de bosbode 2020 - 4

de bosbode

BOOST

Meer bos voor Vlaanderen

Bebossen of laten verbossen?

Boomsoortenkeuze voor het klimaat van morgen

colofon

de bosbode is een tijdschrift van Bosgroepen Oost-Vlaanderen

redactie

Simon Brandt, Bram Coupé, Cédric De Noyette, Kristof De Rous, Karen Dequidt, Sylvie Focke, Sylvie Mussche, Hans Scheirlinck, Sofie Van Brussel, Lene Van Langenhove, Klaartje Van Loy, Lotte Van Nevel

fotografie

cover: Jeroen Mentens

Jaap Bouwman, Simon Brandt, Bram Coupé, Cédric De Noyette, Kristof De Rous, Martijn Griek, Sylvie Mussche, Jankees Schwiebbe, Klaartje Van Loy, Lene Van Langenhove

lay-out

Koloriet - Leefdaal

druk

Drukkerij Lowyck - Oostende gedrukt op houtvrij gestreken FSC-papier op 9000 exemplaren

verantwoordelijke uitgever

Riet Gillis

Bosgroep Oost-Vlaanderen Noord vzw

W. Wilsonplein 2, 9000 Gent

BE 0865 959 877 RPR Gent

raad van bestuur

BON | Riet Gillis, Leen Meersschaert, Yoke Van Riet, Maurits Adriaenssens, Jozef Van Eeckhoudt, Kristien Dierick, André Bosmans, Pieter Dhollander, Jurgen Bauwens, Jan Van Dooren, François de Looz-Corswarem, Jan Spaas

MOV | Francis De Beir, Hans Mestdagh, Marc Dilewyns, Theo Vitse, Nele Cleemput, Kris Janssens, Steven Roosen, Jef Wittouck, Norbert Van Stichel, Bruno Verstraeten, Dominiek Declercq, Jan Verbeke, Geert De Visscher, Werner Pycke

VAD | Laurens de Cock, Véronique De Bleeker, Marc De Bock, Raoul D’Hoossche, Nele Meersman, Dirk Otte, Koen Roman, Wouter Stockman, Jozef Van Crombrugge, Dirk Vanderpoorten

Als je dit nummer per post ontvangt, betekent dit dat jouw gegevens zijn opgenomen in een databank beheerd door Bosgroep Oost-Vlaanderen. Deze gegevens worden enkel gebruikt in het kader van onze werking en niet voor andere doeleinden. Indien je niet wil dat jouw gegevens in onze databank zijn opgenomen of indien je jouw gegevens wil wijzigen, kan je dit doorgeven aan bosgroepen@oost-vlaanderen.be.

Een voor bos

De Bosgroepen ondersteunen particuliere boseigenaars bij het duurzaam beheer van hun bos. Wie zich aansluit krijgt advies, informatie en hulp bij de bosadministratie. De Bosgroepen coördineren ook beheerwerken en organiseren opleidingen en excursies. Naast het gezond houden van bestaande bossen zorgen De Bosgroepen ook voor bosuitbreiding want bomen zijn onmisbaar voor onze gezondheid, voor het klimaat en voor een evenwichtiger fauna en flora!

In Oost-Vlaanderen zijn drie vzw’s actief: Bosgroep Oost-Vlaanderen Noord, Bosgroep Midden Oost-Vlaanderen en Bosgroep Vlaamse Ardennen tot Dender. Samen met meer dan 2000 boseigenaars beheren ze 7000 hectare bos, naar schatting de helft van het privébos in deze provincie.

Waarom lid worden?

J e kan rekenen op gratis dienstverlening:

- informatie over technische, wettelijke en financiële aspecten van bosbeheer

- advies op maat van jouw bos na terreinbezoek

- hulp bij bosadministratie zoals aanvraag subsidies en kapmachtigingen en opstellen bosbeheerplan.

J e geniet van voordelige tarieven voor:

- bosarbeid zoals bestrijding van woekerende exoten, vrijstellen van jonge aanplantingen, onrendabele dunningen, hakhoutbeheer, aanleg van bosrand,…

- beheerwerken: door de noden van boseigenaars te bundelen kunnen we beheerwerken efficiënter en goedkoper maken; leden kunnen ook deelnemen aan de gezamenlijke houtverkoop van De Bosgroepen

- cursussen (werken met kettingzaag of bosmaaier, houtconstructies,…) en excursies die boseigenaars en bosliefhebbers samenbrengen

Elke boseigenaar kan gratis lid worden van de Bosgroep in zijn/haar regio. Het lidmaatschap geeft recht op onze dienstverlening en houdt geen verdere verplichtingen in. Ook niet-leden ontvangen de bosbode. Als je twijfelt of jouw lidmaatschap al in orde is, kan je dit navragen via bosgroepen@oost-vlaanderen.be.

Moed

Woord vooraf

Beste bosliefhebber,

Deze bosbode staat helemaal in het teken van bebossing. Bosuitbreiding is meer dan ooit een hot topic. De Bosgroepen en talloze partners uit het veld zetten de schouders onder het plan van de Vlaamse overheid en van de provincie Oost-Vlaanderen om te zorgen voor meer bos in Vlaanderen. In dit nummer lees je meer over de nieuwe ontwikkelingen op Vlaams niveau die dit mogelijk moeten maken. We werken ook volop aan de lancering van BOOST, het fonds waarmee we met steun van de provincie de bosuitbreiding in Oost-Vlaanderen een extra stimulans zullen geven.

Verder zetten we in dit nummer de voor- en nadelen van spontane verbossing versus actieve aanplant op een rijtje, en gaan we ook in op de technische aspecten van verschillende plantverbanden. Welke boomsoorten kies je nu best als je rekening wil houden met het veranderende klimaat? In dit nummer vind je een antwoord op deze vragen.

Tot slot kreeg ook onze website een facelift. Je vindt er onder meer heldere info over de verschillende stappen van de realisatie van jouw bosdroom. Neem zeker eens een kijkje, en por je kennissen en vrienden met bosambities aan. De Bosgroepen staan klaar om bebossers met raad en daad te helpen. De tijd is nu!

Veel leesplezier, Riet Gillis Gedeputeerde voor milieu, natuur en klimaat

verzamelen

doe je zoals hout sprokkelen. Je zoekt kleine takjes niet te zwaar om dragen en neemt daar alle tijd voor.

Kris Gelaude

De Vlaamse regering trekt de kaart van de bosuitbreiding! Eind mei stelde Vlaams minister van omgeving Zuhal Demir haar ambitieuze plan voor om 4000 ha extra bos te realiseren tegen 2024 en 10.000 ha tegen 2030. In oktober werd de ‘Plant je eigen bos’-campagne gelanceerd met de oproep aan burgers, organisaties, bedrijven … om mee te helpen. De voorbije twintig jaar verliep bosuitbreiding in Vlaanderen zeer moeizaam, dus er is nood aan een efficiënte aanpak, het wegwerken van struikelblokken en een goede subsidiëring. Ontdek welke plannen er op stapel staan en welke rol De Bosgroepen en private eigenaars hierin spelen.

