Bosgazet 31

031 bosgazet

De Antwerpse bosgroepen behoren sinds 1 januari tot de koepel van de provincie Antwerpen. Ik ben blij dat deze overdracht vanuit Vlaanderen in het kader van de interne staatshervorming een feit is. De vijf bosgroepen in onze regio spelen immers een belangrijke rol in het landschapsbeleid van de provincie Antwerpen. Ze bieden aan meer dan 4500 privéboseigenaars ondersteuning, wat overeenkomt met 43 % van de totale bosoppervlakte in onze provincie. Samen gaan we in de provincie Antwerpen voor een duurzamer bosbeheer en meer én gevarieerde bossen. Bovendien behoren ook de regionale landschappen sinds 1 januari tot de provinciale koepel. Het is een ongelooflijke meerwaarde voor het provinciale landschapsbeleid dat er nu een samenwerking kan ontstaan op het terrein tussen de bosgroepen, de regionale landschappen en de provincie. Samen proberen we de lokale besturen, boseigenaars, inwoners, betrokkenen en gebruikers met elkaar te verzoenen rond een gedragen visie en te overtuigen om mee te werken aan een gevarieerd landschap.

Maar hier stopt het verhaal niet. Ondertussen is ook het nieuw natuurdecreet goedgekeurd. Het natuur en bosdecreet zijn in elkaar geschoven. In de geïntegreerde wetgeving wordt niet langer een onderscheid gemaakt tussen bos en natuur. Een nieuw concept “geïntegreerd natuurbeheer” doet zijn intrede. Voortaan zal men dus ook geen onderscheid maken tussen een bosbeheerplan en een natuurbeheerplan.

Hoe de uiteindelijke beheerplannen zullen worden opgevat, de financiële regelingen (subsidies) die eraan verbonden zijn en de criteria duurzaam natuurbeheer, wordt in de komende maanden verder uitgewerkt. De provincie zal de boseigenaars via de coordinatoren inlichten en de evolutie verder volgen.

Ik ben als gedeputeerde overtuigd van een mooie tandem tussen de bosgroepen en de provincie.

In dit nummer:

pg. 3 Het nieuwe Natuurdecreet

pg. 5 Oproep tot bebossing

pg. 6 Beheerwerken in de buurt van Fluxys leidingen

pg. 7 De toegankelijkheid verzekerd?

pg. 8 De mobiele boomzaag

pg. 10 BosgroepNieuws: nieuws per Bosgroep

pg. 20 Kettingzaagcursussen

pg. 21 Bos- en houtbeurs

pg. 22 Zoekertjes

pg. 23 Activiteiten en wandelingen

Digitale Bosgazet!

De bosgazet is vanaf nu ook digitaal verkrijgbaar. Wilt u deze vanaf de volgende editie enkel via e-mail ontvangen, geef dan een seintje via antwerpennoord@bosgroep.be. Op deze manier kunnen we heel wat papier besparen!

Waarom bosgroepen?

Vlaanderen telt ongeveer 146.000 hectaren bos en naar schatting is 70 % van dit bosareaal in privé-eigendom. De Vlaamse overheid heeft er bewust voor gekozen om ook de privéboseigenaars te betrekken in het beleid. De oprichting van de Vlaamse bosgroepen was een duidelijk signaal naar de boseigenaars toe om hen te stimuleren het beheer in eigen handen te nemen. Een kans om te grijpen…

Het bos in Vlaanderen is bovendien enorm versnipperd. Deze versnippering is niet enkel ruimtelijk, ook een enorme eigendomsversnippering typeert de Vlaamse bossen. Zo zijn de meeste boseigendommen in Vlaanderen kleiner dan 1 ha! Het beheer van deze ‘minibosjes’ is voor de boseigenaars financieel onrendabel met als gevolg dat het beheer van deze sterk versnipperde bospercelen meestal achterwege is gebleven. Bovendien wordt de boseigenaar vaak geconfronteerd met problemen die hij niet altijd alleen kan oplossen, zoals bijvoorbeeld recreatieoverlast of sluikstorten. Wanneer verschillende eigenaars samen voor het bosbeheer zorgen, kan dit zonder de eigenaars op kosten te jagen. De belangrijkste taak van de bosgroepen is het stimuleren en coördineren van zo een samenwerking. In een bosgroep komen boseigenaars vrijwillig samen om het beheer van hun bossen te verbeteren. Elke boseigenaar is vrij om al dan niet gebruik te maken van onze diensten. Iedere eigenaar behoudt de volledige zeggenschap over het beheer van zijn eigendom.

Wat kan de bosgroep voor u doen?

De belangrijkste taken van de bosgroep zijn informeren, sensibiliseren en organiseren. U kan de coördinator contacteren voor:

• gratis en onafhankelijk advies over het bos en het beheer ervan (bosbouwtechnische, juridische, financiële en administratieve aspecten);

• informatie over hoe uw bos duurzaam kan beheerd worden, wat uw wettelijke rechten en plichten zijn als boseigenaar en wat de mogelijke subsidies zijn waar u als boseigenaar aanspraak op kunt maken;

• organisatie van wandelingen, cursussen en excursies;

• hulp bij het aanduiden van dunningen;

• hulp bij de bestrijding van Amerikaanse vogelkers en exoten door onze arbeidersploeg;

• hulp bij het invullen van kapaanvragen, subsidiedossiers en hulp bij het opstellen van beheerplannen;

• coördinatie van gezamenlijke boswerkzaamheden en houtverkopen voor meerdere eigenaars zodat goedkoper en efficiënter werk geleverd kan worden.

Rik Röttger Voorzitter Bosgroep Kempense Heuvelrug vzw

Het nieuwe Natuurdecreet: Bosbeheerplannen worden Natuurbeheerplannen

Begin 2014 keurde Vlaamse regering het nieuwe Natuurdecreet goed. Daarin beoogt de wetgever een integratie van de bestaande wet- en regelgeving met betrekking tot soorten, jacht, visserij, natuur en bos. Het uiteindelijke doel is een volledig nieuw geïntegreerd natuurdecreet met een regelgeving die eenvoudig, efficiënt en resultaatgericht zal zijn. Binnen dit kader werd niet alleen een nieuw concept voor geïntegreerd natuurbeheer uitgewerkt, er zal in de toekomst ook nog maar één soort beheerplan bestaan.

Geïntegreerd natuurbeheer: ambitieniveau

Afhankelijk van het ambitieniveau waarnaar gestreefd wordt bij de realisatie van de ecologische functie, kunnen volgende types terreinen onderscheiden worden:

• Terreinen waar de basisnatuurkwaliteit nagestreefd wordt: type 1.

• Terreinen waar minimaal een verhoogde natuurkwaliteit nagestreefd wordt: type 2.

• Terreinen met de hoogste natuurkwaliteit: type 3.

• Terreinen van type 3 waar de beheerder ook een langetermijnengagement aangaat (langer dan het engagement voor de periode van één beheerplan), kunnen ook in aanmerking komen om erkend te worden als natuurreservaat.

Hierbij worden de sociale en economische functie zodanig ingevuld dat ze in evenwicht zijn met de doelstellingen voor de ecologische functie.

In principe zal een beheerder zelf het ambitieniveau kiezen. Enkel voor natuurdomeinen (terrein in beheer van het ANB), openbare natuurterreinen (een terrein in eigendom of mede-eigendom van een publiekrechtelijke rechtspersoon) én private terreinen die geheel of gedeeltelijk gelegen zijn in VEN of in een SBZ wordt minimaal type 2, nl. de verhoogde natuurkwaliteit, nagestreefd.

Bosomvorming via de bestaande bosbeheerplannen

Het natuurbeheerplan: een werkinstrument

Aangezien natuur- en bosbeheer elkaar in belangrijke mate overlappen, wordt een vereenvoudiging doorgevoerd. Er zal in de toekomst nog slechts één soort beheerplan bestaan: het natuurbeheerplan. Het natuurbeheerplan wordt voor de beheerder een werkinstrument. Een werkinstrument waarin de doelstellingen voor de verschillende functies van een terrein worden vastgelegd die over een periode van meestal 24 jaar gerealiseerd zullen worden. Een werkinstrument ook, waarin bepaald wordt welke maatregelen nodig zullen zijn om de beheerdoelstellingen te behalen en hoe de uitvoering zal opgevolgd worden via monitoring.

Het beheerplan zal uit vijf delen bestaan:

• De verkenningsnota beschrijft de eerste afspraken tussen alle betrokken partijen zodat gericht gewerkt kan worden. De beheerder maakt zijn ambities kenbaar met betrekking tot de verschillende functies en de relatie tussen het terrein en wettelijke bepalingen zoals de instandhoudingsdoelstellingen, de soortenbeschermingsplannen, …

• Het inventarisatierapport geeft de resultaten weer van de terreininventarisaties. De informatie van de inventarisaties bepaalt mee hoe de verdere beheerkeuzes in het beheerplan zullen verlopen.

• De visienota geeft het streefbeeld weer waar men op lange termijn naartoe werkt. Het streefbeeld wordt vertaald in concrete doelstellingen.

• Het beheer en de beheermaatregelen die nodig zijn om de doelstellingen te bereiken, worden beschreven.

• Als ook de afspraken die gemaakt worden rond de opvolging van het beheerplan. In principe zal er elke zes jaar geëvalueerd worden in hoeverre de doelstellingen gerealiseerd worden en of een eventuele aanpassing van het beheerplan noodzakelijk is.

Voor beheerders die gekozen hebben voor de basisnatuurkwaliteit (terrein type 1) wordt het natuurbeheerplan een zeer beperkt plan dat opgemaakt wordt aan de hand van een begeleidend formulier. Voor terreinen type 2 en 3 wordt het een iets uitgebreider plan, om de garanties op het hoger ambitieniveau te bieden, maar zonder de focus op werkbaarheid uit het oog te verliezen. De omvang van het plan en de vereiste middelen voor de opmaak ervan moeten immers in verhouding staan tot de aard van het gebied en de doelen die de eigenaar er wil realiseren. Informatie die niet relevant is voor het uitwerken van een globale visie of beheermaatregelen, moet niet in het plan opgenomen worden.

