Bosgazet 65

I N FO RM AT I E B L AD ANTW E RPSE BOSG RO E PE N D RI E M AAND E L I J K S T I J DSC H RI F T - N° 65 J A N U AR I – F E B R U AR I – M AART 2 02 3

Bosgazet

© Kevin Greeven

B-10770 P608022

4

Giften en Schenkingen

8

Het mozaïekbos

16 Verwarmen op hout

INHOUD

de bosbode 4 | 2019

3

Bosuitbreiding in cijfers

4

Giften en schenkingen

6

Vriend van het bos

8

Het mozaïekbos

12 Bosgroepnieuws 16 Verwarmen op hout 18 Kalender en zoekertjes 20 Contactgegevens De Bosgazet verschijnt viermaal per jaar, het is een uitgave van de Antwerpse Bosgroepen en wordt zowel digitaal als per post verstuurd naar leden en geïnteresseerden.

Verantwoordelijke uitgever en eindredactie: Jan Wauters Lay-out: Koloriet - Leefdaal Contact rond Bosgazet: Kamp C, Britselaan 20C, 2260 Westerlo, 014 27 96 57 zuiderkempen@bosgroep.be www.bosgroepen.be.

Beste boseigenaar, Beste bosliefhebber, Dit najaar was abnormaal warm. Het plantgoed bleef langer groen waardoor het ideale plantseizoen met meer dan twee weken korter wordt. Dit confronteert ons opnieuw met de gevolgen van de klimaatwijziging. Hoe onze bossen hiertegen weerbaar te maken is ondertussen één van onze belangrijkste aandachtspunten. Intussen zijn de meeste houtverkopen achter de rug. Prijzen van meer dan €60/m3 voor naaldhout zagen we tevoren nog nooit. Voor boseigenaars is dit een welverdiende beloning voor het jarenlange bezit en beheer van hun bos. Deze inkomsten helpen de bosbeheerder de broodnodige investeringen te doen in het bos. De waardevolle en klimaatvriendelijke grondstof ‘hout’ verdient meer erkenning. Mensen vinden het evident om het in de vorm van een tafel in huis te hebben maar staan te weinig stil bij het feit dat dit het resultaat is van tientallen jaren bosbeheer. Ook de brandhoutverkoop zit wegens de hoge energieprijzen serieus in de lift. Brandhoutkopers dienen er snel bij de te zijn om de loten op brandhoutweb te kunnen kopen. In tegenstelling tot fossiele brandstoffen is brandhout een klimaatneutrale brandstof. Belangrijk is dat we dit brandhout op een milieubewuste wijze verbranden. Tips hierover vind je verder in dit nummer. Intussen is het plantseizoen in volle gang. De bosgroepen planten steeds meer bossen. We voelen ons enorm dankbaar voor de vele eigenaars die zich hiervoor inzetten. Dit is hoopgevend voor de toekomst.

Ik wens jullie alvast nog een mooie winter toe met veel plant- en bosplezier.

Jan Milis Voorzitter bosgroep Zuiderkempen

Bosgroepen, wat zijn dat?

Veel van de bossen in Vlaanderen zijn in privéhanden. De bosjes zijn vaak kleiner dan een hectare en zeer versnipperd. Om op een duurzame en rendabelere manier aan bosbeheer te doen, zijn De Bosgroepen opgericht ter ondersteuning van de vele boseigenaars. Boseigenaars krijgen een professioneel advies en kunnen samenwerken met andere boseigenaars in de buurt. Elke boseigenaar is vrij om al dan niet gratis lid te worden en gebruik te maken van De Bosgroep-diensten. Men behoudt de volledige zeggenschap over het beheer van zijn eigendom. Een kans om te grijpen!

De belangrijkste taken van De Bosgroep zijn informeren, sensibiliseren en organiseren. Je kan ons contacteren voor: – gratis, onafhankelijk en vrijblijvend advies – informatie over hoe je bos duurzaam kan beheerd worden – organisatie van wandelingen, cursussen en excursies – uitvoering van gezamenlijke bosbeheerwerken: dunnen, exotenbeheer, houtverkopen – hulp bij de bosadministratie: kapmachtigingen, subsidies en beheerplannen – ondersteuning bij aanplantingen – optimaliseren van de toegankelijkheid van je bos

Contact

2

Verhuisd? Vragen over uw lidmaatschap? Neem dan contact op via 014 27 96 57 of zuiderkempen@bosgroep.be.

De Bosgazet of Nieuwsbrief analoog of digitaal ontvangen? Of dit aanpassen? Kan je zelf doen via de link web.provincieantwerpen.be/cn/avrml/bosgroepen.

BLABLAADJES

Vlaanderen maakt werk van de uitbreiding van zijn bosareaal.

De Antwerpse bosgroepen dragen hun steentje bij!

Bebossing in Vlaanderen zit in de lift Sinds de nieuwe legislatuur wordt er versneld werk gemaakt van bebossing in Vlaanderen. Hoewel de doelstellingen nog steeds niet volledig worden gehaald is de trendbreuk met de bebossingssnelheid uit het verleden duidelijk en de bosgroepen dragen hier hun steentje toe bij!

2553

3000

240 1319 660

2250 419 1500

750

37

280

73

120

180

73 0

2019-2020

2020-2021

‘NIEUWE’ DOELSTELLING

BEHAALD+PROGNOSE

2021-2022

2022-2023

‘OUDE’ TREND

De Antwerpse bosteller: sinds 2019 tot en met plantseizoen 1 december 2022

S

inds 2019 en tot 1 december 2022 zorgde de provincie Antwerpen via de Bosgroepen, de Regionale landschappen en de Groendomeinen voor de aanplant van 56 hectaren bijkomend

bos. Daartoe gingen er reeds meer dan 120.000 boompjes de grond in.

Volg de provinciale bosteller online op: https://www.provincieantwerpen.be/aanbod/dlm/landschap/bos/bosteller.html

22

20,3 18,2

16,3

17 Aantal hectaren

Oppervlakte nieuw bos (hectaren)

1083

Bebossing door de Antwerpse bosgroepen in plantseizoen 22-23 en 23-24 Dit plantseizoen realiseren de Antwerpse bosgroepen

11 3,3

7,9

7,9

bebossingen op de planning!

