de bosbode 2020 - 3

de bosbode

colofon

de bosbode is een tijdschrift van Bosgroepen Oost-Vlaanderen

redactie

Simon Brandt, Mieke Decoster, Bram Coupé, Cédric De Noyette, Kristof De Rous, Karen Dequidt, Sylvie Focke, Sylvie Mussche, Hans Scheirlinck, Sofie Van Brussel, Lene Van Langenhove, Klaartje Van Loy, Lotte Van Nevel

fotografie

cover: Yves Adams

Florence Beel, Simon Brandt, Mieke Decoster, Cédric De Noyette, Sylvie Mussche, Hans Scheirlinck, Sofie Van Brussel, Klaartje Van Loy, Lene Van Langenhove

lay-out

Koloriet - Leefdaal

druk

Drukkerij Lowyck - Oostende gedrukt op houtvrij gestreken FSC-papier op 9000 exemplaren

verantwoordelijke uitgever

Riet Gillis

Bosgroep Oost-Vlaanderen Noord vzw

W. Wilsonplein 2, 9000 Gent

BE 0865 959 877 RPR Gent

raad van bestuur

BON | Riet Gillis, Leen Meersschaert, Yoke Van Riet, Maurits Adriaenssens, Jozef Van Eeckhoudt, Kristien Dierick, André Bosmans, Pieter Dhollander, Jurgen Bauwens, Jan Van Dooren, François de Looz-Corswarem, Jan Spaas

MOV | Francis De Beir, Hans Mestdagh, Marc Dilewyns, Theo Vitse, Nele Cleemput, Kris Janssens, Werner Pycke, Steven Roosen, Jef Wittouck, Norbert Van Stichel, Jan Verbeke, Geert De Visscher.

VAD | Willy Bauwens, Véronique De Bleeker, Marc De Bock, Johan Detemmerman, Raoul D’Hoossche, Dirk Otte, Koen Roman, Wouter Stockman, Jozef Van Crombrugge, Dirk Vanderpoorten, Peggy Van Laethem

Als je dit nummer per post ontvangt, betekent dit dat jouw gegevens zijn opgenomen in een databank beheerd door Bosgroep Oost-Vlaanderen. Deze gegevens worden enkel gebruikt in het kader van onze werking en niet voor andere doeleinden. Indien je niet wil dat jouw gegevens in onze databank zijn opgenomen of indien je jouw gegevens wil wijzigen, kan je dit doorgeven aan bosgroepen@oost-vlaanderen.be.

Een voor bos

De Bosgroepen ondersteunen particuliere boseigenaars bij het duurzaam beheer van hun bos. Wie zich aansluit krijgt advies, informatie en hulp bij de bosadministratie. De Bosgroepen coördineren ook beheerwerken en organiseren opleidingen en excursies. Naast het gezond houden van bestaande bossen zorgen De Bosgroepen ook voor bosuitbreiding want bomen zijn onmisbaar voor onze gezondheid, voor het klimaat en voor een evenwichtiger fauna en flora!

In Oost-Vlaanderen zijn drie vzw’s actief: Bosgroep Oost-Vlaanderen Noord, Bosgroep Midden Oost-Vlaanderen en Bosgroep Vlaamse Ardennen tot Dender. Samen met meer dan 2000 boseigenaars beheren ze 7000 hectare bos, naar schatting de helft van het privébos in deze provincie.

Waarom lid worden?

J e kan rekenen op gratis dienstverlening:

- informatie over technische, wettelijke en financiële aspecten van bosbeheer

- advies op maat van jouw bos na terreinbezoek

- hulp bij bosadministratie zoals aanvraag subsidies en kapmachtigingen en opstellen bosbeheerplan.

J e geniet van voordelige tarieven voor:

- bosarbeid zoals bestrijding van woekerende exoten, vrijstellen van jonge aanplantingen, onrendabele dunningen, hakhoutbeheer, aanleg van bosrand,…

- beheerwerken: door de noden van boseigenaars te bundelen kunnen we beheerwerken efficiënter en goedkoper maken; leden kunnen ook deelnemen aan de gezamenlijke houtverkoop van De Bosgroepen

- cursussen (werken met kettingzaag of bosmaaier, houtconstructies,…) en excursies die boseigenaars en bosliefhebbers samenbrengen

Elke boseigenaar kan gratis lid worden van de Bosgroep in zijn/haar regio. Het lidmaatschap geeft recht op onze dienstverlening en houdt geen verdere verplichtingen in. Ook niet-leden ontvangen de bosbode. Als je twijfelt of jouw lidmaatschap al in orde is, kan je dit navragen via bosgroepen@oost-vlaanderen.be.

Hoe vroeg zijn ze opgestaan vanochtend? Zijn ze door de kou gewekt onder een boom?

Werden ze wakker in een herberg? In de weidse stilte van de lenteochtend zingen nog de nachtegalen in de struiken bij de rivier.

Je kunt ze tot hier horen; ze slaken melodieuze, krankzinnige gilletjes. Wanneer de zon helemaal boven de heuvel staat, zeilt een uil geruisloos over de kromme eiken en verdwijnt tot de volgende avond.

Tijdeloze rust; het verre janken van een wolfshond; de koekoek die monotoon roepend over de eenzame bossen bij Saint-Jean fladdert.

Het landschap geurt hemels in de vroege uren, het ademt een bovenaardse schoonheid.

Woord vooraf

Beste bosliefhebber,

Wat is het fijn om te zien hoe er de voorbije maanden ook in de boswereld een vloedgolf van solidariteit op gang kwam. Bosgroepleden stelden hun eigendom open zodat de buurtbewoners wat variatie in hun coronawandelingen konden brengen. En of dat gesmaakt werd! Het motiveerde hen nog meer om hun domein goed te onderhouden, sommigen zorgden zelfs voor extra info over de aanwezige fauna en flora of voor een stukje poëzie langs de paadjes.

Veel mensen herontdekken pareltjes in eigen buurt. En nu staycation helemaal is ingeburgerd, is er meer dan ooit interesse voor de natuur dichtbij. De paalkampeerplaats die De Bosgroepen aanlegden bij boseigenaar Raoul in Horebeke is een groot succes. Het is dan ook een van de mooiste plaatsjes in de Vlaamse Ardennen.

Misschien was jij één van de velen die hun tuin of bos ter beschikking stelden op welcometomygarden.org, een fantastisch initiatief van de jonge twintiger Dries. Op het platform kan iedereen zijn tuin, weide of bos gratis beschikbaar stellen voor stappers of fietsers die met de tent rondtrekken. Zo waren er toch voldoende leuke kampeerplaatsen te vinden en konden velen genieten van vakantie in eigen land.

