4 Bosuitbreiding met de Bosalliantie: terugblik en doorkijk
8 Waarom de stad Beringen haar bosbeheer volledig aan de Bosgroep uitbesteedt
10 3-30-300-regel, voldoet je wijk aan de nieuwe groennorm?
Blablaaadjes
4 Bosuitbreiding met de Bosalliantie: terugblik en doorkijk
8 Waarom de stad Beringen haar bosbeheer volledig aan de Bosgroep uitbesteedt
9 3-30-300-regel, voldoet je wijk aan de nieuwe groennorm?
13 Bosgroepnieuws
16 Zeeden, een nieuwe klimaatslimme soort?
19
Kalender & zoekertjes
20 Contactgegevens
De Bosgazet verschijnt viermaal per jaar, het is een uitgave van de Antwerpse Bosgroepen en wordt zowel digitaal als per post verstuurd naar leden en geïnteresseerden.
Verantwoordelijke uitgever en eindredactie: Jan Wauters
Lay-out: Koloriet - Leefdaal
Verhuisd? Vragen over uw lidmaatschap? De Bosgazet en/of nieuwsbrief digitaal ontvangen?
Neem contact op via antwerpsebosgroepen@provincieantwerpen.be
Beste bosliefhebber,
De lente heeft zich met haar betoverende charme ontplooid. Terwijl we in het bos de zoete geur van bloesems opsnuiven, horen we het zachte ritselen van de humus en aanschouwen we de bladeren die in een explosie van groen en rood ontwaken – een waar festijn voor de zintuigen.
In deze editie nemen we je mee op reis naar de bossen in Limburg, waar de lokale bosgroep recentelijk het beheer van een aantal openbare bossen op zich heeft genomen. Dit avontuur doet echter niets af aan onze belangrijkste missie: het ondersteunen van private boseigenaars in hun passie voor het bos.
We duiken ook in de fascinerende 3-30-300-formule, een ambitieus Vlaams plan dat erop gericht is om voor iedereen meer groen bereikbaar te maken. Daarnaast werpen we een blik op de zeeden en vragen we ons af of deze boomsoort een plek kan veroveren in het toekomstige bosbeeld van Vlaanderen.
Met trots delen we verder een overzicht van de nieuwe aangeplante bossen die in de provincie Antwerpen, dankzij jullie inzet, de afgelopen jaren werkelijkheid zijn geworden. Deze investeringen in bos zijn niet alleen een betrouwbare kapitaalsinvestering maar ook een bron van plezier en zingeving voor vele eigenaars.
Het is voor ons een eer en een genoegen om met jullie te kunnen samenwerken. Ik wens je veel leesplezier toe met deze lente-editie!
Met bosrijke groet,
Jan Milis
Voorzitter Bosgroep Zuiderkempen vzw
Bosgroepen, wat zijn dat?
Veel van de bossen in Vlaanderen zijn in privéhanden. De bosjes zijn vaak kleiner dan een hectare en zeer versnipperd. Om op een duurzame en rendabelere manier aan bosbeheer te doen, zijn De Bosgroepen opgericht ter ondersteuning van de vele boseigenaars. Boseigenaars krijgen een professioneel advies en kunnen samenwerken met andere boseigenaars in de buurt. Elke boseigenaar is vrij om al dan niet gratis lid te worden en gebruik te maken van De Bosgroep-diensten. Men behoudt de volledige zeggenschap over het beheer van zijn eigendom. Een kans om te grijpen!
De belangrijkste taken van De Bosgroep zijn informeren, sensibiliseren en organiseren. Je kan ons contacteren voor:
– gratis, onafhankelijk en vrijblijvend advies
– informatie over hoe je bos duurzaam kan beheerd worden
– organisatie van wandelingen, cursussen en excursies
– uitvoering van gezamenlijke bosbeheerwerken: dunnen, exotenbeheer, houtverkopen
– hulp bij de bosadministratie: kapmachtigingen, subsidies en beheerplannen
– ondersteuning bij aanplantingen
– optimaliseren van de toegankelijkheid van je bos
Contact
Verhuisd? Vragen over uw lidmaatschap? Neem contact op via antwerpsebosgroepen@provincieantwerpen.be
De Bosgazet of Nieuwsbrief analoog of digitaal ontvangen? Of dit aanpassen? Kan je zelf doen via de link web.provincieantwerpen.be/cn/avrml/bosgroepen.
De cijfers van de Antwerpse Bosgroepen voor 2024!
We hebben het voorbije jaar weer heel wat gerealiseerd om onze provincie te voorzien van meer en gezonder bos. Uitgedrukt in cijfers zag 2024 er voor de Antwerpse Bosgroepen uit als volgt.
111.006
71
vrijwilligers ingezet
educatieve activiteiten deelnemers aan 1.636 57
6.318
39,13 hectare
nieuw bos aangeplant
16.870 meter bomen en struiken aangeplant
bosrand aangeplant
233,4
adviezen aan boseigenaars 565
hectare bos
omgevormd naar meer (bio)diverse bossen
leden bos-beheerder (privé en openbaar)
Bosuitbreiding met de Bosalliantie: terugblik en doorkijk
De Vlaamse Bosgroepen ondersteunden de voorbije jaren honderden eigenaars die een nieuw bos wilden planten. Sinds 2020 werden ongeveer 450 nieuwe bossen geplant. Deze realisaties kaderden in een doelstelling van de Vlaamse Overheid, die een hoge ambitie had gesteld voor meer bos in Vlaanderen: 4.000 hectare nieuw bos tegen 2024 en 10.000 hectare tegen 2030. Vele schouders maken licht werk en daarom gaf de Vlaamse Overheid ook andere partners, waaronder De Bosgroepen, een bebossingsdoelstelling.