6

0

nog 30 hectare nieuw bos. Voor het volgende plantseizoen staan er momenteel reeds 45 hectare aan

2022-2023 Antwerpse Gordel

2023-2024 Kempen Noord

Zuiderkempen

3

de bosbode 4 | 2019 NOG MEER DOORBOMEN

Fiscaal-vriendelijke giften en schenkingen in de bossfeer: hoe pak je het aan?

Boseigenaars stellen zich weleens de vraag of ze de bosgroepenwerking met een gift kunnen ondersteunen. Sinds begin 2021 kan dit zelfs met fiscaal attest!

Wil je daarnaast ook weten of je je bos kan opnemen in een schenking, en hoe je dat moet doen? Of wil je meer weten over de mogelijkheden om een goed doel op te nemen in je testament? In dit artikel zetten we alles even op een rijtje.

deren (zoals bijvoorbeeld geld) kan je kiezen of je de schenking wil registreren of niet. Als je de schenking niet registreert, moet je geen schenkbelasting betalen. Echter, als de schenker binnen drie jaar na de schenking overlijdt, wordt de schenking bij de nalatenschap geteld. Daardoor moeten er erfbelastingen op worden betaald en die zijn hoger dan de schenkbelastingen. Als je de schenking wel registreert via een notaris,

Nieuw bij de Bosgroe­ pen: giften via het fonds Vrienden van De Bos­ groepen

pen extra projecten realiseren in je buurt

Giften vanaf 40€ zijn fiscaal aftrekbaar.

dien moet je geen erfbelasting betalen

Enkele sympathisanten richtten begin

Dat wil zeggen dat je voor elke gift van

als de schenker binnen de drie jaar zou

2021 het fonds ”Vrienden van De Bos-

40€ of meer geniet van een belasting-

overlijden. Dit gaat vaak om hogere be-

groepen” op dat wordt beheerd door

vermindering van 45% op het werkelijk

dragen. Bij vragen hierover, kan je te-

de Koning Boudewijnstichting. Via dit

gestorte bedrag. Als je de Bosgroep

recht bij een notaris of je bosgroep.

fonds willen De Bosgroepen giften ver-

permanent wil steunen, kan je ook een

zamelen om onze werking verder te pro-

doorlopende opdracht instellen.

fessionaliseren, activiteiten te organise-

over ook meer informatie via de boven-

ren en folders en tijdschriften rond

staande link.

en lever jij een concrete bijdrage aan duurzaam bosbeheer in Vlaanderen.

moet de ontvanger de schenkbelasting betalen. De schenking kan niet meer worden betwist door derden, want je hebt een bewijs van schenking. Boven-

Hier-

bosbeheer beschikbaar te maken. Met

De Bosgroep als goed doel opnemen in jouw testament?

Anders dan een gift, wat met een schenking?

In je testament kan je een nalatenschap

verder uitbouwen.

Voor elk van de Antwerpse Bosgroepen

Een gift is een vorm van een schenking,

goede doelen 0% sinds 1 juli 2021. Je

kan je een gift doen, zie voor meer de-

maar schenkingen kunnen ook andere

geld wordt dus voor de volle 100% ge-

tails op onze website: https://bosgroe-

vormen aannemen. Je kan onroerende

bruikt voor het goede doel dat je na aan

pen.be/vrienden-van-de-bosgroepen/.

goederen schenken, zoals een bos. Bij

het hart ligt.

Je kan een gift doen aan een bosgroep

de schenking van een bos moet je

naar keuze of gezamenlijk voor alle Ant-

steeds een notaris inschakelen en de

Let op! In het verleden had je ook het

werpse Bosgroepen of specifiek voor

schenking laten registreren. De ontvan-

systeem van duolegaten. Dit systeem

bosuitbreiding in Vlaanderen. Met de

ger betaalt een schenkbelasting.

bestaat recent niet meer sinds de her-

jouw steun kunnen we onze werking

verzamelde giften zullen De Bosgroe-

4

Bij een schenking van onroerende goe-

aan De Bosgroepen opnemen. In Vlaanderen bedraagt de erfbelasting voor

vorming rond nalatenschappen. Als je in

NOG MEER DOORBOMEN

jouw nalatenschap nog steeds een duolegaat hebt opgenomen, moet je dit bij de notaris laten aanpassen. In het huidige systeem is dit nu vaak nadelig.

Kortom, als je een gift wil doen, kan je dit op een eenvoudige manier via het fonds Vrienden van De Bosgroepen en ontvang je hiervoor een fiscaal attest.

Wil je echter nadenken over successieplanning, schenkingen of legaten, dan neem je best contact op met een notaris die al je vragen kan beantwoorden en het nodige op papier kan zetten.

Wil je ook een vriend van het fonds worden en de Antwerpse Bosgroepen steunen, scan dan de QR code. Met jouw steun kunnen we extra activiteiten organiseren, zoals excursies en terreindagen en kunnen we onze werking verder professionaliseren. Elke gift maakt een verschil!

5

de bosbode | 2019 VRIEND VAN4HET BOS

Een gepassioneerd boseigenaar uit de Zuiderkempen breekt als oase van rust en bron van inspiratie, niet in het minst voor Eddy Helsen is een kleine boseigenaar en sinds kort bestuurder bij bosgroep Zuiderkempen. Hij toonde zich graag bereid om zijn ervaringen met bomen, bos­beheer en de bosgroep te delen. Daartoe nodigde hij ons uit voor een rondleiding op zijn eigendom op de grens van Morkhoven en Noorderwijk. Het domein van 1.7 ha bestaat voor ruim de helft uit bos-in-omvorming.

Eddy, van waar komt jouw interesse in bos en hoe werd je boseigenaar?

Ik groeide als KLJ-er op tussen de landbouwers in Wiekevorst en koester mooie herinneringen aan het helpen, samen met alle kinderen van de buurt, bij de jaarlijkse snoeibeurt van de prachtige

hagen rondom de herenboerderij naast ons huis. Daar werd mijn liefde voor het buitenleven en de natuur geboren. En hoewel ik nadien voor mijn beroep beter naar het Brusselse was verhuisd kozen wij er bewust voor om ons leven in de Kempen uit te bouwen. Bij toeval konden wij een vijftien jaar geleden eerst het weiland achter ons huis en nadien nog twee achterliggende bosperceeltjes

De bosbeheerder geeft enthousiast uitleg bij de recente boswerkzaamheden

6

VRIEND VAN HET BOS

een lans voor toegankelijke bossen onze jeugd. dit nog versterkt. De koningslindes en de rode beuken doen het evenwel uitstekend: zij horen zeker thuis in onze Kempen. Alleen de suikeresdoorn, weliswaar een exoot, doet het nog beter: ik kan deze soort in het kader van de klimaatverandering dan ook van harte aanbevelen!

