8 Gluren bij de buren: Bosbeheer met Simon Klingen in Nederland
16 Leven in de bosrand
4 Elsbes en Noorse esdoorn: inheems of niet?
8 Gluren bij de buren
10 Omvorming van den, beheeropties in overweging
12 Bosgroepnieuws
16 Leven in de bosrand
18 Kalender & zoekertjes
20 Contactgegevens
De Bosgazet verschijnt viermaal per jaar, het is een uitgave van de Antwerpse Bosgroepen en wordt zowel digitaal als per post verstuurd naar leden en geïnteresseerden.
Verantwoordelijke uitgever en eindredactie: Joost Malliet
Lay-out: Koloriet - Leefdaal
Verhuisd? Vragen over uw lidmaatschap? De Bosgazet en/of nieuwsbrief digitaal ontvangen?
Neem contact op via 014/279657 of zuiderkempen@bosgroep.be
Beste bosliefhebbers,
Het jaar 2024 zal voorlopig niet de geschiedenisboeken ingaan als een jaar van recordtemperaturen en droogte in Vlaanderen. Een typisch Belgische zomer of toch klimaatverandering? Het thema van vernatting en verdroging is voor bosbeheerders zeer actueel.
Door veranderingen in het klimaat, zouden onze bossen in de toekomst er anders kunnen uitzien als vandaag. Daarom zou het best nuttig kunnen zijn om stil te staan bij de vraag: ‘Hoe moeten we onze bossen beheren, met het oog op de toekomst?’
In dit nummer van de bosgazet nemen we u mee op bezoek in Nederland bij Simon Klingen, bekijken we verschillende beheeropties voor de omvorming van dennenbossen en staan we stil bij de mogelijke opname van Elsbes en Noorse esdoorn in de lijst van te subsidiëren soorten in Vlaanderen.
Ik wens u alvast veel leesplezier.
Stan Verschueren
Voorzitter Bosgroep Kempen Noord.
Bosgroepen, wat zijn dat?
Veel van de bossen in Vlaanderen zijn in privéhanden. De bosjes zijn vaak kleiner dan een hectare en zeer versnipperd. Om op een duurzame en rendabelere manier aan bosbeheer te doen, zijn De Bosgroepen opgericht ter ondersteuning van de vele boseigenaars.
Boseigenaars krijgen een professioneel advies en kunnen samenwerken met andere boseigenaars in de buurt. Elke boseigenaar is vrij om al dan niet gratis lid te worden en gebruik te maken van De Bosgroep-diensten. Men behoudt de volledige zeggenschap over het beheer van zijn eigendom. Een kans om te grijpen!
De belangrijkste taken van De Bosgroep zijn informeren, sensibiliseren en organiseren. Je kan ons contacteren voor: – gratis, onafhankelijk en vrijblijvend advies – informatie over hoe je bos duurzaam kan beheerd worden – organisatie van wandelingen, cursussen en excursies – uitvoering van gezamenlijke bosbeheerwerken: dunnen, exotenbeheer, houtverkopen – hulp bij de bosadministratie: kapmachtigingen, subsidies en beheerplannen – ondersteuning bij aanplantingen – optimaliseren van de toegankelijkheid van je bos
Contact
Verhuisd? Vragen over uw lidmaatschap? Neem dan contact op via 014 27 96 57 of zuiderkempen@bosgroep.be
De Bosgazet of Nieuwsbrief analoog of digitaal ontvangen? Of dit aanpassen? Kan je zelf doen via de link web.provincieantwerpen.be/cn/avrml/bosgroepen.
INTERACTIEVE EXPO ROOTS in Bulskampveld
In Provinciaal Domein Bulskampveld in Beernem loopt sinds dit jaar een nieuwe expo ‘ROOTS’. Je kan het combineren met een bezoek aan de bossen en andere belevenissen op het domein. Check de details op https://presentatie.west-vlaanderen.be/ roots/fullscreen-page
“Beleef een hele dag in het bos. Hoe stiller je bent, hoe meer je ziet en hoort. Lichtprojecties en geluiden leiden de weg. Laat de
dieren zelf aan het woord en maak kennis met hun leven in het bos. Bestuur zelf het bos. Voeg regen of droogte toe en ondervind wat de gevolgen zijn. Neem plaats op de ligzetels en laat je onder de grond zakken. Ontdek hoe zwammen en bomen met elkaar samenwerken. Maak een unieke herinnering in de photobooth om mee te nemen naar huis.”
Elsbes en Noorse esdoorn: inheems of niet?
Artikel door Jan Goris, Bosgroep Houtland, gebaseerd op een advies van het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek (INBO)*
Het Agentschap voor Natuur en Bos overweegt de opname van elsbes (Sorbus torminalis) en Noorse esdoorn (Acer platanoïdes) op de lijst van te subsidiëren soorten in Vlaanderen. De definitieve beslissing is nog niet gevallen. Beide soorten zijn interessant om in de aandacht te brengen. Bovendien is de discussie ‘inheems of niet’ bijzonder boeiend, vooral met het oog op de klimaatverandering.
