Bosgazet 15

Page 1

bosgazet 015

informatieblad antwerpse bosgroepen

driemaandelijks tijdschrift juli - augustus - september 2010 afgiftekantoor 2099 antwerpen x - p608022

Pagina 2 Voorwoord

vanaf heden gedrukt op fsc-papier

Pagina 3 Waarom bosgroepen?

Pagina 4-10 Bosinfo

Pagina 11-20

Nieuws uit de 5 bosgroepen

Pagina 21-22 Activiteiten/ Wandelingen

Pagina 23 Cursussen

BELGIE-BELGIQUE P.B. 2099 Antwerpen X BC 10770

Bruine Beek te Bonheiden - juni 2009.

Beste boseigenaar, bosliefhebber,

Met veel plezier stel ik de zomereditie 2010 van de Bosgazet voor.

De vijf Antwerpse bosgroepen en hun leden hebben de eerste jaarhelft weer niet stilgezeten: er waren cursussen, de bestuurdersreis naar Denemarken, infovergaderingen, de opstart en opvolging van diverse boscomplexen en bosregio’s en elke bosgroep had zijn algemene ledenvergadering. De Algemene Vergadering van onze bosgroep, Antwerpen Zuid, vond plaats in het heemkundig museum De Zilverreiger in het prachtige Weert –Bornem en was een onderdeel van onze jaarlijkse ledendag. In de voormiddag waren we te gast op het kasteel van Graaf John de Marnix de Saint-Aldegonde waar we werden rondgeleid door Gravin Amélie d’Arschot. ‘s Namiddags stapten we op de fiets om langs de Schelde enkele realisaties van onze bosgroep te bekijken. Een aangename dag waar jong en oud zichtbaar van genoot. Wim Boonen, tot dusver adjunct-coördinator bij de Bosgroep Kempense Heuvelrug vzw, is sinds kort gepromoveerd tot coördinator van de Bosgroep Noorderkempen vzw, een nieuwe start voor deze bosgroep.

In dit zomernummer vindt u een artikel terug over een aantal plagen en ziekten bij bomen, iets wat met de klimaatverandering steeds meer lijkt voor te komen. Daarnaast een voorstelling van het nieuwe aanspreekpunt voor de bosgroepen bij ANB; Kaat Bogaerts, voormalig coördinator bij de bosgroepen en tenslotte zetten we voor u graag een bijzondere bosbewoner in de kijker; de buizerd. Deze gevleugelde jager haalde dit voorjaar enkele malen de krant, nadat hij lopende bosbezoekers letterlijk in de haren vloog!

Tot slot vindt u de eerste aankondiging van een studiedag op 16 november, georganiseerd door de Koepel vzw met de duidelijke titel: ‘Populier in het Vlaamse bos en landschap; uitgespeelde rol of nieuwe kansen?” en een aantal activiteiten waaronder een gratis infoavond en wandeling ‘bospaddenstoelen en zwammen herkennen” eind september.

Maar “first things first”, nu eerst genieten van die heerlijke zomer!

Ik wens u daarbij veel leesplezier.

02 woord vooraf
Voorwoord
Martine Van Goethem, Voorzitster Bosgroep Antwerpen Zuid vzw. Martine Van Goethem, voorzitster Bosgroep Antwerpen Zuid vzw.

waarom bosgroepen?

Vlaanderen telt ongeveer 146.000 hectaren bos en naar schatting is 70 % van dit bosareaal in privé-eigendom. De Vlaamse overheid heeft er bewust voor gekozen om ook de privé-boseigenaars te betrekken in het beleid. De oprichting van de Vlaamse bosgroepen was een duidelijk signaal naar de boseigenaars toe om hen te stimuleren het beheer in eigen handen te nemen. een kans om te grijpen…

Het bos in Vlaanderen is bovendien enorm versnipperd. Deze versnippering is niet enkel ruimtelijk, ook een enorme eigendomsversnippering typeert de Vlaamse bossen. Zo zijn de meeste boseigendommen in Vlaanderen kleiner dan 1 ha! Het beheer van deze ‘minibosjes’ is voor de boseigenaars financieel onrendabel met als gevolg dat het beheer van deze sterk versnipperde bospercelen meestal achterwege is gebleven. Bovendien wordt de boseigenaar vaak geconfronteerd met problemen die hij niet altijd alleen kan oplossen, zoals bijvoorbeeld recreatieoverlast of sluikstorten. Wanneer verschillende eigenaars samen voor het bosbeheer zorgen, kan dit zonder de eigenaars op kosten te jagen. De belangrijkste taak van de bosgroepen is het stimuleren en coördineren van zo een samenwerking. In een bosgroep komen boseigenaars vrijwillig samen om het beheer van hun bossen te verbeteren. Elke boseigenaar is vrij om al dan niet gebruik te maken van onze diensten. Iedere eigenaar behoudt de volledige zeggenschap over het beheer van zijn eigendom.

Bij dit alles maakt het niet uit of u bos-eigenaar/beheerder bent van een aantal are of veeleer ha. De bosgroep is er voor elke boseigenaar die meer wil weten over zijn bos. Weet u graag wat de bosgroepen voor u en uw bos kunnen betekenen, neem dan contact op met de bosgroep in uw regio.

Kempense Heuvelrug vzw: Dessel, Geel (deel ten noorden treinspoor), Grobbendonk, Herentals, Kasterlee, Lille (zuiden van Lille), Mol (deel ten noorden van spoorweg NeerpeltAntwerpen), Olen (deel ten noorden treinspoor), Retie, Vorselaar.

zuiderkempen vzw: Balen, Geel (deel ten zuiden treinspoor), Heist-op-den-Berg, Herentals (deel ten zuiden treinspoor), Herenthout, Herselt, Hulshout, Laakdal, Meerhout, Mol (deel ten zuiden van spoorweg Neerpelt-Antwerpen), Olen (deel ten zuiden treinspoor), Westerlo.

Noorderkempen vzw: Arendonk, Baarle-Hertog, Hoogstraten, Lille (noorden van Lille), Malle, Merksplas, Oud-Turnhout, Ravels, Rijkevorsel, Turnhout, Vosselaar.

antwerpen Noord vzw: Antwerpen, Brasschaat, Brecht, Essen, Kalmthout, Kapellen, Schilde, Schoten, Stabroek, Wijnegem, Wuustwezel, Zoersel en Zwijndrecht.

antwerpen zuid vzw: Aartselaar, Berlaar, Boechout, Bonheiden, Boom, Bornem, Borsbeek, Duffel, Edegem, Hemiksem, Hove, Kontich, Lier, Lint, Mechelen, Mortsel, Niel, Nijlen, Putte, Puurs, Ranst, Rumst, Schelle, Sint-Amands, Sint-Katelijne-Waver, Willebroek, Wommelgem en Zandhoven.

achteraan de bosgazet kan u de adressen van de antwerpse bosgroepen terugvinden.

Wat kan de bosgroep voor u doen?

De belangrijkste taken van de bosgroep zijn informeren, sensibiliseren en organiseren. U kan de coördinator contacteren voor:

• gratis en onafhankelijk advies over het bos en het beheer ervan (bosbouwtechnische, juridische, financiële en administratieve aspecten);

• informatie over hoe uw bos duurzaam kan beheerd worden, wat uw wettelijke rechten en plichten zijn als boseigenaar en wat de mogelijke subsidies zijn waar u als boseigenaar aanspraak op kunt maken;

• organisatie van wandelingen, cursussen en excursies;

• hulp bij het aanduiden van dunningen;

• hulp bij de bestrijding van Amerikaanse Vogelkers en exoten door onze arbeidersploeg;

• hulp bij het invullen van kapaanvragen, subsidiedossiers en hulp bij het opstellen van beheerplannen;

• coördinatie van gezamenlijke boswerkzaamheden en houtverkopen voor meerdere eigenaars zodat goedkoper en efficiënter werk geleverd kan worden.

CoLoFoN

De Bosgazet verschijnt viermaal per jaar, telkens een 3.500 exemplaren en is een uitgave van de Antwerpse bosgroepen. Verantwoordelijke uitgever: Laeremans Luc, ’s Gravenwezelsteenweg 59-61, 2110 Wijnegem

Redactieadres:

’s Gravenwezelsteenweg 59-61, 2110 Wijnegem tel. 03/355.09.40

e-mail antwerpenzuid@bosgroep.be website www.bosgroepen.be

b osgroep is er V oor u !
03 even voorstellen
Bosgroep samen op weg.

Zieke bomen in het bos

elke bosbeheerder wordt vroeg of laat geconfronteerd met zieke bomen. In sommige gevallen ziet de situatie er zelfs heel dramatisch uit en sta je als beheerder met de handen in het haar. Vaak ziet een aantasting er echter veel erger uit dan ze effectief is. Hieronder laten we je op een begrijpbare manier kennis maken met verschillende ziektes en aantastingen van bomen en hoe ermee om te gaan.

ecologie

Bomen maken deel uit van een ecologisch netwerk, een levensgemeenschap waarin heel wat organismen van elkaar afhankelijk zijn: planten, dieren, schimmels, bacteriën, … . Zo bestaat de levensgemeenschap van een eik uit honderden organismen die er leven en de eik of elkaar ‘consumeren’. In een natuurlijke situatie is zo’n levensgemeenschap relatief stabiel, maar hoe minder soorten er aanwezig zijn, hoe minder stabiel die levensgemeenschap wordt. Door een verstoring van het natuurlijke evenwicht kan één organisme, hoe onschuldig ook, op korte tijd de bovenhand nemen en een plaag worden. Om het heel eenvoudig te stellen: als de vogels die rupsen eten er niet langer zijn, dan krijgen de rupsen vrij spel om bomen kaal te vreten.

Om ziekten en plagen te voorkomen, moeten we dus in de eerste plaats werken aan een herstel van die levensgemeenschappen, de ecologische netwerken. En daarin moet plaats zijn voor bladvreters, bladluizen en allerlei andere ‘plaagorganismen’, zo lang ze in evenwicht gehouden worden door hun predatoren en parasieten. Een boom in een ‘kaal’ bos, zonder nevenetage, zonder bodemleven rond zijn wortels en een kruidlaag erop, zonder vogels of insecten in zijn kroon, is een boom die zeer kwetsbaar is voor die ene aanvaller die er toevallig toch passeert.

soortkeuze

Een eerste stap om problemen te vermijden is een goede soortkeuze. Een boom die geschikt is voor zijn standplaats, is minder kwetsbaar voor ziekten en plagen. In tegenstelling tot wat we vaak denken, kunnen bomen zich namelijk heel goed verdedigen tegen allerlei aanvallen: houtrotschimmels worden opgesloten door het afgrendelingsysteem, bladvretende insecten worden weggejaagd door de aanmaak van slecht smakende stoffen en naaldbomen plakken houtboorders vast in hun hars. De enige voorwaarde om dit verdedigingssysteem te laten werken is een goede conditie van je bomen. En bomen in een goede conditie krijg je onder meer door de juiste soortkeuze: de standplaatsgeschiktheid moet altijd je eerste prioriteit zijn.

Naast de juiste soortkeuze is het ook belangrijk om te zorgen voor voldoende variatie in de boomsoorten. Als je bos voor 100% uit één boomsoort bestaat en net die soort wordt aangevallen, dan kan je hele bos binnen de kortste keren om zeep zijn. Als er meerdere

boomsoorten voorkomen, dan is dat niet alleen goed voor de ecologie van je bos, aantastingen zullen ook nooit je hele bos vellen.

alle hens aan dek?

Boomziekten en –plagen kunnen er heel erg dramatisch uitzien, denk maar aan een boom die door rupsen volledig kaalgevreten of ingesponnen is. Ze zien er echter vaak veel erger uit dan ze effectief zijn. Voor een boom zelf is zo’n eenmalige kaalvraat geen groot probleem. Vaak zal de boom al na enkele weken opnieuw uitlopen en gewoon voortleven. Pas als zo’n aantasting telkens opnieuw gebeurt (meerdere keren in één groeiseizoen of verschillende jaren na elkaar), kan het zijn dat de boomconditie achteruitgaat en dat je boom vatbaarder wordt voor andere aanvallers.

Als bosbeheerder kan je in de meeste gevallen toch weinig tot niets doen om je bomen te genezen. Vaak zijn de mogelijkheden beperkt tot aangetaste bomen vellen en afvoeren, maar voor het zover komt moet je eerst duidelijk weten wat er aan de hand is. Schiet dus niet met een kanon op een mug, maar ga op zoek naar betrouwbare informatie over de aantasting voor je kiest voor drastische maatregelen. Misschien is er wel niets aan de hand.

op zoek naar oorzaken

De eerste vraag die je je als bosbeheerder stelt bij het zien van een zieke boom is waarschijnlijk: “Wat is hier de oorzaak van?” Jammer genoeg is deze vraag vaak niet zo eenvoudig te beantwoorden als we wel denken. In veel gevallen worden bij de beoordeling van zieke bomen veel te vlug conclusies getrokken. Als er een duidelijk zichtbare aantasting te zien is, bijvoorbeeld een zwam of een insect, dan wordt deze met de vinger gewezen als de schuldige voor de aftakeling van bomen. Soms is dat ook zo, maar meestal is de realiteit complexer dan dat: bomen sterven slechts zelden door de acties van één aanvaller. Zoals hierboven al uitgelegd, leeft een boom in een complexe relatie met zijn aantasters, zijn omgeving en zijn standplaats. En net in die omgeving en standplaats zijn vaak de ware schuldigen te vinden, de eerste oorzaak van het probleem. In zeer veel gevallen komen verschillende oorzaken van boomproblemen ook samen voor, waarbij er een negatieve spiraal van conditieverlies en aantastingen op gang komt. Dan is het heel moeilijk om één ware schuldige aan te duiden. Heb bij het beoordelen van bomen dus voldoende aandacht voor de relaties tussen verschillende schadefactoren en oordeel niet te snel, enkel zo kun je de échte bron van de aftakeling vinden en er ook rekening mee houden of iets aan doen. Ga je er te snel overheen, dan doe je in veel gevallen aan ‘symptoombestrijding’ en dan is de kans groot dat je heraanplanting net dezelfde weg opgaat.

