de bosbode 2021 - 4

de bosbode

Houtmarkt oververhit

Klimaatslimme bomen

Metamorfose van een bos

Innovatieve plantmethodes

colofon

de bosbode is een tijdschrift van Bosgroepen Oost-Vlaanderen

redactie

Simon Brandt, Bram Coupé, Cédric De Noyette, Kristof De Rous, Karen Dequidt, Sylvie Focke, Sylvie Mussche, Hans Scheirlinck, Lene Van Langenhove, Klaartje Van Loy, Lotte Van Nevel

fotografie

cover: Lars Soerink

Simon Brandt, Annelies Buckens, Cédric De Noyette, Dries Moerloose, Sylvie Mussche, Hans Scheirlinck, Lene Van Langenhove, Klaartje Van Loy, , Lotte Van Nevel, Provincie Oost-Vlaanderen

lay-out

Koloriet - Leefdaal

druk

Drukkerij Arijs - Kluisbergen gedrukt op houtvrij gestreken FSC-papier op 3000 exemplaren

verantwoordelijke uitgever

Riet Gillis Bosgroep Oost-Vlaanderen Noord vzw

W. Wilsonplein 2, 9000 Gent

BE 0865 959 877 RPR Gent

raad van bestuur

BON | Riet Gillis, Leen Meersschaert, Yoke Van Riet, Maurits Adriaenssens, Jozef Van Eeckhoudt, Kristien Dierick, André Bosmans, Pieter Dhollander, Jurgen Bauwens, Jan Van Dooren, François de Looz-Corswarem, Jan

Spaas

MOV | Francis De Beir, Hans Mestdagh, Marc Dilewyns, Theo Vitse, Lien Verwaeren, Kris Janssens, Steven Roosen, Jef Wittouck, Bruno Verstraeten, Dominiek Declercq, Luc Van den Berghe, Jan Verbeke, Geert De Visscher, Werner Pycke

VAD | Laurens de Cock, Véronique De Bleeker, Marc De Bock, Raoul D’Hoossche, Nele Meersman, Dirk Otte, Koen Roman, Wouter Stockman, Jozef Van Crombrugge, Dirk Vanderpoorten

Als je dit nummer per post ontvangt, betekent dit dat jouw gegevens zijn opgenomen in een databank beheerd door Bosgroep Oost-Vlaanderen. Deze gegevens worden enkel gebruikt in het kader van onze werking en niet voor andere doeleinden. Indien je niet wil dat jouw gegevens in onze databank zijn opgenomen of indien je jouw gegevens wil wijzigen, kan je dit doorgeven aan bosgroepen@oost-vlaanderen.be.

Een voor bos

De Bosgroepen ondersteunen particuliere boseigenaars bij het duurzaam beheer van hun bos. Wie zich aansluit krijgt advies, informatie en hulp bij de bosadministratie. De Bosgroepen coördineren ook beheerwerken en organiseren opleidingen en excursies. Naast het gezond houden van bestaande bossen zorgen De Bosgroepen ook voor bosuitbreiding want bomen zijn onmisbaar voor onze gezondheid, voor het klimaat en voor een evenwichtiger fauna en flora!

In Oost-Vlaanderen zijn drie vzw’s actief: Bosgroep Oost-Vlaanderen Noord, Bosgroep Midden Oost-Vlaanderen en Bosgroep Vlaamse Ardennen tot Dender. Samen met 2500 boseigenaars beheren ze meer dan 7600 hectare bos, naar schatting de helft van het privébos in deze provincie.

Waarom lid worden?

J e kan rekenen op gratis dienstverlening:

- informatie over technische, wettelijke en financiële aspecten van bosbeheer

- advies op maat van jouw bos na terreinbezoek

- hulp bij bosadministratie zoals aanvraag subsidies en kapmachtigingen en opstellen bosbeheerplan.

J e geniet van voordelige tarieven voor:

- bosarbeid zoals bestrijding van woekerende exoten, vrijstellen van jonge aanplantingen, onrendabele dunningen, hakhoutbeheer, aanleg van bosrand,…

- beheerwerken: door de noden van boseigenaars te bundelen kunnen we beheerwerken efficiënter en goedkoper maken; leden kunnen ook deelnemen aan de gezamenlijke houtverkoop van De Bosgroepen

- cursussen (kettingzaag of bosmaaier, houtconstructies,…) en excursies die boseigenaars en bosliefhebbers samenbrengen

Elke boseigenaar kan gratis lid worden van de Bosgroep in zijn/haar regio. Het lidmaatschap geeft recht op onze dienstverlening en houdt geen verdere verplichtingen in. Ook niet-leden ontvangen de bosbode. Als je twijfelt of jouw lidmaatschap al in orde is, kan je dit navragen via bosgroepen@oost-vlaanderen.be.

Woord vooraf

Beste bosliefhebber,

De voorbije weken ging ik op stap met De Bosgroepen voor een boeiende themawandeling in de Wase bossen, plantte ik mee bomen aan in Zottegem en Evergem en volgde ik het webinar van het bosloket. Deze activiteiten zetten in op drie sporen: mensen informeren over bosbeheer, hen warm maken voor bosuitbreiding en gemeenten ondersteunen bij hun bosplannen. Ze passen dan ook perfect in de Bosgroepenwerking: boseigenaars helpen met duurzaam bosbeheer zodat we meer én gezonde bossen hebben. Het spreekt voor zich dat de provincie hier 100% achter staat.

Er is veel aandacht voor de stijgende houtprijzen in de media.

In dit nummer lees je meer over de druk op de Europese houtmarkt, de evolutie in België en enkele toekomstscenario’s. Een ander actueel thema is ‘klimaatslimme bomen’. Welke boomsoorten zijn beter bestand tegen het veranderende klimaat? En hoe kunnen we beter samenwerken met de natuur? Wij zochten het voor je uit!

In de Zeeuws-Vlaamse grensregio testen we reeds innovatieve plantmethodes uit op drie locaties met aangetaste naaldbossen. Je leest meer over de verschillende methodieken die werden ontworpen voor dit pilootproject.

We gingen ook op bezoek bij enthousiaste boseigenaars die samen met ons hun bos omtoverden tot een waar ecologisch paradijsje met een poel, wandelpad en wilgenhutje. Er valt nu veel meer te zien en beleven, en het brengt ook mensen bijeen.

Veel leesplezier,

Riet Gillis Gedeputeerde voor milieu, natuur en klimaat

Het bos

ik ken de warmte van het bos en ook de kilte het wild gewoel van storm en wind en ook de stilte

loop er graag en telkens voel ik dat de geuren van plant en boom en blad m’n grijze denken kleuren

Toon Hermans

Wie aan het (ver)bouwen of klussen is, ondervindt aan den lijve dat de prijzen voor bouwmaterialen de pan uitswingen, zeker wat houtproducten betreft. Op amper een jaar tijd zijn de prijzen voor gezaagde houten planken verdubbeld en voor OSB-platen zelfs verdrievoudigd. Wat is er aan de hand? Is dit een tijdelijk fenomeen of is hout het nieuwe goud?

Vraag en aanbod

De houtmarkt is een wereldmarkt: gebeurtenissen aan de andere kant van de wereld hebben impact op de prijs voor een plank bij onze lokale houthandelaar. De onzekerheid die er heerste tijdens de coronacrisis heeft veel bedrijven ertoe aangezet een lage stock aan te houden. Nu de vraag uit de bouwsector sneller aantrekt dan verwacht, kunnen de zagerijen en houtverwerkende industrie maar moeilijk volgen.

