden met een plattelandsproject om getroffen boseigenaars beter te kunnen begeleiden. Tijd voor een update.

Wase context

In het Waasland werden na de Tweede Wereldoorlog veel grove dennen aangeplant. Enkele decennia later volgden ook fijnsparren, voornamelijk voor kerstboomplantages. Eens de bomen te oud waren om als kerstboom te dienen, werd het jonge bos vaak niet meer beheerd, waardoor de fijnsparren nu veel te dicht bij elkaar staan, soms nog op originele plantafstand. Hierdoor ontwikkelden deze bomen geen mooie kroon. De droogte en hitte van de afgelopen vijf zomers (behalve 2021) werd het hardst gevoeld op arme zandgronden omdat die het water minder goed vasthouden en omdat gronden met uitsluitend naaldbomen geen gezonde humusopbouw hebben. Hierdoor zijn de bomen verzwakt en dat maakt ze vatbaarder voor ziektes en plagen. De fijnspar is bovendien afkomstig uit het Noorden en Europese berggebieden en is dus in zijn element in een koud en vochtig klimaat met (zeer) veel neerslag. Helemaal anders dan de weersomstandigheden in Vlaanderen. Hij houdt het hier wel enkele tientallen jaren vol en groeit soms zelfs een tijdje erg snel, maar eigenlijk zijn de bomen hier niet fit.

Insectenplaag

Een gezonde naaldboom houdt door de vorming van hars insecten buiten. Wanneer de boom echter beschadigd of verzwakt is door stormschade of droogte kan de boom niet genoeg hars produceren. De boosdoener in de Wase bossen is de letterzetter, een kever van ongeveer 5 millimeter. Hij verkiest fijnsparren,

maar ook lariks en douglasspar of soms zelfs grove den blijven niet gespaard. Om zich voort te planten gaat de mannelijke kever op zoek naar een verzwakte boom waar hij zich naar binnen boort. Daar graaft hij een paringskamer uit en paart er met twee tot drie vrouwtjes. De vrouwtjes graven dan verder onder de schors en zetten hun eitjes af. De larven die uitkomen vreten dwars op de moedergang weer verder tot ze zich verpoppen en uiteindelijk een weg naar buiten boren, op naar de volgende boom. Dit vreten zorgt voor het typische patroon dat zichtbaar is op de schors van dode bomen. Op één seizoen kan één paar tot 250.000 nakomelingen voortbrengen. Wanneer er geen verzwakte bomen meer in de buurt zijn, richten de kevers zich op ge-

zonde exemplaren. Omdat ze deze massaal aanvallen kunnen ook gezonde bomen ten onder gaan.

In het Waasland zien we sinds 2018 ontelbare fijnsparbossen afsterven. Jammer genoeg komen er op korte termijn niet vanzelf terug bossen in de plaats. Doordat er meer licht op de bosbodem valt en door de hoge concentratie stikstof in de Vlaamse bodem gaan hier explosief varens en bramen groeien. Zij verstikken de bodem, waardoor spontane zaailingen geen kans krijgen. Een boom die het wel goed doet op verstoorde grond is de Amerikaanse vogelkers. Deze exoot groeit pijlsnel en concurreert inheemse soorten weg. Als we lang genoeg wachten, denk aan honderden jaren, krijgen we hier misschien wel terug een gemengd loofbos. Maar met het oog op de klimaatverandering hebben we zoveel tijd niet.

Gecoördineerde aanpak

Daarom startte Bosgroep Oost-Vlaanderen Noord in mei 2022 met het plattelandsproject ‘Klimaatrobuuste en veerkrachtige bossen voor het Waasland’. Dit project is een versterking van het Hefboomproject dat de Bosgroep met steun van de Provincie reeds eerder opstartte. De doelstelling: samen met boseigenaars 50 hectare bos omvormen en zorgen dat het Waasland opnieuw groene, gezonde bossen heeft. We krijgen hiervoor steun van het Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling, Provincie Oost-Vlaanderen en gemeenten Stekene, Waasmunster, Sint-Gillis-Waas, Moerbeke, Wachtebeke, Lochristi en Beveren.

We duidden vier boscomplexen aan waar we in fases aan bosomvorming doen. We schrijven samen met de gemeenten de boseigenaars aan van wie we vermoeden dat hun bos is aangetast en nodigen hen uit voor een infomoment. Aan de infomomenten in Stekene en Waasmunster namen maar liefst 120 boseigenaars deel. Daaruit volgden al 40 terreinbezoeken bij boseigenaars met een aangetast sparrenbos. Dit voorjaar organiseren we nog infomomenten in SintGillis-Waas en Moerbeke. Soms zijn buurtbewoners en passanten ongerust als ze zien dat er

bomen worden gekapt. Via infoborden trachten we hen zo goed mogelijk te informeren over de noodzaak van de werken. We organiseren ook activiteiten om hen te laten kennismaken met klimaatslim bosbeheer.

