Bosgazet 52

052 BOSGAZET

Beste bosliefhebber,

De nazomer loopt ten einde. De herfst laat zich al zien in de natuur in wat bladverkleuring. Al zat een droge en –op sommige momenten- zeer warme zomer daar natuurlijk voor iets tussen en hebben onze jonge, maar ook wat oudere bossen afgezien van de omstandigheden. De droogte van de voorbije jaren verplicht ons als boseigenaar en bosbeheerder om opnieuw stil te staan bij soortenkeuze, timing van aanplantingen, opvolging van jonge bossen, dunningen,.. en zo wat alles wat bij bosbeheer komt kijken. Waar de recreant de schaduw in onze bossen kon appreciëren, kon iedere boseigenaar dan weer opgelucht ademhalen als Frank Deboosere regen aankondigde.

Nu kondigt zich een seizoen vol beheerwerken aan, bij de ene met aanplantingen, bij de andere misschien een brandhoutvelling of een ander beheerwerk. En wat met de geruchten rond everzwijnen in onze bossen, wat is een feit en wat fictie? We gaan er deze editie verder op in. Daarnaast zien we elkaar misschien tijdens onze gezamenlijke populierenexcursie, en dus zetten we de zwarte populier in beeld.

Geniet intussen van de activiteiten tijdens de Week van het Bos!

En op de Dag van de Boseigenaar willen we jou en het bos in de kijker zetten. Kom je mee planten op zondag 8 december in Kempen Noord?

Van harte welkom,

Frederic van Haaren

Voorzitter Bosgroep Antwerpen Noord vzw

In dit nummer:

pg. 3 Dag van de Boseigenaar

pg. 4 Wilde zwijnen

pg. 7 Boom in de kijker: zwarte populier

pg. 8 Bosrandactie: Bosgroep Kempen Noord, Antwerpen Noord en Zuid

pg. 9-17 BosgroepNieuws: nieuws per Bosgroep

pg. 18 Kalender

pg. 19 Zoekertjes

Digitale Bosgazet!

De Bosgazet is vanaf nu ook digitaal verkrijgbaar. Wilt u deze vanaf de volgende editie enkel via e-mail ontvangen, geef dan een seintje via antwerpennoord@bosgroep.be Op deze manier kunnen we heel wat papier besparen!

Waarom samenwerken met de Bosgroepen ?

In Vlaanderen is 60% van het bosareaal in privé-eigendom, maar de meeste eigendommen zijn kleiner dan 1 ha. Door deze enorme versnippering van kleine ‘minibosjes’ is het voor de boseigenaar financieel onrendabel met als gevolg dat het beheer van deze sterk versnipperde bospercelen meestal achterwege blijft. Wanneer verschillende boseigenaars samen voor het bosbeheer zorgen, kan dit zonder de boseigenaars op al te veel kosten te jagen. Om deze samenwerking te stimuleren en te coördineren zijn de Bosgroepen vzw door de Vlaamse overheid in leven geroepen. In een Bosgroep komen boseigenaars vrijwillig samen om het beheer van hun bossen te verbeteren. Elke boseigenaar is vrij om al dan niet gebruik te maken van onze diensten. Iedere eigenaar behoudt de volledige zeggenschap over het beheer van zijn eigendom. Een kans om te grijpen!

Wat kan de Bosgroep voor u doen?

De belangrijkste taken van de bosgroep zijn informeren, sensibiliseren en organiseren. U kan ons contacteren voor:

• gratis en onafhankelijk advies

• informatie over hoe uw bos duurzaam kan beheerd worden

• organisatie van wandelingen, cursussen en excursies;

• hulp bij het aanduiden van dunningen;

• hulp bij de bestrijding van Amerikaanse vogelkers en andere exoten;

• hulp bij het invullen van kapaanvragen, subsidiedossiers en het opstellen van beheerplannen;

• coördinatie van gezamenlijke boswerkzaamheden en houtverkopen voor meerdere boseigenaars zodat goedkoper en efficiënter werk geleverd kan worden.

Dag van de Boseigenaar

zondag 8 december '19 stadscentrum van Turnhout

10.000 bomen planten voor een stadsbos in Turnhout.

Doe mee!

Zoals vorig jaar zal de Dag van de Boseigenaar in 2019 in het teken staan van meer bos in Vlaanderen. De Vlaamse bosgroepen dragen allen hun steentje bij. In de provincie Antwerpen werken we samen met Stad Turnhout, het Regionaal Landschap Kleine en Grote Nete en het Agentschap voor Natuur en Bos om een bos van wel 4 ha te planten nabij het stadscentrum van Turnhout.

Meer dan 10.000 bomen moeten de grond in. Dat is een heel karwei. Jong en oud mogen helpen. Tijdens de week van 2 december zal er op meerdere dagen geplant worden door scholen, door jeugdbewegingen, door burgers en door de bosgroepen!

Wil je ook graag mee doen? Reserveer alvast 8 december in je agenda!

Praktisch!

Exacte uren en locaties zal je kunnen vinden op onze website, facebook, nieuwsbrief of via de communicatiekanalen van Turnhout en het regionaal landschap.

Ontvang je graag onze nieuwsbrief?

Bezorg dan je mailadres via kempennoord@bosgroep.be.

Extra attentie

voor iedere boseigenaar die langskomt in de BOSGROEPSTAND

tijdens deze plantactie op zondag 8 december 2019.

Wilde zwijnen: robuuste landschapsarchitecten

Vlaanderen en groot wild, het is een moeizame combinatie. In ons dichtbevolkte landsgedeelte, waar lintbebouwing en wegen natuurgebieden versnipperen tot kleine relicten, is haast geen plaats voor ‘woeste’ natuur. En everzwijnen vormen daar absoluut geen uitzondering op. Regelmatig lees je over botsingen – soms letterlijk – tussen dit uit de kluiten gewassen hoefdier en de mens. Wat zijn de meest voorkomende problemen en hoe vermijd je ze? Is het enkel ellende wat de klok slaat, of biedt de aanwezigheid van evers ook voordelen voor de natuur?