Waarom een lijst van inheemse soorten?
Soorten zijn inheems wanneer ze ‘van nature’ hier voorkomen. De praktijk is echter niet zo eenvoudig. Sommige uitheemse soorten zijn al zo lang hier geïntroduceerd dat het wel lijkt alsof ze van nature voorkomen vb. Tamme kastanje. Vlaanderen is klein. Het zou dus ook kunnen dat een soort hier wel van nature kan voorkomen maar er toevallig niet is, niet meer is of nog niet is. Bovendien waren in de laatste IJstijd alle bomen hier weg. De bosvorming is dus nog maar zo’n 10.000 jaar geleden opnieuw begonnen en al heel snel was er veel invloed van de mens. Wat is dan nog ‘van nature’?
Meer info: https://www.vlaanderen.be/ inbo/publicaties/advies-over-de-mogelijke-risico-s-verbonden-aan-het-gebruikvan-elsbes-en-noorse-esdoorn-bij-herbebossing
Als gevolg van bovenstaande ‘grijze’ zone is het voor sommige soorten wetenschappelijk weinig zinvol om ze als inheems of uitheems te bestempelen. Het beleid heeft echter wel nood aan een duidelijke lijst van inheemse soorten. Dit is van belang om het zogenaam-
de stand-still principe in de natuurwetgeving te handhaven (o.a. inheemse soorten mogen niet door uitheemse vervangen worden), maar ook voor het beoordelen van beplantingsplannen en het toekennen van bebossingssubsidies. Elsbes en Noorse esdoorn staan niet op deze lijst. Een literatuuronderzoek* van het Instituut voor Bos- en Natuuronderzoek tracht de gevolgen van het aanplanten van deze soorten in onze natuur in te schatten.
Elsbes
De elsbes (Sorbus torminalis) komt vooral voor in Centraal- en Zuid-Europa, maar ook in Engeland, Denemarken
Het blad van elsbes is heel herkenbaar door de getande lobben. Dit in combinatie met de witte bloemen, bessen en een mooie herfstverkleuring maakt van de elsbes een streling voor het oog.
en in Noord-Afrika en in delen van Azië. In België is de soort vrijwel beperkt tot kalkrijke, zuidgerichte hellingen in Wallonië. Elsbes kan 25 m hoog worden. De bladeren zijn vrij groot en hebben paarsgewijze, driehoekige, getande lobben. De boom heeft opvallende bolvormige, groene knoppen. De soort is nauw verwant met wilde lijsterbes.
Standplaats
De soort wordt vooral gevonden op kalkrijke, ondiepe en zonbeschenen, droge standplaatsen. Deze vrij extreme standplaats heeft echter meer te maken met zijn beperkte competitievermogen tegenover andere soorten, waardoor hij tot deze extreme standplaatsen werd teruggedrongen. Zonder concurrentie zou de soort wellicht meer voorkeur geven aan betere standplaatsen zoals vrij vochtige, lemige, voedselrijke standplaatsen. De meeste literatuur verwacht geen goede groei op droge zandbodems. De soort is niet geschikt voor natte standplaatsen. Over vorstbestendigheid lopen de standpunten uiteen. Door zijn adaptatie aan warmte en droogte wordt deze soort vaak aanbevolen als klimaatrobuuste soort.
Natuurwaarde
Vanwege zijn natuurlijke zeldzaamheid heeft de elsbes weinig soortspecifieke fauna, maar herbergt wel een rijke fauna
die gemeenschappelijk is voor andere soorten van hetzelfde geslacht (Rosacea), waaronder kevers en vlinders. De bloei kan uitbundig zijn en is een belangrijke nectarbron voor veel insecten. Elsbes heeft een goed afbrekend bladstrooisel en is aldus een bodemverplegende soort (‘rijkstrooiselsoort’).
Invasiviteit
Er zijn bij elsbes weinig risico’s op woekeren te verwachten. Het is een soort die moeilijk verjongt, weinig competitief is t.o.v. andere soorten en lichtbehoevend is.
Houtwaarde
Elsbes kan bijzonder mooi en waardevol hout opleveren dat gebruikt wordt voor meubels, muziekinstrumenten, vloeren en kunstwerken. Eind vorige eeuw haalde deze soort de media als duurste hout van Europa omdat het gegeerd was als
fineer voor luxemeubels. De soort kreeg in Frankrijk de bijnaam ‘kaviaar van het bos’. Omdat het alleen in kleine hoeveelheden beschikbaar is, is er bij ons nu weinig markt voor.
Wist je dat?
Na vorst zijn de vruchten eetbaar. Elsbessen hebben een zure smaak. De soortaanduiding torminalis slaat op maagpijn, waarbij deze vruchten verlichting kunnen bieden.
Elsbes Andrew Dunn, CC BY-SA 2.0)
Noorse esdoorn
- Bruine knoppen (ipv groene bij de gewone Esdoorn)
- Gladde schors, ook bij oude bomen
- In punten uitlopende bladlobben
- Vooral in Centraal-Europa.