Ter verduidelijking een voorbeeldje van zo’n negatieve spiraal: bij aanplanting van een bos wordt geen rekening gehouden met de standplaatsgeschiktheid: er worden eiken geplant op een veel te

Roestschimmel op populierenblad.
Z ieke bomen in het bos 04 bosinfo

natte grond. De bomen groeien, maar niet zoals het zou moeten zijn, hun conditie is verre van optimaal. Bij een eerste dunning wordt er nogal met de grove middelen gewerkt op de natte grond waardoor de bodem sterk verdicht wordt en de boomwortels beschadigd worden. De boomconditie gaat verder achteruit. Op dat moment ziet de honingzwam zijn kans schoon en valt hij de verzwakte bomen aan via de beschadigde wortels, het grootste deel van de eiken sterft af. Wat is hier nu de oorzaak van het afsterven van de boom? De honingzwam is natuurlijk duidelijk herkenbaar en wordt vaak aangewezen als enige schuldige. Maar de échte oorzaken van de problemen zitten eigenlijk enkele (tientallen) jaren daarvoor, bij de verkeerde soortkeuze voor een natte standplaats, bodemverdichting en wortelschade. Het enige wat de honingzwam doet is de bomen de doodsteek geven.

Een laatste puntje om rekening mee te houden is dat de populatie van veel plaagorganismen cyclisch verloopt: met pieken en dalen. Het kan dus gerust zijn dat een aantasting die dit jaar zeer erg is, binnen enkele jaren volledig verdwenen is. Denk bijvoorbeeld aan de eikenprocessierups: enkele jaren terug is die als het ware uit het niets opgedoken en nu hebben we het ergste alweer achter de rug, ondermeer doordat de parasieten en predatoren van de rupsen ook in opmars zijn. Geef de natuur de kans om evenwichten te herstellen.

Veel voorkomende ziekten en plagen

Eén artikel is natuurlijk veel te kort om je kennis te laten maken met alle mogelijke ziekten en plagen. Het beste ga je daarvoor zelf aan de slag met een van de boeken die aan het eind van dit artikel staan. Wat hier volgt is slechts een eerste kennismaking met de verschillende types ziekten en aantastingen die voorkomen in het bos.

schimmels

Schimmels kun je naar levenswijze onderverdelen in drie grote groepen: de saprofieten, die dood organisch materiaal verteren, de symbionten, die bomen helpen en tot slot de parasieten, die levende organismen aanvallen. Gelukkig voor ons zijn slechts enkele procenten van de honderdduizenden bekende schimmels parasitair. Sommige schimmels vormen vruchtlichamen, wat wij zwammen of paddestoelen noemen. Die maken slechts een klein deeltje van uit van de schimmelmassa, het grootste deel van de schimmel zit onder de grond of in de boom of het hout waarop hij groeit. Vruchtlichamen wegnemen heeft dus geen enkele zin om aantastingen te bestrijden.

De bekendste groep parasitaire zwammen bij bomen zijn de houtrotschimmels, die levende bomen aanvallen en het hout wegrotten. Sommige zijn heel agressief, andere veel minder.

• De echte honingzwam (Armillaria mellea) is de meest agressieve houtrotschimmel die we vinden in onze bossen. Hij verschijnt in de herfst in dichte bundels aan de voet van bomen, waar hij een uitgebreide witrot kan veroorzaken in de wortels en de stamvoet, wat uiteindelijk kan leiden tot het afsterven van de boom. Honingzwam tast meestal reeds verzwakte bomen aan, maar soms ook nog vitale bomen, vaak via beschadigde wortels. Je vindt de honingzwam ook als saprofiet op stronken van bomen en dood hout, waar hij als het ware wacht om opnieuw toe te slaan. Typisch voor honingzwam zijn de zogenaamde rhizomorfen, zwarte strengen die lijken op schoenveters, waarmee de schimmel zich verspreidt om nieuwe bomen aan te tasten.

• Een andere houtrotschimmel die wel eens in onze bossen opduikt

is de zwavelzwam (Laetiporus sulphureus). Deze opvallende oranjegele verschijning vergeet je nooit meer als je hem eenmaal gezien hebt. Zwavelzwam is een typische wondparasiet, die bomen infecteert via snoeiwonden, stamwonden of afgescheurde takken en wortels. Zwavelzwam veroorzaakt een uitgebreide bruinrot in het kernhout van de boom. Aangetaste bomen sterven doorgaans niet af omdat het spinthout intact blijft, maar de boom wordt wel gevoelig voor stam- of takbreuk.

• Een soort als de grijze buisjeszwam (Bjerkandera adusta) is dan weer een zwakteparasiet bij uitstek. Strikt genomen valt deze schimmel wel levende bomen aan, maar als je deze zwam ziet verschijnen, wijst dat erop dat je boom al bijna dood is. De zwam profiteert hier hooguit van de situatie.

Zoals gezegd zijn niet alle zwammen die je vindt in de nabijheid van bomen parasieten. Een veel voorkomende saprofiet, die dood hout afbreekt, is de witte bultzwam (Trametes gibbosa). Dus als je die ziet in je bos, dan is er niets aan de hand, hij recycleert gewoon het dode hout. En als je de vliegenzwam (Amanita muscaria) of eekhoorntjesbrood (Boletus edulis) tegenkomt in je bos, weet dan dat deze schimmel je bomen helpt door hun wortelgestel sterk uit te breiden. Het enige wat hij in ruil van de boom vraagt zijn wat suikers om te overleven. Een mooie afspraak!

En dan zijn er nog schimmels die geen opvallende vruchtlichamen maken, maar wel bomen aanvallen. Populierenroest (Melampsora spp.) bijvoorbeeld zorgt ervoor dat de bladeren bij populieren vervroegd afvallen, waardoor de conditie van de bomen achteruitgaat, de groei stilvalt en de bomen vatbaarder worden voor andere aantastingen. Populierenroest kun je herkennen aan de gele sporenhoopjes op de bladeren tijdens de zomer. Ook de iepenziekte (Ophiostoma novo-ulmi) wordt veroorzaakt door een schimmel die zich in de houtvaten bevindt. Als reactie stopt de boom zijn houtvaten dicht, waardoor hij als het ware zichzelf wurgt. De symptomen van de iepenziekte zijn dus het verwelken en afsterven van takken verspreid in de boomkroon, gevolgd door het volledige afsterven van de boom. De schimmel die de iepenziekte veroorzaakt wordt verspreid door de iepenspintkever.

Insecten

Net als de schimmels, zijn de insecten een zeer grote groep, met zeer veel verscheidenheid. Bij sommige insecten is het de larve of rups die de boom beschadigt, soms is het het volwassen insect. Sommige insecten vreten aan het blad, anderen boren zich een weg door de bast of zelfs het hout.

Z ieke bomen in het bos
05 bosinfo
De zwavelzwam dringt de boom binnen via wonden en scheuren eventueel ten gevolgen van exploitatieschade.

Een grote groep aantasters van bomen zijn de blad- en naaldvretende insecten. Op zich is het perfect normaal dat deze soorten voorkomen in een evenwichtige levensgemeenschap (ze vormen het voedsel van veel vogels en andere dieren) en als je echt van dichtbij gaat kijken, zul je altijd wel een of andere bladvreter op je bomen vinden. Voor de conditie van je bomen is dat geen enkel probleem. Als het evenwicht verstoord geraakt, kan het zijn dat één soort zich plots kan uitbreiden tot een plaag en dan kunnen je bomen ineens kaal komen te staan. Op zich is dat nog geen heel groot probleem, een boom kan zo’n kaalvraat wel aan. Het is slechts als de schade herhaaldelijk optreedt dat de boomconditie echt achteruit gaat, waardoor andere, meer agressieve aantasters hun kans grijpen. Een bladvreter die de laatste jaren terug is van weggeweest is de eikenprocessierups (Thaumetopoea processionea). De eikenprocessierups is een warmteminnende soort en komt dus vooral voor langs bosranden, lanen en open plekken. Eigenlijk gaat het hier om een onopvallende nachtvlinder, van wie de rupsen natuurlijk bekender zijn, aangezien ze soms massaal voorkomen op eiken. Bij een hevige aantasting kan de boom volledig kaalgevreten worden. Voor je bomen is de eikenprocessierups niet zo’n groot probleem. Voor ons daarentegen, kan de eikenprocessierups voor veel overlast zorgen door zijn brandharen. In de omgeving van paden of huizen kan het dus aangewezen zijn om de eikenprocessierups te bestrijden, maar massale bestrijding heeft weinig zin. Integendeel, zo belet je de natuur om opnieuw tot een evenwicht te komen. Een andere groep bladvreters zijn de stippelmotten of spinselmotten (Yponomeuta spp.). Dit is een groep van sterk op elkaar lijkende soorten, die elk hun eigen waardplant hebben. Bomen en struiken kunnen in het voorjaar volledig kaalgevreten worden, maar lopen later gewoon opnieuw uit. Takken en zelfs volledige bomen kunnen ingesponnen worden in een taai wit spinsel, waarin de rupsen leven. Hoewel ze er dramatisch kan uitzien, is deze plaag niet echt problematisch.

Een andere groep insecten die bomen beschadigen zijn de bast- en houtboorders. Het zijn de larven die de schade veroorzaken, doordat ze zich een weg vreten doorheen de bast, het hout en het cambium. eikenprachtkever (Agrilus biguttatus) is een warmteminnende kever die profiteert van de opwarming van het klimaat. De larven vreten gangen tussen bast en hout in de onderste meters van de stam. Deze kever is vooral te herkennen aan de D-vormige uitvliegopeningen. Vooral verzwakte bomen worden aangetast, maar bij een zware aantasting kunnen ook gezonde bomen aangevallen worden. Als er veel gangen dicht bijeen ontstaan, kan de boom geringd worden en afsterven. Aangezien de eikenprachtkever een warmteminnende

soort is, kan een aantasting voorkomen worden door niet overmatig te dunnen en zeker de onderetage niet weg te nemen. Ook de iepenspintkever (Scolytus spp.) is zo’n houtboorder, die echter vooral belangrijk is omdat hij de iepenziekte overbrengt.

En verder zijn er nog eerder onschuldige insecten, zoals bladluizen en galverwekkers. Zo ken je zeker wel de gallen op eikenbladeren, die eigenlijk een reactie van de boom zijn op het eitje en later de larve van de eikengalwesp (Cynips quercusfolii). Mooi om te zien, maar volstrekt onschuldig.

bacteriën

Bomen kunnen ook aangetast worden door bacteriën. De bacterie die buiten bossen momenteel het meest slachtoffers maakt is de bloedingsziekte van paardekastanje (Pseudomonas syringae spp.). De eerste symptomen zijn kleine roestbruine vlekjes op de schors, waaruit na verloop van tijd vocht loopt dat zwart opdroogt. Later scheurt de bast open en sterft ze af. In het bos kom je soms wel eens bacteriële aantastingen tegen die lijken op de bloedingsziekte: slijmvloed of bacterieslijm. Dit kan door verschillende bacteriën veroorzaakt worden op verschillende boomsoorten. De symptomen zijn kleurloos of bruin vocht dat uit een scheur of snoeiwond loopt. Het ziet er onsmakelijk uit, maar is voor de boom weinig schadelijk. Door zijn zuurtegraad belet het slijm zelfs een aantasting door houtrotschimmels.

De
iepenspintkever maakt gangen onder de bast van de iep/olm/esp.
Z ieke bomen in het bos
06 bosinfo
Tom Joye, Inverde Galappels van de galwesp verschijnen op het blad van de zomereik in de late zomer.

de buizerd

bij elk bezoek aan het bos, kom je wel iets bijzonders tegen; een mooie boom, een bosplant, een dier, een zwam. een blik van nabij van Vlaanderens grootste roofvogel is en blijft echter simpelweg adembenemend. Door een belangrijke groei in aantal is een ontmoeting met deze heerser van het luchtruim weggelegd voor steeds meer boseigenaars in Vlaanderen. tijd voor een grondige kennismaking met de buizerd.

Vleugelspanwijdte van meer dan een meter

Met een lengte van circa 55 cm is de buizerd een redelijke grote roofvogel. Kenmerkend zijn dan de brede schouders wanneer hij neerzit. Ook zwevend is hij vaak te zien, dan vormen de brede vleugels een ondiepe ‘V’ met gevingerde uiteinden die iets opkrullen. De spanwijdte van een mannetje is met 115 tot 120 cm iets kleiner dan de spanwijdte van een vrouwtje.

