de bosbode 2018 - 1

- Eerste hulp bij bebossing

- Bloedende bomen

- De code van je bos ontrafeld

- Doe-het-zelf met David

- Kruiden uit het bos

- Bosgroepnieuws

- Een bos…10 jaar later

-

Brandhoutweb: hoe online hout kopen?

VU, Jozef Dauwe, p.a. Bosgroep Oost-Vlaanderen Noord vzw, Woodrow Wilsonplein 2, 9000 Gent

Bezoek ons op  Oost-Vlaamse bosgroepen

Jaargang 14– nr 1

De bosbode is een tijdschrift van de drie Oost-Vlaamse bosgroepen

Redactie

Hans Scheirlinck, Klaartje Van Loy, Sylvie Mussche, Maarten Decoene, Kristof De Rous, Sylvie Focke, Karen Dequidt, Tineke De Smet, Simon Brandt, David Claeys, Bram Coupé

Fotografie

Cover: Vilda

Hans Scheirlinck, Sylvie Mussche, Klaartje Van Loy, Maarten Decoene, Kristof De Rous, Tineke De Smet, Simon Brandt, Pixabay, Wikimedia Commons, David Claeys, Bram Coupé, Miguel Van Houcke, Pascal Vanhees, Vilda

Lay-out

Koloriet – Leefdaal

Druk

Lowyck Drukkerij – Oostende

Papier

Deze publicatie werd gedrukt op kringlooppapier ‘Reprint’

Oplage

9 000 exemplaren

Verantwoordelijke uitgever

Jozef Dauwe

p.a. Bosgroep Oost-Vlaanderen

Noord vzw

Woodrow Wilsonplein 2

9000 Gent

Raad van bestuur BON

Gedeputeerde Jozef Dauwe, Leen Meersschaert, Jozef Van Eeckhoudt, Jan

Van Dooren, Pierre d’Alcantara, Maurits

Adriaenssens, Guy Bonsecour, Kristien Dierick, Hendrik Van den Berghe, Dirk Maes, Alex Ruebens.

Raad van bestuur MOV

Gedeputeerde Jozef Dauwe, Jan Verbeke, Marc

Dilewyns, Francis De Beir, Geert de Visscher, Kris Janssens, Dirk Abbeloos,Werner Pycke, Steven Roosen, Jozef Wittouck, Norbert Van Stichel

Raad van bestuur VAD

Gedeputeerde Jozef Dauwe, Willy Bauwens, Johan Detemmerman, Raoul D’Hoossche, Véronique De Bleeker, Laurens De Cock, Jozef Van Crombrugge, Marc De Bock, Wouter Stockman, Peggy Van Laethem

Uw gegevens werden opgenomen in een databank die wordt beheerd door de Bosgroep. De gegevens in deze databank zullen enkel worden gebruikt in het kader van de werking van de Bosgroep en niet voor andere doeleinden. Indien u niet wenst dat uw gegevens in deze databank zijn opgenomen of indien u uw gegevens wenst te wijzigen, kunt u dit steeds doorgeven aan de Bosgroep.

Uw bos, onze zorg

Maak kennis met de bosgroepen

Een bosgroep heeft als doel u als boseigenaar praktische ondersteuning te bieden bij het beheer van uw bos. In een bosgroep zijn vele boseigenaars uit uw streek verenigd.

Samen met hen kan u vrijwillig meewerken aan een mooie toekomst voor het Vlaamse bos.

“Baas in eigen bos”, dat is het basisprincipe van de bosgroepen. De bosgroepen informeren, adviseren en organiseren, maar u beslist steeds zelf over het beheer van uw bos.

Wat heeft de Bosgroep zijn leden te bieden?

GRATIS DIENSTVERLENING

1. Informatie

De bosgroep beantwoordt uw persoonlijke vragen over de technische, wettelijke en financiële aspecten van bosbeheer. U kunt ook deelnemen aan theorie- en praktijkcursussen in verband met bosbeheer.

2. Advies op maat van uw bos

U kunt een afspraak maken voor een terreinbezoek aan uw bos. Het resultaat is een beheeradvies op maat van u en uw bos.

3. Hulp bij uw bosadministratie

De bosgroep helpt u bij het aanvragen van subsidies en kapmachtigingen. Ook het opstellen van een bosbeheerplan kan begeleid worden.

