de bosbode 2006 -4

deBOSbode

Informatieblad voor alle boseigenaars

Bosgroep Oost-Vlaanderen Noord vzw

Bosgroep Midden Oost-Vlaanderen

Bosgroep Vlaamse Ardennen vzw

Bosbeheer met een oog voor paddestoelen

•

Bosgroepnieuws

•

Hugo Van Cleemput: een jager, boseigenaar en natuurliefhebber

•

Boom in de kijker: De hazelaar

• Bosvaria

• Cursusaanbod 2007

•

Brandhoutzoekertjes

Even voorstellen

Even voorstellen: de Bosgroepen in Oost-Vlaanderen

Waarom is zo'n Bosgroep nodig?

Misschien heeft u ook vragen in verband met het beheer van uw bos.Welke vergunningen heb ik nodig om een aantal bomen te vellen? Tot wie moet ik me hiervoor richten? Wie kan deze werken komen uitvoeren? Waarmee kan ik best heraanplanten? Op welke subsidies heb ik recht? U hoeft heus niet te denken dat u alleen bent die met dergelijke vragen worstelt.Naar schatting zijn er meer dan 15.000 boseigenaars in de provincie Oost-Vlaanderen waarvan de meerderheid een boseigendom bezit van minder dan 1 ha. Het beheer van een dergelijk klein stukje bos is niet evident.Soms is het financieel minder rendabel en vaak wordt de eigenaar geconfronteerd met problemen die hij niet alleen kan oplossen,zoals bijvoorbeeld sluikstorten of recreatieoverlast.De Bosgroep wil samen met de eigenaars deze problemen aanpakken en helpen om gezamenlijk tot effectieve oplossingen te komen. De ervaring leert dat de gezamenlijke aanpak van de Bosgroepen effectief werkt! Er zijn momenteel in Vlaanderen reeds 17 Bosgroepen actief.Uit de resultaten blijkt dat een efficiënter en beter bosbeheer inderdaad mogelijk is door samenwerking.

Wat is een Bosgroep?

Een Bosgroep is een vereniging van boseigenaars (zowel openbare als privé-eigenaars).Elke boseigenaar uit het werkgebied kan op vrijwillige basis beroep doen op de diensten van de Bosgroep.In deze vereniging staat de beheersvrijheid van de eigenaar centraal.

De Bosgroep is in de eerste plaats een bron van allerlei informatie over het bos,onder de vorm van individueel advies,cursussen en excursies.De eigen infokrant van de Oost-Vlaamse Bosgroepen,de Bosbode,vormt daar een onderdeel van.Maar de Bosgroep kan u eveneens individueel adviseren over alle mogelijke aspecten die met bos en bosbeheer te maken hebben.Voorts kan de Bosgroep voor de boseigenaars gezamenlijke beheerswerken en een gezamenlijke houtverkoop organiseren.

Afspraken rond bosrecreatie en ecologische aspecten van het bos kunnen binnen de Bosgroep worden gemaakt.Hier is de belangrijkste taak van de Bosgroep het stimuleren en coördineren van de samenwerking tussen de boseigenaar en betrokkenen.De Bosgroep kan bestaande initiatieven ondersteunen en verschillende partijen rond de tafel brengen.

Wat kan de Bosgroep voor u doen?

De belangrijkste taken van de Bosgroep zijn informeren, sensibiliseren en organiseren.Voor informatie en advies kunt u steeds gratis bij de Bosgroep terecht.Wij bieden de boseigenaar volgende diensten aan:

• gratis en onafhankelijk advies over uw bos en het beheer ervan (bosbouwtechnische,wettelijke,financiële en administratieve aspecten),

• informatie over hoe een duurzaam bosbeheer er uitziet,wat uw wettelijke rechten en plichten zijn als boseigenaar en wat de mogelijke subsidies zijn waar u als boseigenaar aanspraak op kunt maken,

• hulp bij het aanduiden van dunningen,

• hulp bij het invullen van kapaanvragen of het coördineren van de opmaak van beheersplannen,

• kaartmateriaal,

• adressen van houtexploitanten en bosboomkwekerijen,

• het coördineren van gezamenlijke boswerkzaamheden voor meerdere eigenaars,zodat goedkoper en efficiënter werk geleverd kan worden,

• coördinatie van gezamenlijke houtverkopen om hogere houtprijzen te realiseren,

• ondersteuning van reeds bestaande initiatieven.

Waar kan ik terecht met vragen?

Afhankelijk van waar uw boseigendom in OostVlaanderen is gelegen kan u contact opnemen met één van de Bosgroepen.

Bezoek onze website www.bosgroepen.be

deBOSbode

Informatieblad voor alle boseigenaars

Bosgroep Oost-Vlaanderen Noord vzw

Bosgroep Midden Oost-Vlaanderen

Bosgroep Vlaamse Ardennen vzw

Bosbeheer met een oog voor paddestoelen

• Bosgroepnieuws

•

Hugo Van Cleemput: een jager, boseigenaar en natuurliefhebber

•

Boom in de kijker: De hazelaar

• Bosvaria

• Cursusaanbod 2007

•

Brandhoutzoekertjes

Afz. + V.U.: L. Neirynck • p/a Bosgroep Oost-Vlaanderen Noord • Gouvernementstraat

Gent

inhoud

Colofon & Inhoudstafel

Jaargang 2 - nr 4

Bosgroep Oost-Vlaanderen Noord vzw

p.a.Provincie Oost-Vlaanderen - Dienst 81

Gouvernementstraat 1

9000 Gent

Tel.09/267 84 60

Fax.09/267 84 93

bosgroepnoord@oost-vlaanderen.be

Coördinator

Sylvie Mussche

Raad van Bestuur

Gedeputeerde Carina Van Cauter (voorzitter), Leen Meersschaert (ondervoorzitter),Luc

Neirynck (secretaris),Frans De Jonghe (penningmeester),Ingrid Puylaert,Yoke Van Riet,Jan Huybrighs,Nicole Van Duyse,Pierre d’Alcantara, Kristien Dierick.

Bosgroep Midden Oost-Vlaanderen

p.a.Provincie Oost-Vlaanderen - Dienst 81

Gouvernementstraat 1

9000 Gent

Tel.09/267 84 60

Fax.09/267 84 93

bosgroepmidden@oost-vlaanderen.be

Coördinator

Maud Plouy

Voorzitter

Gedeputeerde Carina Van Cauter

Bosgroep Vlaamse Ardennen vzw

De Biesestraat 5,9600 Ronse

Tel.055/21 62 80

Fax 055/21 62 81 vlaamseardennen@bosgroep.be

Coördinator

Hans Scheirlinck

Raad van Bestuur

Gedeputeerde Carina Van Cauter (voorzitter),Paul Sienaert (ondervoorzitter),Thomas Vanderbeke (secretaris),Paul Vanderroost (penningmeester), Marc De Bock,Willy Bauwens,Christophe Bauters, Jozef Van Crombrugge,Jan Van Huffel,Marc Nachtergaele.

Redactie

Hans Scheirlinck,Sylvie Mussche,Maud Plouy, Karen Dequidt,Dominique Lecompte,Frans De Jonghe,Leen Meersschaert,Jan Goris,Antwerpse

Bosgroepen

Fotografie

Cover:Sylvie Mussche

Binnenpagina’s:Inverde,Hans Scheirlinck,Sylvie

Mussche,Maud Plouy,Karen Dequidt,Dominique

Lecompte,Leen Meersschaert,Sus Willems

Lay-out & Druk

Drukkerij Vyncke bvba

Savaanstraat 92 - 9000 Gent

Papier

Deze publicatie werd gedrukt op kringlooppapier

“Reprint”

Oplage

8270 exemplaren

Verantwoordelijke uitgever

L.Neirynck

p.a.Bosgroep Oost-Vlaanderen Noord vzw

Gouvernementstraat 1 - 9000 Gent

Uw gegevens werden opgenomen in een databank die wordt beheerd door de Bosgroep.De gegevens in deze databank zullen enkel worden gebruikt in het kader van de werking van de Bosgroep en niet voor andere doeleinden.Indien u niet wenst dat uw gegevens in deze databank zijn opgenomen of indien u uw gegevens wenst te wijzigen,kunt u dit steeds doorgeven aan de Bosgroep.

Pagina 2

Colofon & inhoudstafel

Pagina 3

Woord vooraf

Pagina 4

Bosbeheer met een oog voor paddestoelen

Pagina 8

Bosgroepnieuws:Bosgroep Vlaamse Ardennen vzw

Pagina 10

Bosgroepnieuws:Bosgroep Midden Oost-Vlaanderen

Pagina 11

Bosgroepnieuws:Bosgroep Oost-Vlaanderen Noord vzw

Pagina 13

Hugo Van Cleemput:een jager,boseigenaar en natuurliefhebber

Pagina 15

Boom in de kijker:de hazelaar

Pagina 16

Bosvaria

Pagina 17

Cursusaanbod 2007

Pagina 19

Brandhoutzoekertjes

woord vooraf

Beste boseigenaar en bosliefhebber, Geleidelijk aan is de herfst aan het overgaan in de winter.De winter is traditioneel een periode waarin veel gewerkt wordt in het bos.Het deed me veel plezier te merken dat onze gezamenlijke aankoopactie voor veiligheidskledij en klein boswerkmateriaal op uw belangstelling kon rekenen.Hopelijk zijn ook alle bestellers onder u intussen -veilig- in het bos aan het werk met hun materiaal.