De buizerd kent een grote continue kleurvariatie van geheel wit tot geheel zwartbruin. Deze variatie is vooral op de buikzijde te vinden. De opkrullende veren aan het vleugeleinde hebben een zwarte tip.

alleseter!

Wat betreft zijn dieet is de buizerd niet erg kieskeurig. Vrijwel alle soorten die in ‘zijn’ leefgebied voorkomen en niet zwaarder zijn dan circa 500 gram gaan voor de bijl. Op het menu staan zowel ongewervelde dieren (waaronder insecten, weekdieren en ringwormen) alsook gewervelde dieren (waaronder zoogdieren, vogels, reptielen, amfibieën en ook vissen). Het merendeel (>80%) van de prooien bestaat uit kleine zoogdieren, als muizen, ratten, marterachtige, eekhoorns, mollen, konijnen en hazen. Hiervan vormt de veldmuis het grootste deel voor een volwassen buizerd geldt dat hij gemiddeld ongeveer 6 veldmuizen per dag nodig heeft. Hoewel de buizerd geen echte visser of vogeljager is, staan er wel vogels en vissen op het menu. De vele vogelsoorten op de prooilijst zijn waarschijnlijk meest dieren die dood of verzwakt werden gevonden. De vissen zijn ook waarschijnlijk dood aangetroffen aan de oppervlakte of bij de oever. Bij de amfibieën worden vooral kikkers, padden en salamanders gejaagd. Een niet onbelangrijk deel van het menu bestaat uit (naakt)slakken en regenwormen en uit insecten als krekels en kevers.

ter land, ter paal en in de lucht

De buizerd is een uitstekende zweefvlieger. Op de thermiek laat hij zich meedrijven en zonder veel vleugelslagen kan hij lange tijd rondjes cirkelen. Deze methode van jagen is vooral in de zomermaanden te zien. Zodra de buizerd een mogelijke prooi in het vizier krijgt gaat deze zoekvlucht over in bidden. De buizerd blijft dan stilhangen op een plaats, waarbij de kop nagenoeg op een vaste positie blijft. Na het bidden gaat de buizerd in de aanval over (of niet). Deze aanval bestaat uit het, al dan niet in etappes, afdalen om uiteindelijk met omhoog gestrekte vleugel zich op de prooi te laten vallen. Een gevangen prooi wordt met de klauwen gedood.

bos én veld

De buizerd stelt twee eisen aan zijn biotoop: aanwezigheid van bos, en aanwezigheid van open veld, liefst met twee maal meer veld dan bos. Het bos dient vooral om in te nestelen en de jongen groot te brengen. De buizerd is hierin niet erg kieskeurig, het mag zowel loof- als naaldbos zijn. Wel moet het oud genoeg zijn, opdat er op een hoogte van minimaal 8 meter een nest gebouwd kan worden. Ook de grootte van het bos is niet erg van belang, zolang de jongen er maar rustig grootgebracht kunnen worden. Het open veld dient als jachtterrein en dient zo afwisselend en gevarieerd mogelijk te zijn omdat dit dan meestal ook geldt voor het prooiaanbod. Helemaal ideaal wordt het als er ook nog natuurlijke verhogingen in het landschap te vinden zijn die als uitkijkpunt kunnen dienen. Denk hierbij aan paaltjes, dode bomen of een heuveltje.

De buizerd speurt graag de omgeving af vanuit een hoge zit. Gezeten op een paaltje, een dode tak of een andersoortige verhoging in het landschap tuurt hij dan in het rond. Als een prooi gezien is, lijkt hij ineens veel alerter en staart naar een vast punt, bewegend met de kop om de afstand en plek in te schatten. De aanval die volgt bestaat uit een korte glijvlucht tot op de prooi.

De buizerd jaagt ook wel vanaf de grond. Dan loopt hij rond, op zoek naar insecten en slakken. Vooral in het voor en najaar kan de insectenjacht lucratief zijn.

de bui Z erd
07 bosinfo
De kleur van het verenkleed van de buizerd varieert erg; van wit-beige tot donkerbruin. Hier een lichte variant. De buizerd (Buteo buteo) veroverde de afgelopen decennia opnieuw zijn plaats in Vlaanderen. De buizerd gebruikt stijgende luchtstromingen om zich op grote hoogte te laten ‘drijven’.

geboorte op grote hoogte

Al vroeg in het jaar, soms al in februari, beginnen buizerdpaartjes met het bouwen van een nest. Dit kan een geheel nieuw nest zijn, maar ook oude nesten worden verbouwd en uitgebreid. Nesten worden in zowel naald- als loofbomen gebouwd op hoogten van minimaal acht meter, maar ook 30 meter is geen uitzondering. De buizerd heeft een voorkeur voor rustige bossen, waar niet te veel recreatie plaatsvindt. Eind maart en begin april vindt de paarperiode plaats. De paring zelf is vrij kort van duur, maar wordt vaak herhaald. Dit gebeurt in of nabij het nest. Over het algemeen zijn buizerds monogaam en een paartje blijft gedurende meerdere broedseizoenen bij elkaar. In enkele gevallen wordt melding gemaakt van één mannetje met twee vrouwtjes.

Na de paarperiode worden in de eerste helft van april de eieren gelegd. Een legsel bestaat meestal uit twee of drie eieren. Deze worden één-voor-één met twee à drie dagen tussentijd gelegd. Rond het leggen van het laatste ei begint het broeden. Dit wordt vooral door het vrouwtje gedaan, en duurt iets langer dan een maand. Het kleine witte donskuiken begint na ongeveer een week in het nest rond te kruipen. Na ongeveer drie weken begint de echte veergroei. Ze kunnen nu ook al in het nest staan en lopen. Ook beginnen ze nu zelf aan prooien en resten daarvan te knabbelen. Rond de vijfde week zijn ze zelf al in staat om een muis geheel zelfstandig te verorberen. Na al geruime tijd vliegoefeningen te hebben gedaan in het nest vliegen de jongen voor het eerst uit na circa acht weken. Hoewel ze het nest al kunnen verlaten blijven ze nog afhankelijk van de ouders als het gaat om de voedselvoorziening. Een maand of twee na het uitvliegen worden ze steeds minder gevoerd door de ouders, zodat ze gedwongen worden om zelf op jacht te gaan. Na het eerste jaar zijn de jongen geslachtsrijp, maar pas na drie jaar zijn ze echt broedrijp. Een buizerd kan tot 25 jaar oud worden.

bezette bosgebieden in de Noordelijke en Oostelijke Kempen uitgebreid over grote delen van Vlaanderen. In het begin van de jaren 70 zou het totale bestand slechts een 10-tal paren hebben bedragen. Halfweg de jaren 70 was dit opgelopen tot minstens een 50-tal. In het begin van de jaren 80 werden dan ongeveer 200 paren geteld en in 1985-1988 leverde een nieuwe schatting 200-300 paren op. De schatting houdt in dat de toename vooral in de jaren 90 in een stroomversnelling is terechtgekomen, wat neerkomt op minstens een vervijfvoudiging van de aantallen op iets meer dan 10 jaar! Regionale gegevens bevestigen de trend waarbij de toename vooral in het westen nog steeds opvallend is, terwijl het oosten stilaan ‘vol’ lijkt te raken en de aantallen er langzaam stabiliseren. De wet op de bescherming van roofvogels uit 1966 en het stelselmatig terugdringen van het gebruik van persistente pesticiden sinds halfweg de jaren 70, hebben er stellig toe bijgedragen dat de buizerdpopulatie zich kon uitbreiden. Aangezien buizerds geregeld aas eten, waren ze in het verleden vaak het slachtoffer van vergiftigd lokaas. Het huidige verbod en de strenge straffen die werden uitgesproken lijken dit fenomeen stilaan weg te drukken. Er zijn ook meer natuurlijke factoren in het spel, vooral het ouder worden van onze bosgebieden heeft de soort zeker geholpen bij de expansie.

Er ontstonden op die manier tal van nieuwe, geschikte broedbossen, terwijl de buizerd zich bovendien meer en meer leek aan te passen aan kleinere bosjes in het cultuurlandschap en geregeld broedend werd aangetroffen in de talloze populierenaanplantingen die Vlaanderen ‘rijk’ is. Het is in dat opzicht opvallend dat onlangs vastgestelde dichtheden in landbouwgebieden met verspreide bosjes en boomgroepen vaak vergelijkbaar zijn met die in de grotere bosgebieden in de Kempen.

een bloedhekel aan joggers

buizerds in Vlaanderen: een succesverhaal

De buizerd is een van de meest wijdverspreide roofvogels van Europa komt er in een aaneengesloten areaal voor van het uiterste zuiden van Spanje tot het noorden van Finland en van Noord-Ierland tot Oost-Europa. De buizerd behoort tot de talrijkste roofvogels in Vlaanderen. De meeste buizerds komen voor in de bosrijke Kempen en aansluitend in de Voerstreek. Ruim de helft van de Vlaamse populatie broedt er. Daarbuiten is het talrijke voorkomen in de bosgebieden van de zuidelijke Dendervallei t.o.v. de bossen in de omgeving Ronse opvallend. Het belangrijkste bastion in het westen van het land wordt, zoals voor meer bosvogels, gevormd door de uitgestrekte bosgebieden ten zuidoosten van Brugge. Een optelling in 2002 levert een schatting op van 1.800 – 2.800 paren voor geheel Vlaanderen. In vergelijking met halfweg de jaren 70 is dat een enorme groei in aantallen. De buizerd heeft duidelijk terreinwinst geboekt en heeft zich de voorbije 4 decennia vanuit de reeds langer

Dit voorjaar haalde enkele berichten omtrent mensen die aangevallen werden door een buizerd het nieuws. Telkens lijkt het te gaan om joggers die in de buurt van het buizerdnest passeren. De snelle beweging van de lopers blijken het dier behoorlijk te irriteren en te verontrusten. Er zijn immers geen meldingen van wandelaars of vogelspotters die lastig gevallen werden. De vogel voerde telkens een aanval uit door de jogger in de rug te benaderen en dan met de klauwen in het hoofd te slaan. Meestal blijft het bij even flink schrikken. Een man uit Bertem hield aan z’n jogtrip langs het bos medio mei op die manier evenwel een bloedende hoofdwonde over. Ook in Nederland zijn er heel wat meldingen van buizerds die tijdens het broedseizoen vooral lopers aanvallen wanneer die te kort bij het nest komen. Rustig achterwaarts verder lopen, met de armen zwaaien en harder roepen dan de buizerd, lijkt volgens een discussie op een internetforum een manier te zijn om de vechtlustige vogel op andere gedachten te brengen. Je jogparcours voor enkele weken verleggen buiten het ‘nestgebied’ van de buizerd is wellicht de beste manier om jezelf en de buizerd wat rust te gunnen.

(Bron: Atlas van de Broedvogels, Vermeersch et al. 2004 en www.jungerius.net)

de bui Z erd
08 bosinfo
De buizerd maakt een nest op een hoogte vanaf 8 m, vaak in de kruin van een boom. De jongen van de buizerd blijven ongeveer 2 maanden in het nest alvorens een eerste vlucht te wagen.

Buizerd valt ook joggers aan in Bierbeek

BIERBEEK/BERTEM - Niet alleen in Bertem valt een agressieve buizerd joggers aan. Marc Peeters werd de jongste twee weken twee keer het slachtoffer van de agressieve vogel. Toch wel opvallend: joggers zijn dezer dagen wel vaker het slachtoffer van agressieve roofvogels. Marc Peeters werd tot twee keer toe aangevallen door een buizerd in het Mollendaalbos in Bierbeek. ‘Ik bereidde me voor op een marathon in het bos toen de roofvogel me langs achter aanviel. Net zoals bij het andere slachtoffer uit Bertem voelde het aan als een rake klap op het hoofd. Ik bloedde en liep door. Even verder kwam ik een gezin met een baby tegen dat ik waarschuwde. Exact twee weken later, ook op zaterdag, werd ik opnieuw aangevallen door de vogel. Telkens greep hij me met zijn klauwen bij het hoofd, waardoor ik bloedde.’ In tegenstelling tot de andere slachtoffers, viel de buizerd slechts één keer aan. Marc deed aangifte bij de politie. ‘Ik dacht er even aan om voortaan met een hoofddeksel te gaan joggen. Ik vermoed dat ze deze tijd van het jaar hun nest willen beschermen, en hierdoor agressief reageren.’ Marc neemt uit voorzorg voortaan een stok mee als hij gaat joggen. Opvallend is dat hij vroeger regelmatig ging joggen in Bertembos, waar Luc Galoppin door een buizerd werd gegrepen. ‘Toen al hoorde ik van collega-joggers dat agressieve buizerds er opereerden. Het verbaast me dus niet dat dit nog altijd gebeurt.’