DIENSTVERLENING TEGEN VERGOEDING

1. Betaalbare bosarbeid

U kunt een aanvraag indienen om tegen een voordelige prijs onrendabele werken in uw bos te laten uitvoeren. Voorbeelden zijn: bestrijding woekerende exoten, vrijstellen van jonge aanplantingen, onrendabele dunningen en hakhoutbeheer, aanleg van een bosrand,… De juiste tarievenlijst dient u bij uw bosgroep op te vragen.

2. Organisatie van beheerwerken

De bosgroep coördineert de beheerwerken bij meerdere boseigenaars samen zodat ze voor bos en eigenaar efficiënter en goedkoper worden. Wilt u werken uitvoeren in het bos dan kan de bosgroep die organiseren. U kunt deelnemen aan de gezamenlijke houtverkoop van de bosgroepen indien u hulp wenst bij de verkoop van bomen die u wenst te kappen.

3. Cursussen en excursies

De bosgroepen organiseren jaarlijks tal van cursussen zoals kettingzaag, bosmaaier, houten constructies, enz. Leden kunnen hieraan deelnemen tegen een voordelig tarief.

Word gratis lid

Het feit dat u dit tijdschrift ontvangt betekent niet automatisch dat u lid bent. Iedere boseigenaar die dit wenst kan gratis lid worden van de bosgroep die actief is in zijn streek.

Uw lidmaatschap geeft recht op de dienstverlening van de bosgroep. Het lidmaatschap houdt geen verdere verplichtingen in.

Digitale Bosbode

Wil u graag papier besparen en wenst u de Bosbode enkel nog digitaal te ontvangen? Graag een seintje aan uw bosgroepsecretariaat!

Wenst u vrijblijvend advies en hulp

bij het beheer van uw bos? Contacteer ons:

• Bosgroep Oost-Vlaanderen Noord vzw

p.a. Provincie Oost-Vlaanderen

– PAC Zuid

Woodrow Wilsonplein 2 - 9000 Gent

Tel. 09/267 78 60

bosgroepnoord@oost-vlaanderen.be

Coördinator: Sylvie Mussche

• Bosgroep Midden Oost-Vlaanderen vzw

p.a. Provincie Oost-Vlaanderen

– PAC Zuid

Woodrow Wilsonplein 2 - 9000 Gent

Tel. 09/267 78 60

bosgroepmidden@oost-vlaanderen.be

Coördinator: Klaartje Van Loy

• Bosgroep Vlaamse Ardennen tot Dender vzw

Veemarkt 27 - 9600 Ronse

Tel. 055/21 62 80

vlaamseardennen@bosgroep.be

Coördinator: Hans Scheirlinck

Woord vooraf

Beste boseigenaars en bosliefhebbers, We zijn het jaar 2018 weer goed gestart met de bosgroepen. Het begon met de nieuwjaarsbijeenkomst, waar ik samen met heel wat bosgroepleden en sympathisanten kon klinken op het nieuwe jaar. De eerstvolgende activiteiten zijn de Algemene Vergaderingen, kom zeker langs als je meer te weten wil komen over onze plannen voor de komende periode. Waar en wanneer deze ledendagen plaatsvinden, vind je verder in deze Bosbode.

Fantastisch ook hoe elk jaar de lente zich weer aandient! In het bos ontluiken de bladeren en voorjaarsbloeiers na een lange periode van stilte. Maar stilte betekent niet dat er niets gebeurt. Lees maar na in het artikel over waarom bomen kunnen bloeden. En ook de bosgroepen zaten niet stil afgelopen winter: we hebben opnieuw heel wat bomen en struiken geplant die zullen uitgroeien tot mooie bossen. Sommige eigenaars denken dan: ‘boompje groot, plantertje dood’ of dat zal ik zelf niet meer meemaken. Toch kan het verbazend vlug gaan. Met de nieuwe rubriek ’Het bos: 10 jaar later’ hopen we je een idee te geven over de snelheid waarmee bos en natuur zich kan ontwikkelen. Ondertussen bestaan de bosgroepen ook al lang genoeg om hiervan de bewijzen te leveren. Het zijn resultaten om trots op te zijn.

Een andere nieuwe rubriek kreeg de titel ‘Hoe zit dat nu?’. Bos is een maatschappelijk thema geworden dat regelmatig in het nieuws belandt. Maar de materie zit soms complexer in elkaar dan wat in één kort krantenartikel of nieuwsbericht aan bod kan komen. En dat zorgt voor extra verwarring of zelfs foute opvattingen. Daarom spitten we enkele thema’s wat dieper uit om hier meer duidelijkheid te scheppen. We bijten de spits af met het zeer actuele verhaal over bosuitbreiding en boscompensatie.