De druk op de Europese houtmarkt nam extra toe door enkele internationale gebeurtenissen. De invoerheffing op Canadese producten door voormalig president Trump zorgde ervoor dat Amerikanen, die veel met hout bouwen, zich

oververhit

meer op de Europese markt richtten. China koopt steeds meer boomstam men aan in Europa om hun houtver werkende industrie te kunnen blijven voeden. Zo lag de export van Belgisch rondhout naar China in 2020 maar liefst zes keer hoger dan in 2018. Een deel hiervan valt te verklaren door de uitzonderlijke export van naaldhoutbomen afkomstig uit sanitaire noodkappingen na aantasting door schorskevers. Maar ook andere boomsoorten zijn steeds meer gegeerd om de retourvrachten van Chinese containerschepen mee te vullen. Zo leidde de Chinese ‘houthonger’ ertoe dat de prijs van eikenstammen op enkele maanden tijd bijna werd verdubbeld.

Think global, act local

Van het hout dat we gebruiken, van woningbouw tot wc-papier, komt ongeveer 80% uit Europese bossen. De rest komt uit Noord-Amerika (o.a. Canada) en de tropen. De schaarse bossen in onze dichtbevolkte regio kunnen slechts 10% van het hout produceren dat we in Vlaanderen jaarlijks consumeren, de zogenaamde ‘zelfvoorzieningsgraad’. Het volume hout dat men in onze Vlaamse bossen oogst, wordt geraamd op 525 000 m2 per jaar, zo’n

lijk hoger is dan tien jaar geleden. De bijgroei aan hout is dus groter dan het volume dat gekapt wordt.

Opmerkelijk is dat de helft van het beperkte volume hout dat we zelf produceren rechtstreeks naar het buitenland wordt getransporteerd. In de eerste plaats naar buurlanden als Nederland en Frankrijk, maar ook naar het Verre Oosten. Het deel dat in Vlaanderen wordt verwerkt wordt voornamelijk gebruikt voor plaatmateriaal (51% OSB-platen) en verpakkingshout (32% paletten), met als voornaamste boomsoorten den en populier. Van kwaliteitsvol loofhout zoals eik en beuk wordt ongeveer een kwart verzaagd tot timmerhout, de rest wordt verwerkt in plaatmateriaal.

Wat brengt toekomst?

De transitie naar ecologisch wonen zal de vraag naar hout nog verder doen toenemen. Hout is immers een duurzame, CO2-neutrale en hernieuwbare grondstof waardoor houtskeletbouw steeds vaker de norm wordt bij nieuwbouw- en renovatieprojecten. Om de

ecologische impact zo klein mogelijk te houden is het belangrijk dat het hout lokaal geproduceerd én verwerkt wordt. Op dit vlak staan we in Vlaanderen nog voor belangrijke uitdagingen.

Verwacht wordt dat het aandeel van lokaal geproduceerd én verwerkt hout in Vlaanderen in de toekomst verder zal dalen. Uit een studie van de Belgische Houtconfederatie blijkt dat het aantal zagerijen de voorbije decennia is afgenomen van 313 naar 95. Daarvan bevinden zich er 32 in Vlaanderen en 63 in Wallonië. Het totale volume hout dat deze sector jaarlijks verwerkt is de voorbije tien jaar met een kwart afgenomen, wat aantoont dat het verdwijnen van kleinere zagerijen niet gecompenseerd wordt door een toenemende capaciteit van grotere zagerijen. Er is dus dringend nood aan beleidsinitiatieven om een verdere daling van de lokale verwerkingscapaciteit en het verdwijnen van de bijhorende expertise te stoppen. Een striktere regelgeving op de export van houtstam-

men zou kunnen bijdragen aan een grotere bevoorradingszekerheid voor lokale zagerijen.

Ook moet men nagaan op welke manier ons lokaal geproduceerd hout een hoogwaardigere toepassing kan krijgen. Actueel wordt ruim 40% van het hout uit Vlaamse bossen verwerkt tot verpakkingsmateriaal met een doorgaans korte levensduur. Dit terwijl de technologie bestaat om ‘minderwaardig’ naald- en populierenhout te verwerken tot hoogwaardige bouwmaterialen zoals gelijmde houten spanten, multiplexplaten, blokplaten en zelfs buitentoepassingen (na thermische behandeling).

Tot slot zou er ook een beleidsstrategie moeten komen om onze lage zelfvoorzieningsgraad van hout te stabiliseren en indien mogelijk geleidelijk te laten stijgen. Door de naaldhout- en populierenbossen, waar Vlaanderen om historische redenen rijk aan is, groeide er een verwerkingsindustrie rond deze houtsoorten. Omwille van het klimaat, de biodiversiteit en risico-

spreiding kiest men er nu voor om het aandeel van deze soorten in onze bossen te verminderen, dus op termijn zal de verwerkingsindustrie deels moeten omschakelen naar andere boomsoorten. Een mooi voorbeeld is de productie van OSB-platen waarbij nu ook een deel loofhout wordt gebruikt, terwijl deze platen in het verleden enkel met naaldhout werden geproduceerd.

Ook de afname van het bosareaal waar nog aan houtproductie wordt gedaan, bedreigt onze zelfvoorzieningsgraad. Enerzijds zijn er aanzienlijke oppervlaktes bos die omgezet worden naar open natuur (bv. voor heideherstel) en anderzijds is er een substantieel bosareaal met een reservaatstatuut waar geen houtoogst meer gebeurt. Belangrijk is dat er wordt nagedacht of het wenselijk is om de daardoor verdwenen potentie aan houtproductie op andere locaties te compenseren en welke strategie hiervoor wordt gevolgd. Hierbij zou men kunnen bekijken welke rol de geplande 10 000 ha bosuitbreiding zou kunnen spelen in het vrijwaren van onze zelfvoorzieningsgraad.

Langetermijn investering

Een belangrijke uitdaging voor de komende generaties is om blijvend te voorzien in duurzame grondstoffen. Niet enkel de metalen voor batterijen van elektrische wagens of chips voor elektronica, maar ook een basisgrondstof als hout. De actuele houtcrisis toont aan dat het belangrijk is om hier een langetermijnvisie rond te ontwikkelen. In Vlaanderen beschikken we amper over ertsen of mineralen, maar hebben we wel grond waarop de hernieuwbare grondstof hout kan groeien. Misschien moeten we het momentum rond bosuitbreiding aangrijpen om na te denken over hoe een deel van deze nieuwe bomen toekomstige generaties kan helpen om te voorzien in hun behoefte aan hout?

Door Bosgroepen Oost-Vlaanderen

Bronnen: Vincent Defays, Andries Saerens, Situatieschets van de Belgische zagerijsector in 2020 (Belgische Houtconfederatie); Jan Oldenburger, Dries Van der Heyden, Fons Voncken & Bert De Somviele, Vraag en aanbod op de houtmarkt in Nederland en Vlaanderen (Interregproject eco2eco); Karin Eeckhout, Factcheck Nee, niet 80% van de in Vlaanderen gekapte bomen wordt naar China verscheept (Knack, september 2021)

Houtskeletbouw is één van de mogelijkheden om hout optimaal te benutten © FP Supply

Klimaatslimme bomen gesignaleerd

Bossen krijgen het de laatste jaren hard te verduren door het veranderende klimaat. Steeds meer bosbebeheerders vertrouwen op het regeneratieve principe, waarbij men zoveel mogelijk samenwerkt met de natuur en gebruik maakt van natuurlijke processen. Zo komen soorten in beeld die men voorheen niet overwoog, maar beter bestand lijken tegen de nieuwe klimaatcondities.

