Bosgazet 42

042 BOSGAZET

Beste bosliefhebber,

De dagen worden langer, de bomen maken zich klaar voor het nieuwe leven. De bosbeheerders gaan nieuwsgierig naar hun bos om te kijken hoeveel van hun aangeplante bomen ‘gepakt’ hebben.

Onze huidige bossen zijn het resultaat van investeringen die onze ouders of voorouders hebben gedaan. De inkomsten die we met de houtoogst innen, investeren we deels terug in het bos. Een gezonde houtmarkt is essentieel voor duurzaam bosbeheer. Houtoogst wordt vandaag de dag nog dikwijls in verband gebracht met bosvernietiging. Dit is onterecht. In het bos groeien uw houten stoelen, tafels, kasten, … en tegelijkertijd geeft het je voedsel, zuurstof, biodiversiteit en afkoeling.

In dit nummer:

pg. 3

Toekomstvisie Vlaamse bos

pg. 6 De iepen

pg. 9

Boscompensatiefonds

pg. 10 BosgroepNieuws:

nieuws per Bosgroep

Hout is een milieuvriendelijk product. Door bomen te kappen, stuur je je bos. Andere bomen krijgen meer plaats en nieuwe bomen kunnen zich vestigen. De vruchten van ons werk plukken onze nakomelingen. Het geeft ons het gevoel dat we iets kostbaars achterlaten. Bosbeleid en beheer zijn nauw aan elkaar verbonden.

In dit nummer kan je lezen dat het bosforum gestart is met de opmaak van een toekomstvisie omtrent bos en maatschappij in Vlaanderen. Dit is een heel belangrijke stap voorwaarts. We hopen dat hierdoor het bos en haar eigenaars nog meer gewaardeerd zullen worden in Vlaanderen. Geniet van de wonderen van het bos. Het is een ideale plek om tot jezelf te komen en je te ontdoen van de alledaagse stress.

Waarom samenwerken met de Bosgroepen ?

pg. 20

Eetbare zwammen

telen in bossen

pg. 22 Activiteiten en advertenties

Digitale Bosgazet!

De Bosgazet is vanaf nu ook digitaal verkrijgbaar. Wilt u deze vanaf de volgende editie enkel via e-mail ontvangen, geef dan een seintje via antwerpennoord@bosgroep.be Op deze manier kunnen we heel wat papier besparen!

In Vlaanderen is 70% van het bosareaal in privé-eigendom, maar de meeste eigendommen zijn kleiner dan 1 ha. Door deze enorme versnippering van kleine ‘minibosjes’ is het voor de boseigenaar financieel onrendabel met als gevolg dat het beheer van deze sterk versnipperde bospercelen meestal achterwege blijft. Wanneer verschillende boseigenaars samen voor het bosbeheer zorgen, kan dit zonder de boseigenaars op al te veel kosten te jagen. Om deze samenwerking te stimuleren en te coördineren zijn de Bosgroepen vzw door de Vlaamse overheid in leven geroepen. In een Bosgroep komen boseigenaars vrijwillig samen om het beheer van hun bossen te verbeteren. Elke boseigenaar is vrij om al dan niet gebruik te maken van onze diensten. Iedere eigenaar behoudt de volledige zeggenschap over het beheer van zijn eigendom. Een kans om te grijpen!

Wat kan de Bosgroep voor u doen?

De belangrijkste taken van de bosgroep zijn informeren, sensibiliseren en organiseren. U kan ons contacteren voor:

• gratis en onafhankelijk advies

• informatie over hoe uw bos duurzaam kan beheerd worden

• organisatie van wandelingen, cursussen en excursies;

• hulp bij het aanduiden van dunningen;

• hulp bij de bestrijding van Amerikaanse vogelkers en andere exoten;

• hulp bij het invullen van kapaanvragen, subsidiedossiers en het opstellen van beheerplannen;

• coördinatie van gezamenlijke boswerkzaamheden en houtverkopen voor meerdere boseigenaars zodat goedkoper en efficiënter werk geleverd kan worden.

Jan Milis , Voorzitter Bosgroep Zuiderkempen vzw

Toekomstvisie Vlaamse bos

Het belang van bos

Een aantal jaren geleden kreeg ik de eer en het genoegen om een stamhoofd van de Amazone-indianen te ontvangen in Brussel. Hij was uitgenodigd door een stichting van voormalige Frans president Jacques Chirac, welke zich inzet voor een duurzame toekomst voor de indianen. De ontmoeting speelde zich af in een oud herenhuis ergens in de Europese wijk in Brussel. We zaten tegenover elkaar in een klassieke woonkamer met een tolk tussen ons. Het kwam nogal surrealistisch over. Hij moest zich met zijn aureool van pluimen bukken als hij langsheen de kroonluster passeerde. Toen ik hem vroeg wat de bossen betekenden voor hem zei hij: “Een boom is leven voor ons. Het geeft ons water, zuurstof, eten, geneesmiddelen, afkoeling en grondstoffen voor onze hutten.” Ik besefte toen dat hij een levende ambassadeur was van het belang van bomen en bossen. Wij hebben van de voordelen van een bos een theoretisch begrip gemaakt, nl. ecosysteemdiensten. Voor hem was

het leven of dood. Hij confronteerde me met het feit dat we vervreemd waren van de natuur. De essentiële zaken die uiteindelijk zorgen voor een duurzaam bestaan, zijn voor ons een theoretisch concept geworden. Voor hem is het dagdagelijkse ‘survival’.

Het belang van bossen voor een duurzame samenleving is in de geschiedenis al meerdere malen gebleken. Zo bestaan er talloze historische voorbeelden van beschavingen die zijn uitgestorven of noodgedwongen migreerden ten gevolge van door de mens veroorzaakte milieuproblemen. Deze voorbeelden worden vaak aangehaald om aan te geven dat er fysieke grenzen zijn aan het verbruik van natuurlijke grondstoffen. In IJsland resulteerden de massale ontbossing en overbegrazing van de vulkanische gronden in versnelde bodemerosie, waardoor grote delen van het land verwoest zijn. Ook de val van de Mayacultuur wordt in verband gebracht met verregaande

landdegradatie na ontbossing van grote delen van Centraal-Amerika. Maar misschien is het frappantste voorbeeld toch wel de evolutie van mens en milieu op het tegenwoordig kale en dun bewoonde Paaseiland, dat ooit dichtbebost en dicht bewoond was.

Het groeiende besef van de schaarste van de natuurlijke hulpbronnen en de kwetsbaarheid van ons ecosysteem, heeft geleid tot een groeiend ecologisch bewustzijn in bredere kringen van de wereldbevolking. Het besef groeit, gevoed door wetenschappers, dat het behoud en bescherming van bossen essentieel is voor het welzijn van de mensen die na ons komen. Maar waarom zouden wij afzien van het efficiënt en goedkoop bevredigen van onze behoeften, met het oog op het welzijn van diegenen die lang na ons komen? Mensen zijn groepsdieren die vooral hun eigenbelang en dat van de groep waartoe ze behoren verdedigen. Samenwerking met andere groepen kan uiteraard voordelig zijn voor beide groepen, maar houdt ook altijd het risico in dat de ene groep profiteert van de welwillendheid van de andere. Grote wereldomvattende problemen zoals ontbossing en klimaatopwarming dwingen de mensheid om deze enge, zelfzuchtige groepsmoraal te overwinnen.