Rudi Oyen van het vogel- en zoogdieren opvangcentrum in Heusden-Zolder beweert dat de dieren door de aanval op zoek zijn naar voedsel. ‘Daar geloof ik niets van’, zegt Peeters. ‘Het dier was agressief en wilde koste wat het kost aanvallen. Voortaan neem ik een alternatieve route.’ Rudi Oyen benadrukt dat mensen die werden aangevallen steeds contact kunnen opnemen met het centrum (011/43.70.89). ‘Want dergelijke agressieve dieren kunnen ook de rest van het jaar slachtoffers maken. Niet alleen deze periode van het jaar zijn ze gevaarlijk. Het gaat hier meestal over dieren die vroegtijdig bij de ouders werden weggetrokken.’

Bron: Nieuwsblad, dinsdag 18 mei 2010

ANB-Nieuws:

Kennismaking met nieuwe aanspreekpunt bosgroepen en privébos

aanspreekpunt bosgroepen en privébos aNb antwerpen: Kaat bogaerts

De provinciale afdeling van het ANB in Antwerpen is gehuisvest in de lange Kievitstraat, vlakbij het centraal station. Daar heeft Kaat Bogaerts, voormalig coördinator van de Bosgroep Noorderkempen, sinds eind 2009, haar bureel. Kaat is het nieuwe aanspreekpunt privébos en bosgroepen voor onze provincie. Vanuit haar vorige loopbaan is ze erg vertrouwd met de “lusten en lasten” waarmee boseigenaars geconfronteerd worden en ze kent het klappen van de zeep bij de bosgroepen van binnenuit. Ze maakte tijd vrij voor de Bosgazet voor een kort interview:

bosgazet: Kan je je taak als aanspreekpunt bosgroepen en privébos kort omschrijven?

samen met diverse partners investeert het agentschap voor Natuur en bos (aNb) al ruim 15 jaar in de bosgroepen. bosgroepen die op diverse vlakken privé-boseigenaars bijstaan in een steeds complexer wordende samenleving. In de nieuwe structuur van het aNb, die sinds 2008 werd geïnstalleerd, werden voor een aantal beleidsthema’s aanspreekpunten aangeduid. Deze aanspreekpunten verzorgen voor hun beleidsdomein de communicatie met externen. Voor elke provincie is er zo voortaan ook een aanspreekpunt voor de bosgroepen en privébos. Dit aanspreekpunt bosgroepen en privébos is een vakspecialist die rechtstreeks contacten onderhoudt met particulieren, gemeenten, bedrijven, verenigingen, bosgroepen, regionale landschappen … kortom alle doelgroepen in de bosgroep- of privébossfeer en op die manier een constructieve samenwerking stimuleert.

Kaat bogaerts: Bosgroepen en particulieren boseigenaars kunnen bij mij terecht met al hun vragen over bosbeheer, boswetgeving, procedures van kapmachtigingen, beheerplannen, subsidies, … Indien nodig, kan ik hen in contact brengen met de juiste persoon voor specifieke vragen of dossiers. Voor de bosgroepen zorg ik ook voor de informatiedoorstroming van het ANB over nieuwe richtlijnen, nieuwe formulieren, wijzigingen van contactpersonen, enz. Daarnaast behandel ik de beperkte en uitgebreide bosbeheerplannen en voor de bosgroepen volg ik onder andere de activiteitenverslagen en de subsidieaanvragen op.

bosgazet: Wat wil je graag bereiken, wat zijn je specifieke doelstellingen in deze functie in Antwerpen?

Kaat bogaerts: Sinds mijn start als aanspreekpunt voor de bosgroepen hebben we het overleg tussen ANB en de Antwerpse bosgroepen nieuw leven ingeblazen. Regelmatig samenkomen en nadenken hoe de samenwerking kan verbeteren kan alleen maar ten goede komen van de particuliere boseigenaars en van de werking van de bosgroepen. De juiste afspraken maken en wederzijdse communicatie zijn hierin heel belangrijk. Een belangrijke doelstelling lijkt mij dat elke boseigenaar, al dan niet aangesloten bij een bosgroep, weet dat hij bij het Agentschap voor Natuur en Bos terecht kan met vragen of bedenkingen.

anb -nieuws 09 bosinfo
Kaat Bogaerts, ANB.

bosgazet: Wanneer en met welke vragen kan een private boseigenaar rechtstreeks bij jou?

Kaat bogaerts: Eigenlijk kan een private boseigenaar met elke vraag bij mij terecht over bos. In sommige gevallen zal ik ze doorverwijzen naar de bosgroepen als ze bijvoorbeeld specifiek advies wensen over hun bosperceel of praktische hulp nodig hebben bij de uitvoering van beheerwerken. Als er vragen zijn over concrete dossiers gaat, zal ik hen met mijn collega’s dossierbehandelaar of beleidsadviseur in contact brengen.

bosgazet: Hoe erg mis je de bosgroepen?

Kaat bogaerts: De bosgroepen verlaten was misschien een moeilijke beslissing om te nemen, maar ik heb nog geen spijt gehad. Als aanspreekpunt bosgroepen en bos in Antwerpen heb ik namelijk nog steeds contact met de mensen met wie ik vroeger heb samengewerkt . Het ‘werkingsgebied’ en de thema’s zijn nu echter veel ruimer wat op zich bijzonder interessant is.

bosgazet: Bedankt Kaat. Wij kijken uit naar een vruchtbare samenwerking.

Vlaamse aanspreekpunten bosgroepen zetten samen een boompje op.

In een grote, dynamische organisatie als ANB zijn er soms verschuivingen van functies en bevoegdheden. Hierdoor bestaat het gevaar dat kennis langzaam aan versnippert. Om dit te voorkomen is een aanspreekpuntenoverleg in het leven geroepen. Heel regelmatig komen de aanspreekpunten samen, om hun kennis en ervaring uit te wisselen. Belangrijk hierbij is dat niet alleen administratieve kwesties aan bod komen, maar dat er ook terreinexcursies voorzien worden, waar men samen “een boompje kan opzetten”. Zo ook voor de Vlaamse aanspreekpunten bosgroepen en privébos.

Op 17 maart vond te Waasmunster een eerste terreinexcursie plaats. Hier werden enkele knappe realisaties van de Bosgroep OostVlaanderen Noord bekeken. In het Eeckhoekbos werd de delegatie van ANB rondgeleid door mede-eigenaar Jo De Block en de

bestuurders van de bosgroep Frans De Jonghe en Leen Meersschaert. Onder begeleiding van bosgroepcoördinator Sylvie Mussche en met de hulp van commerciële bosbeheerders zijn ondertussen tal van acties succesvol afgerond. Er is een toegankelijkheidsreglement met speelbos ontwikkeld, er is een beperkt beheerplan opgemaakt, de invasieve Amerikaanse vogelkers werd bestreden, er zijn achterstallige dunningen uitgevoerd. Deze prachtige resultaten zijn behaald met een minimale inbreng van de bosgroep. Het engagement van de eigenaars in combinatie met de inbreng van kennis van vrijwilliger en bosgroepbestuurder Frans is hiervoor de verklaring.

In het complex Pattoterij, schetste bosgroepbestuurder Luc Claus de gevoeligheden van de gemiddelde Vlaamse boseigenaar. Hier bleek oa eens te meer dat een complexe eigendomsstructuur een doeltreffend beheer bemoeilijkt. Een bijzonder gegeven was een belangrijke zaadproducerende vegetatie van Amerikaanse vogelkers op de bermen van de autoweg E17. Beleidsadviseur Geert Flamand toonde ons de bestrijding van deze exoot. Door contacten van zowel de bosgroep als ANB met de beheerder van de autoweg worden er nu natuurbeheerwerken gepland waarbij de Amerikaanse Vogelkers opnieuw plaats zal maken voor de oorspronkelijke heischrale vegetatie met struikheide en gaspeldoorn. Bij het nakaarten in een pril lentezonnetje, werd door iedereen positief gereageerd op deze excursie. Met het oog op uitwisseling van terreinkennis zullen zeker gelijkaardige initiatieven genomen worden.

(door Sus Willems (ANB) en Luc Laeremans (BG AZ vzw))

Contact

Het aanspreekpunt bosgroepen en privébos op de Centrale Dienst van ANB te Brussel is Maarten Reynaert maarten.reynaert@ lne.vlaanderen.be. Maarten wordt op terrein bijgestaan door Sus Willems sus.willems@lne.vlaanderen.be.

Het aanspreekpunt voor de provincie Antwerpen is Kaat Bogaerts, mail: kaat.bogaerts@lne.vlaanderen.be, tel: 03/224.62.09

Meer info over de aanspreekpunten is te vinden op www.natuurenbos.be of op www.bosgroepen.be

info- en debatdag - populier in het Vlaamse bos en landschap: uitgespeelde rol of ruimte voor nieuwe kansen?

Wanneer: Dinsdag 16 november

Uur: 9.00 tot 16.30 u

Plaats: ANB-Brussel, Ferrarisgebouw, auditorium 1G20

GRATIS: Inschrijven verplicht – info volgt.

Populier wordt vanuit het huidige bosbeleid vaak benaderd als een exoot, die bijna uitsluitend in het kader van economische motieven kan worden aangeplant. In het kader van natuur-(en landschap)ontwikkeling lijkt de rol van populier uitgespeeld te zijn. De Koepel van de Vlaamse Bosgroepen wil een maatschappelijk debat voeden rond de rol van populier in het Vlaamse bos en landschap. Op deze info – en debatdag komen verschillende sprekers aan bod uit verschillende sectoren en trachten we een evaluatie te maken van diverse mogelijke waarden van de boomsoort in het kader van het multifunctioneel Vlaamse bosbeheer. Hou dinsdag 16 november vrij in uw agenda!! Meer info volgt via de Bosgazet 16 (oktober 2010).

anb-nieuws
10 bosinfo

algemene Vergadering verkiest nieuwe raad van bestuur

elke vereniging heeft een aantal vaste ‘rituelen’. Voor een vzw is een zo’n ritueel de jaarlijkse algemene vergadering. De bosgroep Kempense Heuvelrug vzw organiseerde deze op 3 juni 2010 in het Prinsenpark in Retie, een ideale locatie om te starten met een wandeling. Het schitterende weer zorgde ervoor dat een kleine zestig man onder leiding van domeinwachters Jan Cortens en gert gielis doorheen het park trokken. Daarbij kregen ze onder meer de opnamelocaties te zien van de serie ‘Van Vlees en bloed’, die deels in het Prinsenpark werd opgenomen. Nadien volgde het officiële gedeelte van de avond. Meer dan tachtig aanwezigen volgden de vergadering. Het uitgebreid verslag hierover vindt u hieronder. Het ‘hoogtepunt’ van de avond was ongetwijfeld de herverkiezing van de raad van bestuur. De nieuwe raad heeft een enigszins gewijzigde samenstelling. Het aantal vrouwen in de raad blijft echter gelijk, namelijk drie op negen. De geslaagde avond werd afgesloten met een gezellige receptie waarop onze leden konden bijpraten en genieten van de lekkere hapjes.

Verslag algemene vergadering 3 juni 2010

Voorzitter Georges Van der Vennet opent de vergadering om 20 uur. Hij overloopt de agenda. Met goedkeuring van de algemene vergadering wordt deze lichtjes gewijzigd. De lezing en goedkeuring van het activiteitenverslag werkjaar 2009 zal na de herverkiezing plaatsvinden, zodat ze samenvalt met het tellen van de stemmen.

De vergadering gaat over tot bespreking van de agenda en neemt na beraadslaging volgende beslissingen:

1. Lezing en goedkeuring verslag algemene vergadering 2009

2. Lezing en goedkeuring jaarrekening 2009 en begroting 2010

3. Volledige en gehele kwijting en ontlasting wordt gegeven aan de bestuurders, over het door hen gevoerde bestuur, zonder voorbehoud, noch beperking

4. Rondgang vragen.

Een boseigenaar vraagt zich af of de strijd tegen exoten enkel door de bosgroep wordt gevoerd. Voorzitter Georges Van der Vennet legt hem uit dat deze strijd een decretale verplichting is, omdat de bosgroepen moeten werken volgens de criteria duurzaam bosbeheer. Coördinator Stef Vanlommel voegt eraan toe dat ook de provincie en de gemeentes grote inspanningen leveren op dit vlak.

5. Ontslag en herverkiezing van de raad van bestuur

6. Lezing en goedkeuring activiteitenverslag werkjaar 2009

7. Bekendmaking van de nieuwe raad van bestuur door coördinator Stef Vanlommel.

In onderstaande tabel vindt u de uitslag en de toewijzing van de verschillende functies.