Klimaatslim bosbeheer

Klimaatslim bosbeheer wil een passend antwoord bieden aan het veranderende klimaat door bossen aan de ene kant veerkrachtiger te maken en aan de andere kant zo veel mogelijk CO2 vast te leggen. Waar men vroeger vasthield aan ‘traditionele’ inheemse soorten, verbreden beheerders nu hun horizon. Naast minder courante inheemse bomen, zoals esdoorn, fladderiep en haagbeuk, zijn ook bepaalde uitheemse soorten erg interessant. Hierbij kijken specialisten vooral naar de herkomst, die een grote invloed kan hebben op factoren zoals droogtetolerantie en koolstofopslag.

Natuurlijk komt er meer bij kijken dan de juiste boomsoorten uitkiezen. Het is ook belangrijk om een volledige kaalkap te vermijden omdat er bij kaalkap mineralisatie van de bosbodem plaatsvindt, waardoor de in de bodem opgeslagen koolstof wordt vrijgegeven. Daarnaast is het mengen van boomsoorten cruciaal want een structuurrijk en genetisch divers bos is minder gevoelig voor ziekten en plagen. Een goede menging zorgt voor een betere nutriëntenkringloop en een sterkere groei. Daardoor leggen gemengde bossen over het algemeen

meer CO2 vast én zijn ze tegelijkertijd interessanter op vlak van houtproductie.

Soorten voor de toekomst

De Koninklijke Belgische Bosbouwmaatschappij legt momenteel een aantal arboreta aan waar men klimaatslimme boomsoorten test in Belgische bossen. De collega’s van Bosgroep Limburg nemen deel aan

dit onderzoek met twee proefaanplantingen die worden gemonitord over een periode van 20 à 30 jaar. Hieronder zoomen we in op een aantal soorten die van belang kunnen zijn voor bestaande én nieuwe klimaatslimme bossen.

Elsbes: deze Europese, inheemse soort, nauw verwant aan de lijsterbes, kan goed tegen droogte. Het strooisel verteert snel en levert een goede bijdrage aan de biodiversiteit. Het hout is bijzonder waardevol en kent heel wat toepassingen. De elsbes gedijt zowel op voedselrijke als arme, zure gronden.

Populier: Nederlandse bosbouwers prijzen de inheemse ratelpopulier omwille van zijn snelle jeugdgroei, goed afbreekbaar strooisel en hoge biodiversiteitswaarde. We kunnen dit gerust veralgemenen, want alle

Elsbes

populierensoorten bieden dezelfde voordelen voor biodiversiteit en bodem, ook de vaak verguisde Canadapopulier. Deze laatste zorgt, zo blijkt ook uit onderzoek van INBO, snel voor extra structuur (hogere etage), meer koolstoffixatie en dik, dood hout, wat hem eigenlijk interessanter maakt dan de ratelpopulier.

Walnoot: momenteel plant men walnoot nauwelijks aan in bossen, vooral omdat hij niet inheems is. Nochtans levert de boom hoogwaardig hout op en kan hij daardoor veel koolstof voor lange tijd vastleggen. Doe daar de snelle jeugdgroei, het makkelijk verteerbaar strooisel en

Subsidies & regels

Als je een subsidie voor (her)bebossing aanvraagt, hou dan in het achterhoofd dat de oppervlakte uitheemse soorten en herkomsten niet subsidieerbaar zal zijn. Een uitzondering hierop is een eerste bebossing waarbij je Canadapopulier onder de soorten mengt.

Hou ook rekening met het stand-stillprincipe: buiten VEN en SBZ-gebieden kan je naaldhout inmengen, maar moet je rekening houden met de regels in de tabel hiernaast.

de diepe penwortel bij, en je kan absoluut van een klimaatslimme boom spreken. Een ideale soort voor lichtrijke plekjes op iets rijkere bodems.

Tamme kastanje: veel mensen zien deze soort al als inheems, maar eigenlijk brachten de Romeinen hem mee. De sterke penwortel en redelijk hoge droogtetolerantie wapenen de tamme kastanje tegen klimaatgrillen. Kastanjehout is hard en duurzaam, vergelijkbaar met eik. Nadelen zijn de traag afbreekbare strooisellaag en de iets kleinere bijdrage aan de biodiversiteit. Opgelet: in het Middellandse Zeegebied heeft de soort al met verschillende ziekten te kampen.

Ratelpopulier

Gewone zilverspar: deze wordt genoemd als interessante soort vanwege zijn hoge schaduwtolerantie en diepe wortels, die maken dat hij letterlijk tegen een stootje kan en minder gevoelig is voor droogtestress en aantasting door de letterzetter dan de fijnspar. De houtkwaliteit is vergelijkbaar met die van de fijnspar (vuren). Er gaat ook een heel specifieke biodiversiteit met deze boom samen. Overigens komen er steeds meer signalen dat een te sterke afname van naaldhout in onze regio voor heel wat soorten nadelig is. Kortom: de gewone zilverspar kan hier en daar in bijmenging worden geïntroduceerd, met name op zandgronden.

Inheems loofhout

Niet-inheems loofhout

Inheems naaldhout

Niet-inheems naaldhout OK maar aanplant agressieve exoten is uitgesloten

Bron: Natuur en Bos

OK, vooral bij bestrijding agressieve exoten

Ook interessant

De hartbladige of Italiaanse els is een middelgrote boom uit het Middellandse Zeegebied die weinig eisen aan de bodem stelt.

Zowel de Europese of Oosterse netelboom uit het Middellandse Zeegebied als zijn Amerikaanse neef, de Westerse netelboom, gedijen op uiteenlopende bodems, zijn droogtebestendig en leveren kwaliteitshout.

De pluimes uit Zuid-Europa en WestAzië verdraagt verharding en droogte en doet het goed op zowat alle bodemtypes. Nadeel is dat hij traag groeit.

De Amerikaanse amberboom kan goed tegen verharding en groeit het liefst op leemgronden.

De Europese hopbeuk uit Zuid-Europa is een kleine boom die op alle bodems groeit, zelfs op zeer droge. Bovendien heeft hij niet veel problemen met verharding.

Ook Aziatische bomen blijken soms interessant. De Japanse zelkova is een mooie boom die houdt van leemgronden en verharding en voorjaarsvorst goed verdraagt.

Ook Zuid-Europese eikensoorten komen in het vizier van de klimaatslimme bosbouwer. De moseik of Turkse eik levert goed hout op, maar verdraagt geen verharding. De Hongaarse eik uit de Balkan kan wat beter tegen verdichting, en gedijt zowel op droge als

natte standplaatsen. De steeneik tolereert halfverharding en houdt van droge en kalkrijke bodems. Nadeel is dat jonge steeneiken vorstgevoelig zijn.

De meeste van bovengenoemde soorten doen het hier goed als straatboom, maar we weten nog niet of de soorten ook in bosverband stand houden.

Door Bosgroep Limburg

Bronnen: ‘Klimaatslim bosbeheer: van wetenschappelijke achtergrond naar aandachtspunten voor de praktijk’ door INBO; ‘Boomsoorten voor klimaatslimme bossen’ in Vakblad Natuur Bos Landschap, juni 2021; vbne.nl; bosgroepen.nl/klimaatslim-bos-en-natuurbeheer en srfb.be.

