Bosgazet 55

Bosgazet

De Bosgazet verschijnt viermaal per jaar, het is een uitgave van de Antwerpse Bosgroepen en wordt zowel digitaal als per post verstuurd naar leden en geïnteresseerden. Verantwoordelijke uitgever en eindredactie: Simon De Smedt, Secretariaat en vormgeving: Britt Van Cotthem, Fotograaf voorblad: Provincie Antwerpen, Contact: Schildesteenweg 99, 2520 Ranst, 03 355 09 40, antwerpennoord@bosgroep.be www.bosgroepen.be

Beste leden en sympathisanten, Het zijn vreemde tijden. Het dagelijks leven stond de voorbije maanden even op pauze. Velen konden niet gaan werken, velen werkten van thuis uit. De wachtrijen op de autostrades werden vervangen door files aan de supermarkten. En de bossen? Die groeien voort! Een prachtige lente, waar we misschien meer dan ooit van hebben kunnen genieten, door de verplichting om in onze eigen buurt te gaan wandelen, fietsen en joggen. Deze periode heeft velen onder ons ook de kans gegeven om te werken in onze bossen en de eventuele achterstand opgelopen door ons druk leven wat bij te werken.

Ook de bosgroepmedewerkers verhuisden hun werk van het kantoor naar het “eigen kot” -om onder andere- deze Bosgazet voor jullie te schrijven. Je vindt in deze editie meer info rond het belang van speelbossen. De waardering voor bos en natuur begint van kleins af aan en in de directe omgeving. Misschien ontdekte je in de lockdown zelf wel een nieuw stukje natuur dat een meerwaarde zou kunnen zijn voor de jeugd? Laat het zeker weten aan je Bosgroep. Daarnaast maken we kennis met enkele boomsoorten die zich vanuit het Zuiden in onze streken komen vestigen. Welke waarde kunnen zij hebben voor de bossen van de toekomst?

Tot slot een tip voor wie zijn zomerreis in het water heeft zien vallen: op pagina 16 vind je tips om een spechtenkast te bouwen van hout uit je eigen bos.

Veel leesgenot!

Bosgroepen, wat zijn dat?

Veel van de bossen in Vlaanderen zijn in privéhanden. De bosjes zijn vaak kleiner dan een hectare en zeer versnipperd. Om op een duurzame en rendabelere manier aan bosbeheer te doen, zijn de Bosgroepen opgericht ter ondersteuning van de vele boseigenaars. Boseigenaars krijgen een professioneel advies en kunnen samenwerken met andere boseigenaars in de buurt. Elke boseigenaar is vrij om al dan niet gratis lid te worden en gebruik te maken van de Bosgroep-diensten. Men behoudt de volledige zeggenschap over het beheer van zijn eigendom. Een kans om te grijpen!

De belangrijkste taken van de bosgroep zijn informeren, sensibiliseren en organiseren. Je kan ons contacteren voor:

– gratis, onafhankelijk en vrijblijvend advies

– informatie over hoe je bos duurzaam kan beheerd worden

– organisatie van wandelingen, cursussen en excursies

– uitvoering van gezamenlijke bosbeheerwerken: dunnen, exotenbeheer, houtverkopen

– hulp bij de bosadministratie: kapmachtigingen, subsidies en beheerplannen

– ondersteuning bij aanplantingen

– optimaliseren van de toegankelijkheid van je bos

Contact

Verhuisd? Vragen over je lidmaatschap? De Bosgazet per e-mail ontvangen? Neem dan contact op via 03 355 09 40 of antwerpennoord@bosgroep.be

We hebben het voorbije jaar weer heel wat gerealiseerd om onze provincie te voorzien van meer en gezonder bos.

In de voorbije editie van de Bosgazet gaven we een overzicht van wat we het voorbije plantseizoen (november 2019 tot maart 2020) geplant hebben, nu blikken we terug op het afgelopen werkjaar. Uitgedrukt in cijfers zag 2019 er voor de Antwerpse Bosgroepen uit als volgt:

Spelen in de wildernis?

Buiten spelen en zeker spelen in het bos wordt voor kinderen steeds meer een ‘bedreigde’ bezigheid, met negatieve gevolgen voor hun ontwikkeling. Onderzoekers spreken van ‘het uitroeien van ervaring’ en een auteur beschrijft het als ‘imprisonment of children’. Met het woord ‘gevangenis’ doelt hij op de fysieke en sociale beperking voor vrij buitenspel in de natuur, inclusief het gebrek aan vrijheid om daarin je creativiteit te gebruiken. We beseffen nu pas met welke hoge sociale kosten het aan kinderen ontzeggen van een leven met de natuur gepaard gaat. In dit artikel duid ik wat kinderen aan het bos kunnen beleven en welke betekenis bosbeleving kan hebben voor hun ontwikkeling. Daarnaast geef ik tips hoe je als boseigenaar je bos aantrekkelijk kan maken voor de volgende generaties kinderen.

Auteur: Dieter Willems, Regionaal Landschap Houtland vzw

Positieve effecten

Spelen in het bos heeft tal van voordelen voor de ontwikkeling van kinderen. Veel en divers bewegen is essentieel voor een goede motoriek. Doordat de bodem van een bos bezaait ligt met hindernissen en nooit hetzelfde is, leren kinderen omgaan met obstakels. Ze slalommen tussen bomen en langs braamstruiken. Ze springen over takken en stronken. ‘Het lichaam ontwikkelt reflexachtige wijzen van reageren waardoor het ‘op scherp staat’ op complexe terreinen’ (Cosco & Moore, 1999). Een goede grove motoriek maakt dat we ook op oudere leeftijd minder snel vallen. De ontwikkeling van de fijne motoriek bouwt verder op de grove motoriek.