Samen voor meer bos

Bos uitbreiden doet de Vlaamse overheid niet alleen. Enkel door samen te werken kan het doel bereikt worden: van lokale overheden, het middenveld, bedrijven, landbouworganisaties, verenigingen en scholen tot individuele burgers. Om het plan ‘Meer bos voor Vlaanderen’ uit te voeren werden enkele drijvende krachten bijeen gebracht in de ‘Bosalliantie’. Deze bestaat uit de vier belangrijkste spelers bij de Vlaamse

Overheid zelf: Natuur en Bos, het departement Omgeving, De Vlaamse

Landmaatschappij en het Instituut voor Natuur & Bosonderzoek. Ook de lokale overheden en de sterkste bebossers in het middenveld maken deel uit van de Bosalliantie: De Bos-

Meer bos voor Vlaanderen: 4000 ha tegen 2024

groepen, Landelijk Vlaanderen, BOS+, Natuurpunt, de provincies en de vereniging van steden en gemeenten. De voorbije maanden werd regelmatig overlegd. De samenwerking wordt in goede banen geleid door de bosinten-

Wie doet wat?

De realisatie van 4000 ha bijkomend bos tegen 2024 wordt verdeeld en de sterkste bebossers krijgen elk een richtinggevende taak toegewezen. Alle entiteiten van de Vlaamse overheid zorgen samen voor minstens 1250 ha extra bos. De natuurverenigingen werken aan 750 ha extra bos, de private eigenaars en bedrijven zorgen voor 500 ha extra bos, en De Bosgroepen en Regionale Landschappen streven samen naar 750 ha bijkomend bos. Ook de lokale besturen zullen met kleinschalige lokale initiatieven streven naar 750 ha extra bos.

Waar komt extra bos?

Er is in Vlaanderen voldoende ruimte om extra bos aan te planten, maar verschillende sectoren vragen om meer ruimte. Het is dus belangrijk om een evenwicht te vinden en prioriteiten te stellen. De Vlaamse overheid wil de Vlaamse bosstructuur verbeteren, enerzijds door gerichte selectie van bebos-

singslocaties. Er wordt ingezet op het aanplanten van robuuste, voldoende grote en structuurrijke bossen die bijdragen tot een rijkere natuur. Anderzijds is ook het aanplanten van bossen en bosjes dichtbij woonkernen een speerpunt. Die dragen niet alleen bij tot meer natuur en een mooier landschap maar zorgen o.a. ook voor ontspanning, verkoeling, luchtfiltering en de gezondheid.

De focus van de bosuitbreiding ligt dus op:

2

ha

- uitbreiding van bestaande boscomplexen

- versterken van valleien via een blauwgroene dooradering - verbindingen tussen kleinere of geïsoleerde bossen - stadsrandbossen en lokale bossen in plattelandskernen en suburbane gemeenten en steden

Prioritair zal voor de realisatie van de bosuitbreiding gekeken worden naar nog niet beboste gronden met groene

3 4

ha

ha 750 ha 1.250 ha

5 De natuurverenigingen

De lokale besturen

5

bestemming op de geldende plannen van aanleg. Daarnaast wordt ook gekeken naar gronden die nog moeten bestemd worden. De coronacrisis toont aan dat we de natuur niet mogen opsluiten in alleen maar grote bos- en natuurgebieden. Ook gronden met een andere bestemming zullen bijgevolg in aanmerking komen.

Drempels wegwerken

Bomen planten gaat niet altijd zo makkelijk als het lijkt. Er zijn heel wat drempels die het moeilijk maken om een grond te bebossen. De Vlaamse overheid wil de voornaamste hinderpalen aanpakken, indien nodig via wetgevende initiatieven. Er wordt onderzocht hoe drempels kunnen worden weggewerkt in o.a. de mestof pachtwetgeving om te kunnen bebossen in groene bestemmingen. Hierbij zal rekening gehouden worden met de rechtszekerheid van landbouwers, en flankerend beleid zal waar mogelijk ingezet worden. Ook zal er overleg komen tussen de verschillende bevoegde ministers over diverse problemen bij het vergunnen van een bebossing. Er zijn meer toegankelijke en aantrekkelijke subsidiemechanismen uitgewerkt voor potentiële bebossers. Ook voor de overheden zelf worden de nodige instrumenten voorzien om gronden te kunnen verwerven of ruilen.

Aankoop van grond

De aankopen die Natuur en Bos zelf doet, zullen gericht zijn op gronden die kunnen bebost worden. Samen met de Vlaamse Landmaatschappij zal gekeken worden of ruilgronden kunnen ingezet worden voor landbouwers die percelen hebben of gebruiken die interessant zijn om te bebossen. De Vlaamse Landmaatschappij zal ook een grondenbank Bebossing oprichten om de aankoop van gronden makkelijker te maken.

Voor lokale openbare besturen is een nieuwe subsidie voor aankoop van gronden om te bebossen in het leven geroepen. Daarnaast zullen natuurverenigingen en private eigenaars beroep kunnen doen op aankoopsubsidies voor gronden om te bebossen mits voor deze gronden een natuurbeheerplan type 4 wordt gemaakt.

Nieuwe subsidie

Voor private eigenaars die hun eigen grond willen bebossen werd een nieuwe subsidie bebossing ontwikkeld.Deze is tegelijk een tegemoetkoming voor het grondwaardeverlies en voor de aanplantkosten. De subsidie bedraagt maximaal 2,5 euro per m2 bos en kan aangevraagd worden voor alle gronden, behalve voor deze gelegen in een definitieve, agrarische bestemming (HAG of vastgelegd in GRUP). Het subsidiebedrag varieert naargelang je aanplant of natuurlijk laat verbossen, en of je al dan niet reeds een vergoeding voor grondwaardeverlies of een aankoopsubsidie hebt gekregen.

Op 30 oktober keurde de Vlaamse regering het Besluit over de subsidiëring van bebossing definitief goed en de nieuwe regeling ging in vanaf 1 november. De voorwaarden waaraan je moet voldoen, vind je terug in de tabel. Graag vestigen we je aandacht op het volgende:

- indien je grond in agrarisch gebied in de ruime zin ligt, mag deze gedurende minstens 2 jaar voorafgaand aan het indienen van de aanvraag niet gebruikt zijn geweest voor professionele land- en tuinbouwdoeleinden

- het is mogelijk om te bebossen met populier in combinatie met inheemse soorten

- je bent niet langer verplicht een natuurbeheerplan op te stellen

Populier stond aanvankelijk niet in het ontwerpbesluit, maar dankzij de gezamenlijke vraag van het APB-NB, De Bos-

groepen en Landelijk Vlaanderen heeft deze boomsoort een verdiende plek in dit besluit gekregen. Ook onze vraag aan de minister om geen natuurbeheerplan meer te hoeven opstellen, werd gehoord.

Voor een bebossing op grond met een agrarische bestemming is een vergunning van het College van Burgemeester en Schepenen nog steeds verplicht. Na indiening heeft het Schepencollege 30 dagen de tijd om een beslissing te nemen.

Wie een subsidie wil aanvragen, vult het formulier van Natuur en Bos in alvorens met de aanplant te starten. Uiterlijk 45 dagen na de aanvraag ontvang je een bevestiging. Indien er ontbrekende elementen zijn, brengt Natuur en Bos je hiervan op de hoogte en heb je 14 dagen de tijd om je aanvraag aan te vullen. Eenmaal je bomen in de grond zitten, moet je dit melden aan Natuur en Bos die de subsidie vervolgens uitbetaalt.