3 Icarusblauwtjes (foto: Gerd Wellens)

Het natuurbeheerplan: de uitvoering van het beheer

De opmaak van een natuurbeheerplan is vrijblijvend. Enkel voor de terreinen beheerd door het Agentschap voor Natuur en Bos en alle openbare terreinen in functie van de realisatie van de Instandhoudingsdoelstellingen wordt een natuurbeheerplan verplicht gesteld.

De goedkeuring van het natuurbeheerplan houdt voor de beheerder van het terrein wel een verbintenis in tot de uitvoering en realisatie van het plan, met zijn doelen en zijn maatregelen. Ook voor opeenvolgende beheerders blijft het natuurbeheerplan bindend.

Wordt een natuurbeheerplan niet naar behoren uitgevoerd dan kan het opgeheven worden. Wenst een beheerder zijn of haar beheerplan niet verder te zetten, dan kan een verzoek tot opheffing van het beheerplan ingediend worden. Bij de opheffing van het beheerplan worden subsidies stopgezet en teruggevorderd in relatie tot de niet-realisatie van de vooropgestelde doelen. In bepaalde gevallen kan het beheer van het terrein te belangrijk zijn voor het behalen van de IHD. In dat geval kan het ANB het beheer van het natuurterrein overnemen voor de resterende looptijd van het beheerplan.

Timing

Het Agentschap voor Natuur en Bos is hard bezig aan de uitwerking van de uitvoeringsbesluiten die de opmaak van het nieuwe type natuurbeheerplan zullen regelen. De eerste plannen zullen pas opgemaakt kunnen worden als ook de criteria duurzaam natuurbeheer en de financiering uitgewerkt en goedgekeurd is. Er zal een overgangsperiode voorzien worden, zodat het opmaken van het nieuwe type natuurbeheerplan vlot en werkbaar kan verlopen.

Tekst: Liselot Ledene

Dood hout brengt leven in het bos (foto: Kevin Greeven)

Boshyacinth in de kruidlaag van een loofbosje

Beheerwerken in de buurt

van aardgasleidingen

Fluxys ontwikkelt en beheert in België een netwerk van ongeveer 4.100 km hogedrukleidingen die aardgas vervoeren vanaf de grens naar grote industriële klanten, elektriciteitscentrales en de distributie. Die laatste neemt het over om het aardgas tot bij u thuis te brengen. De leidingen van Fluxys bevinden zich vooral op privéterreinen in landelijke gebieden tot aan de rand van de stad.

Hoewel de leidingen in de grond zitten, moeten ze beschermd worden tegen risico’s afkomstig van de oppervlakte. Fluxys besteedt dan ook veel aandacht aan werken die uitgevoerd in de buurt van zijn installaties. Die werkzaamheden kunnen immers schade toebrengen aan de leidingen als de veiligheidsvoorschriften niet worden nageleefd.

Overleg is essentieel. Vanaf de projectfase, kan je je werken bij Fluxys melden via het online platform KLIM (www.klim-cicc.be) of via mail (infoworks@fluxys.com). Als Fluxys door de werken betrokken is, geeft het de precieze en actuele plannen van zijn leidingen door, samen met de na te leven veiligheidsvoorschriften. Neem ook minstens 48 uur voor de start van de werf opnieuw contact met Fluxys, dan sturen zij gratis een patrouilleur om de precieze ligging van de leidingen aan te geven en de veiligheidsvoorschriften samen te overlopen. Start alleszins nooit met de werken voor je van Fluxys een antwoord hebt ontvangen.

Ben je van plan om als eigenaar zelf beheerwerken uit te voeren in het bos? Dan kan je zelf rechtstreeks contact nemen met Fluxys. Laat je beheerwerken uitvoeren via de bosgroep? Bespreek dan een eventuele aanwezigheid van gasleidingen samen met de (adjunct)-coördinator. In het geval van een aangesloten boscomplex kan de bosgroep Fluxys op de hoogte brengen

Noodsituatie? Bel dan de hulpdiensten op 112 of Fluxys op 0800 90 102

De toegankelijkheid verzekerd?

Het Agentschap voor Natuur en Bos heeft een verzekeringspolis afgesloten met ETHIAS die de burgerlijke aansprakelijkheid dekt van alle beheerders van bossen en natuurreservaten in Vlaanderen. Het gaat om gebieden die zijn opengesteld in kader van het Bosdecreet, het Natuurdecreet en het Toegankelijkheidsbesluit, dit in geval van schade veroorzaakt aan derden (lichamelijke en materiële schade) als gevolg van het toegankelijk zijn van hun eigendommen. Het maakt niet uit of dit privé of openbare beheerders betreft.

In welke gevallen komt de verzekering tussen?

De verzekering dekt (zowel lichamelijke als materiële) schade aan personen die gebruik maken van bossen en natuurreservaten in Vlaanderen, conform de geldende toegankelijkheidswetgeving en -regels van het betreffende gebied. Indien de recreant zich op de parkings en toegangswegen van het betrokken terrein bevindt of op wegen langs een natuurreservaat of (speel)bos is ook de burgerlijke aansprakelijkheid van de beheerder gedekt. Indien aangestelden van de beheerder (bv. bosarbeiders) of vrijwilligers schade veroorzaken aan derden, dan is de aansprakelijkheid van de beheerder ook verzekerd. Dit geldt ook voor schade veroorzaakt door dieren. Deze polis komt enkel tussen bij gebrek aan of na tussenkomst van de verzekering onderschreven door de eigenaars van de bossen en natuurreservaten. Stel: je bos staat open voor het publiek. Een tak breekt plotseling af van een schijnbaar gezonde boom… Een ongeval. Een bezoeker is gewond en stelt jou verantwoordelijk. Indien je als beheerder ook effectief aansprakelijk wordt gesteld, komt de verzekering van de Vlaamse Overheid tussen. Het slachtoffer moet dan wel de toegankelijkheidswetgeving- en regels hebben gevolgd.

Wat dekt de verzekering niet?

• Schade bij een jachtongeval

• Schade door gebruik van motorrijtuigen

• Schade bij organisatie van allerlei wedstrijden

• Schade aan derden die niet te gast zijn in het bos (vb. omheining van een landbouwer)

Een vaak gehoorde misvatting bij wandelaars en jeugdverenigingen is dat deze verzekering hen ook persoonlijk automatisch zou verzekeren. Dit is niet zo. Deze verzekering dekt enkel de burgerlijke aansprakelijkheid van de beheerder in geval van schade aan derden. Eventuele schade aan de eigendommen van de beheerder, veroorzaakt door derden, wordt niet gedekt door deze verzekering.

Praktisch: Welke procedure moet de beheerder volgen bij een ongeval? Bij een ongeval moet de beheerder binnen de 15 dagen aangifte doen bij:

ETHIAS

Prinses-Bisschopssingel 73

3500 Hasselt

Tel: 011 28 21 11 info@ethias.be

polisnummer van de verzekering: 45.305.545

De aangifte moet gedateerd en ondertekend zijn en moet zeker bevatten: plaats, datum, uur, oorzaak en aard van het ongeval, de omstandigheden waarin het ongeval zich voorgedaan heeft en de gegevens van de getuigen. Het is ook nuttig om beheerdocumenten toe te voegen i.v.m. het gevoerd beheer. ETHIAS neemt vervolgens contact met de betrokkenen om de zaak af te handelen.

Voor meer info kun je terecht bij:

Agentschap voor Natuur en Bos

Katrin Goyvaerts

Tel: 02 553 81 06

katrin.goyvaerts@lne.vlaanderen.be www.natuurenbos.be/verzekering_ANB

Bosrecreanten zijn voortaan verzekerd…

Foto: Tom Linster

De mobiele boomzaag

U bent vast bekend met het probleem wanneer u zelf een boompje omlegt. De vraag of je met zo’n gekapte boom niet veel meer kan doen dan in brandhout te draaien, is al bij menig houtliefhebber naar boven gekomen. Vaak zijn de bomen te dun, te krom of te takkig. Of is het volume hout te min om naar de zagerij te vervoeren. Of u vindt geen geschikt vervoer naar de zagerij. Misschien kan een mobiele boomzagerij een oplossing bieden om uw partijtje stammen in de gewenste formaten te zagen!

Ecologische voetafdruk

Vaak eindigen uw boomstammen als brandhout of in minderwaardige toepassingen (OSB-plaat, palettenhout,…). Toch zijn er hier en daar wellicht ook mooie stammen bij die wel verzaagd kunnen worden in functie van hoogwaardigere toepassingen. Het zou immers zonde zijn uw eigen mooie eiken in de kachel te steken en tegelijkertijd een eettafel uit tropisch hardhout aan te kopen. Door bomen uit eigen bos te gebruiken en te verzagen verkleint u aanzienlijk uw ecologische voetafdruk. Bovendien steunt u zo de lokale economie.

Vind een geschikte stam!

De ideale zaagstam is afkomstig uit de onderste 6 à 10 meter van de boom, is (bijna) takvrij en heeft zo weinig mogelijk zichtbare gebreken zoals ingegroeide kwasten of rotte plekken. De stam is best zo recht mogelijk en mag geen draaigroei vertonen en

geen vorst-of droogtebarsten of andere vergroeiingen. Het hart (de binnenste groeiringen) zitten in het midden van de stam en jaarringen zijn gelijkmatig. Met afwijkende stamvormen bestaat er een groter risico op kromtrekken van het hout wat zich soms al op de zaagmachine manifesteert.

Bomen worden best zo snel mogelijk na het kappen verzaagd. “Groen hout” zaagt immers het makkelijkst. Bij sommige boomsoorten (o.a. berk en beuk) dien je er extra snel bij te zijn omdat er anders risico is op houtverkleuring. Voor optimaal verzagen kiest u best voor stammen uit wintervellingen. Naaldhout moet altijd in de winter geveld worden wegens het risico op blauwschimmel.