Afgelopen winter lanceerden we ook de website www.brandhoutweb.be via het Europese project eco2eco. Vele interessante brandhoutloten vonden op deze eenvoudige manier de weg naar een koper. Het doet me veel plezier dat nu ook de andere bosgroepen met succes deelnemen aan dit platform. Een mooi voorbeeld van onderlinge samenwerking en versterking binnen de Vlaamse bosgroepen.

Rest me enkel nog je veel leesgenot toe te wensen met deze eerste Bosbode van het jaar!

Jozef Dauwe

Voorzitter Bosgroep Oost-Vlaanderen Noord vzw

Voorzitter Bosgroep Midden Oost-Vlaanderen vzw

Voorzitter Bosgroep Vlaamse Ardennen tot Dender vzw

Eerste hulp bij bebossing

Ook voor de aanplant van. een nieuw bos kan je. ondersteuning krijgen van. je bosgroep.

Hoe zit dat nu?

Over bosuitbreiding en boscompensatie

il je graag een nieuw bos aanleggen, maar zie je de bomen door het administra tieve bos niet meer? Hier krijg je een beknopt overzichtje van de verschillende mogelijkheden, de nodige vergunningen en de financiering. Voor meer details en prakti

Je hebt grond die je wil bebossen?

Een perceel grond mag je niet zomaar bebossen. Om zeker te weten of je nieuw bos kan aanplanten, ga je best een aantal zaken na en vraag je, indien nodig, de juiste vergunningen aan. Check om te beginnen onderstaande stappen:

Stap 1 : Wat is de gewestplanbestemming?

De bestemming van je perceel kun je nagaan op www.geopunt.be. Ligt het perceel in agrarisch gebied (geel), dan heb je een bebossingsvergunning nodig van het College van Burgemeester en Schepenen (Veldwetboek art. 35).

Heeft het perceel een groene of geelgroene bestemming op het gewestplan, dan heb je een natuurvergunning nodig voor het wijzigen van een vegetatie, een klein landschapselement (KLE), het reliëf of de waterhuishouding. Deze vraag je ook aan bij de gemeente.

Stap 2 : Ligt het perceel binnen het Vlaams Ecologisch Netwerk (VEN) of binnen Natura 2000-gebied?

Ligt het perceel binnen het VEN, dan heb je een VEN-ontheffing nodig op de verboden die gelden binnen VEN. Deze VEN-ontheffing moet je aanvragen bij het ANB.

Is je perceel binnen Natura 2000-gebied gelegen, dan heb je ook een natuurvergunning nodig voor de wijziging van vegetatie, KLE, het reliëf of de waterhuishouding. Je moet bij de aanvraag van je vergunning ook aantonen dat de werken de aanwezige natuur niet zullen schaden.

Stap 3 : Is het beschermd onroerend erfgoed?

Is de grond gelegen in beschermd onroerend erfgoed, dan moet je ook hier toelating hebben voor de bebossing. Als je al een natuurvergunning moet aanvragen (door één van de vorige stappen), dan zal de overheid zelf advies inwinnen bij het Agentschap Onroerend Erfgoed. Als je echter enkel een bebossingsvergunning aanvraagt bij de gemeente (agrarisch gebied), dan moet je zelf een toelating aanvragen bij het Agentschap Onroerend Erfgoed (OE).

Stap 4 : Is er op het perceel een zeer bijzonder natuurelement aanwezig?

Los van de bestemming van je perceel grond, is het voor een aantal bijzondere natuurelementen verboden

een individuele afwijking op dit verbod aanvragen bij het ANB.

Stap 5 : Is het perceel in gebruik door een landbouwer?

Als je perceel nu gebruikt wordt voor landbouw, ga je best ook na hoe de pacht of het gebruik geregeld is met de betreffende landbouwer. Zonder goede en duidelijke afspraken hierover, kun je immers niet bebossen. Je zou deze stap ook als eerste kunnen ondernemen.

Je wil een bos aanplanten, maar je moet eerst nog grond aankopen?