Bij de start van de nieuwe legislatuur kijken we even terug naar de resultaten van de voorbije jaren en evalueren zowel de successen als de knelpunten. Tegelijk richten we de blik naar de toekomst, want ook in de nieuwe legislatuur blijft de ambitie overeind om 10.000 hectare
nieuw bos te realiseren tegen 2030. Is dit haalbaar, en waar staan we nu?
De Bosalliantie
In 2020 werd De Bosalliantie opgericht, het samenwerkingsverband tussen Vlaamse en provinciale overheden,
lokale besturen, natuurverenigingen, partners zoals De Bosgroepen en andere maatschappelijke instellingen. Samen stelden ze zich een gezamenlijk doel: 4.000 hectare nieuw bos tegen 2024.
Meer bos was al langer een dringende behoefte voor de maatschappij. Meer dan 25 jaar geleden al bepaalde het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen (RSV) dat extra bossen een absolute must zijn om Vlaanderen leefbaar te houden. Sindsdien waren er wel initiatieven voor bosuitbreiding, onder andere bij onze leden die zich bleven inzetten voor nieuw bos. Helaas bleef de netto oppervlakte bos in Vlaanderen toch afnemen, onder meer door ontbossingen elders. De Bosalliantie moest hiervoor een oplossing bieden en ervoor zorgen dat Vlaanderen bosrijker werd.
De Bosalliantie werd het samenwerkingsverband en de Bosteller het samenwerkingsplatform waarop alle informatie over bosuitbreiding in Vlaanderen verzameld werd. Wil je een subsidie simuleren, deelnemen aan een plantactie in jouw buurt of je verhaal delen? Dat kan allemaal op www.bosteller.be. De Bosteller is ook het platform waarop alle nieuwe bossen terug te vinden zijn.
De Bosgroepen kregen als doelstelling om 750 hectare bosuitbreiding te realiseren bij private eigenaars. Een enorme opgave voor een organisatie die zelf geen grondeigenaar is. Ook van lokale besturen en natuurverenigingen werd verwacht 750 hectare nieuw bos te realiseren. Bij bedrijven en andere private partners werd gemikt op 500 hectare
Bosalliantie:
nieuw bos. De Vlaamse Overheid legde zichzelf de doelstelling op om 1.250 hectare nieuw bos te planten.
Bosbabbel
Om dit te realiseren werden verschillende mediacampagnes georganiseerd, steeds voor een andere doelgroep. Voor private eigenaars werd een reclamecampagne op de radio en via sociale media gevoerd. Onder het motto ‘om je buren wat minder te zien of je kinderen buiten te krijgen’ werden grondeigenaars aangezet om bossen te planten. Bij interesse kon een Bosbabbel worden aangevraagd, waarbij De Bosgroepen contact opnamen met de potentiële bebosser en samen een bebossingstraject opstartten. Alles samen voerden we meer dan 800 Bosbabbels uit. Ook be-
Verdeling hectaren per provincie
VlaamsBrabant 290 hectare
drijven konden een Bosbabbel aanvragen, om een stuk eigen grond te bebossen, of om samen te werken met een partner om een bebossing te realiseren.
Tien keer sneller bebossen dan 5 jaar geleden.
Vóór 2019 werd jaarlijks gemiddeld zo’n 70 hectare nieuw bos geplant. In de jaren die erop volgden nam de bebossingssnelheid toe. En in 2023-2024, het laatste jaar van de voorbije legislatuur, werden 773 hectare aan nieuwe bossen geplant. Tegenover 2019 betekent dit een vertienvoudiging van de bebossingssnelheid.
De voorbije 5 jaar werd in heel Vlaanderen en door alle partners van de Bosalliantie 1.917 hectare nieuw bos geplant.
OostVlaanderen 548 hectare
Antwerpen 403 hectare WestVlaanderen 322 hectare
Limburg 361 hectare
De meeste bossen werden geplant in Oost-Vlaanderen, gevolgd door Antwerpen, Limburg, West-Vlaanderen en Vlaams-Brabant. Daarnaast ligt er ook al 1.106 hectare aan gronden klaar om de volgende jaren te bebossen. Dat brengt het totaal van de inspanningen op 3.023 hectare.
Resultaten van De Bosgroepen
De samenwerking tussen De Bosgroepen en private eigenaars was bijzonder succesvol. Meer dan 300 bebossingsdossiers werden uitgevoerd bij private eigenaars, goed voor zo’n 250 hectare aan nieuwe bossen. Ook de samenwerking tussen De Bosgroepen en openbare besturen sloeg aan, met meer dan 150 dossiers en 100 hectare nieuw bos.