Ook voor de bosgroepen is dit een drukke tijd van het jaar :aanplantingen dienen georganiseerd te worden, exploitaties worden opgevolgd,dunningen worden aangeduid,eindkappen opgemeten enz.Goed nieuws, want dat betekent natuurlijk dat we samen op het terrein veel realiseren dat het bos ten goede komt.Ik hoop dan ook van harte dat u zich hierbij als boseigenaar goed geholpen voelt door de bosgroepen.

Een goede dienstverlening aan de boseigenaars is trouwens een permanente bezorgdheid van de bosgroepen.Daarom wisselden de bestuurders van de drie Oost-Vlaamse bosgroepen ook ervaringen uit en zonden zij een delegatie naar het overleg met alle Vlaamse bosgroepen om nieuwe ideeën op te doen.

In dit nummer van de Bosbode vindt u ook reeds het cursusaanbod van de Oost-Vlaamse bosgroepen voor 2007.De praktijkcursussen hebben altijd veel succes. Snel inschrijven blijft de boodschap.Ik wil u ook graag aanmoedigen eens een theoriecursus te proberen.U zal zien dat de boeken zeer snel verlaten worden om in het bos zelf te gaan leren.De lesgevers voorzien ook altijd ruim de tijd om op uw specifieke vragen en interesses in te gaan.Een aanrader!

Ik wens u alvast veel leesplezier.

Voorzitter Bosgroep Vlaamse Ardennen vzw

Voorzitter Bosgroep Oost-Vlaanderen Noord vzw

Voorzitter stuurgroep Bosgroep Midden Oost-Vlaanderen

Gedeputeerde voor Leefmilieu en Natuur de BOS bode

Carina Van Cauter

paddestoelen

Bosbeheer met een oog voor paddestoelen

Boseigenaars die een beetje natuurliefhebber zijn gaan hun bos dikwijls beheren in functie van bepaalde aantrekkelijke soorten planten of dieren.Sommige eigenaars houden van varens,andere zorgen voor rechtopstaande dode bomen omdat ze graag spechten aan het werk zien.Heel wat minder bekend is echter het feit dat het ook mogelijk is om door het beheer van uw bos paddestoelen betere kansen te geven.Paddestoelen zijn mooie en nuttige levensvormen waarvan er bovendien vele soorten bedreigd zijn met uitsterven.Dit artikel wil hierover een tipje van de sluier oplichten.

Levenswijze van paddestoelen

Bij de paddestoelen kunnen drie grote groepen volgens de levenswijze beschreven worden.

De opruimers zijn schimmels die leven van dode resten van planten en dieren. Deze paddestoelen zijn levensnoodzakelijk in het bos aangezien ze dood materiaal afbreken tot nieuwe voedingsstoffen voor de levende kruiden,struiken en bomen. Parasieten zijn paddestoelen die groeien op levende organismen zoals bomen en bijgevolg het afsterven van deze organismen kunnen veroorzaken of versnellen. Normaal komen parasieten slechts beperkt voor en alleen op bomen die reeds verzwakt of ziek zijn.Het is de functie van parasieten om deze bomen versneld te verwijderen.Bomen die beschadigd zijn door machines of bomen langs een weg waarbij auto’s voortdurend over de wortels rijden zijn extra gevoelig voor parasitaire schimmels.Indien parasieten massaal voorkomen dan is er zeer waarschijnlijk iets ernstig fout met het bos en/of het beheer.

Boombegeleiders zijn paddestoelen die in ‘symbiose’ leven met bomen in het bos.Dit betekent dat beiden samenleven en dat ze hier allebei voordeel kunnen halen.

Het ondergrondse deel van de paddestoel (mycellium) is vergroeid met de fijnste worteltjes van de boom (haarwortels) tot speciale organen die mycorrhizza (of

de BOS bode

wortelknolletjes) genoemd worden.De paddestoel haalt water en voedingsstoffen (mineralen) uit de grond en bezorgt deze aan de boom.De boom maakt in zijn bladeren met behulp van de zon,water en CO2 uit de lucht suiker aan en geeft hiervan op zijn beurt een

Bosbeheer met een oog voor paddestoelen (vervolg)

deel aan de paddestoel.Het is belangrijk te beseffen dat deze boombegeleiders ongeveer in elk bos aanwezig zijn en een heel grote invloed hebben op het groeien van de bomen.Op arme gronden kunnen bomen waarschijnlijk amper overleven zonder deze schimmels.Bij nieuwe bebossingen worden deze schimmels soms kunstmatig ingebracht omdat de jonge bomen beter zouden groeien.

Algemene maatregelen ter bevordering van paddestoelen

Natuur- en bosbeheer is geen exacte wetenschap.Wat goed is voor de ene soort,kan minder goed zijn voor een andere soort.Bij paddestoelen blijkt dit zowaar nog moeilijker te worden.Welke beheermaatregel je kiest, hangt af van de aard van uw terrein en van de gewenste groep van paddestoelen.Het is wel heel belangrijk dat,indien u voor een bepaald beheer op een bepaalde plaats gekozen hebt,dat u dat beheer ook lange tijd verder zet.Paddestoelen hebben namelijk tijd nodig om zich te vestigen en kunnen zich niet zo gemakkelijk snel van de ene locatie naar de andere verplaatsen.

Onder de boombegeleiders zijn vele bedreigde soorten.Deze types zijn specifiek aan een bepaalde boomsoort gebonden dus het behouden van deze boomsoorten is aangewezen.Boombegeleiders zijn vooral aanwezig op volgende boomsoorten:inlandse eik, Amerikaanse eik,Berk,Beuk,Grove den,Fijnspar en Lork.De begeleiders gedijen best bij lage gehaltes humus.Ze kunnen sterk bevorderd worden door het afvoeren van strooisel,bladeren,takken en gemaaid gras. Parasieten houden van verzwakte,oude bomen.Het is niet aangenaam voor de boseigenaar om een paddestoel te zien verschijnen op zijn mooiste boom maar dat is nu eenmaal de natuur.Het weghalen van de paddestoelen heeft geen zin aangezien dit slechts de vruchtjes zijn van de schimmel die zelf binnenin het hout groeit.Een deskundige kan beoordelen of het al dan niet gaat om een agressieve soort die de boom op korte tijd zal doden. Indien de boom op een veilige plaats staat is het niet nodig om deze te kappen.Grote parasieten kunnen een zeer mooi bosbeeld geven.

De meeste opruimers groeien op dikke dode bomen.Het is goed om deze bomen in het bos te laten.Zaag de boom beter niet in kleine stukken.Ook voor vele andere dieren zijn de dode bomen levensnoodzakelijk als slaapen voedselplaats.Meer en meer mensen houden ook van het beeld van dode bomen als natuurmonument in het bos.Opgelet,op levende bomen leven vooral parasieten,op dode bomen leven vooral opruimers.Er is in

een normaal bos dus geen gevaar dat de paddestoelen op dode bomen de gezonde,levende bomen gaan aantasten.

Tenslotte zijn er maatregelen die gunstig zij voor alle groepen van paddestoelen in bossen:

-vermijden van zware machines om de bodemvernieling tegen te gaan

-behouden van kleine reliëfstructuren (duintjes,wallen,...)

-vermijden van betreding buiten de paden

-vermijden van verjonging van woekerende soorten vb. Amerikaanse vogelkers

-vermijden van grote kaalslagen

-vermijden van bemesting

-zorg voor een gevarieerd aantal boomsoorten en variatie in boomleeftijden

-dichte ondergroei van bramen,varens,en klimop is ongunstig voor paddestoelen

Voor specifieke soorten zijn specifieke maatregelen nodig.Zo zijn er paddestoelen die alleen groeien op plekken waar branden geweest zijn of op plekken waar kalk-,leem- of puinverhardingen aangebracht zijn.

Paddestoelen in naaldbos

Homogene naaldbossen hebben een slechte reputatie wat betreft natuurwaarde.Opvallend genoeg kunnen hier wel zeer veel soorten paddestoelen groeien.Net zoals heidevelden zijn naaldhoutbossen bij ons kunstmatige,door de mens gecreëerde natuurgebieden waaraan zich gedurende tientallen jaren soorten zijn gaan binden.

eerder

andere factoren zoals beschadiging bij bosexploitatie verzwakt werden.Efficiënte bestrijding is bijna onmogelijk.Heel herkenbaar zijn de schimmeldraden die onder de schors van een boom dikke zwarte kabels vormen.

Armillaria of Honingzwam kan als afbreker en als parasiet leven.Meestal is de soort slechts parasiet op bomen die

door

paddestoelen

Bosbeheer met een oog voor paddestoelen (vervolg)

Grove den en Lork (Larix) hebben heel wat begeleidende paddestoelen,Douglas niet.Om al deze soorten te behouden is het belangrijk dat naaldhout ook homogeen verjongd wordt.Oudere dennenbossen die te lijden hebben onder veel stikstofaanrijking en verruigd zijn met bramen zijn dikwijls arm aan paddestoelen en kunnen eventueel naar loofhout omgevormd worden. Een bezoekje van een specialist kan dit uitwijzen.

Paddestoelen in loofbos

Loofbossen zijn de belangrijkste groeiplaatsen van paddestoelen.Op enkele bijzondere plaatsen waar typische boomsoorten staan met boombegeleidende paddestoelen kan het strooisel verwijderd worden.Denk aan open, schrale,mossige plaatsen in bosranden,greppelkanten, moshellinkjes en dreven waar de bladeren spontaan reeds wegwaaien of afrollen.