Bosomvorming

De ingestorte fijnsparbossen worden vervangen door bossen met een gemengde samenstelling. Een gemengd bos is veel robuuster dan een monotoon bos. Wanneer een plaag of ziekte één boomsoort treft, zijn er nog andere soorten om hun plek in te nemen. Door de klimaatverandering die op ons afkomt hebben we geen idee welke ziektes en plagen we in de toekomst kunnen verwachten. Zoals eerder aangehaald is er nauwelijks tot geen natuurlijke verjonging in een ingestort fijnsparbos en kiezen we ervoor om actief aan te planten.

Opruimen

Voordat er aangeplant kan worden dient het dode bos natuurlijk opgeruimd te worden. We helpen de boseigenaar met de aanvraag van een kapvergunning. Voor de werken werd een raamovereenkomst afgesloten met een bosexploitant. De boseigenaar betaalt slechts 25% van de kosten, de overige 75% wordt met projectgeld betaald. Quasi alle dode bomen worden verwijderd en ter plaatste versnipperd. Uiteraard blijven gezonde bomen zoveel mogelijk gespaard. Nadien maakt de exploitant het terrein plantklaar met een klepelaar.

Aanplant op maat

Voor de herbebossing bekijken we samen met de eigenaar wat de subsidiemogelijkheden zijn en helpen we met de aanvraag. We ontwerpen een plantplan op maat, waarbij we zoeken naar standplaatsgeschikte bomen die aansluiten bij de wensen van de eigenaar. Dit wil zeggen dat er wordt gekeken naar de bodemsamenstelling om na te gaan welke boomsoorten er het best groeien. In het Waasland gaat het vooral om soorten zoals winter- en zomereik, gewone esdoorn, ruwe berk, hulst en haagbeuk. Er wordt ook op gelet om soorten in te brengen die een goed verterend blad hebben, de ‘rijkstrooiselsoorten’. Zij zorgen dat er snel terug een gezonde humuslaag ontstaat in het bos en stellen nutriënten beschikbaar voor andere soorten. Voorbeelden zijn Europese vogelkers, boskers, linde, gewone esdoorn, hazelaar, fladderiep en ratelpopulier. Als het bos niet op een bestaand bos aansluit wordt er een bosrand geintegreerd. Voor deze strook met struiken en lage bomen kiezen we bloeiende soorten die veel insecten en vogels aantrekken. De bosrand zorgt ervoor dat het bos ge-

sloten is, waardoor het bosklimaat behouden blijft. In de winter zal het in het bos net iets warmer zijn dan in het open veld en in de zomer is het er enkele graden frisser.

Future proof

Heb je zelf een aangetast fijnsparbos in het Waasland?

Neem dan contact op met de projectcoördinator via jurre.baguet@ oost-vlaanderen.be.

Deze winter werd bijna 2 hectare herbebost in Waasmunster. De komende maanden bereiden we de rest van de terreinen voor zodat ze plantklaar zijn tegen volgende winter. Samen zorgen we voor klimaatrobuuste bossen die beter bestand zijn tegen de uitdagingen van de toekomst. Groene, gezonde bossen zijn niet alleen aangenamer (en veiliger) om langs te wandelen en fietsen, ze zorgen ook voor een grotere diversiteit

aan plant- en diersoorten. We hebben onze bossen nodig want ze leggen CO2 vast, bieden verkoeling en een gezonde bosbodem houdt meer vocht vast.

Doe mee met forest clean-up!

Soms ligt een terrein dat we plantklaar maken bezaaid met zwerfafval. Wie gunt een nieuw bos nu geen frisse start? Sluit je aan bij de forest cleaners en wij houden je op de hoogte waar en wanneer er een bos is dat wat aandacht verdient. Een uurtje afval prikken maakt een wereld van verschil! De mensen van Schoon Volk en Propere Pioniers bezorgen jou afvalzakken en prikstokken. Meedoen? Mail naar bosgroepnoord@oost-vlaanderen.be en word deel van het heldenteam.

Samen sterk

Dit feestjaar waarin we terugblikken op de ontstaansgeschiedenis van De Bosgroepen is het uitgelezen moment om ook naar de toekomst te kijken. Op 25 jaar tijd is er heel wat veranderd binnen de organisatie. Steeds meer zijn we gaan samenwerken op Vlaams niveau, wat de bekendheid en de impact van De Bosgroepen alleen maar ten goede komt. Samen kunnen we meer gewicht in de schaal leggen en kunnen we zorgen voor een betere verstandhouding tussen overheid en private boseigenaars.