Aantal hectaren per plantseizoen
De Bosgroepen plantten de voorbije legislatuur in totaal meer dan 400 hectare nieuw bos, met een absoluut record in plantseizoen 2023-2024 toen meer dan 150 hectare nieuw bos werd geplant. Ongeveer 330.000 boompjes werden dat jaar geplant door De Bosgroepen.
Boslabels
Lokale besturen die de voorbije legislatuur inspanningen leverden voor nieuw bos, werden beloond met een boslabel. 18 openbare besturen ontvingen een bronzen boslabel: zij plantten 2,5 hectare of meer aan. 11 openbare besturen plantten meer dan 5 hectare nieuw bos en ontvingen een zilveren boslabel. Een
Gemeente Knokke-Heist, Gemeente Staden, Stad Borgloon, Stad Aalst, Stad Lier, Gemeente Roosdaal, Stad Genk, Stad Landen, Gemeente Wetteren, Stad Bree, Gemeente Brakel, Stad Izegem, Gemeente Zulte, Gemeente Essen, Gemeente Heist-op-den-Berg, Gemeente Nazareth, Provincie Limburg, Stad Mechelen
Nieuwjaarsplantactie Rijkevorsel bij Bosgroep Kempen Noord. Dikke merci aan alle vrijwilligers, bestuursleden en medewerkers!
Publieke plantactie van bosgroep Zuiderkempen op 17 januari 2025 in Balen. Met dank aan de schoolkinderen van Hulsen!
gouden boslabel was er voor 6 openbare besturen: zij plantten 10 hectare of meer nieuw bos aan.
De ambitie om 4.000 hectare nieuw bos te planten werd dan wel niet gehaald, toch was er een duidelijke trendbreuk met het verleden want nooit eerder werden zoveel nieuwe bossen geplant. Bovendien was er veel media-aandacht voor het belang van meer bos in Vlaanderen en werden nooit eerder zoveel plantacties georganiseerd.
Wat met de komende jaren?
De vooropgestelde ambitie voor bosuitbreiding blijft ook in de nieuwe legisla-
Gemeente Merchtem, Stad Antwerpen, Gemeente Merelbeke, Intercommunale Land van Aalst, Gemeente Evergem, Stad Sint-Niklaas, Provincie Vlaams-Brabant, Stad Oostende, Gemeente Zaventem, Limburg.Net, Gemeente Boechout
tuur behouden. Tegen 2030, aan het eind van deze legislatuur, moet er dus nog zo’n 7.000 hectare bos worden geplant, een oppervlakte ter grootte van de stad Mechelen.
In de beleidsnota van minister Brouns wordt veel verantwoordelijkheid gelegd bij de lokale besturen die aan de hand van Bosplannen - kaartanalyses waarin wordt onderzocht welke locaties beschikbaar en geschikt zijn om een nieuw bos te planten - voor meer bos moeten zorgen. De Bosgroepen staan klaar om deze lokale besturen te ondersteunen, we maakten de voorbije legislatuur immers al tientallen bosplannen aan voor lokale besturen in heel Vlaanderen. Bo-
Provincie Oost-Vlaanderen, Stad Brugge, Provincie Antwerpen, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Bornem, Stad Gent
vendien kunnen we lokale besturen ook na de bebossing ondersteunen in het beheer van het jonge bos.
Private eigenaars worden verder gemotiveerd om voor meer bos te zorgen, de bestaande subsidieregeling blijft behouden. Wel moet gezegd dat er meer aandacht zal zijn voor de bestemming van de grond. Zo moet bosuitbreiding in groene bestemmingen voorrang krijgen op bosuitbreiding in landbouwbestemmingen. Het is echter zo dat goedkeuring van de vergunning in de eerste plaats een beslissing is van de lokale besturen.
Enkele wijzigingen in de pachtwet, waaronder de opzeg van pacht met het oog op bebossing, kan verder ook zorgen voor meer structurele bosuitbreiding, maar het is nog niet duidelijk welke effecten deze wijzigingen in de praktijk zullen hebben.
De werking van de Bosalliantie wordt verdergezet. Ook de Bosteller zal een centrale rol blijven spelen. Zo kunnen de resultaten van kortbij worden opgevolgd en kunnen alle partners blijven samenwerken aan bosuitbreiding. Het BOOMweekend, waarbij jongeren worden gemotiveerd om mee bomen te komen planten, zal in het weekend van 14-15-16 februari haar 2e editie kennen; en het is de bedoeling dat deze activiteit jaarlijks terugkeert.
De Bosgroepen blijven ook verder inzetten op bosuitbreiding, leden kunnen steeds op ons rekenen om een bebossingstraject te begeleiden. De Koepel van Vlaamse Bosgroepen coördineert bosuitbreiding op Vlaams niveau en organiseert halfjaarlijks een workshop bosuitbreiding voor Bosgroepmedewerkers, om kennisuitwisseling en – deling mogelijk te maken. Zo kwamen tijdens excursies onder andere natuurlijke ver-
jonging, de evaluatie van nieuwe aanplantingen en beheerwerken aan bod.
Of de uitreiking van de Boslabels wordt verdergezet, en of we in het eerste plantseizoen van de nieuwe legislatuur dezelfde mooie realisaties kunnen voorleggen, kunnen we nog niet melden.