Moerasbossen met Elzen,Wilgen,Berken en veel vocht zijn uiterst interessant voor paddestoelen.Er wordt aangeraden om in deze bossen zo weinig mogelijk beheer te voeren en de waterstand niet te verlagen.Deze bossen zijn sowieso economisch weinig waardevol dus het voeren van een nulbeheer is haalbaar.

Paddestoelen in dreven en wegbermen

Bermen zijn zeer belangrijk voor de bedreigde soorten boombegeleiders.De juiste boomsoorten dienen dan

geplant te worden.Zomereik,Amerikaanse eik en Beuk geven een rijke paddestoelenflora,in mindere mate zijn ook Berk,Linde en Populier geschikt.Es,Esdoorn,Iep, Paardekastanje,Plataan en fruitbomen zijn van weinig belang voor paddestoelen.Zoals gezegd dient voor boombegeleiders de strooisellaag regelmatig afgevoerd te worden,dit betekent ook het maaien van gras in de berm (1 tot 2 keer per jaar) en het kappen van de struiken.Bermen zijn blootgesteld aan schadelijke verstoring zoals aan het opgooien van slootbagger,het opengraven voor nutsleidingen en het gebruik als parking.

Paddestoelen in landgoederen en parken

Deze domeinen zijn gekenmerkt door veel variatie aan levensomstandigheden en kunnen dus veel soorten paddestoelen bevatten.Naast de bossen zijn de interessante aspecten de oude bomen,de bomenrijke graslanden en gazons en de dreven.Voor de boombegeleiders is het belangrijk om het bladafval en het grasmaaisel van de graslanden en bermen te halen. Oude en dode bomen blijven best zo lang mogelijk staan,zeker oude bomen die aangetast zijn door zwammen maar geen direct gevaar vormen om op een constructie te vallen.Bij twijfel kan een specialist gevraagd worden. Slecht voor de paddestoelen zijn al te intensief onderhoud van graslanden:onkruid- en mosverdelgers,bemesting,verticutering,...en overmatige betreding in openbare parken.Het is

De bekende Vliegenzwam is een typische boombegeleider.Hij leeft in nauw verband samen met oa.Berken,Eiken,Beuken en Dennen.Zowel boom als paddestoel hebben veel voordelen van deze levenswijze.

Elfenbankje

omwille van heel wat redenen voor een eigenaar interessant om ‘afgelegen’gazons om te zetten in bloemenrijke hooilanden.

Paddestoelen tonen de kwaliteit van het bos

Door regelmatig een inventaris te maken van het aantal en de soorten paddestoelen kan een bosbeheerder heel wat informatie krijgen over de evolutie van zijn bos. Momenteel worden bij een inventaris meestal alleen de bomen, struiken en kruiden opgenomen. Paddestoelen kunnen soms echter meer informatie geven aangezien in vele bossen met uitzondering van bramen weinig of geen kruiden voorkomen en aangezien vele bomen en struiken kunstmatig geplant werden.

Bedreigingen voor paddestoelen

Zo’n 64 % van de soorten paddestoelen in Vlaanderen zijn matig tot ernstig bedreigd met uitsterven.Het betreft vooral soorten van onbemeste graslanden,heidevlakten,voedselarme bossen en bermen.De belangrijkste oorzaak van het verdwijnen van paddestoelen is de algemene verrijking van bodems als gevolg van stikstofaanrijking.Het grootste deel is afkomstig van de moderne landbouw maar ook van het verkeer.Deze verrijking veroorzaakt bijvoorbeeld ook de massale woekering van bramen in bossen.Een andere oorzaak van het verdwijnen van paddestoelen is het verdrogen van bossen en open plaatsen door drainage via grachten.

Tenslotte zijn er een aantal kleinere verschuivingen in soorten waar te nemen die betrekking hebben op wijzigingen in het bosbeheer zoals het verhogen van de hoeveelheden humus in de bossen. Er is echter ook goed nieuws.Soorten van dood hout en zwakteparasieten gaan vooruit aangezien takhout meer en meer in bos blijft liggen.Soorten van verrijkte bodems gaan uiteraard vooruit.

Conclusies

Hoewel ze mooi,geliefd en bedreigd zijn,wordt met paddestoelen weinig rekening gehouden bij het bosbeheer.In het algemeen kan gesteld worden dat een duurzaam beheer met een gevarieerd bos waarbij er plaats is voor oude en dode bomen sowieso gunstig is voor heel wat paddestoelsoorten.Indien men echter een grote verscheidenheid aan bedreigde zwammen wenst te laten ontwikkelen,dan dienen specifieke maatregelen genomen te worden die zelfs ingaan tegen de algemene principes van rendabel,op natuurlijke processen gericht bosbeheer.Het is aan de boseigenaar om te beslissen hoever hij hierin wil gaan,rekening houdend met de wettelijke bepalingen.(vb.geen vuur in een straal van 100 meter van het bos).

BRON:

-Artikel vzw Natuurpunt ‘Paddestoelen als indicator voor de kwaliteit van onze natuur’

-Boek ‘Paddestoelvriendelijk natuurbeheer’- P.J.Keizer –2003

Wilt u meer weten?

De inhoud van dit artikel is gebaseerd op de conclusies die gemaakt worden in het boek ‘Paddestoelvriendelijk natuurbeheer’ van Peter-Jan Keizer i.s.m.de Nederlandse mycologische vereniging.

Dit boek is de ideale leidraad voor iedereen die zich in de praktijk wenst bezig te houden met natuurbeheer in functie van paddestoelen.Het boek is geschreven in eenvoudige,klare taal en leest zeer gemakkelijk. Het boek werd uitgegeven door KNNV Uitgeverij Utrecht in 2003.ISBN 90-5011-172-6.

Zwavelkopjes zijn veel voorkomende opruimers van dode stronken in het bos.Opruimers leven vooral van dood materiaal,parasieten van levend materiaal.

Bosgroepnieuws: Bosgroep Vlaamse Ardennen

Wenst u ons te contacteren ?

Bosgroep Vlaamse Ardennen vzw, De Biesestraat 5,9060 Ronse.

Vlaamse Ardennen

Tel.055-21 62 80

Fax 055-21 62 81

vlaamseardennen@bosgroep.be

Oost-Vlaamse bosgroepen bezoeken houtverwerkende bedrijven in de regio Palettenzagerij ‘Gebroeders Demey’ te Ieper

Leden van de Oost-Vlaamse bosgroepen bezochten op vrijdag 27 oktober één van de grootste palettenzagerijen uit de regio.Het bedrijf ‘Groep Demey’verwerkt jaarlijks ongeveer 100.000 m3 rondhout. Dagelijks worden er gemiddeld 12 vrachtwagens hout aangevoerd waarvan ongeveer 40% populierenstammen.Het hout is afkomstig uit Vlaanderen,Henegouwen en Noord-Frankrijk.

Het familiebedrijf werd opgericht in 1958 in Westrozebeke en vervaardigde toen uitsluitend houten bierbakken.Begin de jaren zestig werd gestart met een eigen zagerij.Door de opkomst van de plastieken bierbakken,midden de jaren zeventig,stortte de markt volledig in elkaar en zag het bedrijf zich genoodzaakt volledig te herstructureren.In 1983 werd beslist om zich te gaan specialiseren in het zagen van palettenhout.Vijf jaar later werd uitgeweken naar een nieuwe locatie in de industriezone van Ieper.In 2000 werd nog een bijkomende zaaglijn geïnstalleerd die uitsluitend naaldhout verwerkt.Actueel stelt het bedrijf 30 mensen te werk.

De populierenstammen worden op volle lengte geleverd aan het bedrijf.De eerste stap in het verwerkingsproces is dan ook het inkorten van de stammen op de gewenste lengte.Hierdoor kan makkelijk worden ingespeeld op vragen van de klant naar specifieke afmetingen. Vervolgens worden de bomen ontschorst en in planken en balken gezaagd met een lintzaag.

Deze balken worden verder verzaagd met behulp van een veelbladzaag. Op die manier wordt in een mum van tijd een dikke populierenstam omgetoverd in talloze mooie,gelijke latjes en plankjes.Voor het verzagen van de stamstukken naaldhout wordt een hoogtechnologische, lasergestuurde zaagmachine ingezet.

Het onderhoud van de zaagbladen is een fulltime job.Met behulp van de modernste slijpmachines wordt het snijgereedschap optimaal onderhouden.

Van een volledige stam blijft na het verzagen minder dan de helft over. De houtoverschotten worden met een grote breekinstallatie volledig verspaand en gaan als ‘chips’naar de papierfabriek of naar de spaanplatenindustrie.Het zaagmeel vindt een afzet in de spaanplatenindustrie en de populierenschors wordt geëxporteerd naar de Champagnestreek om daar gebruikt te worden als bodemverbeteraar in de wijngaarden. Op die manier wordt tot het laatste stukje van de stam gerecycleerd en verwerkt tot een volwaardig eindproduct.

Het bedrijf tracht een stock aan te houden van ongeveer 6.000 m3

De stammen worden op de transportband geplaatst

Met een kettingzaag worden de gewenste lengtes afgekort

Bosgroepnieuws: Bosgroep Vlaamse Ardennen

De jaarlijks stijgende vraag naar gezaagd palettenhout toont aan dat hout als natuurvriendelijk verpakkingsmateriaal geapprecieerd wordt bij handelaren en consumenten.Wil het bedrijf echter op een duurzame manier kunnen blijven produceren dan dient de aanvoer van populierenhout ook in de toekomst verzekerd te worden.

Concreet betekent dit dat er jaarlijks een 200 tal ha populier dient te woorden aangeplant in de streek om tegemoet te komen aan het actuele verbruik van het bedrijf.

