Bosgazet 19

bosgazet 019

informatie B lad antwer P se B os G roe P en

driemaandelijks tijdschrift j U li - aUGU st U s - se P tem B er 2011 af G iftekantoor 2099 antwer P en x - P608022

Pagina 2 Voorwoord

Pagina 3 Waarom Bosgroepen

Pagina 4-10 Bosinfo

Pagina 11-20

Nieuws uit de 5 Bosgroepen

Pagina 21 Activiteiten / wandelingen

Pagina 22-23

Cursussen

Voorwoord

De zomer in zicht...

Een (te) droge lente achter de rug…

Op bos- en natuurvlak net een ecologische ramp gebeurd met de brand op de Kalmthoutse Heide. Het Agentschap voor Natuur en Bos gaf in de pers mee dat het vuur een recordaantal hectare uniek Europees natuurgebied verwoestte. Zo’n 600 hectare heide ging in de vlammen op. Het zal nog jaren duren eer het natuurgebied hersteld geraakt en we duimen mee dat zeldzame plant- en diersoorten, eigen aan de heidevegetatie zullen terugkeren. Het weinige groen dat Vlaanderen kent, heeft een serieuze opdoffer gekregen, terwijl op Internationaal vlak de bossen net dit jaar sterk worden belicht. De Verenigde Naties hebben 2011 uitgeroepen tot ‘The International Year of Forests’, ofwel het Internationaal Jaar van de Bossen. Onder het motto ‘Forests for People’ willen de VN het bos in de kijker zetten en het debat over duurzaam bosbeheer openen, overal ter wereld en voor alle lagen van de bevolking. De VN hopen hierbij vruchtbare samenwerkingen tot stand te kunnen brengen op regionaal, landelijk en wereldwijd vlak. De VN wil iedereen sensibiliseren en bewust maken van het belang van bossen en het duurzaam beheer ervan. Wereldwijd bestrijkt bos 31% van het landoppervlak en maar goed ook, want bossen vervullen talrijke superbelangrijke functies.

Bossen zijn onze groene longen en zooooooooooveeeeeeeel meer:

Bossen produceren zuurstof en zonder zuurstof kunnen we niet (over)leven

Bossen nemen allerhande schadelijke stoffen op: CO2, fijn stof, schadelijke uitstoot van wegverkeer, ...

Bossen bepalen het klimaat op aarde

Bossen zijn tegelijk klimaatbuffers en beschermen ons leefmilieu

Bossen zijn onze parasols tijdens warme dagen

Bossen zijn onze bron van medicijnen

Bossen zijn de bron van onze gezondheid

Bossen herbergen onze biodiversiteit

Bossen produceren hout en andere levensmiddelen en producten

Bossen werken stressverlagend, ze zijn beter dan een bloeddrukpil

Bossen zijn onze favoriete recreatieoorden

Bossen zijn wondermooi

Kortom: bos doet leven!

We gaan in deze editie dan ook na hoe internationaal uw bos wel is en wat is er over de grenzen heen te zien, bosgroepen in het Amazonewoud? Verder komt ook de stippelmot aan bod, en lichten we de Antwerpse brandhouthappening verder toe. We verwelkomen jullie graag in grote aantallen op deze bijeenkomst in Olen, een dag voor elke bos- en houtliefhebber!

2011 is echter ook Europees jaar van het vrijwilligerswerk! Een van de doelen van dit Europees jaar is het aanmoedigen en ondersteunen van vrijwilligers, met name door de uitwisseling van ervaringen en goede praktijken. Al enkele jaren zetten vrijwilligers zich in om de bosgroepwerking uit te breiden en te versterken.

We willen hen bij deze van harte bedanken voor hun onvoorwaardelijke inzet! Tegelijk lanceren we in 2011 een nieuwe oproep om in te gaan op onze vacature ‘gezocht: bosgroepleden met talent’ verderop in deze editie. Veel lees- en beleefgenot, Henry le

Grelle, Voorzitter Bosgroep Antwerpen Noord vzw

Henry le Grelle, voorzitter Bosgroep Antwerpen Noord vzw.

waarom bosgroepen?

Vlaanderen telt ongeveer 146.000 hectaren bos en naar schatting is 70 % van dit bosareaal in privé-eigendom. De Vlaamse overheid heeft er bewust voor gekozen om ook de privé-boseigenaars te betrekken in het beleid. De oprichting van de Vlaamse bosgroepen was een duidelijk signaal naar de boseigenaars toe om hen te stimuleren het beheer in eigen handen te nemen. een kans om te grijpen…

Het bos in Vlaanderen is bovendien enorm versnipperd. Deze versnippering is niet enkel ruimtelijk, ook een enorme eigendomsversnippering typeert de Vlaamse bossen. Zo zijn de meeste boseigendommen in Vlaanderen kleiner dan 1 ha! Het beheer van deze ‘minibosjes’ is voor de boseigenaars financieel onrendabel met als gevolg dat het beheer van deze sterk versnipperde bospercelen meestal achterwege is gebleven. Bovendien wordt de boseigenaar vaak geconfronteerd met problemen die hij niet altijd alleen kan oplossen, zoals bijvoorbeeld recreatieoverlast of sluikstorten. Wanneer verschillende eigenaars samen voor het bosbeheer zorgen, kan dit zonder de eigenaars op kosten te jagen. De belangrijkste taak van de bosgroepen is het stimuleren en coördineren van zo een samenwerking. In een bosgroep komen boseigenaars vrijwillig samen om het beheer van hun bossen te verbeteren. Elke boseigenaar is vrij om al dan niet gebruik te maken van onze diensten. Iedere eigenaar behoudt de volledige zeggenschap over het beheer van zijn eigendom.

Bij dit alles maakt het niet uit of u bos-eigenaar/beheerder bent van een aantal are of veeleer ha. De bosgroep is er voor elke boseigenaar die meer wil weten over zijn bos. Weet u graag wat de bosgroepen voor u en uw bos kunnen betekenen, neem dan contact op met de bosgroep in uw regio.

Kempense Heuvelrug vzw: Dessel, Geel (deel ten noorden treinspoor), Grobbendonk, Herentals, Kasterlee, Lille (zuiden van Lille), Mol (deel ten noorden van spoorweg NeerpeltAntwerpen), Olen (deel ten noorden treinspoor), Retie, Vorselaar.

zuiderkempen vzw: Balen, Geel (deel ten zuiden treinspoor), Heist-op-den-Berg, Herentals (deel ten zuiden treinspoor), Herenthout, Herselt, Hulshout, Laakdal, Meerhout, Mol (deel ten zuiden van spoorweg Neerpelt-Antwerpen), Olen (deel ten zuiden treinspoor), Westerlo.

Noorderkempen vzw: Arendonk, Baarle-Hertog, Hoogstraten, Lille (noorden van Lille), Malle, Merksplas, Oud-Turnhout, Ravels, Rijkevorsel, Turnhout, Vosselaar.

antwerpen Noord vzw: Antwerpen, Brasschaat, Brecht, Essen, Kalmthout, Kapellen, Schilde, Schoten, Stabroek, Wijnegem, Wuustwezel, Zoersel en Zwijndrecht.

antwerpen zuid vzw: Aartselaar, Berlaar, Boechout, Bonheiden, Boom, Bornem, Borsbeek, Duffel, Edegem, Hemiksem, Hove, Kontich, Lier, Lint, Mechelen, Mortsel, Niel, Nijlen, Putte, Puurs, Ranst, Rumst, Schelle, Sint-Amands, Sint-Katelijne-Waver, Willebroek, Wommelgem en Zandhoven.

achteraan de bosgazet kan u de adressen van de antwerpse bosgroepen terugvinden.

Wat kan de bosgroep voor u doen?

De belangrijkste taken van de bosgroep zijn informeren, sensibiliseren en organiseren. U kan de coördinator contacteren voor:

• gratis en onafhankelijk advies over het bos en het beheer ervan (bosbouwtechnische, juridische, financiële en administratieve aspecten);

• informatie over hoe uw bos duurzaam kan beheerd worden, wat uw wettelijke rechten en plichten zijn als boseigenaar en wat de mogelijke subsidies zijn waar u als boseigenaar aanspraak op kunt maken;

• organisatie van wandelingen, cursussen en excursies;

• hulp bij het aanduiden van dunningen;

• hulp bij de bestrijding van Amerikaanse vogelkers en exoten door onze arbeidersploeg;

• hulp bij het invullen van kapaanvragen, subsidiedossiers en hulp bij het opstellen van beheerplannen;

• coördinatie van gezamenlijke boswerkzaamheden en houtverkopen voor meerdere eigenaars zodat goedkoper en efficiënter werk geleverd kan worden.

CoLoFoN

De Bosgazet verschijnt viermaal per jaar, telkens een 4.000 exemplaren en is een uitgave van de Antwerpse bosgroepen. Verantwoordelijke uitgever: Laeremans Luc,

’s Gravenwezelsteenweg 59-61, 2110 Wijnegem

Redactieadres:

’s Gravenwezelsteenweg 59-61, 2110 Wijnegem tel. 03/355.09.40

e-mail antwerpenzuid@bosgroep.be website www.bosgroepen.be

Digitale Bosgazet

Wilt u graag papier besparen en wenst u de Bosgazet enkel nog digitaal te ontvangen? Geef dan een seintje via : antwerpenzuid@bosgroep.be .

Bosgroep samen op weg.

hoe internationaal is uw bos?

In dit Internationale jaar van de bossen gaan we eens piepen buiten onze grenzen. Welke internationale afspraken en tendensen beïnvloeden uw bosbeheer? ontdek het in dit artikel.

Internationale afspraken voor uw bos

Regelmatig zitten onze beleidsmensen ergens op een mooie exotische bestemming samen om een Europees of wereldwijd probleem te bespreken. We vatten de belangrijkste voor u samen:

De tweede ministeriële conferentie van Helsinki 1993. Hier werd het begrip Duurzaam Bosbeheer gedefinieerd. Maar omdat duurzaamheid een rekbaar begrip is en omdat bossen langer leven dan hun beheerders, werden er wetenschappelijk onderbouwde criteria opgesteld om vast te stellen of we effectief wel duurzaam bezig zijn. Dit zijn de zogenaamde Criteria voor Duurzaam Bosbeheer (kortweg CDB). En hier kruisen de resultaten van internationale conferenties uw vredige onbezorgde levensbaan. Want onze belangrijkste doelstelling als bosgroep is juist die Criteria promoten. Niks ver-van-mijn-bed-show dus! Bovendien vormen de CDB de basis voor uitgebreide bosbeheerplannen. Die geven recht op vrijstelling van successierechten en andere subsidies maar de opmaak is administratief nogal een zware dobber. De CDB vormen ook de basis van de meeste houtcertificeringssystemen. Heel interessante materie, dus vraag gerust meer info bij uw bosgroep!

En wat staat er nu in deze Criteria? Geen wereldschokkende dingen. U had het zelf met uw gezond boerenverstand ook kunnen bedenken. Heel wat bossen van onze leden voldoen al aan die Criteria zonder er ooit van gehoord te hebben.

Het eerste criterium bepaalt dat u de geldende wetgeving moet respecteren, maar ook de eigendomsrechten, overeenkomsten en dergelijke. De bosbeheerder houdt ook rekening met de sociale en culturele belangen van de lokale bevolking. Dit betekent niet dat u uw bos moet openstellen maar wel dat als u het doet (wat aangemoedigd wordt), de verstoring beperkt blijft. Een goede beheerder heeft verder aandacht voor de specifieke landschappelijke, culturele en historische aspecten van zijn bos. U zoekt voorbeeld samen met de bosgroep een manier om een ijskelder in ere te herstellen.

Het volgende criterium gaat over het economisch aspect. Uw “bosbedrijf” is best niet verlieslatend. Bent u nog niet bijgekomen van het lachen met het woord “bedrijf”? Begrijpelijk, maar die Criteria gelden voor heel Europa, weet u nog? Pragmatische toepassing voor u: u doet geen nodeloze kosten of overbodige beheerdaden.