Evers in je bos Wilde zwijnen wroeten graag in de bodem, waar ze voedsel zoeken zoals bodemdieren, plantenwortels, eikels en beukennoten. Als ze op een nest bosmuizen stuiten, verdwijnen deze ook in de zwijnenmaag. Vooral in het najaar eten ze veel regenwormen en larven van de langpootmug om goed op te vetten tegen de winter. Wanneer evers wroeten in (moes) tuintjes, sportvelden of begraafplaatsen, zijn mensen hier uiteraard niet bepaald mee opgezet, maar in het bos zijn hun graafbezigheden welkom. Wilde zwijnen woelen zaden naar boven, die daardoor kunnen ontkiemen. Hun graafwerk zorgt voor microbiotoopjes met een specifieke fauna en flora. Tel daar nog eens bij dat de zwijnen zorgen dat er op bepaalde plekken minder zaailingen en jonge boompjes zijn, zodat andere planten meer kansen krijgen, dat ze

zaden vervoeren in hun pels en je begrijpt waarom veel terreinbe heerders everzwijnen omschrijven als landschapsarchitecten.

Toch zijn hier enkele kanttekeningen te maken, want een hoge dichtheid aan everzwijnen kan, afhankelijk van het gebied in kwestie, ook een negatieve invloed hebben voor bepaalde kwetsbare planten of dieren, zoals orchideeën of hagedissen. Ook de natuurlijke bosverjonging kan afgeremd worden als er te veel wilde varkens in het bos voorkomen. Of je dit als overlast ervaart, hangt vooral af van je beheervisie en de gestelde doelsoorten.

Schuwe schemerdieren

Je kan perfect overdag door een bos lopen waar het krioelt van de everzwijnen zonder dat je ze te zien krijgt. Ze houden zich meestal stil in het struikgewas. Normaal gezien

Artikel door Bosgroep Limburg

zal een everzwijn niet aanvallen. Moest dat toch gebeuren, moet je gewoon veel lawaai maken en met je armen zwaaien. Wanneer er toch een confrontatie met een wandelaar plaatsvindt, is dat meestal omwille van loslopende honden die de nest-

verstoren. Bij zeugen met kleintjes is het altijd extra opletten geblazen. In de schemer en het donker maak je meer kans om wilde varkens te treffen, maar ze zijn behoorlijk schuw en beschikken over een heel goed gehoor. Wat hun aanwezigheid wel verraadt, zijn sporen: pootafdrukken, wroetsporen, uitwerpselen, plekken waar ze een modderbad namen, bomen waar ze tegenaan hebben geschuurd, … Als je één everzwijn spot, weet je dat er meer zitten, want het zijn sociale dieren, die in groepen (rotten: Duits voor kudde) leven. Zo’n rotte kan uit enkele tientallen varkens bestaan.

Afschotcijfers

Het wilde zwijn komt hier van oudsher voor, zoals blijkt uit vondsten van 13.000 jaar geleden. Obelix en zijn volk aten al eens graag een stukje zwijn, maar hun aantal nam pas zorgwekkend af vanaf de middeleeuwen. De resterende Belgische populaties waren tot twee decennia geleden teruggedrongen naar Voeren en Wallonië. De precieze

omvang van populaties meten, is zeer moeilijk en de beste indicatie komt uit de afschotgegevens van het INBO. Daaruit blijkt dat er in 2006 welgeteld twee everzwijnen werden geschoten in heel Vlaanderen. Sindsdien is het aantal echter spectaculair toegenomen, met 1.656 geschoten exemplaren in 2018, waarvan het overgrote deel in Limburg.

Veel specialisten vermoeden dat de wilde varkens moedwillig zijn uitgezet. De grootschalige monoculturen van maïs (o.a. voor varkensvoer) boden hen vervolgens de perfecte situatie met veel voedsel en schuilplaatsen. Ook de zachtere winters, de toename van het aantal mastjaren door de klimaatverandering en de toename van loofbos (doordat er veel naaldbos wordt omgevormd naar gemengd bos) droegen bij aan de snelle toename. Op een handvol wolven na hebben evers geen natuurlijke vijanden in België. Evers planten zich snel voort en als er veel voedsel voorhanden is, krijgen ze meer jongen per jaar. Er wordt al enkele jaren vrij intensief op everzwijnen gejaagd. Het is echter niet evident om de populatie in toom te houden. De dieren zijn schuw en intelligent en het kost

dan ook veel tijd en moeite om everzwijnen te schieten. Wilde zwijnen doden mag overigens niet zonder toestemming van het ANB. Jagers moeten per geschoten dier een aanmeldingsformulier invullen en de onderkaak naar het INBO sturen voor onderzoek.

Evers op akkers

Als er akkers rond je bos liggen, bestaat de kans dat de evers daar vroeg of laat op bezoek gaan. Dit is echter relatief: evers zijn alleseters en in een goed mastjaar bestaat hun menu voor minstens 70% uit beukennoten en eikels. Daarnaast eten ze ook kastanjes, bladeren, wortels, larven, regenwormen, kleine knaagdieren, konijnen, aas, naaktslakken en amfibieën. Het is dus niet zo dat ze hun voedsel enkel bij de boer gaan zoeken, maar als dat gebeurt, is er vaak wel behoorlijk grote schade. Varkensboeren willen al helemaal geen wilde zwijnen in de buurt van hun stallen, uit angst voor besmetting met de varkenspest. Schade aan akkers, vooral maïs, graan en aardappelen, kan ontstaan doordat de dieren van de bladeren van gewassen eten, maar ook door het wroeten en vertrappen. Schrikdraad of een stevig raster van betongaas van 110 cm hoog kan de teelten beschermen. Er zijn ook afweermiddelen op basis van geur en geluid, maar die werken niet op lange termijn omdat varkens zeer intelligent zijn.

Overstekend wild

Nachtelijke aanrijdingen met everzwijnen vormen een probleem, vooral waar wegen dwars door natuurgebieden lopen, zoals bijvoorbeeld in Genk (Bokrijk) en Hechtel-Eksel (Bosland). Een matige snelheid en een goede oplettendheid maken al een groot verschil. Verder zijn er

Wil je meer weten over de afschotgegevens van everzwijnen en andere wildsoorten in jouw regio? Je vindt alle cijfers op https://grofwildjacht.inbo.be/

talloze efficiënte maatregelen mogelijk, zoals omheiningen, wildroosters, oversteekplaatsen, … Andere voorzorgen zoals wildspiegels, geurof geluidsgordijnen, reflectoren en waarschuwingsborden helpen nauwelijks.

Als terreinbeheerder kan je

overwegen om geen eiken of beuken aan de rand van je bos aan te planten, zeker niet als dat bos aan een weg grenst, want zo lok je de evers natuurlijk naar de bosrand, wat de kans op confrontaties gevoelig verhoogt.