Wel is zeker dat het een enorme opdracht zal zijn om dezelfde bebossingssnelheid aan te houden, laat staan deze nog te verhogen. We kijken dan ook uit welke maatregelen op Vlaams niveau zullen genomen worden om dit mogelijk te maken.
Wil je hierover meer weten, ga naar www.bosteller.be, of lees het Groenboek van de Bosalliantie.
Dit plantseizoen sloegen Bosgroep Antwerpse Gordel samen met 170 schoolkinderen en 335 buurtbewoners de handen in elkaar om nieuwe bossen te planten. Bedankt aan alle enthousiaste deelnemers!
Waarom de stad Beringen haar aan de Bosgroep uitbesteedt
Dankzij een wetswijziging uit 2022 kunnen gemeenten het beheer van hun bossen overdragen aan een derde partij. De Bosgroepen komen hiervoor in aanmerking. De stad Beringen ging alvast zo’n intense samenwerking aan met Bosgroep Limburg voor het beheer van hun stedelijke bossen. Goed nieuws ook voor de vele Bosgroepleden in de regio, omdat de Bosgroep het beheer van de openbare en privébossen voortaan optimaal op elkaar kan afstemmen. Brecht Rabijns van de stad Beringen motiveert de keuze van het stadsbestuur.
Door een wijziging aan het ”Decreet betreffende het natuurbehoud en het natuurlijk milieu” kunnen gemeenten voortaan hun beheer ofwel volledig zelf in handen houden of het uitbesteden aan het Agentschap voor Natuur en Bos of een derde partij, via een openbare aanbesteding. De Bosgroepen komen in aanmerking als derde partij en kunnen dus het beheer van gemeentebossen op zich nemen. Deze verandering heeft uiteraard vooral een grote impact op
gemeenten met een groot bos- en natuurpatrimonium.
Als Bosgroep beschikken we over heel wat jaren ervaring met het ontzorgen en ondersteunen van boseigenaars. Hoewel privé-eigenaars onze topprioriteit blijven, werken we de laatste jaren ook meer en meer in openbare bossen. Dat de privé- en gemeentebossen in sommige gemeenten sterk met elkaar zijn verweven, maakt een gezamenlijk beheer logisch en efficiënt. Vooral eigenaars van kleinere bospercelen plukken daar veel voordelen van.
Zelf de touwtjes in handen
Als deskundige in beheer van publieke ruimte bij de stad Beringen volgde Brecht Rabijns het proces van bij het begin
op. “Het gaat om 500 ha, dat is heel wat. Al vrij snel werd duidelijk dat we met een derde partij wilden werken, maar zelf de zeggenschap over onze bossen behouden, om ecologische en economische redenen.”
Dat Beringen voor Bosgroep Limburg koos, sluit nauw aan bij hun wens om zelf de touwtjes in handen te houden. Net zoals bij privébossen respecteren we namelijk de vrijheid in beheerkeuzes. Maar dat is natuurlijk niet de enige doorslaggevende factor. “De Bosgroepen beschikken over veel technische kennis. Dat ze ook intens samenwerken met privé-eigenaars, staat ons toe om ons beheer af te stemmen op dat van de privé-eigenaars rond de openbare bossen. Dat is beter voor de bossen en voor de eigenaars. In het verleden gebeurde het bijvoorbeeld dat wij op een ander ogenblik kapwerken uitvoerden dan de eigenaars van nabijgelegen bossen.”
Voortaan kunnen we de beheerwerken bundelen, wat de kosten drukt en de impact op de natuur en de recreatie vermindert. Ook de gezamenlijke houtverkoop biedt heel wat voordelen voor zowel de stad als de andere boseigenaars. Bosgroep Limburg heeft in totaal zo’n 230 aangesloten eigenaars in Beringen, samen goed voor 190 ha. Daar komt nu de 500 ha van de stad Beringen bij. Een natuurbeheerplan ligt op tafel en wordt later nog uitgebreid. “Ons uitgebreid bosbeheerplan is recent omgezet naar een natuurbeheerplan type 2. Na-
bosbeheer volledig
dien is het ons doel om onze bossen die momenteel nog niet in dit plan zijn opgenomen, ook toe te voegen, net zoals enkele natuurlijke graslanden die ook waardevol zijn voor de natuur.”
Van dennenbossen naar streekeigen loofhout
Door met de Bosgroep in zee te gaan, kan Beringen meer dan ooit hun stadsgroen doordacht beheren met aandacht voor lokale accenten. Net zoals de andere gemeenten in de Limburgse Kempen zet de stad Beringen al jaren actief in op het omvormen van de monotone dennenbestanden naar gemengd loofbos. “Bij nieuwe aanplantingen opteren we altijd voor een mengeling van zes
à zeven soorten loofhout. We kiezen daarbij steeds voor planten met het label Plant van Hier, omdat die het best zijn aangepast aan hun standplaats. We blijven bovendien proactief bossen aankopen. Ook bosuitbreiding wordt steeds belangrijker.”
“We moeten de komende jaren in sommige van onze bossen een beheerachterstand wegwerken. We kijken ernaar uit om het nieuwe natuurbeheerplan nauwgezet uit te voeren en hopen om binnenkort het FSC-label voor duurzaam bosbeheer binnen te halen voor onze openbare bossen. Dat is zowel economisch als ecologisch interessant.”