De bosteller

Nieuw aangeplante bossen kan je registreren op de Bosteller, een online tool die bijhoudt hoeveel bos er bijkomt. Heb jij na 1 oktober 2019 een nieuw bos(je) aangeplant en is het minstens 10x10 meter groot?

Ga dan naar bosteller.be en registreer je bos! Na een check door Natuur en Bos kom je erbij op de teller.

Overzicht nieuwe subsidie bebossing

Welke gronden? Voor wie?

Alle gronden, behalve deze gelegen in:

- industriegebied in de ruime zin

- herbevestigd agrarisch gebied (HAG)

- agrarisch gebied (AG) vastgesteld in ruimtelijke uitvoeringsplannen (RUP)

Gronden met een oppervlakte van:

- min. 0,1 ha

- min. 0,5 ha als de grond gelegen is in AG in de ruime zin

- min. 0,25 ha als de grond gelegen is in AG in de ruime zin én aansluit bij bestaand bos

- Natuurlijke personen en privaatrechtelijke rechtspersonen. Op enkele uitzonderingen na komen publiekrechtelijke personen niet in aanmerking

- Aanvrager moet eigenaar zijn van de grond, een zakelijk recht hebben of het terrein pachten. Pachters moeten van de eigenaar of zakelijk rechthouder van de grond schriftelijke toestemming hebben

Voorwaarden

- Bebossen met inheemse soorten

- Combinatie van populier met inheemse soorten is mogelijk

- Minstens 75% afkomstig van aanbevolen herkomsten

- Geen verplichting tot bebossing

- Geen compensatieplicht

- De grond is bij de subsidieaanvraag nog geen bos volgens art. 3 §1 van het Bosdecreet

- Indien grond in AG in de ruime zin, mag deze gedurende minstens 2 jaar voorafgaand aan het indienen van de aanvraag niet gebruikt zijn geweest voor professionele land- en tuinbouwdoeleinden

- Geldige vergunning

- Bebossing 25 jaar in stand houden

- Bebossing registeren op www. bosteller.be

- Bij elke overdracht (verkoop, erfenis, erfpacht…) de nieuwe bosbeheerder via de notaris op de hoogte brengen van de verbintenissen die gekoppeld zijn aan de grond

Welke bedragen?

- 2,5€/m2 als je aanplant op gronden niet verworven via subsidie, waarvoor geen vergoeding voor grondwaardeverlies werd ontvangen of geen eigendom van lokaal bestuur

- 1,96€/m2 bij natuurlijke verbossing op gronden niet verworven via subsidie, waarvoor geen vergoeding voor grondwaardeverlies werd ontvangen of geen eigendom van lokaal bestuur

- 0,54€/m2 als je aanplant op gronden:

- in eigendom van lokale besturen

- waarvoor een subsidie is bekomen voor verwerving van de grond/een vergoeding voor grondwaardeverlies is ontvangen

- gelegen binnen AG in de ruime zin met een oppervlakte tussen 0,25 en 0,50 ha en aansluitend op bestaand bos

Bron: Ute De Meyer, Aanspreekpunt Privaat Beheer

Door de invoering van de nieuwe subsidie is de subsidie voor bebossing uit 2015 enkel nog van toepassing voor gronden in HAG, of in agrarisch gebied vastgesteld in een RUP. Bij herbebossing en bebossing is het vanaf nu verplicht, als het gebruikte plantgoed via de handel wordt aangeschaft, dat het plantgoed voor de soorten met aanbevolen herkomsten voor minstens 75% van de beboste oppervlakte afkomstig is van aanbevolen herkomsten. Het document van de leverancier wordt als bewijsstuk toegevoegd wanneer je bij Natuur en Bos meldt dat de bebossing uitgevoerd is. Je dient deze documenten dus op te vragen wanneer je plantgoed bestelt bij de handelaar van het bosplantsoen. In dat geval bedraagt de subsidie 3,25€/ha voor herbebossing en 3,75€/ha voor bebossing. Dit is aan de ene kant een versoepeling, daar je vroeger de beboste oppervlakte moest aanplanten met 100% afkomstig

van aanbevolen herkomsten om aanspraak te kunnen maken op de maximale vergoeding. Aan de andere kant wil men er op die manier voor zorgen dat het gebruik van aanbevolen herkomsten voldoende gevaloriseerd wordt. Buiten deze wijzigingen blijven de voorwaarden en het subsidiebedrag echter ongewijzigd.

Kostenplaatje

De Vlaamse overheid voorziet de komende 4 jaar een budget van 121 miljoen euro om het extra bos mee te realiseren. Een groot deel zal gaan naar aankopen van gronden om te bebossen, enerzijds door de overheid en anderzijds door natuurverenigingen en particulieren in functie van de natuurreservaten. Voor de nieuwe bebossingssubsidie die particulieren kunnen aanvragen, wordt een budget van 31 miljoen euro voorzien. Recent werd hier bovenop nog eens 16 miljoen euro

voorzien voor lokale besturen die gronden willen aankopen om te bebossen.

Het is een ambitieus plan, maar alle partners willen er samen voor gaan en dat is ongezien. Ook jij kan je bosje bijdragen en er mee voor zorgen dat Vlaanderen groener wordt!

Bebos jij mee?

Wil jij graag bebossen maar zit je nog met vragen? Een antwoord op de meest voorkomende vragen vind je op bosgroepen.be/bebossen. Krijg je graag ondersteuning bij de realisatie van je plannen? Aarzel dan niet om je lokale Bosgroep te contacteren!

Bebossen of laten verbossen: is kiezen verliezen?

Eind vorig jaar laaide de discussie over de juiste methode om aan bosuitbreiding te doen even hoog op in de media.

‘We moeten stoppen met aanplanten’, was de boodschap van bioloog Tobias Ceulemans. Al snel volgden kritische reacties van bosbeheerders en boomkwekerijen. Beide partijen hebben een deel van de waarheid in pacht. We nemen de voor- en nadelen van spontane verbossing versus actieve aanplant onder de loep.

Survival of the fittest

Bij spontane verbossingsprocessen bouwt de natuur aan het toekomstige bos op haar manier. Daarbij spelen toevalsfactoren een grote rol. Denk maar aan mastjaren voor de zaadzetting, onvoorspelbare weersfenomenen en toevallige insecten of dieren die het proces beïnvloeden.

Wat zijn de voordelen als je kiest voor de spontane verbossingstechniek? Eerst en vooral zijn de boomsoorten beter

Het resultaat van een aanplant na 8 jaar

aangepast aan de lokale omgeving en het lokale klimaat. Aangezien het om spontaan vestigende soorten gaat en het zaad normaliter afkomstig is van bomen uit de nabije omgeving, mag je ervan uitgaan dat de omstandigheden voor deze soorten goed zijn. Er is tevens bij aanvang een zeer hoog stamtal wat natuurlijke selectie in de hand werkt. Alleen de best aangepaste en vitaalste exemplaren halen het. Vaak is er ook een meer gevarieerde structuur en boomsoortensamenstelling dan bij aanplanten, al kan het onvoorspelbaar karakter van verbossingen ook resulteren in een zeer homogeen bos qua soortensamenstelling.