Walnoot

Gewone zilverspar

Metamorfose van een bos op

bezoek bij boseigenaar Willem

Vorige lente vroeg Willem ons advies voor zijn bos in Herzele. Hij wou het graag toegankelijker, diverser en multifunctioneler maken. Samen toverden we zijn bos om tot een waar ecologisch paradijsje met een poel en wilgenhutje waar iedereen welkom is. Meer dan ooit brengt hun bos mensen bijeen.

Het bos van Willem was een vochtig bos met oude populieren, een spontane ondergroei van zwarte els en meidoorn, en veel brandnetels en bramen. Het perceel maakt deel uit van een bosgordel langs de Doormansbeek en wordt geflankeerd door grasland. Toen de Bosgroep langskwam volgde al snel het idee om een poel aan te leggen en een deel van het populierenbestand om te vormen naar een bos met een brede waaier aan inheemse boomsoorten.

Bosgroep Vlaamse Ardennen tot Dender regelde de nodige vergunningen en

vond een lokale houtkapper door het lot aan te bieden op brandhoutweb.be. De poel werd gegraven door een lokale kraanman. Men koos ervoor om in kloempen aan te planten zodat er ruimte is voor spontane verjonging. Een lokaal maatwerkbedrijf zorgde voor de aanplant. Afgelopen zomer werden de jonge boompjes vrijgesteld van overwoekerende ruigtekruiden door de arbeidersploeg van de Bosgroep.

De metamorfose van het bos zorgde niet enkel voor een boost op ecologisch vlak. Willem en zijn familie trekken nu

veel vaker dan vroeger naar hun bos. Wij wilden dat paradijs met eigen ogen zien en bezochten Willem in Herzele.

Sinds wanneer ben je eigenaar van dit bos?

Elf jaar geleden kwam het in mijn bezit via de verdeling van mijn grootvaders bossen. Een tijdje terug verhuisden we van de stad naar deze buurt. Tijdens de lockdown merkten we ook dat er nood is om te vertoeven in de natuur dicht bij huis. We waren al lang van plan om hier een wandelgang te maken met de bos-

maaier maar het kwam er niet van. Toen leerde ik de Bosgroep kennen via een collega en dankzij de samenwerking kwam alles in een stroomversnelling.

Wat betekent de bosmetamorfose voor jullie?

Het is leuk dat we hier tot rust kunnen komen en genieten van de natuur. Dat het bos van mijn opa was, maakt het bijzonder. De voorbije winter plantten we een eik ter ere van een goede vriend die helaas te vroeg gestorven is. Zo krijgen we echt een band met het bos. We merken nu al dat het bos veel diverser oogt. In en rond de poel krioelde het deze zomer van de dikkopjes en libellen, echt een plezier om te zien. Naast de poel werd ook een bloeiende struikrand aangeplant.

De kinderen kunnen zich helemaal uitleven in het bos. De schommel, het wandelpad met houtsnippers en het brugje over de gracht... Dat hebben ze allemaal zelf gerealiseerd, samen met hun grootouders. De ideeën komen spontaan. Toen oma naar het bos kwam met lekkere taart bedachten we dat een bank en tafeltje van wilgentakken wel handig zou zijn. Onze kinderen komen zo vaak

naar het bos dat ze volgens de juf minder vlot kunnen typen op de computer dan hun klasgenoten. Stiekem ben ik hier trots op (lacht).

Hoe kwam je op het idee om het bos open te stellen?

Ik overwoog het al, en door de ruimingspiste van de houthakker kan je er nu makkelijker door wandelen. We hingen een welkomsttekst en reglement op. Iedereen met goede bedoelingen is hier welkom.

Welke reacties kreeg je op de openstelling?

We krijgen veel toffe reacties van voorbijgangers en omwonenden, dat doet echt deugd. Doordat het bos naast een fiets- en wandelpad ligt is het een trekpleister voor jong en oud. In de nabijgelegen wijk wonen veel jonge gezinnen die ons bosje geregeld aandoen tijdens een wandeling. Iemand organiseerde hier zelfs eens een verjaardagsfeestje voor kinderen. Bijna dagelijks komt een oudere man uit de buurt hier een halfuurtje op de bank aan de poel genieten. Het is super om te zien dat de buurt er echt iets aan heeft. Een bezoeker zei me dat hij

gerust wil helpen met het pad te onderhouden. Tijdens de coronaperiode waren er helaas jongeren die hier de leuning van het bankje vernielden en afval achterlieten. Uiteindelijk zijn we te weten gekomen wie ze waren en hebben we ze samen met hun ouders uitgenodigd voor een gesprek. Sindsdien zijn er gelukkig geen problemen meer geweest.

Hoe heb je de samenwerking met de Bosgroep ervaren?

We hadden van in begin vertrouwen in de Bosgroep en gaven hen dan ook zo goed als carte blanche. We maakten goede afspraken, er werd telkens zeer goed gecommuniceerd wat kon gedaan worden en tegen welke prijs. Alle geplande zaken zijn op slechts één jaar tijd uitgevoerd, en we zijn er super tevreden van. Nu kunnen we eindelijk echt van genieten van het bos. Ik kan iedereen aanraden om een bos(je) te kopen en het op zijn manier te beheren, met ondersteuning van de Bosgroep.

Welke plannen hebben jullie nog met het bos?

Langs de beekzijde zouden we graag natuurlijke speelelementen maken en we willen de bloeiende bosrand verder aanleggen. Qua aanplant zit het nu zeker goed: de bosrand, de spontane verjonging en de aangeplante kloempen doen het allemaal super. De andere helft van de oorspronkelijke populierenaanplant zouden we graag nog diverser maken, maar we wachten daarmee tot de nu aangeplante zone in volle glorie staat. We kunnen niet wachten tot er grote bomen van verschillende soorten staan.

Door Bosgroepen Oost-Vlaanderen

Willem en schoonvader Roger bij het wilgenhutje

Innovatieve plantmethodes in Zeeuws-Vlaamse

In de grensregio tussen Vlaanderen en Nederland staan vooral homogene naaldhoutbossen op arme zandgrond. Sinds 2018 zien we deze bossen afsterven door de hoge temperaturen en aanhoudende droogtes die de klimaatverandering met zich meebrengt. Een parasiet als de letterzetter kreeg zo vrij spel. Met het project Klimaatadaptief Grensbos ontwikkelen we een grensoverschrijdende aanpak om aangetaste naaldbossen te revitaliseren. Er komen drie pilootaanplantingen: in West-Vlaanderen, Zeeland en Oost-Vlaanderen.

Het wordt steeds duidelijker dat we op alle domeinen met de natuur zullen moeten samenwerken in plaats van ze naar onze hand te zetten. Ook in het bosbeheer ziet men bossen niet langer als éénsoortige houtproductievlaktes. Om bossen veerkrachtig en gezond te houden, moeten we streven naar biodiverse bossen met een veelheid aan

plantsoorten van verschillende leeftijden, met ook een belangrijke rol voor dood hout. Vanuit dit inzicht trachten we van bij de aanplant een dynamiek te creeren waarbij bosbestanden sneller naar een veerkrachtig bosecosysteem evolueren wanneer zich ziektes en plagen voordoen.