Naar een artikel van Bosgroep Limburg (Bosbelang winter 2024)
Wat betekent dit voor de openbare besturen bij onze 3 Antwerpse Bosgroepen?
Net als in de rest van Vlaanderen kijken de gemeentes ook naar hun Bosgroep voor de begeleiding en uitvoering van het technisch bosbeheer. De terreinkennis, bosbouwexpertise en lokale verankering met heel wat bestaande private boseigenaars maken van een bosgroep een relevante partner in bosbeheer. Ontzorging, begeleiding en afstemming met het beheer bij onze private boseigenaars zijn vaak de start van een intensievere samenwerking met gemeentes.
Onze gemeentes zijn vaak eigenaar van een aantal 10tal ha bos met enkele uitzonderingen in onze provincie met meer dan 100ha bos. Uitgangspunt blijft samen werken aan weerbaar bos voor de toekomstige generaties.
Eind 2023 lanceerde de Vlaamse Overheid zijn nieuwe groennormen: de zogenaamde 3-30-300-regel. Deze richtlijn toont de weg naar een groenere leefomgeving en daar zijn goede redenen voor. Meer nabij groen is fundamenteel voor het fysieke, mentale en sociale welzijn van mensen; het draagt bij aan de strijd tegen klimaatverandering (verkoeling tijdens warme dagen), en speelt een rol in het behoud van de biodiversiteit. Steeds meer steden en gemeenten omarmen deze nieuwe groennorm in hun beleidsplannen, al blijkt er nog veel werk aan de winkel!
Waarom een groennorm?
Op dit moment zijn er geen heldere en meetbare richtlijnen rond groene ruimtes. Woon ik in een groene wijk? Waar
in de gemeente is er noodzaak om de leefbaarheid te verbeteren? Lokale besturen, stadsplanners en ontwikkelaars krijgen op deze manier een behapbaar aanknopingspunt voor de toekomstige inrichting van onze bebouwde leefomgeving. Het gebruiken van de 3-30-300-
regel biedt gemakkelijk te onthouden doelstellingen die wetenschappelijk gegrond zijn. Veerkrachtige en leefbare groene steden ontwikkelen is een complexe uitdaging. Deze vuistregel herleidt die complexe uitdaging naar eenvoudige doelstellingen.
De moderne groennormen zijn een minimumstandaard, strengere beleidsdoelstellingen zijn altijd mogelijk. De boodschap is duidelijk: hoe meer groen, hoe beter. Het behoud van groen waar het al aanwezig is staat voorop, en groen moet versterkt en uitgebreid worden waar er nog niet voldoende is.
Bomen zijn ongelijk verdeeld
Datalab, een onafhankelijk collectief van vrijwillige datawetenschappers, ontwik-
groennorm?
Twee plantacties met als resultaat een buurtbos en een mini-woudje in verschillende woonwijken van Wuustwezel.
De gemeente Ranst kocht in 2024 3,35 hectare grond in woonuitbreidingsgebied aan het Achterlo in Broechem. Samen met Bosgroep Antwerpse Gordel ontwikkelen ze daar in de toekomst een nieuw toegankelijk buurtbos voor de deelgemeente Broechem.
De Bosgroepen tonen de weg
Bosgroepen spelen al jarenlang een cruciale rol in het realiseren van de 3-30-300-regel. Wij werken samen met boseigenaars om bossen toegankelijk te maken, leggen gemeentelijke speelbossen aan en ontwikkelen nieuwe bebossingen dicht bij woonkernen. kelde een interactieve kaart die voor elk gebouw in België de toegang tot stedelijke natuur in beeld brengt volgens de 3-30-300-regel. Het resultaat is een score voor alle Belgische gemeenten.
En wat blijkt, slechts 15 Vlaamse (en Brusselse) gemeenten halen een voldoende: minstens de helft van alle huizen daar kan alle drie de parameters
afvinken. Er zijn ook grote onevenwichten merkbaar. Vooral rijke gemeenten in de Voorkempen, de groene gordel in Vlaams-Brabant, en het Brusselse scoren hoog. Ook enkele Limburgse gemeenten en enkele Naamse gemeenten scoren goed. Rijkere wijken beschikken doorgaans over meer groen en voldoen vaker aan de 3-30-300-regel dan minder gegoede buurten. Dit creëert een
sociale ongelijkheid, waarbij armere buurten niet alleen minder toegang hebben tot groen, maar ook de gezondheidsvoordelen ervan missen.
Vertekend beeld?
De focus van de regel ligt op zichtbaar en nabij groen in de directe leefomgeving van woningen, wat betekent dat grote natuurgebieden aan de stads- of dorpsrand niet worden meegenomen in de beoordeling. Bovendien wordt lintbebouwing door de 3-30-300-regel ongewild beloond met hoge scores: woningen in lintbebouwing zijn vaak omringd door kleine bossen of verspreid groen, waardoor ze vaker voldoen aan de normen van zicht op drie bomen en nabijheid van groene ruimtes. Hoe landelijker, hoe meer je de score dus met een korreltje zout kan nemen. De regel heeft vooral waarde voor dichtbevolkte gemeenten en steden, zeggen ook de onderzoekers zelf. Daar is de nood het hoogst, en valt er snel veel gezondheidswinst te maken met een paar meer (grote) bomen. Lokale besturen zijn dus vrij om te bepalen op welke schaal zij de moderne groennormen wensen in te zetten. Dat kan zijn op de schaal van een woonblok, wijk, buurt, of stad/gemeente.