Al deze beslissingen worden met eenparigheid van stemmen goedgekeurd. De vergadering wordt gesloten om 21.45 uur.

b osgroep kempense heu V elrug VZ w
Sfeerfoto van de Algemene Vergadering.
11 bosgroepnieuws
De nieuwe Raad van Bestuur: (v.l.n.r.) Maria Moeskops, Lieve Stoops, Vincent Dierckx de Casterlé, Willy Van de Velde, Charel Biermans, Georges Van der Vennet, Suzanne De Smedt, Jef Van de Perre. Patrick Engels staat niet op de foto. Sfeerfoto van de wandeling die vooraf ging aan de Algemene Vergadering.

biermans carolus privé, kleine eigenaar (<5 ha)

014/37.23.85 de smedt suzanne privé, kleine eigenaar (<5 ha) secretaris

0497/22.92.24

hermasmedt@hotmail.com

0487/68.16.01 wivavellich@telenet.be dierckx de casterlé Vincent privé, grote eigenaar (>5 ha) ondervoorzitter

Van de Velde willy privé, kleine eigenaar (<5 ha) penningmeester

0495/23.00.23

Van der Vennet g eorges privé, grote eigenaar (>5 ha) Voorzitter georges.van.der.vennet@telenet.be engels patrick (anb) openbaar

014/63.93.63 patrick.engels@lne.vlaanderen.be

0496/50.71.71 jef.vandeperre@kasterlee.be moeskops maria (ocmw k asterlee) openbaar maria.moeskops@scarlet.be stoops lieve (provincie antwerpen) openbaar

Van de perre jef (gemeente k asterlee) openbaar

de nieuwe raadsleden in een notendop

014/37.30.26 lieve.stoops@groenkempen.provant.be

De Algemene Vergadering van 3 juni 2010 leverde twee nieuwe gezichten op in de Raad van Bestuur van de Bosgroep Kempense Heuvelrug vzw. Hieronder worden ze kort voorgesteld.

Maria Moeskops, vertegenwoordiger OCMW Kasterlee

“Ik hecht belang aan onze bossen als vrouw, als moeder en als grootmoeder. Ik kan me moeilijk inbeelden dat mijn kinderen en kleinkinderen zouden opgroeien zonder bos.” Met die woorden sloot Maria Moeskops (53) haar voorstelling af tijdens de Algemene Vergadering. Ongetwijfeld leverde het haar de sympathie op van een deel van onze leden. Maria heeft voortaan zitting in de Raad van Bestuur als vertegenwoordiger van het OCMW Kasterlee. Deze moeder van vier en grootmoeder van twee is getrouwd met Rik Vanderhoven en woont in Lichtaart. Ze werkt als vrijzinnig moreel consulent in Hoboken en Zoersel voor het Ziekenhuisnetwerk Antwerpen, wat betekent dat ze zorgt voor de morele begeleiding van bejaarde en dementerende mensen.

Zelf bezit Maria geen bos, maar dat betekent niet dat ze niet begaan is met het bos, integendeel. “Ik woon op de Kempense Heuvelrug, te midden van de bossen. Als ik dan af en toe merk dat er hier en daar bos verdwijnt, dan doet dat pijn. Ik vind het dan ook belangrijk dat we hetgeen we hebben aan natuur behouden en onderhouden, uiteraard met inspraak van de eigenaars.” Hierbij kan de bosgroep volgens haar zeker een rol spelen. “Door in groep samen te werken

Willy Van de Velde, kleine boseigenaar uit Lichtaart

zijn er meer mogelijkheden naar onderhoud, zoals bijvoorbeeld bij het verwijderen van exoten. Ook het openstellen van boswegen in privébossen vind ik interessant, want op die manier kunnen meer mensen genieten van deze bossen.”

Binnen de Raad van Bestuur wil ze in eerste instantie vooral luisteren. “Ik ga bekijken wat er gebeurt binnen de bosgroep, welke visie er bestaat, maar tegelijk wil ik ook zaken in vraag durven stellen, wil ik een frisse kijk op de zaken hebben. En als er vragen zijn vanuit het OCMW of mijn omgeving over de bosgroep dan zal ik die ook zeker meenemen naar de Raad van Bestuur.”

het uitgebreid bosbeheerplan Kasterlee en van de stuurgroep rond de toegankelijkheid in het boscomplex Herentals-Lichtaart. Als kleine boseigenaar maakt hij voortaan deel uit van onze Raad van Bestuur.

Willy is getrouwd met Maria Mertens en heeft twee dochters. “Ik ben een echte bosmens”, vertelt hij. “Al van kinds af aan heb ik altijd in de bossen gewandeld en geravot en ook vandaag doe ik niets liever dan door het bos trekken met mijn hond. Gelukkig is mijn vrouw ook ‘bosgezind’. Zowat elke uitstap die we doen, is dan ook naar het bos. We kunnen daar samen echt van genieten”.

Voor heel wat boseigenaars uit de gemeente Kasterlee is Willy Van de Velde (57) zeker geen onbekende. Hij is dan ook al 3 jaar bosconsulent bij onze bosgroep en hij brengt zowat al zijn vrije tijd door in het bos, vaak met zijn hond Aiko. Hij is bovendien eigenaar van twee bossen, één in Lichtaart en één in Poederlee. In die hoedanigheid is hij ook actief binnen de stuurgroep van

Als kleine boseigenaar vindt hij de bosgroepen heel belangrijk. “De meeste boseigenaars weten vandaag niet goed meer wat ze wel en niet in hun bos mogen doen. Ze weten bijvoorbeeld niet of ze in VEN-gebied liggen of onder een natuurrichtplan vallen of op welke subsidies ze recht hebben. Zelf heb ik mij verdiept in het bosdecreet en de subsidieregelgeving. In zulke zaken kan de bosgroep de boseigenaars helpen.” Naar de Raad van Bestuur wil hij vooral zijn ervaring op het terrein meenemen. “Ik kom met heel wat kleine en grote boseigenaars in contact. Het is mijn bedoeling om hun wensen en problemen op de Raad van Bestuur ter sprake te brengen”.

naam type eigenaar functie telefoon/gsm e-mail
b osgroep kempense heu V elrug VZ w 12 bosgroepnieuws

Goedkeuring van toegankelijkheidsregelingen van Scherpenbergen - De Hutten en Volmolen in Meerhout en Vosbergenbossen in Hulsen

Het Vlaamse Gewest heeft de toegankelijheidsregelingen van de bosgebieden van Scherpenbergen - De Hutten en Verloren Schaap in Meerhout goedgekeurd en zal binnenkort deze van de Volsbergenbossen in Hulsen goedkeuren. Na jaren overleg en zoeken naar gedragen oplossingen is dit goed nieuws. Nu is de bosgroep volop bezig met het plaatsen van de infoborden en signalisatiepaaltjes.

Seminarie over Vlaamse bosgroepen in Louvain-La-Neuve

Op vraag van de universiteit van Louvain-La-Neuve gaf Jan Seynaeve ondersteund door de vloeiend Franssprekende bestuurders en Vlaamse boseigenaars Henry le Grelle, Alan Phillips, Jos Hermans en Alexandre David een seminarie over de bosgroepen in Vlaanderen. De interesse was enorm. Zowel studenten, professoren, bosbeheerders, leden van Waalse bosbouwverenigingen en ambtenaren van de Waalse bosbouwdienst waren geboeid en vuurden heel wat vragen af. Naar voorbeeld van onze bosgroepen zal binnenkort in de provincie Luxemburg een pilootproject worden opgestart om de mogelijkheden van het concept in Wallonië uit te testen. Wie durft nog zeggen dat Walen en Vlamingen niets aan elkaar hebben?

Keiheuvel

Na het te perse gaan van dit nummer zal de tweede werkgroepvergadering rond de toegankelijkheid en toekomstvisie van de Keiheuvel reeds achter de rug zijn. Op basis van de meningen van de aanwezigen tijdens de vorige vergaderingen, hebben we met ANB samen gezeten om het kader te schetsen waarbinnen gewerkt mag worden, hebben we terreinbezoeken gedaan en oplossingen gezocht voor allerlei knelpunten. Hiermee zouden we dan met een nieuw voorstel op de proppen komen, waarbij we ongetwijfeld weer nieuwe aanbevelingen hebben kunnen krijgen van alle betrokkenen.

autochtone planten

Autochtone planten

Bomen of struiken zijn autochtoon in een bepaalde streek in Vlaanderen als het nakomelingen zijn van planten die zich na de laatste ijstijd (ca 10.000 jaar geleden) spontaan in die streek hebben gevestigd. Zo zijn de beuken van het Zoniënwoud bijvoorbeeld wel inheems, maar doordat het plantmateriaal indertijd vanuit Oostenrijk werd ingevoerd zijn ze niet autochtoon. De laatste tijd wordt veel meer aandacht geschonken aan streekeigen planten om allerlei redenen: Zo hebben autochtone planten meer overlevingskansen doordat ze beter bestand zijn aan het lokale klimaat en zijn ze goed voor de biodiversiteit. Onze dieren hebben zich doorheen duizenden jaren namelijk perfect aangepast aan de streekeigen bomen en struiken. Niet-autochtone sleedoorn uit pakweg Italië

bloeit bijvoorbeeld vroeger, zodat deze reeds is uitgebloeid wanneer de vlinder van de sleedoornpage, die voor zijn voedsel afhankelijk is van de sleedoorn, uitkomt.

Daarom is het Regionaal Landschap Kleine en Grote Nete in samenwerking met tal van partners waaronder de bosgroep een project gestart rond het stimuleren van aanplanten van autochtone bomen en struiken in onze streek. Zo zal deze zomer in een eerste fase bij een aantal privé-eigenaars zaad geoogst worden, waarna de opkweek kan starten en behoud van dit genetisch erfgoed verzekerd wordt. Voor meer informatie kan je steeds een kijkje nemen op www.rlkgn.be.

b osgroep Z uiderkempen VZ w
Eikenstoof in de Keiheuvel (Balen). 13 bosgroepnieuws

Bosgroep, Kempens Landschap en Regionaal Landschap beschermen de harkwesp in Bel

In de zandvlakte van de Capucienenberg in Bel vinden we een diertje terug dat nog maar op twee plaatsen in Vlaanderen leeft. De harkwesp is een grote (niet agressieve) wesp die dankzij de haartjes op haar poten een gangetje in de grond kan graven om haar larve een veilig onderkomen te geven. De zone van de Capucienenberg met zijn uitgestrekte open zandvlakten is een uitstekende leefplaats voor dit dier. Gezien de zeldzaamheid zullen er op initiatief van Regionaal Landschap Kleine en Grote Nete en in samenwerking met twee boseigenaars van Bel waaronder Kempens Landschap vzw. inspanningen gedaan worden om de leefomgeving van de harkwesp optimaal te houden en informatie te verschaffen aan de bezoekers.

Boscomplex Winkelomheide

In Winkelomheide werd in december vorig jaar een nieuw boscomplex opgestart. Momenteel ligt het dossier klaar voor indiening. Heel wat enthousiaste eigenaars participeerden in dit project: de teller staat op 30,7 ha, gespreid over 28 eigendommen. Ondertussen is de voorbereiding voor de houtverkoop volop bezig, er is al heel wat geschalmd. Naast een industrieel lot naaldhout, zullen er ook een mooi aantal brandhoutloten verkocht worden.

Opvolgingsdag bosconsulten

Naar goede gewoonte verzamelden onze vrijwilligers en bosconsulenten zaterdag 27 maart voor de jaarlijkse opvolgingsdag. Ditmaal werd als locatie gekozen voor de Raambroekse bossen te Ramsel. In de voormiddag werden de vrijwilligers op de hoogte gesteld van de laatste veranderingen van het bosbeleid in Vlaanderen. Eveneens was er voldoende tijd om wat van ideeën uit te wisselen omtrent de bosgroepwerking. ‘s Namiddags werden de bottines aangetrokken voor onze grote ‘bosquiz’. Doorheen de prachtige loofbossen met bloeiende voorjaarsbloeiers mochten onze vrijwilligers allerhande vragen uit de bossfeer oplossen. De slimste bosbeheerders te wereld bleken Guy De Pooter en Jan Milis te zijn! Vanwege de bosgroep nog een woordje van dank voor al deze enthousiastelingen!

b osgroep Z uiderkempen VZ w
Onze grootste en een van de zeldzaamste graafwespen van Vlaanderen.
14 bosgroepnieuws
Boven vlnr: Joris Vangeel, Marc Absil, Ferre Swinnen, Jan Verlinden, Leo Otten, Chris Meeuws, Jeroen Truyen Beneden vlnr: Jan Seynaeve, Fons Hendrickx, Jan Milis, Dorothy Senepart, Pieter-Jan Swinnen.

opvolging boscomplex “molenheide” in lille

Vier jaar geleden besliste de bosgroep om in samenwerking met de gemeente Lille een project op te starten om de boseigenaars te helpen bij het beheer van hun bos. Het boscomplex “Molenheide” zag het levenslicht. Heel wat eigenaars reageerden op de uitnodiging van de bosgroep om toe te treden tot het beheerplan en lieten hun bos dunnen en de amerikaanse vogelkers bestrijden. andere boseigenaars kregen opnieuw zin én de kans om zelf in hun bos te werken.

Om er voor te zorgen dat de beste bomen ook de beste kansen krijgen, is het belangrijk om regelmatig te dunnen. Bossen blijven immers niet stilstaan en duurzaam bosbeheer is noodzakelijk om te komen tot mooie en gezonde bossen. Daarom voorziet de bosgroep om de drie à vier jaar een opvolging van dit project. Alle eigenaars krijgen dan de kans om opnieuw met de bosgroep samen te werken. Wij kijken er alvast naar uit!