Een vijftal jaar geleden ben je begonnen met de omvor­ ming van een eerste bosperceel. Hoe heb je dat concreet aangepakt?

Na advies van de bosgroep en met de hulp van enkele familieleden heb ik van de Corona-periode gebruik gemaakt om de resterende kwijnende dennen én de florissante Amerikaanse vogelkers te kappen. De eiken en de aanwezige natuurlijke verjonging van hoofdzakelijk lijsterbes en hulst stelden we vrij. In de winter van 2020-2021 hebben we dan met z’n zestienen, waaronder acht kleinkinderen, 350 jonge plantjes in de grond gestoken: dat was een unieke ervaring!

We plantten deels bosrand van lijsterbes, spork en hazelaar, deels cirkelvormige verjongingsgroepjes van esdoorn en boskers. Allicht geholpen door de natte zomer van 2021 hebben 340 plantjes het gehaald!

Deze koningslindes voelen zich helemaal thuis in onze Zuiderkempen

aankopen. We hebben toen meteen een 50-tal wat grotere bomen aangeplant op het weiland. In de zomer was de weidebodem van nature reeds zeer droog en de recente zomerdroogtes hebben

Tussen je weiland en je bospercelen loopt een pu­ bliek toegankelijk wandelpad.

Hoe sta je daar tegenover?

Ik vind het prima dat wandelaars mee kunnen genieten van mijn bos. Volgens mij ligt daar één van de grote uitdagingen van de bosgroep: zorg voor toegankelijke bossen! Mensen hebben nood

Verjongingsgroep van boskers met een mooie grote taxus onder een volwassen zomereik op de achtergrond

aan contact met de natuur: ze kunnen erin tot rust komen, loskomen van laptop- en gsm-scherm, tot zichzelf komen. Mijn boutade is: een huis is er om in te wonen, een tuin om in te feesten en een bos om in te ‘zijn’. Zeker voor kinderen is af en toe vertoeven in een bos een ‘must’: voor scholen én voor de bosgroepen is hier nog een grote taak weggelegd.

Je kent onze bosgroep reeds lang, je bent reeds vele jaren lid en sinds kort ook be­ stuurder: waar liggen vol­ gens jou nog grote uitdagin­ gen voor de bosgroepen?

De bosgroepen moeten blijven inzetten op het wegnemen van de schrik van vele boseigenaars voor de vaak ingewikkelde en strenge wetgeving. En ze moeten nadenken over meer effectieve manieren om onze bossen verder te zuiveren van al dan niet historische sluikstorten. Momenteel lopen dergelijke initiatieven vaak moeizaam, gehinderd door een stroeve eigendomswetgeving ter zake. Maar de belangrijkste uitdaging blijft volgens mij: betrek de jeugd, want zij zijn de toekomst van onze bossen!

Hartelijk dank voor de aangename, interessante rondleiding en voor het delen van jouw ervaringen en inzichten!

7

DOORBOMEN

Het mozaïekbos als instrument voor een weerbaarder bos

8 8

DOORBOMEN

E

en begrip dat de laatste jaren door Vlaamse bosbeheerders vaak wordt gebruikt is ‘weerbaar bos’. Zo ook bij de Franse collega’s van het ONF (Office National des Forêts). Zij ontwikkelden een concept dat mozaïekbos wordt genoemd, een concept dat door de Koninklijke Belgische Bosbouwmaatschappij werd overgenomen, ontwikkeld en aangepast aan de Belgische context.

Centraal staat verscheidenheid van beheer en ecosystemen op weg naar een weerbaarder bos.

H

et ‘mozaïekbos’ is een instrument om een weerbaar bos uit te denken en in de praktijk te

brengen. Weerbaar bos betekent dat een bos na een verstoring in staat is om zijn structuur, werking en functies te be-

houden. Een treffend voorbeeld van een niet weerbaar bos zijn de monotone aanplantingen van fijnspar. Deze sterven de laatste jaren massaal af door klimaatverandering en plagen. De werking en functies van dit bos vallen voor een lange tijd en op grote schaal weg: vb. het microklimaat, houtopbrengst en habitats voor bepaalde dieren.

Boomsoorten

te bevorderen.

- De soortendiversiteit - Genetische variatie binnen een bepaalde soort - Verschillende functies van de bomen in een bos - Verschillende ecosystemen (vb. types bosbestanden) en soorten beheer (vb. dunningskap of groepenkap) die toegepast worden.

systeemdiensten’: - Productiediensten: het bos levert heel wat producten aan de maatschappij.

We denken daarbij in de eerste plaats aan hout maar het kan ook gaan om bv. eetbare paddenstoelen.

- Culturele diensten: hier gaat om immateriële diensten: het bos als ontspanningsplaats of als ‘mooi landschap’ of legendes en tradities die met het bos samenhangen.

- Regulerende diensten: deze dragen

ke kenmerken waardoor deze bepaalde

indirect bij tot het menselijk welzijn.

functies kan vervullen en aangepast is

Hierbij is het bos als klimaatregule-

aan bepaalde omstandigheden. Bijvoor-

rend systeem zeer actueel. Het Belgi-

beeld droge of natte bodem, meer licht

sche bos slaat jaarlijks 480 miljoen ton

of schaduw nodig hebben, bestand zijn

koolstofdioxide op in bomen, strooi-

tegen wind, vuur of overstromingen,…

sel, dood hout, bodem (captatie).

Door het oogsten en gebruiken van

Bij elke boomsoort hoort een ‘gevolg’

hout wordt ook koolstof langdurig

van andere levende wezens die specifiek

vastgelegd in houtproducten (stock-

met deze soort samenleven. Insecten, vogels, schimmels, bacteriën, mossen, korstmossen,… Al deze organismen dragen bij tot het functioneren van de boom

Diversiteit overal en op elke schaal de biodiversiteit

derscheid tussen 3 grote soorten ‘eco-

Elke boomsoort heeft zijn eigen specifie-

en het bosecosysteem.