Het is een mooi voorbeeld van hoe een klein idee kan uitgroeien tot iets met een grote impact. Net zoals de tienduizenden kleine bosjes verspreid over Vlaanderen toch een groot verschil maken. Vaak scoren ze zelfs beter dan hun grote broers, bijvoorbeeld op vlak van koolstofopslag en luchtzuivering, maar ook als voedselleverancier voor wilde dieren. Over het Europees onderzoek daarnaar lees je meer in dit nummer.

We hebben het ook over hout als duurzame grondstof. Het is een milieuvriendelijk alternatief voor bijvoorbeeld staal of beton en daarom erg gegeerd in de bouw- en interieursector. Nog een pluspunt: tijdens het groeiproces neemt een boom CO2 op uit de lucht en dat wordt ook opgeslagen in het hout, dus houten meubels of balken houden deze CO2 vast.

Het meest milieuvriendelijk is dat het hout lokaal wordt geproduceerd en verwerkt. Om dat proces in beeld te brengen volgen we het hout van het bos waar het geoogst werd naar het bedrijf waar het getransformeerd wordt in OSB-platen, van Sint-Niklaas naar Genk.

Tot slot verdiepen we ons in meer innovatieve toepassingen van hout. Zo wordt lyocell, een heerlijk zacht stofje, gemaakt van houtcellulose, en wordt bijvoorbeeld essenhout door verhitting zo stevig dat het ook voor buitentoepassingen geschikt wordt.

Uit De bekeerlinge van Stefan Hertmans

Als bossector zullen we steeds voor nieuwe uitdagingen komen te staan, maar zolang we op duurzame wijze blijven innoveren kunnen we die aan!

Veel leesplezier,

Riet Gillis Gedeputeerde

voor milieu, natuur en klimaat

Van zaad tot plaat

Het kappen van bomen en oogsten van hout ligt steeds meer onder vuur. Kunnen we als mens wel zomaar in de natuur gaan hakken? Ook wij krijgen de vraag steeds vaker. Hout is nochtans een duurzaam materiaal. We volgden het maakproces van boom tot eindproduct: van Sint-Niklaas, waar onlangs hout gekapt werd, tot Genk, waar de boomstammen verwerkt worden tot OSB-platen.

Als bosbeheerder is het belangrijk om na te gaan hoe bossen ontstaan zijn. Dit bepaalt immers mee op welke manier kappingen kunnen bijdragen aan het duurzaam beheer van deze bossen. Een groot gedeelte van de bossen rond De Ster in Sint-Niklaas bestonden al ten tijde van de Ferrariskaart (eind 18e eeuw) maar raakten in de loop van de tijd ontbost. Na 1930 werd het gebied grotendeels terug bebost voor de productie van mijnhout. Er werd homogeen aangeplant met grove den, Corsicaanse den en in mindere mate met fijnspar. De mijnen zijn intussen gesloten, de bomen hebben nooit de toepassing gekregen waarvoor ze oorspronkelijk werden aangeplant.

In deze vaak achterstallig beheerde naaldhoutbossen is selectief kappen van bomen verantwoord en zelfs wenselijk. Door het kappen van een deel van de naaldbomen wordt ruimte gegeven aan de mooiere exemplaren en komt er terug licht op de bosbodem. Zo wordt het bos een pak weerbaarder tegen klimaatverandering. De kapping zorgt ervoor dat heel wat bomen en struiken

de kans krijgen om te kiemen en uit te groeien tot volwaardige onderetage. De mooiere dennen genieten van het extra licht waardoor ze gezonder en sterker oud kunnen worden. Uiteraard wordt er niet alleen gekapt om de natuurwaarde op te krikken, het levert ook een waardevolle en hernieuwbare grondstof op. Hout blijft een veelzijdig topproduct.

Duurzaam bouwmateriaal

Het gros van de te vellen bomen rond De Ster werd aangekocht door Norbord NV, een grote speler op de markt van OSB-platen. Bosgroepmedewerker Simon volgde de geoogste bomen tot de fabriekssite in Genk, waar men de stammen transformeert in kwaliteitsvolle panelen die vele toepassingen kennen in de bouwsector.

De fabriek in Genk maakt deel uit van Norbord Europe dat ook in Schotland en Engeland afdelingen heeft. Vijftien jaar geleden nam Norbord een familiebedrijf over dat houten constructieplaten ver-

vaardigde. De ligging tussen de Limburgse naaldhoutbossen spreekt voor zich. Ondertussen is de bevoorrading al lang niet meer uitsluitend lokaal. Veel hout komt toe per schip, vooral vanuit Nederland, Denemarken en de Baltische staten. Toch blijft Norbord sterk inzetten op het gebruik van lokaal hout. Ze hebben drie teams die hier in België het aangekochte hout gaan vellen. Zo garandeert Norbord hier de continuïteit van het bosbeheer, en door dunningswerken en verjongingskappen blijft de lokale houtvoorraad op peil. De regelmatige aankopen zorgen eveneens voor goede contacten met boseigenaren en bosbeheerders. Bovendien zorgt de lokale oogst voor een matigende parameter op de woelige houtmarkt. Exporthout kent sterke pieken en dalen die de productie in gevaar kan brengen. Blijven inzetten op aankopen uit België en buurlanden is dus cruciaal om een duurzaam product op de markt te kunnen brengen en over voldoende houtaanvoer te beschikken.

Volgende cijfers geven een idee van de houtvolumes die jaarlijks de Genkse site passeren. Norbord heeft elk jaar ruim 500 000 m3 aan rondhout nodig (dat zijn 200 olympische zwembaden). Hieruit wordt grofweg 420 000 m3 OSBplaten geproduceerd. Op de site moet permanent ongeveer 20 000 m3 hout aanwezig zijn om de productie gaande te houden. Op een normale dag wordt er tot 1500 m3 hout verwerkt. Er komen dus met regelmaat binnenschepen toe en op elk moment van de dag zijn vracht-

wagens hun lading hout aan het lossen. Er is nog een extra stockageplaats iets verderop, aangezien het toegelaten volume hout op de site beperkt is.

De juiste mengeling

In de platen kan allerlei hout verwerkt worden. Stammen van 8 tot 40 cm doorsnede zijn geschikt als ze niet te krom zijn. Wat niet voldoet aan de norm vliegt er onherroepelijk uit om storingen op de productielijn te vermijden. De soorten zijn uiteenlopend maar het gros van het hout is toch dennen- en berkenhout. Met de fijnsparcrisis is ook de hoeveelheid fijnspar toegenomen. Technici berekenen de juiste mengverhoudingen voor stevige platen. Momenteel wordt tot 30% aangetaste fijnspar gemengd met grove den en loofhout.