Ook binnen Oost-Vlaanderen is er een heel nauwe samenwerking tussen de drie Bosgroepen. Er wordt al van in de beginjaren constructief overlegd en kennis gedeeld, praktische tips worden uitgewisseld en de ondersteuning voor boseigenaars wordt op mekaar afgestemd. Dit is de voorbije jaren verder gegroeid naar gezamenlijke communicatie (bosbode, sociale

media, folders, pers …) en heel wat gezamenlijke projecten. De drie Oost-Vlaamse Bosgroepen hebben nu 2500 leden die samen met ons ongeveer 7500 hectare bos beheren.

In de beginjaren was de Vlaamse Overheid bevoegd voor de erkenning en subsidiëring van de Vlaamse Bosgroepen. Sinds 2014 is deze bevoegdheid volledig overgegaan naar de provincies. Provincie Oost-Vlaanderen heeft onze ondersteuning van bij het prille begin erg ter harte genomen. Er is een goede verstandhouding en we werken goed samen.

De drie Bosgroepen zijn elk apart eerder kleine organisaties. Door samen te werken werden heel wat nieuwe projecten en mooie realisaties mogelijk gemaakt, zoals het eco2eco project, het Bosloket en BOOST, het Oost-Vlaams Fonds voor bosuitbreiding. De projectmedewerkers hiervoor zijn - net als onze

communicatiemedewerker - actief in de drie regio’s, en werken dus gezamenlijk voor de drie Bosgroepen (technisch gezien zijn zij in dienst van 1 vzw en worden de loonkosten verdeeld over de 3 vzw’s).

Op al die jaren is de werking van elke Bosgroep flink uitgebreid. Er zijn steeds meer leden en steeds meer taken, de werkdruk is sterk toegenomen. De beschikbare middelen moeten zo efficient mogelijk ingezet worden. Een fusie naar één vzw lijkt dan ook de volgende logische stap. In Limburg zijn de vijf Bosgroepen al in 2017 gefusioneerd, in Antwerpen smolten twee Bosgroepen samen tot Antwerpse Gordel in 2021.

Een Oost-Vlaamse fusie zou vooral een tijdwinst betekenen op administratief en organisatorisch vlak. Zo moet nu telkens drie keer het jaarverslag en de jaarrekening in orde gebracht wor-

den. En moet er drie keer uitgebreid worden gerapporteerd. Ook de boekhouding voor gezamenlijke projecten en aankopen en het personeelsbeheer is verdeeld over drie aparte vzw’s. Dit betekent dat elk van de drie coördinatoren – naast kennis van bosbeheer en de regio – ook kennis moet hebben van personeelsbeheer, boekhouding, financiën en rapportage. Een fusie moet specialisatie mogelijk maken, waardoor er tijd vrijkomt om te besteden aan ondersteuning van de boseigenaars.

Bij een fusie zal de regiowerking behouden blijven en kan elke regio haar eigenheid bewaren. Voor de leden verandert er nagenoeg niets: hun contactpersoon blijft dezelfde. De inhoudelijke werking en de dienstverlening blijven hetzelfde. Er wordt niet bespaard op middelen en het ganse team blijft behouden. Ook de kantoren in Gent en Ronse blijven behouden. We zullen wandelingen, excursies, activiteiten in elke regio blijven aanbieden.

De Provincie ondersteunt deze fusie en voorzag dit reeds in de samenwerkingsovereenkomst (2020-2025) met de drie Bosgroepen. Zij wil in de toekomst een overeenkomst afsluiten met een nieuwe ééngemaakte vzw ‘Bosgroep Oost-Vlaanderen’. Aan deze vzw zal evenveel subsidie worden verleend als aan de drie Bosgroepen nu. De nieuwe vzw zou één bestuur krijgen en één Algemene Vergadering, met drie regioraden waarin boseigenaars kunnen zetelen en hun stem kunnen laten horen.

Het zijn uiteindelijk onze leden (boseigenaars) die finaal beslissen over de fusie tijdens de Algemene Vergadering (AV) van hun Bosgroep. Deze gaan zoals steeds door in het voorjaar, de Bosgroepleden ontvangen hiervoor binnenkort een uitnodiging. Tijdens de AV worden meer details over de fusie toegelicht en kan elk aanwezig lid zijn stem hierover uitbrengen

Heb je hierover een vraag die niet kan wachten tot de AV, neem dan contact op met jouw Bosgroep.