Als je een perceel grond wil aankopen om te bebossen, doorloop je best eerst alle bovenstaande stappen, zodat je

Bij aankoop van een. perceel om te bebossen, kan je max. 60% van de aankoopprijs terugbetaald krijgen.

foto Miguel Van Hoecke

goed weet waar je aan toe bent. Is de beslissing gunstig, dan kan je wellicht bebossen op relatief korte termijn.

subsidieerd te krijgen. Vlaams minister van Natuur Joke Schauvliege lanceerde in januari drie nieuwe projectoproepen voor meer en betere natuur in Vlaanderen. Geïnteresseerde particulieren, privaatrechtelijke personen en lokale besturen kunnen tot 30 april 2018 een projectvoorstel indienen bij het Agentschap voor Natuur en Bos. Dit jaar kan dat trouwens voor de eerste keer online.

Alles is in orde om te mogen bebossen? Welke financieringskanalen zijn er?

Ligt het perceel dat je wil aankopen om te bebossen in de gewestplanbestemmingen bos, overig groen, reservaat en natuur of Natura 2000-gebied? Dan kun je een projectaanvraag indienen bij het ANB om 60% van de aankoopkost van de grond (tot max. 2,5 euro per m²) ge-

Bron?

Subsidie bebossing (ANB*)

Voorwaarden?

✓ Min 0,5 ha

Er zijn heel wat manieren om je financieel te ondersteunen bij je bebossing, namelijk:

De subsidie bebossing van ANB

De toelage Klimaatbestendig Landschap van de provincie Oost-Vlaanderen

✓ Min 0,25 ha indien bosrand ter uitbreiding van bestaand bos

✓ Inheemse soorten

✓ Min. 2 soorten, vanaf 1 ha 3 soorten

✓ Selectieprocedure

✓ Goedgekeurd beheerplan nodig nadien

Toelage Klimaatbestendig Landschap (POV*)

Aanleg compensatiebos (ontbosser betaalt bebosser)

✓ Geen cumul met gelijk welk ander financieringskanaal

✓ Inheemse soorten, eventueel autochtoon

✓ Aanvraag via Bosgroep of Regionaal Landschap

✓ Niet in woon- of industriegebieden op gewestplan

✓ Geen cumul met subsidie van ANB voor aankoop van gronden noch met andere toelages

✓ Boomsoortenkeuze in functie van het verwijderde bos

✓ Afspraken te regelen via contract met ontbosser

✓ Je hebt heel wat geduld nodig vooraleer dergelijke dossiers onderhandeld zijn

10 miljoen bomen (BOS+ vzw)

✓ Min 0,5 ha

✓ Nieuw bos of herbebossing met ecologische meerwaarde (geen compensatie)

* ANB = Agentschap voor Natuur en Bos; POV = Provincie Oost-Vlaanderen

De aanleg van een compensatiebos

De campagne ’10 miljoen bomen’ van BOS+

De onderstaande tabel geeft een overzichtje van de belangrijkste voorwaarden en een idee van de bedragen.

Wil je graag nog extra uitleg of advies? Contacteer jouw bosgroep of raadpleeg onderstaande websites:

www.ikwilbebossen.be

http://bosgroepen.be/faq/

www.natuurenbos.be/bebossen

www.natuurenbos.be/projectsubsidiesaankoop

www.natura2000.vlaanderen.be

www.bosplus.be/nl/10miljoenbomen www.klimaatgezond.be

Bedrag?

✓ € 3500 /ha

✓ + € 250/ha voor aanbevolen herkomst

✓ + bedrag voor wildbescherming

✓ 80% van de totale kost bij volledige uitbesteding

✓ 100% van de kosten indien enkel aankoop plantsoen

✓ Ongeveer 3 euro per m² aangeplant bos

✓ € 1350/ha

✓ + max € 1350 per ha afh. van taakverdeling

foto Miguel Van Hoecke

Bloeden van bomen

Je zou het misschien niet meteen verwachten, maar ook bomen kunnen bloeden. Na het snoeien in de winter of het vroege voorjaar kunnen ze namelijk plantensap verliezen. Maar hoe zit dat nu precies? Waarom bloedt de ene boom niet na het snoeien en de andere wel? En vooral: hoe snoei ik die bomen om het bloeden te vermijden?