De terugkeer van de zwarte populier in Vlaanderen

Iedereen kent wel de Canadese populier, als belangrijke productieboom en de ratelpopulier met zijn muzikale blad. Oorspronkelijk kwam hier echter nog een populierensoort voor. Vooral langs rivieren vormde de zwarte populier samen met schietwilg en kraakwilg uitgestrekte ooibossen. Door de verregaande industrialisering van de Vlaamse waterwegen verdween de zwarte populier haast volledig. Meerdere organisaties in Vlaanderen willen deze evolutie omkeren.

De Europese zwarte populier is ongetwijfeld de meest zeldzame inheemse boomsoort in Vlaanderen: natuurlijke populaties zijn volledig verdwenen, er staan alleen hier en daar nog enkele geïsoleerde bomen die slechts een handvol genetisch verschillende exemplaren vertegenwoordigen en hierdoor echt zwak zijn om zich aan te passen aan een veranderend klimaat. Uit een gebiedsdekkende inventarisatie voor de provincie Antwerpen bleek de aanwezigheid van slechts één autochtoon exemplaar. Het gaat om een zeer zeldzame mannelijke zwarte populier van minstens 250 jaar oud, geworteld in de Dijlevallei te Muizen, nabij Mechelen. Zijn genetisch materiaal is waarschijnlijk het enige bewaarde relict van de natuurlijke populatie die ooit deze vallei bevolkte en deel uitmaakte van de oorspronkelijke vegetatie langs vochtige rivieroevers. Het is dus niet verwonderlijk dat deze unieke boom tot de verbeelding spreekt.

Deze zwarte populier werd vroeger onderhouden als knotboom. Hierdoor droegen ook de landbouwers onbewust bij tot het behoud van deze bomen. De snelle groeicapaciteit maakte deze soort immers uitermate geschikt voor de productie van brand-, ambachts-, bouw-, geriefhout en eventueel loof-

voeder. In 2010 bevond de boom zich in een staat van achterstallig beheer, en bleek geleidelijke snoei (onder begeleiding van het Regionaal Landschap Rivierenland vzw), verspreid over meerdere jaren noodzakelijk. In 2018 kreeg de boom zijn laatste onderhoud waarbij hij volledig is teruggebracht tot op zijn originele knot. Als veteraanboom vol holtes en dood hout, heeft hij een zeer hoge ecologische waarde. Hij is tegelijk voedselbron en schuilplaats voor vele micro-organismen, ongewervelden, holenbroeders en zoogdieren. Herstelmaatregelen en aangepast beheer zijn dus van cruciaal belang. Het agentschap Onroerend Erfgoed heeft de zwarte populier intussen als monument beschermd. Een unicum als je weet dat hij het eerste houtig monument van de stad Mechelen en bij uitbreiding van heel Rivierenland is.

Voor de toekomst speelt de Grensmaas een grote rol. Als enige grote rivier in Vlaanderen met een natuurlijke rivierdynamiek, komen oeverbanken en grindbanken voor die spontaan door populieren kunnen worden gekoloniseerd. In 2001 zijn het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek, De Vlaamse Waterweg en Limburgs Landschap begonnen met het aanplanten van zwarte populieren

langs de Gemeenschappelijke Maas, om op die manier te proberen een genetisch gevarieerde populatie van deze bedreigde boomsoort te creëren om de soort te redden. “Vorig jaar al en ook dit jaar zagen we zaden op tientallen exemplaren zwarte populieren: de soort plant zich dus voort, en de herintroductie is een succes,” aldus An Vanden Broeck, onderzoeker van het INBO.

De eerste resultaten van het genetisch onderzoek van de zaden en zaailingen zijn alvast veelbelovend en geven aan dat de zaden soortzuiver zijn en de zaailingen op de grindbanken afkomstig van de Europese zwarte populier. De Europese zwarte populier is dus succesvol geherintroduceerd langs de Gemeenschappelijke Maas, en het lijkt er sterk op dat de meest bedreigde inheemse boomsoort zich opnieuw zal herstellen in dit gebied.

Ook voor andere Vlaamse rivieren, zoals de Dijle, worden plannen ontwikkeld om rivieren meer ruimte te geven en zo wateroverlast te beperken. Die maatregelen zijn belangrijk, want door de klimaatopwarming stijgt het risico op wateroverlast in Vlaanderen. Ze bieden eveneens nieuwe kansen voor het herstel van de Europese zwarte populier elders in Vlaanderen. Daarnaast is het uiteraard altijd zinvol om hier en daar stekken van de zwarte populier aan te planten als knotboom, houtwal of klein landschapselement. Dit is een vorm van genenbewaring die het landschap en de biodiversiteit verrijkt.

Naar een artikel van An Vanden Broeck (INBO) en Charlotte De Wit (Regionaal Landschap Rivierenland vzw)

© Ian Segal

© Ian Segal

Een goede buur plant een bosrand!

Zowel voor de buren als voor de natuur in de buurt is een bosrand een onmisbaar deel van je bos!

Een bosrand verrijkt je bos met:

• Een geleidelijke overgang tussen het bos en het omliggende open landschap

• Een schitterend bosbeeld met bloeiende en vruchtdragende planten

• Voedsel en beschutting voor tal van dieren (vleermuizen, vlinders, vogels, bijen,…)

• Brandhout (als je geschikte hakhoutsoorten aanplant)

Een bosrand is een goede manier om veel voorkomende bosfrustraties tegen te gaan:

• Overhangende takken langs wegen, paden, andere eigendommen en nutsleidingen

• Loslopende honden of sluikstorten

• Inkijk van nieuwsgierige passanten (goed alternatief voor rododendron en laurierkers)

• Kolonisatie door ruigtekruiden of exoten

• Windval door abrupte overgang van opgaand bos naar open ruimte

Ons aanbod:

Om de Antwerpse bossen mooier, diverser en weerbaarder te maken, bieden we onze leden elk jaar de mogelijkheid om aan een interessant tarief een bosrand aan te leggen. Je stelt zelf je soortenpakket samen uit het aanbod op de pagina hiernaast. Als lid krijg je 60% korting op het plantsoen. Er is bewust gekozen om zoveel mogelijk autochtoon plantsoen aan te bieden (voorzien van het label “Plant van Hier” in de tabel www.plantvanhier.be).

Waar en hoe leg je een bosrand aan?