Later dit jaar zal ook de opvolging van het boscomplex in Beerse “Epelaar-Schrieken” volgen. Tijdens een infovergadering op zaterdag 26 juni zal het project nog eens toegelicht worden. De bosgroep heeft ook hier vier jaar geleden een beheerplan opgesteld en beheerwerken uitgevoerd. Als afsluiter zal een wandeling

UBP “Bloksgoor” goedgekeurd

Het boscomplex “ bloksgoor” in Merksplas – dat al enkele malen in onze bosgazet verscheen – is eindelijk goedgekeurd! Voor dit bos werd een uitgebreid beheerplan (UbP) opgesteld, omdat het deels gelegen is in VeN-gebied. VeN is de afkorting van Vlaams ecologisch Netwerk en omvat de mooiste plekjes

plaatsvinden doorheen het gebied, zodat we met eigen ogen kunnen zien wat het effect is van enkele uitgevoerde beheerwerken zoals het bestrijden van Amerikaanse vogelkers en dunningen.

In de gemeente Turnhout worden dan weer twee nieuwe boscomplexen opgestart, “Zuid Turnhout” en “De Wieltjes-Nazareth”. We hopen ook hier veel boseigenaars te inspireren om opnieuw in hun bos te werken!

natuur in Vlaanderen. Het gaat meestal om kwetsbare of gevoelige gebieden, waar de natuur wat extra bescherming kan gebruiken. Het opstellen van een bosbeheerplan, gebaseerd op de criteria van duurzaam bosbeheer, is dan ook aangewezen. op deze manier krijgt de ecologische bosfunctie heel wat aandacht, maar ook de productiefunctie van een bos wordt niet vergeten. Het resultaat is een multifunctioneel bos. om de financiële inspanningen die hiermee gepaard gaan wat te compenseren, worden deze boseigenaars vrijgesteld van onroerende voorheffing en van successierechten.

Ook voor de overige bossen in de gemeente Merksplas is een uitgebreid bosbeheerplan in de maak. In tegenstelling tot het UBP Bloksgoor zitten in dit beheerplan niet alleen privé eigenaars. De openbare besturen en de bosgroep hebben voor dit initiatief de handen in elkaar geslagen om het werk voor beide partijen te verlichten en om de beheerwerken op elkaar af te stemmen. Wij kijken uit naar een goede samenwerking!

b osgroep noorderkempen VZ w
15 bosgroepnieuws
Door regelmatig te dunnen, blijft een bos gezond. De bosgroep helpt eigenaars met de bestrijding van exoten, zoals Amerikaanse vogelkers. Het Bloksgoor is reeds een prachtig stukje natuur. Dankzij een uitgebreid bosbeheerplan is het voortbestaan van dit pareltje verzekerd.

bosgroep zoekt vrijwilligers!

een hele tijd geleden verscheen deze oproep al eens in de bosgazet. We kregen heel wat reacties, maar het vertrek van Kaat en de langdurige afwezigheid van een nieuwe coördinator zorgde ervoor dat de kandidaten nog niet gecontacteerd werden. Nu de bosgroep weer helemaal op kruissnelheid zit, zal hier echter verandering in komen. De bosgroep Noorderkempen vzw is immers al zes jaar actief en sinds de opstart zijn reeds een 450-tal boseigenaars voor meer dan 2.600 ha bos lid van de bosgroep. We willen onze dienstverlening naar de boseigenaars nog verder uitbouwen en daarvoor kunnen we de hulp van enkele gemotiveerde vrijwilligers wel gebruiken. zoals in de andere antwerpse bosgroepen zijn we opzoek naar gemotiveerde en enthousiaste ‘bosconsulenten’.

Wat is een bosconsulent?

Het is een lokale contactpersoon (vrijwilliger) voor boseigenaars. Het takenpakket van een bosconsulent kan samengesteld worden op basis van wat de persoon zelf graag doet en goed kan. Dit kan gaan van ledenwerving, infobrochures aan geïnteresseerde boseigenaars bezorgen tot het opvolgen van exploitaties en van beheerwerken, het organiseren van wandelingen, zelf gidsen, … . Bij alle taken zal een consulent echter steeds kunnen rekenen op begeleiding van de bosgroep.

Het is niet de bedoeling dat de bosconsulenten het werk van de coördinator overnemen. Wel hopen we in samenwerking met de lokale contactpersonen sneller te kunnen inspelen op de noden en vragen op het terrein. Het advies, het opmaken van overeenkomsten, de houtverkoop, de coördinatie van beheerwerken enzovoort zal bijvoorbeeld altijd door de coördinator gebeuren.

Wie kan bosconsulent worden?

Iedereen is welkom! Bosconsulenten moeten geen boseigenaar zijn. Het is echter wel belangrijk dat een kandidaat bosconsulent:

• in één van de gemeentes van de Noorderkempen woont;

• interesse heeft in bosbouw;

• een open ingesteldheid heeft en goed naar anderen kan luisteren;

• een neutrale positie kan innemen;

• gemakkelijk bereikbaar is per telefoon.

geïnteresseerd?

Neem vanaf augustus/september contact op met de bosgroep (014/85.90.19 of noorderkempen@bosgroep.be) voor een vrijblijvende babbel over de mogelijkheden en de verwachtingen.

b osgroep noorderkempen VZ w
Bosconsulenten van Bosgroep Kempense Heuvelrug meten bomen op.
16 bosgroepnieuws
Een van de belangrijkste taken van een bosconsulent is het opvolgen van exploitaties.

BIODIVERSITEIT slaat op de variatie aan levende wezens op onze planeet: dieren en planten in alle kleuren, te land, ter zee en in de lucht. Vaak door menselijk ingrijpen neemt deze diversiteit jaar na jaar af. Vermits de Verenigde Naties hier niet blind voor zijn, is 2010 uitgeroepen tot het” jaar van de biodiversiteit.” In dit kader heeft de provincie Antwerpen aan een aantal schrijvers en illustratoren gevraagd om een verhaal of een illustratie te maken rond ROOD, WATER en NACHT. Het resultaat is een prachtig boek dat op 22 mei in het sfeervolle voormalige kasteelpark te Halle-Zoersel op een speelse manier werd voorgesteld. Zowel aan beleidsmensen en natuurliefhebbers maar in de eerste plaats aan de kinderen vermits zij de groene toekomst in handen hebben! Dit feest van de biodiversiteit was een sprankelend geheel

Algemene Vergadering op donderdag 3 juni 2010

De algemene Vergadering van 2010 werd gestart met een rondleiding doorheen het arboretum van Kalmthout. een weg doorheen oude bomen, struiken en veredelde rassen op zijn best in een totaal ander kader dat hetgeen we in onze bossen gewoon zijn, niettemin zeer interessant en een mooi begin van deze algemene Vergadering.

Nadien kon de Algemene Vergadering van start gaan in de serrezaal van het Arboretum met een verwelkoming van onze voorzitter Henry le Grelle die heel wat achtergrondinformatie over het voorbije jaar 2009 meegaf. Daarna werd verder ingegaan op de realisaties van het voorbije werkjaar 2009, gaande van 211 leden-boseigenaars eind 2009, 112 afgelegde terreinbezoeken en gerealiseerde onrendabele beheerwerken over 35 ha bos tot de organisatie van

Hallo Iedereen,

van woord, muziek, natuurexploratie en –ontdekking onder een schitterend blauwe hemel. Niets dan glunderende gezichten … Op het grasplein en binnen in het kasteel waren verschillende natuurverenigingen vertegenwoordigd met een eigen stand, zo ook de bosgroepen Antwerpen Noord en Zuid.

Op deze stand konden de kinderen o.m. spelenderwijs ontdekken dat de ‘Nutellaboom’ botanisch bekend is als de hazelaar. Dat de zwarte els ook kegeltjes heeft die men dan elzenproppen noemt en nog veel meer… Belangrijk hierbij is dat wij beseffen dat zonder de biodiversiteit er geen leven mogelijk is op onze planeet. Zij voorziet in al onze basisbehoeften en het is dus belangrijk dat wij de kinderen zo goed mogelijk vertrouwd maken met

dit belangrijke thema. Wij hopen hier als bosgroep een KLEIN maar belangrijk steentje te hebben bijgedragen maar alle beetjes helpen ongetwijfeld om onze planeet leefbaar te houden!

Peter Van Dessel, bosconsulent van Bosgroep Antwerpen Noord vzw

wandelingen en een brandhoutverkoop. De voorbije projecten zoals de toegankelijkheid in de Halse bossen, de bosrandenactie in ons werkingsgebied, de opmaak van het uitgebreid bosbeheerplan bij 13 eigenaars in Brasschaat-Kapellen-Schoten en de opstart van het nieuwe boscomplex in Essen werden verder toegelicht. De planning voor 2010 werd ook overlopen, van lopende projecten tot nieuwe uitdagingen. De voorziene planning begin 2010 zal worden bijgesteld omdat er vanaf 15 juli 2010 tot 15 januari 2011 een tijdelijke vervanging werkzaam zal zijn bij de bosgroep (aangezien de coördinator van 15 augustus tot begin januari afwezig zal zijn wegens bevallingsverlof en vakantie). In de planning van 2010 werd ook vermeld welke doelstellingen er in het kader van het beleidsplan 2010-2015 zullen gerealiseerd worden in de loop van 2010. Het volgende agendapunt betreft een overzicht van de financiële situatie van de bosgroep werd uitgebreid toegelicht door onze penningmeester, Roland Le Grelle.

Elke cluster van activiteiten met hun overeenkomstige inkomsten en uitgaven kwamen aan bod, waarna de jaarrekening van 2009 kon worden afgesloten en goedgekeurd met een positief saldo. De begroting van 2010 werd ook nader verklaard en goedgekeurd, waarbij ook de onverwachte meerkost van drie maanden extra vervanging werd vermeld. Als slot vroeg en kreeg onze voorzitter met volledige instemming de kwijting van de bestuurders voor het gevoerde bestuur. De Algemene Vergadering kon afsluiten met een gezellige receptie in de tuinen van het Arboretum. We zijn weer vertrokken voor een enthousiast jaar!

Vanaf 15 juli zal ik Karolien Devriendt tijdelijk vervangen als coördinator van de bosgroep Antwerpen Noord. Mijn naam is Martin Winnock en ik ben dit jaar afgestudeerd als bio-ingenieur land- en bosbeheer aan de Universiteit Gent. Zelf ben ik afkomstig uit de Westhoek (West-Vlaanderen). Ondanks dat mijn provincie de bosarmste is van Vlaanderen, bezit ik over een grote passie voor bossen. Ik hecht veel belang aan elk bos, groot of klein. Ik kan dan ook nauwelijks wachten om aan de slag te gaan bij de bosgroep en het goede werk van Karolien verder te zetten.

Hopelijk kunnen we vlug kennis maken.

Martin

b osgroep antwerpen noord VZ w 17 bosgroepnieuws
Ook de bosgroepen Antwerpen Noord en Zuid waren aanwezig op Roodwaternacht, het feest van de Biodiversiteit te Zoersel op 22 mei.
De bosgroep laat kennis maken met zijn werking. Sfeerfoto tijdens de wandeling.

reeds 7 km bosrand aangeplant, bent u ook al overtuigd? grijp uw kans met deze actie!

Na het succes van onze bosrandactie in het najaar van 2009 en het voorjaar van 2010, zetten we deze bosrandactie verder in november 2010 (en voorjaar 2011). een goed ontwikkelde bosrand is een geleidelijke overgang van verschillende landgebruiken waar kruidachtige plantensoorten en struiken domineren. een bosrand kan zich zowel aan de buitengrens van een bosgebied situeren, als langs open plekken en paden binnen het bos. Dergelijke bosranden bezitten een enorme soortenrijkdom aan dieren en planten waardoor ze een belangrijke ecologische functie vervullen. bosranden bieden bescherming tegen externe invloeden en fungeren als buffer voor uw bos, terwijl ze ook nog als brandhoutleverancier kunnen dienst doen.

We bieden u gevarieerde BOSRANDPAKKETTEN aan voor elke bodem wat wils. Bij het aanplanten van dergelijke bosrand is de keuze van uw plantsoen van groot belang. Het pad van een klein zaadje tot een oude boom is een heus hindernissenparcours, dat ook sterk bepaald wordt door zijn innerlijke, genetische kenmerken. We willen als bosgroep ons steentje bijdragen door autochtone bomen en struiken aan te bieden. Zo zorg je er als boseigenaar voor dat het autochtoon karakter van onze bossen verhoogt.

1 Arme zure bodems: 10x sporkehout, 10x lijsterbes, 10x hulst, 10x hazelaar, 5x haagbeuk en 5x tamme kastanje.

Totaal pakket: 27,35 € Na bosgroepkorting: 10,94 €

2 Meer vruchtbare bosgronden naast akkers of weilanden: 10x éénstijlige meidoorn, 10x Europese vogelkers, 10x sleedoorn, 10x hazelaar en 10x linde.

Totaal pakket: 20,70 € Na bosgroepkorting: 8,25 €

3 Vochtigere bosgrond: 20x els, 10x wilg, 10x ratelpopulier, 5x haagbeuk, 5x es.

Totaal pakket: 20,80 € Na bosgroepkorting: 8,32 €

4 Wildbeschutting: 5x gaspeldoorn, 5x mispel, 10x wilde peer, 10x wilde appel, 10x Europese vogelkers en 5x brem.

Totaal pakket: 36,10 € Na bosgroepkorting: 14,44 €

Prijzen: exclusief 6 % BTW, factuur wordt door boomkwekerij rechtstreeks naar eigenaar verstuurd na levering.