Een tweede groot voordeel, dat spelen in een bos biedt, ligt in de constante verandering eigen aan een bos (seizoenen, nat-droog…) en de vele losse materialen (takken, stenen, mos, aarde, bladeren…) waarmee de bodem bezaaid ligt. Deze beide facetten dagen uit: kinderen leren hun grenzen verleggen, ze leren risico’s in te schatten en hun zelfvertrouwen neemt toe. Met al dat gevonden materiaal gaan ze creatief aan de slag. Hun fantasie wordt geprikkeld. Ze geven vorm aan hun omgeving en doen hierbij beroep op verbeeldingskracht en inventiviteit.

Een derde positief effect is dat kinderen het bosleven ontdekken en beleven. Er treedt verbondenheid op i.p.v. vervreemding, waardoor het besef groeit dat ze deel zijn van de natuur. Dit is de basis voor zorg voor de leefomgeving!

Dit is maar een kleine greep uit de ontelbare voordelen. Naast deze

drie elementaire voordelen is buitenspel ook belangrijk voor dieptezicht, afstanden inschatten, geluidsbronnen lokaliseren, ruimte waarnemen, psychische rust…

Wat trekt kinderen aan?

Bos biedt heel veel gradaties in uitdagingen waardoor het spelen in het bos voor elke leeftijd boeiend blijft. Maar wat trekt kinderen nu aan? Wat zoeken en vinden ze in het bos? Waartoe daagt het bos uit en welke mogelijkheden worden aangeboden? Op deze vragen dienen we een antwoord te kunnen geven als we ons bos willen inrichten met een speelzone. ‘En het is nodig want, van de 140.000 ha bos in Vlaanderen was amper 1,3% speelzone’ (Humo, nr. 3533).

We overliepen reeds de positieve effecten van spelen in een bos: gevarieerd bewegen, grenzen verleggen, creativiteit stimuleren en een stijgend natuur bewustzijn. Laat dit nu net 3 thema’s zijn waar kinderen onbewust om vragen.

Een mooi ingericht speelbos heeft alles om kinderen uit de buurt de tijd van hun leven te bezorgen.

Om het bewegen te bevorde ren is het van belang dat kinderen in het bos kunnen hollen, springen, rollen en klimmen. Als boseigenaar laat je daarom best eens een omgevallen of gekapte boom liggen. Indien mogelijk breng je op een open plek een verhoging aan

met aarde of zand. Deze kan je spontaan laten verbossen. Een ideale plaats om te verzamelen, te rollen, op de uitkijk te staan… Bestrijd de totale verbraming van je bos, maar een beetje bramen zijn zeker een aanrader. Kinderen die wat ‘stouter’ zijn vinden dit uitstekende schuilplaatsen of bij loopspelletjes zijn het de durvers die door de braam gaan en zo ‘winnen’. En in de herfst kunnen ze proeven van de bessen. Struiken (hazelaar) en ondergroei (varens) in je bos zijn hoe dan ook een troef.

Grenzen verleggen doe je door risico’s aan te gaan. We hadden het al over door de bramen hollen, maar ook een gracht waarover gesprongen kan worden, is een ideale uitdaging. Misschien heb je geen grachten in je bos? De Bosgroep kan je helpen bij de aanvraag van een omgevingsvergunning om een geul te graven. Met de vrijgekomen aarde leg je meteen reliëf aan. Maar het summum voor veel kinderen is het boomklimmen! Heb je bomen in je bos die laag vertakt zijn, laat dit dan zo. Het zijn ideale klimbomen. Zijn je bomen allemaal opgesnoeid,

dan kan je kiezen voor een klimtouw. Dit is geen natuurlijk spelelement. Weet dat je dan als eigenaar verantwoordelijk bent en toch enkele malen per jaar moet controleren of het touw nog veilig is en dit bij moet houden in een logboek. Er komt veel creativiteit kijken bij het bouwen van een kamp. Als kind dien je inventief te zijn om de juiste takken te zoeken en een plaats te geven om te komen tot een stevig bouwwerk. Eenmaal het kamp afgewerkt is, start het fantasiespel. De ene keer is het kamp een rovershol, dan weer een winkel, een caravan of de plaats van de eerste kus.

Natuur bewustzijn stimuleren, doe je als eigenaar door te zorgen voor een zo groot mogelijke biodiversiteit in je bos. Plant streekeigen bomen en struiken, zorg voor afwisseling tussen open en gesloten plekjes, voorzie een poel en bos-

randen. Alle dood hout laten liggen, is een must voor een speels bos. Allerhande diersoorten vinden de weg naar het bos. Kinderen ontdekken het dierenleven en zijn vol verwondering. Zo ontwikkelen ze liefde voor de schoonheid van het bos.

Een mooi ingericht speelbos heeft alles om kinderen uit de buurt de tijd van hun leven te bezorgen. Ze zullen zich de vele belevenissen hun hele leven lang herinneren. Als eigenaar speel je een belangrijke rol in dit hele ontwikkelingsproces. In overleg met de Bosgroep kan je je speelbos opnemen in het natuurbeheerplan, je kan er dan subsidies voor krijgen en de gemeentelijke jeugddienst kan het promoten bij plaatselijke jeugd-

verenigingen en de buurtkinderen. Want zeg nu zelf, een speelbos zonder kinderen is maar een triest speelbos. En komen er geen kinderen spelen, dan nog is een duurzaam ‘nabij bos’ een meerwaarde voor de gezondheid van ons allen!