Het mozaïekbos is er op gericht om

ving kan leveren centraal. Er is een on-

De rol van de bosbouwer De bosbeheerder vervult de rol van architect van het bos. Door kappen en verjongen, eventueel via aanplant, kan hij ingrijpen in het soortenareaal en de boomleeftijden. Zo kan hij de diversiteit van het bos stimuleren wat de verjonging, de groei en de weerbaarheid van het bos ten goede komt.

age). Wat hout nog aantrekkelijker maakt in het CO2-verhaal is dat het producten in de bouw zoals PVC, aluminium en beton vervangt (substitutie). Om deze producten te maken is veel meer energie (dus CO2) nodig dan hout die nodig heeft.

Bij het concept hoort een sterk beeldende tekening (zie volgende pagina) en een bondige, samenvattende uitleg bij elke zone van het mozaïekbos. Voor elke zone wordt toegelicht welke bijdragen en moeilijkheden deze beheervorm inhoudt per ecosysteemdienst. De volledige informatie per zone vindt u terug op https://foretmosaique.be/?lang=nl.

Zeker de moeite om eens te gaan kijken!

In het idee van een mozaïekbos staan de

© 2022 - Mozaïekbos | Koninklijke Belgische Bosbouwmaatschappij - volgens een Frans concept geïnitieerd door de ONF-2020

diensten die een bos aan de samenle-

Auteur: Bosgroep Kempen Noord

Ecosysteemdiensten

9

de bosbode 4 | 2019 DOORBOMEN

14

Het mozaïekbos een weerbaarder bos Het bos van de toekomst biedt meer weerbaarheid ten overstaan van ziekten en klimaatverandering wanneer de ecosystemen en de bosbouw gediversifieerd worden.

Dit bos brengt meer biodiversiteit met zich mee en speelt beter in op de door de maatschappij verwachte gunstige werking. Elke bosbouwer - beheerder, publieke of private eigenaar - staat hier borg voor.

Microhabitats 13

Ongelijkvormig hooghout

Bestand met bomen van allerlei leeftijden, soorten en afmetingen

12

Eiland voor conservatie

Zone waarin niet aan bosbouw wordt gedaan en die volledig op natuurlijke wijze evolueert tot en met het omvallen van de bomen

11

Zone van natuurlijke verjonging

Zone die zich vernieuwt via het spontaan uitzaaien door naburige bomen. De tijdelijke afwezigheid van bosbedekking bevordert de soorten die goed gedijen in een open omgeving

10

Gemengd gelijkvormig hooghout

Bosbestand bestaande uit 2 of 3 verschillende soorten bomen die allemaal even oud zijn

9

Toekomsteilanden

Nieuwe boomsoorten uit andere regio’s overal ter wereld, aangepast aan de veranderingen en getest op kleine oppervlakken

8

Toekomsteilanden

Boomsoorten of -herkomsten van Zuid-Europa, beter aangepast aan de klimaatverandering

10

Habitats die een grotere specifieke biodiversiteit bevorderen: vijvers, ooibossen, heiden, bosranden, open plekken, rotsachtige zones

DOORBOMEN

1 15

Houtopslagplaats

2

Jonge aanplanting

Zone die net opnieuw werd beplant met boomsoorten die aangepast zijn aan de bodem en het klimaat, met het oog op de productie van werkhout

Middelhout of middenbos

Bosbestand bestaande uit een onderlaag van hakhout en een bovenlaag, het hooghout, met bomen van verschillende leeftijden en afmetingen

3

Getrapte bosrand Overgangszone tussen het bos en de velden, een echte oase van leven waarin talrijke dier- en plantensoorten voorkomen

4

Verouderingseiland

Volgroeid bosbestand waarvan de eindkap wordt uitgesteld om zo oude bomen te verkrijgen die een toevluchtsoord vormen voor talrijke fauna en flora en zorgen voor biodiversiteit

5

Dode bomen en bomen van biologisch belang Opstaande of liggende bomen, overal verspreid in het bos, die zorgen voor een specifieke biodiversiteit

7 Microhabitats

Wilde dieren Habitats die een grotere

Met eenspecifieke evenwicht biodiversiteit tussen bos bevorderen:vijvers, en wild dat Ongelijkvormig ooibossen, heiden, de verjonging van het hooghout bosranden, open plekken, maakt Bestand met bomenbos van mogelijk rotsachtige zones

allerlei leeftijden, soorten en afmetingen

6

Gelijkvormig hooghout

Bosbestand bestaande Jonge aanplanting Houtopslagplaats uit bomen die allemaal Zone die net opnieuw werd even oud zijn beplant met boomsoorten die aangepast zijn aan de bodem en het klimaat, met het oog op de productie van werkhout

ten dienste van het bos en de bosbouwers

© 2022 - Mozaïekbos | Koninklijke Belgische Bosbouwmaatschappij - volgens een Frans concept geïnitieerd door ONF-2020

Middelhout of

11

de bosbode 4 | 2019 BOSGROEPNIEUWS

Op de site van het FORBIO-experiment

In het arboretum van Gedinne

KEMPEN NOORD

Vrijwilligers Bosgroep Kempen Noord op Ardennentrip!

Na de gekke coronatijden wil de Bosgroep Kempen Noord haar vrijwilligerswerking ten volle ondersteunen. Het sociale en educatieve aspect van onze vrijwilligerswerking verdween de laatste 2 jaar wat naar de achtergrond. Daarom deze tweedaagse trip in de Ardennen!

Een eerste plek die we bezochten, is de site van het FORBIO experiment in Gedinne. Hierbij worden op grote schaal en in sites over gans Europa, de interactie en biodiversiteit tussen verschillende boomsoortenmengingen van bij de aanplant gemonitord. De aanplant is nu 13 jaar en enkele Waalse experts konden al enkele eerste (indicaties van) resultaten meegeven.

De kloof van Fondry des Chiens

Na een gezellige avond en rustige overnachting naast de Semois in Bohan, trokken we naar Nismes. Het landschap doet al wat minder Ardens aan en ook de bodem verschilt sterk. Het kalkgesteente hier geeft een plek aan specifieke plantensoorten, zoals orchideeën. We bezochten de ‘kloof’ van de Fondry des Chiens.

Deze plotse ‘spleten’ in het landschap zijn ontstaan door een combinatie van erosie en de mens op zoek naar ijzererts.