Kwartiermakers

In het West-Vlaamse Sijsele gaat Bosgroep Houtland een kaalkaplocatie van 1 ha revitaliseren door middel van een kloempenaanplant gecombineerd met kwartiermakers. Kwartiermakers zijn boomsoorten die snel groeien op zure gronden en relatief goed verterende bladeren hebben. Ze zorgen dat er snel terug schaduw en een bosklimaat ontstaan en maken de bodem geschikter voor rijkstrooiselsoorten. Om verzuring tegen te gaan en het wateropnemend vermogen van de bodem te verhogen, is het belangrijk dat er een ruime variëteit aan afgevallen bladeren kan verteren. De rijkstrooiselsoorten groeien niet optimaal op schrale zandgrond, maar als verplegende soort kunnen zij het bosecosysteem veerkrachtiger maken. Concreet worden er in wijd verband trilpopulieren (kwartiermaker) geplant in een grote

= een kloemp van 40 stuks

= een kloemp van 40 stuks

Beuk, Boskers, Corsicaansde den, Gewone esdoorn, Haagbeuk, Wintereik, Winterlinde, Zomereik, Trilpopulier, Gemengde bosrand,

Nordmann zilverspar, Zeeden, Tulpenboom, Elsbes, Bitternoot, Koekelareden, Zomereik, Wintereik, Beuk, Gewone esdoorn, Trilpopulier, Hazelaar & spork

Pilot Sijsele

Pilot Stekene

Zeeuws-Vlaamse grensregio

plantmaat, om snel terug bos te creëren. Deze soort laat genoeg licht door voor de groei van de kloempen (groepjes in dicht plantverband). Hier worden 50 kloempen met elk 40 stuks verdeeld over het terrein. De ene helft zijn climaxboomsoorten zoals eik en beuk, de andere helft rijkstrooiselsoorten zoals esdoorn en boskers. Er komt ook een gemengde bosrand met onder meer hazelaar, meidoorn, fladderiep en boswilg.

Boost natuurlijk proces

Stichting Het Zeeuwse Landschap gaat in Sint-Jansteen de spontane ontwikkeling op een halve hectare afgestorven fijnsparbos een extra stimulans geven en aanrijken met soorten die er niet meteen zelf zullen komen. De dode bomen worden niet gekapt en mogen verder aftakelen. Ze zorgen voor lichte schaduw tijdens de zomer, wat de jonge planten zeker kunnen gebruiken. Voorlopig is er vooral natuurlijke verjonging van gewone esdoorn aanwezig. Om het bos extra veerkracht te geven zullen ze 1400 jonge boompjes uitplanten over de ganse vlakte in een klassiek plantverband van 2 op 2 meter. De dode sparren zorgen dat het bosklimaat min of meer blijft bestaan waardoor het gebruik van de kwartiermakers hier niet toegepast wordt. Een derde van de aanplant zijn

climaxbomen zoals eik en beuk, de rest bestaat uit rijkstrooiselsoorten en struiken zoals hazelaar en spork.

Experimentele soorten

In Burchtakker in Stekene zorgt Bosgroep Oost-Vlaanderen Noord voor een heraanplant op ruim 1 ha kaalgekapt terrein. Het is de meest experimentele aanpak van de drie pilots. Er wordt ook gekozen voor de combinatie van kloempen en kwartiermakers, maar hier bestaat de helft van de kloempen uit uitheemse soorten. Omdat de klimaatverandering zo onvoorspelbaar is, moeten we meer experimenteren om onze kennis over bosomvorming te vergroten. Naar alle waarschijnlijkheid is de genetische diversiteit van de huidige inheemse soorten zoals zomereik voldoende om de veranderende klimatologische omstandigheden aan te kunnen. Bomen krijgen het vooral lastig door het ontbreken van een goed functionerend bosecosysteem of doordat ze niet standplaatsgeschikt zijn, zoals de fijnspar. Het probleem is dat we niet zomaar kunnen zeg-

Rijkstrooiselsoorten*

Noorse esdoorn

Gewone esdoorn

Haagbeuk

Gewone es

Boskers

Europese vogelkers

Winterlinde

gen dat een bepaald klimaat hierheen komt. Integendeel, klimaatverandering is als een goocheldoos vol weerfenomenen waardoor steeds vaker extremen op ons afkomen. Vooral de harde vorst in het voorjaar kan heel wat zuiderse soorten ongeschikt maken. Het introduceren van exoten houdt steeds risico’s in naar invasiviteit en nieuwe ziektes. Een soort die nu nog niet invasief is, kan dit wel worden als het klimaat verder verandert. Of een bepaalde ziekte gebonden aan een exoot kan overslaan op inheemse soorten. Gezien het in deze pilot om een geïsoleerd bos gaat met goede opvolging gebruiken we hier toch een aantal soorten die het bosecosysteem kunnen verrijken in de toekomst. Op basis van aanplantingen in arboreta en andere landen selecteerden we volgende soorten voor aanplant op zandgrond: zeeden, Corsicaanse den en Nordmanzilverspar voor naaldhout; elsbes, tulpenboom en bitternoot voor loofbomen.

Iepensoorten

Kwartiermakers*

Ruwe berk

Hazelaar

Trilpopulier

Grauwe abeel

Spork

Boswilg

Lijsterbes

Bron: Thomassen et al., 2020 * op zandgronden

We hopen met deze proefaanplantingen veel te leren om bosomvorming naar een hoger niveau te tillen en onze bossen fit te houden voor de toekomst!

Door Bosgroepen Oost-Vlaanderen

Houtsoorten: haagbeuk

Als waardevolle, duurzame grondstof wordt hout veel gebruikt om mee te bouwen. De verwerking van hout veroorzaakt een lagere CO2-uitstoot dan staal of beton. Tijdens het groeiproces neemt een boom CO2 op uit de lucht, die deels wordt opgeslagen in het hout. Parket en houten meubelen bevatten nog altijd deze opgeslagen CO2. De derde houtsoort die we in deze reeks bespreken is de haagbeuk.

Algemene kenmerken

Tussen kern en spint bestaat geen kleurverschil. Haagbeuk is grijswitachtig tot crèmekleurig; het hout is hard, sterk, zéér moeilijk te splijten en fijn van nerf. Het hout is rechtdradig, ook wel kruisdradig of warrig. Het verse hout levert, vooral als het rechtdradig is, bij de bewerking geen bijzondere moeilijkheden op. Gedroogd hout daarentegen is moeilijker te bewerken, vooral als het kruisdradig of warrig is. Het hout kan goed gefreesd, gedraaid en gepolijst worden. Haagbeuk moet zorgvuldig gedroogd worden om scheurvorming te voorkomen.

Toepassingen

Gezien de eigenschappen (taai, sterk en niet splinterend) is het bij uitstek een houtsoort voor de technische en gereedschapsindustrie. Het wordt gebruikt voor slagershakblokken en stansblokken. Het hout bevat geen chemische stoffen die het vleesnat zou kunnen opnemen en dankzij de fijne nerf kan het zéér goed worden schoongehouden. Andere toepassingen zijn houten hamers, kranen voor vaten, tandwielen, katrollen, landbouwwerktuigen, drukkerijlatten, lijmtangen, sledebomen, turnknotsen en ski’s.

Haagbeuk

Benamingen

witbeuk (nl), charme, charmille (fr), Weissbuche, Hagebuche, Hornbaum (de), hornbeam (en)

Botanische naam

Carpinus betulus

Familie

Betulaceae

Groeigebied

Midden- en Zuid-Europa, West-Azië

Volumieke massa

750 kg/m³

Duurzaamheidsklasse

II/III (duurzaam tot matig duurzaam)

Uit ‘Hout vademecum’. Publicatie van de Stichting Centrum Hout Naarden in samenwerking met het Houtinstituut TNO Delft en ‘Handleiding hout – materiaal en toepassing’ door Hout Info Bois.