Enkele voorbeelden: takjes of blaadjes harken, stronken uitfrezen, 2.000 bomen per ha opsnoeien tot 10 meter takvrije stam, bramen uittrekken,… Bij het economisch aspect horen ook zaken als: de juiste boomsoorten aanplanten, bij exploitaties niet het hele bos om zeep helpen, streven naar een evenwicht tussen oude en jonge bomen, etc. …

Bij de Criteria over het milieu beschermen staan dingen als geen olieverversingen doen in het bos, alleen biologisch afbreekbare kettingzaagolie gebruiken. De duurzame bosbeheerder steekt voorbeeld ook geen nieuwe drainage. Zodra het ding verstopt is, verzuipen immers uw bomen. Geen lange termijndenken dus. Bovendien kost de aanleg handenvol geld, dat u nooit meer terug kunt verdienen. Op te natte gronden plant u beter geschikte soorten zoals zwarte els.

Vanaf wanneer kan je spreken van een duurzaam bos?

Uiteraard heeft de duurzame bosbeheerder ook aandacht voor de zeldzame beestjes en plantjes en bijzondere natuurelementen in zijn bos. Geen agressieve exoten aanplanten, en als ze er wel staan, dit exotenaantal best laten afnemen door dunningen (of verantwoorde kaalkap). Waarom zou u dode bomen ook niet gewoon in uw bos laten, economisch zijn ze toch niet waardevol. Aandacht hebben voor bosranden met struiken en open plekken. Allemaal goed en wel, maar hoeveel van die maatregelen moet u doen om duurzaam genoeg te zijn? Hoe meer, hoe beter natuurlijk. De wetenschappers zeggen: streef naar 30% inheemse loofbomen in bestanden waar in de beginfase enkel exoten stonden. Leg of behoud een onderetage

Vogelrichtlijngebied te Brecht.

Ook aandacht hebben voor bosranden en open plekken is belangrijk voor de natuur.

van diverse inheemse soorten onder uw populieren (hierdoor wordt het bos ook rendabeler want extra brandhout). Bosranden met struiken en open plekken beslaan best minimaal 5 % van de totale oppervlakte. Het dik dood hout bedraagt volgens de Criteria ca. 4 % van het totale houtvolume. Simpel: laat alles wat dood is gewoon staan in uw bos. En als er gevaarlijke bomen bij zitten, leg die dan gewoon plat, zowel staand als liggend dood hout betekenen ecologisch een meerwaarde. En waarom niet regelmatig dunnen in uw bos? U zal het snel merken, heel wat nieuw leven en natuurdynamiek verschijnt in uw bos.

Op de wereldberoemde Conventie van Rio (de Janeiro) van 1992 werd de basis gelegd voor heel wat zaken: biodiversiteit beschermen, handel in beschermde soorten verbieden, klimaatverdragen. Over het Verdrag van Kyoto en toestanden heeft u al genoeg gelezen in de krant. In datzelfde jaar gaat ook de Europese Habitatrichtlijn van kracht. Hierdoor engageren alle Europese lidstaten zich om bijzondere soorten en leefgebieden te beschermen. Die leefgebieden moeten afgebakend worden volgens welbepaalde objectieve criteria en de natuurkwaliteit mag er niet achteruitgaan, integendeel. Voor heel Vlaanderen en voor elk groter deelgebied zijn er natuurdoelen (of ook wel “Instandhoudingsdoelstellingen” genoemd) vastgelegd. Aangezien deze natuurdoelen gelden voor een groot gebied en dus niet op perceelsniveau kan iedere eigenaar grotendeels zelf bepalen waar hij in zijn bos prioriteit aan geeft.

Over welke soorten habitat gaat het nu eigenlijk? Naast onder andere moerassen, heide, schrale hooilanden, duinen en dergelijke zitten er heel wat bossen zoals oude loofbossen met bosanemonen of hyacinten en bossen op natte gronden. Een eerder merkwaardige beschermde habitat zijn oude bunkers: de fortengordel die voor de Eerste Wereldoorlog aangelegd werd om Antwerpen te verdedigen is immers de belangrijkste overwinteringsplaats van vleermuizen in Vlaanderen. En alle vleermuizen vallen onder de habitatlijst. Niet alle vleermuissoorten overwinteren in ons militair erfgoed. Dikke dode bomen met spechtengaten en loszittende plakken schors zijn eveneens bijzonder geliefd en dienen ook als zomerverblijf.

In 1979 ondertekenden alle Europese lidstaten de Vogelrichtlijn die tot doel had bijzondere vogelsoorten te beschermen en de bijhorende broed- en overwinteringsplaatsen. Het duurt tot 1988 voordat Vlaanderen de eerste beschermingsgebieden afbakende in het kader van deze richtlijn.

Samen met de Habitatrichtlijngebieden vormen deze gebieden het Natura 2000 netwerk. Heel wat boseigenaars zitten in Natura 2000 gebied. Dit betekent niet dat uw bos een groot natuurreservaat moet worden. Als u de eerder vermelde Criteria Duurzaam Bosbeheer volgt, draagt u al sterk bij aan de Europese natuur.

Natuurlijk zijn er elk jaar wel verschillende internationale conferenties. Maar niet allemaal hebben ze eenzelfde grote impact op uw favoriete vrijetijdsbiotoop. Begin dit jaar was er bijvoorbeeld het negende Bossenforum van de Verenigde Naties in New York. Er werden enige teksten opgesteld over wereldwijd duurzaam bosbeheer (en mogelijke financiële middelen hiervoor) en het betrekken van diverse bosgebruikers en –bewoners. Een tamelijk geruststellende vaststelling dat wereldleiders alsmaar meer bekommerd zijn over de toekomst van onze planeet en de bossen die thans wereldwijd (nog slechts) 31% van het landoppervlak uitmaken.

Terug naar Vlaanderen. Telkens u minister-president Kris Peeters op tv ziet, heeft hij het over het “Vlaanderen in Actie Pact 2020”. Hierin engageert de Vlaamse overheid zich om tegen dat jaar 70% van die natuurdoelen te behalen. U weet wat u te doen staat!

Wil u graag weten of er ook voor uw bos natuurdoelen zijn opgesteld, vraag gericht info aan uw bosgroep!

lezingen 2011: wetenschap van de bossen

Hieronder een overzicht van lezingen op dinsdagavond:

Datum Spreker

27 september 2011 Prof. Olivier Honnay

18 oktober 2011

15 november 2011

13 december 2011

Prof. Vincent Kint

Prof. Bruno Verbist

Prof. Martin Hermy

Thema

Genetische variatie, genetische erosie en inteelt in onze bossen: stand van de kennis en rol van het bosbeheer

Staat er nog (kwaliteits)hout in onze bossen anno 2050? Perspectieven op groei-en oogstvoorspelling

REDD, REDD+, REALU, CDM: wegwijs in de prominente rol van bossen in het klimaatbeleid

Biodiversiteit van oude bossen: referenties voor de toekomst of beladen met extinctieschuld en wat met het bosbeheer?

Deze lezingen zullen doorgaan in Auditorium Zeger Van Hee (DV1 91.56), College De Valk, Tiensestraat 41, 3000 Leuven. Meer informatie kan u terugvinden op www.kuleuven.be/bossen2011.

Dood hout bevat een rijke biodiversiteit. Een voorbeeld uit Vlaanderen waar men net als in Wallonië meer dood hout in de bossen wil laten. Met 4 % dood hout helpt u de natuur al voldoende.

Bosdebat ‘overal multifunctioneel bos: utopie of realiteit?’

Op woensdagavond 21 september 2011 wordt door de Antwerpse Koepel voor Natuurstudie (ANKONA) i.s.m. de provinciale Milieuraad en de bosgroepen uit de provincie Antwerpen een bosdebat georganiseerd. Dit publieksdebat wordt voorafgaand aan ‘De week van het bos’ (www.weekvanhetbos.be) georganiseerd en kadert tevens in het ‘Internationaal jaar van de bossen’.

een concreet onderzoeksproject ‘de bossen van Geel-Bel’. Jan Verheeke, secretaris van de gewestelijke MiNa-raad is moderator. In het panel is een vertegenwoordiger van het Agentschap Natuur en Bos (ANB), van de Vereniging voor Bos in Vlaanderen (VBV), van de houtindustrie en van de bosgroepen (een privé boseigenaar) opgenomen. Het is niet zozeer de bedoeling dat er enkel een debat ontstaat tussen de panelleden maar

De titel van het debat: ‘Overal multifunctioneel bos: utopie of realiteit? is niet bij toeval gekozen. Nu bij de (nieuwe) bosbeheerplannen het uitgangspunt ‘duurzaam’ bosbeheer is en de ecosysteemdiensten van het bos terug worden opgewaardeerd, krijgen de diverse aspecten (het ecologische, het economische en het sociale) in het bos meer aandacht. Het bosbeheer van nu leunt dan soms zeer nauw aan bij het principe van ‘Maatschappelijk ondernemen/ProfitPeople-Planet’, zeker indien het om gecertificeerde bossen gaat. Professor Kris Verheyen (Ugent) geeft een korte inleiding over de ecosysteemdiensten van een bos dit aan de hand van

inleefreis naar ecuador!

vooral tussen het publiek en de verschillende afgevaardigden. Ter voorbereiding van het debat wordt een stellingennota voorbereid die op de ANKONA-website in juli zal worden geplaatst. Het debat heeft plaats in het Provinciehuis van Antwerpen (raadzaal), Koningin Elisabethlei 22, 2018 Antwerpen en start stipt om 19.30u. Alle geïnteresseerden zijn welkom. De toegang is gratis maar vooraf inschrijven (bij voorkeur elektronisch via de website) is verplicht!

Meer info: www.ankona.be (rubriek ‘publieksdebatten’ > ‘bosdebat 2011’) e-mail: ankona@admin.provant.be tel. 03/240.59.88.

Groenhart vzw en de Vlaamse bosgroepen organiseren een inleefreis waarbij boseigenaars en bestuurders van de Vlaamse bosgroepen in dialoog gaan met collega-boseigenaars in Ecuador. We maken kennis met de bosbouwproblematiek én oplossingen in een ontwikkelingsland, zoals grote houtexploitaties, de problematiek van privégrond en de daaraan verbonden rechten, certificering, multifunctioneel bosbeheer, community forestry en nog veel meer. De reis zal plaatsvinden tussen 1 en 15 juni 2012. De kostprijs is ongeveer 1.800 euro, de vlucht inbegrepen.

MEER INFO: vraag de reisbrochure aan via Jan.Seynaeve@Groenkempen.Provant.be.

SCHRIJF JE IN: door te mailen naar Jan.Seynaeve@Groenkempen.Provant.be en je naam, adres, telefoonnummer en naam van je bosgroep door te geven.

Hoe vroeger je inschrijft, hoe meer kans je maakt om mee te gaan. De uiterlijke inschrijvingsdatum is 1 december 2011. Mis deze onvergetelijke ervaring niet!

Bosgroepen in het amazonewoud?

een leider van de amazone-indianen die geïnteresseerd komt luisteren naar een voorstelling over de Vlaamse bosgroepen: het is een ongewoon idee! tegelijk hoeft het niet te verwonderen, want wereldwijd staan private boseigenaars onder druk ten gevolge van de strijd om het bos. Jan Mampaey van bosgroep Limburgse Duinen en Jan seynaeve van bosgroep zuiderkempen hadden een inspirerend gesprek met Haru Xina Kuntanawa uit het amazonewoud.

allemaal uit het bos

Eind november kregen Jan Mampaey van Bosgroep Limburgse Duinen en Jan Seynaeve van Bosgroep Zuiderkempen een vraag die ze niet gauw zullen vergeten. Of ze de Bosgroepwerking konden uitleggen aan Haru Xina Kuntanawa, leider van dertien Braziliaanse indianenstammen? Beide heren gingen maar al te graag in op deze uitnodiging. Haru was op vraag van voormalig president van Frankrijk, Jacques Chirac, naar Europa gekomen om deel te nemen aan een congres in Parijs in het kader van het Internationaal Jaar van de Biodiversiteit. Hij was enkele dagen in Brussel om ambassadeurs en vertegenwoordigers van verschillende organisaties te ontmoeten, onder wie dus Jan Mampaey en Jan Seynaeve. De setting was in ieder geval al indrukwekkend: op een art-deco bank in een chique salon vol gouden voorwerpen en grote schilderijen zat een man met

rode strepen op zijn gezicht en een imposante partij veren op zijn hoofd, met naast hem een tolk Portugees-Engels. Het ijs was snel gebroken: de gesprekspartners kwamen tenslotte allemaal uit het bos. Haru dan wel uit een bos van honderd miljoen hectare, maar toch.