De aanleg is kosteloos, de verpleegkosten zijn afhankelijk van de doelstelling van de bosbeheerder en de dichtheid van de verbossing. Hoewel het moeilijk is om de natuurwaarde in te schatten ligt deze mogelijks hoger bij verbossingen. Vaak wordt bij inschatting gebruik gemaakt van enkele indicatorsoorten als graadmeter. Biodiversiteit is uiteraard veel complexer, dus studies kunnen een vertekend beeld geven. Door de grotere structuurdiversiteit kan gesteld worden dat er een uitgebreidere range aan habitats ontstaat bij verbossingen. Dit zou logischerwijs moeten leiden tot een hogere soortenrijkdom. De natuurwaarde moet echter perceel per perceel bekeken worden, dus het is onmogelijk om een eenduidig antwoord te geven op de vraag naar natuurwaarde bij verbossingen.

Onvoorspelbaar

De bosbeheerder die bij bosuitbreiding kiest voor verbossing zal enkele nadelen ondervinden. Het brengt risico’s mee want het is moeilijk op voorhand te bepalen of een verbossing zal slagen of niet. Het kan soms jaren duren alvorens de

eerste houtachtigen zich vestigen. Ook het resultaat is hoogst onzeker qua soorten en opbrengst. Op marginale gronden zien we vaak dat alleen minderwaardige houtsoorten (klassieke pioniers) zich vestigen, en dat bijmenging van betere houtsoorten achterwege blijft. Dit zorgt opnieuw voor een lage opbrengst. De verpleegkosten zijn eveneens onvoorspelbaar aangezien men niet weet hoe het bos zal evolueren. Een gevarieerde structuur kan verschillende verpleegmaatregelen opdringen waardoor de uiteindelijke kost oploopt.

Snel resultaat

Aan verbossingen zijn dus voor- en nadelen, maar dat geldt net zo goed voor de actieve aanplant. Een eerste voordeel van de actieve aanplant als bosuitbreiding is dat de bosbeheerder de soortenkeuze volledig in de hand heeft. Ook het stamtal en het plantverband worden door de bosbeheerder bepaald. Dit zorgt voor een meer zekere beginsituatie. De actieve aanplant levert algemeen ook

snellere realisatie van het bos op, en dus snellere opbrengst. De winstverwachtingen zijn eveneens te voorspellen terwijl dit bij verbossingen quasi onmogelijk is. Men krijgt een homogenere bosstructuur die beter beheersbaar is, waardoor de verpleegkosten lager blijven dan bij verbossingen. Dankzij de controleerbaarheid mag je ook een betere stamkwaliteit verwachten, wat een hogere opbrengst met zich kan meebrengen.

Arbeidsintensief

Er zijn ook enkele nadelen. Aanplanten is vaak arbeidsintensief en duur. Door de keuze voor vaste plantverbanden om technisch makkelijker en goedkoper te werken, krijgt het bos vaak een kunstmatig karakter. Dit kan wildschade in de hand werken, aangezien de bomen op rechte lijnen staan wanneer de plantgaten machinaal geboord worden. Dit wordt gedeeltelijk opgelost door steeds diagonaal op aanwezige perceelranden te planten. Toch behoudt het een artificieel karakter. Bij deze methode moet de

Spontane bosontwikkeling op een akker

selectie van het plantgoed op de kwekerij gebeuren. Natuurlijke selectie speelt veel minder bij dit soort aanplanten.

Moet je wel kiezen?

Algemeen kun je besluiten dat wanneer er opbrengstgericht gedacht wordt, de voordelen van de actieve aanplant sterk doorwegen. Op vlak van beheer en productie is de voorspelbaarheid groot. Wanneer er echter weinig belang gehecht wordt aan de opbrengst van het bos zijn de voordelen die spontane bebossing bieden erg aantrekkelijk en zelfs te verkiezen boven de traditionele aanplant. Het is immers kosteloos in aanleg en het levert een gevarieerd en ongelijkjarig bos op met een potentieel grotere natuurwaarde.

Natuurlijk kan je ook beide systemen combineren. Als bosbeheerder kan je ervoor kiezen om kleine groepen of enkel de bosranden kunstmatig in te planten. Dit vindt meer en meer navolging door de hoge kostprijzen van de volledige

aanplant. Het zorgt ook voor een grotere natuurbeleving bij de recreanten: het geheel oogt natuurlijk, hoewel de bosbeheerder gericht soorten heeft aangeplant om toch een minimum aan gewenste soorten en houtkwaliteit na te streven. Met dit systeem worden meestal groepjes van 20 tot 40 boompjes in nauw plantverband (1m x 1m) aangeplant, de zogenaamde kloempen of nesten. Het centrum van elk groepje bevindt zich idealiter op een afstand van 12 tot 18 meter tot het volgende groepje. Afhankelijk van de te verwachten natuurlijke verjonging kan dit meer of minder zijn. Dit bos zal langer divers zijn en meer kruidachtige bloeiers bevatten dan de klassieke aanplant. Beheer kan zich concentreren op de aangeplante groepen en is zo dus eenvoudiger en goedkoper.

Voor- en nadelen op een rijtje

Spontane verbossing Actieve aanplant

Kostenloos in aanleg

Boomsoorten aangepast aan lokale omstandigheden

Grotere natuurlijke selectie

Vermoedelijk hogere natuurwaarde

Gevarieerd en ongelijkjarig bos

Slaagkans onvoorspelbaar

Boomsoorten en opbrengst onvoorspelbaar

Beheerkost onvoorspelbaar

Mogelijk hoge verpleegkosten door gevarieerde bosstructuur

Soms jaren wachten op eerste houtachtigen

Plantverband- en dichtheid naar keuze

Boomsoorten naar keuze

Voorspelbare aanlegkosten en beheerkosten

Snellere realisatie van het bos

Snellere en voorspelbare winsten

Lagere verpleegkost door homogene structuur

Arbeidsintensief en duur

Kunstmatig karakter door vaste

plantverbanden

Vaak keuze voor hoge kwaliteit

climaxbomen zonder inmenging van andere soorten

Geringere natuurlijke selectie

Vaak onaangepast plantgoed

Bebossen met kloempen

Hoe dicht en in welk patroon?

Alles wat je moet weten over plantverbanden

Als je kiest om voor je nieuwe bos te werken met een aanplanting, is de volgende stap het maken van een beplantingsplan. Twee belangrijke items hierbij zijn de boomsoortenkeuze en de plantafstand tussen de jonge boompjes, ook het plantverband genoemd. Hoewel de keuze van het plantverband op het eerste gezicht vrij eenvoudig lijkt, valt er toch heel wat over te zeggen.

Wettelijke verplichting

Om te kunnen spreken van een geslaagde bebossing wordt door Natuur en Bos een minimum aantal bomen per ha voorgeschreven. De hoeveelheid bomen hangt af van de boomsoort en varieert tussen minimaal 1600 à 2000 stuks per ha. Deze hoeveelheid bomen dient gelijkmatig over het terrein verdeeld te zijn, en mag zowel bestaan uit aangeplante bomen als natuurlijke verjonging of een combinatie van beide. Als je ervoor kiest alles aan te planten, kom je uit bij een maximaal plantverband van 2,5 x 2,5 meter. Dichter planten mag natuurlijk ook.

Dicht planten?