Op het houtpark ligt alles netjes gestapeld per soort. Enorme trucks rijden af en aan met grote hoeveelheden hout tussen de grijpklauw. Voorzichtig wagen we ons tussen de metershoge stapels

hout en voorbij denderende trucks. Het valt op dat alles mooi op voorraad ligt, stockbeheer wordt hier even hoog in het vaandel gedragen als veiligheid.

De trucks voeren continu hout aan naar de invoerband volgens de gevraagde mengverhoudingen. Van daar worden de stammen in de ontschorsmachine geladen. Door het schuren en hobbelen van de stammen laat de schors los en valt ze naar beneden; de schorsfractie wordt overigens verkocht als grondstof voor potgrond. Daarna gaan de stammen naar de snijtrommel waar messen ze razendsnel in dunne stukjes fineer snijden en vervolgens in de gewenste snippers of flakes.

De flakes worden naar een droogtrommel gerold waar het vochtgehalte in een mum van tijd van 45 naar 5 procent wordt gebracht. Dit droogproces gebeurt met warmte van de biomassaoven die gevoed wordt met snippers resthout. De verbranding loopt zo optimaal dat de hoeveel as verwaarloosbaar

is, een hele verbetering ten aanzien van stoken met aardgas.

Aan de platen komt het gevaarlijke formaldehyde niet meer te pas, nu gebruikt men een nieuwe generatie contactlijm. De droge snippers krijgen een laagje lijm en worden op een rolband gestrooid. De strooilaag verdwijnt meteen in een grote pers waarna de platgedrukte plaat er als één lange streng uitkomt. Hierna wordt ze in de gewenste formaten gesneden en meestal ook nog van tand en groef voorzien.

Bijna integraal verwerkt

In het magazijn bewonderen we het eindproduct. We herkennen in de platen blauwe snippers die afkomstig zijn van de verkleuring bij door kevers aangetast hout. De echte houtkenner kan de verschillende houtsoorten onderscheiden. De geoogste boom wordt quasi integraal verwerkt tot plaat, wat een grote meerwaarde is voor de CO2-opslag. De platen zullen gemiddeld dertig jaar of langer in omloop zijn en zetten zo de CO2 tijdelijk vast. Balken en planken hebben een langere levensduur dan OSB-platen maar bij het vervaardigen is er meer zaagverlies dat meestal gewoon verbrand wordt.

De stammen worden heen en weer geschud tot de schors loslaat

Wij waren aangenaam verrast door de weg die de Wase bomen hebben afgelegd en hoe ze werden verwerkt tot een duurzaam, kwaliteitsvol product. Het sterkt ons in de overtuiging dat het doordacht kappen van bomen deel uitmaakt van verantwoord bosbeheer.

De flakes worden gedroogd met warmte van de biomassa-oven

De echte houtkenner kan de verschillende houtsoorten onderscheiden in het eindresultaat

Steeds vaker een mastjaar

Wie regelmatig in het bos komt, zal zeker al opgemerkt hebben dat in sommige jaren de takken van eiken bijna bezwijken onder het gewicht van de talloze vruchtjes of de grond bezaaid ligt met beukennootjes of kastanjes. Een jaar waarin bomen veel en grote vruchten dragen, noemt men een mastjaar. Mastjaren komen periodiek voor, maar de exacte frequentie ervan is

Krachtvoer

Vroeger werden varkens vetgemest met eikels, het zogenaamde masten. Een gebruik dat in sommige streken nog tot vandaag wordt toegepast en mee aan de basis ligt van de verfijnde smaak van de Spaanse pata negra. Dit masten ging beter in een goed zaad- of mastjaar. Een goed mastjaar betekent niet alleen een rijke maaltijd voor everzwijnen en herten, maar ook voor eekhoorns, muizen, gaaien, duiven, karpers en eenden. Een goed muizenjaar betekent het daaropvolgende voorjaar goede overlevingskansen van onder meer jonge boommarters en bosuilen. Zo profiteert een hele keten van die overdaad aan energie. Sommige dieren verstoppen de zaden in het bos als wintervoorraad. Als er voldoende voedsel is, worden niet alle provisiekasten leeggehaald en kunnen de verstopte eikels ontkiemen en uitgroeien tot mooie bomen.

Omgekeerd kan een verminderd voedselaanbod migratiebewegingen in gang zetten. Zo werden vorig jaar in september uitzonderlijk veel gaaien gespot in Kruibeke. In 2019 waren er duidelijk minder eikels en beukennootjes en waarschijnlijk waren deze gaaien op zoek om hun wintervoorraad aan te vullen. Want ook al valt de zaadproductie in een bepaald jaar globaal gezien tegen, toch zijn er steeds regionale verschillen. Op plaatsen die getroffen worden door nachtvorst laat in het voorjaar kan de

© Yves Adams

bloei van bomen bevriezen en heb je lokaal een verminderde opbrengst. Plaatsen waar bomen makkelijker aan water geraken omdat bijvoor beeld het grondwater min der diep zit, kunnen in sommi ge gevallen ook nog in droge zomers redelijk wat zaden pro duceren.

Samenspel van factoren

Er is nog steeds veel onbekend over het samenspel tussen alle mechanismen in de zaadzetting, wat het voorspellen van een mastjaar moeilijk maakt. Het hangt zeker samen met de weersomstandigheden en of de bomen in voorgaande jaren voldoende reserves hebben kunnen opbouwen. Maar veel andere factoren kunnen een rol spelen. Een warme, droge zomer in het voorgaande jaar geeft een goede kans op een beukenmastjaar. In droge gebieden is de eikelproductie vooral afhankelijk van de hoeveelheid water. Daarnaast is bekend dat de eikelopbrengst groter is bij hogere bomen en bomen met een brede kroon, en dat oudere eikenbossen meer eikels produceren dan jongere bossen. Mast kan ook optreden als reactie op stress, bijvoorbeeld aanhoudende droogte of hitte waardoor de bomen hun nageslacht willen verzekeren. Dit kan mee verklaren

waarom de mast vaak extremer is bij bomen in stedelijk gebied. Het kost een boom veel energie om eikels te produceren. Daarom maken de bomen het jaar na een mastjaar juist heel weinig of zelfs geen vruchten aan. Men stelt wel vast dat de mastjaren de laatste decennia steeds frequenter voorkomen. In Vlaanderen wordt de opbrengst aan beukennootjes en eikels niet systematisch bijgehouden, maar op de Hoge Veluwe in Nederland wel. Opvallend is dat daar al zeven jaar op rij de beukennootjes aan de bomen hangen, terwijl dit vroeger enkel om de twee à drie jaar was.