- Snelgroeiend, beter hitte-en droogte tolerant.
- Vroege bloei in april
Elsbes
- Blad heeft driehoekige getande lobben.
- Vooral in Centraal- en Zuid-Europa
- Opvallende groene bolvormige knoppen
- Houdt van kalkrijke droge grond
- Bloei in mei
- Waardevol hout
Noorse esdoorn
Esdoorns zijn bomen met een blad zoals op de vlag van Canada. Maar let op, er zijn wel meer dan 100 verschillende soorten. De Noorse esdoorn (Acer platanoides) wordt tot 30 m hoog. Het verschil met de gewone esdoorn (Acer pseudoplatanus) is o.a. zichtbaar door de bruine knoppen (groen bij gewone esdoorn), de niet-afbladderend schors bij oudere exemplaren en de in punten uitlopende bladlobben.
Het natuurlijk verspreidingsgebied van Noorse esdoorn strekt zich uit van Noordoost-Frankrijk tot de Oeral en de Baltische staten in het oosten tot de Balkan en Noord-Italië in het zuiden, en verder ook in de Pyreneeën en Zuid-Scandinavië. In Wallonië vinden we de soort vooral op voedselrijke bodems. In Vlaanderen komt de soort algemeen voor, maar er wordt verondersteld dat deze voortkomen van geïntroduceerde bomen en dus niet ‘van nature’. Daarbij moet worden vermeld dat het al dan niet inheems zijn van esdoornsoorten in onze regio (Spaanse aak, gewone esdoorn, Noorse esdoorn) vrij arbitrair bepaald is. Zo veronderstelt men dat Spaanse aak op basis van pollenanalyses wel inheems is, hoewel zijn pollen niet kunnen onderscheiden worden van de andere twee soorten. Er is een vermoeden dat Noorse esdoorn in zijn opmars naar Vlaanderen gestuit is door menselijke activiteiten zoals bosbegrazing die bodemverarming veroorzaakten.
Standplaats
De Noorse esdoorn is een snelgroeiende boomsoort die in staat is om goed te groeien in een breed scala van bodemtypes, schaduwregimes en vochtgehaltes. Hij groeit echter het beste in diepe, vruchtbare, vochtige bodems, die voldoende gedraineerd zijn en niet te zuur zijn. De soort mijdt zeer droge en zeer natte standplaatsen. Hij is gevoeliger voor late vorst dan gewone esdoorn. Er wordt gesteld dat deze soort iets beter bestand is tegen droogte en hitte dan gewone esdoorn, vandaar dat Noorse esdoorn in beeld komt in het kader van klimaatverandering.
Natuurwaarde
Er zijn weinig diersoorten die exclusief gebonden zijn aan Noorse esdoorn, maar net zoals de gewone esdoorn herbergt deze soort een groot algemeen gamma aan. De vroege bloei vormt een belangrijke nectarbron. Daarnaast leven op esdoorns zeer veel bladluizen, voedsel voor andere soorten. De soortenrijkdom aan algemene zwammen op esdoorn kan groot zijn. De soort heeft een goed afbreekbaar bladstrooisel dat helpt bodemverzuring en -verarming tegen te gaan.
Invasiviteit
De soort kan goed overleven in de schaduw, kan zich massaal vestigen op open plekken en groeit sneller dan heel wat andere inheemse soorten. In hoever-
Het verschil tussen Noorse esdoorn en gewone esdoorn is herkenbaar aan de bladeren die veel puntiger zijn bij de Noorse esdoorn (bron: waarnemingen.be).
re de massale verjonging stand houdt en op termijn het bosbeeld gaat bepalen, is echter onduidelijk. Uit de inventaris van een aantal Vlaamse bosreservaten met Noorse esdoorn blijkt dit geen probleem en overleven amper exemplaren groter dan 2m. In de kustduinen wordt de uitzaaiing wel als een probleem gezien voor de open natuurtypen.
Houtwaarde
Het hout van de Noorse esdoorn wordt gebruikt voor meubels, vloeren en muziekinstrumenten. Stradivarius gebruikte het hout van de Noorse esdoorn voor de rugzijde van zijn violen. In onze regio is er echter geen ervaring met het bosbouwkundig gebruik van deze soort.
Wist je dat?
Volgens de literatuur zou de Noorse esdoorn niet giftig zijn voor paarden net als de Veldsesdoorn (Spaanse aak), dit in tegenstelling tot de gewone esdoorn.