De zonnige zuidkant van je bos is de ideale plek om een geslaagde bosrand aan te leggen. De breedte ligt bij voorkeur tussen 5 en 15 m. Plant de struiken en bomen in minstens 2 geschrankte rijen aan. Respecteer een plantafstand van 2 tot 2,5 m in de rij en tussen de rijen. Bij voorkeur plant je aan in groepjes van 5-10 stuks van dezelfde soort.

Hoogstambomen plant je minstens 2 m van de perceelgrens, in agrarisch gebied is dat 6m. Struiken moet je op minstens 0,5 m van de perceelgrens planten. Elke soort heeft zijn eigen optimale licht- en vochtcondities, aarzel dus zeker niet om advies in te winnen bij je lokale Bosgroep.

Nog enkele praktische planttips

Dek tijdens het transport de wortels van de planten

goed af (bv. met een deken, plastic zakken of zeil) zodat ze niet uitdrogen. Als je niet onmiddellijk aanplant, kuil je plantgoed dan zorgvuldig in op een windluwe en schaduwrijke plaats. Dit kan door een ruime geul te graven, en de wortels van de planten met een flinke laag aarde te bedekken en voldoende aan te drukken. De ideale plantperiode is november tot maart, maar hoe vroeger hoe beter. Bij vorst of extreem nat weer plant je beter niet, om wortelschade te voorkomen.

Hoe bestellen:

Graag ontvangen we je bestelling uiterlijk op 18 november 2019. Bestelling doorgeven voor:

Leden van Bosgroep Antwerpen Noord of Zuid: antwerpennoord@bosgroep.be - 03/355.09.40Schildesteenweg 99, 2520 Ranst

Leden van Bosgroep Kempen Noord: kempennoord@bosgroep.be - 014/85.90.19Lichtaartsebaan 45, 2460 Kasterlee

Na bestelling gebeurt een voorlopige toewijzing van de bestelde bosrandpakketten, onder voorwaarde van goedkeuring van de Raden van Bestuur. Prijzen zijn excl. 6 % BTW. Na afhaling bezorgt de boomkweker je een factuur met jouw deel van de kosten (40 %). Prijzen en beschikbare plantenmaten kunnen nog licht wijzigen afhankelijk van beschikbaarheid. Aanbod geldig zolang de voorraad strekt.

Bestelformulier

NAAM: GSM:

ADRES:

MAIL: Bos gelegen te:

BOSGROEP: ❏ Antwerpen Noord ❏ Antwerpen Zuid ❏ Kempen Noord

Nederlandse naam

Bodem: arm en zuur*

Latijnse naam

Cytisus scoparius niet

Goed voor:

Voorkeur groeiplaats* Vlinders Bijen Vogels

Maatomschrijving Oorspronkelijk Met 60% korting Aantal

Prijs (per 10/25 ex., zie laatste kolom)

13,40 € 5,36 ………………….x 10 ex. Winterlinde Tilia cordata bodemvaag + +++ +++ ja 1+1

8,20 ………………….x 25 ex. Zwarte els Alnus glutinosa ook nat + ++ +++ ++ ja 1+1

5,20 ………………….x 25 ex. Bodem: rijker*

roos Viburnum opulus niet droog + + ja 1+1

iep Ulmus minor niet zuur ++ ++ 1+1

europaeus kalk

kornoelje Cornus sanguinea niet zuur ++ + ja 1+1

Prunus spinosa niet zuur +++ ++ +++ ja 1+1

campestre niet droog, kalk +++ ++ +++ ja 1+1

❏ Ik plant zelf aan en haal mijn plantsoen af:

ex.

ex.

ex.

16,25 € 6,50 ………………….x 25 ex.

❏ in provinciaal groendomein Vrieselhof (Schildesteenweg 99, 2520 Ranst) op vrijdag 29 november tussen 9 – 12u

❏ in provinciaal groendomein Hoge Mouw (Lichtaartsebaan 45, 2460 Kasterlee) op vrijdag 29 november tussen 9 – 12u

❏ bij boomkweker Op de Beeck (Lierbaan 108, 2580 Putte) op zaterdag 30 november tussen 9 - 12u

❏ Ik wens te laten aanplanten: jouw Bosgroep neemt contact met je op

*Aarzel niet uw bosgroep te contacteren voor meer info over de groeiplaatsvereisten voor de boom- en struiksoorten!

**Let op: deze soorten zijn beschikbaar in een aantal, afwijkend van de standaard van 25 per pakket.

Voorwaarden bosrandenactie

• Je bent lid met je bos bij Bosgroep Antwerpen Noord (BGAN), Bosgroep Antwerpen Zuid (BGAZ) of Bosgroep Kempen Noord (BGKN).

• Per pakket minimum 100 plantjes (in totaal)

• Per pakket minimum 4 verschillende soorten

• De meeste soorten koop je per 25 stuks(uitgezonderd brem en hulst: per stuk)

• Haagbeuk, veldesdoorn of liguster mogen maximaal 20% van de bestelling uitmaken

Verbouwingen pastorie van start!

Op 19 augustus zijn de renovatiewerken aan de pastorie van Oosthoven van start gegaan. Eind 2020 zal de Bosgroep Kempen Noord, samen met het Regionaal Landschap Kleine en Grote Nete, naar deze nieuwe locatie verhuizen. We verlaten dan ons vertrouwde nest aan de Hoge Mouw in Kasterlee.

Maar eerst zal er dus grondig verbouwd worden het komende jaar. De toekomstbeelden geven jullie alvast een idee!

Over processierupsen

Afgelopen zomer liepen er vragen binnen over de aanwezigheid van processierups in bossen. Deze in vooral inlandse eik levende rups heeft vervelende brandharen die ernstige irritatie kunnen veroorzaken.

Als u als boseigenaar deze rupsen heeft opgemerkt in uw bos, is er nog geen reden tot paniek of bestrijding. In eerste instantie rekenen we op een natuurlijk evenwicht die de populatie op een normaal niveau kan houden. Zeker als u weinig in uw bos vertoeft, is de kans op overlast beperkt.

Als de rupsen zich gaan nestelen in bomen met frequente passage, kan overwogen worden om toch te gaan bestrijden. Let wel, het bestrijden is geen goedkope aangelegenheid. In het geval van openbare bomen is de gemeente belast met de bestrijding. Op private eigendom is het de verantwoordelijkheid van de eigenaar.

Er bestaan 3 soorten bestrijding:

• Branden

• Zuigen

• Bladsbespuiting met bacteriën (chemische bestrijding is verboden!)