De recente belangrijke investeringen in het bedrijf tonen aan dat de afzetmarkt voor populier verzekerd is.

Deze uitmate boeiende rondleiding werd op een aangename manier afgesloten met een natje en een droogje aangeboden door het bedrijf.

Wie nog enkele sfeerbeelden van het houtverwerkend bedrijf ‘Gebroeders Demey’wil meepikken,brengt best eens een bezoekje aan de mooie website van het bedrijf: www.houtdemey.be

Spaanplatenfabriek ‘Bospan’ te Wielsbeke

Een uitgebreid verslag van dit bedrijfsbezoek wordt wegens plaatsgebrek verschoven naar ons volgend nummer van de Bosbode.

!!!! WIJZIGING

CONTACTGEGEVENS Bosgroep Vlaamse Ardennen !!!!

Vanaf heden zijn het telefoonnummer en het emailadres van de Bosgroep gewijzigd.U kunt ons nu bereiken op 055/21 62 80 of op vlaamseardennen@bosgroep.be.

Hans Scheirlinck kunt u rechtstreeks bereiken op hans.scheirlinck@bosgroep.be en Dominique Lecompte op dominique.lecompte@bosgroep.be

Het ontschorste stamstuk wordt met een lintzaag in balken verzaagd

De balken worden volautomatisch verplaatst

Met behulp van een veelbladzaag worden gelijke latten verzaagd…

tot een natuurvriendelijk eindproduct

Boseigenaars zien ‘hun’ bomen een tweede leven krijgen…

Na enkele uren zagen moet het snijgereedschap geslepen worden

Houtsnippers worden verwerkt tot papier of spaanplaten

Populierenschors is gegeerd bij champagneboeren

Midden Oost-Vlaanderen

Bosgroep breidt actieterrein uit

Wenst u ons te contacteren ?

Bosgroep Midden Oost-Vlaanderen, p.a.Prov.Oost-Vlaanderen – Dienst 81, Gouvernementstraat 1,9000 Gent. Tel.09-267 84 60,Fax 09-267 84 93 bosgroepmidden@oost-vlaanderen.be

Regio na regio wordt de dienstverlening van de Bosgroep Midden Oost-Vlaanderen bekendgemaakt. Nadat in mei de bosgroep in primeur werd voorgesteld aan de eigenaars van bos in Dendermonde en Hamme,was het eind september de beurt aan deze van Wichelen en Lede.Op de grens tussen deze twee gemeenten bevinden zich in Serskamp en Smetlede enkele mooie boscomplexen,samen goed voor zo'n 160 ha privé-bos.

De gemengde loofbossen,vaak met eik,vereisen extra beheermaatregelen in vergelijking met populierenbossen.Zo moet er bijvoorbeeld periodiek "gedund" worden.Bij een dunning worden een aantal bomen uit het bos gekapt waardoor de bomen die blijven staan meer groeiruimte krijgen.Voor de boseigenaar is het laten uitvoeren van een dunning geen extra kost,meestal levert het een opbrengst op door het verkopen van de gekappen bomen.De bosgroep kan u verder informeren over het nut en de noodzaak van een dunning in uw bos en kan de administratie en uitvoering ervan,indien gewenst, organiseren.Geïnteresseerde boseigenaars kunnen ook op de bosgroep rekenen voor hulp bij het opmaken van een beheerplan voor hun bos.Alle beheermaatregelen voor de komende 20 jaar worden daarin beschreven.Als het plan wordt goedgekeurd door de overheid zijn alle erin opgenomen beheermaatregelen toegestaan en vergund.Administratief is het een voordeel,het laat ook toe de werken beter te plannen en vaak leidt het tot betere resultaten dan "à l'improviste" ingrijpen in het bos.

Voor de regio Dendermonde worden nu,na het afwerken van de terreinbezoeken,voorbereidingen getroffen om de beheermaatregelen die de boseigenaars wensen -hoofdzakelijk de exploitatie van kaprijpe populierenuit te voeren.In de eerste plaats zorgt de bosgroep ervoor dat de noodzakelijke kapmachtigingen worden aangevraagd bij het Agentschap voor Natuur en Bos (Vlaams Gewest).Deze winter zullen de te exploiteren bomen opgemeten worden ter voorbereiding van de houtverkoop.

Op vraag van de gemeentelijke milieu-adviesraad van Buggenhout werden de eigenaars van bos in Buggenhout uitgenodigd voor een infoavond over de bosgroep. In het voorjaar van 2007 is Aalst aan de beurt.

Voor advies of hulp bij het beheer van uw bos hoeft u niet te wachten tot de bosgroep u uitnodigt voor een infoavond.Boseigenaars kunnen de bosgroep altijd contacteren om een afspraak te maken voor een gratis en vrijblijvend terreinbezoek.

Boseigenaars zelf in actie

Wie meer wil weten over zijn bos of er graag zelf in wil werken kan ook bij de bosgroep terecht.Vijfendertig geïnteresseerden namen de voorbije maanden deel aan de theorie- en praktijkcursussen die de bosgroep organiseerde.De cursus kettingzaag voor beginners bleek ook voor mensen die vroeger al met de kettingzaag werkten bijzonder interessant.Getuige daarvan de foto met enthousiaste deelnemers.De begeleiders van de cursussen laten steeds voldoende ruimte voor de vragen en opmerkingen van de deelnemers.Zo leiden ook de theoriecursussen tot boeiende discussies en voor de praktijk bruikbare info (zelfs bij een neutraal,volgens sommigen zelfs saai,onderwerp als het herkennen van bomen en struiken).Een overzicht van de cursussen die

de Oost-Vlaamse bosgroepen in 2007 organiseren vindt u elders in deze Bosbode.

Enthousiaste deelnemers aan de cursus kettingzaag

bosgroepnieuws

Bosgroepnieuws: Bosgroep Oost-Vlaanderen Noord

Wenst u ons te contacteren ?

Bosgroep Oost-Vlaanderen Noord vzw, p.a.Prov.Oost-Vlaanderen – Dienst 81, Gouvernementstraat 1,9000 Gent. Tel.09-267 84 60,Fax 09-267 84 93 bosgroepnoord@oost-vlaanderen.be

Oost-Vlaanderen Noord 1. Algemene Vergadering 2007

Op zaterdag 3 maart 2007 organiseert de Bosgroep haar volgende Algemene Vergadering. Op het programma zullen staan:voorstelling van de activiteiten 2006 en een herverkiezing van een groot deel van onze Raad van Bestuur.Aan onze Algemene Vergadering zullen we uiteraard ook een aangename activiteit (zoals het koud buffet van vorig jaar) koppelen.Aansluitend op onze Algemene vergadering zal er in de namiddag een discussiesessie over de werking en het beleid van onze bosgroep georganiseerd worden.Een locatie en een gedetailleerd programma zijn nog niet beschikbaar.Aangezien de volgende Bosbode echter te laat zal verschijnen om onze Algemene Vergadering aan te kondigen,wordt in deze Bosbode reeds een oproep gelanceerd !!

Al onze leden zullen uiteraard ook nog persoonlijk een uitnodiging voor de Algemene Vergadering in de brievenbus krijgen.Het ontvangen van deze Bosbode betekent niet automatisch dat u lid bent! Indien u lid wenst te worden,gelieve ons dan het antwoordstrookje op de wikkel van deze Bosbode terug te sturen.

OPROEP - OPROEP - OPROEP - OPROEP - OPROEP - OPROEP - OPROEP - OPROEP - OPROEP Personen die interesse hebben om de Algemene Vergadering bij te wonen,of die graag meer informatie krijgen over het bestuurderschap bij de Bosgroep,kunnen steeds contact opnemen met het bosgroepsecretariaat (09-267 84 60 of bosgroepnoord@oost-vlaanderen.be).

2. Opmaak van een beleidsplan en werkplan 2008-2013 voor de bosgroep

Tegen 1 oktober 2007 dient de Bosgroep OostVlaanderen Noord vzw haar definitieve erkenning aan te vragen bij het Agentschap voor Natuur en Bos.In het kader van deze aanvraag,maakt de Bosgroep een

beleidsplan en werkplan op voor de komende 6 jaar. Goed nadenken over waar de bosgroep in de toekomst wil aan werken,is immers een noodzaak om de boseigenaars een goede dienstverlening te kunnen aanbieden.

Geïnteresseerden om mee na te denken over de missie,visie,doelstellingen en opdrachten voor de Bosgroep zijn van harte welkom.Wie wenst deel te nemen aan de vergader- en overlegmomenten en wie zijn mening wil laten horen kan contact opnemen met het bosgroepsecretariaat !

de BOS bode

Een sfeerbeeld van de Algemene Vergadering in maart 2006

3. Wandelingen te Rozenberg (Waasmunster) en in Het Leen (Eeklo)

Het najaar is een mooie periode van het jaar om te wandelen.Zo dachten veel mensen erover… Op zondagnamiddag 17 september verkenden we met

4.

een groepje van een 20-tal mensen de bossen rond de abdij van Rozenberg te Waasmunster.Door omstandigheden moest onze voorziene gids het op het laatste moment laten afweten.Bestuurder Frans De Jonghe liet zich hierdoor echter niet uit het veld slaan en leidde met veel enthousiasme de wandeling.De toehoorders luisterden geïnteresseerd en konden op deze warme najaarsdag genieten van de mooie omgeving. Ook op zondag 15 oktober was het een stralende najaarsdag! Het werd dan ook een deugddoende wandeling in het provinciaal domein Het Leen onder leiding van gids Lia Van Landschoot.Lia kent heel veel over paddestoelen en wist ons heel wat kennis bij te brengen.Een wandeling die zeker voor herhaling vatbaar is!