Plant je mee?

De winter is hét seizoen om bomen te planten. En omdat samen altijd leuker is, zetten we ook nu enkele plantacties op touw waarbij iedereen welkom is om het zorgvuldig gekozen plantsoen een goede plaats te geven in de grond. We gingen begin november van start met een plantactie in Zottegem. Daar heeft boseigenaar Franky samen met familie en vrienden, buurtbewoners en Bosgroepleden 6000 bomen geplant in de buurt van de Steenbergse bossen. Later volgden plantacties in Evergem, Oosterzele en Buggenhout. De ene keer met de hulp van enthousiaste leerlingen, de andere keer waren het trotse ouders die mee een geboortebos aanlegden.

Wanneer kan je nog met ons komen planten? Op zondag 6 februari 2022 is het Forest in 1 Day. Dan planten we samen met Jane Goodall Institute en partners 18 000 bomen op één dag, op drie locaties in België. In Oost-Vlaanderen ben je welkom in Waasmunster. Daar zorgen we voor 9000 nieuwe bomen. Ben je er graag bij, schrijf je dan in via bosgroepen.be/event/forestin1day.

Er staan nog enkele plantacties op de planning. We houden je op de hoogte via mail en onze sociale media.

BOOST-trein dendert verder

Particuliere bebossers konden tot 30 april een aanvraag indienen bij BOOST, het OostVlaams Fonds voor bosuitbreiding, voor een toelage van 2€/m2 voor een bosuitbreidingsproject op private grond. Daarmee wordt een deel van het grondwaardeverlies bij bebossing vergoed. Van alle aanvragen kregen er zes groen licht, goed voor maar liefst 8 ha nieuw bos in Oost-Vlaanderen.

Alle projecten cumuleren de steun van BOOST met de bebossingssubsidie van ANB voor aanplant (0,54€/m2). De bebossingen zullen gebeuren met inheemse en standplaatsgeschikte loofboomsoorten en er wordt telkens een bosrand voorzien.

In Berlare leggen de broers Danny en Bert een nieuw bos aan van 0,7 ha dat aansluit bij een bestaand bos. Het nieuwe bos ligt in een natuurgebied dat aangeduid is als VEN en SBZ (afkorting voor Vlaams Ecologisch Netwerk en Speciale Beschermingszone).

In Erpe-Mere zorgt Karel voor 1 ha nieuw bos, midden in een natuurgebied (VEN). Ook hier hebben het bos en de bosrand een ecologische functie.

Steven gaat voor 0,6 ha nieuw bos in Dendermonde. Hier werd gekozen voor een bebossing met cultuurpopulier in combinatie met inheemse loofboomsoorten als onderetage.

Een voormalige hooi- en schapenweide te Maarkedal wordt door Eugène omgetoverd tot een bos van 0,75 ha. Het gaat hier om de uitbreiding van een bestaand bos in SBZ-gebied. Naast een bosrand wordt ook een poel voorzien.

In Lierde zorgen Karl, Els en Griet voor 1,5 ha nieuw bos op een voormalig grasland. Er wordt in kloempen aangeplant, en ook hier komt een poel.

Tot slot zorgt Hilde in Nevele voor een fikse bosuitbreiding van 3,5 ha met brede bosranden voor extra ecologische waarde.

Binnenkort lanceren we een nieuwe BOOST-oproep. Hou onze sociale media in de gaten of schrijf je in voor de nieuwsbrief!

Centen voor grond om te bebossen

Net zoals voorgaande jaren lanceerde Natuur en Bos begin dit jaar een projectoproep om op zoek te gaan naar gronden die bebost kunnen worden. Nu was er een aparte oproep voor particulieren en privaatrechtelijke rechtspersonen enerzijds en voor lokale besturen en provinciebesturen anderzijds. De gronden moesten gelegen zijn in een groene gewestplanbestemming of SBZ-zone (Natura 2000), de particulieren mochten nog geen eigenaar zijn van de grond en de verwerving van de terreinen moet effectief gerealiseerd worden drie jaar na de subsidietoekenning. Uiterlijk vijf jaar na de toekenning moeten de boompjes in de grond zitten.

De weerhouden projecten kunnen rekenen op een subsidie van maximum 3,5 €/m2, met middelen uit het Boscompensatiefonds. Maar liefst zes van de zeven goedgekeurde projecten van particulieren en privaatrechtelijke rechtspersonen liggen in Oost-Vlaanderen. Daarvan werden vier dossiers ondersteund door Bosgroepen Oost-Vlaanderen.

Het eerste project is gesitueerd in Lotenhulle. Daar hebben private eigenaars 1,5 ha nat weiland aangekocht. Op de natste plek wordt een poel aangelegd, de rest van het terrein wordt deze winter bebost met inheemse loofbomen en struiken. Rond de poel komt een mooie mantel-zoom vegetatie. De enthousiaste eigenaars hopen verschillende soorten amfibieën en macro-invertebraten te verwelkomen. Het nieuwe bos zal bovendien opengesteld worden voor wandelaars.

Het tweede project ligt in Evergem. Daar heeft een private eigenaar 0,6 ha nat weiland aangekocht dat al enkele jaren ver-

waarloosd was. Ook hier wordt deze winter een mix van loofboomsoorten van natte standplaatsen aangeplant, en wordt het bos volledig omzoomd door bosranden. Dit nieuwe bosje ligt vlakbij de woonkern van Evergem. De eigenaar is heel gemotiveerd om het bos open te stellen voor het publiek. Wie weet kunnen de leerlingen van de aanpalende school er binnenkort hun middagpauze nemen of les in openlucht krijgen!

In de omgeving van het Ophasseltbos, op de grens van Herzele en Geraardsbergen, ligt het derde project. De percelen, met een gezamenlijke oppervlakte van 1,2 ha, zijn gelegen in het Natura 2000-gebied ‘Bossen van de Vlaamse Ardennen en andere Zuid-Vlaamse bossen’. De eigenaar stelt alles in het werk om de aankoop binnenkort te kunnen afronden zodat de boompjes hier volgend jaar de grond in kunnen.

Het laatste project maakt ook deel uit van Natura 2000-gebied en is gelegen in de schaduw van het Geitebos in Zandbergen (Geraardsbergen). De eigenaar hoopt om tegen volgend jaar alles administratief in orde te hebben zodat hier 1,4 ha nieuw bos kan bijkomen.

Waarschijnlijk lanceert ANB begin volgend jaar opnieuw een dergelijke projectoproep. Mocht je van plan zijn om gronden, gelegen in natuurgebied, aan te kopen om ze vervolgens te bebossen, neem dan zeker contact op met De Bosgroepen om samen een projectvoorstel uit te werken.

Terugblik

Wij zijn ontzettend blij dat we weer activiteiten mochten organiseren en jullie konden ontmoeten. Op 18 september trokken we samen met de leden van Bosgroep Vlaamse Ardennen tot Dender naar het Feelbos voor een boeiende, zonovergoten wandeling. ANB lichtte de plannen toe om hier oude boskernen met elkaar te verbinden door de aanplant van 300 ha bos de komende jaren. De eigenaar van het aanpalende weiland vertelde dan weer enthousiast over de uitgevoerde beheerwerken en de toekomstplannen.