Wat zijn de bedreigingen voor het amazonewoud?

Haru: “Het bos kent drie grote bedreigingen: grote internationale houtbedrijven die een concessie voor het kappen van hout hebben gekregen van de Braziliaanse overheid, veeboeren die ontbossen om runderen te kunnen houden en grote multinationals die ontbossen om velden van suikerriet of soja aan te leggen. Naast grootschalige ontbossing, is ook de klimaatverandering ondertussen een grote bedreiging voor het woud. Op dit moment staan sommige rivieren droog. Dat hebben we nog nooit meegemaakt. Het bedreigt ons in ons diepste zijn. Ons leven is al eeuwen onlosmakelijk verbonden met het woud. Als het verdwijnt, verdwijnt ook onze hele cultuur.”

Waar ligt de oplossing?

Haru: “Mijn vader kent 20.000 planten en hun medicinale toepassing. Daarin ligt de oplossing. Laten we eerst het woud behouden en dan onze kennis over planten delen met onderzoekers. Met de planten van het woud kunnen heel wat geneesmiddelen ontwikkeld worden. Maar jammer genoeg voelen de mensen zich niet meer verbonden met de natuur van moeder Aarde.”

U mag zich gelukkig prijzen dat u nog zo verbonden bent met de natuur.

Haru: “Nee. Ik ben erg droevig, want als er niet snel veel verandert, dan zullen wij net zoals jullie worden. Ik weet niet veel over het kapitalisme, maar dat systeem leidt niet naar meer verbondenheid tussen mens en natuur. Integendeel, het vormt een rechtstreekse bedreiging voor het Amazonewoud.”

Hoe kunnen we onze boseigenaars opnieuw die verbondenheid met de natuur laten ontdekken?

Haru: “Vertel hen dat de bossen zorgen voor zuurstof. Zonder eten kun je 30 dagen overleven, zonder drinken 3 dagen, maar na 15 minuten zonder zuurstof ben je dood. We zijn van bossen afhankelijk voor het meest essentiële van het menselijk bestaan: zuurstof. Een beter argument kun je je moeilijk inbeelden.”

bij een kop thee werd nog nagepraat over bomen en bossen. Jan Mampaey en Jan seynaeve wensen Haru nog veel succes in zijn strijd voor het amazonewoud.

Van links naar rechts: Jan Seynaeve, Haru Xina Kuntanawa, Jan Mampaey. Foto genomen door Stijn Vandenbosch.

Grote Vlaamse brandhouthappening

bent u brandhoutliefhebber in hart en nieren? of wilt u gewoon een leuke namiddag doorbrengen met de familie? Noteer dan zeker zaterdag 8 oktober 2011 in uw agenda. Die dag organiseren de antwerpse bosgroepen in samenwerking met heel wat partners een grote Vlaamse brandhouthappening in olen. tijdens deze happening kan iedereen kennismaken met alles wat te maken heeft met het veilig en bosvriendelijk exploiteren van (brand)hout. bovendien staan ook de allereerste Kempense brandhoutgames op het programma.

De Vlaamse Brandhouthappening zal plaatsvinden in het domein Teunenberg in Olen. Naast de 5 Antwerpse bosgroepen werken ook het provinciebestuur van Antwerpen, het Agentschap voor Natuur en Bos, de gemeenten Olen en Westerlo, het opleidingscentrum Inverde vzw en een aantal lokale verenigingen mee aan de organisatie. Het doel van deze organisatie is het promoten van het veilig en milieuvriendelijk exploiteren van brandhout.

“De laatste jaren is er almaar groeiende interesse bij particulieren om zelf brandhout te gaan kappen”, legt Jan

Wanneer: Zaterdag 8 oktober 2011

Uur van aanvang: 9.00 u

Seynaeve uit, coördinator van Bosgroep Zuiderkempen en organisator van de happening. “Zij voeren op die manier kleinschalige bosexploitaties uit en zorgen voor het onderhoud van houtkanten, bomenrijen, hakhoutbosjes en knotbomen. Deze kappingen maken deel uit van het duurzaam beheer van onze bossen. De manier waarop ze gebeuren, kan echter vaak beter. Tijdens deze brandhouthappening willen we de brandhoutliefhebbers tonen hoe je op veilig én milieuvriendelijk brandhout kan kappen. Daarom organiseren we demonstraties door professionele lesgevers, informatiestands en verkoopstands van veiligheids- en exploitatiemateriaal.”

De dag start met, hoe kan het ook anders, een grote brandhoutverkoop. Tijdens deze verkoop zullen 150 houtloten worden aangeboden uit de hele provincie Antwerpen, uit zowel openbare als private bossen. ’s Namiddags kunnen de bezoekers doorlopend de brandhoutbeurs bezoeken en tal van demonstraties. Bovendien zijn er de allereerste Kempense brandhoutgames. Hieronder vind je alle praktische informatie.

Waar: Domein Teunenberg – parking en toegang via Bulestraat, Olen

Programma - voormiddag: Grote Antwerpse brandhoutverkopen: 150 brandhoutloten uit de volledige provincie Antwerpen

Programma - namiddag: Grote Vlaamse brandhoutbeurs met standhouders van veiligheidsmateriaal, kleinschalige bosbouwmachines en -technieken, houtkachels en een mobiele boomzaag.

• demonstraties van boomklimmen, vellen, ruimen, klieven, onderhoud machines, handgereedschap, trekpaarden, …

• grote Kempense brandhoutgames: paalwerpen, bijlwerpen, zagen, hakken, nagelkloppen

Schrijf je individueel of als team in via www.bosgroepen.be

Programma - verder:

• animatie: Westelfolkmuziek, maken van houten muziekinstrumenten, houtsnijwerk, houtdraaiers, carving, Kubbspel, …

• boscafé en -restaurant: artisanaal gebrouwen bier en wijn door Vinamici Odloo en pensen met appelmoes en frikadellen en krieken door het Rode Kruis van Olen

De stippelmot, die ook wel spinselmot wordt genoemd, is een (nacht)vlinder die we vanaf juli tot eind augustus kunnen waarnemen. Het zijn kleine witte vlindertjes met zwarte stippen.

ei

De eitjes hebben een platte vorm en een geelachtige tot donkerrode kleur. Vanaf juli tot midden september worden ze in groepjes van 20 tot 80 dakpansgewijs afgezet op dunne takken of in de oksels van knoppen. De eitjes worden afgedekt met een gelatineuze secretie die na verharding een beschermend kapje vormt. De volwassen vlinder zet eitjes af vanaf juli tot midden september.

Rups

De rupsen bijten zich twee tot drie weken na de eileg door de binnenste eischaal. De buitenste schaal van de eicluster laten ze echter intact. De jonge rupsen overwinteren vervolgens binnen de bescherming van het kapje. In de lente verlaten ze het kapje om zich verder te ontwikkelen op de plant. De rupsen komen voor op de plant van begin april tot midden juni. Ze zijn aanvankelijk geelgrijs, grijsbruin of grijsgroen. Volgroeide rupsen zijn 20 mm lang, crèmekleurig tot donkergrijs van kleur met zwarte plekjes en een zwarte kop. De rupsen beschermen zichzelf door zich in te spinnen. De indrukwekkende nesten van gesponnen draden geven de struiken een mysterieuze, bijna spookachtige, uitstraling. Spectaculair om te zien en soms sprookjesachtig mooi De grote witte netten geweven over een ganse struik, de stam en zelfs de kruin van een boom. Je kan ze vinden in bosranden, in hagen, tuinen en parken.. Pop

Wanneer de rupsen vlinders zijn geworden stopt ook de vraat aan bomen en struiken. Rond deze periode komt ook het Sint-Janslot op de aangetaste bomen en struiken naar buiten en verschijnt er nieuw blad. Tegen eind augustus als het spinsel bijna verdwenen is en het nieuwe blad verschijnt, kan de waardplant zich herstellen van de opgelopen schade.

Stippelmotten zijn wit gekleurd met rijen zwarte stippen in de lengterichting. Het aantal rijen varieert van soort tot soort. De achtervleugels zijn meestal grijs. De kleine langwerpige motjes hebben een vleugelspanwijdte van 20-26 mm, afhankelijk van de soort. De volwassenen komen voor vanaf half juni tot en met augustus. Spinselmotten hebben een generatie per jaar en vliegen uit tot einde augustus.

schadebeeld

Lengte 6-8 mm; breedte 2 mm; kleur van de pop is donkerbruin met een klein stukje geelbruin. De cocon die de pop omhult is wit en ondoorschijnend geweven; 10-12 mm lang en 3 mm breed. Ze verpoppen in de maanden juni en juli.

Tijdens het vierde en het vijfde stadium verslindt de larve het volledige blad, behalve de grotere nerven; m.a.w. de plant wordt geskeletteerd. Bovendien zijn de aangetaste planten volledig ingepakt met een dicht spinsel. Hierdoor valt een aantasting sterk op. Dit ligt dan ook gevoelig bij zowel publiek als terreinbeheerders. Na half juni zijn alle stippelmotjes volwassen en is er dus geen vraat meer aan de planten. Rond deze periode komt er een nieuw blad aan de struik (Sintjanslot), tegen half juli zijn de planten volledig hersteld.

Cyclus

De levenscyclus bestaat uit 4 stadia: ei, larve, pop en imago. De larve zelf doorloopt 5 stadia. Er zijn 4 vervellingen. Na de laatste vervelling verpopt de rups tot een vlinder. De eileg gebeurt vanaf juli tot en met augustus. Ontluiking vindt plaats binnen de 2 tot 4 weken, daarna overwinteren de rupsen in het eikapsel. In de lente verlaten deze rupsen hun kapsel en gaan de jonge bladeren mineren. Tijdens het vierde en vijfde stadium gaan ze zich omgeven met spinseldraden. De rupsen zijn volgroeid in juni. Gedurende het spinselstadium verpoppen ze in lange, transparante, zijden cocons.

de stippelmot of spinselmot (Yponomeuta spp.): de christo’s in de natuur.

Soort

Waardplanten

Prunus padus (vogelkers), Prunus mahaleb (weichselboom), Corylus avellana (hazelaar), Frangula alnus (spork), Sorbus aucuparia (lijsterbes)

Familie

Ze behoren tot de familie der donsvlinders, samen met enkele beruchte soortgenoten de processierups (Thaumetopoea processionea), de rupsen van de bastaardsatijn vlinder, (Euproctis chrysorrhoea) en de plakker (Lymantria dispar). In tegenstelling tot deze beruchte soortgenoten, zijn de rupsen van de spinselmot totaal ongevaarlijk voor de mens. De spinselmot beschikt niet over brandharen.

Waardplanten

In Vlaanderen kunnen tot 8 verschillende soorten voor komen, en elke soort is verwant met een specifieke waardplant (zie tabel 1). Er zijn 3 soorten binnen het geslacht Yponomeuta die algemeen bij ons voorkomen: Y. evonymella, Y. cagnagella, en Y. padella.