Bij een geslaagde natuurlijke verjonging staan er heel veel jonge boompjes zeer dicht bij mekaar. Dit heeft heel wat voordelen, die je probeert na te bootsen door een dicht plantverband te hanteren. Als er meer plantjes voorzien wor-

den, is er een betere risicospreiding voor sterfte door ziekte of aantastingen door insecten en wild. Stel: je plant maar 100 boompjes per hectare en de helft sterft af, dan hou je er maar 50 over. Wanneer er 2000 aangeplant worden, hou je er naar rato nog 1000 over.

Door bomen te planten in een dicht plantverband (2 x 2,5 m en dichter) worden ze ook gestimuleerd om snel naar boven te groeien en rechte stammen te krijgen. Wanneer er verder uit mekaar wordt geplant, is er minder concurrentie voor licht en groeien de bomen eerder uit als brede struiken. Je krijgt bij dicht plantverband ook sneller kroonsluiting in je jonge bos. Eens de kronen van de jonge bomen tegen mekaar aansluiten, komt er minder licht doorheen. Dit leidt op zijn beurt dan weer tot het natuurlijke afsterven van de onderste takken, ook wel natuurlijke stamreiniging genoemd. Door deze natuurlijke stamreiniging hoef je als bosbeheerder minder te

snoeien. Kortom, dichte plantverbanden zijn essentieel voor de bosbeheerder die in de toekomst kwaliteitshout uit zijn bos wil oogsten. Heel dichte plantverbanden zoals bijvoorbeeld 1 x 1 meter zijn hiervoor zelfs aan te raden.

Dichte plantverbanden zorgen tot slot ook sneller voor een bosklimaat, met snellere vorming van een kruidlaag. Na enkele jaren wordt het bos al donkerder, waardoor concurrerende kruiden (zoals distels, bramen, netels) sneller kunnen plaatsmaken voor bosflora.

Het nadeel aan een dicht plantverband is uiteraard dat het duur is. Je hebt meer plantgoed nodig en er is een grotere kost om de bomen aan te planten.

Lijnen of wild plantverband?

Bij het ontwerpen van het beplantingsplan is het handig om te denken aan het toekomstige onderhoud van het bos. In het jonge bos zal wellicht enkele jaren moeten vrijgesteld worden van hinderende vegetatie, en ook met een zuivering of eerste dunning kan rekening gehouden worden. Het werken met rechte plantrijen die minstens 2 of 2,5 meter uit mekaar staan, maakt dat dit makkelijker machinaal kan gebeuren.

Vierkantsverband

Rechthoeksverband Verschovenverband

Let wel, het planten in lijnen ziet er de eerste jaren kunstmatig uit. Pas nadat het planten in lijnen er de eerste jaren kunstmatig uitziet, pas na een eerste dunning begint het lijnpatroon te vervagen. Om toch minder dit patroon te zien, kun je de lijnen diagonaal op de ingang van het bos leggen, of lichtjes schuin. Je kunt ook kiezen voor een verschoven plantverband.

Driehoeksverband

Afstand tussen rijen 13,6% kleiner dan afstand in de rij

Afstand tussen rijen de rijen even groot als afstand in de rij

te planten. Er blijven veel open zones over, en op andere plaatsen komen de boompjes heel dicht op elkaar te staan.

Kies je patroon

Bij het planten in lijnen kan gebruik worden gemaakt van verschillende patronen in de plantverbanden. Bij het vierkantsverband is de plantafstand tussen en in

hoek: de afstand tussen de bomen is in alle richtingen hetzelfde, maar de afstand tussen de rijen is iets kleiner dan in de rij. Een variant die vaak wordt verward met het driehoeksverband is het verschoven verband. Hierbij is de plantafstand tussen en in de rij gelijk, maar zijn de rijen verschoven ten opzichte van elkaar. Hierdoor komen de bomen in een gelijkbenige driehoek te

© Ecopedia

©Yves Adams

Een ander bos voor het klimaat van morgen

Tijdens de voorbije droogte en hittegolven ondervonden we de klimaatverandering aan den lijve. Verwacht wordt dat in de toekomst de gemiddelde temperatuur enkele graden zal toenemen en de jaarlijkse hoeveelheid neerslag minstens gelijk zal blijven. De extremen zullen toenemen: meer krachtige stormen, periodes van intense neerslag, hittegolven en zomerdroogte. Bomen zullen hier in hun lange levensloop frequenter mee te maken krijgen. Welke boomsoort is dan de beste keuze voor de toekomst?

Het samenspel van bodem en klimaat bepaalt in grote mate of een jong boompje uiteindelijk zal kunnen uitgroeien tot een volwassen exemplaar dat op zijn beurt voor nakomelingen kan zorgen. Een goede match tussen groeiplaats en boomsoort zorgt ervoor dat de boom minder vaak onder stress zal komen en bijgevolg een betere groeikracht en hogere weerbaarheid heeft, onder andere tegen ziektes. Een mooi voorbeeld is beuk, die van nature in laaggebergte voorkomt en hier in Vlaanderen eerder aan de rand van zijn verspreidingsgebied staat. Volwassen beuken hebben het na de voorbije droogte heel moeilijk op de wat drogere zandgronden, terwijl ze voorlopig stand houden op vochthoudende leemgronden.

Het wordt dus nog belangrijker om bij aanplant de boomsoortenkeuze opti-

maal af te stemmen op de groeiplaats en hierbij ook al rekening te houden met de te verwachten klimaatextremen. Zo is het niet onverstandig om op drogere groeiplaatsen waar actueel bijvoorbeeld beuk kan groeien toch al te kiezen voor boomsoorten die beter bestand zijn tegen langere droogteperiodes, zoals kastanje of wintereik. In Wallonië werd de ‘Fichier écologique des essences’ opgesteld die voor bijna 50 boomsoorten de groeivereisten beschrijft met daaraan gekoppeld ook de mogelijke impact van

Jonge aanplanten hebben het moeilijk tijdens lange droogteperiodes

de klimaatverandering op de boomsoort (zie fichierecologique.be). Niettegenstaande we in Vlaanderen een minder uitgesproken reliëf en een milder zeeklimaat hebben, kan in afwachting van een Vlaamse versie dit document mits enige interpretatie ook hier gebruikt worden.

Uitheemse bomen als redding?

In onze contreien is het aantal inheemse bomen van nature reeds beperkt en het toenemend aantal ziekten, zoals de iepen- en essenziekte, heeft er de voorbije jaren voor gezorgd dat de keuze aan boomsoorten vrij beperkt is geworden. Toch lijkt het geen goed idee om nu voornamelijk in te zetten op het aanplanten van uitheemse bomen om onze bossen klimaatrobuuster te maken. Een

natuurlijke selectie gedurende duizenden jaren heeft er immers voor gezorgd dat onze inheemse bomen in harmonie kunnen leven met andere fauna en flora en bovendien maximaal aangepast zijn aan bodem, klimaat en seizoenen. Elke boomsoort bestaat bovendien uit een ganse populatie aan individuen, elk met hun specifieke eigenschappen, waarbij de ene beter bestand zal zijn tegen de komende klimaatveranderingen dan de andere. Zo merken we bij de essenziekte dat sommige bomen van nature uit een zekere resistentie vertonen aan deze aantasting. Het vergroten van de genetische diversiteit van onze inheemse bomenpopulatie door exemplaren uit meer zuidelijke streken (vb. Midden-Frankrijk) aan te planten, kan eventueel overwogen worden op voorwaarde dat dit planmatig en gecontroleerd gebeurt.