Van Kleine Wildernis tot Heldenbos

Dat er meer nood is aan lokaal en toegankelijk groen werd de voorbije maanden zeer duidelijk. De Kalmthoutse Heide werd in de eerste dagen van de lockdown overrompeld en ook veel kleine bossen zagen het aantal bezoekers exploderen. Samen met die vraag naar toegankelijke natuur kom je tegenwoordig een hoop hippe termen tegen voor “nieuwe soorten” bos. Maar wat moet je nu juist verstaan onder een natuuroase en als je een klein stukje bos hebt, mag je dat dan een tiny forest noemen? Je vindt het antwoord hieronder.

Tiny Forest®:

Tiny Forest is een concept dat bedacht is door de Indiase ingenieur Shubhendu Sharma (CEO Afforestt). Hij baseerde zich op de bosbouwmethode van de Japanse bosingenieur Akira Miyawaki om een bos binnen tien jaar tot een veerkrachtig ecosysteem te ontwikkelen. Shubhendu Sharma vertaalde de werkwijze naar een kleine, intens beplante oppervlakte in een stadsomgeving. Om zoveel mogelijk van die dichte beplanting de eerste jaren te laten overleven, gaat er aan de aanleg een intensieve bodembewerking vooraf. Er komt echter meer bij kijken dan dat. Tiny Forest® is een beschermde merknaam. In België is het GoodPlanet dat in samenwerking met het Nederlandse IVN het concept uitwerkt. Integraal aan dat concept is, dat er wordt samengewerkt met een lokale school voor de aanleg en dat er buurtbewoners worden betrokken bij het latere beheer en de monitoring van de ontwikkeling van het bosje.

Kleine wildernis:

Kleine wildernissen zijn kleine stukjes natuur (tussen 200m2 en 5000m2) vergelijkbaar met een Tiny Forest® , maar die al bestaan of worden aangelegd zonder samenwerking met GoodPlanet. In kleine wildernissen vind je alle vormen van inheems groen, of het nu bos, struiken of heide is, al naargelang de lokale mogelijkheden. Idealiter ligt een kleine wildernis dicht bij een school, kinderopvang, zorgcentrum of een jeugdverblijf, zodat jongeren of zorgbehoevenden optimaal van dit stukje natuur kunnen genieten en het mee kunnen onderhouden. Voor onze jonge en oudere ontdekkers worden er eetbare planten, bessenstruiken, notelaars, picknicktafels, zit-

bankjes en andere aantrekkelijke natuurlijke elementen voorzien. Ook de kaart van citizen science wordt getrokken met insectenhotels, egelhuisjes, nestkastjes en cameravallen.

Natuuroase:

Natuuroases zijn geïnspireerd op het fenomeen bosbaden. Het is wetenschappelijk bewezen dat een bosbad van een halfuur stress vermindert en je mentale weerbaarheid verhoogt. Daarom worden deze unieke plekjes zo ingericht dat bezoekers met al hun zintuigen de natuur kunnen beleven om lichaam en geest tot rust te brengen. Een natuuroase is de plek bij uitstek voor een stil, traag en meditatief verblijf in de natuur. De focus ligt er volledig op rust.

In onze provincie kan je een natuuroase ontdekken in de Lisdodde in Kallo.

Snoezelbossen

Snoezelbossen zijn plekjes in de natuur, vaak dicht bij een zorginstelling, die bestemd zijn om mensen met een zorgnood de nodige rust en stimuli te geven. De kleuren, geuren en geluiden van de natuur laten hen heerlijk snoezelen, een combinatie van snuffelen en doezelen, van ontdekken en tot rust komen. De inrichting van het groen moet daarbij inspelen op de noden van de personen die gebruikmaken van dat snoezelbos en kan daarom sterk verschillen.

Heldenbossen

Het nieuwste van deze concepten is het Heldenbos. Dit is een burgerinitiatief dat een levend monument wil oprichten als groeiend eerbetoon aan de mensen die dag en nacht in de weer zijn om ons tijdens deze globale gezondheidscrisis te beschermen, te verzorgen en te helpen. Het bos moet een blijvend symbool voor hoop zijn. Het eerste Heldenbos komt in Moerbeke in Oost-Vlaanderen, maar het vrijwilli gersplatform engageert zich om in samenwerking met BOS+ in elke Vlaamse provincie een bos te realiseren.

Het eerste Tiny forest in Vlaanderen werd aangelegd in Schoten met hulp van Bosgroep Antwerpen Noord

Jo Desmet: Boseigenaar “bij toeval”

Johan Desmet, lid van Bosgroep Antwerpen Noord sinds 2009 is boseigenaar in Wijnegem. Op 9 maart deed hij zijn verhaal over hoe hij “bij toeval” boseigenaar werd.

BGAN: Dag Jo, heb je al lang een band met bossen en bosbeheer?

Ja en nee; ik ben vroeger bij de scouts geweest en heb de natuur altijd een warm hart toegedragen, maar woonde tot enkele jaren geleden in de stad. Toen we in verwachting waren van ons vierde kind zijn we beginnen zoeken naar een plek met meer groen in de omgeving. De dag dat mijn dochter geboren werd, ben ik onderweg naar huis gestopt bij één van de adressen waarop we ons oog hadden laten vallen. Het was eigenlijk buiten ons budget en het huis zelf sprak me niet zo aan, maar toen ik in de tuin kwam was ik meteen verkocht. Het zicht op de vallei van het Groot Schijn en het bos met zijn imposante Canadapopulieren gaven voor mij de doorslag. De vorige eigenaar had er zijn levenswerk van gemaakt om de verschillende percelen aan te kopen en wilde het ook enkel in zijn geheel doorverkopen om zeker te zijn dat het bos bewaard zou blijven. Dat is ook absoluut onze bedoeling en zo werden we eigenaar van ongeveer anderhalve hectare bos.