Levering van plantsoen:

• voor aanplant in november 2010 afhaling op zaterdag 13 november 2010 van 9u tot 11u in Pulhof te Wijnegem, gratis.

• individuele levering door boomkwekerij vanaf 25 €

Na de bestelling gebeurt een voorlopige toewijzing van het aantal bosrandpakketten per individuele eigenaar. De boseigenaar wordt daarna op de hoogte gebracht van de mogelijke aantallen. Elk bosrandpakket bevat plantsoen voor een bosrand van 50 meter, aangeplant in 2 rijen (2*2m = aanbevolen afstand); steeds aanplanting in groepjes van zelfde soort, geen individuele menging. Bosrandpakketten bevatten steeds een combinatie van zowel hakhoutsoorten, bessendragende soorten en wintergroene soorten. Bij levering wordt een brochure met heel wat achtergrondinformatie voorzien.

bestelbon bosrandpakket

Naam: .......................................................................................................................... GSM / Tel.: .......................................................................

Pakket: 1: .................................... 2: .................................... 3: .................................... 4: ....................................

(Boven: Omcirkel het gewenste pakket+ aantal invullen; Onder: kruis aan wat voor u past!)

® Aflevering november 2010 ® Aflevering voorjaar 2011 ® Individuele aflevering

Hebt u interesse om uw plantsoen te beschermen tegen groot en klein wild? Mogelijkheid tot aankoop van wildbescherming: De meest gevoelige soorten voor wild zijn tamme kastanje, linde, es en brem.

® Bioafbreekbare individuele netten (prijs 0,30€/stuk) ® Volledige afrastering (prijs 15 €/m)

Besteedt u de aanplant liever uit?

® Bij de boomkwekerij: een richtprijs van ongeveer 1€/stuk vanaf 400m (excl. BTW)

Gelieve deze strook per post op te sturen naar de Bosgroep Antwerpen Noord vzw, ‘s Gravenwezelsteenweg 59-61 te 2110 Wijnegem of per fax naar 03/355.09.45.

b osgroep antwerpen noord VZ w 18 bosgroepnieuws
Handtekening ............................................................................................
ben je lid-bosbeheerder bij de bosgroep antwerpen Noord? Maak dan een keuze uit de verschillende bosrandpakketten.

2 nieuwe bosconsulenten vervoegen ons team!

Wat is een bosconsulent?

een bosconsulent bij de bg az vzw is een vrijwilliger die de bosgroep ondersteunt bij de uitvoering van beheerwerken op terrein. Het takenpakket van een bosconsulent kan samengesteld worden op basis van wat de vrijwilliger graag doet en goed kan. Indien nodig worden bij een kandidatuur bekeken of het volgen van een opleiding wenselijk en/of mogelijk is. Momenteel worden bosconsulenten ingezet bij het aanduiden van dunningen, het opvolgen van beheerwerken door externen, het organiseren op terrein van (brand)houtverkopen en evaluatie van beheerwerken. Door de lokale link met het terrein maken bosconsulenten het mogelijk om op korte termijn en zeer flexibel op vragen en noden te kunnen inspelen. Iets wat binnen het takenpakket van de coördinator niet altijd mogelijk is .Voor de taken die in opdracht van de bosgroep worden uitgevoerd, ontvangt de bosconsulent een zeer bescheiden vrijwilligersvergoeding.

Eerder dit jaar stelde de Raad van Bestuur twee nieuwe bosconsulenten aan. Het betreft Koen Van Der Haegen en Frank Liekens, beiden uit Ranst.

Koen is een lid-boseigenaar van het eerste uur, volgde de opleiding beheerplanning in 2008 en vormde samen met zijn buren een boscomplexje in Oelegem met overwegend fijnspar om tot een gemengd loofbos. Naast zijn job als ICT-er kan Koen als consulent zijn passie voor natuur en bomen nu ook buiten zijn eigen bos meer inhoud geven.

Frank kwam bij de bosgroep terecht als brandhoutkoper, vlak voordat hij met pensioen ging. Frank maakt graag zijn handen vuil in het bos. Qua gereedschap en werktuigen is Frank volledig uitgerust. In 2009 hielp hij onze bosgroep en werkploeg met de velling van moeilijke bomen. Eerder dit jaar volgde hij de opleiding beheerplanning en ging hij meermaals mee op terrein om dunningen aan te duiden.

In 2011 wordt de opstart van de Bosregio Halse Hoek in Ranst en later de Bosregio Binnenbos in Zandhoven gepland. Beide bosconsulenten kunnen oa daar ingezet worden als ondersteuning bij beheerwerken. Met de aanstelling van Koen Van Der Haegen en Frank Liekens komt het aantal bosconsulenten op 4, naast Andy Van De Vyver (Klein Brabant) en Herman Berkenbosch (regio Nijlen) die in 2009 aangesteld werden. Francis Wouters uit Putte is momenteel kandidaat bosconsulent en zal waarschijnlijk vanaf 2011 taken op zich nemen in Bonheiden en Putte. Op 16 augustus organiseren de bosgroepen Antwerpen Noord en Zuid een eerste bosconsulententeamdag.

Terreinondersteuning en opvolging privébos door ANB in het werkingsgebied BG AZ vzw

In de Bosinfo, vooraan in dit blad, kon u lezen dat er bij het Agentschap Natuur en Bos, lees: de dienst van de Vlaamse Overheid oa bevoegd voor het beleid en beheer van bos, voortaan een aanspreekpunt voor privébossen en bosgroepen is. Daarnaast zijn er nog steeds de lokale boswachters die instaan voor dossier aangaande privébos, die sinds enige tijd aangesproken worden met de titel ‘beleidsadviseurs’. Deze beleidsadviseurs adviseren de eigenaars van privébossen in functie van het beleid en wetgeving. Ze zijn oa belast met de opvolging van kapmachtigingen en subsidiedossiers. Hieronder vindt u het overzicht van de beleidsadviseurs ANB in ons werkingsgebied. Let op: deze mensen staan niet (meer) in voor handhaving. Onregelmatigheden en inbreuken tegen het bosdecreet kunnen gemeld worden bij de natuurinspecteurs (ANB) of via de lokale politie.

Natuurinspecteurs:

Lamberts Jan (0479/67.94.72): Aartselaar, Boechout, Boom, Bornem, Borsbeek, Edegem, Hemiksem, Hove, Kontich, Lint, Mortsel, Niel, Nijlen, Ranst, Rumst, Schelle, St-Amands, Wommelgem en Zandhoven.

Luyckx Eddy (0479/67.94.74): Berlaar, Bonheiden, Duffel, Lier, Mechelen, Putte, Puurs, St-Katelijne-Waver en Willebroek.

Beleidswachters:

Adriaenssens Jean-Pierre (0479/67.94.69): Bornem, Puurs en St-Amands. • Buysse Frank (0477/42.75.77): Aartselaar, Boechout, Boom, Borsbeek, Edegem, Hemiksem, Hove, Kontich, Lint, Mortsel, Niel, Rumst, Schelle en Wommelgem.

Guldentops Rik (0499/94.92/62): Berlaar, Bonheiden, Duffel, Lier, Nijlen, Putte en St-Katelijne-Waver.

Peeters Leo (0479/91.14.46): Ranst en Zandhoven. • Van Praet Hans (0479/67.94.78): Mechelen en Willebroek.

b osgroep antwerpen Z uid VZ w 19 bosgroepnieuws
v.l.n.r.: Frank Liekens, Herman Berkenbosch en Koen Van Der Haegen.

geslaagde algemene Vergadering en ledendag in bornem-weert.

op zaterdag 8 mei vond de algemene Vergadering als onderdeel van de jaarlijkse ledendag van de bosgroep antwerpen zuid vzw plaats. De ledendag begon om 10 u met een ontvangst en rondleiding door gravin amélie d’arschot op het kasteel van bornem. Het kasteel is in perfecte staat en huisvest een prachtige collectie kunstvoorwerpen en een unieke koetsencollectie. De kasteelheer, graaf de Marnix is tevens één van de grootste boseigenaars uit ons werkingsgebied.

De Algemene Vergadering, voorafgegaan door een verwarmende lunch, vond plaats in het heemkundig museum en bezoekerscentrum “De Zilverreiger”. Dit museum is gevestigd in de voormalige jongensschool van Weert. Dit gebouw ademt als onderdeel van enkele bebouwde straten “onder de kerktoren”, de sfeer van een pittoresk, oud Vlaams polderdorp uit – het decor van Stille Waters. Na de AV trok oud en jong naar buiten voor een fietstocht door de Scheldevallei met enkele stops bij bezienswaardigheden en bossen van bosgroepleden. Na een tochtje met het veer over de Schelde, werd de dag rond 17 u afgesloten met een lokale ‘sluikneus’ in het café van de Zilverreiger. Met dank aan onze leden voor hun aanwezigheid en enthousiasme.

Verslag Algemene Vergadering, 8 mei 2010:

Vergadering wordt geopend door de voorzitster, Martine Van Goethem om 13.35 u Realisaties 2009 en planning 2010 door coördinator, Luc Laeremans. Voorstelling van de jaarrekening 2009 door penningmeester, Chris Van De Peer. Goedkeuring van de jaarrekening 2009 en kwijting aan de bestuurders voor het gevoerde beheer door de leden van de Algemene Vergadering. Toelichting omtrent de Europese Instandhoudingsdoelstellingen (IHD’s) door coördinator. Afsluitend rondvraag en dankwoord door de voorzitster. De vergadering wordt gesloten om 14.35 u.

Bosregiowerking Bruine Beek van start

Op zondag 2 mei ging de Bosregiowerking Bruine Beek van start met een infomoment en wandeling. Een 30-tal aanwezigen kwamen luisteren naar de uiteenzetting aangaande de kansen die deze samenwerking tussen gemeente Bonheiden en de Bosgroep Antwerpen Zuid vzw aan boseigenaars biedt. Aansluitend op de infovergadering volgde een kletsnatte wandeling in het bosgebied rond voormalig kasteel Berentrode. Als alle zegen van boven komt, dan moet deze Bosregiowerking een ongelofelijk succes worden! In de maanden mei en juni ging de coördinator op bezoek bij een 20-tal boseigenaars en was verbaasd door de variatie en rijkdom van de bezochte bossen. In de zomermaanden volgen er meer terreinbezoeken bij geïnteresseerde boseigenaars in het gebied. Eind dit jaar kunnen de eerste beheerwerken gepland en uitgevoerd worden. Meer info via de aangepaste link op www.bosgroepantwerpenzuid.be.tt

b osgroep antwerpen Z uid VZ w
Lunch in de Zilverreiger.
20 bosgroepnieuws
Fietstocht ledendag 8 mei 2010 – met het veer de Schelde over. Groepsfoto kasteel van Bornem.

Dinsdag 20 juli 2010: Vleermuizenwandeling in de Lovenhoek in Vorselaar

Vleermuizen en bossen hebben meer gemeen dan je op het eerste zicht zou denken. Elke vleermuizensoort die bij ons jaagt, heeft immers zijn verblijfplaats in het bos. Oude bomen, inheems of exoot, spelen daarbij een cruciale rol. Wist je trouwens dat een populatie van holtebewonende vleermuizen, zoals de watervleermuis, minstens 50 geschikte boomholten nodig heeft om levensvatbaar te zijn. Om meer te leren over deze boeiende dieren, bezoeken we een uniek en waardevol gebied, de Lovenhoek te Vorselaar. Dit gebied herbergt een variatie aan biotopen, gaande van oude loofbossen (vnl. zomereik en es) met een struiklaag van o.m. hazelaar, inlandse vogelkers en kardinaalsmuts, over vochtige broekbossen tot drogere bossen op voormalige heidegronden. In deze bossen werden al minstens 7 verschillende soorten vleermuizen waargenomen: een ideale uitstap dus om een sluier op te lichten over vleermuizen en bossen. Via batdetectoren zullen we verschillende vleermuissoorten horen en waarnemen en natuurlijk zullen we ook naar andere nachtdieren luisteren.

Gids: Alex Lefevre, voorzitter Vleermuizenwerkgroep Natuurpunt

Organisatie: Bosgroep Kempense Heuvelrug vzw

Afspraak: van 21 u tot 23 u – samenkomst op de parking bij café “de Roos van Casablanca”, Vroegeinde 61/B in Vorselaar (café staat aangeduid)

Vrij 27 tot Zon 29 augustus 2010: Ledenreis naar Drenthe in Nederland

Bij ons in Vlaanderen is de Nederlandse provincie Drenthe vrij onbekend, daar in het noordoosten tegen de Duitse grens. Op deze reis gaan we in de eerste plaats de bossen van Drenthe bekijken, de boswachterijen van staatsbosbeheer en andere. Je loopt door het boomkroonpad en ontdekt het gevoerde multifunctionele bosbeheer. Maar ook de heide en het mysterieuze hoogveen zullen we niet overslaan.

Prijs leden boseigenaars: 90 € / persoon

Prijs overige deelnemers: 180 € / persoon In de kostprijs is inbegrepen: 2 overnachtingen in volpension (in tweepersoonskamers), alle bezoeken en de busreis. Inschrijven: vóór 1 juli 2010. Er zijn maar beperkte plaatsen, dus wees er snel bij!