Wetenschappers zien hiervoor een verklaring in de zeer zachte winters die we

de voorbije jaren gehad hebben, gecombineerd met warme zomers. Het veranderend klimaat heeft dus duidelijk een impact op de frequentie van de mastjaren en zo ook op het voedselaanbod voor veel dieren. Het voorkomen van goede zaadjaren is ook belangrijk voor de boomkwekerijen, want wanneer er weinig of geen beukenzaad is heeft dit uiteraard een impact op de beschikbaarheid van plantsoen de jaren erna. Op die manier hebben mastjaren ook een indirecte invloed op de realisatie van bosuitbreiding. Het is alvast uitkijken of onze bossen komende herfst bedekt zullen zijn met een tapijt van eikels en beukennootjes.

Bronnen: Boomblad, naturetoday.com, natuurpunt.be/nieuws

Hightech & hout: vernieuwende toepassingen

In de prehistorie gebruikte men hout om zich te verwarmen en te koken. Meer dan 300 000 jaar geleden scherpten de eerste mensen takkenhout tot puntige wapens. Zonder hout geen Vikingboten of middeleeuwse schepen die oceanen trotseerden. Tot vandaag rekenen we ook voor de woningbouw op hout. Dankzij voortdurende innovatie blijken nog meer toepassingen mogelijk. Zo worden zachte T-shirts gemaakt van stevig hout, en kan zacht hout gebruikt worden als outdoor gevelbekleding.

Hout bestaat voornamelijk uit cellulose en lignine, die zorgen voor de sterkte en structuur van het hout. Vulstoffen als hars, gommen en looistoffen dragen eerder bij aan de kleur, reuk en duurzaamheid. Elke houtsoort heeft verschillende eigenschappen, wat zich uit in andere toepassingen. Zo wordt een snijplank eerder van beuk gemaakt omwille van zijn smaakloze eigenschap, en een plankenvloer eerder van eik omwille van de slijtvastheid en mooie tekening.

Het maakproces van lyocell of Tencel™ : boom > hout > pulp > draad > textiel

toepassingen

Er wordt voortdurend research gedaan naar hoogwaardige toepassingen van hout die ook nog eens milieuvriendelijk zijn.

Van pulp tot fashion

Zo is het mogelijk om hoofdbestanddelen aan hout te onttrekken door middel van chemische procedures. De verkregen stoffen zijn een alternatief voor petrochemische producten en worden vaak gebruikt in cosmetica, medicijnen en de automobielindustrie. Een bekend voorbeeld uit de textielsector is lyocell (merknaam Tencel). Het is een natuurlijk materiaal, gemaakt van houtcellulose of pulp. Het komt tot stand met behulp van een geavanceerd natspinproces dat reeds begin jaren ’70 werd ontwikkeld en de laatste jaren is verfijnd.

Soorten als eucalyptus, eik en berk worden geoogst en in de fabriek ontschorst en in verschillende stukken gesneden. De vezelstukjes worden vervolgens in een chemische oplossing gelegd tot het een vochtige pasta wordt. Daarna wordt de pulp gewassen met water en tot draden geperst. Tot slot wordt het gedroogd en op rollen gewikkeld.

Lyocell is een ecologisch verantwoorde keuze. Het productieproces vraagt immers minder energie en is minder milieubelastend dan de fabricage van polyester of katoen. Het proces is zo vernuftig dat het oplosmiddel wordt teruggewonnen en er dus sprake is van een gesloten

kringloop. Ook niet onbelangijk: de stof is biologisch afbreekbaar.

De veelzijdigheid van lyocell blijkt uit de verschillende toepassingen: jeans, shirts, broeken en zelfs bedlinnen en handdoeken. Lyocell voelt zijdezacht aan, is licht en toch heel sterk. Het neemt ook beter vocht op dan katoen en heeft een een natuurlijk ademend vermogen. Omdat het hypoallergeen is, is het ook ideaal voor mensen met een gevoelige huid. Kortom, niks dan voordelen.

Verhitten = verharden

Een andere methode is de thermische behandeling. Daarbij wordt het hout in gecontroleerde omstandigheden verwarmd waardoor de eigenschappen veranderen en het voor meer duurzame toepassingen geschikt wordt. Al in de jaren ‘70 heeft men ontdekt dat hoge

temperatuur behandeling een belangrijk voordeel biedt, zelfs de Vikings wisten al dat lichtjes verbrand hout een langere levensduur heeft.

De techniek wordt vooral toegepast bij naaldhout en lichte loofhoutsoorten zoals den, populier en es. Het hout wordt verhit tussen de 180 en 220°C, zonder aanwezigheid van zuurstof. Door de gecontroleerde pyrolyse van het hout treden chemische wijzigingen op. Daarom wordt het wel eens beschouwd als een nieuwe houtsoort met een ‘natuurlijke’ duurzaamheid vergelijkbaar met tropisch hardhout. Overigens verbetert niet enkel de weerstand tegen houtrot, ook de stabiliteit wordt geoptimaliseerd. Dankzij de verhitting wordt het zwel-krimpgedrag en de bijhorende tendens tot vervorming door vochtabsorptie aan banden gelegd.

Lichte houtsoorten komen dankzij hittebehandeling ook in aanmerking voor gevelbekleding, terrassen en tuinconstructies

© Thermowood

Houtsoorten die normaal enkel geschikt zijn voor binnentoepassingen komen dankzij hittebehandeling ook in aanmerking voor buitentoepassingen zoals gevelbekleding, terrassen en tuinconstructies. Essenhout bijvoorbeeld behoort tot duurzaamheidsklasse V maar kan thermisch behandeld worden tot duurzaamheidsklasse I. Naast essenhout zijn in ons land ook thermisch verduurzaamd populierenhout, dennenhout, grenen, vurenhout, eikenhout en

berkenhout verkrijgbaar onder de merknaam Thermowood.

Een belangrijke troef van thermisch behandeld hout is dat het ecologisch verantwoord is. Hout afkomstig uit lokale Europese bossen heeft immers een veel kleinere voetafdruk dan hout uit tropische oerwouden. De strenge controle op Europese bossen en bijhorende herbeplanting leidt tot minder ontbossing. Nog een voordeel: na thermische behandeling bevat het hout geen suikers

en zetmeel meer, waardoor het niet langer een voedingsbron is voor insecten en schimmels. Er worden trouwens geen chemicaliën gebruikt zoals bij geïmpregneerd hout.