Y. padella

Y. cagnagella

bestrijding

Crataegus (meidoorn), Prunus spinosa (sleedoorn), Prunus avium (zoete kers), Prunus cerasifera (kerspruim/ kroos), Sorbus aucuparia (lijsterbes)

Euonymus europaeus (kardinaalsmuts), Euonymus japonica (Japanse kardinaalsmuts), Euonymus verrucosa (kardinaalsmuts), Euonymus fortunei (kruipende kardinaalsmuts)

Een bestrijding in tuinen en openbaar groen is doorgaans niet nodig. De plant haalt de schade later op het seizoen in, zelfs al werd de plant volledig kaalgevreten. Indien men toch wenst te bestrijden (esthetische overwegingen, publieke opinie) kan men de nesten uitknippen en verbranden, best vroeg in de lente. Biologisch kunnen de rupsen bestreden worden door behandeling met een middel op basis van Bacillus thuringiensis.

Natuurlijke vijanden

Vogels en kleine zoogdieren (vleermuizen), roofwantsen (vooral Anthocoris-soorten), Tachinidae (sluipvliegen), Braconidae (schildwespen), Ichneumonidae (echte sluipwespen) en een soort vleesvlieg (Agria mamillata).

Met dank aan Guy Mattheeussen, bosconsulent Bosgroep Antwerpen Noord vzw

Het sprookjesachtige spinselweb.

De spinselmotten bezetten de boom hier met hun spinselweb.

Verslag algemene Vergadering 7 juni 2011

Op 7 juni 2011 organiseerde de Bosgroep Kempense Heuvelrug vzw zijn jaarlijkse algemene vergadering. Via de schepen van leefmilieu Luc Lauwerys kon de vergadering dit jaar doorgaan in de gemeente Vorselaar. Een zestigtal mensen waren te gast in brasserie De Schranshoeve.

Om 19.30u opent voorzitter Georges Van der Vennet officieel de vergadering. De vergadering gaat over tot bespreking van volgende agendapunten:

1. Lezing en goedkeuring verslag algemene vergadering 2010

2. Lezing en goedkeuring activiteitenverslag 2010

3. Lezing en goedkeuring jaarrekening 2010 en begroting 2011

4. Volledige en gehele kwijting en ontlasting wordt gegeven aan de bestuurders, over het door hen gevoerde bestuur, zonder voorbehoud, noch beperking.

5. Rondgang vragen

6. Lezing Reginald Verhofstede “Bosmieren als beschermers van onze bossen”

De vergadering werd gesloten om 21.00 u. waarna er tijd was voor een gezellige receptie waarop onze leden konden bijpraten en genieten van de lekkere hapjes.

Bosgroep kempense heuvelrug vzw trekt erop uit

op 22 april verbroederde een 9-koppige delegatie van het bestuur en personeel met de collega’s van bosgroep zuidwest brabant vzw in het pittoreske gaasbeek. We zijn uitgenodigd op het domein van privé-boseigenaar baron Piet Van Waeyenberge. zijn uitgestrekte eigendom biedt een mooi zicht op het hoger gelegen en beroemde kasteel van gaasbeek. Het prachtige Brabantse landschap dat zich voor ons ontplooit, ontlokt heel wat oooh’s en aaah’s. Glooiende weiden met Brabantse trekpaarden, verspreid staande fruitbomen in bloei en beboste heuveltoppen onder een stralende zon. We ontdekken een stukje oud bos met een tapijt van blauwe boshyacinten. De boshyacint (Scilla non-scripta) is een voorjaarsbloeier die kenmerkend is voor oude bossen. Enkel in uitstekende condities breiden ze zich uit met een snelheid van 10-30cm/jaar. Naast de boshyacint ontdekken we

trouwens nog een heleboel voorjaarsbloeiers: Daslook, Grote muur, Muskuskruid, Gewone vogelmelk, …. Minder fraai zijn de essen die we overal tegenkomen. Bijna allemaal tonen ze aantastingen van de oprukkende essenziekte. Na een heerlijke lunch trekken we richting Hallerbos. Het unieke schouwspel dat zich hier ieder jaar rond eind april voltrekt, is werkelijk adembenemend. Net voor de beuken in blad komen en al het licht van de bodem wegnemen, ontluiken miljoenen bloemen zich tot een blauw, welriekend tapijt. Zelfs vanuit Amerika en Japan komt men deze natuurpracht aanschouwen. Het Hallerbos kreeg daarom de bijnaam “The Blue Forest”. Van de wandeling en het warme weer krijgen we allen grote dorst. Tijd voor een verfrissend aperitiefje en een lekker avondmaal waarbij uitgebreid van gedachten gewisseld werd. De band tussen de twee bosgroepen werd versterkt. Bedankt Bosgroep Zuidwest Brabant voor de gastvrijheid en deze onvergetelijke dag!

Verbroedering tussen beide bosgroepen in een mooi landschap …

afscheid van dorothy…

Dag boseigenaars en –liefhebbers, Aangezien het drukke werkleven gecombineerd met een gezin mij te zwaar viel, is het moeilijke besluit gevallen mijn plaats van adjunctcoördinator over te dragen. De voorbije maanden heb ik ontzettend veel bijgeleerd en genoten van jullie mooie Kempense bossen. Die herinneringen neem ik sowieso mee, want ik zal ze missen! En wie weet, misschien loop ik u nog wel eens tegen het lijf tijdens een boswandeling…

…en verwelkoming van dennis…

Beste bosliefhebbers, Graag stel ik mezelf even voor. Mijn naam is Dennis Berckmans en sinds 1 juni ben ik bij Bosgroep Kempense Heuvelrug vzw aan de slag als adjunct-coördinator. Ik ben 25 jaar en afkomstig uit de streek rond Mol en Balen. In deze streek is er geen gebrek aan bos en natuur en dus de ideale plek om als jonge man gefascineerd te raken door alles wat groeit en bloeit in je omgeving. Vele uren ben ik eropuit getrokken in de Keiheuvel en de Most en al gauw merkte ik dat ik dit wel heel leuk vond. Daarom koos ik voor de bacheloropleiding Agro- en Biotechnologie, optie Milieubeheer. Voor mijn thesis stelde ik een natuurbeheerplan op voor een Vlaams natuurreservaat in Postel. Hierna was het voor mij een uitgemaakte zaak. Ik zou later gaan werken in de bos- en natuursector.

Verslag voorjaarswandeling in Grobbendonk

Op deze zonnige paasmaandag vertrokken we met 13 personen op stap door de ‘rimboe’ van Grobbendonk. De ‘rimboe’ is een deel van de bossen die eigendom zijn van een adellijke familie. We trokken nog verder noordwaarts waar de dennenbossen aan tal van kleine boseigenaars toebehoren en waar ook een zone met weekendhuisjes gelegen is. Bij een geplande groepenkap en een kaalkap waar het prille bos al opnieuw begint te groeien, bleven we even staan. Ferdy en Ludwig Jacobs vertelden over de Romeinen, de Kelten en de Germanen die allen in deze omgeving zichtbare en onzichtbare overblijfselen nagelaten hebben. Vooral de locatie van de Kapel van Boshoven spreekt tot de verbeelding. Hier bouwde men één van de allereerste kerkjes uit de geschiedenis van Vlaanderen! Tot slot genoten we van paaseitjes en een glaasje vanille- of chocoladejenever …

In deze periode kwam er net een plek vrij bij de bosgroep en ik twijfelde dan ook geen seconde. Helaas koos men voor een andere kandidaat en besloot ik dat het nog geen tijd was om de schoolbanken te verlaten. Ik verhuisde naar Antwerpen en schreef me in voor de masteropleiding in de Milieuwetenschappen. De roep van het bos was toch te sterk en dus probeerde ik het nogmaals bij Bosgroep Kempense Heuvelrug en Bosgroep Antwerpen Zuid. Maar net als vorige keer moest ik tevreden zijn met een podiumplaats. U kan zich dan ook voorstellen dat ik een gat in de lucht sprong toen ik enkele maanden later te horen kreeg dat er terug een plekje vrij kwam en ik een geschikte kandidaat was. Met veel enthousiasme keer ik nu dus terug naar de Kempense bossen om mijn steentje bij te dragen aan hun verdere ontwikkeling. Toch heb ik nog veel te leren over bosbeheer maar met experts als Stef Vanlommel, Joost Malliet, Chris Meeuws en een leger gedreven bosconsulenten zie ik het volledig zitten. Hopelijk kunnen we een hele tijd samenwerken aan de toekomst van onze bossen!

Tot in het bos! Dennis De vervanger van

Bosgroep Kempense Heuvelrug zoekt vrijwilligers!

Om kappingen aan te duiden en om bomen te merken en te meten. Heb je interesse voor duurzaam bosbeheer, tijd en veel zin om in de bossen van de Kempense Heuvelrug te werken? Dan is dit zeker iets voor jou! De vrijwilliger krijgt gratis opleiding en verzekering en ontvangt een vrijwilligersvergoeding. De eerste werkzaamheden zijn voorzien voor de herfst van 2011 en winter 2012. Medewerking naar eigen vermogen!

Indien je geïnteresseerd bent, gelieve je naam en adres door te geven aan de Bosgroep Kempense Heuvelrug vzw:

014/85.90.17

kempenseheuvelrug@bosgroep.be

Samen het bos beheren...

Dorothy Senepart is Dennis Berckmans.

De kapel van Boshoven in Grobbendonk.

Op de eerste dag van de paasvakantie werd er hard gewerkt in de speelbossen aan de Engstraat. Als gevolg van de dunningen de laatste 10 jaar zijn deze bossen volop in omvorming en ontwikkelt zich een mooie dichte onderetage van inheemse bomen en struiken en in mindere mate Amerikaanse vogelkers. Plaatselijk maken woekerende bramen de speelbossen echter vrijwel ontoegankelijk voor de kinderen van de jeugdbewegingen. In het kader van het Jeugdbeleidsplan organiseerde het gemeentebestuur daarom samen met enkele partners op 11 april een werkdag om de speelbossen toegankelijker te maken. Onder een stralende lentezon staken een 25-tal enthousiaste jongeren van KSJ en Chiro de handen uit de mouwen samen met mensen van Natuurpunt, de Groendienst en de Bosgroep. Na een woordje uitleg over de geschiedenis van de

Bosbabbel

Zondag 15 mei vond in de Belse Bossen een ‘bosbabbel’ plaats. Hoewel het bij momenten pijpenstelen regende, tekenden een dertigtal personen present voor een wandeling doorheen de typische dennenbossen op glooiende landduinen. Met de bosbabbel wou de bosgroep luisteren naar de mening van de inwoners en boseigenaars van Bel over de toekomstontwikkeling van het bosgebied. Zo was iedereen het eens over de hoge landschappelijk waarde van Den. Naar de toekomst toe zou het spijtig zijn mocht hij uit het landschapsbeeld verdwijnen. Om in de toekomst nog jonge dennenbossen te verkrijgen, kan men best vermijden dat er teveel

Meerhoutse kinderen klaar voor de actie

Kempense bossen en het hoe en waarom van de werken zeulden de kinderen her en der verspreid liggende en afgemaaide takken aan om op hopen te stapelen. ‘s Middags werd er met zijn allen verbroederd bij een heerlijke picknick. Naarmate de dag vorderde en het bos opener werd gingen de kinderen al wat meer aan het ravotten. Op het einde van de werkdag mocht het resultaat gezien worden: een mozaïek van geheimzinnige open plekjes, verbindingspaadjes, dicht struikgewas, wat braamstruweel, reuzegrote dennen, ... Moe maar tevreden en fier als een gieter toonden de kinderen aan de mama’s hoe zij het ondoordringbare bos hadden omgetoverd tot een mooi nieuw speelparadijs.

loofhout in de onderetage komt. Sterk dunnen is in dit geval niet aangewezen.