Rendement en boomsoorten

Een door de wind gedroogde, verzaagde eikenstam heeft een waarde van circa 1000€/m³. Op stam is dezelfde boom slechts 100€/m³ waard. Ondanks de zaagkosten blijkt het dus best rendabel om hout te laten verzagen. Zo zijn Fijnspar en Grove den na verzagen 250 tot 400€/m³ waard. Voor edele boomsoorten zoals Tamme kastanje, Zomereik en Ceder kan zelfs het verzagen van 1 boom rendabel zijn. Hou er rekening mee dat je genoeg plaats moet hebben om het hout na het verzagen te laten drogen. Denk vooraf ook goed na voor welke toepassing u het hout wenst te gebruiken, zo kunnen ze direct in de gewenste afmetingen gezaagd worden.

De meeste houtsoorten die bij ons groeien zijn in principe verzaagbaar. De ene houtsoort is uiteraard geschikter dan de

Mobiele boomzagerij aan het werk

andere, afhankelijk van de toepassing. Inlandse eik kan men voor bijna alle toepassingen binnen en buiten aanwenden. Berk en Beuk zijn redelijk gelijkaardig qua toepassing. Esdoorn, Linde en Populier leveren ook vaak zeer goed zaaghout. Harde houtsoorten zoals Beuk, Esdoorn en Amerikaanse eik zijn dan weer niet geschikt voor buitengebruik. Naaldbomen leveren allemaal degelijk zaaghout omdat ze meestal rechter groeien. Vuren (sparrenhout) en grenen (dennenhout) worden al eens door elkaar gehaald. Hout van Lork en Douglas zijn van uitmuntende duurzaamheid.

Verwerking van het gezaagde hout Hout voor buitenconstructies kan meteen na zagen gebruikt worden. Het zal wel steeds blijven “leven” naargelang het vochtgehalte in de lucht. Deze eigenschap is eigen aan hout en ook barsten en scheuren zijn een normaal verschijnsel. Het enige

er voldoende speling is voor lucht en wind. Het hout droogt dan ongeveer 2 cm per jaar. Voor binnengebruik is het aan te raden het hout nog een tijd binnen of in de droogoven te laten drogen. Kromtrekken tijdens het drogen wordt sterk bepaald door de kwaliteit van de stammen. Soms is dit eenvoudig te corrigeren door op te latten of bij te werken met de schaafbank. Hou er rekening mee dat er steeds uitval is tijdens zagen en drogen. Die uitval is uiteraard nog uitstekend brandhout!

Zaagwijzen

We zetten kort enkele veelgebruikte termen in de wereld van het planken zagen op een rijtje. “Op bool” zagen is de eeenvoudigste en snelste zaagwijze. Hierbij wordt de stam in de lengterichting verzaagd. Deze planken worden “plateau’s” of “boomplanken” genoemd. De buitenste zijden met veel schors worden meestal “schalen” genoemd. Bij het kwartiers zagen staan de groeiringen van de stam bijna loodrecht op het zaagvlak. Dit geeft meestal een regelmatige tekening in het hout en de plank trekt minder krom. Bij een “dosse” plank ziet men zijdelings de groeiringen van het hout. Dit geeft doorgaans een vlampatroon als tekening. Een plank zoveel mogelijk kwartiers zagen vraagt meer tijd en geeft meer resthout. Bekantrecht hout is langs vier zijden verzaagd zoals een panlat of balk. Bekantrechten worden ook “vierschalen” genoemd.

alternatief is andere bouwmaterialen te gebruiken zoals vezelplaten (verlijmd) of bepaalde tropische houtsoorten. Het drogen van het hout moet buiten gebeuren, best onder een afdak waar de wind goed bij kan. De verzaagde planken worden opgelat zodat

Artikel op basis van Boomblad Jan/Feb/Mrt 2014

Een perfecte eikenhouten stam in het Meerdaelwoud

Mogelijke zaagwijzen van een boomstam

Jan, onze nieuwe adjunct-coördinator

Beste bosliefhebbers, Mag ik mezelf even voorstellen? Ik ben Jan Valckx, 35 jaar, en geboren en getogen in het Kempische Vorselaar. Op 1 mei 2014 startte ik als adjunct-coördinator bij de bosgroep Kempense Heuvelrug vzw ter vervanging van Dennis Berckmans. Zoals jullie in het vorige nummer al konden lezen, trekt Dennis al fietsend de wijde wereld in gedurende een jaar. Van opleiding ben ik bio-ingenieur bosbouw. Mijn thesis stond in het teken van natuurlijk bosherstel in de hooglanden van Tigray in Ethiopië om de dreigende verwoestijning tegen te gaan.

Daarna deed ik 7 jaar onderzoek aan de afdeling Bos, Natuur en Landschap

van de KULeuven, onder andere rond de sleutelrol van regenwormen in erosiecontrole en duurzaam bodembeheer. Als bodemecoloog kijk ik dus met extra veel belangstelling naar het vermogen van bepaalde inheemse boomsoorten om onze arme zandbodems te verbeteren. Aan de KULeuven werkte ik bovendien al samen met huidige collega Joost Malliet. Wat is onze sector toch een kleine wereld! Mijn professionele omzwerving leidde dan verder langs de provincie Limburg. Mijn focus lag toen op onder andere duurzaam bodem- en waterbeheer, agroforestry en de klimaatproblematiek. In mijn vrije tijd ben ik gepassioneerd bezig met alles wat met duurzaam tuinieren te

De bosgroep op Facebook!

maken heeft. Na al die jaren ben ik verheugd om terug thuis te mogen komen in de stille groene Kempen. Maar ook om (eindelijk) aan de slag te gaan in de sector waar ik tijdens mijn studies mijn hart aan verloren heb. Ik kijk er bijzonder naar uit om mijn groen hart en groene vingers in te zetten om de bossen van de Antwerpse Kempen duurzaam te beheren. Tot in het bos, Jan

Ook bosgroep Kempense Heuvelrug moet mee met z’n tijd! Daarom hebben we een facebookpagina aangemaakt waar we het nieuws aangaande het bos en de bosgroep willen delen met boseigenaars en bosliefhebbers! Al wie onze bosgroep in levende lijve leuk vindt, mag dit dus ook in digitale wereld doen!

De Algemene Vergadering en het wonder van de Hegge!

Dit jaar was Poederlee het decor voor de Algemene Vergadering. Op dinsdagavond 10 juni kwamen een 60-tal boseigenaars, vrijwilligers en personeel samen in het Mollenhof voor een wandeling en een overzicht van de activiteiten van de bosgroep in 2013 en 2014.

Coördinator Noor De Laat nam de groep op sleeptouw door de Poeielse bossen van boscomplex Sassenhout. De laatste jaren was de bosgroep erg actief in dit gebied met dunningen in het naaldhout en aanplantingen van inheemse loofbomen. We konden enkele beheermaatregelen onder de loep nemen. Vlakbij staat ook de prachtige Heggekapel waaraan een historisch wonder verbonden is. Dit wonder wordt herdacht met een Ommegang om de 25 jaar en de jaarlijkse Heggefeesten. Bosgroepvrijwilliger Wim Peeters is nauw betrokken bij de organisatie van deze evenementen gaf graag een woordje uitleg over “het Wonder van de Hegge”.

Na de wandeling was het tijd voor het officiële gedeelte. Voorzitter Rik Röttger opende de vergadering en gaf het woord aan de coördinator die volgende punten behandelde:

• Lezing en goedkeuring verslag AV 2013

• Lezing en goedkeuring rekeningen 2013 en begroting 2014. De financiële balans van 2013 was positief. Doordat het subsidiesysteem vanaf 2014 grondig is veranderd, staat de bosgroep voor de grote uitdaging om ook de komende boekjaren positief af te sluiten. Daarom dat we hard aan het werken zijn aan een toekomstvisie, waarin we ten gepasten tijde ook onze leden willen betrekken.

• Vragenronde

• Volledige en gehele kwijting en ontlasting aan de bestuurders over het door hen gevoerde bestuur. De bosgroep streeft bovendien een open en transparant financieel beleid na. Vandaar dat we een warme oproep doen aan kandidaten om de rol van interne auditor van de boekhouding op zich te nemen. Kennis of ervaring zijn geen vereisten, interesse en enthousiasme wel. Meer info is bij de coördinator te verkrijgen. Hierna was het tijd voor een gezellige receptie!

Last but not least wensen we twee afscheidnemende bestuurders die zich jaren belangeloos ingezet hebben voor onze bosgroep van harte te bedanken: Patrick Engels en Jeroen Pauwels. Vroege vogels kunnen alvast noteren dat de volgende Algemene Vergadering zal plaatsvinden op zaterdag 28 februari 2015.