Het orgelpunt van de trip kwam die namiddag na een bezoek in de abdij van Maredsous. Deze vrij jonge abdij (1872) volgens benedictijnse traditie, heeft enkele indrukwekkende gebouwen die we konden bezoeken. De kaas en het bier van de abdij is welbekend en het proeven ervan gold als deugddoende afsluiter van deze tweedaagse!

Met dank aan Thomas en Jordan voor de voorbereiding!

Vlakbij ligt ook het onbekende maar prachtige arboretum van Gedinne. Ervaren gids Pierre kent alle details van het arboretum dat vooral diverse soorten naaldhout herbergt. De opgedane kennis is dus minder bruikbaar in Vlaamse context maar de monumentale Douglassparren, bij de oudste van België, zullen velen bijblijven.

In een privaat bosje in Bellefontaine maakten we samen de oefening van de bosscan. Die werd recentelijk door de bosgroepen opgesteld in kader van een project rond klimaatslim bosbeheer. Met de bosscan is het de bedoeling objectief te achterhalen in hoeverre het bezochte bos gewapend is tegen de effecten van de klimaatverandering.

12

De groep op wandel in Nismes

BOSGROEPNIEUWS

ZUIDERKEMPEN

Een sluikstort opruimen als teambuilding!

Op maandagnamiddag 10 november 2022 ontving Bosgroep Zuiderkempen de medewerkers van het salesteam van Bridgestone Emia in de Raambroekse Bossen te Ramsel voor een vrijwilligersactiviteit. Tijdens hun week van de duurzaamheid wou het bandenbedrijf immers hun steentje bijdragen aan het beheer van de Vlaamse bossen. Via de Koepel van de Vlaamse Bosgroepen kwam Bridgestone bij ons terecht. Een match made in heaven, want diep in de Raambroekse Bossen ontdekten we kort voordien een historisch sluikstort dat liefst zo snel mogelijk opgeruimd werd.

Iedereen stak de handen enthousiast uit de mouwen en zo verzamelden we samen met het salesteam van Bridgestone maar liefst 750 kilogram afval dat nadien door onze serviceploeg werd afgevoerd naar het containerpark van Herselt!

ZUIDERKEMPEN

Nieuwe collega bij bosgroep Zuiderkempen!!

Dag Bosgazetlezers, Ik ben Seppe De Peuter uit Westerlo. Na 20 jaar als onderwijsmens jongeren gevormd te hebben, mag ik nu als nieuwe medewerker bij Bosgroep Zuiderkempen mijn steentje bijdragen om de Kempense bossen mee vorm te geven. Midden jaren ’80 brachten mijn grootouders de hete zomerdagen door in de koelte van hun dennenbos in Westerlo. Als jonge gast ging ik heel graag en dikwijls met hen mee. Op deze plek –ik kom er nog steeds- begon mijn liefde voor bossen. Omdat het zo belangrijk is om fijne, weerbare bossen door te kunnen geven aan de volgende generaties, ben ik vereerd om dat als nieuwe projectmedewerker samen met jullie te mogen doen. Tot gauw, in uw bos!

13

BOSGROEPNIEUWS

ANTWERPSE GORDEL

ZUIDERKEMPEN

KEMPEN NOORD

Dag van de Boseigenaar 2022: “elke eigenaar, zijn verhaal”

Naar jaarlijkse gewoonte zetten we graag onze leden in de spotlight, tijdens de Dag van de boseigenaar. Dit jaar, op 12 oktober, werden enkele boseigenaars naar hun verhaal gevraagd. Hoe werden zij boseigenaar en wat doen zij voor hun bos? En ja hoor, de verhalen werden gretig opgepikt door verschillende mediakanalen. Elke boseigenaar is van belang en elk bosverhaal is bijzonder op zichzelf.

De Antwerpse Bosgroepen nodigden hun leden uit voor een aangename wandeling in Bonheiden. Het Kasteelpark Zellaer en domein Diedonken waren het decor voor een informatieve wandeling en een heerlijke receptie. De oud-beheerder van domein Zellaer, Mon Puttemans, en de eigenaar van Diedonken, Franky Veryser, werden in de bloemetjes gezet. Dit uitwisselingsmoment werd door alle aanwezigen gesmaakt.

Volgend jaar maken we er opnieuw zo’n feest van!

ANTWERPSE GORDEL

Nieuwe collega bij Bosgroep Antwerpse Gordel!

Hallo iedereen!

Ik ben Julie Doens, de nieuwe projectmedewerker bosuitbreiding bij de Bosgroep Antwerpse Gordel. Al van kleins af aan heb ik een groot hart voor de natuur en de enorme diversiteit aan diersoorten op onze planeet. Vanuit deze interesse ben ik dan begonnen aan mijn studies Biologie, met een focus op ecologie en conservatiebiologie. Na mijn studies ben ik als vrijwilliger naar een afgelegen schiereiland in Costa Rica getrokken om mee te werken aan biodiversiteitsbehoud en bescherming van het tropische regenwoud en zijn bedreigde diersoorten. Na dit avontuur besefte ik des te meer hoe graag ik wilde werken bij een organisatie gericht op de natuur waarbij je nooit stilzit, maar dan op

14

Vlaamse bodem. Ongeveer een jaar later werd deze droom werkelijkheid, en ben ik van start kunnen gaan bij de bosgroepen in mijn “thuisprovincie” Antwerpen. Samen met mijn collega Matthias ga ik de komende jaren meehelpen aan de Vlaamse doelstelling om tegen 2024 4.000 ha nieuw bos bij te zetten. Een echte uitdaging, waar ik met enorm veel goesting aan begin!

Hopelijk kom ik jullie allemaal snel eens tegen op een plantactie of op een wandeling in het bos.