Visie en continuïteit in het bosbeheer

‘Denk globaal, handel lokaal’ is de leuze van de Verenigde Naties om dergelijke immense uitdagingen aan te pakken. In Vlaanderen heeft het bosforum (www.bosforum.be), dat een netwerk is van allerlei organisaties in de bos- en houtsector, het initiatief genomen om een toekomstvisie voor bos en maatschappij op te stellen. De visie, die tegen eind 2017 klaar zal zijn, wil het belang van bossen voor de biodiversiteit, het

“Een boom is leven voor ons”, aldus een stamhoofd van de Amazone-indianen.

klimaat, de gezondheid en de bioeconomie onderbouwen en in beleid omzetten. Hierbij wordt zoveel mogelijk samengewerkt met andere sectoren zoals de gezondheids- en de welzijnssector. Op deze wijze wil men het draagvlak voor een duurzaam bosbeheer in Vlaanderen

verbreden, wat nodig is om op het beleid te wegen.

Bosbouwers zouden experten moeten zijn in langetermijndenken. ‘Boompje groot, plantertje dood’ maakt dat bosbeheerders steeds 50 à 100 jaar vooruit moeten denken.

Antwoorden op vragen zoals welke maatschappelijke behoeftes zullen er in de toekomst de kop opsteken en op welke wijze kunnen bossen hierop een valabel antwoord geven zijn cruciaal om de juiste accenten te geven aan het bosbeleid. Maar ook vragen als “welke boomsoorten zijn bestand tegen de klimaatopwarming, welke nieuwe plagen mogen we verwachten, zal de vraag naar hout toenemen,…” zijn bepalend om de juiste beheerbeslissingen te nemen. De toekomstvisie wil hierop zoveel mogelijk antwoorden geven. Een evenwichtige visie die rekening houdt met toekomstige maatschappelijke noden is eveneens belangrijk om zoveel mogelijk continuïteit in beheer te bekomen. Je kan niet zomaar vanuit een brandhoutbosje een prachtig bos met kwaliteitshout ontwikkelen. Dit vraagt een continu en doorgedreven beheer. Een beleid of beheer dat om de haverklap andere doelstellingen nastreeft, is weinig effectief.

Rendabel weerbaar bos

De klimaatopwarming zal de weerbaarheid van onze bossen enorm op de proef stellen. Nieuwe exoten

Paaseiland, gekend voorbeeld van hoe niet om te gaan met de natuur.

Ondertekening van het samenwerkingsakkoord tussen de leden van het bosforum.

en plagen zullen zich aanmelden. Langere droogteperiodes, sterkere stormen, hetere dagen, … zullen onze bossen teisteren. Het is dan ook de opdracht van elke bosbeheerder om de weerbaarheid van zijn bos te vergroten. Meer soorten-, structuur en leeftijdsvariatie, een grotere genetische diversiteit en het ontwikkelen van een goede bosbodem zijn alvast goede maatregelen die de bossen sterker maken. Een aanzienlijk deel van de Vlaamse bossen werden bebost na de tijd van Ferraris (1770). Deze (vooral dennen) bossen hebben veelal verarmde en verzuurde bodems. Elke landbouwer weet hoe belangrijk de bodem is voor zijn landbouwgewassen. Zo is dit ook voor de bomen. Vitale bossen groeien op goede bodems. Door het planten van soorten met goed afbreekbaar

strooisel zoals winterlinde, esdoorn, hazelaar, boskers, haagbeuk en ratelpopulier, kan men geleidelijk de gedegradeerde bodem terug herstellen. Uw bosgroepcoördinator kan u advies geven over de standplaatsgeschiktheid van de verschillende soorten.

Het is gevaarlijk om te denken dat subsidies over een periode van tientallen jaren blijven doorlopen. Daarom is het aangewezen om voldoende aandacht te besteden aan de rendabiliteit van uw bos. Snelgroeiende bomen zoals populier

en douglasspar zijn hiervoor interessante bomen. Ook het mikken op kwaliteitshout kan een extra spaarpot betekenen voor de eigenaar. Een deel van de inkomsten uit houtverkoop kunnen dan terug worden geïnvesteerd in het bos zodat de continuïteit in het beheer kan gegarandeerd worden. Een bosbeheer gericht op spontane processen is tevens een verstandige keuze om zowel de rendabiliteit als de weerbaarheid van uw bos te verbeteren.

Jan Seynaeve

Goed afbreekbaar strooisel zoals dat van linde helpt gedegradeerde bodems te herstellen.

Heb je interesse om mee na te denken over de toekomstvisie van onze Vlaamse bossen, neem dan gerust contact op met je bosgroep. We betrekken u graag bij deze belangrijke opdracht.

De iep

Een uitgegroeide gladde iep is een zeldzaamheid. Dit mooie exemplaar staat in Westmalle. De stam van een oudere gladde iep is sterk gegroefd, het is het blad dat glad aanvoelt. Foto door Jeroen Truyen

‘Boom van drie letters’, als je deze opgave in een kruiswoordraadsel ziet staan, is de kans groot dat je ‘olm’ of ‘iep’ kan invullen. Wat misschien niet iedereen weet, is dat ‘iep en ‘olm’ benamingen zijn voor dezelfde boom. Beide namen mogen gebruikt worden, al heeft het Hollandse ‘iep’ tegenwoordig toch de bovenhand op het Vlaamse ‘olm’. Iepen waren ooit alomtegenwoordig in het landschap en zeer belangrijk voor de mens. Ten gevolge van de iepenziekte staan er tegenwoordig jammer genoeg meer iepen in woordpuzzels dan in de natuur…

De verschillende soorten

Op het vasteland van NoordwestEuropa komen drie inheemse iepensoorten voor: de gladde iep (Ulmus minor), de ruwe iep (Ulmus glabra) en de fladderiep (Ulmus laevis). Alle drie kunnen ze uitgroeien tot bomen van zo’n 30m hoog. Het voorkomen van vele hybriden (kruisingen tussen ruwe en gladde iep onder de verzamelnaam ‘Hollandse iep’) en gecultiveerde varianten maakt dat het op naam brengen van een boom dikwijls zeer moeilijk is. Alle identificatiekenmerken hier beschrijven is niet mogelijk, een goede bomengids is wat dat betreft noodzakelijk. Iepen zijn echter wel duidelijk te onderscheiden van onze andere inheemse boomsoorten. Onmiskenbaar zijn bijvoorbeeld de asymmetrische bladvoet, de vruchten waarin je met wat fantasie een spiegelei kan herkennen en de subtiele bloemen die vroeg op het jaar bloeien. De fladderiep onderscheidt zich wel duidelijk van de gladde en ruwe iep door zijn bloemen en vruchten die op een lang steeltje staan. Vandaar dat de fladderiep ook wel ‘steeliep’ wordt genoemd.

Het voorkomen

Gladde iep, ook ‘veldiep’ genoemd, is een soort die houdt van een rijkere, vochtige bodem. Van nature groeit de gladde iep langs de randen van valleigebieden in menging met soorten als es, zomereik en gewone esdoorn. De fladderiep komt zelfs nog op nattere standplaatsen voor. De ruwe iep kan dan weer iets drogere gronden verdragen. Omdat de ruwe iep graag tegen hellingen groeit, wordt deze soort ook ‘bergiep’ genoemd. Iepen hebben een goed afbreekbaar bladstrooisel. Dat maakt dat er onder hun kruinen een rijke kruidachtige vegetatie kan groeien.