Schapen als natuurbeheerders: een voorbeeld uit Kasterlee

Bij het beeld van enkele grazende schapen denken de meeste mensen waarschijnlijk aan de zachte wol of een lekker lamskoteletje. Aan natuurbeheer denken we niet meteen. Toch hebben deze wollen maaimachines het landschap van de Kempen gedurende honderden jaren vorm gegeven. Vanaf de tweede helft van de 18e eeuw kwam de bebossing van de heidegronden echter op gang door de dalende productiviteit van de schapenteelt en de stijgende houtprijs. In de twintigste eeuw zette deze evolutie zich door en werden ook de geïsoleerde heideterreinen bebost. Met de komst van de bossen verdwenen de schapen uit het Kempens landschap. Voor schaapsherder Benny De Busser van de “Schaapskooi” uit Lichtaart lijkt de tijd echter stil te staan. Hij is nog steeds met zijn schapen in de weer om de Kempense heide open te houden. Benny De Busser is grootgebracht tussen de schapen. Zijn vader Leo De Busser startte ooit als hobby met 3 Texelschapen om het gras kort te houden. Dit groeide in de loop der jaren uit tot een echte kudde van 200 tot 250 schapen. Aanvankelijk werkte Benny enkel met Texelschapen die hij kweekte voor het vlees. Toen Benny een aantal jaren geleden in contact kwam met natuurbeheer ging er bij hem een lampje branden en nam hij contact op met de lokale boswachters. Zo beheert hij al

vijf jaar de purperen heide op het Militair domein in Tielen. Hiervoor rekent hij op twee Border Collies, Gilles en Sky en een 125-tal Kempense Heideschapen. De omstandigheden op de schrale heide zijn niet makkelijk. Maar zoals het een echte Kempenaar betaamt kunnen deze Kempense Heideschapen wel tegen een stootje. Ze zijn aangepast aan de schrale omstandigheden en overleven op heide, zaailingen van berk, zomereik, spork en zelfs Amerikaanse vogelkers. Op deze manier houden ze het landschap open

In bosgebied de Balderij in Tielen (Kasterlee) loopt een bosbeheerproject met zes privéboseigenaars. De Balderij is een erg waardevol bosgebied in de vallei van de Kaliebeek met waterpartijen, moerasbos en waardevolle graslanden. Op het domein van familie De Peuter ligt zo een grasland. In de loop der jaren is het verruigd waardoor plantendiversiteit afnam. Daarom zal het grasland in de komende jaren verschraald worden zodat de interessante kruidige vegetatie terugkomt. Het verschralingsproces startten we in september 2013 met een stootbegrazing door 40 hongerige heideschapen. Dit houdt in dat er een groot aantal schapen gedurende korte periode het grasland zal begrazen. Benny en Sky begeleidden de schapen naar het grasland van een halve hectare. Op een week tijd hadden de schapen het grasland kort geknabbeld en werden ze naar een ander grasland begeleid.

en verjongen ze de heide. Zo blijft dit biotoop vitaal. Op het einde van de zomer valt er op de heide niet veel meer te rapen. Dan worden de schapen door Benny getrakteerd op een feestmaal van fris groen voedselrijk gras. Zo kwam de Bosgroep Kempense Heuvelrug in contact met Benny.

In 2014 start Benny met het maaibeheer. Hij maait het grasland twee keer per jaar, in juni en op het einde van de zomer. Het hooi gebruikt hij om de schapen in de winter bij te voederen zodat ze klaar zijn voor een nieuwe zomer op de hei. Op deze manier varen zowel de natuur, de schapen en de herder wel!

Algemene vergadering en viering 1500ste lid

Op 8 mei 2014 had de jaarlijkse algemene vergadering van de Bosgroep Zuiderkempen vzw plaats in de Lissenvijer in Geel. Onze voorzitter Jan Milis verwelkomt de 141 aanwezigen waaronder 131 effectieve leden. Na de uiteenzetting van de agenda door onze secretaris Koen Sybens, gaven Jan Seynaeve en Paul Hermans een overzicht van de activiteiten en financiële resultaten van 2013 en de planning en de begroting van 2014 en 2015. Deze werden door de commissarissen en de algemene vergadering unaniem goedgekeurd. De Algemene vergadering ging tevens akkoord dat de overgedragen bedragen conform de waarderingsregels goedgekeurd door de raad van bestuur bestemd werden naar de sociale reserves en werkingsreserves van de bosgroep.

In de rondvraag drukte ons 1500ste lid zijn bezorgdheid uit over zware kappingen die het gevolg zijn van Amerikaanse vogelkersbestrijding. Hierbij is het interessant om na te gaan of er geen alternatieve wijzen zijn van aanpak (door bijvoorbeeld onder scherm van Amerikaanse vogelkers aan te planten met inheemse soorten). Een bosbeheerder uit Bel getuigt over de mooie evolutie van de bossen. In het begin worden heel wat bomen weggenomen maar na een aantal jaren wordt het bos veel mooier. Ook kwamen vragen en bezorgdheden aan bod over de besparingen. Jan Milis stelde dat het voor de bosgroep in de komende maanden en jaren een enorme uitdaging zal worden. De bosgroep wil daarom ook nieuwe samenwerkingsverbanden uitwerken met o.a. privébedrijven. Vervolgens bracht Alan Phillips de toehoorders in vervoering met zijn voorstelling omtrent particulier natuurbeheer. Tenslotte werd er tijdens de receptie nog heel wat nagepraat en ontving ons 1500ste lid een klomp kloempenkaas.

Zwerfvuilactie TNH

Het boscomplex Teunenberg-Nieuwe hoeve is zeer toegankelijk voor voetgangers, mountainbikers en ruiters. De hoeveelheid zwerfvuil in deze bossen blijft zich echter ophopen en vuil trekt vuil aan.

Daarom besloten de Bosgroep Zuiderkempen vzw, WBE Westerlo-West, Wandel- en zwerfvuilpeters Olen en vzw Plattelandsvrienden om hier iets aan te doen! De gemeentes Herentals, Olen en Westerlo hebben de actie logistiek ondersteund.

De vrijwilligers vertrokken op 22 maart 2014 met volle moed. Gewapend met handschoenen en afvalknijpers gingen ze het zwerfvuil te lijf. ’s Middags konden de helpers nog genieten van een Kloempenbiertje en een haring.

Verplaatsing mierennesten

De rode bosmieren zijn een zeldzame en beschermde diersoort. In een vorige editie van de bosgazet konden jullie al lezen dat onze bosgroep moeite doet om deze dieren zo goed mogelijk te beschermen. Onlangs werd met ons contact opgenomen omdat er 5 koepelnesten gelegen waren in een bos in Westerlo dat binnenkort gerooid wordt om er een bedrijventerrein van te maken.

Omdat behoud van de mieren op deze locatie geen optie was, kregen we de vraag om in samenwerking met het Agentschap voor Natuur en Bos een verplaatsingsoperatie van de mierennesten op poten te zetten. In Herenthout vonden we dankzij een privé-boseigenaar een bos met een geschikt leefgebied. De mieren daar krijgen bleek echter een hele onderneming. Om de koepelnesten en de stronken waarrond ze opgebouwd waren volledig mee te nemen hadden we verschillende grote tonnen nodig, een kraan en kleine bulldozer, een camion en een aantal schoppen. Op onze website kan je hiervan een spectaculaire fotoreeks terugvinden. Graag willen we nog even meegeven dat je niet zomaar een koepelnest mag verplaatsen, rode bosmieren zijn een beschermde diersoort en verplaatsing kan enkel wanneer het Agentschap Natuur en Bos de toelating daarvoor geeft. Twee maanden na de verplaatsing bleek er alvast heel wat activiteit te zijn op de nieuwe locatie.

Stage Tessa

Ik ben Tessa De Haes, student Agro-en Biotechnologie aan de Thomas More hogeschool in Geel. Ik kwam dit jaar als stagiair de Bosgroep Zuiderkempen helpen met een pilootproject rond de QD-methode.

Het project bestaat erin toekomstbomen in de dimensioneringsfase op te volgen in 6 boscomplexen in het werkingsgebied van de bosgroep. Ik startte met al de geselecteerde QD-bomen op GPS te zetten en op te meten naar bepaalde groeiparameters aan de hand van een zelf opgestelde fiche. Ik heb ook referentiebomen aangeduid in elk boscomplex die vergeleken zullen worden met de toekomstbomen. De referentiebomen zullen onbeheerd blijven. Later werden de meetgegevens in Excel verwerkt, GIS kaarten aangemaakt van de GPS-coördinaten en mogelijke vragen opgesteld naar de toekomst toe.

Het project zal door de volgende stagiairs verder gezet worden tot het einde van de dimensioneringsfase van deze QD-bomen. Dan zal men een conclusie kunnen maken over de impact van de QD-methode op de groei van de toekomstbomen en uiteindelijk beheerdoelstellingen en maatregelen vastleggen.

Stagiair Tessa De Haes

Alle delen van het nest moeten mee verplaatst worden

Verslag van de Algemene Vergadering op 6 juni 2014

Op onze ronde doorheen ons werkingsgebied streek onze algemene vergadering dit jaar neer in Arendonk, meer bepaald bij de vzw Talander. Deze leefgemeenschap voor volwassenen met een beperking stelde ons haar accommodatie ter beschikking, gelegen vlakbij het bos- en natuurgebied De Hoge Vijvers.

Om kwart na zeven trapte voorzitter

Jo Van Miert de vergadering op gang. Hij deed dat een laatste keer in die functie. Dit jaar werd immers tijdens de vergadering ook een nieuw bestuur aangeduid en Jo Van Miert besloot om zich niet langer kandidaat te stellen. Hij gaf na zijn introductie het woord aan de coördinator, die de volgende agendapunten behandelde:

• De voorstelling van het activiteitenverslag van de Bosgroep Noorderkempen vzw voor 2013 en de planning van activiteiten voor 2014. • De goedkeuring van de jaarrekening 2013 en de begroting 2014. Hierbij bleef de coördinator ook even

stilstaan bij een belangrijke wijziging voor 2014, namelijk de overdracht van de bosgroepen van het Vlaamse naar het provinciale bestuursniveau en de financiële gevolgen hiervan. Zo zal de beheersubsidie 2013 niet meer worden uitbetaald en verdwijnt deze subsidie in de toekomst helemaal, net als de vormingssubsidie.

• Vragenronde: een boseigenaar wou weten of er kans bestond dat de beheersubsidie 2013 alsnog zou worden uitbetaald. De coördinator vertelde hem dat hiervoor in het recente verleden al sterk is gelobbyd door de Koepel, voorlopig zonder resultaat. De kans is dan ook vrij klein. Een andere boseigenaar wou weten of al de rekeningen van de bosgroep bij dezelfde bank zijn ondergebracht. De coördinator bevestigde dat deze rekeningen allemaal bij Belfius staan. De betrokken boseigenaar gaf als advies om deze te spreiden.