Conclusie
De natuurlijke afwezigheid van beide soorten in Vlaanderen is waarschijnlijk niet te wijten aan het klimaat maar aan menselijke factoren of is specifiek standplaats-gerelateerd (vb. te zure, arme bodems). Elsbes en Noorse esdoorn kunnen interessant zijn om het soortenpalet in de Vlaamse bossen te
verruimen, zowel ecologisch, in functie van hout als in het kader van klimaatverandering. Voor beide soorten is het belangrijk om te werken met planten afkomstig uit geschikte herkomstgebieden, o.a. minder dan 300m hoog gelegen en niet te ver oostelijk. De Vlaamse overheid maakt een lijst op met de aanbevolen herkomsten. Voor elsbes zijn er geen ecologische risico’s gekend. Noorse esdoorn kan echter uitbundig verjongen en opslag vormen, waardoor hij eventueel moeilijk te controleren is. Er is slechts beperkt informatie beschikbaar om hier uitspraken over te doen. De Noorse esdoorn is echter al algemeen aanwezig. Wanneer de omstandigheden geschikt zijn, zal de soort sowieso van zelf zijn plaats verder innemen.
Tot slot dit. In België zijn er nog soorten die bijna uitsluitend in Wallonië van nature voorkomen: donzige eik (Quercus pubescens), meelbes (Sorbus aria), wollige sneeuwbal (Viburnum lantana), Zweedse lijsterbes (Sorbus intermedia), gele kornoelje (Cornus mas), taxus (Taxus baccatha) en wilde peer (Pyrus communis). De laatste 3 soorten staan op de lijst van inheemse soorten in Vlaanderen en de overige niet. Nog meer voer voor discussie dus…
Gluren bij de buren: Bosbeheer met Simon Klingen
Op 11 en 12 juni 2024 trokken enkele medewerkers van de Vlaamse bosgroepen naar de bossen van Doorn voor een tweedaagse cursus met de bekende bosexpert Simon Klingen, een unieke kans om meer te leren over duurzaam bosbeheer. Klingen, bekend van zijn boeken zoals “Twaalf boslessen”, wist ons te boeien met zijn eindeloze kennis en passie voor het bos.
Een bos leren lezen
We vlogen er bij de start in met de vragen: “Wat is de natuurwaarde van het bos?” en “Hoe schatten we de houtproductie in van het bos?” Deze aanpak geeft je een indruk van de natuurkwaliteit van een bos door te kijken naar drie aspecten: de boom- en struiksoorten, de bosstructuur en het dode hout.
Hoe meer gemengd de boom- en struiklaag, hoe beter. Simon gaf ons een
handige tip: “Als je op een willekeurige plek in vier verschillende richtingen een (denkbeeldige) foto maakt en deze geven vier verschillende beelden, dan zit de variatie in de bosstructuur wel goed.” Staand en liggend dood hout is ook heel belangrijk. Hoe meer er is, hoe hoger de ecologische waarde. We concludeerden hierbij dat variatie in structuur en meer dood hout relatief eenvoudig gerealiseerd kan worden, maar het duurt natuurlijk veel langer om meer of andere boomsoorten van enig formaat te krijgen.
Voor de houtproductie gaat het om twee aspecten: de hoeveelheid hout die er jaarlijks bijgroeit en de kwaliteit daarvan. Duurzaam bosbeheer betekent: het bos en zijn productievermogen intact laten, zodat er blijvend hout uit kan worden geoogst. Simon: “Het is mijn ervaring dat houtproductie en natuur goed te combineren zijn. Met gericht beheer is de biodiversiteit te verhogen, kan het bos mooier worden en is tegelijkertijd een deel van de houtaangroei te benutten.”
Dik wil niet altijd zeggen ook ouder
Bij een nogal dunne zomereik kwam de vraag: “Hoe oud is deze boom?” Een dikke boom is namelijk niet altijd ouder dan een dunnere. De dikte van een stam zegt weinig over de leeftijd van de boom. Bomen met een grote kroon groeien sneller in dikte, terwijl bomen met een kleine kroon langzamer groeien. Bij oude grove dennen kun je de leeftijd met een geoefend oog deels aflezen aan de schors: de schors heeft dan grotere ‘platen’ wat doet denken aan slangenleer, of de hals van een giraffe. Het is ook leerrijk om te kijken hoe de bomen zijn opgegroeid. Bomen die onderaan alleen maar dunne takken hebben, of takvrij zijn, hebben in hun jeugd concurrentie gehad.
Tijdens onze bosles zagen we bijvoorbeeld hoe fijnsparren zorgden voor takvrije onderstammen van douglas door concurrentie in ruimtegebruik. Fijnspar-
Bosgroepmedewerkers met Simon klingen (5de persoon achteraan)
in Nederland
ren groeien eerst samen met de douglas gelijk op, maar uiteindelijk wordt de douglas aanzienlijk langer. Door de dichte stand heeft de douglas zo een fijnere betakking juist op de lagere delen van de stam.
Bosbeheer is kiezen en zagen
De avondles over geïntegreerd bosbeheer was de perfecte afsluiter van de eerste dag. Simon belichtte de balans tussen ecologische en economische waarden en hoe je deze kunt combineren tot duurzaam bosbeheer. “In het kort: bosbeheer draait om kiezen en zagen.” Dit begint bij de doelstelling van het bos: “Wat willen we ermee bereiken?” De eigenaar bepaalt welke functies het bos moet vervullen, zoals houtproductie, natuur en beleving. De beheerder vertaalt deze doelstellingen naar de praktijk door te kiezen welke bomen behouden blijven als toekomstbomen. De meeste bossen hebben een multifunctionele doelstelling, waarbij natuur, houtproductie en beleving samengaan.