BGAN: Hoe leerden jullie de Bosgroep kennen?

Aangezien we plots en onverwacht boseigenaar werden, was al gauw duidelijk dat ik nood had aan wat extra kennis dus ben ik op zoek gegaan naar cursussen. Zo kwam ik bij de Bosgroep terecht. Ik volgde de cursus “Bosbeheer voor beginners”, want er kwam wel wat

onderhoud bij kijken. Elk voorjaar hadden we veel werk om afgebroken takken of omgewaaide bomen op te ruimen. De populieren waren al zeker 50 jaar en werden hoe langer hoe minder stabiel op de natte valleigrond. Het werd uiteindelijk te gevaarlijk voor de kinderen om er nog zorgeloos in te kunnen spelen. Dus beslisten we met pijn in het hart om in 2015 deel te nemen aan de houtverkoop van de Bosgroep.

BGAN: We zijn hier eigenlijk in een woonwijk, hoe reageerde de buurt daarop?

Dat was geen eenvoudig verhaal. Die populieren bepaalden echt het landschap, maar de buren hadden wel begrip voor de situatie eens ze wisten dat het bos bos zou blijven. Het was ook geen eenvoudige exploitatie omdat de bomen over een gracht getrokken moesten worden. De Bosgroep heeft die werken in goede banen geleid.

BGAN: Jullie kozen ervoor om nadien geen populieren terug te planten, maar te werken met kloempen, vanwaar die keuze?

Wij zijn zelf geen experts en kregen van het ANB de keuze hoe we de herbebossing wilden uitvoeren. Waar we kunnen, willen we wel bijdragen aan betere natuur, dus hebben we de Bosgroep een voorstel laten

uittekenen en de herbebossingssubsidie laten aanvragen. Binnen het Eco2Eco-project hebben we dan 29 kloempen geplant. Eén van onze kinderen ging dat jaar op buitenlands kamp, dus heeft de scouts als geldactie geholpen met planten. Ondertussen zijn vorige zomer de kloempen een eerste keer vrijgesteld, omdat ze overwoekerd werden door riet en ruigtekruiden. Afgelopen plantseizoen werden de bomen ingeboet die het niet gehaald hebben, zodat de kloempen zich verder kunnen ontwikkelen tot een jong bos.

BGAN: Jo, bedankt voor je tijd en geniet nog van je opgroeiende bos!

Klimaatverandering en boomsoortenkeuze: Elsbes?

Deze vraag bereikte ons vanwege een boseigenaar: “Zijn er boomsoorten die beter bestand zijn tegen de klimaatopwarming en die ik kan inzetten als nieuwe aanplant in mijn bos?” “In Duitsland lijkt men bij nieuwe aanplant sterk in te zetten op zoete kers (Prunus avium), tamme kastanje (Castanea sativa), valse acacia (Robinia pseudoacacia) en elsbes (Sorbus torminalis). Vooral die laatste is interessant aangezien hij in Duitsland als inheems wordt beschouwd, bloesem en vruchten draagt en waardevol hout levert. Blijkbaar wordt hij ook in Brandenburg veel aangeplant op zandgronden die overeenkomen met onze Kempense bodem. “

een gesloten bladerdek van bijvoorbeeld een eikenbos. Door zijn relatief goede tolerantie voor kortstondig watertekort, zou de elsbes ook goed gedijen op zandgronden.

Op deze vraag gaan we graag in: We nemen de elsbes onder de loep, bekijken wat de wetgeving ons op dit ogenblik toelaat en belichten welk wetenschappelijk onderzoek rond het thema ‘Boomsoorten en klimaatopwarming in onze bossen’ lopende is in Vlaanderen. Elsbes (Sorbus torminalis), behorend tot de Rozenfamilie, is een schaduw minnende soort die zich goed zou ontwikkelen onder

Het is een makkelijk herkenbare boom met een eivormige kroon. De schors is bleekgrijs tot zwartbruin en gebarsten tot dunne platen die afschilferen. De boom heeft bruine en glanzende twijgen, waaraan groene knoppen zitten. Deze knoppen zijn bolvormig en worden 4-5 mm lang. De bladeren hebben drie tot vijf paar driehoekige getande lobben die naar de punt van het blad toe kleiner worden. Het blad is glanzend diepgroen van boven en geelachtig van onderen. In de herfst kleurt het blad geel, dieprood en purperkleurig. Wie de elsbes in zijn natuurlijke omgeving wilt zien, reist best naar Zuidoost Europa, Algerije, de Kaukasus of het Midden-Oosten. Deze boomsoort komt dus van nature niet echt voor in de zuidelijke ‘toevluchtsoorden’ van waaruit de flora na de laatste ijstijd gemigreerd is naar onze streken om ze te

bebossen. Voor Vlaanderen geldt hij dus als een echte exoot. Behalve sporadisch aangeplant in tuinen, komt deze boomsoort dan ook niet voor in Vlaanderen en Nederland. Wel soms in Wallonië, op kalkrijke bodems. In Frankrijk en Duitsland wordt de elsbes omwille van zijn uitstekende houtkwaliteit enthousiast geëxploiteerd om te gebruiken als prachtig fineer. In Vlaanderen geldt volgens het ‘stand-still principe’ dat uitheemse bomen niet gebruikt

mogen worden voor de herbebossing van bossen die uit een meerderheid van inheemse soorten bestaan. Met andere woorden, je mag elsbes enkel aanplanten in uitheemse naald- en loofbossen, bijvoorbeeld na een kaalkap van fijnspar of in een bos gedomineerd door Amerikaanse eik en – vogelkers. Je kan dan ook niet op de herbebossingssubsidie rekenen als je exoten als elsbes gebruikt.