Iepen doorheen de tijd Lange tijd hadden iepen een prominente plaats in de oerbossen die zich in onze streken ontwikkelden na de laatste ijstijd. Zo’n 5.000 jaar geleden nam hun aandeel in het bos echter sterk af. Een sluitende verklaring hiervoor is er niet. Mogelijk is deze historische ‘iepenval’ te wijten aan een vroege variant van de iepenziekte, al zou het fenomeen ook een gevolg kunnen zijn van een menselijke overexploitatie van het iepenbe-

stand. De bebladerde takjes werden immers gebruikt om het vee te voederen, zelfs als ‘loofhooi’ doorheen de winter. Deze toepassing was zeer algemeen over heel Europa. Van alle inheemse boomsoorten is bekend dat het blad van de iep de hoogste voedingswaarde heeft. Nog niet zo lang geleden liet men bijvoorbeeld ook wijnranken in speciaal gesnoeide iepen slingeren. Zo konden de boeren hun vee nog voederen met het snoeihout van de boompjes. Ook het hout van de iep wordt al lange tijd zeer gewaardeerd. Het is zo’n 10% lichter dan eikenhout, maar tevens erg sterk. Bijzonder is ook dat het zeer moeilijk splijt en weinig splintert. Dat maakt dat het bijvoorbeeld gebruikt werd voor naven van houten wielen. Omwille van de mooie nerf en warme kleur wordt iep ook gebruikt als meubelhout. Een hele

Iepen hebben steeds een asymmetrische bladvoet. Bij de ruwe iep is dit kenmerk sterk uitgesproken. In de vruchten van iepen kan je met wat fantasie een spiegelei herkennen. Foto wikipedia.

Het Zoerselbos is één van de weinige plaatsen in Vlaanderen waar de fladderiep nog voorkomt. Deze foto toont een knotboom van naar schatting zo’n 250j oud. De beheerders zorgen ervoor dat deze oude knaap vitaal blijft door concurrerende bomen weg te nemen en het historische knotbeheer in stand te houden. Foto door Frank Buysse (ANB))

houtverwerkende sector teerde ooit op de enorme aantallen (Hollandse) iepen die in bomenrijen geplant stonden langs wegen, op dijken en langs perceelgrenzen. De iep was de laatste eeuwen dus vooral een landschapsboom, in bosverband werden iepen zelden aangeplant.

De iepenziekte

Omstreeks 1920 veranderde alles voor de iep. In de omgeving van Breda werd gewag gemaakt van een mysterieuze iepensterfte. De dode bomen hadden allen verkleurde jaarringen. Een fenomeen dat tot dan nog niet bekend was. Het duurde niet zo lang voor er uit heel Europa gelijkaardige meldingen binnenkwamen. Onderzoek bracht aan het licht dat een tot dan onbekende schimmel (Ophiostoma ulmi) de iepen aangetast had. Die schimmel verspreidt zich

zeer efficiënt door het meeliften op iepenspintkevers, insecten die gangetjes boren in levende iepen. Wanneer de schimmel zo in de houtvaten van een iep terecht komt, reageert de boom door deze te dichten met gom. Het gevolg is dat de opwaartse sapstroom afgesneden wordt. Als eerste teken van aantasting zie je daarom meestal verdroogde takken verschijnen in de kruin. De gevolgen van de iepenziekte zijn jammer genoeg dramatisch te noemen. Slechts hier en daar zie je nog eens een uitgegroeide iep staan. Daarbij bestaat het gevaar nog steeds dat deze bomen door de schimmel geïnfecteerd worden. Al heeft hun zeldzaamheid tot voordeel dat de verspreidingsdruk van de iepenziekte ook sterk teruggelopen is. Desondanks worden iepen in bosaanplantingen bijna niet meer gebruikt. De fladderiep, die steeds de zeldzaamste soort van de 3 is geweest, blijkt wel een lichtpuntje te zijn. Het lijkt alsof de iepenspintkevers de schors van deze boom niet lusten. Zo blijven de bomen vrij van de schimmel en kunnen ze toch hun natuurlijke ouderdom halen. Omwille van de zeldzaamheid van fladderiepen is het gevaarlijk om dit als een bewezen stelling te zien, al mogen er zeker meer kansen gegeven worden aan deze prachtige boom!

Jeroen Truyen

De bloemen van iepen hebben een paarsachtige schijn en laten zich bewonderen in februari-april. De foto toont de bloemen van gladde iep die heel kort tegen de tak zitten. Foto van www.wilde-planten.nl

Bosbehoudsbijdrage wordt verhoogd

De bosbehoudsbijdrage, de compensatie die je moet betalen als je een bos kapt zonder nieuwe aanplanting, zal in de loop van 2017 verhoogd worden tot 3,5 euro per vierkante meter. Nu is dat nog een kleine 2 euro. Dat heeft Vlaams minister voor Omgeving, Natuur en Landbouw Joke Schauvliege beslist.

In Vlaanderen is een ontbossing steeds gekoppeld aan de plicht om het verlies aan bos te compenseren. Deze boscompensatie kan gebeuren in natura (en is verplicht voor ontbossingen groter dan 3 hectare) of via het storten van een bosbehoudsbijdrage in het boscompensatiefonds. De Vlaamse overheid koopt met de middelen uit dat fonds vervolgens gronden aan, die zij bebost ter compensatie van de vergunde ontbossingen. Het voorbije jaar werd op die manier voor 10,2 miljoen euro grond verworven, samen goed voor 215 hectare nieuwe bebossing.

Op 1 juli 2016 had de Vlaamse regering reeds principieel beslist om de bosbehoudsbijdrage aan te passen, zodat het boscompensatiefonds beter in staat zal zijn de bosoppervlakte op peil te houden. Het bedrag, dat oorspronkelijk 120 Belgische Frank (of 2,97 euro) per vierkante meter bedroeg, werd in 2001 door de toenmalige Vlaamse regering verlaagd tot 80 Belgische Frank (of 1,98 euro).

Na advies van de Strategische Adviesraad Ruimtelijke Ordening – Onroerend Erfgoed en van de Milieu- en Natuurraad van Vlaanderen zal de bosbehoudsbijdrage bijgesteld worden tot 3,5 euro per vierkante meter. Het nieuwe besluit wordt van kracht na publicatie in het Staatsblad. De precieze publicatiedatum is nog niet bekend.

Om een ontbossing te compenseren in natura kan je onder meer terecht bij: http://boscompenseren.be

Boscompensatie kan ook in natura door elders een nieuw bos aan te planten.

Bosgroep en Sport Vlaanderen herstellen bosrand langs

Mountainbikeparcours

Mountainbiken kent in Vlaanderen al jaren een exponentiële groei. Ook op de Kempense Heuvelrug kunnen mountainbikers zich uitleven op diverse uitgebreide permanente mountainbikeroutes, onderling verbonden tot een uitgebreid netwerk. Op sommige stukken in het parcours wijken mountainbikers nog wel eens af van het officiële parcours. Met name op de steile zandige hellingen kan dit een desastreus effect hebben op de ontwikkeling van het bos of de bosrand. Om die reden herstelde de Bosgroep Kempen Noord, samen met Sport Vlaanderen een deel van het traject in Herentals (ter hoogte van de Brink) waar de bodemerosie dringend gestopt moest worden. Om het parcours in goede staat te houden werd eerst een oranje sportafrastering geplaatst. Ten slotte plantte de bosgroep eind januari nog een 75-tal jonge boompjes en struiken. Met hun wortels zouden ze de zandige bodem in de toekomst kunnen bijeenhouden. Ook kunnen deze op hun beurt het kiemen van andere jonge boompjes en struiken faciliteren.

De Bosgroep nodigt u uit: Wandeling Bosbeheer Molenheide

Afgelopen winter voerde de Bosgroep Kempen Noord een aantal bosbouwwerkzaamheden uit in boscomplex Molenheide in Wechelderzande. Aangezien het gaat om een zone met veel (weekend-)recreatie voorziet de Bosgroep graag in wat extra informatie over de gang van zaken.