Stel, je hebt een tak afgezaagd en uit de wonde sijpelt vocht, hoe kan dat? Dat het met watertransport in een boom te maken heeft, zal niemand verbazen. In de zomer is er via de verdamping van water via de bladeren een continu transport van water in de boom. Maar ook in de winter blijft er overal sap in de boom. Dit kan omdat het sap waterdraden vormt doorheen de plant. De waterdeeltjes trekken elkaar onderling aan in de zeer fijne kanaaltjes binnenin de plant. Bij vriesweer kunnen er echter luchtbellen in die kanaaltjes ontstaan en dan is de waterkolom doorbroken en valt het overige deel droog. Dat is uiteraard geen gunstige situatie. Verspreidporige bomen (die maken grote vaten doorheen het ganse jaar die verspreid liggen binnen de jaarring) hebben daar een oplossing voor. Ze bouwen een druk op in de wortels waarmee ze opnieuw sap naar boven persen. De ontstane luchtbellen lossen op onder deze druk en de waterdraden worden hersteld.

Verspreidporige bomen kunnen daarom dus bloeden bij het snoeien in de winter. Het komt vooral voor bij esdoorn, berk, haagbeuk en walnoot. Je kan dit gemakkelijk onthouden met de ABC-regel + Juglans: Acer (esdoornsoorten), Betula (berkensoorten), Carpinus (haagbeuk) en Juglans (walnoot).

Wanneer moeten we dan snoeien om het bloeden te vermijden?

Een boom kan je het best snoeien in de maanden juni, juli en augustus. Traditioneel worden notenbomen tijdens de oogst gesnoeid. Later snoeien zorgt voor bloeden en vroeger snoeien betekent minder opbrengst. Bij het snoeien moet altijd de afweging gemaakt worden wat er precies nodig is. Een boom vraagt immers niet om gesnoeid te worden. Snoeien is altijd beter in de groeiperiode, omdat de wonde dan meteen afgesloten wordt, terwijl de energievoorziening optimaal is (niet van toepassing op o.a. knotbomen en hakhout, deze vallen altijd onder wintersnoei). Probeer het snoeien te beperken en snoei al zeker niet in de lente of herfst; dan heeft de boom al zijn energie nodig om nieuwe bladeren aan te maken of om de wondjes van de afgevallen bladeren af te dichten.

Wat doe je als de boom toch gaat bloeden omdat je verkeerd gesnoeid hebt?

Niets, gewoon afwachten. Geen enkel middeltje helpt. Insmeren met cement of kalk heeft zelfs een averechts effect. Het probleem is niet dat de boom gaat doodbloeden, maar wel dat er veel suiker en dus energie verloren gaat. Wanneer je jaar na jaar de boom laat bloeden, dan krijgt die stress omdat je telkens zijn reserves uitput. Dit zie je soms bij snoeivormen van berken die jaarlijks in de winter worden aangepakt. De gouden regel is dus als volgt: “Bezint eer ge begint!”

foto Gerrit Jansen

De code van je bos ontrafeld

Vallei- en bronbossen. zijn een verzamel-. naam voor heel. wat diverse bostypes,. met als gemeenschap-. pelijke noemer de. vochtige tot natte bodem waarop ze groeien

Hoe vallei- en bronbossen herkennen en beheren

Je kent ze wellicht wel, de zogenaamde Speciale Beschermingszones (of SBZ’s). Dat zijn gebieden in Vlaanderen waar de biodiversiteit voorop staat. Meestal vallen ze samen met de vroegere Vogel- en Habitatrichtlijngebieden en ze maken deel uit van het Europese Natura 2000-netwerk. Heel wat grote en kleine boscomplexen zijn opgenomen in deze SBZ’s en het bos- en natuurbeleid is erop gericht om die in topconditie te krijgen. Ook private boseigenaars krijgen hiermee te maken, zeker als hun eigendom in deze Natura 2000-gebieden ligt. Er zijn verschillende bostypes of boshabitats, in deze Bosbode bespreken we de vallei- en bronbossen.

Eerst even opfrissen

Voor elke Speciale Beschermingszone zijn er instandhoudingsdoelstellingen (IHD’s) bepaald, dit zijn doelstellingen die ervoor moeten zorgen dat de (planten dier)soorten en hun habitats in stand blijven, hersteld of verbeterd worden. De boshabitats zijn onderverdeeld in een aantal types waarvan de meest voorkomende al aan bod kwamen in een andere Bosbode (Herfst 2015). Ze worden vaak aangeduid met een eigen code, voor de vallei- en bronbossen is dat 91E0.