Julie

BOSGROEPNIEUWS

ANTWERPSE GORDEL

ZUIDERKEMPEN

KEMPEN NOORD

Houtmarkt oververhit…

Lot

Gemeente

Boomsoort

Stuks

volume (m3)

Smidstraat

Berlaar

populier

31

90

prijs/m3

€ 39,11

Molenlei

Bonheiden

Corsicaanse den

901

338

€ 36,12

Heidestraat

Bonheiden

grove den

275

139

€ 67,66

Heidestraat

Bonheiden

grove den

44

29

€ 40,35

Achter fort Koningshooikt

Lier

populier

90

164

€ 40,97

Luitersheide

Lint

populier

122

348

€ 44,98

Bartstraat

Nijlen

populier

16

49

€ 15,24

Rijkseweg

Puurs - Sint-Amands populier

166

474

€ 53,93

Halle-Velden

Zoersel

grove den, Corsicaanse den

17

180

€ 43,31

Krabbels

Zandhoven

grove den, Corsicaanse den

280

255

€ 55,83

Krabbels

Zandhoven

Amerikaanse eik

49

161

€ 83,93 € 59,83

Krabbels

Zandhoven

dode es

92

59

Heidestraat-Noord

Kapellen

Corsicaanse den, lork

173

501

€ 53,22

Zoerle Parwijs - Westerlo - Tongerlo

Westerlo

grove den

1 536

982

€ 62,82

Scherpenbergen - De Hutten

Meerhout

grove den

419

292

€ 58,44

Molenbaan - Vispluk - Berkelheide…

Vorselaar en

grove den, Corsicaanse den

4 039

2 282

€ 60,98

Poederlee Herentalse & Kasterleesteenweg…

Kasterlee

grove den, Corsicaanse den

2 344

1 314

€ 63,15

Den Elleboog - Pontfortsedijk…

Retie

grove den, Corsicaanse den

384

224

€ 56,81

Eerselseweg

Mol-Postel

grove den, moeraseik, lork

1 019

449

€ 53,76

De Lusthoven

Arendonk

grove den, lork

742

302

€ 62,56

Schrieken - Wateringstraat

Poppel

Corsicaanse den, conifeer

839

464

€ 50,31

Hoge Mierdseweg

Oud-Turnhout

Corsicaanse den, grove den

530

471

€ 57,25

Hoge Mierdseweg

Oud-Turnhout

grove den, fijnspar (dood),

318

125

€ 42,00

Amerikaanse eik

Zoals blijkt uit de tabel bereiken de industriële houtprijzen recordhoogtes. Op de brandhoutmarkt zijn de prijzen enorm gestegen door de hoge energieprijzen. We merken dit ook op het online verkoopplatform van de bosgroepen: www.brandhoutweb.be. Vele loten staan slechts enkele uren beschikbaar vooraleer iemand ze aankoopt. Dat zorgt soms voor wat zenuwachtigheid voor mensen die graag hun brandhout aanvullen voor de komende winter.

brandhoutweb. Mogelijks hebben zij minder ervaring met (veilig) werken met de kettingzaag. Voor hen en ook voor wie al heel wat ervaring heeft, organiseren de bosgroepen regelmatig cursussen kettingzaag, wat alleen maar kan bijdragen tot veiliger werken.

En als laatste: vergeet nooit je persoonlijke beschermingsmiddelen: zaagbroek, zaagschoenen, gehoor- en gelaatsbescherming.

Succes ermee!

De huidige prijzen voor geleverd droog brandhout zijn natuurlijk niet te vergelijken met brandhout op stam. Hout op stam legt nog een hele weg af vooraleer je het kan stoken: vellen, in stukken zagen, vervoeren, klieven, minstens 2 jaar drogen,…

Ondanks de druk op het hout, blijft veiligheid van belang.

We vragen uitdrukkelijk om eerst ter plekke te gaan kijken of het lot wel voor u geschikt is. Denk daarbij aan: dikte van de stammen, mogelijk moeilijker velbare bomen, hoeveelheid werk, bereikbaarheid,... Overhaaste beslissingen zijn vaak niet de beste beslissingen. Opgelet, de koper is verantwoordelijk voor eventuele schade die kan ontstaan bij de vellingen.

Het is goed nieuws dat nieuwe mensen de weg vinden naar het

15

de bosbode 4 | 2019 NOG MEER DOORBOMEN

Verwarmen op hout: hoe goedkoper én gezonder?

Gebruik jij een houtkachel voor de gezelligheid? Om de centrale verwarming minder vaak aan te zetten? Of om je hele woning te verwarmen? De stijgende energieprijzen zorgen ervoor dat meer mensen een houtkachel gaan gebruiken.

Brandhout: een klimaat­ vriendelijke energiebron

Beperk zoveel mogelijk de luchtvervuiling

Exacte cijfers van brandhoutverbruik in

Bij de verbranding van hout komen on-

Vlaanderen zijn er niet. Er wordt geschat

gezonde stoffen vrij, zoals fijn stof en

dat er jaarlijks 1 miljoen m3 brandhout

dioxines. Contact met houtrook kan ge-

wordt gebruikt waarvan 350.000 m3 af-

zondheidsklachten veroorzaken. Gevoe-

komstig van onze Vlaamse bossen. Dit

lige groepen zoals kinderen, ouderen en

levert energie voor ongeveer 100.000

chronisch zieken worden het meest ge-

gezinnen in Vlaanderen. Het hout is af-

troffen.

komstig van het duurzaam beheer van

Kies je voor hout om (een deel van) je

onze bossen, houtkanten, lanen, …

woning te verwarmen? Zorg er dan voor

Dankzij dit beheer worden de bossen

dat je een zo goed mogelijk verbran-

meer biodivers en weerbaar.

dingsproces verkrijgt. Hoe beter de verbranding, hoe minder luchtvervuiling en

In tegenstelling tot fossiele brandstoffen

hinder je zal veroorzaken. Daarnaast, en

is hout een klimaatvriendelijke energie-

ook belangrijk: je verbruikt er meteen

bron. Bomen slaan CO2 op via fotosyn-

ook minder brandhout door.

these. Mede door verbranding van geven in de atmosfeer. De Vlaamse bos-

Kies een toestel met een aangepast vermogen

inventaris die de houtvoorraad perio-

Oudere toestellen of tweedehandstoe-

diek opvolgt, bewijst evenwel dat we in

stellen bieden geen garantie dat je een

Vlaanderen beduidend minder hout

efficiënt of veilig toestel hebt. Denk hier-

kappen dan dat er bijgroeit: er wordt

bij aan brandgevaar of risico op CO-

netto beduidend meer CO2 opgeslagen

vergiftiging. Zeker bij open haarden of

in onze bossen dan dat er vrijkomt door

kachels zonder zelfsluitende deur is dit

verbranding!