De soort is vooralsnog niet beschreven als een invasieve soort, maar het voorbeeld van de Amerikaanse vogelkers heeft aangetoond dat het lang kan duren vooraleer het invasief karakter tot uiting komt. Niet-invasieve exoten kunnen dus de probleemsoorten van morgen worden.

Zijn Sorbus-broertje is de beter bekende wilde lijsterbes (Sorbus Aucuparia), die wel eigen is aan onze bossen en vergelijkbare eigenschappen heeft. Bovendien is de aanplant ervan toegelaten en subsidieerbaar voor bebossing en

herbebossing.

En wat over 20 jaar?

Het stijgen van de temperatuur na een ijstijd ging in het verleden altijd gepaard met de afwisseling van relatief warme, natte periodes met koelere en drogere periodes. De huidige klimaatverandering gaat echter veel sneller en nu worden zomers warmer en droger, met natte, milde winters. Dit zijn dus extremere omstandigheden dan waar de natuur vandaag aan aangepast is. Daarbovenop komen de luchtverontreiniging, de verzuring, de vermesting, toenemende maatschappelijke druk op bossen…

Voor we met nieuwe boomsoorten gaan experimenteren moeten we ons deze vragen stellen: Wat zijn de effecten van de klimaatverandering op onze inheemse boomsoorten en hoe gaan inheemse boomsoorten zich aan een opwarmend klimaat aanpassen en zich verdedigen tegen nieuwe plagen en ziektes?

Hoe evolueert hun groei, hun vitaliteit, hun concurrentiepositie?

Hoe gaan de verschillende bestaande bosecosystemen (of microklimaten) in hun geheel in Vlaanderen functioneren onder die nieuwe en extremere omstandigheden?

Pas als dat beter begrepen wordt,

kan overwogen worden of de introductie van nieuwe boomsoorten wenselijk is. Deze moeten zo gekozen worden dat ze onder de nieuwe omstandigheden de biodiversiteit en weerbaarheid van de bestaande bossen verbeteren.

Het INBO is deze aspecten aan het onderzoeken met als doel wetenschappelijk ondersteund advies te kunnen geven voor een bosbeheer, aan het veranderende klimaat aangepast. Dit advies zal dan vertaald moeten worden naar een vooruitstrevend beleid, waarmee de bosgroepen aan de slag kunnen om de leden gepast te kunnen adviseren en begeleiden bij het beheren van een klimaatrobuust bos voor hun kleinkinderen.

Meer weten? Bezoek de webstek van het INBO, contacteer je Bosgroep of kijk ook eens op: www.ecopedia.be/pagina/boomsoortenkeuze

Bosgroepwerk in tijden van Corona

Het Bosgroeppersoneel zat niet stil tijdens de Coronacrisis. Deze collage geeft de werkomstandigheden weer van onze medewerkers de voorbije maanden. Thuiswerk bleek soms ook kunst-en vliegwerk tussen online vergaderen, huishouden en entertainment voor de kinderen.

Update Algemene Vergaderingen 2020

Omdat, door toedoen van het Covid-virus de schoontijd dit jaar gepaard ging met een lockdown, zijn de geplande Algemene Vergaderingen (AV) helaas niet kunnen doorgaan. Maar niet getreurd, hier vindt u meer informatie over de AV van uw Bosgroep.

Bosgroep Kempen Noord heeft besloten om de Algemene Vergadering van 2020 uit te stellen naar zaterdag 29 augustus, van 10u tot 12.30u.

De vergadering wordt aangepast om alles zo efficiënt mogelijk te laten verlopen: enkel effectieve leden worden uitgenodigd en de agenda wordt vereenvoudigd.

Volgende essentiële punten zullen worden besproken:

- Overzicht van de activiteiten en resultaten van 2019 en vooruitzichten en verwachtingen voor 2020

- Verkiezing Raad van Bestuur

- Gastspreker Inge Vermeulen over ecosysteemdiensten en bossen

- Ambities 2021-2026

Er zal geen wandeling of receptie georganiseerd worden.

De effectieve leden zullen nog een uitnodiging ontvangen waarin de locatie en afspraken meegedeeld worden. We zullen maximaal rekening houden met afstandsregels en hygiëne.

Wie niet fysiek aanwezig kan of wil zijn, zal ook de mogelijkheid krijgen om op papier te stemmen.

Bij vragen mag je contact opnemen met Bosgroep Kempen Noord op 014/85 90 19.

Binnen de Bosgroepen Antwerpen Zuid en Noord is er voor gekozen om de Algemene Vergadering te organiseren via een schriftelijke procedure. Alle stemgerechtigde leden van de bosgroepen ontvangen hiervoor een brief met toelichting rond de beslissingspunten. Ieder stemformulier zien we graag digitaal terugkomen per mail (of per brief). Op donderdag 18 juni voor Antwerpen Zuid en op donderdag 2 juli voor Antwerpen Noord, zullen de stemmen dan officieel geteld worden om de jaarrekening 2019, begroting 2020 en de kwijting te kunnen goedkeuren.