We nodigen geïnteresseerde buurtbewoners en/of leden van de Bosgroep Kempen Noord van harte uit voor een wandeling waarin wij de beheerkeuzes toelichten, de werken samen bekijken en vragen kunnen beantwoorden over de kappingen en de aanplantingen. We zullen een aantal mooie voorbeelden bekijken van eerder gedunde bossen en bossen die niet beheerd worden. Op die manier krijgt u een goed beeld van de invloed van de diverse werkzaamheden op de ontwikkeling van het bos. Onderweg voorzien we een korte stop met een hapje en een drankje om alles te laten bezinken, voor we terugkeren richting de parking.

Datum van afspraak is: zaterdag 20 mei 2017 om 9.30u aan TTC Virtus (Corsicabaan 1 – Wechelderzande).

Inschrijven is verplicht voor deze activiteit. Dit kunt u doen tot en met 16 mei via:

De staat van het mountanbikeparcours in Herentals voor de herstelwerkzaamheden.

Bos en Boer, een goede buur?

Bos naast landbouwgrond? De typische versnipperde en scherp afgetekende landschapsstructuur in de Kempen maakt het niet makkelijk om deze landgebruiken naast elkaar te laten bestaan. Voor een landbouwer liggen de minst productieve en moeilijk te bewerken meters van een landbouwperceel immers langs randen met bos. Deze delen zijn vanuit agrarisch standpunt weinig interessant. Het bos ondervindt op zijn beurt vaak hinder van inwaaiende meststoffen en bestrijdingsmiddelen. De Bosgroep Kempen Noord startte daarom begin dit jaar samen met het Regionaal Landschap Kleine en Grote Nete het Project ‘Bos en Boer; een goede buur’ om zo mede zorg dragen voor de voorlichting en inrichting van een geleidelijke overgang tussen wei of akker enerzijds en bos anderzijds.

Een geleidelijke bosrand verloopt van een grasland en zoom met ruigtekruiden, via een mantel met diverse struiksoorten, naar een bos. Zulke bosranden zijn waardevolle landschapselementen voor vele planten- en diersoorten. Ze spelen een belangrijke rol als voedselbron, groene verbinding en schuil- of broedplaats voor vlinders, reeën, vleermuizen en kleine zoogdieren. Geleidelijke bosranden zijn echter ook nuttig voor de aanliggende percelen: minder inwaai van o.a. mest en bestrijdingsmiddelen in het bosperceel, en minder schaduw en bladval op het landbouwperceel. Maar door de intensivering van de landbouw en de toenemende druk op grond, gingen deze zachte overgangen in Vlaanderen verloren. Ook in de Kempen is de overgang tussen akker of weide enerzijds en bos anderzijds meestal zeer scherp. De lagere productiviteit en de belemmerde bedrijfsactiviteiten langs de perceelsovergangen, zijn sinds jaren een terugkerend onderwerp bij terreinbezoeken aan zowel boseigenaars als landbouwers. Ondanks het grote ecologisch potentieel en de voordelen voor de bedrijfsvoering van geleidelijke bosranden, blijven terreineigenaars geneigd de overgangen scherp te houden. Het gebrek aan goede praktijkvoorbeelden is hier een belangrijke oorzaak van.

Binnen het project ‘Bos- en Boer,een goede buur’ willen we streven naar een goed nabuurschap én naar een wederzijds voordeel voor zowel de landbouwer als de boseigenaar én de lokale biodiversiteit. Er bestaan reeds maatregelen die uitgevoerd

kunnen worden onder een 5-jarige beheerovereenkomst (‘Perceelranden’) van de Vlaams Landmaatschappij (VLM) en waarvoor de landbouwer een financiële vergoeding krijgt. Hierbij moet de landbouwer een grasstrook van minstens vijf meter behouden of aanleggen, waarop geen bestrijdingsmiddelen of meststoffen toegelaten zijn en enkel beperkte grondwerken en maaiwerken. De Bosgroep wil samen met Regionaal Landschap Kleine en Grote Nete een stapje verder gaan en samen met zowel de landbouwer als boseigenaar zorg dragen voor de inrichting van een goede, en dus geleidelijke, overgang. Met behulp van dit project willen we zowel inhoudelijke als financiële ondersteuning geven aan het realiseren van goede

praktijkvoorbeelden. De reeds nauwe samenwerking tussen het regionaal landschap en de bedrijfsplanner van de VLM en de gebundelde expertise samen met de Bosgroep in zake platteland, bos en biodiversiteit vormen een sterke basis voor de uitvoering van dit project. De terreinvoorbeelden in combinatie met duidelijke en toegankelijke informatie (in de vorm van workshops en brochures) zullen ook na de projectduur de aanleg van geleidelijke bosranden bevorderen.

Heeft u interesse om deel te nemen aan dit project? Of wilt u meer informatie? Neem dan contact op met Noor de Laat: noor.delaat@provincieantwerpen.be of 014/85.90.17

De overgang van landbouwperceel naar bos verloopt idealiter zeer geleidelijk.

Verslag nieuwjaarswandeling Domeinbos Hoge Vijvers

met een verstandelijke beperking begon de wandeling met zicht op een indrukwekkend bos bestaande uit forse Corsicaanse dennen met een leeftijd van wel 120 jaar. Vervolgens wandelden we over extensief beheerde gronden in concessie van Talander voorbij een prachtig gelegen boerderij die in 2017 verbouwd zal worden om zo nieuw

Tot het midden van de negentiende eeuw waren in en om de Hoge Vijvers geen bossen te bekennen. Voor de ontginning van de heide, kende het gebied een typisch heidebeheer en turfwinning. Hierdoor ontstonden verschillende vijvers in dit hooggelegen gebied. Rond 1897 werd een groot deel echter bebost door een private ontginner. Vandaag de dag wordt het 500 ha tellende gebied

in Arendonk tussen het Kempens kanaal en de Nederlandse grens, beheerd door ANB. Samen met de boswachter stippelde de Bosgroep een wandeling uit van ongeveer een uur, geïnspireerd op de nabijgelegen prijswinnende ‘Talanderwandeling’ (wandeling van het jaar 2014). Startend vanuit ‘Talander’ een woon- en werkplek voor volwassenen

onderdak te bieden aan de bewoners van Talander. Ook zal er een nieuw theehuisje komen waar wandelaars even op adem kunnen komen, of bloemen kunnen plukken in de pluktuin. Door de lanen en weides, waar we zagen hoe tierig everzwijnen de grond om kunnen woelen, vervolgden we onze tocht richting het bos waar ANB de afgelopen jaren enkele beheerwerken uitvoerde. Zo werden er bomen gekapt om enkele zichtassen vrij te stellen (een must voor diverse vleermuizen en nachtzwaluw) en om heide te herstellen. Ten behoeve van de heide werden enkele kappingen opgevolgd door bosfreezen en/of begrazing. De overgebleven takken werden op hopen gelegd als een schuilplaats voor de gladde slang. Ook werden enkele omvormingskappingen uitgevoerd. Deze beheerwerken kaderen geheel in de doelstelling van de beheerder

om over een periode van 20 jaar, een oppervlakte van 70 ha om te vormen van Corsicaanse en Grove Den naar gemengde bestanden met een hoger aandeel inheems loofhout. Den en berk komt vanzelf nadat er meer licht in het bosbestand valt maar beuk en eik werd actief aangeplant en beschermd met rasters zodat de reeën in de eerste paar jaren geen vat kunnen krijgen op de malse blaadjes. We zagen enkele Amerikaanse eiken in lanen en pontische rododendron in plukjes langs het pad, alhoewel dit exoten zijn vormen ze in dit gebied weinig invasief gevaar en ze worden zodoende niet systematisch verwijderd. Voor het vrijstellen van dennen en berken (zodat deze diepe kronen kunnen ontwikkelen) werkt ANB samen met de lokale bevolking. Te sparen bomen krijgen een blauw lintje en de afspraak is om een bepaalde cirkel daarrond vrij te stellen (3m. bij berk, 2m. bij eik). Deze methode bespaart de boswachter werk en verf en geeft duidelijkheid voor de brandhoutkapper. Tijdens het laatste gedeelte van de wandeling passeerden we een speelzone en een natuurkampeerplaats, waar je je tent kunt opzetten op een houten platform. Na de wandeling wachtte een gezellige receptie in Talander met warme drankjes en gezonde winterse kost.