• Kwijting en ontlasting aan de Raad van Bestuur.

De Algemene Vergadering keurde zowel het activiteitenverslag, de jaarrekening en balans 2013, als de begroting 2014 goed. Nadien gaf de vergadering volledige kwijting en ontlasting aan de bestuurders

van hun taken van 2013. Alvorens er werd overgegaan tot de verkiezing van een nieuwe Raad van Bestuur, werden nog twee afscheidnemende bestuursleden in de bloemetjes gezet voor hun gewaardeerde, jarenlange inzet, namelijk Patrick Engels en Jo Van Miert. Patrick Engels zat namens het Agentschap voor Natuur en Bos in onze raad als adviseur, maar het Agentschap heeft beslist om uit alle raden van bestuur van de bosgroepen te stappen. Vervolgens stelden de aanwezige kandidaat-bestuurders zich kort voor en volgde de stemming. Hierbij brachten 19 effectieve leden hun stem uit.

Terwijl de stemmen werden geteld, maakten de leden een wandeling door het domein de Hoge Vijvers (voor een verslag, zie elders op deze pagina’s). Na de wandeling werd de uitslag van de stemming bekend gemaakt en kwam de nieuwe raad van bestuur samen om een voorlopige verdeling van de functies te bespreken. De avond werd afgesloten met een receptie.

De nieuwe raad van bestuur voorgesteld

Hiernaast vind je de samenstelling van onze nieuwe raad van bestuur. Omdat na de wandeling slechts vier van de negen bestuurders aanwezig waren, werden de functies slecht voorlopig verdeeld. Dit om de continuïteit van de vereniging te waarborgen. Tijdens de algemene vergadering werd trouwens aangekondigd dat de gemeente Oud-Turnhout 1 stem tekort kwam om 50% van de stemmen te behalen, zoals voorzien in het huishoudelijk reglement. Het resultaat hiervan was echter dat onze raad van bestuur een even aantal leden telde. Dit mag niet volgens de statuten, zeg maar de grondvesten van onze vzw. Omdat een

raadslid schrappen geen optie was, moest er eentje bijkomen. Aangezien de gemeente Oud-Turnhout de meeste stemmen haalde van de overgebleven twee kandidaten, mag zij dus verder zetelen binnen onze raad van bestuur.

Naam Type eigenaars Functie

De Bont August Privé, kleine eigenaar (<5 ha)

Druyts Eric Privé, kleine eigenaar (<5 ha)

Lenaerts Christophe Privé, grote eigenaar (>5 ha)

Van Rooy André Privé, kleine eigenaar (<5 ha)

Ondervoorzitter

Penningmeester/secretaris

Verschueren Constant Privé, kleine eigenaar (<5 ha) Voorzitter

Gemeente Beerse

Adriaensen August Openbaar

Gemeente Oud-Turnhout

Peeters Dirk Openbaar

Gemeente Ravels

Van Gestel Eric Openbaar

Röttger Rik Openbaar

Jo Van Miert houdt zijn laatste welkomswoord als voorzitter.

Medewerkster Elly haalt de stembrieven op.

Wandeling onder eeuwenoude dennen

In domein de Hoge Vijvers maken eeuwenoude Corsicaanse dennen meer en meer plaats voor verjonging van een veelheid aan soorten. Tijd voor een interessante verkenning.

Onder leiding van ANB-regiobeheerder Patrick Engels verkenden een veertigtal leden het Vlaamse natuurdomein, de Hoge Vijvers in Arendonk. De historiek van dit 500 ha grote bosgebied gaat terug tot het einde van de 19e eeuw, toen hier de eerste heideontginningen plaatsvonden. De resultaten hiervan kunnen we tot op vandaag bewonderen in de aanwezigheid van Corsicaanse dennen van meer dan dertig meter hoogte. De eerste staatsbossen in de streek waren een feit. Zijn huidige omvang kreeg het gewestbos pas vanaf 1979, toen er bijkomende delen werden aangekocht van private eigenaars

worden afgespannen voor het wild. Want ondanks het feit dat hier sinds enkele jaren een licentiejacht plaatsvindt, waarbij de jagers verplicht een aantal reeën moeten afschieten, gaan wild en bosverjonging voorlopig nog niet helemaal hand in hand. Daarvoor is de wilddruk nog steeds te hoog. Binnen de afgespannen bestanden zie je niet enkel naaldhout opkomen, maar ook heel wat berk. Omdat dit een lichtboomsoort is, moet je hier al vroeg beginnen ingrijpen. Patrick Engels: “Mits een correct beheer kun je deze berk ook al heel snel vermarkten. Zo hebben we recent al jonge berken aan Norbord verkocht voor verwerking tot OSB, samen met naaldhout.”

Landbouwcultuur van vroeger

Een laatste misschien ietwat verrassend vaststelling: binnen het domein liggen ook nog enkele stukken landbouwgrond die actief beheerd worden. Patrick Engels: “We proberen hier een landbouwcultuur in stand te houden, zoals die tot de jaren ’50 en ’60 algemeen was in de Kempen. Dat betekent dat hier weliswaar op bemest wordt, maar minder dan in de intensieve landbouw van vandaag. Op die manier houden we geschikt habitat voor soorten die vroeger algemeen waren zoals de geelgors.” De geelgors kregen we niet te zien, maar hij liet wel van zich horen. Een bewijs dat het gevoerde beheer succesvol is…

landbouw: Op deze landbouwgronden voelen vogels zoals de geelgors zich helemaal thuis.

Omvorming

Het gebied wordt gedomineerd door naaldbossen en tot in de jaren ’90 van de vorige eeuw werden hier ook nog nieuwe naaldbestanden aangeplant. “Ondertussen zijn we daar van afgestapt”, legde Patrick Engels uit. “In het nieuwe beheerplan ligt de nadruk op omvorming naar meer gemengde bossen. Uiteraard wil dat niet zeggen dat in de toekomst de dennen uit deze bossen gaan verdwijnen. Concreet betekent dit dat er jaarlijks drie hectare bos omgevormd moet worden, o.a. via kaalkap. Deze kapvlaktes vormen dan weer het ideale habitat voor soorten zoals de geelgors en de nachtzwaluw.” Die laatste kregen we die avond echter niet te zien, noch te horen. Het was immers een vrij vochtige avond.

Bij deze omvormingen wordt ook vooral ingezet op natuurlijke verjonging. Dit werkt heel goed op voorwaarde dat de bestanden

verjonging: Een succesvolle verjonging van berk.

Aanpassing huishoudelijk reglement

Op haar laatste zitting van 25 mei 2014 heeft de raad van bestuur het huishoudelijk reglement aangepast. Concreet wijzigde zij die artikels die gaan over de organisatie van de algemene vergadering. Door deze wijziging kunnen kandidaat bestuurders zich tot 5 dagen voor de vergadering melden, kunnen bestuurders zichzelf voorstellen tijdens de algemene vergadering en zijn zij slechts verkozen als ze 50% van de stemmen halen. Bij tegenspraak tussen huishoudelijk reglement en statuten primeren uiteraard nog altijd deze laatsten. Een afschrift van het huishoudelijk reglement kunt u altijd opvragen op het secretariaat van de bosgroep.

Unieke voorjaarwandeling in kasteeldomein Reigersbos een succes!

Ruim 75 wandelaars uit de Polder en Voorkempen namen eind maart deel aan een geleide wandeling in het Reigersbos in Berendrecht.

De groep werd begroet door de 90-jarige graaf, zijn zoon Roland Le Grelle, districtsburgemeester Carl Geeraerts en provinciaal gedeputeerde Rik Röttger. Daarna ging de geleide wandeling doorheen het domein, over de dorpsdijk langs de wielen en zo langs het Reigersbos. Het Reigersbos was vroeger één van de belangrijkste reigerskolonies van België en is vandaag de dag nog steeds bijzonder waardevol als broedplaats voor de blauwe reiger. Tijdens de wandeling kon iedereen deze prachtige vogels dan ook van dichtbij bewonderen. Roland Le Grelle, zoon van en gelegenheidsgids, zet met trots de traditie van zijn vader verder en is één van de stuwende krachten achter het beheer

en behoud van het polderlandschap en het Reigersbos. In samenwerking met de Bosgroep Antwerpen Noord en het Regionaal Landschap De Voorkempen, werden al een aantal landschapszorgacties uitgevoerd op het domein zoals exotenbeheer, het herstel van de dreef, herbebossing na

Menu Algemene Vergadering 2014

Een sfeervolle wandeling op een bedje van bosgerelateerde ingrediënten, afgewerkt met een gezellig ledenmoment.

Voor de start van de Algemene Vergadering, werden heel wat gegadigden op sleeptouw genomen doorheen het domein van de familie Kronacker en het bos van de scouts in Kapellen.

Onze gidsen van dienst, Joris Breugelmans (beheerder van het bos van de scouts), Guy Mattheussen (bosconsulent) en Pol Trekker (beheerder van domein Kronacker) gaven de aanwezigen onder hun paraplu’s toelichting over het reilen en zeilen in dit bosgebied. Tijdens de wandeling kon er volop worden geproefd van hapjes en drankjes met bosgerelateerde ingredienten, een ware smaakaanrader. Met dank aan de kok van dienst, Peter Van Looveren (bosconsulent). Bij de scouts werd de geslaagde heraanplant bewonderd, en dat dit bovendien als een geboortebos met een

700tal ouders en kinderen werd georganiseerd, kon op veel bijval rekenen. In het domein van Kronacker kwam het cultuurhistorische aspect sterk aan bod, waarbij het parklandschap met zijn beheer een uitdaging op zich is, naast de combinatie van bosbeheer met de omliggende bossen. Wat met esthetiek en exotenbeheer? Wat met verjonging en reedruk? Deze straffe beheervragen werden afgewisseld met toastjes met gelei van Amerikaanse vogelkersbessen of dennetoppen. Ook de ware kunstwerken gecarvd uit bomen en binnekort te bewonderen als zitbanken in toegankelijke bossen, werden toegelicht door Pol Trekker. Kortom, ondanks het uitgesproken regenweer, lieten deze bosliefhebbers het niet aan hun hart komen en genoten ze ten volle van deze boeiende wandeling.