Ben je geen stemgerechtigd lid, maar wil je graag op de hoogte zijn? Ga dan zeker een kijkje nemen in de rubriek “nieuwsberichten” van www.bosgroepen.be voor uitgebreide informatie over de agendapunten, maar ook over werking 2019 en planning 2020. Neem niet weg dat we -indien het mogelijk is- jullie eind 2020 met veel plezier gaan uitnodigen op een fysieke Algemene Vergadering waarbij de fusie van beide bosgroepen op de agenda staat. Wil je hier graag meer over weten? Lees dan zeker het artikel op pagina 15.

De Algemene Vergadering van Bosgroep Zuiderkempen wordt verplaatst en zal, als de dan geldende veiligheidsmaatregelen het toelaten, doorgaan op 2 september 2020 in de Zoerla te Westerlo.

Alle leden mogen tijdig een persoonlijke uitnodiging verwachten met meer informatie over het verloop van de AV.

Gezamenlijke kap fijnspar

De Bosgroep Kempen Noord kreeg de afgelopen maanden veel vragen over dode fijnspar. De letterzetter heeft intussen bijna elk fijnsparbos aangetast. Als dat toch nog niet is gebeurd, is dit slechts een kwestie van tijd. Het advies luidt steeds: kaalkap van alle sparren met nadien kansen voor natuurlijke verjonging of aanplant van inheems loofhout. Door het massale aanbod van (dode) fijnspar op de houtmarkt is er ook een fikse daling van de prijs van fijnsparhout. In die mate dat de exploitant (bijna) niets meer betaalt voor het hout. De bomen kappen en het takhout stapelen in ruil voor

het stamhout is vaak het hoogst haalbare. De gemeente Lille schreef dit voorjaar alle (fijnspar)boseigenaars zodat ook zij op de hoogte zijn van de problematiek en dat de bosgroep hierin hulp kan bieden. De afgelopen maanden werden in

Boseigenaar schenkt eikenbos aan

Bosgroep

Na een eerdere schenking van een dennenbos in Geel Bel aan Bosgroep Zuiderkempen vzw, schonk een ander trouw lid in het begin van dit jaar een mooi eikenbos in Ramsel. Het bos heeft een oppervlakte van iets meer dan één hectare en ligt centraal in de Raambroekse Bossen. Dit boscomplex op grondgebied Herselt, deelgemeente Ramsel heeft een hoog percentage aan habitatwaardige bossen. De bosgroep is de schenker uitermate dankbaar en zal het bos met veel liefde en passie verder laten ontwikkelen als een voorbeeldbos.

Lille en omliggende gemeentes verscheidene percelen aangepakt. Het Agentschap voorziet een versnelde vergunning en er mag voor spar uitzonderlijk in de schoontijd worden gewerkt. Over het werkingsgebied van Bosgroep Kempen Noord werd sinds afgelopen winter al bijna 20ha aangepakt.

Om dit voor een exploitant zo interessant mogelijk te maken proberen we de percelen zo veel mogelijk te groeperen. Eigenaars wiens bos nog niet aan bod kwam, liggen voorlopig te geïsoleerd om gekapt te krijgen. Boseigenaars met fijnspar mogen de bosgroep hierover nog steeds contacteren. De intentie is om een paar keer per jaar gegroepeerd fijnsparhout aan te bieden aan de exploitanten. In deze context geldt zeker ook de uitspraak van een beroemd Nederlands voetballer: ‘Elk nadeel heb zijn voordeel’. Ecologisch gezien betekent dit immers een versnelde omvorming van uitheems, meestal monotoon naaldhout naar divers (inheems) loofhout.

BGAN BGAZ BGKN BGZK

BGAN BGAZ BGKN BGZK

BGAN en BGAZ starten fusietraject:

samen naar een nieuwe Bosgroep voor de toekomst

Bosgroep Antwerpen Zuid en Bosgroep Antwerpen Noord zijn al jaren buren in het Vrieselhof. We werken aan ver gelijkbare projecten, hebben de zelfde administratieve taken en onze werkingsgebieden sluiten op elkaar aan. Begin vorig jaar groeide dan ook het idee om te fusioneren tot één Bosgroep, klaar voor de toekomst.

Waarom? Omdat we samen sterker staan om – net zoals onze bossen – de uitdagingen van de toekomst aan te gaan. Door een fusie kunnen we ons beter organiseren en professionaliseren. Binnen het team bouwen we expertise op en de dienstverlening verloopt meer gestroomlijnd. Samen gaan we ook meer inhoudelijke uitdagingen aan. We krijgen een kans om opnieuw te focussen op de kern van de zaak: een goede ondersteuning van onze boseigenaars en duurzame bossen in onze regio.

Van twee naar één: het fusietraject Samen met het personeel, bestuur en vrijwilligers van de Bosgroepen werd een grondige analyse gemaakt van de vraag: “Zou een fusie efficiënter en dus

wenselijk zijn?”. Begin dit jaar werd het antwoord duidelijk op het gezamenlijke winterevenement. Er kwam een eensgezinde “ja” om het fusietraject op te starten. Via twee werkgroepen, waarin vrijwilligers en bestuurders zetelen, worden nu het praktisch-juridische luik en het inhoudelijke luik, uitgewerkt. Zo hopen we met een mooi voorstel naar de Algemene Vergaderingen van eind 2020 – begin 2021 te gaan. Als alles volgens plan verloopt en de Algemene Vergadering geeft haar akkoord, starten we begin 2021 samen als een nieuwe Bosgroep. Een Bosgroep voor de toekomst die werkt aan bossen voor de toekomst!