Natuurlijk kent hout nog tal van andere vernieuwende toepassingen en wordt er onderzoek gedaan naar nieuwe, hoogtechnologische productieprocessen. Benieuwd wat de toekomst brengt!

Bronnen: ecopedia.be, ecohout.be, lyocell.info, greenpremium.nl

Mag je paddenstoelen wildplukken?

De herfst komt eraan! De bomen in vuur en vlam en de bosbodem vol paddenstoelen. Krijg jij ook meteen zin om een mandje vol te laden met paddenstoelen om te verwerken in heerlijke pasta al funghi? Maar mag dat wel, paddenstoelen plukken in het wild?

In onze Vlaamse bossen zijn heel wat activiteiten verboden. De verbodsbepalingen staan opgesomd in art. 97 van het Bosdecreet dat een onderscheid maakt tussen openbare en private bossen. In openbare bossen is het zonder toestemming van de eigenaar en machtiging van ANB of zonder dat het opgenomen is in een goedgekeurd beheerplan verboden om vruchten (lees: ook paddenstoelen) te verwijderen. In private bossen is het plukken van vruchten niet opgenomen in de verbodsbepalingen van het Bosdecreet maar je hebt wel de toestemming van de eigenaar nodig vooraleer je aan het plukken gaat.

Terwijl het in Scandinavië en Oost-Europa heel normaal is om in de herfst paddenstoelen te plukken, is dit in Vlaanderen verboden. De reden: er zijn hier veel minder bossen en naar verhouding veel meer mensen. Paddenstoelenpluk zorgt voor een verstoring in het bos:

wandelaars vertrappelen bij het verlaten van het pad kleine planten en verstoren de rust van de dieren. Bovendien is gebleken dat de bodembeschadiging door betreding een merkbare achteruitgang van het aantal paddenstoelensoorten veroorzaakt. Daarnaast benadeel je de insecten, schimmels en kleine zoogdieren die de paddenstoelen nodig hebben om te overleven.

Sporen we dan beter met z’n allen naar het zuiden van België om daar enthousiast onze voorraad in te slaan? In Brussel is wildpluk eveneens verboden en wordt er zelfs vrij streng gecontroleerd. In Wallonië mag het wél omdat de bosgebieden daar veel groter zijn. Op private eigendommen of eigendomen van gemeenten is het er - mits toestemming van de eigenaar - wettelijk gezien toegelaten om paddenstoelen te plukken. In bossen die eigendom zijn van het Waalse gewest kan plukken voor persoonlijk

Deze zijn alvast eetbaar: geschubde inktzwam, judasoor en grote parasolzwam

verbruik (maximum 1 emmer van 10l) van zonsopgang tot zonsondergang, behalve op dagen dat er gejaagd wordt. Paden mogen niet met motorvoertuigen betreden worden om het plukken voor commerciële doeleinden, wat verboden is, uit te sluiten.

Als je gaat plukken, doe het niet zonder kennis, en met mate. Smakelijk!

Bronnen: ecopedia.be/plukken-van-paddenstoelen en ardennes etape.be/blog/paddenstoelen-plukken-ardennen

Heb jij vijf à twintig bomen? Zelfs dan maak je al een verschil. Uit een studie door prof. Pieter De Frenne (UGent) blijkt dat kleine bomengroepen belangrijker zijn dan gedacht. Vlaanderen telt tienduizenden van zulke kleine bossen. Jammer genoeg moeten ze vaak plaats maken voor gebouwen, tuinen of landbouw.

In verhouding tot grote bossen bevatten kleine bosjes minder soorten planten en dieren, maar ze leveren wel meer ecosysteemdiensten per oppervlakte. Met ecosysteemdiensten bedoelen we alle diensten die natuurlijke systemen aan de samenleving leveren, bijvoorbeeld bescherming tegen overstroming, bestuiving van gewassen, natuurlijke waterzuivering, klimaatregulering, recreatie, enz.

Kleine bossen hebben dus een groot maatschappelijk belang. De onderzoekers pleiten er dan ook voor dat het beleid niet alleen focust op grotere natuurgebieden maar eveneens deze bosjes meeneemt en beschermt. Als Bosgroep kunnen we dit alleen maar toejuichen.

Wat is een Tiny Forest?

De onderzoekers bestudeerden 200 bosfragmenten in heel Europa. Daarbij merkten ze de volgende zaken op waarin kleine bosjes beter scoren dan hun grote broers:

1. Ze slaan per oppervlakte-eenheid meer koolstof op in de bodem. Hierdoor worden er meer broeikasgassen uit de atmosfeer gehaald.

2. Ze bevatten geschikter voedsel voor wilde dieren zoals reeën, bijvoor-

beeld meer bessen, kruiden en jonge boompjes.

3. Er leven minder teken omdat het klimaat er droger is dan in grote bossen. Dat verkleint het risico op de ziekte van Lyme bij recreanten.

4. Ze halen per hectare meer fijn stof uit de lucht. Dit gebeurt namelijk vooral in de bosranden, en kleine bosjes hebben proportioneel een grotere randzone.

In onze dichtbevolkte lage landen zijn kleine bosjes erg populair. Het begrip Tiny Forest wint aan populariteit, maar je mag het niet zomaar als synoniem voor kleine bosjes gebruiken. Het is immers een geregistreerd handelsmerk en de voorwaarden en kenmerkende eigenschappen zijn vastgelegd in een checklist.

Een Tiny Forest is een dichtbegroeid, inheems bos ter grootte van een tennisbaan. Dit bos is niet alleen een prettige

© Afforestt

Kleine bosjes zijn van groot belang

plek voor vlinders, vogels, bijen en kleine zoogdieren, maar ook voor mensen. Kinderen leren er buiten over de natuur en buurtbewoners ontmoeten er elkaar op een aangename en gezonde plek.

Het concept werd bedacht door de Indiase ingenieur Shubhendu Sharma, tevens oprichter van een bedrijf dat oerbossen wil terugbrengen. Hij baseerde zich op een Japanse bosbouwmethode om snel veerkrachtige, inheemse ecosystemen te herstellen of te ontwikkelen en vertaalde de werkwijze naar een stadsomgeving.

Zijn eerste Tiny Forests in Indië kregen al snel ruime belangstelling en navolging, onder meer in Nederland. Al gauw popten ook in België gelijkaardige initiatieven op. Sommige daarvan weken wel erg veel af van het oorspronkelijke ge-

dachtengoed, waarna IVN (het Instituut voor Natuureducatie in Nederland) en Sharma besloten om van Tiny Forest een geregistreerd handelsmerk te maken. Aan de hand van een checklist kan je nagaan of je een echt Tiny Forest hebt gemaakt.