Coördinator Wim verlaat onze bosgroep

Beste boseigenaar of sympathisant, Na zeven jaar bij de Bosgroep heb ik besloten om een pagina om te slaan. Vanaf 1 mei verlaat ik de bosgroep en ga ik aan de slag als coördinator bij Regionaal Landschap Noord Hageland. Omdat ik in het Leuvense woon, zal ik hierdoor niet alleen dichter bij huis kunnen werken, maar ook meewerken aan projecten in eigen streek.

In de voorbije jaren heb ik de bosgroep sterk zien veranderen. Toen ik startte als adjunct-coördinator bij Bosgroep Kempense Heuvelrug waren we nog met twee bosgroepen op de Hoge Mouw in Kasterlee. Sinds verleden jaar bestaat er nog maar een bosgroep, Kempen Noord, met niet minder dan 8 medewerkers.

Ook de werking is veranderd. Waar bijvoorbeeld aanplantingen in mijn beginfase vooral beperkt bleven tot bosranden, plantten we in 2016 niet minder dan 12.800 bomen en struiken aan.

De bosgroep is dus springlevend en ik heb ook het volle vertrouwen dat dankzij het huidig team ook in de toekomst het goed zal blijven doen. Ik ben blij dat ik via de bosgroep de mooie Antwerpse Kempen goed heb leren kennen, samen met haar boseigenaars. Langs deze weg wil ik dan ook de collega’s, raad van bestuur en de leden danken voor de voorbije mooie jaren. Het gaat jullie goed…

Wim.

Aanplantingen Bosgroep bereiken recordaantal

Kloemp, bosrand of vlaksgewijs? De Bosgroep houdt zich steeds meer bezig met het aanplanten van bomen en struiken in gebieden waar het bos een steuntje in de rug kan gebruiken. Aanplanten is bijvoorbeeld zinvol om het aantal soorten te vergroten (meer diversiteit) of bij omvorming van naaldnaar loofhout. De bosgroep helpt steeds meer eigenaars hiermee verder en dat zien we terug in de statistieken!

De Bosgroep Kempen Noord plantte afgelopen plantseizoen (2016/2017)

16.265 struikjes en boompjes aan. Het gaat daarbij meestal om éénjarig plantgoed, dat weliswaar nog klein is maar ook alle kansen krijgt om het wortelstel geleidelijk aan goed te ontwikkelen. Winterlinde, Wintereik en Beuk zijn de meest populaire soorten. Ter vergelijking: in de winter van 2015/2016 plantte we nog

12.800 stuks aan. Mede dankzij een automatische boor die mooie ronde gaten graaft hebben we samen met vele vrijwilligers veel werk kunnen verzetten. We hopen dat alle plantjes goed zullen groeien en streven er naar om deze trend verder te zetten in 2017!

Groeien als kloempen

In Westerlo worden al enkele jaren geboortekloempen geplant. Ook dit najaar kwamen de kersverse baby’s samen met de mama en de papa (en vaak heel de familie) geboortekloempen planten. Elk kindje krijgt een boompje in een kloemp. De boompjes zullen samenwerken en elkaar begeleiden om op termijn één fantastisch mooie toekomstboom te vormen.

Op weg naar gevarieerd bos in Laakdal

In Laakdal is in het kader van het interreg-project eco2eco een bosomvorming uitgevoerd. Twee percelen Corsicaanse den werden gekapt. De takresten zijn nadien op rillen gelegd om zo de kans te geven aan natuurlijke verjonging en het planten te vergemakkelijken. In februari van dit jaar zijn er 14 kloempen geplant van boomsoorten die er vanzelf niet zouden kunnen geraken (boskers, haagbeuk, wintereik, …). Dit jonge bos zal weer volop kunnen groeien en op lange termijn een fantastisch soortenrijk bos vormen met prachtige kwaliteitstammen.

Afscheid Pieter-Jan

Keiheuvel, Teunenberg Nieuwe Hoeve, Engstraat, Geel Bel, Volmolen en zo kunnen we nog wel even doorgaan. Niet eenvoudig een Zuiderkempisch bosgebied te vinden waar de bosgroep zijn stempel nog niet op gedrukt heeft. Één blik op een perceel brengt je weer terug naar het bosbeeld vóór die dunningskap, naar de ontmoeting met die eigenaar, die schalmdag door de bramen of plantdag in de regen. En zo zijn er de voorbije jaren wel zeer veel percelen de revue gepasseerd met elk hun eigen verhaal. Weinig jobs zo gevarieerd, mij dunkt. En weinig jobs waar je de toekomst van het Antwerps landschap zo mee kunt helpen bepalen. Jaar na jaar vertrouwen krijgen van boseigenaars in de vorm van tal van terreinbezoeken, nieuwe leden, overeenkomsten voor allerlei beheerwerken,... bewijst dat het concept Bosgroep zijn vervaldatum nog lang niet bereikt heeft. Ikzelf heb na 8 jaar echter besloten me in een nieuw avontuur te storten en te verhuizen naar het exotische Krakau. Natuurlijk is niemand onvervangbaar en zolang het geolied bosgroepteam van personeel en vrijwilligers zijn eigen gedreven en vooruitstrevende zelve blijft, twijfel ik er niet aan dat de komende jaren nog veel schitterende resultaten zullen volgen!

Welkom Lize

Bosgroep Zuiderkempen vzw besteedt de laatste jaren steeds meer aandacht aan natuurlijke verjonging in onze bossen. Onze collega Hans Van Lommel heeft dit ter harte genomen. Nonkels Jan, Jeroen en Pieter-Jan en Tante Rebecca zijn blij te mogen verkondigen dat ons team op vrijdag 3 maart is uitgebreid met een nieuwe toekomstboom: Lize Van Lommel. Proficiat aan de ouders!

Kloempen kleuren het landschap

Talrijke terreinbezoeken de voorbije jaren leerde ons bij de Bosgroep ook de knelpunten kennen. Een tekort aan kwaliteit van loofhout na dunning of gebrek aan soortenrijkdom in veel Antwerpse bossen, deed ons over de grenzen heen kijken. In Duitsland werd om deze redenen al langer gewerkt met het concept van “klumpen”, inbrengen van soorten op een dichte afstand om zo ook te streven naar kwaliteitshout of een andere ecosysteemdienst op langere termijn. Voor - en nadelen afwegend, werd in 2016 concreet gestart met deze aanpak.

Waarom kloempen ?

Reeds van in de eerste jaren heb je een natuurlijker bosbeeld.

Visueel en digitaal de locatie van de kloempen vastleggen is voor de omgeving en voor de opvolging een absolute meerwaarde.