Alle bestrijdingsmethodes gebeuren best door gespecialiseerde bedrijven. Op de website van de Provincie Antwerpen vindt u meer gedetailleerde info omtrent de bestrijding, inclusief een lijst met gespecialiseerde aannemers.

https://www.provincieantwerpen.be/aanbod/dlm/ biodiversiteit/dieren-en-planten/eikenprocessierups. html

Een nest van processierups (foto: Provincie Antwerpen)

Fotoverslag

vrijwilligersevent!

Op 7 juni organiseerden de bosgroepen Kempen Noord en Antwerpen Noord een gezamenlijk vrijwilligersevent. De huidige ploeg vrijwilligers kon zo de banden nog eens aanhalen. Bovendien waren er ook een vijftal nieuwe geïntereseerden op post die konden kennismaken met de bosgroep en proeven van het vrijwilligerswerk.

Het dagdagelijks vrijwilligerswerk bestaat vooral uit mee uitvoeren van aanplantingen en aanduiden van dunningen. Op deze dag in Wechelderzande echter werden een heleboel andere klusjes afgewerkt: het aanleggen van broedhopen voor adder, afzetten van struikgewas, aanleg van een takkenwal, opruimen van afval en verwijderen van de wildbescherming rond aanplantingen.

Nadien werd er op de parking aan de Corsicabaan nagekaart met een lekker Belgisch frietje.

Bedankt aan alle vrijwilligers en wij hopen in de toekomst op jullie te mogen blijven rekenen!

Brandhoutverkoop 2019

Brandhout

Naar jaarlijkse traditie organiseert Bosgroep Zuiderkempen in de herfst zijn jaarlijkse brandhoutverkoop. Brandhoutkopers krijgen hier de kans om brandhout te kopen uit duurzaam beheerde bossen tegen democratische prijzen. Bovendien wordt er hierbij bijgedragen aan een CO²-neutrale energievoorziening.

Dit jaar houdt Bosgroep Zuiderkempen vzw zijn brandhoutverkoop op dinsdag 22 oktober 2019. De start is voorzien om 19.00 uur. Dit jaar zal de jaarlijkse verkoop doorgaan in Kamp C te Westerlo (Britselaan 20, 2260 Westerlo). Er worden een 40-tal loten verkocht die verspreid liggen over ons gehele werkingsgebied. Wil u graag onze brandhoutcataloog

ontvangen en op de hoogte blijven van het aanbod en de verkoop? Contacteer ons op 014/27.96.55 of zuiderkempen@bosgroep.be.

Een houtcataloog met alle info kan je downloaden via www.bosgroepen.be vanaf eind september. Indien je een papieren versie van onze cataloog wenst, kan je die ook afhalen op het kantoor van de Bosgroep (Britselaan 20c Westerlo, het eerste gebouw bij het inrijden van Kamp C).

Waar? Kamp C, Britselaan 20, 2260 Westerlo Wanneer? Dinsdag 22 oktober 2019, 19u00 Wie? Alle geïnteresseerden en brandhoutkopers

Sarah verlaat Bosgroep Zuiderkempen

Beste bosliefhebbers,

Tegen het einde van deze zomer verlaat ik Bosgroep Zuiderkempen en zet ik de stap naar het onderwijs. Vanaf september zal ik dus niet meer dagelijks in het bos te vinden zijn, maar wel voor de schoolbanken. Ik hoop mijn enthousiasme en passie voor wetenschappen en natuur door te kunnen geven aan de volgende generatie en wie weet levert dit nog enkele enthousiaste bosbouwers op voor in de toekomst.

Boseigenaars zullen vanaf midden augustus met al hun bosvragen terecht kunnen bij mijn collega’s Jan Seynaeve en Joran Mertens. Ik wil langs deze weg graag alle collega’s, vrijwilligers, bestuurders en boseigenaars bedanken voor deze mooie en leerrijke periode!

Vriendelijke bosgroeten, Sarah

Sarah Mommers

Bosgroep Zuiderkempen ontvangt schenking

Sinds enkele maanden is Bosgroep Zuiderkempen de fiere eigenaar geworden van een mooi stukje bos in de Belsche bossen van Geel. Een lid van de bosgroep schonk zijn bos aan de bosgroep. Het beheer werd voor hem te zwaar. De bosgroep is deze zomer gestart met het afbreken van het vervallen weekendverblijf en stelt het bos open voor het publiek. In het najaar zal de bosgroep er een bank plaatsen zodat de recreant kan genieten van de stilte en de natuurpracht. Wij zijn de boseigenaar zeer dankbaar voor het vertrouwen en zullen ons met alle passie inzetten om er een prachtig bos van te maken !

Afbraak weekendverblijf

Met de kettingzaag in de aanslag en 10 werklustige arbeiders en vrijwilligers konden we niet wachten om erin te vliegen. Er stond ons namelijk een grote klus te wachten. Het afbreken van een weekendverblijf met tal van bijgebouwen en een omheining. Opdat het afval niet in het bos zou achterblijven werden er twee grote afvalcontainers geleverd. Deze werden tot aan de rand gevuld. Nu rest enkel nog het afbreken van de omheining en het plaatsen van een bank. Als de sloopwerken volledig achter de rug zijn, zullen we met de bosbeheerwerken starten. Ons doel is om er een prachtig sterk bos van te maken dat bestand is tegen alle uitdagingen van de klimaatopwarming.

In augustus is de exploitatie gestart van de dunningskap in de bossen van Zoerle. Na de kapping zullen er met een deel van de ontvangen inkomsten kloempen worden geplant. Op deze wijze brengt de bosgroep meer boomsoorten in het bos en zullen de bossen rijker en sterker worden. Bij elke exploitatie hangt de bosgroep affiches uit om de bezoeker info te geven van de werken. Het kappen van bomen is immers een gevoelige materie. Het oogsten van hout, duurzaam bosbeheer en biodiversiteit kunnen echter perfect samengaan ! De bosgroep zorgt voor een goede opvolging van de verplegingskappen. Het dennenhout wordt voornamelijk gebruikt voor de productie van OSB-platen. Op deze wijze wordt de gestockeerde CO² nog lang vastgehouden, wat goed is voor het klimaat!

De bossen in Zoerle en Tongerlo worden verpleegd

Exploitatie Zoerle

Snoeien en QD-beheer! Hoe zat dat weer?

Bij één van onze leden werd laatst een offerte uitgeschreven voor het zoeken, aanduiden en opsnoeien van QD-bomen in enkele eiken- en beukenbestanden. Samen met enkele vrijwilligers van de bosgroep namen we met plezier een kijkje tijdens de uitvoering van die beheerwerken om zo extra kennis en ervaring op te doen.