© Lars Soerink

Maak je bosdroom waar!

Droom jij van een eigen bos? Dien je aanvraag in bij BOOST en krijg tot 25.000€ steun per hectare. Met het BOOST-fonds geven de Oost-Vlaamse Bosgroepen en de Provincie een flinke duw aan bosuitbreiding in Oost-Vlaanderen. Heb je zelf een stuk grond, dan kan je een dossier indienen voor 30 april. We helpen je graag met de voorbereiding van je aanvraag.

Als je niet in aanmerking komt voor de subsidie bebossing van de Vlaamse overheid, dan krijgt je bosdroom een boost van 25.000€ per hectare. Kom je wel in aanmerking, dan kan je deze combineren met een BOOST-toelage van 15.000€ per hectare, samen goed voor steun tot 40.000€ per hectare Bij groen licht gaan de eerste bomen al in de winter van 2023/24 de grond in.

Meer info op boostvoorbos.be/project-indienen.

Dankzij BOOST kwam er de voorbije drie jaar al meer dan 14 hectare bos bij in Oost-Vlaanderen. Deze winter plantten we twee BOOST-bossen in Sint-Niklaas, en eind november organiseerden we een plantactie in Stekene, waardoor de teller op 29.000 boompjes kwam te staan. Vlak naast natuurgebied Het Steengelaag legde Elscolab een bijenvriendelijk bedrijfsbos aan. Werknemers, locals en donateurs aan het BOOSTfonds vonden elkaar onder een stralende zon. Het Elscobos wordt een bijenvriendelijk bedrijfsbos van 1 hectare met veel bloeiende soorten zoals zoete kers, linde en spork.

BOOST is een initiatief van Bosgroepen Oost-Vlaanderen met steun van de Vlaamse Overheid, het Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling en Provincie Oost-Vlaanderen. Het Elscobos is een gezamenlijke realisatie van Elscolab, Bosgroepen Oost-Vlaanderen en

gemeente Stekene.

© Elscobos door Elscolab © Elscobos door Elscolab

© Elscobos door Elscolab

Giften en schenkingen in de bossfeer

Omdat lidmaatschap bij De Bosgroepen gratis is, krijgen we weleens de vraag of men onze werking met een gift kan ondersteunen. Dit kan, en je krijgt zelfs een fiscaal attest. Je kan De Bosgroepen ook als goed doel opnemen in jouw testament of jouw bos schenken.

Word vriend van De Bosgroepen

Enkele sympathisanten richtten begin 2022 het fonds ‘Vrienden van De Bosgroepen’ op dat wordt beheerd door de Koning Boudewijnstichting. Via dit fonds willen De Bosgroepen giften verzamelen om activiteiten te organiseren en folders en tijdschriften rond bosbeheer beschikbaar te maken. Met een gift aan de Oost-Vlaamse Bosgroepen steun je onze werking en lever je een concrete bijdrage aan duurzaam bosbeheer in onze provincie. Giften vanaf 40€ zijn voor 45% fiscaal aftrekbaar. Je betaalt dus maar 22€ voor een gift van 40€.

Meer info op bosgroepen.be/vrienden-van-de-bosgroepen, of stort een bedrag naar keuze op BE10 0000 0000 0404 met referentie +++623/3745/80060+++. Elke gift maakt een verschil. Bedankt!

Wat met een schenking?

Bij schenking van een bos (onroerend goed) moet je steeds een notaris inschakelen en de schenking laten registreren. De ontvanger betaalt een schenkbelasting. De schenking kan niet meer worden betwist door derden, want je hebt een bewijs van schenking. Bovendien moet de ontvanger geen erfbelasting betalen als de schenker binnen de drie jaar zou overlijden. Dit gaat vaak om hogere bedragen. Bij vragen hierover, kan je terecht bij een notaris of je Bosgroep.

Goed doel opnemen in testament

In je testament kan je een nalatenschap aan De Bosgroepen opnemen. In Vlaanderen bedraagt de erfbelasting voor goede doelen 0% sinds 1 juli 2021. Je geld wordt dus voor de volle 100% gebruikt voor het goede doel dat je na aan het hart ligt. Let op, in het verleden had je ook het systeem van duolegaten. Dit bestaat niet meer sinds de hervorming rond nalatenschappen. Als je in jouw nalatenschap nog steeds een duolegaat hebt opgenomen, moet je dit bij de notaris laten aanpassen want in het huidige systeem is dit vaak nadelig.