Tussen de aangeplante verjongingsgroepen komt heel wat natuurlijke verjonging met als resultaat de nodige leeftijds- en soortenvariatie.

Minimale terreinvoorbereiding, beperkter plantgoed en haalbare opvolging spelen een positieve rol in de keuze van kloempen.

Bij de bebossingen in Brecht aan de Merel gingen we reeds aan de slag met kloempen, en in december 2016 zagen een heel aantal kloempen ook het levenslicht bij een aantal privéeigenaars. Kloempen aangevuld met struiksoorten, vlaksgewijze of individuele wildbescherming, ... verschillende mogelijkheden worden op terrein uitgezet. Onze vrijwillige bosconsulenten gingen in december hiermee aan de slag.

De Bosgroep Antwerpen Noord gaat hier de volgende jaren verder mee aan de slag in het kader van een Interreg project eco2eco met steun van Europa.

Het geeft een eigenaar ook de mogelijkheid om naar een gemengd bos te evolueren waar kunstmatige en natuurlijk verjonging elkaar aanvullen, vertrekkende van de bodemsituatie.

Inbreng van kloempen zorgt voor een scherm om het aandeel invasieve exoten te verminderen en het bos weerbaarder te maken.

… door het oog van onze bosconsulenten.

Een toekomst voor een prachtige vogelkers

Bij de aanduiding van een brandhoutlot botsten we op dit mooie exemplaar Amerikaanse vogelkers in Zoersel. Gezien de geïsoleerde ligging van het perceel, hebben we ervoor gekozen deze boom te sparen voor de toekomst. Ze werd volledig vrijgesteld en kan nu rustig aandikken tot een mooie kwaliteitsstam.”

Om te vermijden dat ze al te sterk uitzaait, werd rond de boom alvast een buffer hazelaar aangeplant. Samen met de natuurlijke verjonging van hulst, douglas en beuk zou dit de klus moeten klaren. Kom er meer over te weten op onze wandeling in Zoersel (zie pagina 22 voor meer info hieromtrent)!

Opstart boscomplex Klein Schijn en Zwanebeek – fase 1

Heb jij een bos in het grensgebied van Wijnegem, Schoten en Schilde ten noorden van het Albertkanaal? Wens je gratis en degelijk advies om je bos goed te (laten) onderhouden?

Dit voorjaar start Bosgroep Antwerpen Noord boscomplex Klein Schijn en Zwanebeek – fase 1 op. Als je bos binnen de gekleurde perimeter op het kaartje hiernaast ligt, komen we op jouw vraag graag langs in je bos. Je krijgt dan advies over het kappen van bomen, het planten van kloempen of bosranden, het beheren van exoten zoals Amerikaanse vogelkers, enzoverder ...

Wil of kan je zelf niet aan de slag in je bos, dan kunnen we je hout ook te koop aanbieden op een gezamenlijke houtverkoop (brandhout, naaldhout, populierenhout,…). Je krijgt dan betere houtprijzen zonder de praktische zorgen. Je kan ook samen met naburige boseigenaars in een gezamenlijk beheerplan stappen. Je plukt dan mee de voordelen:

• De komende 24 jaar ben je verlost van alle administratie rond onder meer kapmachtigingen.

• Je krijgt een handig overzicht van de gewenste bosbeheerwerken, op maat van jouw bos.

• Je kan – onder voorwaarden – rekenen op subsidies.

De betrokken boseigenaars zullen binnenkort een uitnodigingsbrief ontvangen. Heb je nu al interesse of vragen? Neem gerust contact op met Jan Valckx : jan.valckx@provincieantwerpen.be of 03/355.09.40.

Bosgroep Antwerpen Noord legt manpaden aan

Manpaden, zijn dit paden die enkel door mannen gebruikt mogen worden? Toch niet!

Manpaden worden al in de prille dichtwasfase van het bos aangelegd, zoals recent op de foto gebeurd is. Als toevallige passant is de kans groot dat je deze schouderbrede paden om de 10 tot 20 m niet eens opmerkt. Maar voor de bosbeheerder zijn ze een handig hulpmiddel: zo loopt hij/zij niet verloren in het labyrint van dunne stammetjes op zoek naar jonge potentiële toekomstbomen. Want dat doe je best al op deze jonge leeftijd: de meest beloftevolle boompjes van je toekomstig bos spotten en monitoren: hoeveel zijn er, waar staan ze, en gaan ze het op hun eentje redden of mag de concurrentie best al eens een knakje krijgen? Wie er snel bij is, plukt er later ook de vruchten van.

Een slimme bosbeheerder vormt bovendien een aantal manpaden later om tot exploitatiepistes: twee voor de prijs van één!

Manpaden mogen ook gerust vrouwpaden genoemd worden. Of waarom niet gewoon observatiepaden?

Hartelijk welkom!

Beste leden en sympathisanten, Bosgroep Antwerpen Zuid vzw nodigt u van harte uit op haar jaarlijkse

Algemene Vergadering op zondag 30 april 2017.

De vergadering wordt voorafgegaan door een aangename lentewandeling in de omgeving van de Pulse bossen, waar u per uitzondering kunt genieten van een overigens strikt privaat domein. We spreken af om 10.30 u, aan het einde van de 1 km lange onverharde private dreef thv Boudewijnlaan 1, Zandhoven. ( langzaam rijden aub ) Honden zijn niet toegelaten op de wandeling!

Iets na 12u verplaatsen we ons naar de Parochiezaal Sint-Stefaan (Kerkstraat 29, Zandhoven (Massenhoven) waar de Algemene Vergadering plaatsvindt. De medewerkers stellen u de financiële resultaten en terreinrealisaties voor van het werkjaar 2016. We kijken ook vooruit naar het komende werkjaar. Welke projecten worden opgestart, wat zijn de grote veranderingen en wat wordt er op het terrein gerealiseerd in 2017?

Dit jaar wordt er een nieuw bestuur verkozen. Kandidaten kunnen zich nog melden tot 17 april 2017 bij antwerpenzuid@bosgroep.be of 03/355.09.40.

Achteraf kan iedereen genieten van een receptie met hapjes en drankjes. Zo kan je een praatje slaan met de medewerkers, de nieuwe bestuurders en je collega-boseigenaars.

Programma

10.30 u Samenkomst aan het einde van de (onverharde) private dreef thv Boudewijnlaan 1, Zandhoven Gegidste wandeling in de Pulse bossen (honden niet toegelaten!)

12.15 u Verplaatsing naar vergaderlocatie

12.30 u Algemene Vergadering in Parochiezaal Sint-Stefaan, Kerkstraat 29, Zandhoven (Massenhoven)

*Verwelkoming door voorzitster

*Voorstelling realisaties en jaarrekening 2016

*Voorstelling planning en begroting 2017

*Kwijting aan de bestuurders voor het gevoerde bestuur

*Verkiezing van het bestuur

13.00 u Receptie met hapjes en drankjes

We hopen u dan te mogen verwelkomen!

Met vriendelijke groeten, Martine Van Goethem, John Maes, voorzitster ondervoorzitter

Inschrijven:

Gelieve uw aan- of afwezigheid te melden ten laatste op 16 april 2017 via e-mail naar antwerpenzuid@bosgroep.be (vermelding van naam + aantal personen voor wandeling en/ of Algemene Vergadering).

Indien u als werkend lid door omstandigheden niet aanwezig kan zijn, gelieve steeds uw stem door te geven via een volmacht aan een ander werkend lid.