Uitheemse boomsoorten kunnen zeker een waardevolle aanvulling betekenen en helpen onze bossen om zich beter aan te passen aan het toekomstige klimaat. Een probleem dat zich hierbij stelt is dat onze ervaring met veel van deze soorten amper een eeuw oud is, wat vanuit het perspectief van boomleeftijd zeer kort is. Sommige problemen zoals droogte- of windgevoeligheid manifesteren zich pas wanneer bomen een bepaalde leeftijd hebben bereikt. Zolang we hierover nog volop kennis aan het opdoen zijn, is het dan ook verstandiger om niet massaal in te zetten op deze soorten, maar het eerder te beperken tot experimentele aanplantingen waaruit we bijkomend kunnen leren.

Klimaatslim bosbeheer

Een strategische boomsoortenkeuze is dus uitermate belangrijk om onze bossen weerbaarder te maken tegen de te verwachten klimaatveranderingen. Dit zal evenwel gepaard moeten gaan met aangepaste beheertechnieken om zo jonge aanplantingen maximale slaagkansen te geven. Werken met kleinere kapvlakten of met snelgroeiende pioniersoorten bij bosuitbreiding kan versneld een temperend bosklimaat creëren, waardoor de jonge aanplant beter beschermd wordt tegen klimaatextremen. Kiezen voor gemengde aanplantingen zorgt niet enkel voor een betere risicospreiding, maar ook voor een meer stormbestendig bos waarbij diep- en oppervlakkig wortelende soorten op verschillende dieptes water en voedingsstoffen gaan zoeken. Op die manier hebben ze een positief effect op elkaar en maken ze het bos als geheel klimaatrobuuster.

In streken met droge zandgrond krijgen volwassen beuken het steeds vaker zwaar te verduren

BOOST

Extra duw in de rug voor meer bos

in

Bosgroepen Oost-Vlaanderen wil samen met de Provincie particuliere bebossers in Oost-Vlaanderen extra aanmoedigen. Daarom richtten we BOOST op, het Oost-Vlaamse Fonds voor bosuitbreiding. Heel wat particulieren die willen bebossen bleven tot nu in de kou staan wat betreft degelijke overheidssteun, wat herhaaldelijk gesignaleerd werd aan het beleid. De nieuwe subsidieregeling van de Vlaamse Overheid komt hieraan een stuk tegemoet. BOOST zal ervoor zorgen dat OostVlaamse bebossers optimaal ondersteund worden.

Voor wie is BOOST?

Alle particulieren of privaatrechtelijke rechtspersonen die hun grond in Oost-Vlaanderen willen bebossen, kunnen aanspraak maken op een toelage van BOOST. Met deze toelage willen we een deel van het grondwaardeverlies vergoeden. De voorwaarde is dat de grond onmiddellijk (binnen de 12 maanden) bebosbaar is en dat hij niet aangekocht werd met aankoopsubsidies of andere overheidsmiddelen. Uiteraard moet de bebossing ook vergund zijn. De bebossing dient te gebeuren met inheemse soorten, of met cultuurpopulier gecombineerd met inheemse soorten.

Welke gronden?

Bosgroepen Oost-Vlaanderen trekt resoluut de kaart van effectieve bosuitbreiding, dus boscompensatiedossiers kunnen niet rekenen op een toelage vanuit BOOST. Bovendien vinden we het belangrijk om bosuitbreiding te realiseren op beleidsmatig gedragen locaties. In onze dichtbevolkte provincie vormt de verdeling van onze schaarse ruimte een grote uitdaging dus de ruimtelijke inplanning van nieuwe bossen wordt best doordacht aangepakt. Eerst even een grondige blik op de kaart werpen dus: het gewestplan of de geldende plannen van aanleg of ruimtelijke uitvoe-

Oost-Vlaanderen

ringsplannen (GRUP’s). Gronden in agrarisch gebied binnen Herbevestigd Agrarisch Gebied (HAG), evenals gronden in woon- of industriegebied komen niet in aanmerking voor een BOOST-toelage.

Hoe toelage aanvragen?

Het hele jaar door kan je een aanvraag indienen, maar op 30 april verloopt de indienperiode van het lopende jaar. Uiteraard kan je rekenen op de steun van jouw Bosgroep om je dossier voor te bereiden. Daarna zullen alle ontvankelijke aanvragen anoniem beoordeeld worden door een deskundige en onpartijdige jury. Zaken zoals de ruimtelijke inpasbaarheid van het perceel, het recreatief medegebruik en de economische en ecologische doelstellingen zullen bekeken worden bij de beoordeling. Op basis van de jurybeoordeling en het beschikbare budget beslist het bestuurscomité van BOOST dan over de betoelaging van de projecten. Tegen eind juli ontvangen alle projectindieners een bericht of hun toelage al dan niet toegekend wordt.

Complementair

Hoe sporen BOOST en de nieuwe

Vlaamse subsidies samen? BOOST streeft ernaar om complementair te werken aan de nieuwe subsidieregeling van ANB, zodat Oost-Vlaamse bebos-

sers optimaal ondersteund worden. Verdere verfijning van de spelregels van BOOST is lopend.

De eerste realisaties

De afgelopen maanden hebben wij natuurlijk niet stilgezeten: deze winter gaan de eerste boompjes met financiële steun van BOOST de grond in! Hou zeker onze nieuwsbrief en sociale media in de gaten om hierover verder geïnformeerd te worden.

Jouw grond bebossen?

Een bos aanplanten is fantastisch tof, en we geven jou graag een duwtje in de rug. Hou er wel rekening mee dat er heel wat voorbereidingen aan vooraf gaan. Neem eens een kijkje op bosgroepen.be/bebossen en contacteer gerust jouw Bosgroep om je te helpen met de vergunningsaanvraag, opmaak van het beplantingsplan en bekijken van subsidiemogelijkheden. En hou onze communicatie over BOOST in de gaten, natuurlijk!

Met de steun van

Dit project wordt mogelijk gemaakt met steun van Departement Omgeving van de Vlaamse overheid in het kader van ons Klimaatproject ‘Oost-Vlaanderen bebost!’. Provincie Oost-Vlaanderen wil particuliere eigenaars stimuleren om hun gronden te bebossen. Een ambitieus en sociaal rechtvaardig klimaat- en natuurbeleid is immers één van de speerpunten in het bestuursakkoord 2019-2024 van de provincie. Daarin wordt o.a. een verdubbeling van de provinciale bosindex voorop gesteld. De provincie voorziet de komende jaren een budget van 50.000 euro per jaar voor BOOST.

Gezamenlijk natuurbeheerplan Nieuw Kasselrij

Nieuw Kasselrij is een gebied van 780 ha bos dat voornamelijk toebehoort aan private eigenaars. De voorbije vier jaar werkte Bosgroep Vlaamse Ardennen tot Dender samen met Bosgroep Ijzer & Leie aan een gezamenlijk natuurbeheerplan in het kader van het project Forêt Pro Bos. Het resultaat: een gemeenschappelijke langetermijnvisie voor een gebied van 485 ha.

logische, economische en sociale doelstellingen en bijhorende beheermaatregelen voor de komende 24 jaar.