Uitwisseling van Raden van Bestuur / stuurgroep Oost-Vlaamse bosgroepen

Het is goed om af en toe eens stil te staan bij onze eigen werking en om eens te horen hoe anderen erover denken.Dat is wat ook de Raden van Bestuur van Bosgroep Oost-Vlaanderen Noord en Vlaamse Ardennen en de stuurgroepleden van de Bosgroep Midden Oost-Vlaanderen dachten. Met die bedoeling vond er op zaterdag 9 september een uitwisselingsbezoek plaats van de besturen van onze Oost-Vlaamse bosgroepen.Hiervoor waren we te gast in Etikhove (deel-

gemeente van Maarkedal).In de voormiddag stond een vergadering op het programma waarbij we discussieerden rond 2 thema's nl.'De werking van de bosgroep als vereniging' en 'De voor- en nadelen van een arbeidersploeg'.Na een lekkere lunch werd de dag verdergezet in het Muziekbos te Ronse.Daar konden we op het terrein een aantal realisaties van de Bosgroep Vlaamse Ardennen bekijken en bediscussiëren. Als afsluiter van de dag was er een deugddoende Ename.

De bosgroep is momenteel actief bezig in verschillende boscomplexen.

De uitbreiding van het gezamenlijk beperkt bosbeheerplan voor het boscomplex Puivelde (Belsele) is bijna klaar.De terreinbezoeken met de eigenaars zijn afgerond en de bosgroep werkt momenteel de administratie van de opmaak van het beheerplan af.Ondertussen wordt ook reeds gestart met de organisatie van de beheerwerken voor die eigenaars die deelnemen aan de uitbreiding.

Voor het boscomplex Puitvoet (Sint-Niklaas) staat de opmaak van een uitgebreid bosbeheerplan op de planning.De bosgroep heeft met alle boseigenaars die wensen deel te nemen contacten gelegd en het stadsbestuur van Sint-Niklaas heeft zich geëngageerd om in te staan voor de (pre)financiering van de opmaak van het bosbeheerplan.De opmaak van een uitgebreid bosbeheerplan duurt echter vrij lang (makkelijk 1 à 1,5 jaar) en daarom is ook hier de bosgroep reeds gestart met de organisatie van de uitvoering van de werken op het terrein.

Tot slot is de bosgroep ook actief in een derde boscomplex nl.de Patotterij te Waasmunster.Voor dit boscomplex werd in juni een startvergadering georgani-

seerd (zie vorige Bosbode).Momenteel lopen nog steeds terreinbezoeken met eigenaars uit dit boscomplex.De bedoeling is om voor dit boscomplex een gezamenlijk beperkt bosbeheerplan op te maken. Typerend voor dit boscomplex is de massale aanwezigheid van Amerikaanse vogelkers.Het is voor dit complex echt nodig om een doordachte planning op te maken voor de bestrijding van de Amerikaanse vogelkers.Onze arbeidersploeg zal hier nog een zware opdracht aan hebben!!

5. Stand van zaken boscomplexen

Boscomplex Patotterij.Doel is om met de boseigenaars te komen tot een gezamenlijk beheerplan

Rozenberg - Waasmunster.Een prachtig zicht op bloeiende heide

Op de laatste zonnige dag van de maand juli zaten Hugo,Leen Meersschaert (mede-interviewer van dienst) en ikzelf (Frans) in mijn tuin.

Afgezien van enkele gebruikelijke vakantieonderwerpen zou het gesprek voornamelijk gaan over de hobby,zeg maar passie,van Hugo, namelijk jacht en natuurbeheer.

Hugo pacht samen met zijn schoonbroer Dirk een jachtterrein van ongeveer 250 ha. Dit is volledig gelegen op het grondgebied Belsele in het Waasland.Het gebied bestaat deels uit bossen, deels uit akkers en weilanden.Hugo en Dirk zijn van een aantal percelen zelf eigenaar. Het bejaagbaar wild aldaar omvat hazen,konijnen,fazanten,bosduiven,eenden en enkele patrijzen.Sinds enkele jaren heeft ook hier de vos zijn intrede gedaan.Voor de geduldige wandelaar en goede observator zullen ook de buizerd,toren- en boomvalk,sperwer,uilen en eekhoorns niet op het appel ontbreken.

Vanwaar heeft Hugo die passie voor jacht en natuur?

Als kleine jongen ging Hugo met vader en oom mee als drijver tijdens jachtpartijen.De combinatie van weidelijke jacht en actief natuurbeheer leken hem perfect mogelijk.Immers,bossen,akkers en kleine landschapselementen zoals poelen,knotwilgen,bosranden en houtkanten zijn zeer belangrijk voor de fauna in ’t algemeen om het jaar door te komen.

De tijd dat zij gekweekte fazanten inzetten is reeds lang voorbij.Als weidelijk jager probeert Hugo voldoende wild te behouden om het juiste evenwicht te bewaren. Teveel aangroei in verhouding tot de draagkracht van de gewassen op het veld heeft vraatschade en een slechte verstandhouding met de landbouwers tot gevolg.

Er wordt gejaagd met maximaal 5 schutters en een ploeg drijvers bestaande uit familie en vrienden van Hugo en Dirk.Er worden slechts 4 jachtdagen per sei-

zoen georganiseerd op hun terrein.Er wordt zelden op zondag gejaagd uit respect voor andere recreanten zoals fietsers,wandelaars en uiteraard ook om de zondagsrust van de omwonenden niet te verstoren.

De oorspronkelijke jachtpassie van Hugo is in de loop der jaren geëvolueerd naar observeren en beheren van de natuur,dikwijls samen met zijn echtgenote en zoon. Voor Hugo omvat genieten van de natuur ondermeer bekijken waar het wild zich bevindt en of er voldoende voedsel en rust aanwezig zijn,maar evenzeer het bewonderen van de “andere jagers”zoals de verschillende soorten roofvogels die hier hun territorium hebben.

Zo is de stap van faunabeheer naar bosbeheer vanzelf gekomen.Mijn (Frans) perceel ligt centraal binnen het jachtgebied van Hugo.Twaalf jaar terug -na het bekomen van de nodige vergunnigen- heb ik mijn kerstsparrenbos omgevormd tot een loofbos met onderbegroei-

Hugo Van Cleemput: een jager, boseigenaar en natuurliefhebber

Hugo Van Cleemput:een jager,boseigenaar en natuurliefhebber

ing van struiken.De eerste jaren kwamen veel grondbroeders dekking zoeken in het gras tussen de jonge aanplant.Vijf jaar later werden door een andere eigenaar in de buurt 3 percelen loofboombos met boszoom aangeplant.Dit bos is gelegen tussen Hugo’s dennenbos en mijn loofbos.Zo ontstond een aaneengesloten bosbestand,ideaal voor alle dieren.Het prachtige stuk natuur dat aldus ontstond en de vele gesprekken erover tussen Hugo en mezelf versterkten het vertrouwen en de wederzijdse waardering.

Wanneer de vzw “Bosgroep Oost-Vlaanderen Noord” werd opgericht zijn Hugo en Dirk vrij snel lid geworden. Toen het boscomplex Puivelde werd opgestart hebben ze samen met 21 andere eigenaars een gezamenlijk beheersplan laten opmaken en de gepaste werken laten uitvoeren.

Hugo beheert zijn 3 percelen bos op 3 verschillende manieren.In bos 1 heeft hij samen met hulp en technisch advies van Sylvie -onze bosgroepcoördinator- en mijzelf de toekomstbomen aangeduid,de te vellen bomen geschalmd en opgemeten en deze dan op stam laten verkopen via de bosgroep.

Bedoeling was meer ruimte en licht op de bodem te creëren om aldus meer natuurlijke verjonging van bomen en struiken te bekomen.Ook is onmiddellijk voor de aanplant van een nieuwe boszoom gezorgd: Gelderse roos,kardinaalsmuts,hazelaar en in mindere

mate sleedoorn gedijen er reeds prachtig.Een bijkomende reden voor de dunning en kapping was het advies van iemand van vogelbescherming.Deze beweerde nl.dat ransuil en boomvalk dit bos niet meer bewoonden omdat de grove dennen te spichtig werden wegens te dicht bij elkaar staand.Nu wordt dus uitgekeken naar de terugkeer van deze prachtige vogels in de breder groeiende kruinen van de dennen.Het op de grond gevallen kroonhout is blijven liggen na de exploitatie en zorgt op zijn beurt voor dekking en leefgebied voor talloze kleine dieren en paddestoelen.

Perceel 2 gaan Hugo en Dirk zelf dunnen voor eigen houtgebruik.Ook daar zullen in de toekomst inheemse struiken worden aangeplant.

In het 3e perceel mag de natuur zijn vrije gang gaan wat soms spectaculaire beelden oplevert.Een omgevallen boom is op zijn beurt een mini-biotoop voor andere dieren en planten.

Het grootste probleem waarmee Hugo kampt is een gebrek aan tijd om dit alles te kunnen beheren.Hierin kunnen de toekomst en een gemotiveerde jacht- en natuurminnende familie alleen maar voor beterschap zorgen.