Tijdens een eerste wandeling langs de bospercelen zag men iedereen al denken: 'Wat gaan we hier aantreffen, als er al 1 QD-boom in staat zal het al veel zijn...'

Na een langzamere doorgang in het bos vonden we echter verrassend veel geschikte exemplaren, waaruit –sommigen mits een kleine dan wel iets stevigere snoeibeurt- best wel een mooie rechte stam tevoorschijn werd getoverd. Met de juiste ingrepen en tijdig snoeien kunnen we op jonge boomleeftijd heel wat fouten doen verdwijnen. Ze mogen dan nog wel aanwezig zijn in de jongste jaarringen, het is het hout daarrond dat van nut zal zijn en dus waardevol is. Is de stamdoorsnede

gelijk aan een bierviltje of kleiner: dan kan er nog veel gebeuren! Na enkele demonstraties gingen we ook zelf even aan de slag met de verschillende snoeimethodes en werktuigen.

Alleszins een erg leerrijke middag: zie hier enkele foto’s!

Foto’s: Simon De Smedt, Wilfried Boden en Andre D’Hoine

Mocht u een (jong) bos hebben dan komen we graag met u de potentiële waardevolle bomen zoeken en indien nodig opsnoeien. Contacteer zeker uw bosgroep om een afspraak te maken! Het is namelijk op jonge leeftijd dat kleine ingrepen de waarde van het hout enorm doen toenemen.

Twee nieuwe bosconsulenten komen sinds kort jullie bossen (on?)veilig maken!

Greet De Jonghe

Zo’n twaalf jaar geleden maakte ik als gemeenteraadslid van Zwijndrecht voor het eerst kennis met de Bosgroep Antwerpen Noord. Dit was dé gelegenheid om mijn reeds eerder bij het CMO-Waasland behaalde getuigschrift ‘Beheerder van bossen, parken en groenzones' uit te testen in de praktijk was voor de opmaak van het ‘Uitgebreid Bosbeheerplan gemeente Zwijndrecht’. En daarbij bleef het niet. Voor verschillende andere groengebieden maakte ik eveneens beheer- en bouwplannen op. Met al deze opgedane kennis kan ik nu aan de slag als bosconsulent bij de Bosgroep.

Erik Daems

Mijn naam is Erik Daems, ik woon in ’s-Gravenwezel en breng mijn vrije tijd het liefst door in de natuur. Als geëngageerd vrijwilliger bij Natuurpunt help ik o.a. mee met de beheerwerken in verschillende reservaten van de afdeling Schijnbeemden. Sinds vorig jaar zijn daar behoorlijk wat hectaren bos bij gekomen. De activiteiten van de Bosgroep sluiten daar dus perfect op aan. Ik kijk er naar uit om nog meer specifieke boskennis te verwerven en zo nog beter mijn steentje te kunnen bijdragen aan het creëren van een bio-diverse leefomgeving!

Brandhoutverkoop - BRANDHOUTWEB!

Ook dit jaar geen traditionele brandhoutverkoop meer bij Bosgroep Antwerpen Noord. Toch hebben we terug verschillende brandhoutloten in de aanbieding deze winter. Zoals vorig jaar worden ze aangeboden op www.brandhoutweb.be, het digitale platform waar we nu op inzetten. Je vindt er een omschrijving van de loten, samen met de inschatting van de bereikbaarheid en moeilijkheidsgraad. Om deze details van de loten te kunnen zien, dien je je wel eerst te registreren en aan te melden. We raden steeds aan om de loten waarvoor interesse eerst te bekijken op terrein. Er wordt ook een contactpersoon van de bosgroep vermeld waarbij je terecht kan voor bijkomende informatie. Op deze manier proberen we de kans op verrassingen en de daarmee soms gepaard gaande incidenten zo klein mogelijk te houden!

In het digitale systeem kan je net zoals vorig jaar niet meer opbieden: er is nu een vaste vraagprijs per lot voorzien waarvoor je je kan inschrijven. Ook de betaling gebeurt uitsluitend digitaal. Mensen die zich nog wat onwennig voelen met het nieuwe systeem, kunnen voor hulp terecht op het kantoor van de bosgroep.

Nieuwsgierig? Bekijk de loten op www.brandhoutweb.be of surf naar www.brandhoutweb.be/uitleg-module voor informatie over de werking van de website.

Foto: Martine Van Goethem

Oase van rust voor mens en dier

Het hof ter Moorteren en de bossen in de vallei van de Lippelose beek zijn al jaren hún thuis. Marc Verbruggen en Myriam De Jonghe vertellen graag over hun liefde voor het landschap en de natuur rond hun woning.

Dag Marc en Myriam. Jullie wonen in een prachtig gebied! Hoe zouden jullie het zicht vanuit het keukenraam beschrijven?

We kijken over de vijver naar het bos toe. Sinds de kaalkap van de hoge populieren hebben we hier een vergezicht met een ruimtelijker en lichter gevoel. De stilte is daardoor nog sterker aanwezig. Het is een oase van rust en een oord waar allerlei vogels broeden en jagen. Het bos is zeer gevarieerd, natuurlijk, nat en jong.

Welk plekje vinden jullie het leukst?

Onlangs gingen we met familie een wandeling maken in het bos. Elke draai was voor mijn zus een ontdekking. We wandelden over de gemaaide paden en verschillende bruggetjes. Op het einde, aan de vijver, staat een zitbank waar we een frigobox in het bos verstopt hadden. We hebben daar gezellig een aperitiefje genomen. Dat is onze favoriete plek in het bos.

Iedereen kent het zicht op ons bos vanuit het huis maar als je het bos zelf intrekt, krijg je het van een andere hoek te zien. Het is fijn om op deze manier mensen te verrassen!

Zijn jullie actief bezig in het bos? Het laatste populierenbos is onlangs gekapt. Dit gaan we heraanplanten met inheems loofhout. De Bosgroep helpt ons daarbij en heeft een subsidie herbebossing aangevraagd bij Natuur en Bos van de Vlaamse overheid (ANB). Met dit laatste stukje bosomvorming is straks heel het bos inheems en kan het verder natuurlijk ontwikkelen naar een broekbos. Zelf doe ik op mijn 65 jaar niet zo veel meer. Ik geniet liever van mijn bos. Daarom werk ik graag samen

met de Bosgroep, die via brandhoutverkoop mensen in mijn bos aan het werk zet en controleert.