Nadien begon de Algemene Vergadering door met een verwelkoming van onze voorzitter Frederic van Haaren die heel wat achtergrondinformatie over het voorbije jaar 2013 meegaf. Daarna werd ingegaan op de concrete uitvoeringen op opgestarte projecten in 2013 en een vooruitblik naar de lopende projecten en geplande activiteiten in 2014. Natuurlijk kon een overzicht van de financiële situatie van de Bosgroep niet ontbreken en

een populierenaanplant, herstel knoteiken rij en het ruimen van de grachten op het domein. Het domein wordt zo bewaard voor al die volgende generaties die van dit pareltje naast de haven kunnen genieten.

werd deze uitgebreid toegelicht door onze penningmeester, Roland Le Grelle waarna zowel de jaarrekening 2013, als de begroting 2014 unaniem werden goedgekeurd. Als slot vroeg en kreeg onze voorzitter met volledige instemming de kwijting van de bestuurders voor het gevoerde bestuur.

Na een korte rondvraag, konden we afsluiten met een gezellige receptie. Onze boseigenaars en sympathisanten benutten deze avond verder om kennis te maken met andere bosgroepleden. Een uitwisseling van ervaringen werd mogelijk. We zijn weer vertrokken voor een enthousiast jaar!

Dankjewel Wouter (boswachter ANB) en Adgild (beheerder en voorzitter van de Koepel) voor jullie jarenlange inzet en constructief engagement in onze bosgroep als bestuurder! Veel succes bij de nieuwe uitdagingen!

Roland Le Grelle, als gelegenheidsgids vertelt met passie over het verleden, het heden en de toekomst van dit uniek kasteeldomein.

Het ideale moment om de voorjaarsflora te bewonderen in dit bosgebied!

Op verkenning door de Halse Bossen

exotenproblematiek, openplekken en hoe foutieve kappingen kunnen leiden tot een beter bos …

Halverwege de wandeling nam dhr. Moretus het even over om het te hebben over het bosbeheer op zijn terreinen. Eerst over het beheer van enkele dennenbestanden in verschillende levensfases, en met een kleine afwijking van het originele pad hielden we ook even halt bij een klein Amerikaans eikenbos en om vervolgens te eindigen bij

“De wandeling was top! De gids Louis was geen echte bosbeheerder, eerder een bezielde natuur-man en samen met de aanvulling van Mr. Moretus kwamen we tot een schitterend en divers geheel. Voor herhaling vatbaar!”

geren met het beheer van zijn bossen.

Ook gidsen worden graag gegidst!

een zomereikenbos. Ook hier heel wat interessante uitleg over bosbeheer.

“Zo in groep zien hoe je een bos kan beheren op verschillende manieren is prachtig!”

Sus, lid BGAN

Kortom een heel geslaagde en interessante voormiddag!

Om 10u op een stralende zondagochtend eind april, verzamelden verschillende leden en vrijwilligers van 2 bosgroepen (BG Antwerpen Noord en Antwerpen Zuid) in grote aantallen om te starten aan een interessante wandeling die ons door de Halse bossen en zijn geschiedenis zou leiden. Louis Eyskens, die opgroeide in deze bossen en ze dus als zijn broekzak kent, was onze gids van dienst en liet ons proeven van zijn kennis van de natuur en de historische achtergrond van ongeveer alles wat we onderweg tegenkwamen, gaande van oude bomen, hoeves, historische naamgeving, zeldzame planten, vroege vlinders, spechten, ‘bomkrater’-poelen, heide, typische en minder typische insecten, hazelwormen, bijzondere landschapselementen, tot klassiek bosbeheer,

niet mocht ontbreken. Het resultaat mag er zijn, zowel de kunstmatige als natuurlijk verjonging doet het uitstekend (eik heeft wat last van de meeldauw, maar dat zou slechts een tijdelijk verhaal mogen zijn). Afwegingen binnen exotenbeheer kwamen aan bod met zijn voor-en nadelen. Al lijkt deze eigenaar wel het evenwicht te hebben gevonden tussen esthetiek en aan-

In het bos bij privé-boseigenaar Henry le Grelle illustreren talrijke voorbeelden de verscheidenheid in park-en bosbeheer. Neem daar nog eens de samenwerking en het leerproces bij tussen de boseigenaar en de bosgroep, en eveneens het regionaal landschap en het hoeft niet te verbazen dat cvn deze locatie uitkoos om bosbeheer in de praktijk wat dichter bij de gidsen te brengen. Er werd gestart bij de nieuwe aanplant van inheems loofhout na een kaalkap van populieren van slechte kwaliteit. Gezien de vochtigere bodem werd gekozen voor zomereik en els als hoofdboomsoorten, die aan de randen rijkelijk werden aangevuld met bosrandsoorten zoals haagbeuk, hazelaar, lijsterbes, spork,… De reedruk is echter van die mate dat een wildafrastering

dacht voor de volgende generatie van bos. Dit blijkt ook duidelijk aan zijn aanpak rond dreven. Keuzes uit het verleden geven nu schitterende resultaten, en daarom kiest deze eigenaar er ook bewust voor om te investeren in nieuwe dreven. Op de stervorm komen deze tesamen, een 8tal dreven van verschillende leeftijd en soort. Dat omvormingsbeheer soms ook verrassingen met zich meebrengt, bewijzen de verjongsgroepen van lork die aanslaan, of de nieuwe poelen die langzaamaan evolueren na iedere beheeringreep in het bos errond. Dit bosgebied kenmerkt zich verder door zichtassen waar de laatste jaren geëxperimenteerd werd met zaaimengsels voor wilde florasoorten, en open plekken waar de heide terug zijn plaats verovert.

Kortom park-en bosbeheer waar iedereen volop van genoot. Deze wandeling werd afgesloten met een hapje en drankje, waarbij iedereen ook de mobiele boomzaag aan het werk kon zien waarbij hout uit eigen bos een nieuw leven krijgt. Voor de gidsen aanwezig, een geslaagde activiteit.

Peter, bosconsulent BGAZ Aandachtige wandelaars luisteren met veel interesse naar gids Louis.

Ook dhr. Moretus weet het publiek te intri-

Genietend van de lentepracht in deze parkbossen!

Een nieuwe Raad van Bestuur, ze stellen zich graag aan u voor !

Chris Van de Peer

Als eigenaar van een klein boscomplex van 4 ha in Koningshooikt wil ik mijn bijdrage leveren voor een duurzaam bosbeheer. Ik ben werkzaam als boekhouder en wil mijn kennis ten dienste stellen van de Bosgroep Antwerpen Zuid.

Herman Berkenbosch

Ik ben opgegroeid in de bossen van Bevel en Herenthout en heb een hart voor bossen. Het meeste van mijn vrije tijd breng ik door in het bos . Misschien zit het in de genen: mijn vader en grootvader waren ook privaat boswachter. Ik houd me tegenwoordig bezig met bosbeheer en als bosconsulent.

Martine Van Goethem

Hallo, ik ben Martine Van Goethem, boseigenaar van een bos in Nijlen. Ik ben een enorme bosliefhebber en heb al 20 jaar ervaring met de bosgroep. Ik trek dagelijks door mijn bos om de planten en dieren van naderbij te onderzoeken of te fotograferen.

Andy Van de Vijver

Ik ben dag in dag uit bezig met bos. Als kleine jongen ging ik mee met mijn vader op schok in de Bornemse bossen. Sinds dan is mijn passie en kennis over de bosbouw alleen nog maar gegroeid. Ik ben beheerder van enkele bospercelen en ben actief als wildbeheerder in de regio.

Rik Röttger

Als afgevaardigde van de provincie en gedeputeerde voor milieu zetel ik in de Raad van Bestuur. Maar ook buiten mijn professionele leven vind je mij vaak in het bos. Het bos is voor mij een andere wereld. Als provincie willen we de bosgroepen ondersteunen bij de uitvoering van de moeilijke taken die voor hen zijn weggelegd.

Magda Van Loon

Ik ben Magda Van Loon en ben boseigenaar in Kauwendaal te Mechelen. Sinds de oprichting van de Bosgroep ben ik actief als bestuurder. Ik vertoef graag in mijn bos om zo alles te zien groeien en veranderen over de seizoenen heen.

Koen Van der Haegen

Ik ben boseigenaar in Oelegem. Bij de geboorte van Bosgroep Antwerpen Zuid was ik erbij. Ik ben ook bosconsulent omdat ik graag mijn opgedane kennis wil delen met andere boseigenaars. Hopelijk ontmoeten we mekaar ook eens op het terrein.

Luc Van Elsacker

Ik ben boseigenaar en bosconsulent. Ik kan met veel verwondering naar eeuwenoude bomen kijken. Ik geniet van wandelen in een druilerig bos waar je mos kan ruiken. Ik besef meer en meer dat een bos een ongelooflijk samengaan van fauna en flora is.

Peter Geuens

Ik startte, na te hebben gewerkt als jurist bij het OCMW in Bonheiden, een eigen advocatenpraktijk in Mechelen. Mijn partner en ik kochten in 2003 een bosperceel in Bonheiden. Ik zetel sedert de oprichting van de Bosgroep Antwerpen Zuid in de Raad van Bestuur als kleine private boseigenaar.

Johan Teughels

Mijn jonge bossen in Leest zijn mijn passie en trots. Ik ben actief op veel vlakken en wil al mijn engagementen op een gedreven manier uitvoeren. Momenteel ben ik zelfs auteur van een wiskundeboek.

John Maes

Als boseigenaar in Ranst en beheerder van het natuurgebied Zevenbergenbos in Ranst wens ik visies en ervaringen te delen met andere boseigenaars en sympathisanten. Ik zie een bossysteem als een metafoor voor een duurzame samenleving. De bosgroep biedt mij een forum om passie en creativiteit tastbaar te maken.