Hugo Van Cleemput: een jager, boseigenaar en natuurliefhebber

Frans De Jonghe en Leen Meersschaert bestuurders Oost-Vlaanderen Noord vzw

Hugo en Frans in gesprek

boom in de kijker

Boom in de kijker: de hazelaar

De hazelaar (Corylus avellana L.) is bij iedereen welbekend.Vroeger werd hij veel geplant voor brandhout en voor de nootjes.Aangezien de hazelaar groeit op vele bodems is hij tegenwoordig als struik in bijna alle loofbossen te vinden.De naam “hazel”is afkomstig van het Anglo-Saksisch woord ‘haesel’.Dit woord is vermoedelijk afgeleid van het Griekse woordje “korys” (zoals in Corylus) wat helm of hoed betekent.

Waar groeit de hazelaar?

De hazelaar vestigde zich in Europa rond 7.000 jaar voor Christus,wanneer de temperaturen na de laatste ijstijd definitief omhoog gingen.Dit blijkt uit het onderzoek van prehistorisch stuifmeel.De hazelaar is momenteel verspreid over gans Europa behalve in de meest noordelijke gebieden.Zelfs in Noord-Afrika en West-Azië vind je onze hazelaars.De hazelaar is inheems in België en komt zeer algemeen voor in ons land.De soort groeit in hagen,bosranden en in de struiklaag van loofbossen.De struik groeit op zonnige tot halfschaduw plaatsen.De hazelaar is niet echt kieskeurig qua bodemvereisten.De optimale bodem voor de hazelaar is een vrij vochtige, vruchtbare en losse bodem.Bij voorkeur bevat deze bodem kalk en leem of klei.Hieruit blijkt dat de hazelaar zich eigenlijk niet helemaal thuis voelt op de zandgronden in het noorden van Oost-Vlaanderen.Hazelaar is van nature een soort van oude bosstandplaatsen. Vanwege het relatief jonge karakter van veel van onze bossen valt wel te verwachten dat de soort als struik in onze loofbossen nog aan een opmars gaat beginnen.

Hoe herken je een hazelaar?

Een hazelaar komt meestal voor als een middelmatig tot grote struik (4 tot 6 m hoog).Hij groeit zelden uit tot een boom.De schors is grijsbruin en glanzend.Typisch zijn de stompe knoppen en de ruw behaarde twijgen. Ook het ruwe blad kun je al snel leren herkennen.In het vroege voorjaar,nog voor het verschijnen van de bladeren,zie je de mannelijke katjes aan de hazelaars hangen. Wie goed kijkt ziet dan ook de prachtige kleine rode vrouwelijke bloempjes.Zeer herkenbaar zijn natuurlijk ook de hazelnootjes die omstreeks september rijp zijn.

Gebruik

in de bosbouw

De struik kan perfect als hakhout (taillis) behandeld worden.Hij heeft een groot vermogen om na het regelmatig afzetten terug opslag te vormen.De hakhoutstoven (stronken) kunnen zeer oud worden en zijn goed schaduwverdragend zodat het perfect mogelijk is boven het hakhout volwassen eiken te laten groeien.De hazelaar zorgt voor verbetering van de bosbodem door zijn snel verteerbare bladeren.Hij wordt daarom een ‘bosverpleger’genoemd.Een goed ontwikkelde struiklaag met onder andere hazelaar bevordert ook de ecologische functie in uw bos aangezien vele dieren hier een schuilplaats en voedsel vinden.Een struiklaag is ook een goede remedie tegen woekerende bramen.Om veel

noten te dragen moet de boom voldoende licht ter beschikking hebben.

Waarvoor wordt de struik gebruikt?

De stammetjes,die als hakhout werden gekapt,zijn beweegbaar en kunnen gebruikt worden als roede (wichelroede) of in vlechtwerk.Vroeger werden de takken gevlochten en opgevuld met leem voor het bouwen van muren van woningen.Hazelnoten zijn smakelijk en rijk aan vitaminen en plantaardige vetten.Er is toch niets lekkerder dan een verse boterham met hazelnootpasta! Ze kunnen ook een uitstekende baken slaolie leveren.De olie wordt zelfs gebruikt in parfums en olieverf.De noten die wij vergeten te plukken dienen als wintervoorraad voor Vlaamse gaaien,eekhoorns en muizen.Van de hazelaarstruik zijn er cultuurvariëteiten die vaak in tuinen worden aangeplant omwille van de sierlijke vorm.De 2 meest bekende zijn de krulhazelaar (Corylus avellana `Contorta` of kronkelhazelaar) en de rode hazelaar (Corylus maxima cv `Purpurea` of Lambertusnoot).De krulhazelaar heeft de kenmerkende gedraaide takken en in de winter de hangende,lichtgele katjes.De donkerpaarse bladeren en de paarse katjes zijn typisch voor de Lambertusnoot. De noten van deze struiken zijn ook eetbaar.

RECEPT:HAZELNOOTKOEKJES

Ingrediënten:

375 g tarwebloem - 125 gram maïzena - 2 theelepels bakpoeder - 2 eieren - 250 g suiker - 1 zakje vanillesuiker - enkele druppels amandelaroma - 250 gram boter - 250 gram gehakte hazelnoten

Bereiding:

Verwarm de oven voor op 200° C.Meng de bloem met de maïzena en de bakpoeder in een beslagkom, maak een kuiltje.Voeg een mengsel van de losgeklopte eieren,de suiker,vanillesuiker en enkele druppels amandelaroma toe.Leg hierop de koude harde boter in blokjes,de gehakte noten en kneed hiervan een glad deeg.Rol hiervan 11/2 cm dikke rollen en laat deze even in de koelkast rusten.Snijd er met een mes plakjes van ongeveer 11/2 cm af en leg die op een bakplaat met bakpapier.Zet de bakplaat gedurende 10-15 minuten in de voorverwarmde oven tot ze goudbruin zijn.Eet smakelijk.

Blad en vrucht van de hazelaar

1. Het bestuurdersoverleg van de Vlaamse bosgroepen

In Vlaanderen zullen in de toekomst 19 bosgroepen (momenteel zijn er 17 actief) werkzaam zijn.Opdat er niet enkel overleg en uitwisseling van informatie zou zijn tussen de coördinatoren van al deze bosgroepen,maar ook tussen de bestuurders werd een dik jaar geleden het Vlaams bestuurdersoverleg in het leven geroepen.

Dit Vlaams bestuurdersoverleg bestaat uit een groep van een 25 à 30 –tal bestuurders van de verschillende Vlaamse bosgroepen die regelmatig bijeen komen. Thema's die op deze vergaderingen besproken worden behartigen tot nu toe vooral 'het besturen van een bosgroep'.Na de bestuurdersvergadering op 4 maart van dit jaar werden 6 thema's geselecteerd waarrond werkgroepen van het bestuurdersoverleg hebben gewerkt.

De thema's van deze werkgroepen waren:

•het profiel van de samenstelling van de ideale Raad van Bestuur

•de functiebeschrijving van het dagelijks bestuur en zijn leden

•methodiek voor planning en evaluatie van de bosgroepen

•klachtenregistratie en –behandeling

•antwoorden op veel gestelde vragen en een intern communicatieplan

•vorming rond vzw-wetgeving

Voor elk van deze thema's was er een werkgroep die als taak had om hierover na te denken en een ontwerptekst op papier te zetten.In september kwam het bestuurdersoverleg opnieuw bijeen en werden de ontwerpteksten besproken zodat ze kunnen afgewerkt worden.

Bedoeling is dat elke bosgroep aan de hand van deze teksten aan de slag kan binnen zijn eigen Raad van Bestuur om een aantal bestuurderszaken te bespreken.

Meer info te bekomen bij Leen Meersschaert,ondervoorzitter Bosgroep Oost-Vlaanderen Noord vzw,Nachtegaalstraat 3, 9190 Stekene, tel.03-779 95 94

2. Oproep tot kandidaatstelling voor de Inbev – Baillet Latour prijs voor het leefmilieu 2007

De Inbev-Baillet Latour prijs voor het leefmilieu wordt uitgereikt door de Stichting Behoud Natuur en Leefmilieu Vlaanderen vzw (SBNLV).Deze prijs bekroont een realisatie op het vlak van ecologisch verantwoorde inrichting/beheer van een in België gelegen privé-eigendom.De prijs bedraagt € 10.000 en hij wordt jaarlijks toegekend (afwisselend in het Vlaamse en het Waalse Gewest).De prijs voor 2007 zal worden toegekend aan een realisatie in het Vlaamse of Brusselse Gewest.

De jury die de ingediende projecten beoordeelt,inspireert zich op de volgende selectiecriteria :

•het concreet effect van de realisatie voor het natuurbehoud in België

•de inzet en inspanningen en effectieve betrokkenheid van de indieners van het project bij de realisaties en de uitvoering

•waarborgen inzake het blijvend karakter van de realisatie

•originaliteit en standvastige methodologie van het concept en de uitvoering ervan

•veelzijdigheid van het project

•voorbeeldfunctie van de realisatie.

Bent u geïnteresseerd om een dossier in te dienen?

Het dossier (in drie exemplaren) moet uiterlijk tegen 15 december 2006 worden overgemaakt aan het secretariaat van de Stichting Behoud Natuur en Leefmilieu Vlaanderen,Centrum Galerij,Blok 2, 5de verdieping,1000 Brussel;tel.02-217 27 40,fax. 02-217 27 43,e-mail :sbnlvlaanderen@skynet.be.

cursusaanbod

Cursusaanbod 2007

Bent u als boseigenaar geïnteresseerd om iets meer over uw bos te leren? Traditiegetrouw organiseren de Bosgroepen in 2007 terug een aantal cursussen.Een overzicht van deze cursussen en de data waarop ze plaatsvinden vindt u in onderstaande tekst.De theoriecursussen worden voor de drie Oost-Vlaamse bosgroepen samen georganiseerd.