Deze bossen worden als ‘habitatwaardig’ beschouwd als ze ofwel al sinds 1850 onafgebroken bebost zijn ofwel de juiste, typische vegetatie aanwezig is (de zogenaamde sleutelsoorten in boom-, struik- als kruidlaag). Dan volgt nog een beoordeling van de kwaliteit van de habitat. Voor type 91E0 betekent dit onder meer dat de inheemse sleutelsoorten in de boom- en struiklaag minimum 70% bedekken, dat er voldoende variatie in soorten en etages is en dat er oude bomen en dood hout voorkomen.

Een laatste belangrijk begrip is het Minimum Structuur Areaal (MSA): dit is de minimale oppervlakte die nodig is

om, bij een nulbeheer (wanneer er geen beheerwerken uitgevoerd worden), een gevarieerde bosstructuur met alle ontwikkelingsstadia te garanderen, dus van pril tot erg oud bos. Op veel plaatsen is dit de grootse hindernis om tot een echt habitatwaardig bos te komen: het bestaande bos is gewoon te klein. Daarom zal in de meeste SBZ’s met bosgebieden ook bosuitbreiding moeten bijdragen tot een goede instandhouding.

Vele soorten natte bossen

De vallei- en bronbossen zijn in feite een verzamelnaam voor heel wat diverse bostypes, met als gemeenschappelijke noemer de vochtige tot natte bodem waarop ze groeien. Waterkwaliteit is dus, samen met voldoende water, één van de bepalende factoren. De groep wordt verder verdeeld in wilgenvloedbossen, elzenbroekbossen, bronbossen en beekbegeleidende bossen, ieder met een eigen typische kruidlaag. Alles samen gaat het om 10 000 tot 13 000 hectare bos in Vlaanderen, waarvan 50% in Habitatrichtlijngebied. Historisch zijn vallei- en bronbossen eerder beheerd als hakhoutbos dan als middelhout of hooghoutbos. In de zeer natte wilgenvloedbossen werd zelfs aan griendenteelt gedaan voor vlechtwerk. In elzenbroekbos en beekbegeleidende bos vinden we ook nog vaak een rabattenstructuur terug. De bomen staan daarbij op ophogingen van 1 tot 2 meter met daartussen greppels om het water af te voeren.

Wilgenvloedbossen. en Elzenbroekbossen. kunnen zich op 50. tot 100 jaar ontwikkelen tot zeer waardevolle bossen

wordt regelmatig overstroomd door de getijdenwerking. In Oost-Vlaanderen vinden we die terug langs de Zeeschelde en de Durme. Typisch zijn de smalbladige wilgen in de boomlaag, bij de kruidlaag zijn Spindotterbloem, Bittere veldkers, Hop, Gele lis, Wolfspoot, Riet, Gele waterkers, Ridderzuring en Bitterzoet kenmerkend. Maar ook brandnetel en de exoot Reuzenbalsemien kunnen dit type overheersen.

Elzenbroekbos komt verspreid voor in gans Vlaanderen op meer venige bodems waar grondwater stagneert of een sterke kwelzone bestaat. Typisch is een afwisseling tussen open water, moeras-

Wilgenvloedbos is sterk gebonden aan rivierdynamiek (Zeeschelde, Maas) en

Elzenbroekbos

Wilgenvloedbos

vegetatie en verspreide Zwarte elzen. Ook in de zomer staat er meestal nog water. Afhankelijk van hoe voedselrijk dat water is, worden ze verder onderverdeeld. Het meest voorkomende is het Ruigte-Elzenbos met in de boomlaag wilgen en Zachte berk, in de kruidlaag Oeverzegge, Moeraszegge, Gele lis, Dotterbloem en op drogere plaatsen Grote brandnetel, Gewone engelwortel, Moerasspirea, Koninginnenkruid en Moesdistel. Het zijn meestal jonge bossen.

Beide vorige types kunnen zich op 50 tot 100 jaar ontwikkelen tot zeer waardevolle bossen. Er zijn immers weinig bosgebonden soorten die daardoor veel tijd nodig hebben om nieuwe plaatsen te koloniseren. Dat maakt dat ook kleinere oppervlaktes van deze bossen al waardevol kunnen zijn.

Bronbossen vind je aan bronnen en bronbeken en hebben een typische flora zoals Paarbladig en Verspreidbladig goudveil, Hangende zegge, Bittere veldkers en Reuzenpaardestaart. Deze soorten groeien, door hun afhankelijkheid van bronnen, dan ook in punt- of lijnvormige zones. Elzen en es zijn de bepalende boomsoorten. In Oost-Vlaanderen komen deze kleinere bossen vooral voor in de heuvels van de Vlaamse Ardennen. Ze gaan vaak over in het volgende type.