Op 13 oktober vierden we Dag van de Boseigenaar. Het is dankzij de duizenden boseigenaars dat het grootste deel van de Vlaamse bossen (zo’n 60 000 ha) duurzaam beheerd wordt, met ondersteuning van De Bosgroepen. Deze particulieren zorgen mee voor een gezonde, groene leefomgeving voor ons allemaal. Heel wat boseigenaars stellen bovendien hun bos open voor wandelaars en fietsers of richten er een speelzone in waar kinderen kunnen ravotten. In elke provincie viel er op Dag van de Boseigenaar iets te beleven. In het Oost-Vlaamse Zevergem kon je het bos van Karel bezoeken. Hij plantte dit bos vorige winter omdat hij zo’n liefde voor de natuur en hout heeft. Logisch, want Karel maakt gitaren van hout. Twee klassen van Basisschool Zevergem en drie deelnemersgroepen kwamen op bezoek. We vertelden hen over de aanplant van het jonge bos en over het beheer van het iets oudere bos ernaast dat toebehoort aan Greet, de tante van Karel. Zij las enkele bosgedichten voor en Karel legde uit hoe je nu een muziek-

Op wandel in de Wase bossen

instrument maakt van een stuk hout. Als kers op de taart kregen we er een streepje live muziek bij.

Onze tweede activiteit tijdens de Week van het Bos was een gegidste wandeling in de Wase bossen. Op vrijdag 15 oktober nam Bosgroepmedewerker Simon Brandt twee deelnemersgroepen op sleeptouw in de buurt van het Bosmanshoeckbos in Sint-Niklaas. De naaldbossen lijden in het Waasland enorm onder droogteperiodes en dat geeft vrij spel aan de schorskever. Simon legde ter plaatse uit hoe belangrijk het is om de bossen hier om te vormen tot klimaatgezonde en weerbare bossen. Sinds april bieden we boseigenaars hierbij ondersteuning in het kader van het hefboomproject Klimaatgezonde en weerbare bossen voor het Waasland.

Heb je zelf een aangetast bos in het Waasland, aarzel dan niet om advies te vragen via het meldpunt: bosgroepnoord@oost-vlaanderen.be.

Algemene Vergadering voor leden van Bosgroep Vlaamse Ardennen tot Dender

Muzikale bosrondleiding voor Dag van de Boseigenaar

Op bezoek in Stropersbos

Op donderdag 30 september kwamen wetenschappers en bosbeheerders samen in het Stropersbos in Stekene. Het thema van deze uitwisseling, een initiatief van het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek, was ‘Bosbeheer en klimaatverandering’. Het INBO lichtte ook het gebruikersplatform toe, dat kennisdoorstroming over bosonderzoek moet bevorderen. Aan Bosgroepmedewerker Simon werd gevraagd om een uiteen-

Knack

Knack magazine maakte een mooi portret van vier mensen die een bos hebben geplant. Ze vertellen over hun liefde voor de natuur en het ecosysteem, hoe ze dieren beschermen, en over de rust en ruimte die ze vinden in hun ‘groene cocon’. Als we 4000 ha extra bos tegen 2024 willen realiseren, zoals minister Demir vooropstelt, dan moeten we zeker kijken naar de particuliere boseigenaars. Logisch dat Knack in het artikel aandacht heeft voor onze werking: “Vlaanderen heeft ongeveer 146.000 hectare bos. Een kleine 60 procent daarvan is in handen van bijna 100.000 privé-eigenaars. Eind jaren 90 werd in Vlaande ren een netwerk van Bosgroepen opgericht. Die verenigingen proberen - op provinciaal niveau - alle vragen en noden van privébosbezitters te beantwoorden. Ze helpen hen ook bij het organiseren van bosonderhoud. Het idee achter de Bosgroe pen is eenvoudig: als verschillende boseigenaars samen voor een bos zorgen, is dat goedkoper en efficiënter.”

zetting te geven over onze aanpak van de problematiek van de Waaslandse naaldbossen. Ook Natuur en Bos verzorgde een rondleiding op het terrein. Veel stof voor boeiende gesprekken, en ook een blij weerzien met collega’s van over heel Vlaanderen.

© Debby Termonia

Scan de code om het volledige artikel te lezen

Wijzigingen Veldwetboek en goederenrecht

Begin september 2021 gingen heel wat wetswijzigingen in het Burgerlijk Wetboek (BW) van kracht, in een beweging om deze wetgeving te moderniseren. Enkele regels uit het goederenrecht met betrekking tot (mede)eigendom, vruchtgebruik, erfdienstbaarheden en erfpacht werden aangepast. Ook in het Veldwetboek kwamen er aanpassingen. We lichten er enkele uit die voor boseigenaars relevant zijn.

Meer duidelijkheid rond plantafstanden

De regeling over afstanden van beplantingen en overhangende takken en wortels is in deze aangepaste wet opgenomen. Zo mogen bomen van meer dan 2 meter hoog tot op 2 meter van de perceelsgrens geplant worden. Deze afstand vermindert tot 50 cm voor kleinere bomen of struiken. Bij het bestaan van een afsluiting verdwijnt de wettelijke afstand voor zover de planten niet hoger reiken dan de afsluiting (Art. 3.133 BW). Dit zijn nu de algemene regels uit het Burgerlijk Wetboek, maar het Veldwetboek specifieert dit echter nog en daarbij geldt het principe dat een bijzondere wet primeert op een algemene wet. Het Veldwetboek bepaalt namelijk het volgende in voor landbouw bestemde gedeelten van het grondgebied: hier is bosaanplanting verboden op minder dan 6 meter van de scheidingslijn tussen twee erven (Veldwetboek Artikel 35 bis). Dit artikel werd niet opgeheven en beschrijft de plantafstand in een specifieke situatie. Dus in deze gebieden is de meer alge-

mene regel van het BW niet van toepassing. Voor overhangende takken of wortels mag, zoals vroeger, de verwijdering nog steeds gevraagd worden (Art. 3.134 BW).

Toegankelijkheid van bossen

Volgend artikel in het goederenrecht zorgde voor heel wat vragen: “Wanneer een onbebouwd of onbewerkt onroerend goed niet is afgesloten, mag ieder er zich op begeven tenzij de eigenaar van dit perceel schade of hinder hiervan ondervindt of op duidelijke wijze kenbaar heeft gemaakt dat het verboden is voor derden om zonder zijn toestemming de grond te betreden.” (Art. 3.676 3 BW). Het gaf aanleiding tot uiteenlopende interpretaties en ongerustheid bij onder meer boseigenaars, die de indruk kregen dat hun bos vanaf nu voor iedereen toegankelijk is.

Ook hier primeren de meer specifieke wetten van onder meer het Vlaamse Natuurdecreet op de algemene wetten van het Burgerlijk Wetboek. Er is namelijk de principiële toegankelijkheid voor voetgangers op boswegen (zie ook bosbode 20184). Bossen zonder duidelijke wegen blijven dus in principe niet toegankelijk en bij bossen met een beheerplan gelden in dit geval de afgesproken toegankelijkheidsregelingen. Toegang kan altijd ontzegd worden (vb. door het ophangen van de juiste borden). Dat is de theorie, maar er is uiteraard nog de praktijk… Niet iedereen is altijd op de hoogte van de geldende regels en het is niet altijd mogelijk of haalbaar om alle regels duidelijk te maken aan passanten. De Bosgroepen volgen alleszins in overleg met het Agentschap Natuur en Bos eventuele onduidelijkheden verder op.