Ontdek of je woning voldoet aan de 3-30-300-regel.
Wat betekent die 3-30-300?
3 = 3 zichtbare bomen
Vanuit elk huis moeten minstens drie goed ontwikkelde bomen zichtbaar zijn. ‘Groen zien’: Zichtbaar groen heeft een directe impact op ons mentaal welzijn. Bomen zien maakt ons gezonder.
30 = 30% klimaatgroen
De omgeving van elke woning moet minstens 30% ‘klimaatgroen’ hebben. Hierin zit zowel een laag groen (gazons, struiken en plantenperken) als kroonbedekking van grotere bomen.
‘In groen zijn’: Groen is ‘cool’, dat merkten we al tijdens de laatste warmere zomers. Meer kroonbedekking en nabijheid van groen zorgt voor een lokale klimaatimpact (temperatuur, waterretentie, luchtkwaliteit).
300
=
toegankelijk groen op 300 meter
Elke woning moet binnen de 300 meter een toegankelijke groene ruimte hebben van minimaal 0,5 tot 1 ha hebben.
‘In groen doen’: Het belang van een groene omgeving voor buitenactiviteiten: sport, spel, rust, verkoeling en sociale connectie.
Nieuwjaarsplantactie
met sponsoring van IZEN te Rijkevorsel
Bosgroep Kempen Noord en bedrijf IZEN uit Lille sloten 2024 af met de aanplant van 1600 boompjes op een perceel grasland in Rijkevorsel: een nieuw bos was geboren. In het najaar staan er voor het personeel en de vrijwilligers regelmatig plantacties op de agenda, maar het is fijn om dit nu met iedereen samen te kunnen doen. Na het planten voorzien we een lekkere lunch en kon iedereen gezellig bijpraten. Zowel personeel, vrijwilligers en bestuurders van de Bosgroep als medewerkers van IZEN hielpen mee bij de aanleg van dit gevarieerd bos. Een mooi geschenk voor klimaat en lokale biodiversiteit!
Aanplant begraafbos Oud-Turnhout
Op maandag 9 december plantten gemeente Oud-Turnhout, Bosgroep Kempen Noord en haar vrijwilligers een nieuw bos. Ook enkele leerlingen van groen- en tuinbeheer van VIBO De Ring uit Turnhout staken een handje toe. Gemeente Oud-Turnhout breidt graag haar bestaande begraafplaats uit met een natuurbegraafplaats en klopte voor plantadvies aan bij Bosgroep Kempen Noord. Deze uitbreiding krijgt inrichting met 2180 streekeigen planten in de vorm van bos, bosrand en hagen.
Cijfers houtverkoop Retie-Arendonk-Oud-Turnhout
Buiten de gebruikelijke houtverkoop in oktober werden deze winter bijkomend enkele grote loten (hoofdzakelijk) naaldhout te koop aangeboden. Het ging samen om zo’n 4000m3. Er waren biedingen van een 6-tal exploitanten. Het was West Fraser die telkens het hoogste bod had. De prijzen lagen in lijn met de verkoopscijfers in oktober 2024.
1. Gemeentebos Arendonk
2. Arendonk - Oud-Turnhout
3. Retie - Beverdonk
Bosgroepnieuws uit Zuiderkempen
Bosgroepen, gemeente Balen en Jane Goodall Instituut sloegen de handen in elkaar om nieuw bos te planten.
Leerlingen van Twinkeling en Bijenkorf uit Hulsen in Balen hebben voor een tweede plantseizoen op rij weer stevig de handen uit de mouwen gestoken binnen hun nabijgelegen bosgebied. Ze wisten tegen de 1.400 bomen te planten in de Volsbergbossen om de bestaande boskern verder uit te breiden en te versterken. Het gemeentebestuur van Balen wist deze grond in bosgebied te verwerven na een gezamenlijke oproep van de Bosgroepen en de gemeente naar private eigenaars toe binnen het kader van de Vlaamse doelstelling om meer bos te realiseren in Vlaanderen. Voor de gemeente is dit de derde aanplant op 2 jaar tijd om de ambities uit hun Klimaatactieplan 2030 waar te maken.
De trouwe en sterke vrijwilligers van Bosgroep Zuiderkempen, samen met helpende handen van de Milieudienst Balen en van het Jane Goodall Instituut, leidden de aanplant in goede banen. Aan het einde werden de leerlingen voor hun werk getrakteerd op lekkers en ontvingen ze een bosplantcertificaat van het Jane Goodall Instituut België dat deze bebossing financieel ondersteunde, naast bebossingssubsidie van ANB.
Antwerpse bosgroepen nemen afscheid van hun bosuitbreidingsmedewerker Isis.