Beekbegeleidende bossen vind je op voedselrijke, vochtige bodems die in de winter kort kunnen overstromen. De boomlaag is soortenrijk: naast es komen ook Europese vogelkers, Grauwe abeel, Gladde iep, Zomereik en Zoete kers voor. Typisch is vooral de rijke wit-gele voorjaarsflora met onder meer Slanke

sleutelbloem, Grote keverorchis, Boswederik, Daslook, Eenbes, Bosanemoon, Speenkruid en Dotterbloem. Deze bossen zijn in Oost-Vlaanderen vaak ingeplant met cultuurpopulieren.

Hoe natte bossen beheren?

Als je van een bos vertrekt dat al habitatwaardig is of in vrij goede staat van instandhouding, is het beheer gericht op het behoud daarvan of het verder ontwikkelen naar een goede staat. Dit gaat om de klassieke ingrepen zoals omvorming naar meer gemengde en structuurrijke bestanden, het beschermen van (zones met) ecologisch waardevolle bomen, het behouden van voldoende staand en liggend dood hout en het aanduiden van zones ten voordele van de natuur (bvb. bosranden, open plekken, poelen, verblijfplaatsen van dieren, ...). Bij exploitaties moet er voldoende aandacht zijn voor de bodem en vegetatie, bvb. via ruimingspistes en aangepaste machines; ook de schaal ervan is belangrijk. Historische beheervormen zoals hakhout- en middelhoutbeheer kunnen bijdragen aan het behoud van zeldzame planten, maar zijn arbeidsintensief. Tot slot is ook nulbeheer een mogelijkheid. Dergelijke bosreservaten moeten dan minstens even groot zijn als het minimum structuur areaal om de boshabitat in stand te houden. Voor de natte bossen gaat dit dan om 10 tot 50 hectare.

een betere staat te komen. Eén mogelijkheid is via bosuitbreiding waarbij goede ruimtelijke planning belangrijk is. Het aanplanten van populieren in combinatie met een onderetage kan gunstig zijn voor een snellere ontwikkeling van elzenbroekbossen, bronbossen en beekbegeleidende bossen. Bosuitbreiding leidt dan niet meteen tot meer habitatwaardig bos, toch helpen nieuwe bossen de bestaande door buffering of versterken ze het habitat voor de aanwezige plant- en diersoorten.

mogelijk: van nulbeheer. tot

Om de kruidlaag te herstellen kan meer licht nodig zijn (dus dunningskappen) of minder ruigtekruiden zoals brandnetel en bramen. Door het aanplanten van een onderetage met Europese vogelkers of Hazelaar kan je de ruigtekruiden onderdrukken en zo meer kansen geven aan de originele bosflora.

Meer weten?

Meer achtergrondinformatie over de afbakening van Natura 2000 en de doelstellingen vind je in vorige Bosbodes. Ook op de websites www.natura2000. vlaanderen.be of www.privaatbeheer.be kan je heel wat informatie en kaartmateriaal raadplegen.

Bronnen:

- Jan Van Uytvanck & Geert De Blust (reds.), (2012). Handboek voor beheerders: Europese natuurdoelstellingen op het terrein, Deel I, Habitats.

Wanneer het bos nog lang niet habitatwaardig is, is herstelbeheer nodig om tot

- Vandekerkhove K., De Saeger S., Thomaes A., De Keersmaeker L., Oosterlynck P., Van Oost F., Jacobs I. (2016). BWK en Habitatkartering, een praktische handleiding. Deel 2: de bossleutel. Versie1, maart 2016. Rapporten van het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek 2016 (11613777). Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek, Brussel.

Beekbegeleidende bossen

Het behouden van zones met dood hout draagt bij tot habitatwaardig bos.

Bij natte bossen. zijn verschillende soorten beheer

Kruiden uit het bos

Brandnetel

Vroeger belandden kruidenvrouwtjes (en –mannetjes) op de brandstapel. Vandaag zijn de tijden gelukkig veranderd en is er opnieuw veel aandacht voor kruiden uit het bos. Deze keer hebben we het over de Tingel, Tengel, Nittel of zoals jullie hem het beste kennen: de Brandnetel (Urtica).

“Urtica heeft den naam gekregen van het branden want als men die aenreackt, ontsteeckt sy onze handen.”