het geval. Vraag daarom bij de aankoop

brandhout wordt dit deels terug vrijge-

van een toestel advies aan een profesTegenover deze grote voordelen van

sional.

brandhout als klimaatvriendelijke energiebron staat het feit dat het één van

Kies voor een kachel of haard met aan-

de grootste bronnen van fijn stof is in

gepast vermogen. Bij een toestel met

Vlaanderen. Gelukkig kunnen we daar

een te groot vermogen moet je al heel

iets aan doen. Hoe pak je dit aan?

snel de luchttoevoer beperken (smoren) om het niet te warm te krijgen. Vraag

16

NOG MEER DOORBOMEN

kan het ook na hoe je het toestel en de installa-

Bij slechte luchtkwaliteit geeft de Vlaam-

onderaan het hout. Gebruik natuurlijke

tie moet onderhouden. Vergeet daarbij

se Milieumaatschappij via de media en

aanmaakhoutjes en geen krantenpapier

je schoorsteen niet. Het is belangrijk dat

via sociale media het advies om geen

en zorg voor voldoende luchttoevoer tij-

de schoorsteen voldoende boven het

hout te stoken en zo extra luchtvervui-

dens het stoken.

dak uitsteekt en ver genoeg staat van

ling te vermijden.

ramen en ventilatieopeningen.

Gebruik enkel droog en onbehandeld hout

Maak je vuur slim aan Niet elk toestel werkt op precies dezelfde manier. Lees dus zeker de gebruiks-

Je kan kiezen om zelf je brandhout te

aanwijzing van je toestel en volg die op.

verwerken of om je brandhout kant-en-

Maak je vuur slim aan, dan moet je min-

klaar aan te kopen. Stook enkel met

der brandhout gebruiken. Als dit moge-

droog en onbehandeld hout. Zo krijg je

lijk is bij je toestel, gebruik je best de

een hoger rendement, is je vuur gemak-

‘omgekeerde methode’, waarbij je het

kelijker aan te maken en krijg je minder

vuur bovenaan aanmaakt in plaats van

Tot slot - Door op een correcte manier te stoken, beperk je de hinder voor jezelf en je buren.

- Door je woning te isoleren, heb je minder nood aan (bij)verwarmen met hout.

Auteur: bosgroep Zuiderkempen met medewerking van Logo Kempen

rook en ongezonde stoffen in de lucht.

Droog hout heeft een vochtgehalte van 15%. Het vochtgehalte kan je navragen bij de verkoper. Brandhout (‘stukhout’) moet gemiddeld twee jaar drogen.

Droog hout herken je aan de galm als je 2 stukken tegen elkaar slaat. Vochtig hout klinkt dof.

Efficiënt, veilig en gezond stoken, kan enkel met droog stukhout en onbehandeld houtafval. Spaanplaat, triplex en vezelplaat zijn gemaakt van verlijmd houtstof of houtschilfers en bevatten extra chemische stoffen. Ook zaagsel, krullen of schaafsel mag je niet verbranden.

Hou rekening met de weersomstandigheden Bij mist en windstil weer, vermindert de trek in je schoorsteen en blijft de rook hangen rond je woning en bij de buren.

Zo vergroot je het risico op geur- en rookhinder, maar ook het risico op CO-vergiftiging in je eigen woning.

17

KALENDER de bosbode 4 | 2019

Welkom op onze Algemene

Bosgroep Zuiderkempen vzw

Vergadering: save the date!

Bosgroep Zuiderkempen vzw nodigt al haar leden uit voor de

Vier je mee 20 jaar vzw. Bosgroep Zuiderkempen ?

Algemene Vergadering op vrijdag 26 mei vanaf 17u00. Het

De drie Antwerpse bosgroepen nodigen hun leden graag uit voor de jaarlijkse Algemene Vergadering. Tijd en ruimte voor ontmoeting en uitwisseling, kans tot terugblikken op de voorbije tijd en vooruitkijken naar wat komen gaat. Alle leden ontvangen nog een persoonlijke uitnodiging per mail of brief: u wordt op de hoogte gehouden. We rekenen op jullie aanwezig-

wordt een feestelijke versie, want 20 jaar geleden werd de bosgroep Zuiderkempen vzw boven de doopvont gehouden.

De locatie wordt mogelijk de Lissenvijver in Geel maar zal nog bevestigd worden. We bespreken het jaarverslag, de jaarresultaten, de planning voor 2023 en halen wat geschiedenis op.

We kijken vooruit naar de toekomst en nodigen een interes-

heid!

sante spreker uit. Gezien de mooie verjaardag maken we het

Bosgroep Antwerpse Gordel vzw

Wanneer?

Vrijdag 26 mei 2023 vanaf 17.00u

Waar?

Lissenvijver 10, 2440 Geel

extra gezellig en feestelijk. Jij komt toch ook?

Wanneer?

Zondag 26 maart 2023 om 10u

Waar?

In Bornem, concrete locatie wordt per nieuwsbrief verder gecommuniceerd.

(zal nog bevestigd worden).

Inschrijven? Houd je postbus of mail zeker in het oog.

Meer informatie volgt.

Inschrijven? Voor 17 maart 2023 op 03/355 09 40 of antwerpsegordel@bosgroep.be met vermelding van aantal personen Programma: - Wandeling of fietstocht doorheen de bossen in het Bornemse landschap

Bosgroep Zuiderkempen vzw”

- Overzicht van de activiteiten en (financiële)

Ter gelegenheid van haar twintigste verjaardag organiseert

resultaten van 2022 - Vooruitzichten en begroting voor 2023 - Kwijting aan de bestuurders - Afsluitende receptie Van harte welkom en we kijken uit naar dit gezamenlijk ledenmoment!

Bosgroep Zuiderkempen voor haar leden een “bosgroepdag” met de volgende activiteiten: 10:00-12:00: Wandeling 20 jaar bosgroep in de bossen rond Kamp C: In deze wandeling toont de bosgroep aan haar leden hoe het bosbeheer in de laatste 20 jaar geëvolueerd is.

We zien op het terrein de resultaten van 20 jaar bosgroep-

Bosgroep Kempen Noord vzw Vier je mee 25 jaar De Bosgroepen op de Kempische Heuvelrug?