De checklist (te vinden op ivn.nl/tinyforest) vermeldt dat een Tiny Forest bestaat uit minstens 25 verschillende inheemse soorten en dat er geen uitheemse soorten in voorkomen. Er staan drie tot vijf bomen per vierkante meter. Minimaal 10 jaar lang laat je alles ongestoord groeien. Alle takken, blaadjes en dode bomen blijven ter plaatse liggen. Bij aanvang wordt de bodem bewerkt volgens bepaalde richtlijnen, nadien komt er een mulchlaag (bv. stro) van minstens 15 cm dik. In het geval van openbare domeinen zijn er ook sociale

voorwaarden. Zo dient er een buitenklas aanwezig te zijn en wordt het bos geplant en geadopteerd door buurtbewoners en/of schoolkinderen.

Voldoet je nieuwe aanplant hier niet aan? Geen nood, noem het dan bijvoorbeeld een Minibos of Wonderwoudje. Sowieso is het een aanwinst voor onze planeet en een plek waar mensen tot rust kunnen komen, vogels en vele andere dieren een thuis vinden of gewoon als super efficiënte ‘airco’ in deze tijden van klimaatopwarming.

Bronnen: ugent.be/nl/actueel/bos-klein-belang-koolstofwild-teken.htm en ivn.nl/tinyforest. Met dank aan Bosgroep Houtland.

Nieuw Kasselrij is hotspot voor vleermuizen

Sinds 2017 werken Bosgroep Vlaamse Ardennen tot Dender en Bosgroep IJzer en Leie aan de opmaak van een gezamenlijk natuurbeheerplan voor het boscomplex Nieuw Kasselrij in de regio Anzegem-Oudenaarde. In het kader daarvan werd vorig jaar een uitgebreid vleermuizenonderzoek gedaan in en rond de grootste boskernen.

Het onderzoeksgebied met een totale oppervlakte van 756 ha bestond voornamelijk uit bossen maar ook de omliggende open ruimte en aanwezige verbindingselementen werden mee onder de loep genomen. Het gaat om de Spitaelsbossen, het Bouvelobos, domein De Ghellinck, Lozerbos, domein Hemsrode en Tiegembos.

De gekleurde cirkels onderaan zijn koloniebomen, de pijlen zijn vliegroutes en de gearceerde stukken zijn foerageerzones

Het doel van het onderzoek: concrete aanbevelingen formuleren voor een vleermuisvriendelijk beheer en daaraan aangepaste inrichting van kasteelparken en bosgebieden. Dit moet zorgen voor het behoud en het versterken van aanwezige vleermuispopulaties.

Het onderzoek - uitgevoerd in de zomer van 2019 door studiebureau Greenspot - hield in: ‘s avonds rondlopen met batdetectoren, automatische batdetectoren plaatsen en vleermuizen vangen en zenderen. Er werden acht verschillende vleermuizensoorten geïnventariseerd: gewone dwergvleermuis, ruige dwergvleermuis, watervleermuis, baardvleermuis, franjestaart, gewone grootoorvleermuis, laatvlieger en rosse vleermuis. Daarnaast werden de belangrijkste vliegroutes, foerageerzones en koloniebomen bepaald. Op de kaart zie je dat de vleermuizen zich het liefst verplaatsen langs lineaire of kleine landschapselementen zoals hagen, houtkanten, bomenrijen, dreven en bosranden.

Vleermuisvriendelijk beheer

Hoewel vleermuizen ook in grotachtige objecten zoals kelders kunnen wonen, worden heel wat vleermuizen aangetroffen in de holten van levende bomen. Het voorhanden zijn van voldoende geschikte boomholten is dan ook heel belangrijk. Daarom dient bij het beheer aandacht besteed te worden aan potentiële vleermuisbomen. Die worden bij voorkeur gebufferd waarbij er niet gekapt wordt in een straal van 50 meter.

Beschutte plassen, vijvers en andere waters in de buurt van bossen zijn belangrijke foerageergebieden waarin kan gejaagd worden op insecten in een windluwe zone. Het voeren van een hakhoutbeheer rond dergelijke wateren om bladval in het water te beperken wordt aanbevolen. Omdat vleermuizen ervan houden zich te verplaatsen langs lineaire elementen zoals dreven werden er ook voorstellen gemaakt tot nieuwe ecologische verbindingen. Omdat vleermuizen niet van licht houden werden ook aanbevelingen gemaakt rond vermindering van straatverlichting of vervanging door vleermuisvriendelijke verlichting.

De opmaak van het gezamenlijk natuurbeheerplan is deel van het Europese lnterregproject Forêt Pro Bos met de steun van het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling.

AV in tijden van corona

Omwille van de coronamaatregelen verliepen de reeds geplande Algemene Vergaderingen via schriftelijke procedure. Dit was mogelijk dankzij aangepaste coronawetgeving.

Bij Bosgroep Midden Oost-Vlaanderen werd op 23 juni de schriftelijke procedure afgewerkt met een beperkte delegatie van bestuurders. Omdat er ook een verkiezing was voor de Raad van Bestuur moesten leden zich vooraf aanmelden voor een stembrief. Dit bleek toch een drempel te zijn voor het aantal deelnames: 20 leden brachten hun stem uit. Alle verslagen en resultaten van het voorbije werkjaar werden unaniem goedgekeurd, net als de begroting van 2020. Twee nieuwe bestuurders zullen de Raad van Bestuur vervoegen: Bruno Verstraeten (boseigenaar Merelbeke) en Dominiek Declercq (vertegenwoordiger gemeente Oosterzele). Werner Pycke neemt afscheid als bestuurder. Het verslag kan je nalezen op bosgroepen.be/av2020mov.

Bosgroep Oost-Vlaanderen Noord hield de AV op woensdag 1 juli via een video-call. Alle leden konden vooraf schriftelijk hun stem uitbrengen. Maar liefst 100 leden brachten hun stem uit! De jaarrekening en het jaarverslag van 2019 en de begroting voor 2020 werden met een zeer ruime

meerderheid goedgekeurd, en de bestuurders kregen unaniem kwijting voor het gevoerde beheer. Dankjewel aan onze leden voor de grote steun en het vertrouwen. We kijken uit naar de mogelijkheid om terug ‘bosactiviteiten’ voor jullie te organiseren, op een veilige manier!