Er zal een centrale locatie in Oost-Vlaanderen worden gezocht waar deze plaatsvinden.De praktijkcursussen worden door elke bosgroep apart georganiseerd in haar werkingsgebied.Al deze cursussen worden georganiseerd in samenwerking met Inverde vzw (Hoeilaart).

1. Praktijkcursus 'Omgaan met de kettingzaag - module 1: gebruik en onderhoud' (max. 6 deelnemers)

Heeft u nog nooit een kettingzaag gebruikt? U heeft deze vaardigheden nodig voor uw job,maar u weet er te weinig over? U staat in voor het dagelijks onderhoud van de machine? In de tweedaagse basiscursus maakt u op een veilige manier kennis met de kettingzaag.

Doelstelling van deze cursus:de cursist kent het gebruik en de werking van de kettingzaag en kan deze onderhouden.De cursist kan op een veilige en verantwoorde manier gevelde stammen opwerken met de kettingzaag.

Bosgroep Oost-Vlaanderen Noord (BON):

•vrijdag 2 februari en zaterdag 3 februari 2007

•vrijdag 12 oktober en zaterdag 13 oktober 2007

Bosgroep Midden Oost-Vlaanderen (MOV):

•vrijdag 23 maart en zaterdag 24 maart 2007

•zaterdag 1 en zaterdag 8 september 2007

Bosgroep Vlaamse Ardennen (BVA)

•zaterdag 10 en zaterdag 17 maart 2007

Waar? In de werkingsgebieden van de organiserende bosgroepen. De exacte locatie wordt later nog meegedeeld.

Kostprijs? Boseigenaar (MOV) of werkend lid: € 20;overige deelnemers: € 80

2. Praktijkcursus 'Veilig werken met de kettingzaag - module 2: het vellen' (max. 6 deelnemers)

Opgelet:aan deze cursus kunnen enkel personen deelnemen die eerder reeds module 1 of een beginnerscursus kettingzaag volgden bij Inverde/EBG. Hoe velt u op een technisch goede en veilige manier een boom? Het antwoord op deze vraag krijgt u tijdens de tweede module.Ook hier speelt veiligheid een zeer belangrijke rol.U leert de risicofactor van verschillende situaties inschatten,wanneer kan er zonder gevaar geveld worden en welke situaties zijn té gevaarlijk om te vellen.Daarnaast besteden we steeds meer aandacht aan de techniek van het vellen. Doelstelling van deze cursus:de cursist kan op een veilige en correcte manier bomen vellen en onttakken.De

cursist heeft kennis van velhulpmiddelen zoals velhevel, velwiggen en handlier.

Wanneer?

Bosgroep Oost-Vlaanderen Noord (BON):

•vrijdag 9 maart en zaterdag 10 maart 2007

•vrijdag 23 en zaterdag 24 november 2007

Bosgroep Midden Oost-Vlaanderen (MOV):

•zaterdag 20 en zaterdag 27 oktober 2007

Bosgroep Vlaamse Ardennen (BVA):

•zaterdag 13 en zaterdag 20 januari 2007

•zaterdag 13 en zaterdag 20 oktober 2007

Waar? In de werkingsgebieden van de organiserende bosgroepen. De exacte locatie wordt later nog meegedeeld.

Kostprijs? Boseigenaar (MOV) en/of werkend lid: € 20;overige

deelnemers: € 80

3. Praktijkcursus 'Houten constructies: van stam tot product' (max. 6 deelnemers)

Opgelet:aan deze cursus kunnen enkel personen deelnemen die eerder reeds module 1 of een beginnerscursus kettingzaag volgden bij Inverde/EBG. Mits een beetje handigheid kan u met hout vele constructies voor verschillende toepassingen in elkaar knutselen.Er zitten echter nogal wat stappen tussen het vellen van een boom en het maken van een rustbank met het hout van deze boom.En dan spreken we nog niet over de verschillende technieken om een afsluiting of een schuilhut in elkaar te steken. Doelstelling van deze cursus:de cursist kent verschillen-

de buiten-houtsoorten en hun toepasbaarheid.De cursist kan met een kettingzaag rechte planken zagen uit een boomstam.De cursist kan verschillende verbindingen maken om tot een werkstuk te komen.

Wanneer?

Bosgroep Vlaamse Ardennen (BVA): •zaterdag 21 en zaterdag 28 april 2007

Waar? In het werkingsgebied van de Bosgroep Vlaamse Ardennen. De exacte locatie wordt later nog meegedeeld.

Kostprijs? Boseigenaar (MOV) en/of werkend lid: € 20;overige deelnemers: € 80

4. Praktijkcursus 'Werking en gebruik van de bosmaaier' (max. 6 deelnemers)

De bosmaaier is een veelgebruikt werktuig in het bos. We gebruiken hem bij het maaien van paadjes,het vrijstellen van jonge aanplantingen enzovoort.De machine is echter sterk onderhevig aan slijtage.Ook ontstaan er veel rugklachten bij onoordeelkundig gebruik van de bosmaaier.Tijdens deze lesdag bieden we u hiervoor een aantal oplossingen aan.

Doelstelling van deze cursus:de cursist kan op een veilige en correcte manier met de bosmaaier werken.De

cursist heeft kennis van de verschillende maai- en zaaggereedschappen.

Wanneer?

Bosgroep Oost-Vlaanderen Noord (BON): •zaterdag 15 september

Waar? In het werkingsgebied van de Bosgroep Oost-Vlaanderen Noord.De exacte locatie wordt later nog meegedeeld.

Kostprijs? Boseigenaar (MOV) en/of werkend lid: € 10;overige deelnemers: € 30

5. Praktijkcursus 'Snoeien van bomen' (max. 10 deelnemers)

Tijdens deze cursus leert u de verschillende snoeitechnieken kennen,dit zowel voor het snoeien van jonge als van oudere bomen.In de voormiddag krijgt u theorie, in de namiddag is er praktijk.

Doelstelling van deze cursus:de cursist weet waarom hij bomen moet snoeien.De cursist kan de correcte snoeitechniek toepassen.De cursist weet wanneer er gesnoeid moet worden.

Wanneer?

Bosgroep Midden Oost-Vlaanderen (MOV):

•zaterdag 6 oktober

Waar? In het werkingsgebied van de Bosgroep Midden OostVlaanderen.De exacte locatie wordt later nog meegedeeld.

Kostprijs? Boseigenaar (MOV) of werkend lid: € 10;overige deelnemers: € 30

Heeft u ook al eens besluiteloos naar uw bos staan kijken? Dan is de cursus 'Lezen van een bos' iets voor u. Tijdens deze cursus trekt u de ganse dag het bos in zonder boeken.Kijken en analyseren staan centraal:op basis van een goede observatie kunnen dan beheeropties voor het bos uitgestippeld en overlegd worden.In de marge is er ook ruim plaats voor uw vragen over houtprijzen,natuurwaarden,dunningen,kwaliteitshout,enzovoort.

Doelstelling van deze cursus:u leert de mogelijkheden en beperkingen van uw bos inschatten.U begrijpt de basis van het functioneren van een bos.U kan aan de slag met het beheren van uw bos.

Wanneer? zaterdag 12 mei Waar? Centraal in Oost-Vlaanderen.De exacte locatie wordt later nog meegedeeld.

Kostprijs? Boseigenaar (MOV) of werkend lid: € 10;overige deelnemers: € 30

7. Theoriecursus 'Beheer van bosranden'

Bent u bang dat op een dag een van uw bomen op straat valt? Of weet u wat vogels en vlinders in het bos wel te apprecieren? In beide gevallen kan de aanleg van een bosrand de oplossing zijn.

Doelstelling van deze cursus:u weet hoe een goede bosrand is opgebouwd en wat de voordelen ervan zijn.

U heeft ook kennis over het beheer en de vorming van bosranden.

Wanneer? zaterdag 2 juni

Waar? Centraal in Oost-Vlaanderen.De exacte locatie wordt later nog meegedeeld.

Kostprijs? Boseigenaar (MOV) of werkend lid: € 10;overige deelnemers: € 30

8. Theoriecursus 'Bosexploitatie'

Uw bomen zijn kaprijp,tijd om het bos te exploiteren. Deze cursus helpt u goed voor te bereiden op deze ingrijpende beheermaatregel.Er wordt een overzicht gegeven van de meest gebruikte exploitatiemethoden en hun voor- en nadelen voor uw bos en uw portemonnee.Er wordt ook bijzondere aandacht besteed aan de voorbereiding (schalmen,ruimingspistes,exploitatieplan, communicatie…) van de exploitatie.Al deze theorie wordt verduidelijkt tijdens een oefening op het terrein.

Doelstelling van deze cursus:u begrijpt hoe een bosexploitatie moet voorbereid worden om efficiënt te werken en de schade aan het bos te beperken.

Wanneer? zaterdag 27 oktober

Waar? Centraal in Oost-Vlaanderen.De exacte locatie wordt later nog meegedeeld.