Paul Van den Bossche – fier op mijn naam!

Als kleine boseigenaar ben ik geboeid door het beheersproces om te komen tot bomen voor kwalitatief zaaghout, en als hobbyconstructeur maak ik machines om die bomen tot bruikbare planken te verwerken.

Openstaande zetel: We zijn nog op zoek naar een afgevaardigde van een stad, gemeente of openbaar bestuur om te zetelen in onze Raad van Bestuur. Als u geïnteresseerd bent of iemand kent die we kunnen aanspreken, contacteer ons op antwerpenzuid@bosgroep.be

Verslag van een zonnige Algemene Ledenvergadering

Op 18 mei verzamelden een 50 boseigenaars voor de Algemene Ledenvergadering in het onthaalgebouw van het provinciaal domein Kesselse Heide, Doefoepdei.

De voorzitster Martine Van Goethem heet iedereen welkom, waarna de coördinator de vergadering verder zet met een kort overzicht van de realisaties en activiteiten van 2013. Daaraan gekoppeld werd de jaarrekening voorgesteld door de penningmeester Chris Van de Peer. De begroting van 2014 geeft aan dat de subsidie sterk afneemt. We overlopen kort de planning van 2014 met de geplande projecten,

veranderingen in de interne werking en de activiteiten in het verschiet. De Algemene Vergadering keurt de jaarrekening en balans 2013 en de begroting 2014 goed en geeft kwijting aan de Raad van Bestuur voor het gevoerde bestuur. Om de drie jaar houden we een verkiezing voor een nieuwe Raad van Bestuur. De voorgestelde Raad van Bestuur werd door de Algemene Vergadering goedgekeurd.

Op pagina 18 kan je ze leren kennen. We sluiten de vergadering af met een dankwoord aan de aanwezigen, de bosconsulenten en de bestuurders. In de hete zon klinken we op een geslaagde en gezellige vergadering en op een nieuw werkingsjaar voor Bosgroep Antwerpen Zuid vzw.

Herstel van oude heidekernen in de Kesselse Heide

Voor de Algemene Vergadering organiseren we zoals gewoonlijk een wandeling. Net als de zon, waren de gidsen klaar voor een prachtige wandeling. Rembrandt De Vlaeminck, de auteur van het Landschapsbeheerplan en Marc Vermylen de voorzitter van de lokale Natuurpuntgroep De Wielewaal gidsten elk een groep.

Via de opmaak van een Landschapsbeheerplan wordt er een visie opgemaakt voor dit waardevolle en beschermde landschap waarbij ruimte wordt gegeven aan

heide, bos, bosranden, oude houtwallen en landbouw. De plag en potstalhistoriek van het gebied worden tijdens de wandeling in de verf gezet. Door de successie zal heide evolueren tot bos. Vroeger werd door bosbranden of stormen deze successie in stand gehouden. Zo begon de natuurlijke opvolging van verschillende begroeiingen van voor af aan, startend met gras. Tegenwoordig moet de heide artificieel in stand worden gehouden. Dit wordt gedaan door delen te ontbossen en verbindingen te maken tussen kleinere heidekernen. Vroeger werd rond de heide een wal aangelegd, zodat het zand van de heiden niet naar de vruchtbare gronden kon opstuiven. Deze wallen zijn op sommige plaatsen nog goed zichtbaar en gefixeerd door zeer oude eiken, op andere plaatsen zijn ze bedreigd of zelfs verdwenen. Hier wordt ervoor gekozen om de wal te herstellen als natuurhistorisch relict.

De bossen rondom de heide zijn in eigendom van zowel openbare als privéeigenaars. Er wordt gestreefd in samenwerking met de Bosgroep om de monotone bossen meer te variëren naar gemengd

loof-naaldbos. Ook een bosrand om de overgang naar de open heide landschappelijk en ecologisch aantrekkelijker te maken is een instrument waar sterk op ingezet zal worden.

Op de terugweg naar het onthaalcentrum passeerden we nog een hoefijzervormige poel die beheerd wordt zodat het een perfecte biotoop wordt voor onder andere zeldzame libellen. Na een korte maar zeer interessante wandeling bedanken we onze gidsen voor de aangename en interessante wandeling!

Werken met de Kettingzaag

Inverde engageert zich om te voldoen aan de Europese Kettingzaagnormen (European Chainsaw Standards of ECS’s), een schaal met ‘minimum standards’ die is ontwikkeld en goedgekeurd door een internationaal team van kettingzaagexperts in Europa. Er zijn verschillende modules. Per module ziet de inhoud er als volgt uit:

ECS 1 - je leert de werking en onderhoud van de kettingzaag en afkorttechnieken

ECS 2 - je leert de basisveltechnieken om kleine (diameter < 40 cm) en hellende bomen te vellen en op te werken

ECS 3 - je leert middelgrote en grote bomen (diameter > 40 cm) vellen door gebruik te maken van meer gevorderde veltechnieken en handlieropstellingen

ECS 4 – je leert ontwortelde en beschadigde bomen vellen • deze cursus wordt niet georganiseerd door de bosgroep. Je kan je rechtstreeks bij Inverde inschrijven (aan de algemene tarieven van Inverde).www.inverde.be

De bosgroepen organiseren i.s.m. Inverde een aantal cursusdagen:

Veilig werken met de kettingzaag – ECS 1: Onderhoud van de kettingzaag & Afkorttechnieken

Deze cursus is reeds volzet.

Veilig werken met de kettingzaag – ECS 2: Basis Veltechnieken

Deze cursus is reeds volzet.

Veilig werken met de kettingzaag – ECS 3: Gevorderde Veltechnieken

Datum: op 29 november en 6 december 2014 in het Prinsenpark (nog 1 plaats)

Aantal dagen : 2

Uren: 9.00 u tot 16.00 u

Info: Dit onderdeel is geschikt voor meer ervaren kettingzaaggebruikers wat omvat; het vellen van middelgrote en grote bomen door middel van meer gevorderde technieken, grotere takken verwijderen en het gebruik van geschikt handliermateriaal inclusief metho des om hiermee vasthangende bomen neer te halen.

Doelgroep: Personen die regelmatig middelgrote en grote bomen moeten vellen en verzagen.

Voorkennis : Je volgde “Veilig werken met de kettingzaag - ECS1” én “Veilig werken met de kettingzaag - ECS2” of de intensieve opleiding.

Prijs leden-boseigenaars: 40 €

Prijs overige deelnemers: 120 €

Inschrijvingsstrook

Voor alle bovenstaande cursussen dient u zich in te schrijven bij de Bosgroep Antwerpen Zuid vzw via onderstaande invulstrook.

Terug te sturen naar Bosgroep Antwerpen Zuid vzw, ’s Gravenwezelsteenweg 59-61, 2110 Wijnegem of deze gegevens door te sturen naar antwerpenzuid@bosgroep.be

Naam : .................................................................................................................................................................

Tel.nr. : .................................................................................................................................................................

Adres :

E-mail: .................................................................................................................................................................

Gewenste cursus en data : .......................................................................................................................................

Lid van Bosgroep : .................................................................................................................................................

Bent u boseigenaar : ja neen

U bent zeker van uw inschrijving na officiële bevestiging en na overschrijving van het cursusgeld op rekeningnummer

BE63 7330 5436 6308 van Bosgroep Antwerpen Zuid vzw met vermelding van uw naam, type cursus (ECS 3) en de cursusdatum.

Of deze cursussen kunnen doorgaan (aan bovenstaande prijzen) is afhankelijk van het al dan niet verkrijgen van een subsidie voor de organisatie van deze cursussen.

OPROEP AANBIEDERS GRONDEN VOOR BOSCOMPENSATIE

U weet als geen ander dat Vlaanderen een bosarme regio is. Voor de bosgroepen is dit feit op zich een voldoende motivatie om wat boscompensatie betreft, de compensaties in natura te stimuleren.

Bij ontbossing is compenseren steeds verplicht. De ´ontbosser´ heeft drie opties: hij betaalt een bosbehoudsbijdrage aan Vlaamse overheid, hij plant een nieuw bos aan op eigen gronden óf hij maakt afspraken met een partij die geschikte gronden bezit zodat op zijn gronden nieuw bos ontstaat.

Uit de praktijk blijkt dat er vooral wordt gekozen voor het betalen van een bosbehoudsbijdrage. Realisatie van boscompensatie in natura geniet echter de voorkeur. Men kiest hier in een beperkt aantal gevallen voor omdat het moeilijk blijkt in contact te komen met partijen die te bebossen gronden bezitten. Hier willen wij iets aan doen.

Op initiatief van het Agentschap voor Natuur en Bos wordt momenteel een digitale marktplaats uitgewerkt waar mensen die moeten ontbossen snel en eenvoudig partijen kunnen vinden die te bebossen gronden aanbieden. Op deze manier wordt vraag en aanbod samengebracht. Het is vervolgens aan beide partijen om duidelijke afspraken te maken over o.a. de prijs per vierkante meter die de ´ontbosser´ aan de ´bebosser´ betaalt. Om hierbij te helpen biedt de marktplaats allerlei handige documenten. Om deze digitale marktplaats vlot te laten draaien is het belangrijk dat er vanaf lancering al een uitgebreid aanbod van te bebossen gronden bestaat.

WIJ ROEPEN U OP

Heeft u percelen in eigendom die mogelijk kunnen worden aangewend voor boscompensatie in natura? Neem vrijblijvend contact op met de medewerkers van een van onze bosgroepen (zie contactgegevens achteraan deze Bosgazet). Wij helpen u graag verder.

ZOEKERTJES

Particulieren die bos, hout of tweedehands bosmateriaal zoeken of willen verkopen, kunnen hier gratis een zoekertje plaatsen. Via deze rubriek komen geïnteresseerden met elkaar in contact. De bosgroep beperkt haar inbreng tot het geven van informatie en advies en waakt erover dat het zoekertje bosgerelateerd is.