Na drieënhalf jaar inzet voor bosuitbreiding in de Zuiderkempen nemen we afscheid van Isis Veldeman. Dankzij haar enthousiasme, vastberadenheid en liefde voor het bos is onze regio maar liefst 30 hectare bos en 17 nieuwe boseigenaars rijker. En daar stopt het niet: in de komende jaren komt daar nog eens 9 hectare nieuw bos bij, een blijvend resultaat van haar inspanningen. Helaas loopt haar opdracht af, aangezien de financiering vanuit de vorige legislatuur niet langer wordt voortgezet. Bosgroep Zuiderkempen zal met de huidige medewerkers haar werk trachten zo goed mogelijk verder te zetten. Isis haar bijdrage zal duidelijk blijven doorleven in de vele nieuwe bossen die mede door haar gerealiseerd zijn.
We willen Isis enorm bedanken voor haar inzet, haar warme samenwerking en haar onvermoeibare passie voor bosuitbreiding. De Zuiderkempen is dankzij haar en al die enthousiaste bebossers een stuk groener geworden!
Nieuwjaarsaanplant annex receptie
te Bonheiden:
Weer een stukje bos erbij!
Op 26 januari luidde Bosgroep Antwerpse Gordel het nieuwe jaar in met de aanplant van een nieuw bos op een perceel van de gemeente Bonheiden.
Samen met onze bestuurders en bosconsulenten trokken we eropuit op deze frisse, maar prachtige zondagochtend.
De modderige ondergrond maakte het ons niet altijd makkelijk, maar dat kon de sfeer zeker niet bederven.
Uiteindelijk werden er 10 kloempen geplant, wat goed is voor zo’n 250 boompjes!
Na al dat harde werk was het tijd om op te warmen en bij te praten. Een hapje, een drankje en natuurlijk de overheerlijke soep van voorzitster Martine maakten de namiddag compleet.
Tijdens de gezellige receptie blikten we terug op een geslaagd jaar en keken we vol enthousiasme vooruit naar alles wat nog komt.
Gezamenlijke
houtverkoop opnieuw in juni!
Goed bosbeheer begint vaak met het vellen van bomen. Het kan nodig zijn om een te dichte opstand te dunnen, zodat de overblijvende bomen meer ruimte krijgen om gezond te groeien. Om invasieve exoten te verwijderen en zo plaats te maken voor een gevarieerde, inheemse ondergroei. Of om gaten te creëren in de boomlaag, waarin kloempen worden aangeplant: de toekomstige generatie bosbomen. Is uw bos toe aan een dunning, wilt u het omvormen of zijn uw populieren kaprijp? Neem dan contact op met uw Bosgroep-contactpersoon voor advies en een afspraak!
Zeeden , een nieuwe klimaatslimme soort?
Zeeden (Pinus pinaster) is een naaldboom uit de dennenfamilie (Pinaceae). De soort is niet inheems in België. Het natuurlijk verspreidingsgebied van zeeden ligt rond de Middellandse
Zee en het noordwesten van Afrika. In Vlaanderen is hij lokaal aangeplant voor houtproductie, vooral in kustgebieden en in de Kempen. Hij wordt hier en daar gebruikt als afbakening van percelen of als hoekboom. Vanuit deze locaties slaagt de soort erin om zichzelf te verspreiden.
Je herkent de zeeden - heksenmast in de volksmond - aan zijn lange naalden en zeer grote kegels. Hij kan als lichtboom gemengd groeien met andere eerder lichtminnende bomen als den, berk, eik en douglas, eventueel in combinatie met hakhout van tamme kastanje. Een gemengd bos is stabieler en zeeden profiteert hier mee van. Hierna kan er juist ruimte gegeven worden aan de andere soorten, waarbij zeeden voor stabiliteit zorgt. Hij laat veel licht door waardoor de groei van de andere soorten niet in het geding komt. Op deze manier kan een gemengd bos met meerdere etages ontstaan, inclusief de productie van potentieel kwaliteitshout.
Zeeden, een aanrader?
Zeeden stelt weinig eisen aan de voedselrijkdom van de bodem en kan ook op hele zure bodems groeien. Daarnaast is hij zeer droogtetolerant. Dit maakt dat de soort geschikt is voor veel bodems waaronder droge, arme zandgronden. In open duinen kan de soort zich snel uitbreiden en invasief gedragen, wat zeeden minder geschikt maakt waar openheid gewenst is. Hij wordt vaak vergeleken met de zwarte den op vlak van aanpassing en verzuring. Maar als aanvulling in menging is de zeeden een interessante soort voor multifunctionele bossen. Hou er wel rekening mee dat de soort in Vlaanderen niet in aanmerking komt voor bebossingssubsidies.
Zeeden aanplanten? Doe dit dan eerst op kleine schaal om te zien hoe de soort zich in deze specifieke situatie gedraagt. Aan te raden is om verschillende erkende herkomsten te gebruiken en de verschillen op te volgen. De huidige bestanden in de Kempen vertonen immers vaak scheefgroei.
Dit artikel is geschreven op basis van de factsheet Zeeden, een publicatie van Probos in samenwerking met Universiteit Wageningen (Stichting Probos, 2023)
Zeeden
Pinus pinaster
Eigenschappen
• Snelle groeier, zowel in de dikte als in de lengte
• Strooisel is verzurend en moeilijk afbreekbaar
• Niet zo gevoelig voor wildschade
• Gevoelig voor strenge vorst
Klimaatadaptatie
• Droogtetolerantie: zeer hoog
• Schaduwtolerantie: laag tot gemiddeld
• Bijdrage aan CO2-vastlegging: hoog
• Bijdrage aan biodiversiteit: onbekend, waarschijnlijk beperkt
• Risico op invasiviteit: gemiddeld tot hoog
Bezoek aan de Limburgse bosgroep: Save the date!