Wel dient men, op het moment dat men wil overgaan tot de verjonging van Den, veel licht te creëren om deze lichtboomsoort alle kansen te geven. Het zijn immers uitgesproken lichtboomsoorten. Zware kappingen zoals kaalkap zijn dan aangewezen. Ook waren de aanwezigen in de bosbabbel duidelijk voorstander van meer variatie zowel in boomsoorten als leeftijd. Om deze variatie te realiseren is het wel aangewezen om regelmatig te dunnen of groepenkappen uit te voeren. De bosgroep zal deze bevindingen in rekening brengen bij het opstellen van de toekomstvisie van het hernieuwde beheerplan!

meerhoutse jongeren werken samen aan mooiere speelbossen

Bosbabbel

Vrijwilligersdag

Met een 16-tal man kwamen we op 19 mei samen op onze jaarlijkse opvolgingsdag voor vrijwilligers. Sinds vorig jaar is er in ons vrijwilligersbestand een sterke natuurlijke verjonging opgetreden, en krijgen we niet alleen hulp van bosconsulenten (aanspreekpunten van specifieke boscomplexen), maar ook van andere vrijwilligers die veelal mee op pad gaan om te helpen schalmen, jonge bestanden vrij te stellen, enz.

We ontmoetten elkaar in een taverne aan de Keiheuvel, het grootste boscomplex van ons werkingsgebied. In de voormiddag kreeg iedereen de laatste nieuwtjes omtrent de wetgeving en beleid. Vervolgens evalueerden we samen onze huidige vrijwilligerswerking en maakten we afspraken voor het nieuwe jaar. Om onze schalmers van het voorjaar nog wat kennis bij te brengen, werd er een quiz georganiseerd: herkennen van bomen (en struiken). Een kleine 30 takken passeerden de revue en bij de ene lag het nog wat frisser in

het geheugen als bij de andere. Jef Aerts bleek echter onklopbaar. Als prijs en uit erkenning voor de samenwerking kreeg iedereen een mooie houtstoof mee naar huis: een blok dennenhout dat met de kettingzaag sierlijk was uitgesneden. Na de lunch trokken we met z’n allen richting het Limburgse domeinbos Pijnven, waar boswachter Johan Achten ons meenam op excursie door dit gigantische boscomplex.

Het boscomplex kon dankzij z’n grootte onderverdeeld worden in zones waar telkens verschillende functies primeerden. Grote oppervlaktes werden voorbehouden voor recreatie en houtoogst. Daarnaast werden in de meest kwetsbare gedeeltes de bossen afgesloten voor het publiek om de natuur de volle rust te gunnen. Iets wat enkel mogelijk is in zeer grote gebieden. Tevreden over het gezellig samenzijn en de interessante dag keerden we vervolgens allemaal huiswaarts. Nogmaals dank aan alle vrijwilligers!

Bosgroep overlegt met privé-bosbeheerders voor een betere samenwerking !

Eén van de pistes om de toenemende hoeveelheid werk van de bosgroep op te vangen is de samenwerking met de privé-sector te verstevigen. Momenteel beperkt de samenwerking met deze bedrijfjes tot de uitvoering van aanplantingen en de opmaak van uitgebreide bosbeheerplannen. De bosgroep onderzoekt nu welke rol deze bedrijfjes kunnen spelen bij het opvolgen van boscomplexen. Belangrijk is dat de samenwerking voor beide partijen een meerwaarde biedt en dat het financieel haarbaar is. Binnenkort plant de bosgroep een experiment om de opties uit te testen.

weer 14 ha speelzone extra in de zuiderkempen!

Dankzij de goedkeuring van de toegankelijkheidsregelingen van de boscomplexen Heidehuizen en Volmolen komen er weer 14 ha speelzone bij in ons werkingsgebied. Deze speelzones kwamen tot stand dankzij de medewerking van 11 boseigenaars die hun bossen graag ter beschikking stellen van de jeugd. Deze zomer zullen de speelzones in het bos worden aangeduid met borden zodat de kinderen de zone gemakkelijk kunnen herkennen. Door de goedkeuring van deze speelbossen stijgt de teller van de bosgroep tot 72 ha speelzone in eigendom van 80 privé-boseigenaars. Bravo!!!

Vrijwilligers op excursie in Pijnven.

Speelbos

Verslag algemene vergadering 4 juni 2011

Tradities zijn er om te doorbreken en daarom kwam de algemene vergadering van de Bosgroep Noorderkempen dit jaar niet samen in Ravels of Oud-Turnhout, maar wel in het westelijk deel van het werkingsgebied, namelijk in Merksplas. De vergadering vond daar plaats op 4 juni 2011 in het gemeenschapscentrum De Marckt. Onze leden werden er eerst verwelkomd door burgemeester Frank Wilrycx, waarna onze voorzitter Jo Van Miert de vergadering om 14u10 opende. Hij gaf meteen het woord aan de coördinator die de volgende agendapunten behandelde:

• De voorstelling van het activiteitenverslag van de Bosgroep Noorderkempen vzw voor 2010 en de planning van activiteiten voor 2011.

• De goedkeuring van de jaarrekening 2010 en de begroting 2011

• Vragenronde: een boseigenaar wou weten welke percentage van de houtopbrengst de bosgroep aanrekent bij de verkoop van industriehout. De coördinator vertelde hem dat dit 10% is voor een kaalkap en 15% voor een gewone dunning.

• Kwijting en ontlasting aan de Raad van Bestuur

en herverkiezing van de Raad van Bestuur. Hierbij brachten 19 effectieve leden hun stem uit. Terwijl de stemmen werden geteld, werd de algemene vergadering tijdelijk opgeschort voor een wandeling in het Graafsbos. De gids van dienst was Patrick Engels, regiobeheerder bij het Agentschap voor Natuur en Bos. Het Agentschap kocht dit domein van 122 ha in 1996 aan van een wegenbouwer, maar in de 17e eeuw was het nog eigendom van de Graaf van Hoogstraten (vandaar de naam). Tijdens zijn wandeling ging Patrick Engels uitvoerig in op het beheer van het gebied en moeilijkheden verbonden aan de arme zandgronden. Hij had het verder ook over de gevolgen van wildvraat op een aanplanting van eiken en over het positieve effect van wildafrastering. Zijn gidsbeurt werd ten zeerste gesmaakt door de deelnemers. Na de wandeling werd dan de samenstelling van de nieuwe raad van bestuur bekend gemaakt. Alle kandidaten konden een meerderheid van de leden overtuigen. Om 17.10 u werd het officiële deel van de algemene vergadering afgesloten en kon de receptie van start gaan.

naam

De Bont Gust

De Algemene Vergadering keurde zowel het activiteitenverslag, de jaarrekening en balans 2010, als de begroting 2011 goed en dit met eenparigheid van stemmen. Nadien gaf de vergadering volledige kwijting en ontlasting aan de bestuurders van hun taken van 2010. Alvorens de Raad van Bestuur haar ontslag indiende, dankte de voorzitter nog enkele afscheidnemende bestuursleden voor hun gewaardeerde, jarenlange inzet, namelijk Paul Hannes, Jan Van Gils, Leo Van Miert en Bert Verbeeck. Verder werd ook het 500ste lid gehuldigd (zie verderop). Tot slot volgde het ontslag

Bosgroep verwelkomt 500ste lid

Van Rooy André

Verschueren Constant

Van Miert Jozef

Gemeente Oud-Turnhout Sels Jan

Gemeente Ravels

Van den Borne Patrick

Provincie Antwerpen Stoops Lieve

type eigenaar

Privé, kleine eigenaar (<5 ha)

Privé, kleine eigenaar (<5 ha)

Privé, kleine eigenaar (<5 ha)

Privé, grote eigenaar (>5 ha)

Openbaar

Openbaar

Openbaar

Na bijna 6 jaar als vzw is het eindelijk zover: Bosgroep Noorderkempen heeft zijn 500ste lid verwelkomd. Tijdens die 6 jaar is onze bosgroep elk jaar met gemiddeld 80 leden gegroeid, met als absolute uitschieter 2007 toen we 158 nieuwe leden mochten bijschrijven in de ledenlijst. En in maart was het dan zover: numero 500. Het feestvarken van dienst is Jan De Ceuster. Hij werd tijdens de voorbije Algemene Vergadering door onze voorzitter Jo Van Miert in de bloemetjes gezet. Jan De Ceuster is nog maar heel recent boseigenaar. Samen met zijn vader kocht hij een bos van iets meer dan een hectare in Wechelderzande. Om wat meer informatie te krijgen over hoe hij dit best zou beheren, kwam hij bij de bosgroep terecht. Samen met de coördinator werden de beheeropties en wensen besproken en dit alles werd in een individueel beperkt beheerplan gegoten. Zo zal er onder meer een bosrand aangelegd worden en worden twee stukken van het bos in hakhoutbeheer gezet. Met het boek Bosecologie en bosbeheer dat hij cadeau kreeg, heeft hij nu bovendien een stevige brok achtergrondlectuur om hem te helpen bij dat beheer. Tot slot nog enkele statistiekjes: van onze ondertussen 508 leden zijn er 446 boseigenaar. 139 kozen voor een effectief lidmaatschap dat hen stemrecht geeft in de algemene vergadering, de andere kozen voor het beperktere adviserende lidmaatschap.

functie

Ondervoorzitter

Penningmeester

Voorzitter Secretaris

De presentatie was te volgen op groot scherm.

Patrick Engels wist onze leden te boeien.

Jan De Ceuster (helemaal rechts) is ons 500ste lid.

de nieuwe bestuurders in een notendop

De verkiezing heeft er voor gezorgd dat er enkele nieuwe gezichten in de Raad van Bestuur zijn opgedoken. Naast een nieuwe privéboseigenaar, krijgen ook de twee gemeentes een nieuwe vertegenwoordiger. Hieronder worden ze voorgesteld. Langs deze weg willen we ook nog even de afscheidnemende bestuurders bedanken voor hun enthousiaste inzet in de voorbije jaren: Paul Hannes, Jan Van Gils (gemeente Ravels), Leo Van Miert (gemeente Turnhout) en Bert Verbeeck.

Patrick Van den Borne, schepen gemeente Ravels

Sinds 2010 is Patrick Van den Borne (39) schepen van Bosbeheer in Ravels. Hij volgde daarbij Jan Van Gils, die tot aan deze verkiezing in onze raad van bestuur zat. Daarnaast werkt Patrick als werftoezichter bij de Pidpa. “Voordat ik schepen werd, was ik als gemeenteraadslid ook al betrokken bij opstellen het bosbeheerplan van onze gemeentebossen, samen goed voor 600 ha. Als schepen en als voorzitter van onze boscommissie krijg ik nu de kans om dat beheerplan ook op het terrein uit te voeren. Ik ben van boerenkomaf en heb zelf een houtstoof, dan komt die interesse voor het bos er automatisch. Onze gemeente is in zeker zin ook met het bos vergroeid.” En hoe ziet hij zijn rol binnen de Raad van Bestuur? “Als gemeente vind ik dat wij vooral een ondersteunende rol moeten spelen. De privéboseigenaars moeten naar mijn inzicht de grote lijnen uitzetten, wij ondersteunen.”

Jan Sels, schepen gemeente Oud-Turnhout

Als schepen van Oud-Turnhout heeft Jan Sels begin dit jaar de bevoegdheid voor milieu en natuur overgenomen van Leo Van Miert, maar het is niet de eerste keer dat hij deze bevoegdheid heeft. Ook in de jaren ’90 was dat al het geval. In het professionele leven is hij verantwoordelijk voor verkoop aan businessklanten in de Belgacomwinkel in Turnhout. “Ik kom uit een landbouwerstak en ben al heel lang geïnteresseerd in flora en fauna. Wat mij in de bosgroep aanspreekt is de manier waarop eigenaars samen problemen aanpakken en het beheer van bossen doen. Ook het sensibiliseren van eigenaars vind ik belangrijk. Dan zie dat kleine bospercelen die anders verwaarloosd zouden blijven, plots weer onder handen worden genomen.”