Eeuwenoude dennen
De tweede dag lag de focus op beheermaatregelen. Zo bezochten we een bos met oude grove dennen, fenomenaal trouwens! We testten onze opgedane kennis ook met een gezamenlijke dunningsoefening in een bestand van grove den en berk. Hier werd het belang van
tijdig ingrijpen benadrukt om de groei en kwaliteit van toekomstbomen te optimaliseren. Simon gaf ons hierbij weer een wijze les: “Beperk je in het aantal toekomstbomen, en heb geen zaagschroom om deze bomen voldoende ruimte te geven.”
Wat leert ons een bosreservaat?
We sloten de cursus af in een bosreservaat, ingesteld in 1975. Op goede grond zagen we aan de ene kant van het bospad een 30 meter hoog Japans lariksbos en aan de andere kant een bos van eik, berk en beuk dat lange tijd niet meer beheerd werd. Dit loofbos ontwikkelt zich zichtbaar naar een beukenbos: een bostype met minder diversiteit. “Mensen vragen vaak wat er gebeurt als een bos niet beheerd wordt,” zei Simon. “De inrichting van de bosreservaten geven antwoord op die vraag. Ook is er de we-
tenschappelijke nieuwsgierigheid .” Het reservaat toont onder andere dat het nalaten van beheeringrepen op lange termijn kan leiden tot minder biodiversiteit door de dominantie van de (donker makende) beuk. Bosreservaten zijn ook waardevol om te begrijpen wat klimaatverandering voor bossen betekent.
Met een gesigneerd exemplaar van één van zijn boeken, gingen we met gedeelde inzichten en ervaringen naar onze Vlaamse bossen terug. Bedankt Simon Klingen voor deze inspirerende cursus! De boeken van Simon zijn gratis online te lezen. Kijk op klingenbomen.nl/boeken
Omvorming van den, beheeropties in overweging
In het kader van de coördinatorentweedaagse kwamen alle Vlaamse bosgroepmedewerkers samen in Genk, bij de collega’s van Colimbo. Het excursiegedeelte leidde ons langs verschillende beheeropties van de wat oudere dennenbossen. De Limburgse collega’s zitten met een gelijkaardige historiek van aangeplante dennenbossen voor mijnhout en de intentie tot meer diversiteit in leeftijd en soorten. Een greep uit de beheeropties!
Allereerst maak je best een inschatting van de kwaliteit én de vitaliteit van je dennenbestand. Is deze nog voldoende of zelfs goed, kan je de overweging maken om je dennen nog jaren te behouden en eventueel door verder uitdunnen de mooiste bomen te laten uitgroeien tot mooie dikke dennen. Vitale dennen kappen om louter economische redenen is ook een optie, zolang de soorten in de onderetage gewenst zijn en dus de toekomst van de boskwaliteit verzekerd. (zie verder).
Zijn de dennen echter opgeschoten door te lange dichtstand van het bos dan hebben zij een slechte hoogte-dikteverhouding. De kans op windval-of breuk na een dunning is groot. Een slechte vitaliteit herken je aan kleine of ijle kruinen van de bomen. In dat geval is een eindkap van (een deel van het) bos een weloverwogen optie.
In dat geval moet ook gekeken worden naar wat er allemaal groeit in de struiklaag van het bos. Zijn dat voornamelijk gewenste soorten zoals bijvoorbeeld
berk en zomereik is de kans groot dat het bos na kap van de dennen van nature herstelt met de gewenste soorten Heb je een voorkeur voor een nieuw jong dennenbos, dan is het aan te raden een of andere vorm van oppervlakkige bodembewerking uit te voeren: dennen kiemen namelijk het best in minerale bodem.
De uitgangsituatie van de struiklaag is in de praktijk vaak minder rooskleurig. De aanwezigheid van invasieve exoten zoals Amerikaanse eik, Amerikaanse vogelkers, rhododendron of verstikkende kruiden zoals Adelaarsvaren kunnen de verjonging van gewenste soorten verhinderen. Deze soorten geef je dus beter niet het volle licht na kap want dan zullen ze snel gaan domineren: een eindkap is dus niet aan te bevelen. Andere opties hier zijn:
- De ‘slechte’ dennen nog een tijdje laten staan en ervoor zorgen dat eerst de ongewenste invasieve soorten uit het bos verdwijnen. Dat kan door het herhaaldelijk kappen van exoten en de rest van het bos gesloten houden.
Eventueel kan je al onderplanten met gewenste soorten maar dan is het uitkijken geblazen bij een exploitatie. Struiken zoals hazelaar zou je wel al kunnen planten: zij schieten na schade door exploitatie weer gewoon op en zeker hazelaar biedt door zijn schaduwverdragend vermogen ook natuurlijke concurrentie tegen exoten.