Bosgroep Kempen Noord nodigt al haar leden uit voor de Algemene Vergadering op zaterdag 25 maart vanaf 13.30u. Het wordt een feestelijke versie, want 25 jaar geleden ontstond de eerste bosgroep op de Kempische Heuvelrug. De locatie zal dan ook ergens op de heuvelrug zijn. We bespreken het jaarverslag, de jaarresultaten, de planning voor 2023 en halen wat geschiedenis op. We kijken ook naar de toekomst en kiezen ook nog een nieuw bestuur. Wandeling, hapje, drankje en een streep muziek om het af te maken. Jij komt toch ook?

Wanneer?

zaterdag 25 maart vanaf 13.30u.

Waar?

Ergens op de Kempische Heuvelrug

Inschrijven? Houd je mail zeker in het oog. Meer informatie volgt.

18

Welkom op de Bosgroepdag “20 jaar

werking en blikken vooruit naar de uitdagingen in de toekomst.

12:30-14:00: Feestelijk uitwisselingsmoment voor de leden van de bosgroep met drank en hapjes 14:00-16:00: Samen bouwen we aan de bosgroep van de toekomst. In kleine groepen denken we na hoe de bosgroep zich kan aanpassen aan de sterk veranderende wereld en noden van de eigenaars.

We rekenen op jullie aanwezigheid. Elke aanwezige krijgt een verjaardagsgeschenk.

Wanneer? zaterdag 25 maart 2023 Waar? Kamp C, Britselaan 20, 2260 Westerlo Inschrijven? U kan zich voor elke activiteit apart inschrijven door een mail te sturen naar zuiderkempen@bosgroep.be.

Gelieve hierbij te vermelden met hoeveel personen je komt en voor welke activiteit (voormiddag, middag en/of namiddag).

Meer info volgt dan later!

ZOEKERTJES

ZOEKERTJES

Op zoek naar brandhout?

Surf dan naar www.brandhoutweb.be. Dit is een overzichtelijk online verkoopplatform waar je het hele jaar door brandhout kan kopen. De Antwerpse Bosgroepen zorgen voor een up-todate aanbod, een vlotte opvolging en een goede prijs-kwaliteitverhouding van lokaal en duurzaam brandhout.

U wil ook graag een zoekertje in de Bosgazet?

- Surf dan naar https://ap.lc/7SsOG - Lees de voorwaarden

Wat:

- Geef uw zoekertje en contactgegevens in

Opp:

0,14 ha

- En uw zoekertje verschijnt in de volgende Bosgazet

Ligging:

Retie

Vraagprijs:

prijs overeen te komen

Contact:

Ceusters Louisa 014 58 33 76

Wat:

Bos te koop

Opp:

0,4053 ha

Ligging:

Meerhout

Vraagprijs:

prijs overeen te komen

Contact:

Thielemans Willy: willy.thielemans@telenet.be

Bos te koop

of 0475 46 57 18

Vrijwilligers gezocht!

Wat:

Naaldbos te koop

Opp:

0,71 ha

Ligging:

2470 Retie, Pontfortsedijk

Vraagprijs:

prijs overeen te komen

Contact:

Van de Perre Wendy: wvandeperre@telenet.be of 014 85 02 78

Bosgroep Zuiderkempen zoekt vrijwilligers voor hulp bij het opvolgen van opengestelde bospaden- en zones op privaat en

Wat:

Gemengd bos te koop

gemeentelijk domein in de gemeenten Balen, Mol, Meerhout,

Opp:

0,17 ha

Laakdal, Herenthout en Herselt. Geïnteresseerd?

Ligging:

2460 Lichtaart

Contacteer dan zeker de projectmedewerker toegankelijkheid

Vraagprijs:

prijs overeen te komen

van

Contact:

hermansdruyts@skynet.be of 0470 95 08 06

Wat:

Gemengd bos te koop

Opp:

0,24 ha

Ligging:

2460 Kasterlee

Bosgroep

Zuiderkempen

via

het

e-mailadres

camille.deherdt@provincieantwerpen.be of het telefoonnummer +32 473 28 76 38!

Te koop Wat:

Bungalow in naaldbos te koop

Opp:

0,67 ha

Ligging:

Ginderbuiten te Mol “Kalminksche Hoeve”

Vraagprijs:

prijs overeen te komen

Contact:

Stijn 03/667.77.66 of Gert 0479/27.90.53

Contact:

Samyn Willy: willy.samyn.ws@gmail.com of 0488 86 90 37

TE KOOP

of info@verhuurbeheer.be

19

Contact Bosgroep Antwerpse Gordel vzw Coördinatoren: - Kathleen Vanderheyden, 0476 76 18 25 - Karolien Devriendt, 0475 75 77 98 Adjunct-coördinatoren: - Bert Van Gils, 0476 86 80 01 - Gijs Bracke, 0470 21 38 94 - Simon De Smedt, 0472 45 19 70 - Stephanie Van Loock, 0471 44 92 99 Bosuitbreidingsmedewerkers: - Matthias Vermeire, 0471 11 87 40 - Julie Doens, 0473 82 12 63 Administratief medewerkers: - Britt Van Cotthem - Marleen Brosens

Bosgroep Zuiderkempen vzw Coördinator:

- Jan Seynaeve, 0474 99 99 35

Bosgroep Kempen Noord vzw Coördinator:

- Marieke Verreet, 0474 74 17 31 Adjunct-coördinatoren: - Kevin Greeven, 0477 63 12 47 - Chris Meeuws, 0478 45 51 38 - Joost Malliet, 0477 93 25 51 - Thomas Van De Peer, 0476 96 57 92 - Sien Van Looveren, 0470 90 57 44 Bosuitbreidingsmedewerker:

Adjunct-coördinatoren: - Joran Mertens, 0475 80 73 36 - Jan Wauters, 0478 78 20 22 Projectmedewerkers: - Seppe De Peuter, 0474 84 21 78 - Camille De Herdt, 0473 28 76 38 Bosuitbreidingsmedewerker: - Isis Veldeman, 0471 22 14 06 Administratief medewerker: - Veronique Geerts

- Jordan Rodriguez-Milis, 0471 55 93 80 Administratief medewerkers:

Provincie Antwerpen

- Annick Vangenechten

Algemeen bosuitbreidingsmedewerker:

- Elly Maes

- Iliana Janssens, 0477 91 61 56

V.U.: Bosgroep Zuiderkempen, Kamp C, Britselaan 20C, 2260 Westerlo