Heb je hierover vragen of suggesties?

Neem dan zeker contact op met jouw coördinator Karolien Devriendt op antwerpennoord@bosgroep.be of Kathleen Vanderheyden op antwerpenzuid@bosgroep.be

Mail je voorstel voor 31 juli naar : antwerpennoord@bosgroep.be of antwerpenzuid@bosgroep.be

De fusiewerkgroep maakt een selectie van drie namen, in september kan je online stemmen op de naam van je voorkeur.

BGAN BGAZ BGKN BGZK

Coördinatoren Kathleen Vanderheyden en Karolien Devriendt

HEB JIJ EEN IDEE VOOR DE NAAM VAN DE NIEUWE BOSGROEP?

voorzitters Frederic Van Haaren en Martine Van Goethem

Van boom tot kast

Dit is het verhaal van Steven, een boseigenaar die met lede ogen het sparrenbos achter zijn woning zag verdwijnen. Hij besloot niet bij de pakken te blijven zitten en er terug iets mooi van te maken.

Ik zag heel wat mooie bomen in mijn omgeving aangetast raken door de letterzetter. De bomen werden best gekapt luidde het advies. Mooie dikke bomen zouden volgens de bosexploitant versnipperd worden om er plaatmateriaal van te maken. Dat vond ik erg jammer en ik begon na te denken of er geen betere toepassing zou bestaan voor deze prachtige sparren.

Hout dat men lokaal kapt, zou ook lokaal verwerkt en gebruikt moeten worden vind ik. Ik begon uit te kijken op internet en al snel vond ik een kettingzaaggeleider om planken te zagen uit boomstammen. De prijs viel mee en ik besliste een goedkoop model aan te schaffen.

De planken heb ik gezaagd met een benzinekettingzaag maar alle andere handelingen deed ik met elektrisch materiaal. Dat is ecologisch gezien interessanter.

Na wat zoekwerk kreeg ik de kettinggeleider gemonteerd en was ik klaar voor een eerste test. Ik had de handeling snel in de vingers, het zagen van planken kon dus beginnen.

Zelf had ik maar enkele bomen ter beschikking. Ik kon dus geen al te grootste ontwerpen maken. Op de website van Vogelbescherming Vlaanderen vond ik een handleiding voor het maken van een spechtenkast.

Mijn zoon en ik besloten dat dit onze eerste realisatie zou worden!

Nadien volgde nog een ondervloer voor een houtstapel en ook de basis van mijn Holzhausen. Dat is een techniek waarbij je je brandhout stapelt in de vorm van een klein rond huis en wat in principe niet afgedekt hoeft te worden. Van het takkenhout maakten we een houtwal als natuurlijke afscheiding met de buren. Op die manier was het kaalgekapte terrein ook voldoende vrij gemaakt om de natuurlijke verjonging vrijuit kansen te bieden.

Fietstocht Voorbij de fijnspar

Datum: 26 juli

Uur: 10u tot 12u30

Locatie: op parking FC Zwaneven, ter hoogte van Rhoode 1 in Oud-Turnhout

Inschrijven: 014 85 90 19 of kempennoord@bosgroep.be

Gids: Chris Meeuws

Nu de fijnspar uit het landschap verdwijnt fietsen we langs bosverjongingen in verschillende fasen van ontwikkeling, bestanden die nooit werden gekapt en natuurlijk omvormen, alsook vroegere beheerwerken. Na afloop kunnen we hopelijk mits enige afstand op een terras nog even nababbelen.

Ontdek het Rommensbos

Datum: Za 08 Augustus 2020

Uur: 10.00 tot 11.30u

Locatie “De Mosten”, Hoogstraten

Inschrijven: Verplicht

kempennoord@bosgroep.be of via 014 85 90 19

Prijs: gratis

Max. deelnemers: 15 personen

In het private bosgebied Rommenbos ligt een verborgen biotoopje van venige natte heide met relicten van hoogveen. Dit habitattype is typisch voor de Kempen, maar is helaas erg zeldzaam en kwetsbaar geworden. In samenwerking met de bosgroep liet de eigenaar er recent enkele noodzakelijke inrichtingswerken uitvoeren via een project subsidie natuur (ANB). Tijdens de wandeling tonen we het eerste resultaat. Dit domein is een rustgebied en is normaal niet toegankelijk.

Studiereis naar Roemenië verzet naar 2021!

Datum: 7-11 juni 2021

Locatie: Roemenië

Inschrijven: Vanaf 2021

Organisatie: INVERDE

De reis naar de prachtige wouden van Roemenië kon dit jaar helaas niet doorgaan door welgekende redenen. Maar niet getreurd! Inverde heeft laten weten dat ze de reis volgend jaar zullen laten doorgaan van 7 tot 11 juni. Zet het alvast op je kalender!

Kettingzaagcursussen

ECS 1 op donderdag 1 en vrijdag 2 oktober 2020 in Kamp C te Westerlo (Volzet!)

ECS 1 op zaterdag 3 en 10 oktober 2020 in Vrieselhof te Ranst (Volzet!)

ECS 2 op zaterdag 17 en 24 oktober 2020 in Vrieselhof te Ranst

Gebruik van de lier bij moeilijke vellingen (verplicht voor deelnemers aan ECS 3)

op zaterdag 7 november 2020 in het Vrieselhof te Ranst ECS 3 op zaterdag 14 en 21 november 2020 in het Prinsenpark te Retie

Geïnteresseerden mogen altijd hun gegevens doorgeven voor de toekomst of bij annulering door al ingeschrevenen.