Zondag 29 augustus 2010: Wandeling in Schoutenheide: bos- en natuurbeheer hand in hand

Deze wandeling is een van de activiteiten van ‘KomeNete!’, een streekevenement georganiseerd door het Regionaal Landschap Kleine en Grote Nete en haar partners. We begeven ons in een gevarieerd landschap naast de Kleine Nete: oud loof- en naaldhout, hakhout, vennen, ruigtes en heiderestanten. Het gebied is dan ook terecht volledig beschermd als habitatrichtlijngebied en als VEN. We besteden extra aandacht aan de uitgevoerde en nog uit te voeren beheerwerken. Hiervoor zullen we ook een deel van het stiltegebied bezoeken dat eenmalig wordt opengesteld.

Gids: Stef Vanlommel, coördinator Bosgroep Kempense Heuvelrug vzw

Organisatie: Bosgroep Kempense Heuvelrug vzw ism het Regionaal Landschap Kleine en Grote Nete

Afspraak: van 09.30u tot 11.30u – samenkomst op parking van Tennisclub Ter Heyde, Lichtaartseweg 216/1 in Herentals.

acti V iteiten / wandelingen
21 k alender

Zondag 5 september 2010: Kamp C, Westerlo

In deze unieke boswandeling zullen mierenspecialist Reginald Verhofstede en coördinator Jan Seynaeve de aanwezigheid van rode bosmieren in verband brengen met de ontwikkeling van gezonde en mooie bossen in Teunenberg-Nieuwe Hoeve. U zal geboeid worden door de zeer interessante weetjes van Reginald over de invloed van de bosmieren op de bossen. Jan Seynaeve zal je gidsen doorheen de mooie plekjes van het gebied waar alles zo snel verandert! Het effect van bosranden en omvormingskappen zijn er ondermeer duidelijk te zien.

Gids: Reginald Verhofstede en Jan Seynaeve • Organisatie: Bosgroep Zuiderkempen vzw.

Afspraak: 14u aan de hoofdingang van Kamp C. Einde om 16.30u

Adres: Britselaan 20, 2260 Westerlo

Wo 22 en zo 26 september 2010: Prachtig, giftig of betoverend; paddenstoelen in het bos!

De vliegenzwam is in het geheugen gegrift als de paddestoel waarop kabouter Pinnemuts zit heen en weer te wippen. Maar buiten de naam van deze opvallende rode paddestoel met witte stippen, moeten wij meestal passen wanneer iemand de naam van een paddestoel vraagt en of deze schadelijk voor de bomen is. Lieve Deceuninck is een enthousiaste aanbidster van zwammen en schimmels en bestudeert al jarenlang hun verspreiding in onze regio. Zij is dan ook de ideale persoon om ons in te leiden in het wat slijmerige, weke, duf-riekende wereldje van de paddestoelen. Kom dat zien én ruiken!

Gids: Lieve Deceuninck - AMK - Antwerpse Mycologische Kring www.kamk.be • Organisatie: Bosgroep Antwerpen Zuid vzw

Afspraak: woensdag 22 september 2010; voordracht van 19.30 – 21.30 u. zondag 26 september; ochtendwandeling van 10.00 u – 12.30 u.

Adres: Provinciaal domein Vrieselhof, Schildesteenweg 95, 2520 Ranst

Inschrijven: Inschrijven voor voordracht en/of wandeling via Bosgroep Antwerpen Zuid vzw.

Zaterdag 25 september 2010: Ga jij mee op pad om zaden van bomen en struiken te oogsten?

De zomer en vroege herfst zijn dé momenten om zaden van bomen en struiken te oogsten. Je kan zaden oogsten om ze te consumeren of te zaaien. Het succesvol zaaien van boom- en struikzaden is een vak apart. We willen jullie dan ook op een actieve manier laten kennismaken met ons project rond het opkweken van streekeigen bomen en struiken. Bomen en struiken die van nature in onze streek thuishoren hebben een streepje voor, zowel ecologisch als cultuurhistorisch bieden ze een meerwaarde. Na een korte inleiding over het hoe en waarom van zaadoogsten trekken we samen het bos in waarbij we zaden van hazelaar, wegedoorn, Gelderse roos, rode kornoelje en kardinaalsmuts verzamelen. Voorzie je op aangepaste kledij en laarzen of stevig schoeisel. Pluk de dag!

Organisatie: Regionaal Landschap De Voorkempen vzw, ANB en BG Antwerpen Noord vzw Afspraak: om 9u • Plaats: aan het bezoekerscentrum van het Zoerselbos.

Vrijdag 22 oktober 2010: Provinciale landschapsdag 2010

De provincie Antwerpen herbergt heel wat interessante landschappen en wil deze, samen met geïnteresseerden en streekbewoners, verkennen in een reeks landschapsdagen. De provinciale landschapsdag 2010 neemt de Kempense Heuvelrug onder de loep. Een beboste landduinrug duikt op tussen de valleien van de Aa en de Kleine Nete en strekt zich uit van Herentals tot Kasterlee. De Kempense Heuvelrug is een opvallend fenomeen, dat vele vragen oproept: Hoe is de duinrug ontstaan? Waarin herkent men de hand van de mens in het huidige landschap? En, hoe gaat men vandaag om met dit historische landschap? In lezingen en excursies kijken we terug op de geschiedenis van de Kempense Heuvelrug en werpen we een blik op de toekomst. De studiedag is bedoeld voor professionals en vrijwilligers die actief zijn in de sectoren natuur, landschap en erfgoed.

Organisatie: Provincie Antwerpen in samenwerking met Bosgroep Kempense Heuvelrug vzw

Afspraak: van 9 u tot 17 u – de precieze locatie van deze studiedag ligt nog niet vast, de excursies zullen plaatsvinden in het boscomplex tussen Herentals en Lichtaart • Meer info: lieve.janssens@admin.provant.be of via 03/240.57.21

acti V iteiten / wandelingen 22 k alender

Cursussen met deze stip ervoor zijn volzet.

Wat: Kettingzaag module 1

Wanneer: Za 11 en 18 september ‘10

Wanneer: Za 18 en 25 september ‘10

Wanneer: Di 21 en wo 22 september ‘10

Wanneer: Za 2 en 9 oktober ‘10

Waar: Prinsenpark te Retie

Waar: Kamp C te Westerlo

Waar: Kamp C te Westerlo

Waar: Pulhof te Wijnegem

Duur: 2 dagen

Code: Cursus 4 Uur: 9-16u

Code: Cursus 5 Uur: 9-16u

Code: Cursus 6 Uur: 9-16u

Code: Cursus 8 Uur: 9-16u

Omschrijving: Dag 1: Theorie over de werking, het gebruik en de veiligheid van de kettingzaag. Theorie en praktijk over het dagelijks onderhoud en scherpen van de ketting.

Dag 2: Eenvoudige zaagoefeningen op horizontale en verticale stamstukken. Geen vellingen!

Prijs leden-boseigenaars: 30 €

Wat: Kettingzaag module 2

Wanneer: Do 7 en vr 8 oktober ‘10

Wanneer: Za 9 en 23 oktober ‘10

Wanneer: Za 16 en 23 oktober ‘10

Wanneer: Za 20 en 27 november ‘10

Prijs overige deelnemers: 60 €

Duur: 2 dagen

Waar: Prinsenpark te Retie Code: Cursus 9 Uur: 9-16u

Waar: Prinsenpark te Retie Code: Cursus 10 Uur: 9-16u

Waar: Kamp C te Westerlo Code: Cursus 14 Uur: 9-16u

Waar: Pulhof te Wijnegem Code: Cursus 7 Uur: 9-16u

Omschrijving: Dag 1: Theorie over het vellen van bomen. Demo-velling door instructeur. Veloefeningen door de cursisten.

Dag 2: Veloefeningen door de cursisten. Gebruik van hulpmiddelen bij het vellen.

Prijs leden-boseigenaars: 30 € Prijs overige deelnemers: 60 €

Wat: Kettingzaag module 3

Wanneer: Za 6 en 13 november ‘10 Waar: Prinsenpark te Retie

Wanneer: Za 20 en 27 november ‘10

Waar: Kamp C te Westerlo

Wanneer: Do 25 en vr 26 november ‘10 Waar: Kamp C te Westerlo

Duur: 2 dagen

Code: Cursus 12 Uur: 9-16u

Code: Cursus 13 Uur: 9-16u

Code: Cursus 15 Uur: 9-16u

Omschrijving: Dag 1: Theorie over de impact van het werken bij hout onder spanning. Hoe verwerkt men deze stammen. Zaagoefeningen aan de spanningsbank.

Dag 2: Oefeningen bij bomen die onder spanning staan.

Prijs leden-boseigenaars: 30 €

Wat: beheerkeuzes voor ouder wordende dennenbossen

Wanneer: Za 11 september ‘10

Waar: Vrieselhof te Ranst

Prijs overige deelnemers: 60 €

Duur: 1 dag

Code: Cursus 3 Uur: 9-16u

Omschrijving: Wat kunnen we doen met onze ouder wordend dennenbestand. Welke beheeropties zijn er mogelijk? Wat moet ik doen om een nieuw dennenbos, gemengd bos of een loofbos te krijgen?

Prijs leden-boseigenaars: 10 €

Wat: Lees eens een bos

Wanneer: Do 30 september ‘10

Prijs overige deelnemers: 20 €

Duur: 1 dag

Waar: Hoge Mouw te Kasterlee Code: Cursus 7 Uur: 9-16u

Omschrijving: Met de principes van duurzaam bosbeheer in het achterhoofd, trekken we de hele dag het bos in zonder boeken. Kijken en analyseren staan centraal: op basis van een goede observatie gaan we dan beheeropties voor bepaalde bossen uitstippelen. In de marge komen zaken aan bod zoals houtprijzen, natuurwaarden, dunning, bosexploitatie, houtkwaliteit en boomsoortenkeuze.

Prijs leden-boseigenaars: 10 €

inschrij V ing cursussen

Prijs overige deelnemers: 20 €

Terug te sturen naar Bosgroep Zuiderkempen vzw, Britselaan 20, 2260 Westerlo of deze gegevens doorsturen naar: rebecca.himschoot@admin.provant.be

Naam: Tel. Nr.:

Adres:

Lid van bosgroep: q KH q ZK q NK q AN q AZ

Cursuscode(s):

U bent zeker van uw inschrijving na overschrijving van het cursusgeld op rekeningnummer 778-5912507-24 van de Bosgroep Zuiderkempen vzw met vermelding van initialen van uw bosgroep (zoals hierboven), uw naam en de cursuscode. Na inschrijving krijgt u de laatste gegevens toegestuurd.

Alle prijzen zijn BTW inclusief. Bevestig tijdig je deelname, aantal plaatsen is beperkt. NU inschrijven is de boodschap. Meer info over deze en andere cursussen, zie www.inverde.be

c ursussen antwerpse bosgroepen
23 k alender

Bosgroep Antwerpen Noord vzw

’s Gravenwezelsteenweg 59-61, 2110 Wijnegem

Tel.: 03/355.09.40

Fax.: 03/355.09.45

Coördinator: Devriendt Karolien • 0475/75.77.98

Tijdelijke verv.: Winnock Martin • 0475/75.77.98

antwerpennoord@bosgroep.be

Medewerkster: Van Cotthem Britt

Bosgroep Antwerpen Zuid vzw

’s Gravenwezelsteenweg 59-61, 2110 Wijnegem

Tel.: 03/355.09.40

Fax.: 03/355.09.45

Coördinator: Laeremans Luc • 0476/76.18.25

antwerpenzuid@bosgroep.be

Medewerkster: Van Cotthem Britt

Bosgroep Noorderkempen vzw

Hoge Mouw

Lichtaartsebaan 73

2460 Kasterlee

Tel.: 014/85.90.19

Fax.: 014/85.90.21

Coördinator : Boonen Wim • 0472/50.05.11

noorderkempen@bosgroep.be

Medewerkster : Elly Maes

Bosgroep Zuiderkempen vzw

Kamp C

Britselaan 20

2260 Westerlo

Tel.: 014/27.96.57

Fax.: 014/27.96.69

Coördinator: Seynaeve Jan • 0474/99.99.35 jan.seynaeve@groenkempen.provant.be

Adj.-coördin.: Pieter-Jan Swinnen • 0478/78.20.22 pieterjan.swinnen@groenkempen.

Truyen Jeroen • 0475/80.73.36

Jeroen Truyen@groenkempen.provant.be

Medewerkster: Himschoot Rebecca

Bosgroep Kempense Heuvelrug vzw

Hoge Mouw

Lichtaartsebaan 73 2460 Kasterlee

Tel.: 014/85.90.17

Fax.: 014/85.90.21

Coördinator: Vanlommel Stef • 0479/20.93.11 kempenseheuvelrug@bosgroep.be

Medewerkster: Vangenechten Annick

Elly Maes

Medewerker terreinwerkzaamheden

Chris Meeuws 0478/45.51.38

chris.meeuws@groenkempen.provant.be

V.U.: Laeremans Luc, ’s Gravenwezelsteenweg 59-61, 2110 Wijnegem • Tel.: 03/355.09.40 • Fax.: 03/355.09.45

Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.