Stan Verschueren, kleine privé-eigenaar

Stan is naast zaakvoerder van een verpakkingsbedrijf en boseigenaar, ook nog hobbyboer, maar omschrijft zichzelf als ‘duizendpoot’. Deze vader van vier heeft bos in drie verschillende gemeentes in ons werkingsgebied, Arendonk, Ravels en Hoogstraten, maar woont in Merksplas.

“Ik heb die bossen in de eerste plaats voor het hout gekocht. Ik koop ook altijd bossen die te dik staan, zodat ik ze kan uitdunnen. Voor het aanvragen van een kapmachtiging kwam ik bij de bosgroep terecht, die me goed heeft voortgeholpen, zowel met administratie als advies. Zo groeide het idee om mij ook voor de vereniging in te zetten. Als hobbyboer en boseigenaar zou ik graag de gemeenschappelijke belangen van deze twee groepen willen behartigen.”

UBP de mosten in hoogstraten gaat van start

In samenwerking met de stad Hoogstraten en het Agentschap voor Natuur en Bos gaat onze bosgroep werken aan een nieuw uitgebreid beheerplan. Het beheerplan heeft als voorwerp de bossen gelegen rond het recreatiedomein De Mosten, gelegen in Meer, een deelgemeente van Hoogstraten. Net als elke openbare boseigenaar is de stad Hoogstraten verplicht voor haar openbare bossen een uitgebreid bosbeheerplan op te maken. De stad vond dit echter een goede gelegenheid om ook privéboseigenaars de kans te geven om hieraan deel te nemen. Daarom werd er op dinsdag 31 mei een infovergadering georganiseerd in het café van het recreatiedomein De Mosten. Een twintigtal geïnteresseerden kwamen opdagen. Coördinator Wim Boonen legde hen o.a. uit wat de voordelen zijn van zo’n UBP. De infovergadering werd afgesloten met een wandeling, waarbij een aantal praktische aspecten van goed bosbeheer werden besproken.

Jan Sels, schepen van Oud-Turnhout.

Boseigenaars luisteren aandachtig.

Patrick Van den Borne, schepen van Bosbeheer in de gemeente Ravels.

Stan Verschueren.

Verslag algemene Vergadering 24 mei 2011

De Algemene Vergadering van 2011 werd gestart met een rondleiding doorheen het Hallehof van Zoersel. De wandeling werd begeleid door een projectcoördinator van SPK, Jan Van den Berghe.

Nadien kon de Algemene Vergadering van start gaan in de vergaderzaal van het Hallehof met een verwelkoming van onze voorzitter Henry le Grelle die heel wat achtergrondinformatie over het voorbije jaar 2010 meegaf. Daarna werd verder ingegaan op de realisaties van het voorbije werkjaar 2010 door Martin Winnock, gaande van 255 leden-boseigenaars eind 2010, 160 afgelegde terreinbezoeken en gerealiseerde onrendabele beheerwerken over 25 ha bos tot de organisatie van wandelingen en een industriële houtverkoop. De voorbije projecten zoals de toegankelijkheid in de Halse bossen, de bosrandenactie in ons werkingsgebied, de opmaak van het uitgebreid bosbeheerplan bij 13 eigenaars in BrasschaatKapellen-Schoten en de opstart van het nieuwe boscomplex in Essen werden verder toegelicht. De planning voor 2011 werd ook overlopen, van lopende projecten tot nieuwe uitdagingen. Het volgende agendapunt betreft een overzicht van de financiële

situatie van de Bosgroep en werd uitgebreid toegelicht door onze penningmeester, Roland Le Grelle. Elke cluster van activiteiten met hun overeenkomstige inkomsten en uitgaven kwamen aan bod, waarna de jaarrekening van 2010 kon worden afgesloten met een positief saldo. De begroting van 2011 werd ook nader verklaard. De penningmeester polste in hoeverre er nog vragen of bedenkingen waren, waarna zowel de jaarrekening als de begroting unaniem door de Algemene Vergadering werden goedgekeurd. Als slot vroeg en kreeg onze voorzitter met volledige instemming de kwijting van de bestuurders voor het gevoerde bestuur.

Daarna nam Thomas Impens, medewerker van Regionaal Landschap, het over om de leden meer informatie te geven enkele projecten van de Regionale Landschappen, waaronder de fauna-akkers.

De Algemene Vergadering kon afsluiten met een gezellige receptie in de inkomhal van het Hallehof. Onze boseigenaars en sympathisanten benutten deze avond verder om kennis te maken met andere bosgroepleden. Een uitwisseling van ervaringen werd mogelijk. We zijn weer vertrokken voor een enthousiast jaar!

startsein Uitgebreid Gezamenlijk Bosbeheerplan voor boscomplex zoerselbos

Op vraag van het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB) van de Vlaamse overheid wil onze bosgroep de opmaak van het Uitgebreid Gezamenlijk BosBeheerPlan (UBBP) steunen, en de privé-eigenaars in dit boscomplex overtuigen mee te werken aan een gezamenlijk plan voor het beheer van de bossen in Zoerselbos. Naast onze bosgroep zijn de andere partners in dit verhaal: onze buren van Bosgroep Antwerpen Zuid vzw en de gemeente Zoersel.

Op donderdag 12 mei vond de allereerste infovergadering plaats voor de lokale boseigenaars. Deze vergadering ging door in het Boshuisje, waar het lokale bosmuseum even werd omgetoverd tot een vergaderzaal. En dat was nodig, zo bleek. Niet minder dan 65 geïnteresseerde privé-boseigenaars kwamen opdagen voor de uiteenzetting die Thomas Stijnen (Bosgroep Antwerpen Zuid vzw) en Wouter Huygens (ANB) gaven over de voordelen en implicaties van deelname aan een Uitgebreid Gezamenlijk BosBeheerPlan. Wouter lichtte zelfs kort de ambitie van het ANB toe, om aan

doorgedreven natuurontwikkeling te gaan doen op bepaalde locaties in het bos.

Na een ronde van vraag en antwoord en een drankje, trakteerde Wouter de echte wandelaars nog op een fikse teug frisse boslucht. De wandeling werd tijdens het ‘pikkedonker’ toepasselijk afgesloten met kennis over vleermuizen en andere nachtactieve bosbewoners.

De succesvolle opkomst resulteert misschien ook in blijvende interesse?!… iedereen die zijn gegevens achter liet tijdens de vergadering of dit per brief aan ons te kennen gaf, kan de komende weken, maanden een bezoekje van ons verwachten om de specifieke situatie en voordelen nog eens op een rijtje te zetten.

Wenst u op de hoogte te blijven ? Contacteer dan Bosgroep Antwerpen Noord of volg het project op de website : www.bosgroepantwerpennoord.webs.com

De aanwezige leden genoten van de verhalen van Jan Van den Berghe over het beheerplan van Hallehof.

Sfeerbeeld van de Algemene Vergadering.

Bosbarometer 2010: Vlaanderen ontbost 1,5 voetbalveld per dag

Vlaamse bosuitbreiding stagneert totaal

De Bosbarometer van de Vereniging voor Bos in Vlaanderen geeft elk jaar een overzicht van de belangrijkste bostrends. Dit jaar is het nieuws ontluisterend: in 2009 heeft Vlaanderen maar liefst 291 hectare ontbost, en is de creatie van nieuwe bossen verder gestagneerd. Vlaanderen ontbost vandaag aan een tempo van meer dan 1,5 voetbalveld per dag. Deze ontbossingen worden bovendien steeds minder gecompenseerd door nieuw bos: in Vlaanderen kwam er in 2009 slechts 203 hectare nieuw bos bij; netto hebben we dus bijna 90 hectare bos verloren. Hiermee gaat Vlaanderen bovendien regelrecht in tegen de Europese trend. VBV roept de Vlaamse Regering dan ook op om snel de gepaste (en gekende) maatregelen te nemen.

En dit ondanks alle lippendienst die aan de bossen wordt bewezen: al 16 jaar belooft het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen ons 10.000 hectare extra bos. Documenten zoals het Vlaamse Regeerakkoord, de Beleidsnota Leefmilieu en Natuur 2009-2014, Vlaanderen in Actie (VIA) en Pact 2020 staan bol van beloftes en engagementen om voor een beter bos en een betere natuur te zorgen. VBV constateert dat het bij al die beleidsdocumenten toch vooral de harde ontwikkelingen zijn die prioritair worden gerealiseerd, en dat de beleidsmaatregelen die nodig zijn om de engagementen voor bos waar te maken, steevast uitblijven. We roepen de Vlaamse Regering dan ook op om snel de gekende obstakels voor een degelijker bos- en natuurbeleid weg te nemen. In haar Septemberverklaring engageerde onze Regering zich recent voor meer Bruto Nationaal Geluk. VBV gelooft rotsvast dat een groenere en gezondere leefomgeving ook bijdraagt tot dat gelukkig Vlaanderen, en vraagt met aandrang dat de Vlaamse Regering haar eigen engagementen op dit vlak snel nakomt. Volgend jaar is het Internationale Jaar van het Bos. Laat het uitblijven van de nodige maatregelen tijdens de voorbije jaren in dit kanteljaar 2011 geen schuldig verzuim worden!

Praktisch

Naar jaarlijkse gewoonte overhandigt VBV op ludieke wijze haar Bosbarometer aan de Vlaamse Minister van Leefmilieu tijdens de Week van het Bos. Dit jaar ontmoeten we Minister Joke Schauvliege op zondag 17 oktober 2011 op het evenement (ge)Zin in Zoniën, de officiële afsluiter van de Week van het Bos. Zij heeft namelijk de touwtjes in handen om de hangende dossiers snel en efficiënt te laten landen, en daar willen we haar nog eens extra van overtuigen. De officiële overhandiging van de Bosbarometer gaat door rond 12.15 u tijdens het officiële evenement van (ge)Zin in Zoniën aan het Kasteel van Groenendaal (Duboislaan 1b, 1560 Hoeilaart). (ge)Zin in Zoniën is een organisatie van het Agentschap voor Natuur en Bos, de Gezinsbond en de Vereniging voor Bos in Vlaanderen.

Officieel programma:

11.15 u: Verwelkoming in Groenendaal (Hoeilaart) door Dirk Bogaert, directeur communicatie ANB

VBV’s waarschuwing van vorig jaar – dat Vlaanderen opnieuw een netto ontbosser werd – was dus duidelijk geen loze alarmkreet. Vandaag is er geen ontkomen meer aan: Vlaanderen ontbost aan een razend tempo, en wordt binnenkort de absolute hekkensluiter in het Europese peloton (als we dwergstaatjes als Gibraltar, San Marino en Monaco even buiten beschouwing laten). Het is overigens tekenend dat Vlaanderen met deze negatieve trend in Europa totaal alleen staat: er is de voorbije 20 jaar meer dan 2 miljoen hectare Europees bos bijgekomen, en de oppervlakte bijkomend bos stijgt nog elk jaar op ons continent. Landen als Denemarken, Nederland en Ierland, met een vergelijkbare bosoppervlakte als Vlaanderen, slagen er momenteel zeer goed in om wel beduidende vooruitgang te boeken met hun bosoppervlakte. Vlaanderen werd recent dan ook bijgehaald door Nederland en zal volgens onze berekeningen in 2012 ook worden ingehaald door Ierland, waarna we onherroepelijk de rode lantaarn in het Europese peloton overnemen.

11.30 u: Toespraken door Joke Schauvliege, Vlaams minister van Leefmilieu, Natuur en Cultuur; Marleen Evenepoel, AdministrateurGeneraal ANB en Roger Pauly, Algemeen Voorzitter Gezinsbond

11.50 u: Middeleeuwse wandeling onder begeleiding van Marc Decloedt, bestuurslid Gezinsbond.

12.15 u: VBV presenteert haar Bosbarometer 2010.