Binnen Nieuw Kasselrij zal er 373 ha bos beheerd/omgevormd worden naar bos- en natuurtypes die hier van nature voorkomen. Naast de ecologische functie wordt in het natuurbeheerplan ook aandacht besteed aan de economische functie. Per locatie en per eigenaar variëren de beheerdoelen van productie van kwaliteits- of brandhout over wildbeheer, visvangst en toerisme tot recreatieve evenementen. Wat betreft de sociale functie worden verschillende bos- en natuurgebieden het ganse jaar door opengesteld voor het publiek. In het Lozerbos werd een educatief leerpad geïnstalleerd. Kinderen kunnen er met de app Forest Fun spelenderwijs leren over bos en bosbeheer.

Het gezamenlijk natuurbeheerplan Nieuw Kasselrij is een combinatie van type 2 (hogere natuurkwaliteit nastreven met minstens 25% natuurstreefbeelden) en grotendeels type 3 (hoogste natuurkwaliteit nastreven met minstens 90% natuurstreefbeelden). Er is dus veel aandacht om bossen duurzaam te beheren en om te vormen, natuurlijke graslanden te creëren, het leefgebied van de vleermuizen te verbeteren, enzovoort.

Een deel van deze bossen werd reeds beschreven op een parchement uit 1669 over de Kasselrij Oudenaerde. Vandaar de naam ‘Nieuw Kasselrij’. Opvallend is dat de meeste bossen die toen werden vermeld nog aanwezig zijn en dat de totale bosoppervlakte niet significant afgenomen is.

Binnen ons studiegebied komen vijf grotere boskernen voor: Spitaelsbossen en bossen van Oud-Moreghem (175 ha), bossen van Hemsrode (41 ha), Bouvelobos (55 ha), Lozerbos (55 ha) en bossen van Tiegem (31 ha). Daarnaast komen er ook eerder geïsoleerde, middelgrote bossen voor: bossen van Scheldemeersen, domein de Ghellinck, Nokerse Meersen en Kasteeldomein van Moregem. Tenslotte komen er ook veel versnipperde bosjes voor.

Het groeperen van de verschillende boseigenaars is noodzakelijk bij het streven naar een duurzaam, natuurgericht en kostenefficiënt bosbeheer. Maar liefst 59 boseigenaars nemen deel aan het gezamenlijke natuurbeheerplan Nieuw Kasselrij, goed voor 485 ha. Er werden 621 bestandsfiches opgesteld met eco-

Via het natuurbeheerplan krijgen de boseigenaars financiële ondersteuning. De Bosgroepen ondersteunen hen ook met advies en info en helpen bij de uitvoering van het beheerplan. Dankzij het opgebouwde vertrouwen met de private eigenaars kunnen we onze Vlaamse bossen duurzaam beheren.

De opmaak van het gezamenlijk natuurbeheerplan is deel van het Europese lnterregproject Forêt Pro Bos met de steun van het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling.

De partners van Forêt Pro Bos - Interreg V hielden een webinar in het teken van de populier. Je kan dit herbekijken via privaatbeheer.be/ publicaties/presentaties.

De Bosgroepen tellen bijna 14.000 leden die samen 59.000 ha bos beheren. We genieten allemaal mee als deze bossen optimaal en duurzaam beheerd worden. Daarom zetten we de Vlaamse boseigenaars in de spotlight op Dag van de Boseigenaar, dit jaar op zondag 29 november. Gezien de coronamaatregelen was het helaas onmogelijk om zoals gewoonlijk plantacties bij boseigenaars te laten doorgaan. Maar met of zonder hulp van vrijwilligers: in Oost-Vlaanderen plantte Bosgroeplid Karel maar liefst 1425 bomen en struiken op zijn terrein in De Pinte. De Provincie Oost-Vlaanderen steunde in de aankoop

Dank je, boseigenaars! Plant je mee?

We houden ervan om samen met onze leden en sympathisanten bossen te planten! Daarom organiseren De Bosgroepen iedere winter een aantal plantacties. De huidige coronapandemie zet echter alles op losse schroeven. Omdat we durven hopen op beterschap in 2021, willen we toch al onze voorziene plantacties na Nieuwjaar aankondigen. Uiteraard zullen wij de coronamaatregelen strikt naleven en de plantacties enkel laten doorgaan als ze veilig kunnen verlopen.

In januari lanceren we BOOST, het Oost-Vlaams Fonds voor Bosuitbreiding. Dan gaan de eerste boompjes de grond in! Er zijn drie pilootprojecten verspreid over de provincie. Op één van de drie locaties, in de buurt van het Keigatbos in Ursel, zal er een publieke plantactie zijn. Als we die periode een event mogen organiseren in de buitenlucht, verneem je het via onze nieuwsbrief, website en social media.

Op 7 februari is het Forest in 1 Day, een initiatief van het Jane Goodall Institute met als doel zoveel mogelijk bomen te planten op één dag. Vorige editie hebben we 18.000 bomen geplant op drie verschillende locaties in Vlaanderen. In Oost-Vlaanderen zorgen we deze keer voor 3500 bomen op het terrein van een Bosgroeplid in Brakel. Als de dan geldende coronamaatregelen het toelaten, ben je welkom om mee te planten! Meer info volgt via onze kanalen.

van het plantsoen via de subsidie Beplant het Landschap. Karel is gitaarbouwer en voor zijn instrumenten kiest hij houtsoorten die in andere klimatologische omstandigheden groeien. Uit liefde voor het hout en de natuur zorgde hij voor een nieuw bos, dat aansluit bij een bestaand jong bos van zijn familie. Dankjewel, Karel, en dankjewel aan alle boseigenaars die zich inzetten voor meer bos in Vlaanderen!

Corona durft al eens gemaakte plannen te verstoren. Het is zoveel handiger om jou snel te informeren over het laatste nieuws via mail. Heel wat leden kunnen wij tot nu enkel per post bereiken. Ben jij één van hen? Stuur dan gauw een mailtje naar bosgroepen@oost-vlaanderen.be en je bent altijd mee!

Houtverkoop

In het najaar vonden nog twee gezamenlijke houtverkopen plaats. Door hout van meerdere eigenaars te bundelen in één lot werden kleinere houtvolumes toch verkoopbaar.

Bij Bosgroep Vlaamse Ardennen tot Dender vond de houtverkoop plaats op 10 september. Er werden 5 loten aangeboden van 5 boseigenaars. In totaal ging het om 1573 m3 hout, voornamelijk populier. Alle loten werden toegewezen.

Bosgroep Oost-Vlaanderen Noord organiseerde een houtverkoop op 18 september. Er waren 6 loten van 12 eigenaars te koop, samen goed voor 4307 m3 hout. Het ging voornamelijk om naaldhout (gezond hout maar ook hout aangetast door schorskevers) en verder populier en loofhout. Gezien het overaanbod aan keverhout loopt de markt voor fijnspar en grove den moeilijk. Voor zaaghout van naaldbomen lijkt wel nog steeds een markt te zijn.

Bosgroep Midden Oost-Vlaanderen organiseert in het voorjaar opnieuw een gezamenlijke houtverkoop. Door deel te nemen aan de houtverkoop heb je als boseigenaar minder administratieve lasten en kun je betere prijzen krijgen voor je hout. Daarnaast zorgen wij voor duidelijk vastgelegde afspraken met houtkopers/exploitanten en volgen wij de exploitatie op.