Uur: 9u00 - 16u00

Prijs: Prijs per ECS cursus

€40 voor leden-boseigenaars

€120 voor leden zonder boseigendom

Prijs cursus liergebruik

€20 voor leden-boseigenaars

€60 voor leden zonder boseigendom

Inschrijven: antwerpenzuid@bosgroep.be of via 03 355 09 40

De Bosgroep organiseert in samenwerking met Inverde elk jaar opleidingen om veiliger te werken met de kettingzaag. Inverde volgt de Europese Kettingzaagnormen (European Chainsaw Standards of ECS’s). Er zijn verschillende modules die in deze volgorde moeten gevolgd worden. De inhoud van elke module kan je vinden op de website van Inverde: www.inverde.be

BGAN BGAZ BGKN BGZK

BGAN BGAZ BGKN BGZK

BGAN BGAZ BGKN BGZK

BGAN BGAZ BGKN BGZK

Nieuwe data!

Cursussen“Van start met boomgericht bosbeheer”

Deel 1: Van start met boomgericht bosbeheer – basis : op zaterdag 19 september 2020, Vrieselhof te Ranst (locatie onder voorbehoud)

Deel 4: Van start met boomgericht bosbeheer – blessen : op zaterdag 24 oktober 2020, Sylvascoop Tessenderlo, domeinbos Gerhagen

Deel 2: Van start met boomgericht bosbeheer – verjonging : datum en locatie nog niet bekend

Deel 3: Van start met boomgericht bosbeheer – stakenhoutfase : datum en locatie nog niet bekend

Prijs:

€20 enkel voor leden-boseigenaars Inschrijven: antwerpenzuid@bosgroep.be of telefonisch via 03/355.09.40.

Om welgekende redenen hebben we de timing van de cursus boomgericht bosbeheer moeten omgooien. Omdat de verschillende fases van het bos in verschillende seizoenen het best te bestuderen zijn, hebben we het tweede en derde deel verzet naar de lente van volgend jaar. De data daarvoor worden nog meegedeeld. Deel één en vier kunnen dit najaar nog gegeven worden, indien er genoeg interesse voor is, zal de vierde lesdag in 2021 nog eens herhaald worden. Indien u vragen heeft, kan u daarvoor terecht op bovenvermeld emailadres en telefoonnummer.

ZOEKERTJES

Naaldbos met stacaravan te koop

0,13 ha

Lichtaart Kasterlee, Grote Heide Prijs overeen te komen

Contact: 0478 29 49 99 of joseph.goyvaerts@telenet.be

Naaldbos te koop

0,24 ha

Goor Kasterlee

Prijs overeen te komen 0472 59 15 97

Naaldbos met bungalow te koop

0,67 ha

Ginderbuiten te Mol “Kalminksche Hoeve”, langsheen Zuiderring via Lentestraat

Contact 03 667 77 66 (Stijn) of 0479 27 90 53 (Gert) of info@verhuurbeheer.be

bos te koop aan Zuiderring te Mol (naast Mezo-hout); 1,334 ha bos te koop aan visvijver Zilverstrand (Europarcs) te Mol; 1,1 ha bos te koop achter zwemvijver Zilverstrand (Europarcs ) te Mol; 1,467 ha

Contact: 0497 28 02 03 of guidovanhoof@hotmail.com

Naaldbos te koop

0,17 ha

Lichtaart-Kasterlee

Prijs: prijs overeen te komen

Contact: 0470 95 08 06 of hermansdruyts@skynet.be

Gemengd bos te koop

0,6028 ha

Dekkersven-Konijnenberg, Vosselaar

Prijs: €3/m2

Contact: 070 23 23 21 of vastgoedland@gmail.com

BGAN BGAZ BGKN BGZK

Bosgroep Antwerpen Noord vzw

Vrieselhof, Schildesteenweg 99, 2520 Ranst

T: 03/355.09.40

M: antwerpennoord@bosgroep.be

Coördinator: Karolien Devriendt - 0475 75 77 98

Adj.-coördin: Simon De Smedt - 0472 45 19 70

Adviseur: Gijs Bracke - 0470 21 38 94

Medewerkster: Britt Van Cotthem

Bosgroep Kempen Noord vzw

Hoge Mouw, Lichtaartsebaan 45, 2460 Kasterlee

T: 014/85.90.19

M: kempennoord@bosgroep.be

Coördinator: Marieke Verreet - 0474 74 17 31

Adj.-coördin: Kevin Greeven - 0477 63 12 47

Adj.-coördin: Chris Meeuws - 0478 45 51 38

Adj.-coördin: Joost Malliet - 0477 93 25 51

Adj.-coördin: Thomas Van de Peer - 0476 96 57 92

Medewerkster: Annick Vangenechten, Elly Maes

Bosgroep Antwerpen Zuid vzw

Vrieselhof, Schildesteenweg 99, 2520 Ranst

T: 03 355 09 40

M: antwerpenzuid@bosgroep.be

Coördinator: Kathleen Vanderheyden - 0476 76 18 25

Adj.-coördin: Bert Van Gils - 0476 86 80 01

Adviseur: Gijs Bracke - 0470 21 38 94

Medewerkster: Marleen Brosens

Bosgroep Zuiderkempen vzw

Kamp C, Britselaan 20C, 2260 Westerlo

T: 014 27 96 57

M: zuiderkempen@bosgroep.be

Coördinator: Jan Seynaeve - 0474 99 99 35

Adj.-coördin: Joran Mertens - 0475 80 73 36

Adj.-coördin: Jan Wauters - 0478 78 20 22

Medewerkster: Rebecca Himschoot