- Kleine groepen van den kappen en hier direct aanplanten met gewenste soorten. Voordeel van deze methode is dat er door de kap wat opbrengst vrijkomt die direct in de aanplant kan worden geïnvesteerd (Limburgs KAPPLA-systeem). En doordat de gemaakte gaten klein zijn, kunnen de aanplantingen zonder al te veel werk worden vrijgehouden van hinderende concurrentie. Bovendien wordt het microklimaat maximaal behouden in het bos en kunnen de aanplan tingen makkelijker gespaard worden tijdens toekomsti ge exploitaties. Nadeel van deze methode is dat de omvorming erg traag gaat als je met kleine groepenkappen, en dus kleinschalige aanplantingen zoals kloempen, werkt.
Te lange dichtstand zorgt voor een slechte vitaliteit
Kleinschalige aanplant van haagbeuk tussen grove den
Vitale grove den met geschikte onderetage
Pascale Weckhuysen, administratief medewerkster van Bosgroep Kempen Noord
Sinds 1 juni heb ik de eer om deze woorden onder mijn mails en briefwisseling te gebruiken en deel uit te maken van een groep fijne en gedreven collega’s. Na 17 jaar in de boekhoudkundige wereld te hebben gewerkt, was het tijd voor iets nieuws, een functie die beter bij mij als persoon past.
Opgegroeid in de groene Kempen ben ik er, samen met mijn gezin, van bewust hoe belangrijk een gezonde, natuurlijke omgeving is. Als het weer het toelaat, ben ik dan ook zoveel mogelijk buiten, in de tuin of wandelend. Ik heb het geluk dat we in onze gemeente Lille veel groen hebben en een avondwandeling door het bos nooit ver weg is.
Het was al langer duidelijk dat ik, buiten het cijfermatige werk, op de een of andere manier meer wilde bijdragen aan het geheel. Een functie vinden die het administratieve, boekhoudkundige en het bewustzijn van de natuur koppelt, is echter niet eenvoudig. De vacature bij de Bosgroep kwam dan ook op het juiste moment.
Het plaatje klopt helemaal. Ondertussen heb ik al enkele weken de tijd gehad om me in te werken en kan ik vol overtuiging zeggen dat het een goede beslissing was om voor deze functie te kiezen. Ik kijk nieuwsgierig uit naar alles wat deze job mij nog gaat brengen.
KEMPEN NOORD
ANTWERPSE GORDEL
Mijn stageavontuur bij Bosgroep Antwerpse Gordel!
Stel je voor: een carrière gewijd aan het behoud van onze kostbare natuurlijke rijkdom, een reis van zelfontdekking en professionele groei. Dat is precies de “reis” die ik maakte tijdens mijn stage bij de Bosgroep Antwerpse Gordel.
Als een laatbloeier in de wereld van hoger onderwijs, koos ik voor een studie agro- en biotechnologie met een specialisatie in groenmanagement. Snel werd duidelijk dat natuurbehoud mijn voorkeur droeg, en dus ging ik op zoek naar een stageplaats binnen het Vlaamse bos- en natuurbeheer.
Na een enthousiast contact met de bosgroep en hun aanpak, voelde een stage als hetgeen ik naar op zoek was. Ik werd met open armen ontvangen door een team van toegewijde professionals. Vanaf dag één werd ik beschouwd als een volwaardige medewerker in opleiding. Mijn collega’s namen me mee op terreinbezoeken, gaven me inzicht in complexe projecten en beantwoordden geduldig al mijn vragen. Deze hands-on ervaringen gaven me een dieper begrip van de praktische aspecten van bosbeheer en hielpen me mijn kennis van de lokale flora en fauna uit te breiden. Het voelde als een echte onderdompeling in de wereld van natuurbeheer en bosbouw.
ANTWERPSE GORDEL
Wat de bosgroep ook echt onderscheidt, is de sterke focus op samenwerking en kennisdeling. Mijn collega’s waren altijd bereid om hun expertise te delen en mij te betrekken bij hun projecten. Dit heeft mijn leerproces enorm versneld en heeft me een breder inzicht gegeven in natuurbeheer en de bijbehorende wetgeving.
Bij het einde van de stage, kijk ik met trots terug op de opgedane ervaringen en ontwikkelde vaardigheden. Mijn bosgroeptijd heeft mijn passie voor natuurbehoud alleen maar versterkt en mijn vastberadenheid om mijn carrière in dit domein verder uit te bouwen, aangewakkerd. De volgende jaren ga ik inzetten op het verder ontwikkelen van mijn kennis en het aangaan van nieuwe uitdagingen.
Mijn stage bij de Bosgroep Antwerpse Gordel was niet alleen een professionele mijlpaal, maar ook een persoonlijk avontuur vol groei en ontdekking. Dankbaar voor de kansen, kijk ik vol enthousiasme uit naar wat de toekomst zal brengen.