Ik hoorde dat er in jullie bos ook wilde dieren gelost worden van het vogelopvangcentrum (VOC). Welke dieren worden hier voornamelijk vrijgelaten en wat maakt de vallei van de Lippelose beek zo interessant om vogels en dieren vrij te laten?

We werken al meer dan 30 jaar samen met VOC Sint-Niklaas. Gewonde, wilde dieren worden na hun herstelperiode normaliter losgelaten op de vondstplaats. Dit kan niet wanneer ze langs een autostrade of in een woonkern worden gevonden. Deze dieren worden dan bijvoorbeeld bij ons losgelaten. Hier zijn al enorm veel vogels (zangvogels, roofvogels, uilen, ooievaars,…), maar ook zoogdieren (reeën en egels,…) losgelaten. Hier krijgen ze de rust en tijd die ze nodig hebben om zich terug aan te passen aan een leven in het wild. Het is hier een landelijk gebied zonder al te veel verstedelijking waarin zowel landbouw als bos en natuur aanwezig zijn. Vogels vinden al snel hun weg langs de groene valleien naar de grotere bossen in de buurt zoals Lippelobos of de bossen in de vallei van de Schelde.

Bedankt voor jullie verhaal en geniet nog van jullie paradijsje in Lippelo!

Zicht op vijver en bossen vanuit het keukenraam

Favoriete plekje van Marc en Myriam

Impulssubsidie Arbeidszorg

Sinds eind 2017 werken de vier Antwerpse Bosgroepen samen aan project Zorgbossen. Totnogtoe werd er al goed samengewerkt met diverse zorgvoorzieningen over de hele provincie, goed voor in totaal reeds 200 mensdagen aan dagbesteding met nuttige werkjes in het bos!

Nu komt er een extra luik aan dit project via een impulssubsidie Arbeidszorg (provincie Antwerpen). Hiermee zetten we in op de individuele aanmelding van mensen die een zinvolle dagbesteding kunnen gebruiken. Concreet rekenen we op ‘doorverwijzing’ door

eerstelijns zorgverleners zoals psychologen en artsen en de medewerking van de CAW’s in onze provincie. Met het verbreden van het aanbod dagbesteding op deze manier, ontwikkelen we nog meer samenwerkingsverbanden voor de toekomst.

Boseigenaren of vrijwilligers met interesse voor dit project mogen dit altijd laten weten aan hun Bosgroep, contactgegevens staan op de achterflap van de Bosgazet.

Brandhoutverkoop 2019

Bosgroep Antwerpen Zuid is ook mee op de kar van brandhoutweb gesprongen, het online aanbod van brandhout van de Vlaamse Bosgroepen. Dit betekent ook dat er vanaf dit jaar geen traditionele brandhoutverkoop meer zal zijn met verkoop per opbod. Brandhoutloten komen nu jaarrond op brandhoutweb te staan aan een vaste prijs. Voor specifieke aanbiedingen (bv. moeilijkere vellingen) wordt ons netwerk per email gecontacteerd, het heeft dus zeker nog wel zin om je aan te melden als geïnteresseerde brandhoutkoper.

Om de overgang naar het online aanbod te maken, gaan we rond 15 oktober nog wel een keer ons volledige aanbod op brandhoutweb rondsturen per email naar het netwerk. Mensen die geen internet hebben of gebruiken, kunnen telefonisch (03/355.09.40) of op ons kantoor terecht voor info rond het aanbod van brandhoutloten. www.brandhoutweb.be

Foto: Martine Van Goethem

30-30:

beweeg 30 dagen lang 30 minuten per dag in het groen

#BEWEGENINHETGROEN

BOS+ en de CM slaan de handen in elkaar om zo veel mogelijk mensen te laten bewegen in het groen. Waarom? Bewegen in het groen levert namelijk tal van gezondheidsvoordelen op. Heb je al gemerkt dat je stress afneemt na een stevige boswandeling? Ervaar het zelf en doe mee aan 30-30! Waar wacht je op? Op 21 september gaan we van start. Registreer je op >> www.30-30.be

datum: van 21 september t.e.m. 20 oktober

Week van het Bos van 13 t.e.m. 20 oktober 2019

Ravot je mee tijdens de leukste week van het jaar? Van 13 tot en met 20 oktober staat de Week van het Bos opnieuw in het teken van ravotten. Veel natuur- en spelplezier tijdens de Week van het Bos 2019!

datum: van 13 t.e.m. 20 oktober 2019

locatie: bekijk op de website www.weekvanhetbos.be of www.uitinvlaanderen.be

Vrijdag 8 november om 19u

Heb je interesse in brandhout uit het werkingsgebied van Bosgroep Kempen Noord?

En leer je graag iets bij over het wel en wee van brandhout?

Kom dan zeker langs op ons brandhoutcafé op 8 november 19u in het Prinsenpark.

Op die avond zal je toegelicht worden hoe je ons hout kan kopen via “brandhoutweb.be”. Je krijgt als eerste inkijk in de loten die verkocht zullen worden via dit systeem.

Er zal een lesgever zijn die je meer vertelt over stoken en stookinstallaties. Je krijgt tips en een demonstratie over het klieven en stapelen. Er wordt ook toegelicht hoe je veilig met een kettingzaag kan werken. We combineren dat alles met een drankje, een hapje en een babbeltje.

Om een beeld te hebben van het aantal mensen, mag je inschrijven via kempennoord@bosgroep.be

Tot dan!

datum: vrijdag 8 november om 19u

locatie: Prinsenpark, Retie

Zaterdag 23 november 2019

Wandeling Hof ter Linden, Edegem

Het kasteel ‘Hof ter Linden’ met bijbehorende koetshuizen werd door de adellijke familie de Neuf opgetrokken in 1773. Het neoclassicistische gebouwencomplex staat in een 50 ha groot parkdomein waar je binnen geraakt via een prachtige toegangsdreef met monumentale lindebomen. In het park achter de gebouwen vind je een vijver met prieel, graslanden en eeuwenoude bossen. Vandaag gidst Tine Van den Broeck (Kempens Landschap vzw) ons doorheen het bos, park en de geschiedenis van het domein. Kempens Landschap vzw is samen met de gemeente Edegem en het Agentschap voor Natuur en Bos huidige eigenaar van het domein.

datum: zaterdag 23/11/2019 om 10u30 (kom tijdig!) afspraakplaats: het voorplein, gelegen tussen toegangsdreef en monumentale toegangspoort van Hof ter Linden.