VBV-woordvoerders:

Bert De Somviele, directeur, Bert.Desomviele@vbv.be

Tel: 09/264.90.49; Gsm: 0474/27.40.94

Liselot Ledene, beleidsmedewerker, Liselot.Ledene@vbv.be

Tel: 09/264.90.50; Gsm: 0487/31.94.92

Verslag algemene Vergadering 7 mei 2011

De Algemene Vergadering van 2011 werd voorafgegaan door een gegidste wandeling doorheen het Zevenbergenbos van Ranst. Een deel van dit traject maakt deel uit van de toegankelijkheidsregeling waaraan de Bosgroep meewerkte. Kortom, een zeer interessant en een mooi begin van deze bijeenkomst. Nadien kon de Algemene Vergadering van start gaan in de schuur ‘Drogenhof’ van Natuurpunt met een verwelkoming van onze voorzitster Martine Van Goethem die heel wat achtergrondinformatie over het voorbije jaar 2010 meegaf en de uitdagingen van de toekomst. Daarna werd verder ingegaan op de realisaties van het voorbije werkjaar 2010, gaande van 158 leden-boseigenaars eind 2010, 93 afgelegde terreinbezoeken en gerealiseerde onrendabele beheerwerken over 25,12 ha bos tot de organisatie van wandelingen en een brandhoutverkoop. De voorbije projecten zoals de toegankelijkheid in Zevenbergenbos, de bosrandactie in ons werkingsgebied, de opstart van het nieuwe boscomplex in Bonheiden werden verder toegelicht. De planning voor 2011 werd ook overlopen, van lopende projecten tot de nieuwe uitdagingen waarvoor onze bosgroep staat, zoals de vervollediging van het Beleidsplan, extra inzet op de ontwikkeling van de vrijwilligersbeweging en de deelname aan het UBP Zoerselbos dat gepaard gaat met de opstart van een nieuw boscomplex Zoerselbos in Zandhoven.

Het volgende agendapunt betrof een overzicht van de financiële situatie van de bosgroep werd uitgebreid toegelicht door onze penningmeester, Chris Van De Peer. Elke cluster van activiteiten met hun overeenkomstige inkomsten en uitgaven kwamen aan bod, waarna de jaarrekening van 2010 kon worden afgesloten met een positief saldo. De begroting van 2011 werd ook nader toegelicht. De

penningmeester polste in hoeverre er nog vragen of bedenkingen waren, waarna zowel de jaarrekening als de begroting unaniem door de Algemene Vergadering werden goedgekeurd. Thomas Stijnen vroeg en kreeg, met volledige instemming, de kwijting van de bestuurders voor het gevoerde bestuur. De verkiezing van de nieuwe leden van de Raad van Bestuur stond vervolgens op het programma. Elke kandidatuur werd door de algemene vergadering aanvaard en unaniem verkozen voor de opname van het mandaat. Er treden 3 nieuwe leden toe tot de Raad van Bestuur en 3 leden beëindigden hun mandaat. De Raad van Bestuur telt nu 13 leden: Martine Van Goethem (voorzitster), Maes John (ondervoorzitter), Teughels Johan (secretaris), Chris Van De Peer (penningmeester), Berkenbosch Herman, Geuens Peter, Van De Vijver Andy, Van Loon Magda, Van Elsacker Luc, Van Gestel Chris, Verelst Carrie (gemeente Nijlen), Van der Haegen Koen, Ketels Kris (Provincie Antwerpen).

Er wordt ook nog een korte toelichting gegeven betreft de opmaak van het beleidsplan 2012-2017, de volmachtsverlening voor indiening van het beleidspan 2012-2017 door de Raad van Bestuur bij de bevoegde overheidsdiensten (ANB) wordt unaniem goedgekeurd.

De Algemene Vergadering kon afsluiten met een inhuldiging van de brug bij het Zevenbergenbos die behoort tot het project toegankelijkheid van het Zevenbergenbos en een gezellige receptie in de tuin nabij de schuur van Natuurpunt. Onze boseigenaars en sympathisanten benutten deze avond verder om kennis te maken met andere bosgroepleden. Een uitwisseling van ervaringen werd mogelijk. We zijn weer vertrokken voor een enthousiast jaar!

Beleidsplan in Beeld: Aankondiging Trefdag 11 september

Aangezien op het einde van 2011 de Vlaamse Overheid zal beslissen over de definitieve erkenning van onze bosgroep zijn wij op dit moment volop bezig met de opmaak van ons Beleidsplan voor de periode 2012 – 2017.

Wij wensen dit plan aan al onze leden en partners voor te stellen op zondag 11 september 2011. IEDEREEN, weze dus uitgenodigd op zondag 11 september om 10.00 u aan de Krankhoeve, Grote Doelstraat 1, 2820 Bonheiden voor een brede kijk op de engagementen van de Bosgroep Antwerpen Zuid vzw de komende jaren. Deze voorstelling zal worden afgesloten met een hapje en een drankje. Wie graag op voorhand de ontwerpversie wenst in te kijken en zijn mening hierover wil geven gelieve een mailtje te sturen naar antwerpenzuid@bosgroep.be met vermelding ‘beleidsplan’. Gelieve op voorhand in te schrijven per mail (antwerpenzuid@bosgroep.be) of telefoon (03/355.09.40).

Bosgroep Antwerpen Zuid vzw presenteert: Bosrandactie verlengd!

Iedereen die interesse heeft voor de aanleg van een bosrand en hiervoor beroep wil doen op de bosrandpakketten van onze bosgroep, zie Bosgazet editie 17 pagina 20. U kan ook alle info terugvinden op de website: www.bosgroepantwerpenzuid.webs.com onder ‘Projecten’.

De aanwezigen luisterden aandachtig naar de gids John Maes, ondervoorzitter BG Antwerpen Zuid vzw.

Sfeerbeeld van de Algemene Vergadering De brug van het Zevenbergenproject werd ingehuldigd door Martine Van Goethem, voorzitster van BG Antwerpen Zuid vzw en Stan De Schutter, schepen van gemeente Ranst.

VaCatURe : voor bosgroepleden met talent

als je op volgende vragen steeds ‘ja’ kan antwoorden, dan ben jij de persoon waar wij naar op zoek zijn: ben jij een bosliefhebber? Kom je graag in contact met andere mensen? Leer je graag bij? Draag jij datgene waar ook de bosgroep voor staat? ... Dan is deze uitnodiging beslist iets voor jou!

De vereniging:

De bosgroepen zijn vzw’s die hun leden steeds voorzien van advies op maat voor alles wat hun bos aangaat. Het onderhouden van een groot netwerk aan partners in bosbeheer behoort tot hun ambities. Teneinde het draagvlak voor duurzaam bosbeheer te vergroten en het netwerk mee te verruimen, zijn wij op zoek naar vrijwilligers.

Functieomschrijving:

Onze vrijwilligers, omgedoopt tot bosconsulenten, hebben een breed spectrum aan kwaliteiten die zij te allen tijde op het terrein kunnen inzetten. De bosconsulenten staan andere leden bij met raad en daad, ze evalueren de exploitaties en leggen soms uit hoe het beter kan in de toekomst. Het zijn steeds mensen die vanuit hun passie voor bos, met kennis van zaken, de andere privébosbeheerders een handje toesteken. Op deze manier bereikt de bosgroep meer mensen dan een enkele coördinator zou kunnen.

Daarom organiseren wij voor u enkele zeer leuke en boeiende vormingsmomenten dit najaar.

Wij bieden:

Een plaats in een gezellig en gepassioneerd team van leden. Een engagement van onbepaalde duur. Toffe ontmoetingsmomenten en vormingsdagen. Boeiende terreinbezoeken en kennis van de streek.

In het NAJAAR 2011 organiseren we vorming over onder andere de volgende onderwerpen:

❏ Duurzaam bosbeheer: de verschillende pijlers op elkaar afgestemd

❏ Kappen van bomen: hoe bereid je een industriële dunning of een brandhoutkap voor.

❏ Exotenbeheer: voorkom dweilen met de kraan open

❏ Werken met machines: het wel en het wee in bosbeheér

❏ Cultuurhistorie: Wat lees je tussen de bomen?

Profiel:

Wij zijn steeds op zoek naar bijkomende gedreven bosconsulenten die interesse hebben om ons te ondersteunen. Bezit u de volgende kwaliteiten, lees dan beslist verder:

• geïnteresseerd in de bosgroepzaak en bereid die met daden te ondersteunen;

• u hebt tijd om de bosgroep, bepaalde perioden of het hele jaar, op regelmatige basis te ondersteunen in haar taken.

Interesse:

Wens je deel te nemen aan de bosgroep en omgedoopt te worden tot een bosconsulent laat dan een berichtje na met contactgegevens bij jou bosgroepsecretariaat. De contactgegevens van jouw bosgroep vindt je terug achteraan de Bosgazet. Wil je weten tot welke bosgroep jouw regio behoort dan kan u op pagina 3 hierover alle info terugvinden.

NB.: Deze oproep en aankondiging van vormingsmomenten geldt voor alle Antwerpse bosgroepen.

Bosgroepnieuws

Het bijwonen of gidsen van wandelingen

Dag met alle bosconsulenten op uitstap om bij te leren.

Op evenementen gaan staan om de bosgroepen te promoten.

Meehelpen op terrein waar nodig.

Woensdag 27 juli 2011: Excursie bosbouwbeurs Libramont

Elk oneven jaar, op het einde van de maand juli, is de gemeente Libramont in de Belgische Ardennen de place-to-be op het vlak van bosbouw. Gedurende enkele dagen kunnen de vele duizenden bezoekers hier de nieuwste technologieën en innovatieve machines aan het werk zien, die worden ingezet bij het beheer van bos en natuur vandaag. De Foire de Libramont is een van de belangrijkste beurzen in België. Tijdens het eerste deel van deze excursiedag word je rondgeleid langsheen verscheidene standjes en praktijkdemonstraties in het bos. In de namiddag is er voldoende tijd om zelf op verkenning te gaan in deze wondere wereld van de bosbouw. De beurs telt ruim voldoende exposanten om de tijd te snel te laten voorbijgaan. Wacht dus niet langer en schrijf je meteen in voor deze veelbelovende dag!

Organisatie: Inverde en de bosgroepen Gids: Martin Winnock en Valentijn De Cock van Inverde Afspraak: ter plaatse om 9.30 u, afgelopen rond 18.30 u Kostprijs: 25 € per persoon. Inschrijven: is verplicht. Er is een maximum aantal deelnemers, dus wees er snel bij! Inschrijven doe je op www.inverde.be via link bosgroepen

Zondag 18 september:

Rode bosmierenwandeling

Al eens deelgenomen aan een mierenwandeling? Neen? Dan is dit het moment. Mieren zijn levende en sociale insecten en kunnen ons heel wat vertellen over hun relatie met het bosbeheer. De wereld van de mieren is enorm boeiend. Onze gids Reginald Verhofstede, een specialist ter zake, vertelt ons alles over deze diertjes waar we zo weinig over weten. Hij neemt ons mee op ontdekking doorheen het Mierenpad in Kamp C. Na de wandeling zal hij in Kamp C verder ingaan aan de hand van een aantal dia’s

Organisatie: Bosgroep Zuiderkempen vzw Gids: Reginald Verhofstede

Adres: Kamp C, Britselaan 20, 2260 Westerlo Afspraak: 14.00 – 16.30 u

Zaterdag 24 september 2011: Bosexcursie over het bosbeheerplan van het kasteeldomein d’Ursel’ (Bornem)

In het kader van het internationaal jaar van de bossen organiseert ANKONA een aantal bosactiviteiten. Momenteel wordt een bos- en landschapsbeheerplan voor het kasteeldomein d’Ursel (www.dursel.be) uitgewerkt. Onze gids Rembrandt de Vlaeminck geeft toelichting bij dit plan en vertelt ons welke beheerwerken de komende jaren op stapel staan. Het beheer is toegespitst op de herwaardering van natuurwaarden en historische elementen in combinatie met recreatief medegebruik. Hierbij worden de principes van het duurzaam bosbeheer en harmonisch parkbeheer gehanteerd. De aandacht voor de natuur en de zorg voor het milieu blijven niet beperkt tot de bosbestanden, maar gelden als een basishouding bij de uitvoering van het onderhoud van het gehele park.