Plantacties zijn groot succes

Zondag 19 februari was een beloftevolle maar ook drukke dag voor Bosgroep Antwerpen Zuid met het begeleiden van maar liefst drie plantacties op twee locaties!

Onder impuls van BOS+ gaf vereniging Red de Motorcross ’s morgens het startschot in Nijlen voor een herbebossing van 2,7 hectare. In de namiddag werden zij afgelost door een groep werknemers van Dille en Kamille. In Duffel kwamen omwonenden en (jeugd)verenigingen in grote getalen een hand toesteken aan de aanleg van

een nieuw speelbos, opnieuw ongeveer 2,7 hectare groot. Het bos is het resultaat van een goede samenwerking van gemeente Duffel, Igemo, onze Bosgroep, Regionaal Landschap Rivierenland en Bos+.

foto’s: RLRL en BGAZ

De jeugdbewegingen van Duffel waren alom vertegenwoordigd! Na aanleg van een wadi en speelheuvel worden nog eens 2.500 stuks geplant.

In Nijlen moesten populier en weymouthden plaats ruimen voor een herbebossing met inheemse soorten zoals zwarte els, zomereik, berk, etc.

Enkele iconen uit de wereld van de motorcross, vijfvoudig wereldkampioen Joël Smets (achtergrond) en wereldkampioen bij de junioren Jago Geerts (voorgrond), zetten zich in voor het goede doel.

Veel jonge gezinnen kwamen een geboorteboom planten. Later zullen deze kinderen in ‘hun’ speelbos kunnen ravotten.

Na een dag hard werken, staken alle 2.800 boompjes in de grond. Het speelbos kan groeien!

Een van de jongste planters neemt even een pauze.

Bij dag en dauw kwamen de werken in Duffel op gang onder begeleiding van een muziekbandje.

Eetbare zwammen telen in bossen

Het kweken van zwammen op hout is al zo oud als antiek, letterlijk. Reeds in de antieke oudheid wreven de Romeinen de zaagvlakken van vers gekapte bomen in met rijpe vruchtlichamen voor de houtzwamteelt. Bij sommige soorten zoals populierenleemhoed lukte dit vrij goed, bij andere soorten leidde dit voornamelijk tot frustraties. In Azië gebruikte de keizerlijke dynastie stukjes hout waar shiitake op groeide en brachten dit over in vers gekapte stammen. Ook deze methode had wisselend succes.

Shiitake

Oesterzwam

Het is deze laatste techniek die nu verbeterd is en gebruikt wordt in hedendaagse zwammenteelt. Als starter wordt een stukje productief mycelium (zwamvlok, netwerk van alle draden van een schimmel onder de grond) gebruikt. Zo kunnen we de gewenste zwam een voorsprong geven op wilde ongewenste soorten die via sporen op het hout terecht komen. Het mycelium kan overgebracht worden via een drager. Dit kan bv. zagemeel (broed) of stukjes hout (pluggen) zijn. Deze broed of pluggen worden dan gebruikt om het hout mee te enten.

Het beste tijdstip om houtstammen te enten is bij de start van de winter. Sommige zwammen zoals shiitake kunnen eigenlijk jaarrond geënt worden. Andere soorten, zoals blauwe oesterzwam, worden best voor kerstmis en zeker voor half april geënt. Dit voornamelijk om het mycelium voldoende tijd te geven om te ontwikkelen zodat in

het eerstkomende najaar voldoende vruchten kunnen ontwikkelen. Tegen de natuurlijke reflex in is het noodzakelijk om de zwammen te enten op vers gekapt hout! Oud hout is reeds geïnfecteerd met andere wilde schimmels waardoor onze gewenste (eetbare) zwam het moeilijk zal krijgen. Voor hardhout mag het hout niet ouder zijn dan 3 à 4 maanden en 2 maanden voor zachthout. Zoals eerder aangehaald kan je het mycelium van je lekkere eetbare paddenstoelen overbrengen met broed en/of pluggen. Pluggen zijn voornamelijk interessant bij dunnere stukken hout. Bij dikkere stamstukken is het nodig om ook de zaagvlakken te infecteren. Bij pluggen worden op verschillende plaatsen in de stam gebracht. Om de stammen zo snel mogelijk te koloniseren is het belangrijk is om de pluggen te schranken omdat het mycelium de eerste maanden alleen met de houtvaten mee groeit. Pas als de lengtegroei gestopt is begint de veel tragere dwarse doorgroei. Voor een stamstuk van 1 meter met diameter 20 cm heb je ongeveer 50 pluggen nodig.

Voor het enten met broed moet je een schijf afzagen van je stam. Je verdeelt het broed ertussen en nagelt het schijfje terug vast. Om te voorkomen

dat het broed eruit valt kan je het schijfje rondom dichtmaken met tape. Ook een combinatie van pluggen en broed is mogelijk. Bij het kweken van zwammen in het bos is het mogelijk om naast stamstukken ook de stobben te infecteren. Hierbij kunnen zowel pluggen als graanbroed gebruikt worden, of een combinatie van de twee. Niet elke zwam groeit op eender welk hout. Belangrijk is om de goede houtsoort te kiezen voor de gewenste zwam. Soorten zoals shiitake groeien op verschillende houtsoorten (berk, beuk, eik, els, haagbeuk, hazelaar, …) maar de meest geschikte houtsoort is eik. Het volgende overzicht van

Pluggen met shiitakemycelium

de zwammen per houtsoort geeft een mooi beeld van de mogelijkheden zijn.

Na het enten moeten de zwammen de stammen volledig doorgroeien. Daarvoor is het noodzakelijk om de stammen goed te beschutten tegen zon en wind. Een plaats in de schaduw, bv in uw bos, is hier perfect voor. Naar boven toe moet de constructie doorlaatbaar zijn voor neerslag. Windgaas, worteldoek, bamboemat, … zijn dus perfect om je stammen mee af te dekken. Nu, afhankelijk van de zwamsoort,

enkele maanden tot jaren wachten en op tijd zijn om te oogsten!

Heb je zin gekregen om ook zwammen te kweken in je bos?

Zou je graag de teelt wat meer in detail willen bestuderen en uitproberen? Laat je zeker niet tegenhouden! Op het internet vind je een bron van informatie hieromtrent.

Voor een goede startersgids voor eetbare zwammen kan je terecht op www.mycobios.be.

De “Gedetailleerde teeltrichtlijnen voor houtzwammen” kan je via de site bestellen en legt je in geuren en kleuren uit hoe zelf eetbare zwammen te telen.

Bij het inbrengen van de pluggen is het belangrijk om deze te schranken.

Lijst van welke zwam bij welke houtsoort past. Tussen haakjes zijn zwammen die mogelijk zijn maar niet optimaal op dit soort hout.

Geënte houtstammen in bos afgedekt met een waterdoorlaatbare worteldoek.

vrijdag 9 juni 2017

zaterdag 20 mei & zondag 21 mei

2017 Natuurfeest Provincie Antwerpen

in het Vrieselhof, Ranst

Voor het volledige programma van Natuurfeest op 20 en 21 mei: zie website: www.provincieantwerpen.be (zoekterm ‘Natuurfeest’)

Bosfietstocht

Al fietsend doorheen verwezenlijkingen van het Regionaal Landschap en de Bosgroepen

Het bosrijke gebied rond het fort van Oelegem heeft heel wat te bieden. Het Regionaal Landschap en de Bosgroep zijn er al vele jaren actief. Al fietsend passeren we enkele kleine en grote realisaties van het Regionaal Landschap de Voorkempen en de Bosgroep. Pomp je banden maar al op en trap mee doorheen de prachtige natuur rond het Vrieselhof!