INSCHRIJVEN IS VERPLICHT!

Dat kan tot 20/11 op 03/355.09.40 of antwerpenzuid@bosgroep.be

Brandhoutcafé Bosgroep Kempen Noord

Foto: Kempens Landschap

Cursus: Van start met boomgericht bosbeheer 30 november 2019

Deze basisdag is een combinatie van theorie en praktijk. Naast de basisaspecten van het bosecosysteem en de groei van bomen, leer je over de verschillende beheermethodes in het bosbeheer. Daarna ga je dieper in op het boomgericht bosbeheer. Tijdens het praktijkmoment bezoek je percelen waar dit type beheer is toegepast. Voorbeelden en boomsoorten genoeg om te leren over de keuze van opties, toekomstbomen, dunning, opsnoei, bosontsluiting en de ontwikkeling van individuele bomen tot aan hun doeldiameter. Wil je de troeven van je bos leren kennen, ontdekken wat het waard is of wanneer je bos kaprijp gaat zijn? Je leert de basiskennis die je nodig hebt om aan de slag te gaan.

Hoe evolueert je bos als je lang niet ingrijpt. Hoe ga je om met licht- en schaduwboomsoorten? Waar groeit welke boom het best? Welke groei kan je verwachten van een nieuw aangeplant bos?

Na deze dag volgen nog 3 dagen in 2020 waarbij je kennis en ervaring verder worden uitgebreid!

datum: 30 november 2019, van 9u tem 16u locatie: Vrieselhof, Ranst

ECS 3 9 en 16 november 2019

Is het onderhoud van de kettingzaag voor u kinderspel? Hebt u het veilig vellen van 'kleine' bomen onder de knie? Dan is het tijd om over te schakelen naar grotere (diameter stam > 40cm) en hellende bomen. U leert de gevorderde veltechnieken en het veilig en correct gebruik van een handlier van een ervaren lesgever.

datum: 9 en 16 november 2019, van 9-16u prijs: 40€ voor leden-boseigenaars // 120€ voor leden-niet eigenaars.

inschrijven: bij interesse een mail naar antwerpenzuid@bosgroep.be

Gemengd bos te koop

1,36 ha

2230 Herselt

Prijs overeen te komen

Contact: tel. 0495 77 90 20 / geertwijns@telenet.be

Bungalow in naaldbos te koop

0,6725 ha

Ginderbuiten te Mol “Kalminksche Hoeve”

Langsheen Zuiderring via Lentestraat

Prijs overeen te komen

Contact: Stijn tel.03/667.77.66 of Gert 0479/27.90.53

Loofbos te koop

0,1975 ha

Noorderwijk aan Lankem, 2200 Herentals

Prijs overeen te komen

Contact: Viviane Heselmans: tel. 014 54 96 41 raphael.heylen@telenet.be

Loofbos te koop

1,0364 ha

Gierle

36274 €

Contact: tel. 0478 55 62 49 / dre.van.bouwel@gmail.com

Populierenbos

0,3014 ha

Lichtaarts Broek, Kasterlee

Prijs overeen te komen

Contact: tel. +32 475 56 68 51 k.merckx@telenet.be

Loofbos te koop

0,0318 ha

Noorderwijk aan Waterpoel, 2200 Herentals

prijs overeen te komen

Contact: tel. 014 54 96 41 raphael.heylen@telenet.be

Droog gekloven hout te koop

prijs overeen te komen

Regio: Malle

Contact: Michel Janssens: tel. 03 309 07 85 of michel_janssens@telenet.be

Bos te koop in Halle Zoersel

0,1977 ha

Flikkersteert te Zoersel

prijs overeen te komen

Contact: Henk Van Laere: tel. 0496 21 45 23

Naaldbos te koop

0,3783 ha

Holle weg, Kasterlee

Prijs overeen te komen

Contact: Van den Schriek: tel. 02 759 74 28 avdschrieck@hotmail.com

Bosgroep Antwerpen Noord vzw

Vrieselhof, Schildesteenweg 99, 2520 Ranst

Tel.: 03/355.09.40

Mail: antwerpennoord@bosgroep.be

Coördinator: Karolien Devriendt • 0475/75.77.98

Adj.-coördin.: Simon De Smedt • 0472/45.19.70

Adviseur: Gijs Bracke • 0470 21 38 94

Medewerkster: Britt Van Cotthem

Bosgroep Kempen Noord vzw

Hoge Mouw, Lichtaartsebaan 45, 2460 Kasterlee Tel.: 014/85.90.19

Mail: kempennoord@bosgroep.be

Coördinator : Marieke Verreet 014/859018 en 0474/741731

Adj.-coördin.: Kevin Greeven • 0477/63.12.47

Chris Meeuws • 0478/45.51.38

Joost Malliet • 0477/93.25.51

Thomas Van de Peer • 0476/96.57.92

Medewerkster : Annick Vangenechten

Elly Maes

Bosgroep Zuiderkempen vzw

Kamp C, Britselaan 20C, 2260 Westerlo

Tel.: 014/27.96.57

Mail: zuiderkempen@bosgroep.be

Coördinator: Jan Seynaeve • 0474/99.99.35

Adj.-coördin.: Joran Mertens • 0475/80.73.36

Medewerkster: Rebecca Himschoot

Bosgroep Antwerpen Zuid vzw

Vrieselhof, Schildesteenweg 99, 2520 Ranst

Tel.: 03/355.09.40

Mail: antwerpenzuid@bosgroep.be

Coördinator: Kathleen Vanderheyden • 0476/76.18.25

Adj.-coördin.: Bert Van Gils • 0476/86.80.01

Adviseur: Gijs Bracke • 0470 21 38 94

Medewerkster: Marleen Brosens

Medewerker terreinwerkzaamheden

Chris Meeuws : 0478/45.51.38

Mail: chris.meeuws@provincieantwerpen.be

In samenwerking met:

De Bosgazet verschijnt viermaal per jaar, het is een uitgave van de Antwerpse Bosgroepen en wordt zowel digitaal als per post verstuurd naar onze leden en geïnteresseerden. Verantwoordelijke uitgever en eindredactie: Karolien Devriendt, Secretariaat en vormgeving: Britt Van Cotthem, Bosgazet: Schildesteenweg 99, 2520 Ranst , tel: 03/355.09.40, e-mail: antwerpennoord@bosgroep.be

website: www.bosgroepen.be