Kostprijs? Boseigenaar (MOV) of werkend lid: € 10;overige deelnemers: € 30

6. Theoriecursus 'Lezen van een bos'

brandhoutzoekertjes

Cursusaanbod 2007 (vervolg)

Inschrijvingsstrook: deelname Cursussen

Naam:Adres:

Gemeente:Tel./gsm:

Werkend lid: ❏ ja ❏ neenE-mail:

Boseigenaar (MOV): ❏ ja ❏ neen

Schrijft in voor (aanduiden wat past):

Cursus Kettingzaag module 1Cursus Houten constructies

❏ vrijdag 2 februari en zaterdag 3 februari 2007 (BON) ❏ zaterdag 21 en zaterdag 28 april (BVA)

❏ vrijdag 12 oktober en zaterdag 13 oktober 2007(BON) Cursus Bosmaaier

❏ vrijdag 23 maart en zaterdag 24 maart 2007(MOV) ❏ zaterdag 15 september 2007 (BON)

❏ zaterdag 1 en zaterdag 8 september 2007 (MOV) Cursus Snoeien van bomen

❏ zaterdag 10 en zaterdag 17 maart 2007 (BVA) ❏ zaterdag 6 oktober 2007 (MOV)

Cursus Kettingzaag module 2Cursus Lezen van een bos

❏ vrijdag 9 maart en zaterdag 10 maart 2007 (BON) ❏ zaterdag 12 mei 2007(BON)

❏ vrijdag 23 en zaterdag 24 november 2007(BON) Cursus Bosranden

❏ zaterdag 20 en zaterdag 27 oktober 2007(MOV) ❏ zaterdag 2 juni 2007(MOV)

❏ zaterdag 13 en zaterdag 20 januari 2007 (BVA) Cursus Bosexploitatie

❏ zaterdag 13 en zaterdag 20 oktober 2007 (BVA) ❏ zaterdag 27 oktober 2007(BVA)

Stuur dit terug naar:

(BON)Bosgroep Oost-Vlaanderen Noord vzw - Gouvernementstraat 1 - 9000 Gent.

(BVA)Bosgroep Vlaamse Ardennen vzw – De Biesestraat 5 – 9600 Ronse

(MOV)Bosgroep Midden Oost-Vlaanderen – Gouvernementstraat 1 – 9000 Gent

Brandhoutzoekertjes

Via de rubriek brandhoutzoekertjes brengen we verkopers van brandhout en geïnteresseerden met elkaar in contact.Hierbij beperkt de Bosgroep haar inbreng enkel tot het geven van informatie en advies.De verkoop gebeurt rechtstreeks tussen de verkoper en de geïnteresseerde.Eventuele problemen bij deze transactie vallen niet onder de verantwoordelijkheid van de Bosgroep.Momenteel zijn bij de Oost-Vlaamse bosgroepen onderstaande loten beschikbaar.Meer informatie is beschikbaar bij de respectievelijke Bosgroep.

BRANDHOUTAANBOD

Bosgroep OOST-VLAANDEREN NOORD

Tel 09/267 84 60

Sint-Niklaas (Sinaai)

Fijnspar - snoeihout (gebundeld) Vraagprijs:gratis

Bosgroep VLAAMSE ARDENNEN

055/21 62 80

Kruishoutem

Amerikaanse Vogelkers - Niet gekapt Prijs overeen te komen

Ronse

Beuk – kroonhout - Verzaagd op 1 m

Prijs overeen te komen

Invulstrook voor een brandhoutzoekertje

Naam: Soort hout:

Adres: Gekapt/Niet gekapt:

Gemeente: Aantal stères of m3 (indien gekend):

Tel: Plaats waar het brandhout gelegen is:

E-mail:

Ik zoek: ❏ - Ik verkoop ❏ prijs (indien gekend):

Stuur dit op naar de Bosgroep van uw werkingsgebied:

Bosgroep Oost-Vlaanderen Noord vzw – Gouvernementstraat 1 – 9000 Gent

Bosgroep Vlaamse Ardennen vzw – De Biesestraat 5 – 9600 Ronse

Inlichtingen

Sylvie Mussche

Coördinator

Even voorstellen

Bosgroep Oost-Vlaanderen Noord vzw

Bosgroep Oost-Vlaanderen Noord vzw

Gouvernementstraat 1,9000 Gent

Tel.:09/267 84 60

Fax:09/267 84 93

e-mail:bosgroepnoord@oost-vlaanderen.be

Inlichtingen

Maud Plouy

Coördinator

Bosgroep Midden Oost-Vlaanderen

Gouvernementstraat 1,9000 Gent

Tel.:09-267 84 60

Fax :09-267 84 93

e-mail :bosgroepmidden@oost-vlaanderen.be

Inlichtingen

Hans Scheirlinck

Coördinator

Bosgroep Vlaamse Ardennen

De Biesestraat 5,9600 Ronse

Tel.:055/21 62 80

Fax:055/21 62 81

De Bosgroep Oost-Vlaanderen Noord vzw is actief in de volgende 23 gemeenten in het noorden van de provincie Oost-Vlaanderen:Aalter,Nevele, Knesselare,Zomergem,Lovendegem,Maldegem,Eeklo,Sint-Laureins,Kaprijke, Assenede,Waarschoot,Evergem,Gent (noordelijke helft),Zelzate, Wachtebeke,Moerbeke,Lochristi,Lokeren,Stekene,Sint-Niklaas, Waasmunster,Sint-Gillis-Waas en Beveren.

Bosgroep Midden Oost-Vlaanderen

De Bosgroep Midden Oost-Vlaanderen is actief in de volgende 26 gemeenten van de provincie Oost-Vlaanderen:Aalst,Berlare,Buggenhout,De Pinte, Deinze,Dendermonde,Destelbergen,Erpe-Mere,Gavere,Gent,Hamme, Kruibeke,Laarne,Lebbeke,Lede,Melle,Merelbeke,Nazareth,Oosterzele,SintLievens-Houtem,Sint-Martens-Latem,Temse,Wetteren,Wichelen,Zele en Zulte.

Bosgroep Vlaamse Ardennen vzw

e-mail:vlaamseardennen@bosgroep.be

bezoek onze website www.bosgroepen.be de BOS bode

De Bosgroep Vlaamse Ardennen is actief in de volgende 17 gemeenten in het zuiden van de provincie Oost-Vlaanderen:Brakel,Denderleeuw, Geraardsbergen,Haaltert,Herzele,Horebeke,Kluisbergen,Kruishoutem, Lierde,Maarkedal,Ninove,Oudenaarde,Ronse,Wortegem-Petegem,Zingem, Zottegem en Zwalm.

ACTIVITEITENKALENDER

(zie ook elders in dit blad voor meer info en inschrijvingsstrook)

Praktijkcursus 'Omgaan met de kettingzaag' – module 1

Vrijdag 2 februari & zaterdag 3 februari 2007 (BON)

Vrijdag 12 oktober & zaterdag 13 oktober 2007 (BON)

Vrijdag 23 maart & zaterdag 24 maart 2007 (MOV)

Zaterdag 1 september & zaterdag 8 september 2007 (MOV)

Zaterdag 10 maart & zaterdag 17 maart 2007 (BVA)

Inschrijven + info bij de organiserende Bosgroep

Praktijkcursus 'Veilig werken met de kettingzaag' – module 2

Vrijdag 9 maart & zaterdag 10 maart 2007 (BON)

Vrijdag 23 november & zaterdag 24 november 2007 (BON)

Zaterdag 20 oktober & zaterdag 27 oktober 2007 (MOV)

Zaterdag 13 januari & zaterdag 20 januari 2007 (BVA)

Zaterdag 13 oktober & zaterdag 20 oktober 2007 (BVA)

Inschrijven + info bij de organiserende Bosgroep

Praktijkcursus 'Houten Constructies'

Zaterdag 21 april & zaterdag 28 april 2007 (BVA)

Inschrijven + info bij uw Bosgroep

Praktijkcursus 'Werking en gebruik van de bosmaaier'

Zaterdag 15 september (BON)

Inschrijven + info bij de organiserende Bosgroep

Praktijkcursus 'Snoeien van bomen'

Zaterdag 6 oktober 2007 (MOV)

Inschrijven + info bij de organiserende Bosgroep

Theoriecursus 'Lezen van een bos'

Zaterdag 12 mei (centraal in Oost-Vlaanderen)

Inschrijven + info bij uw Bosgroep

Theoriecursus 'Beheer van bosranden'

Zaterdag 2 juni (centraal in Oost-Vlaanderen)

Inschrijven + info bij uw Bosgroep

Theoriecursus 'Bosexploitatie'

Zaterdag 27 oktober (centraal in Oost-Vlaanderen)

Inschrijven + info bij uw Bosgroep

Algemene Vergadering

Op zaterdag 3 maart 2007 (BON):Wie de uitnodiging wenst te krijgen neemt contact op met het bosgroepsecretariaat

Deze publicatie kwam tot stand dankzij de steun van het Agentschap voor Natuur en Bos (Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap) en de Provincie Oost-Vlaanderen.

Het ontvangen van de Bosbode betekent niet automatisch dat u lid wordt! Wilt u lid worden van de Bosgroep,bent u verhuisd of zit er een fout in uw adres? Wenst u ons tijdschrift niet langer te ontvangen? Laat het ons weten en stuur dit strookje terug naar: Bosgroep Oost-Vlaanderen Noord vzw – Gouvernementstraat 1 – 9000 Gent

Naam:................................................................................................................................Code op uw adresetiket:...............................................................................................

Adres:................................................................................................................................Gemeente:..............................................................................................................................

Tel./gsm:............................................................................................................................E-mail:..................................................................................................................

Is boseigenaar ❏ geen boseigenaar ❏

Wenst lid te worden van (het lidmaatschap is gratis):

❏ de Bosgroep Oost-Vlaanderen Noord vzw

❏ de Bosgroep Midden Oost-Vlaanderen

❏ de Bosgroep Vlaamse Ardennen vzw

❏ Mijn adresgegevens waren fout,ik noteer hierboven de juiste gegevens

❏ Is geen boseigenaar (meer)

❏ Wenst de Bosbode niet langer te ontvangen