De AV van Bosgroep Vlaamse Ardennen tot Dender was gepland op 5 september maar is omwille van de verstrengde maatregelen tegen covid-19 uitgesteld naar een later te bepalen datum.

Op het terrein

Gelukkig kan je in het bos makkelijk 1,5 meter afstand houden. Onze bosbeheerders konden dus hun werk op het terrein verderzetten.

Deze boom wordt met een blauwe bol gemarkeerd als toekomstboom opdat hij zeker zou blijven staan

INBO-EXPERT OP BEZOEK IN STROPERSBOS

We gingen de strijd aan met een grote haard van Japanse duizendknoop in Merelbeke die een jonge aanplant dreigde te verstikken

We merken al een tijd dat de vitaliteit van de grove dennenbossen vermindert. In het Stropersbos haalden we er Arthur van het INBO bij (expert in ziekten en plagen) en boswachter Joris. Al snel kwamen ze deze bomenkillers tegen: verschillende soorten schorskever, kankerverwekkende schimmels, harsuitvloei en honingzwam. De sterk wijzigende invloeden van buitenaf, zoals droogte en schommelingen in de watervoorraad, luchtvervuiling en vermesting, hebben een grote invloed. De optelsom van meerdere factoren zorgt ervoor dat heel wat bomen het plots opgeven met sterfte van de ganse boomlaag tot gevolg. De eerste bossen waar we deze plagen opmerken zijn monocultuurbossen. Terwijl de laatste tijd veel te doen was rond de aantasting van fijnspar door de letterzetter, staan intussen al nieuwe plagen klaar en worden ook andere boomsoorten bedreigd door de klimaatverandering. Hoog tijd dat we de handen in elkaar slaan en extra bomen planten om onze bossen weerbaarder te maken!

Een team graaft de wortels van de reuzenberenklauw uit in een Brakels bos. Gedaan met woekeren!

Onze teams gingen op verschillende plaatsen schalmen. Te kappen bomen worden opgemeten ter voorbereiding van de houtverkoop. Zo krijgen andere bomen meer ruimte en licht

Dankjewel om jouw bos open te stellen

Heel wat Bosgroepleden stelden hun bos open zodat mensen tijdens de lockdown meer wandelopties hadden. Een mooi gebaar dat niet onopgemerkt bleef, zo mochten Bruno en Lut uit Dikkelvenne ervaren: “We vonden dat we ons bosje best wel mochten delen met anderen en staken briefjes in de bus van alle buren. De mond aan mond reclame zorgde ervoor dat het nu in de ruime omtrek bekend is, er komen bijna dagelijks mensen op bezoek. We hebben een eenrichtingsroute aangeduid zodat mensen elkaar niet kruisen. Onlangs hebben we de vijvers gekuist en de bronnen en het beekje blootgelegd. We hebben ook namen gezet bij alle bosplanten en daar krijgen we enthousiaste reacties op. Sommigen komen hier nu meer dan eens per week.” Serge Hauben trok met zijn camera naar Dikkelvenne en maakte een leuk filmpje van dit prachtig stukje natuur. Je vindt het op YouTube als ‘Pareltje van Dikkele’.

De paalkampeerplaats op het terrein van boseigenaar en bestuurslid Raoul Doosche in Horebeke is sinds de aanleg enkele jaren geleden toegankelijk voor iedereen. Nu veel mensen kiezen voor vakantie in eigen land is De Schamperij populairder dan ooit. Eind juli werd de kampeerplaats tijdelijk gesloten naar aanleiding van de nieuwe maatregelen tegen covid-19. De bivakzone ligt in een zes hectare groot bos en wordt gesierd door de Wereldboom, een erg oude, statige eik. In het gastenboek lezen we berichten van bezoekers uit alle provincies.

“Beste Raoul, hartelijk dank om deze mooie plek open te stellen voor ieder die zin heeft in een nachtje rust. Fantastisch wat voor mooie projecten je hier onderneemt en hoe je over de natuur kan vertellen!”

“Het is hier zalig om te kamperen. Prachtige natuur, wakker worden met de vogeltjes :) Merci!”

“Deze prachtige locatie was de vierde etappe en een echt hoogtepunt van ons zesdaags fietstripje vanuit Maldegem. We zijn dankbaar dat deze leuke meneer dit pareltje openhoudt. Hier slapen tussen het fluiten van de vogels en het wiegen van de bomen is een onvergetelijke ervaring. Absolute aanrader!”

De Wereldboom inspireerde ook auteur en illustratrice Hélène Poncelet, die eerder al twee succesvolle prentboeken over Kikker Cas publiceerde. Poncelet las vijf jaar geleden in de krant over de Wereldboom en hoezeer eigenaar Raoul dit stukje natuur koestert. Het sprak haar zo aan dat ze er een verhaal rond bouwde. In haar nieuwe boek De Grote Meneer is de hoofdrol weggelegd voor de boom, die vertelt over de eekhoorn die in zijn stam woont. De eekhoorn wordt steeds vergeetachtiger en weet op een dag niet meer waar ze haar wintervoorraad eikels heeft verstopt. Met krachtige beelden en rake woorden brengt Poncelet kinderen op een laagdrempelige manier in contact met het thema dementie. Voor haar illustraties vertrok ze van foto’s van de Wereldboom. De Grote Meneer is verkrijgbaar in elke boekhandel of via beefcakepublishing.be.

Resultaat industriehoutverkoop

Bosgroep Midden Oost-Vlaanderen organiseerde op 9 juli een gezamenlijke houtverkoop voor de leden. Er werden zestien loten van 20 boseigenaars te koop aangeboden. Elf van deze loten konden direct verkocht worden, voor de meeste andere was er wel een bieding maar lager dan de afgesproken minimumprijs en één lot werd ingehouden. Uiteindelijk konden na overleg met de eigenaars toch nog enkele van deze loten worden toegewezen.

Begin 2020 is de houtverkoop in gang gezet. Na het voorbereiden en aanvragen van kapmachtigingen of andere vergunningen begon het terreinwerk. De medewerkers trokken het bos in gewapend met meetklemmen, hoogtemeters en verf.

De meetgegevens kwamen per lot, samen met de verkoopsvoorwaarden, terecht in de houtcatalogus. Om in elke specifieke situatie rekening te houden met de kwetsbaarheid van het bos en de lokale condities van het terrein werden zowel algemene als bijzondere voorwaarden per lot opgesteld. Door hout van meerdere eigenaars te bundelen in één lot werden ook kleinere houtvolumes toch verkoopbaar.