Organisatie: ANKONA

Afspraak: om 9.30 u aan de poort van de hoofdingang (D’Urselstraat, 2880 Bornem), einde voorzien om 12.30 u Inkom: gratis (vooraf inschrijven verplicht!)

Meer info: www.ankona.be (rubriek ‘kalender’) of via e-mail: ankona@admin.provant.be, tel: 03/240.59.88.

Zaterdag 3 september 2011: Wandeling in Wortel-Kolonie, Hoogstraten

De Kolonie van Wortel in Merksplas roept herinneringen op aan lang vervlogen tijden, maar is ook een prachtig natuurgebied. Ze werd opgericht in 1822, ten tijde van de Franse overheersing, toen landloperlij nog een maatschappelijk fenomeen/probleem was. Ze werd opgestart als vrij landbouwerskolonie en nadien omgevormd tot Rijksweldadigheidskolonie. Nadat in 1993 de wet op de landloperij werd afgeschaft, kocht het Agentschap voor Natuur en Bos hier 400 ha bos en natuur aan. In dit domein vind je een gevarieerd landschap van bossen, weiden, dreven en vennen. De wandeling zal ons doorheen het gebied rond het Bootjesven voeren, een natuurlijk ven dat werd uitgeturfd. Gids van dienst is boswachter Bart Hoeymans, die instaat voor het beheer van WortelKolonie.

Organisatie: Bosgroep Noorderkempen vzw

Gids: Bart Hoeymans

Afspraak: 14.00 u -17.00 u, Bezoekerscentrum De Klapekster, Kolonie 41, 2323 Wortel

Maandag 27 september 2011: Provinciale landschapsdag

Op 27 september 2011 gaat de volgende provinciale landschapsdag door. Dit jaar is het onderwerp “De Oude Schelde en haar omgeving”. Verschillende sprekers zullen dit landschapselement vanuit hun specialiteit toelichten. De onderwerpen zullen onder andere zijn: het ontstaan van de Schelde en de Oude Scheldearm; invloed van de mens op het landschap: inpoldering, kasteel van Bornem, wijmenteelt, turfwinning, …; landschapsecologische samenhang; toekomstige ontwikkeling van de regio; … . De landschapsdag gaat door in het gemeenschapscentrum van Hingene (Bornem). In de voormiddag geven de sprekers via presentaties een algemeen beeld over het verleden en heden van het landschap rond de Oude Scheldearm. Tijdens de namiddag worden verschillende excursies gepland, die dieper ingaan op onderwerpen uit de presentaties. Programma en uitnodiging kan u eind augustus verwachten via mail of op www.provant.be/landschapsdag

Afspraak: begin om 9 u te Bornem Hingene, einduur 17 u

Inschrijven: verplicht, vanaf eind augustus via www.provant.be/landschapsdag, gratis

Wat: Wat vertellen planten mij?

Wanneer: Za 3 september ‘11

Waar: Zoerselbos te Zoersel

Duur: 1 dag

Code: Cursus 1 Uur: 9-16u

Omschrijving: De natuur is als een boek dat je kan lezen. Alleen moet je de taal en de woorden van de natuur begrijpen. Planten kunnen je hierbij helpen. Zo vertellen brandnetels je waar de voedselrijke plekken zijn. Zie je liesgras, dan weet je dat de voedselrijke bodem ook nat is.

Prijs leden-boseigenaars: 10 € Prijs overige deelnemers: 20 €

Wat: beheer van bosranden

Wanneer: Za 17 september ‘11

Waar: Zevenbergen te Ranst

Duur: 1 dag

Code: Cursus 2 Uur: 9-16u

Omschrijving: Bosranden vormen de contactzone tussen het bos en een aanliggend perceel. We bekijken hoe deze perceelsgrens het best is opgebouwd en welke ecologische functies een goed ontwikkelde bosrand kan vervullen. We leren hoe we best een bosrand vormen en beheren. Tijdens de terreinexcursie bekijken we verschillende types bosranden en stellen we een aangepast beheer voor.

Prijs leden-boseigenaars: 10 €

Wat: snoeien van bomen

Wanneer: Za 17 september ‘11

Waar: Prinsenpark te Retie

Prijs overige deelnemers: 20 €

Duur: 1 dag

Code: Cursus 3 Uur: 9-16u

Omschrijving: Theorie over het doel van het snoeien. Boomanatomie en afgrendelingsmechanismen. Snoeitechniek en tijdstip. Algemene snoeiregels. Snoeioefeningen met snoeischaar, zaag en stokzaag.

Prijs leden-boseigenaars: 10 €

Wat: Houten constructies

Wanneer: Za 17 en 24 september ‘11

Waar: Kamp C te Westerlo

Prijs overige deelnemers: 20 €

Duur: 2 dagen

Code: Cursus 4 Uur: 9.30-16.30u

Omschrijving: Dag 1: Theorie over verschillende houtsoorten en hun duurzaamheid. Oefeningen: het verzagen van stamstukken tot planken.

Dag 2: Maken van verbindingen en werkstukken (bank, tafel,..)

Prijs leden-boseigenaars: 40 €

Wat: Herkennen van bomen en struiken

Wanneer: Za 1 oktober ‘11 Waar: Prinsenpark te Retie

Prijs overige deelnemers: 120 €

Duur: 1 dag

Code: Cursus 5 Uur: 9-16u

Omschrijving: Aan de hand van een rijk geïllustreerde presentatie worden de inheemse bomen en struiken en enkele veelvoorkomende exoten besproken. De nadruk ligt op eigenschappen voor de soortherkenning, maar ook standplaatskenmerken en mogelijk (hout)gebruik worden besproken. Tijdens een terreinexcursie wordt het herkennen van bomen en struiken grondig geoefend.

Prijs leden-boseigenaars: 10 €

Prijs overige deelnemers: 20 €

Cursussen met deze stip ervoor zijn volzet.

Wat: Kettingzaag module 1

Wanneer: Za 10 en 17 september ‘11

Wanneer: Za 17 en 24 september ‘11

Wanneer: Za 8 en 15 oktober ‘11

Wanneer: Za 12 en 19 november ‘11

Waar: Prinsenpark te Retie

Waar: Kamp C te Westerlo

Waar: Prinsenpark te Retie

Waar: Pulhof te Wijnegem

Duur: 2 dagen

Code: Cursus 6 Uur: 9-16u

Code: Cursus 7 Uur: 9-16u

Code: Cursus 8 Uur: 9-16u

Code: Cursus 9 Uur: 9-16u

Omschrijving: Dag 1: Theorie over de werking, het gebruik en de veiligheid van de kettingzaag. Theorie en praktijk over het dagelijks onderhoud en scherpen van de ketting.

Dag 2: Eenvoudige zaagoefeningen op horizontale en verticale stamstukken. Geen vellingen!

Prijs leden-boseigenaars: 40 €

Wat: Kettingzaag module 2

Wanneer: Za 15 en 22 oktober ‘11

Wanneer: Za 22 en 29 oktober ‘11

Wanneer: Za 12 en 19 november ‘11

Wanneer: Za 10 en 17 december ‘11

Waar: Kamp C te Westerlo

Waar: Prinsenpark te Retie

Prijs overige deelnemers: 120 €

Duur: 2 dagen

Code: Cursus 10 Uur: 9-16u

Code: Cursus 11 Uur: 9-16u

Waar: Prinsenpark te Retie Code: Cursus 12 Uur: 9-16u

Waar: Pulhof te Wijnegem Code: Cursus 13 Uur: 9-16u

Omschrijving: Dag 1: Theorie over het vellen van bomen. Demo-velling door instructeur. Veloefeningen door de cursisten. Dag 2: Veloefeningen door de cursisten. Gebruik van hulpmiddelen bij het vellen.

Prijs leden-boseigenaars: 40 €

Wat: Kettingzaag module 3

Wanneer: Za 12 en 19 november ‘11

Wanneer: Za 19 en 26 november ‘11

Wanneer: Za 10 en 17 december ‘11

Waar: Prinsenpark te Retie

Waar: Kamp C te Westerlo

Waar: Prinsenpark te Retie

Prijs overige deelnemers: 120 €

Duur: 2 dagen

Code: Cursus 14 Uur: 9-16u

Code: Cursus 15 Uur: 9-16u

Code: Cursus 16 Uur: 9-16u

Omschrijving: Dag 1: Theorie over de inpact van het werken bij hout onder spanning. Hoe verwerkt men deze stammen. Zaagoefeningen aan de spanningsbank.

Dag 2: Oefeningen bij bomen die onder spanning staan.

Prijs leden-boseigenaars: 50 €

Prijs overige deelnemers: 150 €

Alle prijzen zijn BTW inclusief. Bevestig tijdig je deelname, aantal plaatsen is beperkt. NU inschrijven is de boodschap. Meer info over deze en andere cursussen, zie www.inverde.be

Voor de cursussen georganiseerd in Retie en Westerlo wordt er voorrang gegeven aan de leden van de Kempense Bosgroepen (BGKH, BGNK en BGZK).

inschrij V in G c U rs U ssen

Terug te sturen naar Bosgroep Zuiderkempen vzw, Britselaan 20, 2260 Westerlo of deze gegevens doorsturen naar: rebecca.himschoot@admin.provant.be

Naam: Tel. Nr.:

Adres:

Lid van bosgroep: q KH q ZK q NK q AN q AZ

Cursuscode(s):

U bent zeker van uw inschrijving na overschrijving van het cursusgeld op rekeningnummer 778-5912507-24 van de Bosgroep Zuiderkempen vzw met vermelding van initialen van uw bosgroep (zoals hierboven), uw naam en de cursuscode.

Na inschrijving krijgt u de laatste gegevens toegestuurd.

Bosgroep Antwerpen Noord vzw

’s Gravenwezelsteenweg 59-61, 2110 Wijnegem

Tel.: 03/355.09.40

Fax.: 03/355.09.45

Mail: antwerpennoord@bosgroep.be

Coördinator: Karolien Devriendt • 0475/75.77.98

Medewerkster: Britt Van Cotthem www.bosgroepantwerpennoord.webs.com

Bosgroep Antwerpen Zuid vzw

’s Gravenwezelsteenweg 59-61, 2110 Wijnegem

Tel.: 03/355.09.40

Fax.: 03/355.09.45

Mail: antwerpenzuid@bosgroep.be

Coördinator: Thomas Stijnen • 0476/76.18.25

Medewerkster: Britt Van Cotthem www.bosgroepantwerpenzuid.webs.com

Bosgroep Noorderkempen vzw

Hoge Mouw

Lichtaartsebaan 45

2460 Kasterlee

Tel.: 014/85.90.19

Fax.: 014/85.90.21

Mail: noorderkempen@bosgroep.be

Coördinator : Wim Boonen • 0474/74.17.31

Medewerkster : Elly Maes

Bosgroep Zuiderkempen vzw

Kamp C

Britselaan 20

2260 Westerlo

Tel.: 014/27.96.57

Fax.: 014/27.96.69

Mail: zuiderkempen@bosgroep.be

Coördinator: Jan Seynaeve • 0474/99.99.35

Adj.-coördin.: Pieter-Jan Swinnen • 0478/78.20.22

Jeroen Truyen • 0475/80.73.36

Medewerkster: Rebecca Himschoot

Bosgroep Kempense Heuvelrug vzw

Hoge Mouw

Lichtaartsebaan 45

2460 Kasterlee

Tel.: 014/85.90.17

Fax.: 014/85.90.21

Mail: kempenseheuvelrug@bosgroep.be

Coördinator: Stef Vanlommel • 0479/20.93.11

Adj.-coördin.: Dennis Berckmans • 0472/50.05.11

Joost Malliet • 0477/93.25.51

Medewerkster: Annick Vangenechten en Elly Maes

Medewerker terreinwerkzaamheden

Chris Meeuws 0478/45.51.38

chris.meeuws@groenkempen.provant.be