Nieuw gezicht

Sinds 1 september hebben we er een nieuwe collega bij. Dries Moerloose is projectmedewerker voor de Koepel van Vlaamse Bosgroepen. Dries: “Mijn taak is de dienstverlening en naamsbekendheid van De Bosgroepen mee uit te bouwen en duurzaam te maken en het werk dat De Bosgroepen doen in de Bosalliantie mee op te volgen en te stroomlijnen. Na mijn studie vertaler werkte ik eerst in de vertaalsector en erna in de logistieke dienstverlening. Als kleine boseigenaar kende ik de Bosgroepen al en toen de kans zich aanbood om hier aan de slag te gaan, was de keuze snel gemaakt. Het is fijn deel uit te maken van een organisatie die zich actief inzet voor bossen en op die manier een steentje bij te dragen aan bosbehoud en bosuitbreiding.”

Match tussen bedrijven en boseigenaars

De Koepel van Vlaamse Bosgroepen ondersteunt de werking van alle Bosgroepen op Vlaams niveau. De Bosgroepen hebben een goed zicht op lokale situaties, nauwe banden met grondeigenaars en een jarenlange expertise in bebossen. Zo groeide het idee om een aanbod voor bedrijfssponsoring te ontwikkelen. De Bosgroepen zoeken de perfecte match tussen een bedrijf dat wil investeren in meer bos en een boseigenaar met een concreet bosuitbreidings- of herbebossingsproject. Het bedrijf toont zo haar maatschappelijk engagement en de eigenaar krijgt een financieel duwtje in de rug.

Sponsor voor jouw bos?

Ben je eigenaar van een stuk grond waarop je graag een bos wil planten, of heb je een perceel dat herbebost moet worden (bijvoorbeeld na het afsterven van de bomen of een noodkapping), maar twijfel je over de financiële haalbaarheid van je plannen?

Of kom je misschien niet in aanmerking voor bestaande subsidies omdat jouw grond niet aan de juiste voorwaarden voldoet?

Meld je dan als kandidaat bij Dries Moerloose van de Koepel van Vlaamse Bosgroepen. Hij zal samen met jou bekijken of jouw perceel in aanmerking komt voor bedrijfssponsoring.

Investeren in (her)bebossing?

Ben je of ken je een bedrijfsleider en wil je investeren in meer bos, maar heb je geen gronden ter beschikking of weet je niet

goed waar te beginnen? Dankzij de juiste match kan je een bos helpen aanplanten dat de komende eeuwen zal zorgen voor gezonde lucht, koelte tijdens warme zomers en natuurlijk ook voor rust en ontspanning. Onze projectmedewerker Dries Moerloose helpt jou graag verder op weg om de formule op maat van jouw bedrijf te vinden.

Als lid van de Bosalliantie zetten De Bosgroepen mee hun schouders onder ‘Meer Bos!’, het bosuitbreidingsplan van de Vlaamse Overheid. Met ons aanbod voor bedrijfssponsoring genereren we extra middelen voor bosuitbreiding en herbebossing en dragen we actief bij aan meer en gezonde bossen in Vlaanderen.

Dries Moerloose - Koepel van Vlaamse Bosgroepenkoepel@bosgroepen.be - 09 267 78 65

Bosalliantie

Meer bos voor Vlaanderen: 4000 ha tegen 2024. Dat is de essentie van het bosuitbreidingsplan van Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir. De Vlaamse overheid en de lokale besturen moeten samen 2000 ha extra bos realiseren. Voor de realisatie van de overige 2000 ha rekent de minister op de Bosalliantie, een samenwerking tussen onder meer Natuur en Bos, De Bosgroepen, Bos+, Natuurpunt, Regionale Landschappen en Landelijk Vlaanderen. Concreet betekent dit dat De Bosgroepen in Vlaanderen moeten zorgen voor 750 ha nieuw bos. Heel wat Bosgroepen schakelden dus een versnelling hoger.

Particulieren, bedrijven en organisaties met bosplannen kunnen terecht bij de partners van de bosalliantie voor begeleiding bij de verschillende stappen: van de aanvraag voor vergunning en financiële steun, het maken van een goed plantplan tot de eigenlijke aanplant en opvolging.

Om te kunnen opvolgen hoeveel nieuw bos er in Vlaanderen bijkomt, werd de bosteller in het leven geroepen. Op www. bosteller.be wordt elk nieuw aangeplant bos geregistreerd. Momenteel staat de teller op bijna 300 ha nieuw bos. Er is dus nog wat werk aan de winkel!

meer bosnieuws

Volg ons op social media bosgroepenovl bosgroepenovl Schrijf je in op de nieuwsbrief via bosgroepen.be/jouwbosgroep

De bosbode digitaal ontvangen? Mail naar bosgroepen@oost-vlaanderen.be

boszoekers

Hieronder vind je een overzicht van bospercelen die momenteel te koop staan in Oost-Vlaanderen. De inbreng van Bosgroepen Oost-Vlaanderen beperkt zich tot informeren en adviseren; de verkoop gebeurt rechtstreeks tussen verkoper en koper.

LIERDE / HEMELVEERDEGEM: Afd. 2, Sectie B, nr. 1197a. Oppervlakte: 0,75 ha. Gelegen in natuurgebied, met poel, aanplant (11 jaar oud) met o.a. zomereik, wintereik, beuk en esdoorn. Prijs overeen te komen. Meer info: 0496 86 25 07.

SINT-NIKLAAS: Afd. 6, Sectie A, nr. 322b. Oppervlakte 0,77 ha. Meer info: 0495 73 79 58.

BRAKEL / MICHELBEKE: Sectie A, nrs. 88a en 89a. Oppervlakte: 1,53 ha. Sinds tien jaar aangeplant bos (eik/beuk). Mogelijkheid tot samenaankoop met aansluitend weiland (opp. 0,51 ha). Prijs overeen te komen. Meer info: 0496 61 20 98.

WAASMUNSTER: Sectie B nr. 287b, oppervlakte: 12 are en Sectie B nr 87n, oppervlakte: 37 are. Meer info: 0474 89 77 28

Wil je zelf een zoekertje plaatsen, mail dan naar bosgroepen@oost-vlaanderen.be. We plaatsen geen advertenties voor verkoop van bosplantsoen of tweedehands materiaal. Zoekertjes worden niet herhaald.

brandhoutweb.be

Een overzichtelijk online verkoopplatform waar je het hele jaar door brandhout kan kopen. Bosgroepen Oost-Vlaanderen zorgen voor een up to date aanbod, een vlotte opvolging en een goede prijs-kwaliteitverhouding van lokaal en duurzaam brandhout.

contact

Bosgroep Oost-Vlaanderen Noord vzw

PAC Zuid | W. Wilsonplein 2 - 9000 Gent | 09 267 78 60 bosgroepnoord@oost-vlaanderen.be

coördinator: Sylvie Mussche

Bosgroep Midden Oost-Vlaanderen vzw

PAC Zuid | W. Wilsonplein 2 - 9000 Gent | 09 267 78 60 bosgroepmidden@oost-vlaanderen.be

coördinator: Klaartje Van Loy

Bosgroep Vlaamse Ardennen tot Dender vzw

Veemarkt 27 - 9600 Ronse | 055 21 62 80 vlaamseardennen@bosgroep.be

coördinator: Hans Scheirlinck