Voor onze leden organiseren we op zaterdag 27 september 2025 een excursie bij onze collega’s van Bosgroep Limburg. We bekijken hoe zij de bossen weerbaar maken tegen de klimaatverandering en hoe ze hun bosbeheer aanpakken. Meer informatie over inschrijven en plaats van afspraak volgt in de volgende editie van de bosgazet.
Algemene vergadering Antwerpse Gordel
Veilig werken met de kettingzaag: ECS-cursussen 2025
Volg de verschillende modules in volgorde met de professionele lesgevers van 4ESTRY volgens de Europese kettingzaagnormen.
ECS 1: onderhoud van kettingzaag en doorkorttechnieken
16 & 17 september 2025
Vrieselhof in Ranst, Schildesteenweg 95-99
ECS 2: basisveltechnieken
7 & 8 oktober 2025
Pastorie Oosthoven in Oud-Turnhout, Polderstraat 33
ECS 3: gevorderde veltechnieken
6 & 11 november 2025
Kamp C in Westerlo, Britselaan 20
Aantal deelnemers per module: maximaal 6
Kostprijs per module voor leden/niet-leden: €120,00/€240,00
Inschrijven kan via mail naar Zuiderkempen@bosgroep.be of via 014/27.96.57
Inschrijving is pas definitief na betaling van het inschrijvingsgeld.
Van harte welkom op onze jaarlijkse Algemene Vergadering! We verzamelen om 10u voor een wandeling in de aangename Rupelstreek met zijn kenmerkend landschap. Tegen 11u45 start de Algemene Vergadering, met een terugblik op 2024 en een vooruitblik naar 2025. Dit jaar wordt ook het moment om een nieuw bestuurdersteam te kiezen. Onze kandidaten stellen zich graag aan jullie voor waarom ze met hart en ziel voor dit engagement kiezen. Na de verkiezing en ook de voorstelling van de financiële resultaten, ronden we af. Waarna we samen genieten van een babbel bij een broodjeslunch. Graag tot dan!
Wanneer: Zondag 27 april 2025 om 10u
Waar: Congrescentrum De Pitte van Domein De Schorre, in Boom (concrete parkeerinfo volgt nog)
Inschrijven: Laat uw aanwezigheid, alsook het aantal deelnemers weten via antwerpsegordel@bosgroep.be We houden onze leden-boseigenaars nog verder op de hoogte per mail.
Bosbeheer in de provincie
Antwerpen: een
opleidingstraject
van Inverde in samenwerking met de Antwerpse bosgroepen
Wat kan je verwachten?
We nemen je mee op een 3-daagse opleiding in de bossen in de Provincie Antwerpen, waarbij iedere dag op een andere locatie plaatsvindt, verspreid in het najaar van 2025. Elke cursusdag brengen we buiten door maar wordt ingeleid met een online voortraject als voorbereiding en tegelijk ook als naslagwerk.
Dag 1: Bosbeheer voor beginners: https://www.inverde.be/opleidingen/bosbeheer-voor-beginners do 25 september 2025 | 09:00 - 16:00 | Westmalle |
Afspraakplaats: aan de parking van Hopper Jeugdverblijf Drieboomkesberg, Sint Pauluslaan 14, 2390 Westmalle
Kostprijs: €129 incl. btw kortingscode ter waarde van €9: BOSBEHEER
Dag 2: Boswetgeving in de praktijk: https://www.inverde.be/opleidingen/boswetgeving-de-praktijk do 23 oktober 2025 | 10:00 – 16:00 | Oelegem | Afspraakplaats: Provinciaal Groendomein Vrieselhof, Schildesteenweg 95, 2520 Ranst
Bos te koop
U wil ook graag een zoekertje in de Bosgazet?
- Surf dan naar https://ap.lc/7SsOG - Lees de voorwaarden - Geef uw zoekertje en contactgegevens in - En uw zoekertje verschijnt in de volgende Bosgazet
Naaldbos
Opp: 0,3 ha
Ligging: 2430 Eindhout - Laakdal
Vraagprijs: Prijs overeen te komen
Contact: geertvangenechten@telenet.be
Kostprijs: €129 incl. btw kortingscode ter waarde van €9: BOSWETGEVING
Dag 3: Bosbeheeruitdagingen in Antwerpen: https://www.inverde.be/opleidingen/bosbeheeruitdagingen-antwerpen
do 13 november 2025 | 09:00 - 16:00 | Westerlo | Afspraakplaats: Kamp C, Britselaan 20, 2260 Westerlo
Kostprijs: €159 incl. btw kortingscode ter waarde van €39: BOSBEHEERUITDAGINGEN
Ideaal om je basis te versterken en je kennis regionaal verder uit te diepen met de uitdagingen uit je omgeving. Interesse, meer info via www.Inverde.be
Inschrijven voor één of meerdere van deze opleidingsdagen kan uitsluitend via de website van Inverde. Maak daarbij zeker gebruik van onze kortingscodes voor bosgroepleden!