U dient zelf een fiets te voorzien!

Organisatie: Bosgroep Antwerpen Noord en Zuid, Regionaal Landschap De Voorkempen

Afspraak:

Vertrek: zondag 21 mei aan Kasteel Vrieselhof

· Tocht 1: om 10u (tot 12u)

· Tocht 2: om 14u (tot 16u)

Inschrijven:

Inschrijven is verplicht ! Voor deelname aan excursies en workshops is vooraf online inschrijven (vanaf midden april) gewenst via www.provincieantwerpen.be (zoekterm ‘Natuurfeest’).

Tel.: 03/240.59.88

e-mail: ankona@provincieantwerpen.be

Let op: max. 20 deelnemers per tocht!

Kloempen, exotenbeheer, Avo-toekomstbomen ? Op verkenning in de Welvaart!

Wil je bijleren over wat er allemaal gaande is in de Welvaart? In het prachtige bos in Zoersel is heel wat gebeurd, en staat nog meer op de planning! Kom ook meer te weten over onze eerste lichting kloempen en oordeel zelf over de eerste Amerikaanse vogelkers met een blauwe stip in ons werkingsgebied. Trek je wandelschoenen maar al aan en geniet mee van het bos!

Organisatie:

Bosgroep Antwerpen Noord

Afspraak: Om 17u op de parking

begraafplaats Emiel

Vermeulenstraat, Zoersel (thv. E. Vermeulenstraat 140, Zoersel), einde voorzien rond 19u. Schotensteenweg 62-64, Brecht

Inschrijven:

Inschrijven is verplicht via antwerpennoord@bosgroep.be of 03/355.09.40.

zaterdag 23 september 2017

Excursie Antwerpse bosgroepen

Hoe bosbeheer en Natura 2000 verenigen?

We ontdekken samen de talrijke realisaties in het Grenspark, waar zowel de Vlaamse, als de Nederlandse beheerders actief zijn in Natura 2000gebieden. Boeiend om te zien hoe heide, open zandstroken en bos naast elkaar beheerd worden. Een uniek schouwspel waarbij we de Kalmthoutse heide op een nieuwe manier leren kennen.

Organisatie:

4 Antwerpse Bosgroepen

Gids: Grenspark De Zoom, Kalmthoutse Heide

Inschrijven kan vanaf volgende editie

ZOEKERTJES

Particulieren die bos, hout of tweedehands bosmateriaal zoeken of willen verkopen, kunnen hier gratis een zoekertje plaatsen. Via deze rubriek komen geïnteresseerden met elkaar in contact. De bosgroep beperkt haar inbreng tot het geven van informatie en advies en waakt erover dat het zoekertje bosgerelateerd is. Voordat het zoekertje gepubliceerd wordt, ondertekent de eigenaar een toelating. Het zoekertje bevat maximum 200 tekens (incl. spaties). Het zoekertje verschijnt eenmalig in de Bosgazet. Als u het wil herhalen, dient u opnieuw een aanvraag in. De publicatie van het zoekertje is geen garantie voor de verkoop. De zoekertjes worden ten laatste op 15 mei, 15 augustus, 15 november of 15 februari naar antwerpennoord@bosgroep.be gestuurd. Een zoekertje bevat minstens volgende informatie:

• Bos: ligging, oppervlakte, type bos (loof/gemengd/naald/populier), telefoon en/of e-mailadres

• Hout: gemeente, staand/liggend/gekliefd, soort, hoeveelheid, prijs, telefoon en/of e-mailadres

• Tweedehands machines/hulpmiddelen/veiligheidskledij: gemeente, beschrijving, merk, prijs, telefoon en/of e-mailadres

Hebt u interesse? Ga dan zeker naar www.provincieantwerpen.be en druk in het vakje ‘zoeken’ het trefwoord “BOSGAZET” in en laat hier uw zoekertje en gegevens achter!

TE KOOP

Te koop gemengd bos

0,1509 ha

Kasterlee

Overeen te komen

Lea Van Herck: 0497/99.91.63 of lea.vanherck@my.com

ADVERTENTIES

Bedrijven die een advertentie willen plaatsen in de Bosgazet, kunnen het reglement en de prijzen opvragen op antwerpennoord@bosgroep.be. De advertenties moeten een meerwaarde zijn voor de boseigenaars in kader van bosbeheer of bosarbeid. Ze worden daarom gescreend of ze al dan niet bosgerelateerd zijn.

Te koop naaldbos

0,2211 ha

Pelterbaan te Balen

Prijs overeen te komen

Gustavus Vermeulen: 03/458.75.07 of 0478/59.67.58 of gustavusvermeulen@proximus.be

Te koop naaldbos

2,5025 ha

Heidestraat, 2200 Herentals

62.500 euro

Andre Vleugels: 0495/23.49.94 of andre.vleugels1@telenet.be

Bosgroep Antwerpen Noord vzw

Vrieselhof, Schildesteenweg 99, 2520 Ranst

Tel.: 03/355.09.40

Fax.: 03/355.09.45

Mail: antwerpennoord@bosgroep.be

Coördinator: Karolien Devriendt • 0475/75.77.98

Adj.-coördin.: Jan Valckx • 0472/45.19.70

Adviseur: Gijs Bracke • 0470/21.38.94

Medewerkster: Britt Van Cotthem

Bosgroep Kempen Noord vzw

Hoge Mouw, Lichtaartsebaan 45, 2460 Kasterlee

Tel.: 014/85.90.19

Fax.: 014/85.90.21

Mail: kempennoord@bosgroep.be

Coördinator : Wim Boonen (tot eind april) • 0474/74.17.31

Adj.-coördin.: Greeven Kevin • 0477/63.12.47

Chris Meeuws • 0478/45.51.38

Dennis Berckmans • 0472/50.05.11

Noor de Laat • 014/85.90.17

Joost Malliet • 0477/93.25.51

Medewerkster : Annick Vangenechten

Elly Maes

Bosgroep Zuiderkempen vzw

Kamp C, Britselaan 20C, 2260 Westerlo

Tel.: 014/27.96.57

Fax.: 014/27.96.69

Mail: zuiderkempen@bosgroep.be

Coördinator: Jan Seynaeve • 0474/99.99.35

Bosgroep Antwerpen Zuid vzw

Vrieselhof, Schildesteenweg 99, 2520 Ranst

Tel.: 03/355.09.40

Fax.: 03/355.09.45

Mail: antwerpenzuid@bosgroep.be

Coördinator: Kathleen Vanderheyden • 0476/76.18.25

Adj.-coördin.: Bert Van Gils • 0476/86.80.01

Adviseur: Gijs Bracke • 0470/21.38.94

Medewerkster: Marleen Brosens

Adj.-coördin.: Jeroen Truyen • 0475/80.73.36 Hans Van Lommel • 0474/85.91.11

Medewerkster: Rebecca Himschoot

Medewerker terreinwerkzaamheden

Chris Meeuws : 0478/45.51.38

Mail: chris.meeuws@provincieantwerpen.be

In samenwerking met:

De Bosgazet verschijnt viermaal per jaar, het is een uitgave van de Antwerpse Bosgroepen en wordt zowel digitaal als per post verstuurd naar onze leden en geïnteresseerden. Verantwoordelijke uitgever en eindredactie:

Pieter-Jan Swinnen , Secretariaat en vormgeving: Britt Van Cotthem, Bosgazet: Schildesteenweg 99, 2520 Ranst , tel: 03/355.09.40, fax: 03/355.09.45, e-mail: antwerpennoord@bosgroep.be

website: www.bosgroepen.be