De geboden prijzen waren goed en in verhouding tot wat werd aangeboden van hoeveelheid en kwaliteit. Ondertussen zijn afgelopen zomer al de eerste kappingen van start gegaan. Hieronder vind je een overzicht van het resultaat.

xPo = populier, AE = Amerikaanse eik, PS = grove den, LH = loofhout, NH = naaldhout

Fietsen in Rodeland

Op zondag 20 september zou normaal de allereerste Rodelanddag plaatsvinden waarop we het Rodelandproject wilden voorstellen aan de inwoners van Gavere, Melle, Merelbeke en Oosterzele. Door de lokale maatregelen tegen covid-19 zal het evenement een andere invulling krijgen. Vanaf 1 oktober kan je alleen of met je bubbel de uitgestippelde route langs rustige wegen fietsen op een zelfgekozen moment. Het wordt niet zomaar een fietstocht, je zal onderweg ook een aantal keren van je fiets stappen en meer te weten komen over het doel van het project en de acties die op stapel staan de komende jaren. Ongetwijfeld ontdek je ook een aantal mooie en misschien minder bekende plekjes in Rodeland. Het plannetje met de fietsroute en stops kan je eind september downloaden op rodeland.be of op papier afhalen in een van de bibliotheken van de vier gemeentes.

Week van het Bos

Tijdens de Week van het Bos, van 11 tot 18 oktober, valt er extra veel te beleven in de Vlaamse bossen. Trek je wandelschoenen aan voor een stevige wandeling en ga paddenstoelen spotten, dauwtrippen of leer eindelijk eens die bomen herkennen. Op heel wat plekken kan je tijdens de Week van het Bos op wandel met een gids. Uitinvlaanderen.be bundelt de meeste activiteiten.

Op weekvanhetbos.be vind je heel wat inspiratie om met kleuters en lagere schoolkinderen het bos te verkennen, zoals de Fabeltjeskrant en een Ravot-je-Rot route. Wat dacht je van het kweken van een woudreus, het ontmoeten van onze bodemhelden of een laddercompetitie? Scholen kunnen ook meedoen aan de wedstrijd.

Meer weten? Volg Rodelandproject op Facebook, check rodeland.be of mail naar info@rodeland.be.

Plantacties: save the dates!

Bosgroepen Oost-Vlaanderen telt nu 2500 leden die samen meer dan 7600 ha bos bezitten. We genieten allemaal mee als deze bossen optimaal en duurzaam beheerd worden. Daarom zetten we hen jaarlijks in de spotlight op Dag van de Boseigenaar. En hoe kunnen we dat beter doen dan met een plantactie bij één van onze leden? Markeer alvast zondag 29 november, want dan verwelkomen we jou om samen met ons bomen te planten! Meer info volgt via de website en sociale media.

BOOST

In het najaar lanceren we BOOST, het Oost-Vlaams Fonds voor Bosuitbreiding. Dankzij dit fonds zullen we een toelage toekennen voor grondwaardeverlies bij bebossing van private gronden. Je leest er alles over in de volgende bosbode die in het teken zal staan van bebossing. Er zijn drie pilootprojecten verspreid over de provincie Oost-Vlaanderen. In december gaan

Ook komend plantseizoen slaan we de handen in elkaar met het Jane Goodall Institute en partners voor Forest in 1 Day. Vorige editie werden er 18.000 bomen geplant op drie verschillende locaties. Ook dit jaar zal één van de locaties het terrein van een Oost-Vlaams Bosgroeplid zijn. Wil jij meehelpen om Jane’s droom van een duurzame toekomst waar te maken, duid dan alvast 7 februari 2021 aan in je agenda!

de eerste BOOST-boompjes daar de grond in. We zijn volop bezig met het organiseren van de plantactie op één van deze drie locaties waar BOOST zal worden voorgesteld aan pers en publiek. We kunnen al verklappen dat het in de buurt van het Keigatbos in Ursel zal zijn. Meer info volgt via onze nieuwsbrief en social media.

• Aankoop van bomen

• Demonteren van moeilijk bereikbare bomen

• Uitfrezen van stronken

• Bosfrezen Vrijblijvend plaatsbezoek en offerte +32 (0) 490 11 82 98 - info@ecosnoei.be

Ecosnoei

9890

+32 (0) 490 11 82 98 - info@ecosnoei.be - www.ecosnoei.be

bvba - Haagstraat 63 -

Asper

meer bosnieuws

Volg ons op social media bosgroepenoostvlaanderenen bosgroepenovl

Schrijf je in op de nieuwsbrief via bosgroepen.be/jouwbosgroep

De bosbode enkel digitaal ontvangen? Mail naar bosgroepen@oost-vlaanderen.be

boszoekers

Hieronder vind je een overzicht van bospercelen die momenteel te koop staan in Oost-Vlaanderen. De inbreng van Bosgroepen Oost-Vlaanderen beperkt zich tot informeren en adviseren; de verkoop gebeurt rechtstreeks tussen verkoper en koper.

ZOTTEGEM: Afd, 7, Sint-Goriks-Oudenhove, Sectie A, nr. 803. Oppervlakte: 0,51 ha. Percelen zijn zeer makkelijk bereikbaar. Prijs overeen te komen. Meer info: 0470 60 08 32.

GAVERE: Afd. 6, Asper, Sectie B, 47n. Oppervlakte: 1894 m2. Met Canadese populieren. Meer info: Adam Carlos, 0479 41 02 63.

Wil je zelf een zoekertje plaatsen, mail dan naar bosgroepen@oost-vlaanderen.be. We plaatsen geen advertenties voor verkoop van bosplantsoen of tweedehands materiaal. Zoekertjes worden niet herhaald.

brandhoutweb.be

Een overzichtelijk online verkoopplatform waar je het hele jaar door brandhout kan kopen. Bosgroepen Oost-Vlaanderen zorgen voor een up to date aanbod, een vlotte opvolging en een goede prijs-kwaliteitverhouding van lokaal en duurzaam brandhout.

contact

Bosgroep Oost-Vlaanderen Noord vzw

PAC Zuid | W. Wilsonplein 2 - 9000 Gent | 09 267 78 60 bosgroepnoord@oost-vlaanderen.be

coördinator: Sylvie Mussche

Bosgroep Midden Oost-Vlaanderen vzw

PAC Zuid | W. Wilsonplein 2 - 9000 Gent | 09 267 78 60 bosgroepmidden@oost-vlaanderen.be

coördinator: Klaartje Van Loy

Bosgroep Vlaamse Ardennen tot Dender vzw

Veemarkt 27 - 9600 Ronse | 055 21 62 80 vlaamseardennen@bosgroep.be

coördinator: Hans Scheirlinck