Wil je deelnemen? Contacteer ons voor 1 januari 2021 voor meer info of een afspraak.

Water is leven

Poelen zorgen voor een belangrijke bijdrage aan de biodiversiteit. Ze zijn de ideale biotoop voor amfibieën (kikkers, salamanders,…), insecten (torren en libellen) en talrijke waterplanten, en vormen een belangrijke drinkplaats. Door onder meer de langdurige droogte en lagere grondwaterstanden in de zomer vallen sommige poelen steeds vaker droog.

Bij Bosgroep Vlaamse Ardennen tot Dender werkten verscheidene boseigenaars mee om de natuurwaarden in en rond hun bossen te verhogen. De Bosgroep zorgde voor de aanleg van

maar liefst 6 ecologische poelen: in Ninove (Aspelare), Herzele (Hillegem), Brakel (Michelbeke), Brakel (Everbeek), Geraardsbergen (Waarbeke) en Oudenaarde (Mater). Er gebeurden ook poelruimingen in Brakel, Ninove en Zottegem, aangezien deze sterk verland waren.

Ook Bosgroep Midden Oost-Vlaanderen ruimde twee bestaande poelen, in Smetlede en Nazareth.

Nieuwe handleidingen

Voor het project eco2eco werkten Vlaamse en Nederlandse partners, waaronder De Bosgroepen, sinds 2016 samen aan een hogere ecologische én economische waarde van de bossen in de grensregio. Ter afronding van het project werden alle bevindingen gebundeld in twee handleidingen.

In ‘Ecologie in Boomgericht Bosbeheer’ lees je alles over de uitdagingen waar bosbeheerders in de grensregio mee te maken hebben, zoals herstel van bodem en diversiteit in het bos, en hoe we onze bossen weer veerkrachtig kunnen maken tegen klimaatverandering. In ‘Boomgericht Bosbeheer in de praktijk’ bespreken we in detail de bosbeheermaatregelen op gebiedsniveau, bestandsniveau en boomniveau. Het concept van bostracken komt uitgebreid aan bod. Deze handleiding reikt praktische handvatten aan om in elke leeftijdsfase van het bos een goede keuze te maken.

Eco2eco kwam tot stand binnen Interreg V met financiële steun van het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling.

Je vindt de twee handleidingen op bosgroepen.be/ folders

Op stap in de Moervaartvallei

Op 23 oktober bezochten we met een kleine groep de recente realisaties voor habitatverbetering in de Moervaartvallei. De vallei staat gekend voor haar natuurkwaliteit, grote delen zijn dan ook VEN-gebied en Europees beschermde natuur (Natura-2000 gebied). In het kader van het ISN-project in dit gebied (Investeringssubsidie Natuur) sloeg Bosgroep Oost-Vlaanderen Noord de handen in elkaar met twee private eigenaren om de natuurkwaliteit in hun bos op te krikken. Bosgroepcollega Simon vertelde over de aanleg van 3 poelen die de structuurdiversiteit van de bospercelen verhogen en een betere leefomgeving voor vleermuizen en amfibieën creëren. Ook de interne

Droevig nieuws

Met grote verslagenheid namen wij kennis van het onverwachte overlijden van Norbert Van Stichel op 6 november 2020. Norbert was bestuurder en zeer actief lid bij Bosgroep Midden Oost-Vlaanderen. Hij had een groot hart voor zijn bossen en de natuur. Wij denken met veel waardering terug aan zijn inzet en betrokkenheid bij de Bosgroepen en zullen zijn aanwezigheid, kennis en ervaring erg missen. Wij wensen zijn familie en vrienden veel sterkte toe in deze moeilijke periode.

bosranden werden verder ontwikkeld. Dankzij de aanplant van diverse struiksoorten die bloeien op verschillende tijdstippen kunnen heel wat insecten er nectar vinden en andere dieren genieten van de bessen en noten. De wandeling bracht de geinteresseerden ook langs de bosomvorming van fijnspar naar het van nature thuishorende bostype nl. het Atlantisch, zuurminnend beukenbos met verschillende loofboomsoorten zoals eik, beuk, linde en kers. Tot slot werden ook de resultaten van de eerste kloempenaanplant in het kader van project eco2eco vergeleken met een klassieke aanplant van 2 x 2.5m rijen.

• Aankoop van bomen

• Demonteren van moeilijk bereikbare bomen

• Uitfrezen van stronken

• Bosfrezen Vrijblijvend plaatsbezoek en offerte +32 (0) 490 11 82 98 - info@ecosnoei.be

Ecosnoei

9890

+32 (0) 490 11 82 98 - info@ecosnoei.be - www.ecosnoei.be

bvba - Haagstraat 63 -

Asper

meer bosnieuws

Volg ons op social media bosgroepenoostvlaanderenen bosgroepenovl

Schrijf je in op de nieuwsbrief via bosgroepen.be/jouwbosgroep

De bosbode enkel digitaal ontvangen? Mail naar bosgroepen@oost-vlaanderen.be

boszoekers

Hieronder vind je een overzicht van bospercelen die momenteel te koop staan in Oost-Vlaanderen. De inbreng van Bosgroepen Oost-Vlaanderen beperkt zich tot informeren en adviseren; de verkoop gebeurt rechtstreeks tussen verkoper en koper.

WACHTEBEKE: Afd 2, Sectie B, nr 1966 F. 0ppervlakte 1060 m2. Meer info: 0476 54 63 44.

SINT-NIKLAAS/BELSELE: Afd 9, Sectie A, nr 455. Oppervlakte: 0,42 ha. Meer info: 03 771 14 60 of arie.vercauteren@skynet.be.

OPHASSELT (GERAARDSBERGEN): Afd 41053/B/0036/A/P0000. Oppervlakte: 1,5 ha, met o.a. 150 kaprijpe populieren van 32 jaar oud (omtrek ca 200 cm). Vraagprijs: 37.500€ voor de grond en 13.500€ voor de bomen. Meer info: Jan Van Schoors, 0479 82 67 44.

Wil je zelf een zoekertje plaatsen, mail dan naar bosgroepen@oost-vlaanderen.be. We plaatsen geen advertenties voor verkoop van bosplantsoen of tweedehands materiaal. Zoekertjes worden niet herhaald.

brandhoutweb.be

Een overzichtelijk online verkoopplatform waar je het hele jaar door brandhout kan kopen. Bosgroepen Oost-Vlaanderen zorgen voor een up to date aanbod, een vlotte opvolging en een goede prijs-kwaliteitverhouding van lokaal en duurzaam brandhout.

contact

Bosgroep Oost-Vlaanderen Noord vzw

PAC Zuid | W. Wilsonplein 2 - 9000 Gent | 09 267 78 60 bosgroepnoord@oost-vlaanderen.be

coördinator: Sylvie Mussche

Bosgroep Midden Oost-Vlaanderen vzw

PAC Zuid | W. Wilsonplein 2 - 9000 Gent | 09 267 78 60 bosgroepmidden@oost-vlaanderen.be

coördinator: Klaartje Van Loy

Bosgroep Vlaamse Ardennen tot Dender vzw

Veemarkt 27 - 9600 Ronse | 055 21 62 80 vlaamseardennen@bosgroep.be

coördinator: Hans Scheirlinck