Artikel door Jordy Heuten
Duurzaam hout te koop aangeboden
IIn juni 2024 werden binnen het werkingsgebied verschillende hoeveelheden, soorten en afmetingen te koop aangeboden in kader van omvormingsbeheer. Bedoeling van deze vellingen is een stap richting duurzamer bosbeeld. Na bezichtiging van de loten konden exploitanten en houtkopers een bod indienen, waarbij na afstemming met de boseigenaars, het hoogste bod werd toegewezen. De volgende maanden zal de bosgroep iedere exploitatie voorbereiden en opvolgen met onze vrijwilligers om een verantwoorde dunning of eindkap te realiseren.
Voor de meeste boseigenaars betekent deze kleinschalige inkomst de mogelijkheid tot nieuwe investeringen op terrein zoals een aanplant van aangepaste inheemse soorten en meer variatie.
Gemeente
Nijlen Es,zEI, Ha, 225 79,58 10,05
5 Nijlen xPo, Be 32 28,46 21,12
6 Nijlen L
7 Hove xPo
8
Schoten Pc 337 334,32 48,16 11 Zoersel Pc 167 111,64 32,10
Jordy met de inhoudelijke medewerkers van de Bosgroep
ZUIDERKEMPEN
Voorstelling nieuwe medewerker Jef Michiels
Sinds september versterk ik met veel enthousiasme het team van Bosgroep Zuiderkempen waarbij ik enerzijds boseigenaars advies geef over het duurzaam beheer van hun bossen en anderzijds de toegankelijkheid in opengestel de bossen opvolg. Dit doe ik met veel passie en respect voor hun belangen. Opgegroeid in de bossen van de Merode en de Demeren Grote Nete-valleien, is het werkingsgebied van de Zuider kempen me niet onbekend. De passie voor bos en natuur kreeg ik met de paplepel mee van mijn grootvader en vader, die altijd al gebeten waren door alles wat er maar te beleven valt in de natuur: weidelijk jagen, maar ook vissen op de Nete, paddenstoelen zoeken, vogels spotten … al deze herinneringen vormen samen het beeld van mijn kindertijd.
Na enkele jaren te hebben gewerkt in de financiële wereld, besefte ik dat dit niet de juiste loopbaankeuze voor mij was. Ik besloot daarop om op mijn 27ste opnieuw te gaan studeren, namelijk 3 jaar Agro- en Biotechnologie met specialisatie Milieubeheer en zopas afgestudeerd. Tijdens mijn studies heb ik al mogen kennismaken met de bosgroepen door verschillende opdrachten als jobstudent bij Bosgroep Kempen Noord. Dankzij de fijne collega’s en het gevarieerde ta kenpakket duurde het niet lang voor ik mij volledig thuis voelde bij Bosgroep Kempen Noord. Op ditzelfde elan werk ik nu als vaste medewerker bij Bosgroep Zuiderkempen met veel goesting om samen van de bossen in de Zuiderkempen duurzame, toegankelijke, belevingsvolle en klimaatrobuuste bossen te maken.
ZUIDERKEMPEN
De
opgestarte Bosacademie van Zuiderkempen is een groot succes!
Elke maand leidt een medewerker van Bosgroep Zuiderkempen boseigenaars – en liefhebbers rond in het bos van een lid waar er wordt stilgestaan bij een bepaald aspect van het bosbeheer. Zo bracht Seppe in de Tongelse bossen van Westerlo het verhaal over hoe bomen leven en hun overlevingsstrategieën. In het bosgebied van Teunenberg in Westerlo gingen Joran en Isis dan weer dieper in op de uitdagingen van klimaatslim bosbeheer en gaf Jan in Oevel, Westerlo, een demonstratie over hoe jonge bossen het best verpleegd
worden. Aan het einde van elke wandeling worden ideeën en ervaringen uitgewisseld bij een hapje en drankje. Het samen leren en uitwisselen van kennis en ideeën, binnen een gemoedelijke sfeer en op laagdrempelige wijze, is het doel van de nieuw opgezette bosacademie. De workshops van dit jaar zijn reeds volzet, maar een nieuwe reeks volgt er in 2025 via de nieuwsbrief van Bosgroep Zuiderkempen. Ontvang je deze graag, neem dan contact op met bosgroepzuiderkempen@ provincieantwerpen.be.
Opvolgingsdag vrijwilligers van Bosgroep Zuiderkempen in het provinciaal domein Averegten in Heist-op-den-Berg
Op maandag 3 juni werden de vrijwilligers getrakteerd op resultaatcijfers, koffiekoeken en een stevige wandeling onder leiding van domeinwachter Hans Limet. Hans vertelde over zijn aanpak in bosbeheer en de verborgen pareltjes op het domein. We bezochten eveneens een bos van kloempen haagbeuk en winterlinde die in het najaar van 2014 met de Bosgroepen i.s.m. Rode Kruis van Heist-o/d-berg werden aangeplant. Tussen de kloempen was de natuurlijke verjonging intussen prachtig opgeschoten. Het kriebelde al bij vele vrijwilligers om
deze jonge kloempen te gaan soigneren tot toekomstbomen. De Averegten toont een enorme diversiteit aan habitats, soorten, structuur en leeftijd en hier en daar ook de ongewilde komst van een exoot, zoals de Afghaanse duizendknoop. We kunnen niet anders dan concluderen dat de Averegten een prachtige wandeloase is die met veel passie beheerd wordt.