Nu zijn we met 18

Margot Lenssens is sinds oktober actief als projectmedewerker bebossing in Oost-Vlaanderen. ‘In samenwerking met de regiomedewerkers ondersteun ik toekomstige boseigenaars doorheen het volledige bebossingstraject, van vergunning en subsidieaanvraag tot de effectieve aanplant. Als bio-ingenieur met een master in bos- en natuurbeheer doe ik dit met veel plezier. Het geeft mij voldoening bosuitbreiding in ons sterk gefragmenteerde landschap mee vorm te geven. Ik kijk alvast uit naar samenwerkingen met nieuwe bebossers! In mijn vrije tijd trek ik vaak de bergen in met mijn tent. Verder ben ik nog actief bij JNM, waar ik kinderen mag enthousiasmeren over de wondere wereld van planten en dieren.’

Jonathan Clerckx startte in december als nieuwe medewerker bosbeheer voor regio Midden Oost-Vlaanderen. ‘Ik ben opgegroeid in het Brugse Ommeland en ben al mijn hele leven graag in de bossen. Daarnaast hou ik ook van tuinieren, klussen en fotografie. Na mijn studies Groenmanagement en Landschapsontwikkeling ben ik aan het werk gegaan bij het Regionaal Landschap Vlaamse Ardennen. Daar werkte ik zes jaar, hoofdzakelijk op het thema Trage Wegen. Omdat ik er toch de link met bos en natuur wat miste, koos ik voor een nieuwe uitdaging bij De Bosgroepen. Samen met mijn collega’s zal ik boseigenaars in ons gebied ondersteunen bij al hun vragen over bosbeheer, en terreinwerken opstarten en opvolgen.’

Nieuwe wetgeving

Recent werden enkele boswetten aangepast. Zo is er nu meer duidelijkheid over de afstandsregels van bomen ten opzichte van landbouwpercelen en werd het verbod op roken en vuur uitgebreid naar alle bossen met een beheerplan.

Na acht jaar overleg is er een akkoord in de maak over de hervorming van de pachtwet. Eén van de voorgestelde aanpassingen is dat eigenaars die hun grond willen bebossen makkelijker de pacht kunnen beëindigen. Deze versoepeling zal enkel gelden in groene bestemmingen en N2000-gebieden na een opzegperiode van 3 maand en betaling van een uittredingsvergoeding. We houden je op de hoogte wanneer de nieuwe wet van kracht gaat.

Ook een grondige hervorming van de boscompensatieregeling is op komst. De details zullen vastgelegd worden in een uitvoeringsbesluit, waarna het geheel van kracht zal worden. Dit besluit wordt tegen het najaar verwacht. Meer informatie hierover kun je krijgen bij je Bosgroep.

meer bosnieuws

Volg ons op social media bosgroepenovl bosgroepenovl

Schrijf je in op de nieuwsbrief via bosgroepen.be/jouwbosgroep

De bosbode digitaal ontvangen? Mail naar bosgroepen@oost-vlaanderen.be

boszoekers

Hieronder vind je een overzicht van bospercelen die momenteel te koop staan in Oost-Vlaanderen. De inbreng van Bosgroepen Oost-Vlaanderen beperkt zich tot informeren en adviseren; de verkoop gebeurt rechtstreeks tussen verkoper en koper. Voortaan hoef je niet meer te wachten tot de bosbode verschijnt en kan je boszoekers ook bekijken op www.bosgroepen.be/bos-te-koop.

Wil je zelf een zoekertje plaatsen, mail dan naar bosgroepen@oost-vlaanderen.be. We plaatsen geen advertenties voor verkoop van bosplantsoen of tweedehands materiaal. Zoekertjes worden niet herhaald.

brandhoutweb.be

Een overzichtelijk online verkoopplatform waar je het hele jaar door brandhout kan kopen. Bosgroepen Oost-Vlaanderen zorgen voor een up to date aanbod, een vlotte opvolging en een goede prijs-kwaliteitverhouding van lokaal en duurzaam brandhout.

contact

Bosgroep Oost-Vlaanderen Noord vzw

PAC Zuid | W. Wilsonplein 2 - 9000 Gent | 09 267 78 60

bosgroepnoord@oost-vlaanderen.be

coördinator: Sylvie Mussche

Bosgroep Midden Oost-Vlaanderen vzw

PAC Zuid | W. Wilsonplein 2 - 9000 Gent | 09 267 78 60

bosgroepmidden@oost-vlaanderen.be

coördinator: Klaartje Van Loy

Bosgroep Vlaamse Ardennen tot Dender vzw

Veemarkt 27 - 9600 Ronse | 055 21 62 80

vlaamseardennen@bosgroep.be

coördinator: Hans Scheirlinck