Voordat het zoekertje gepubliceerd wordt, ondertekent de eigenaar een toelating. Het zoekertje bevat maximum 200 tekens (incl. spaties).

Het zoekertje verschijnt eenmalig in de Bosgazet. Als u het wil herhalen, dient u opnieuw een aanvraag in.

De publicatie van het zoekertje is geen garantie voor de verkoop.

De zoekertjes worden ten laatste op 15 mei, 15 augustus, 15 november of 15 februari naar antwerpennoord@bosgroep.be gestuurd.

Een zoekertje bevat minstens volgende informatie:

• Bos: ligging, oppervlakte, type bos (loof/gemengd/naald/populier), telefoon en/of e-mailadres

• Hout: gemeente, staand/liggend/gekliefd, soort, hoeveelheid, prijs, telefoon en/of e-mailadres

• Tweedehands machines/hulpmiddelen/veiligheidskledij: gemeente, beschrijving, merk, prijs, telefoon en/of e-mailadres

Hebt u interesse, ga dan zeker naar http://staging.provant.be/loket/Aanvraag/bosgazet_zoekertje.jsp en laat hier uw zoekertje achter!

TE KOOp

Bosgrond met verscheidene houtsoorten: Canadapopulier, Fijnspar, Berk en Zwarte els 2,3ha

Hanenberg, Retie

Tel: 0032 497 97 86 58

Mail: Karel.Stappaerts@faber.kuleuven.be

Recreatiegrond met vergund chalet. Chalet volledig te renoveren. (vergunning aanwezig).

0,2400 ha

Capucienenberg, 2440 Geel(Bel)

15.000 euro

Tel: 0032 475 55 22 84 Mail: rachidbugri@hotmail.com

ADVERTENTIES

Bedrijven die een advertentie willen plaatsen in de Bosgazet, kunnen het reglement en de prijzen opvragen op antwerpennoord@bosgroep.be. De advertenties moeten een meerwaarde zijn voor de boseigenaars in kader van bosbeheer of bosarbeid. Ze worden daarom gescreend of ze al dan niet bosgerelateerd zijn.

Zaterdag 6 september 2014 om 09.30u Op wieltjes doorheen landschap De Wieltjesnazareth, Turnhout

Ten noordoosten van de stad Turnhout ligt een oud cultuurlandschap. Al ten tijde van de opmaak van de Ferrariskaarten (1775) wisselden hier landbouwpercelen, houtkanten en bossen elkaar af om in het noorden over te gaan in heide. Vandaag vinden we nog heel wat van deze sporen in het landschap terug. Vandaar dat de Bosgroep Noorderkempen en het Regionaal Landschap Kleine en Grote Nete dit gebied hebben uitgekozen voor hun eerste gezamenlijke landschapsproject (zie Bosgroepnieuws). Tijdens deze fietstocht verkennen we de vele verborgen pareltjes die dit gebied rijk is en leren we meer over dit project.

gids : Els Oostvogels (RL Kleine en Grote Nete) en Wim Boonen (Bosgroep Noorderkempen)

organisatie: Bosgroep Noorderkempen vzw en Regionaal Landschap Kleine en Grote Nete vzw

afspraak: Zaterdag 6 september 2014 om 9u30 aan de parking van de Klein Engelandhoeve, Klein Engeland 29, 2300 Turnhout. Vermoedelijke duur: 3 uur.

Inschrijven: Inschrijven is verplicht vóór 29 augustus 2014 en kan telefonisch (014/85.90.19) of via e-mail (noorderkempen@bosgroep.be). Let op: het aantal plaatsen is beperkt. Kun je zelf niet met de fiets komen, dan kun je een fiets huren (kostprijs: 4 tot 6 euro). Je kunt een fiets reserveren tot 29 augustus 2014.

Activiteiten / Wandelingen

Zondag 14 september 2014 om 10.45u

Infowandeling rond wildbeheer met demonstratie van jachthonden en een streekproductenmiddagmaal

In de streek van Bornem behoudt en ontwikkelt de wildbeheereenheid (WBE) d’Oude Schelde al jaren een goede en evenwichtige wildstand. Samen komen we te weten op welke manieren zij dit doen en welke regels zij moeten naleven. We krijgen exclusief een demonstratie te zien met jachthonden. Er wordt speciaal voor de bosgroep een act voorbereid. Rond de middag, 13u wordt een middagmaal voorzien met streekproducten aan een schappelijke prijs.

afspraak : zondag 14 september 2014 om 10.45u (start wandeling om 11u) Locatie: Bornem (afspraakplaats volgt later)

Parking : Op de Lindekensbaan is Parkeerruimte voorzien

Inschrijven : gratis, maar verplicht voor 5 september 2014 per mail naar antwerpenzuid@bosgroep.be of per telefoon 03/355.09.40

Organisatie : Bosgroep Antwerpen Zuid vzw

gids : Andy Van de Vijver

Zaterdag 18 oktober om 10 u

Week van het Bos

aanplant bosrand holle Weg kasterlee

Naast het kappen van bomen zorgen de bosgroepen ook voor nieuw bos door aangepaste boom- en struiksoorten aan te planten. In het kader van de Week van het Bos steken we de handen extra uit de mouwen en planten we een bosrand aan de Holle Weg in Kasterlee. Alle omwonenden en andere geïnteresseerden zijn welkom om een handje toe te steken!

afspraak: Zaterdag 18 oktober om 10 u op de kruising van Koningshof, Holle weg en Goorseweg. Voor verdere details kan je gaan naar http://www.natuurenbos.be/weekvanhetbos

Inschrijven: Voor 1 oktober per mail naar kempenseheuvelrug@bosgroep.be of per telefoon 014/85.90.17

Organisatie: Bosgroep Kempense Heuvelrug vzw

De Antwerpse Bosgroepen trekken er op uit naar, voor ons onbekend terrein: het Zoniënwoud. Iedereen heeft het Zoniënwoud wel al eens gezien, wanneer je op de Brusselse Ring rijdt. Nu krijg je de kans om het monumentale bos van binnenuit te ontdekken. Hoe wordt omgegaan met de monotone bestanden van beuk en de agressieve grens van de ring? Verschilt het beheer van het bos binnen de drie gewesten? Welke instandhoudingsdoelstellingen worden er nagestreefd en op welke manier? Dit zijn enkele vragen die we zullen stellen aan de lokale beheerders.

Locatie: We rijden samen met de bus. De opstapplaatsen worden u meegedeeld na inschrijving

afspraak: 17 oktober 2014, de ganse dag

Inschrijven: voor 1 oktober 2014 per mail naar

antwerpenzuid@bosgroep.be of per telefoon 03/355.09.40

Organisatie: 5 Antwerpse Bosgroepen

kostprijs: 20 euro

17 oktober 2014, de ganse dag Week van het Bos - Excursie Zoniënwoud

Wil je meer weten over de activiteiten tijdens de Week van het Bos? Check dan http://www.natuurenbos.be/weekvanhetbos

bosgroep antwerpen Noord vzw

’s Gravenwezelsteenweg 59-61, 2110 Wijnegem

Tel.: 03/355.09.40

Fax.: 03/355.09.45

Mail: antwerpennoord@bosgroep.be

Coördinator: Karolien Devriendt • 0475/75.77.98

Adviseur: Gijs Bracke • 0470/21.38.94

Medewerkster: Britt Van Cotthem

Bosgroep noorderkempen vzw

Hoge Mouw, Lichtaartsebaan 45, 2460 Kasterlee

Tel.: 014/85.90.19

Fax.: 014/85.90.21

Mail: noorderkempen@bosgroep.be

Coördinator : Wim Boonen • 0474/74.17.31

Adj.-coördin.: Greeven Kevin • 0477/63.12.47

Medewerkster : Elly Maes

Bosgroep Zuiderkempen vzw

Kamp C, Britselaan 20, 2260 Westerlo

Tel.: 014/27.96.57

Fax.: 014/27.96.69

Mail: zuiderkempen@bosgroep.be

Coördinator: Jan Seynaeve • 0474/99.99.35

Adj.-coördin.: Pieter-Jan Swinnen • 0478/78.20.22

Jeroen Truyen • 0475/80.73.36

Hans Van Lommel • 0474/85.91.11

Medewerkster: Rebecca Himschoot

bosgroep antwerpen zuid vzw

’s Gravenwezelsteenweg 59-61, 2110 Wijnegem

Tel.: 03/355.09.40

Fax.: 03/355.09.45

Mail: antwerpenzuid@bosgroep.be

Coördinator: Kathleen Vanderheyden • 0476/76.18.25

Adviseur: Gijs Bracke • 0470/21.38.94

Medewerkster: Marleen Brosens

Bosgroep Kempense heuvelrug vzw

Hoge Mouw, Lichtaartsebaan 45, 2460 Kasterlee

Tel.: 014/85.90.17

Fax.: 014/85.90.21

Mail: kempenseheuvelrug@bosgroep.be

Coördinator : Noor de Laat • 014/85.90.17

Adj.-coördin.: Jan Valckx • 0472/50.05.11

Joost Malliet • 0477/93.25.51

Medewerkster: Annick Vangenechten en Elly Maes

Medewerker terreinwerkzaamheden

Chris Meeuws : 0478/45.51.38

Mail: chris.meeuws@groenkempen.provant.be

In samenwerking met:

De Bosgazet verschijnt viermaal per jaar, telkens een 5.600 exemplaren en is een uitgave van de Antwerpse bosgroepen. Verantwoordelijke uitgever en eindredactie: Malliet Joost, Secretariaat en vormgeving: Britt Van Cotthem, Bosgazet: ’s Gravenwezelsteenweg 59-61, 2110 Wijnegem, tel: 03/355.09.40, fax: 03/355.09.45, email: antwerpennoord@bosgroep.be

website: www.bosgroepen.be