HAVIK
Vliegt behendig tussen de bomen door
Leven in de bosrand
VLEERMUIZEN
Jagen overal, en eten wel 3000 insecten per nacht
ZWARTE SPECHT
Creëert holtes die door tal van andere soorten gebruikt worden
BODEMLEVEN
Is noodzakelijk voor gezond en duurzaam bos
HAZELMUIS
Overbrugt lange periodes van slecht weer door te slapen
Oproep:
Vergroot jij mee het leven in je bosrand?
Aan alle boseigenaren die komende winter graag nog wat extra soorten
in hun bosrand wensen aan te planten, de deadline voor overeenkomst bij je bosgroep ligt op 10 oktober. Neem dus contact op voor het maken van een afspraak!
Er wordt een afhaalmoment voorzien voor de boseigenaars die zelf gaan planten:
BGKN: op 29/11 tussen 13.30u en 15.30u: Pastorie van Oosthoven, Polderstraat 33, Oud-Turnhout.
BGAG: op 29/11 tussen 15u en 17u: Parking Provinciaal Domein Vrieselhof, Ranst
BGZK: op 29/11 tussen 12.30u en 17u en op 30/11 tussen 8u en 12u, Boomkweker Op de Beeck, Lierbaan 108, 2580 Putte
NACHTEGAAL
Vervult het bos met haar prachtzang
Voorwaarden voor deelname aan de bosrandenactie
Je bent boseigenaar en lid bij Bosgroep Antwerpse Gordel, Kempen Noord of Zuiderkempen. Je neemt contact op met je eigen bosgroep en vraagt ondersteuning voor de aanleg van een bosrand. Geef al zoveel mogelijk aan over welke lengte en breedte je wilt aanplanten.
Je koopt minstens 100 plantjes in totaal, van minstens 4 verschillende soorten
Haagbeuk, liguster en veldesdoorn maken maximaal 25% van je pakket uit
Let op want iedere soort is gebundeld per 10, 25 of uitzonderlijk per stuk.
BOSRANDVLINDERS
Keizersmantel
Vinden nectar in een bloeiende bosrand.
STEENUIL
Vangt grote insecten in structuurrijke mozaïeklandschappen
Dag van de Boseigenaar aan de abdij van Tongerlo!
Op woensdag 9 oktober maken we met de groten onder ons een bosbouwkundige wandeling door de bossen van de Norbertijnen. Voor de kleineren onder ons (van 8 tot 12 jaar) is er een ontdekkingstocht waarbij men via het oplossen van raadsels het bos verkent. Neem gerust je kinderen, kleinkinderen of buurtkinderen mee voor een mooie namiddag in het bos.
Plaats van afspraak op het binnenplein van de Abdij van Tongerlo, Abdijstraat 40, Westerlo om 13.30u. Verwacht einde tegen 17u.
Welkom op het Bosfiejest!
Op zondag 6 oktober organiseert Provinciaal Groendomein Kempen nogmaals een Bosfiejest in het Prinsenpark. Er is voor iedereen wat te doen: workshops, wandelingen, hapjes en drankjes. Dit jaar zal Bosgroep Kempen Noord ook een stand bemannen en een wandeling gidsen.
Alvast tot dan!
Kom een uniek bosgebied in Wuustwezel verkennen!
Op zaterdag 5 oktober nodigen we jullie graag uit om een uniek bosgebied in Wuustwezel wat beter te leren kennen. Het Goed van Koch kent een rijke geschiedenis en de Bosgroep is er sinds enkele jaren actief om de boseigenaars te ondersteunen met raad en daad.
De wandeling zal toespitsen op de historiek van het gebied en de toekomstvisie die we er samen met de boseigenaars en andere partners uitwerken.
Jullie zijn hartelijk welkom op zaterdag 5 oktober 2024 om 10u!
Na de wandeling van ongeveer 2 uur kunnen jullie nog terecht in café Kochsegoed in de sporthal van Gooreind voor een drankje en een gezellige nababbel.
- Verzamelen 5 oktober 2024 om 9u45.
- Plek van afspraak is de parking van de Sporthal Gooreind in de Eikendreef
- Einde van de wandeling om ca 12u terug op de parking.
- Voorzie aangepast schoeisel (laarzen of waterdichte bottinnen)
- Laat ons vóór 3 oktober weten of je er bij zal zijn : antwerpsegordel@bosgroep.be
Prijs: 169.000 €
Opp: 5,1079ha. Recent aangeplant populierbos met inheemse onderbegroeiing
Ligging: Bankei Balen, 13342B1326/00D028
Contact: 0475 65 89 61 of stephanie@svt-invest.com Check Immoweb.