Macer Floridus

Al van in de oudheid wist men dat jonge brandnetelscheuten een echte lekkernij zijn. In Sicilië eet men trouwens nog altijd rauwe brandnetels, na ze eerst tegen de broekspijpen te hebben geslagen en

zo de prikkende netelharen te hebben gebroken. In veel streken van Centraal-Europa worden tijdens de zomer boter en vlees in brandnetelbladeren gewikkeld om ze langer vers te houden. In andere streken maken ze de jonge bladeren van de plant als spinazie klaar. De zaden bevatten een eetbare olie en zijn prima voedsel voor vogels. In het Italiaanse Piemonte geven ze brandnetels als voedsel aan de kippen om de leg te bevorderen. Zelf eens ‘nittels’ proeven? Dat kan het best als soep of gekookt en dat twaalf uur na het plukken (dan zijn ze verwelkt en spuiten de brandharen geen irriterende stoffen meer).

Wist je dat ?

Ken je al de Kleinekinderenboom?

Wist je dat het woord boek afkomstig is van Germaanse woord voor beuk: ‘boche’? Beukenhout vervulde vroeger immers een belangrijke communicatierol. Men kerfde tekens op dunne plankjes beukenhout, waardoor deze kunnen gezien worden als de eerste boeken. In deze rubriek gaan we op zoek naar niet-alledaagse weetjes rond bomen en bos. En over de beuk valt nog veel meer te vertellen.

De beuk (Fagus Sylvatica) wordt ook al sinds mensenheugenis beschouwd als een symbool van vruchtbaarheid, dit komt door de soms bijzonder grote opbrengst aan nootjes. Restanten van die symboliek vinden we nog terug in het volksgeloof: in het jaar dat een beuk veel nootjes draagt, zullen er veel buitenechtelijke kinderen geboren worden. In Westfalen wordt de beuk ook ‘Kleinekinderenboom’ (vertaling) genoemd, dit is de boom waaruit de kleine kinderen worden gehouwen. En pasgeboren meisjes die in een beukenhouten kuip worden gewassen, zouden later door de mannen worden nagelopen. Wie hier ervaring mee heeft, mag het ons gerust laten weten ;-)

Bron: ‘Compendium van rituele planten in Europa’ Marcel De Cleene – Marie Claire Lejeune.

Doe-het-zelf

met David

Zuiveringen in jonge bossen

en Simon, maar vanaf nu laat bosgroepme dewerker David ons zien hoe we kleine bosbouwkundige ingrepen zelf kunnen uitvoeren in het bos. Met als eerste thema: zuiveringen in jonge

Wat is het?

In de kwalificeringsfase (dat is de fase nadat het plantsoen boven de kruidvegetatie is gegroeid) hebben we de keuze om een zuivering uit te voeren. In deze fase is het de bedoeling om in te grijpen in de samenstelling van de boomsoorten of om bomen met een goede ecologische of economische kwaliteit te bevoordelen door hun concurrenten te verzwakken. De geselecteerde bomen die we willen stimuleren in de hoogtegroei, noemen we opties.

Hoe doen we het?

Bij een zuivering gaan we de concurrenten verzwakken, niet wegnemen. De bedoeling is om hun groei zodanig te vertragen dat ze voor schaduw zorgen onder de kroon van de opties. Op die manier gaan onze geselecteerde bomen mooi recht in de hoogte groeien en gaan ze geen dikke zijtakken aanmaken (natuurlijke stamreiniging).

De concurrenten verzwakken kunnen we op 2 manieren: afhankelijk van de dikte van de stam, kunnen we ze knikken en breken ofwel kunnen we ze ringen.

1 Knikken en breken

We gaan dus de berken in de omgeving zuiveren.

Bij dunne bomen (bvb. als de bomen tussen de 3 en de 6 meter hoog zijn) is het nog gemakkelijk om te knikken en te breken. Hierbij snijden we de stam deels in en breken we de boomtop omlaag. De afgebroken boomtop zal nog enkele jaren verder leven en vermijden dat de boom volop inzet op een nieuwe top. We zorgen er dus voor dat de boom zijn energie verdeelt tussen het in leven houden van zijn oude top en het investeren in een nieuwe top. Als snelgroeiende bomen, zoals berken, hun energie niet zouden verdelen, zou de schade snel hersteld zijn (ze kunnen groeien met een snelheid van 1 meter per jaar).

Dit zomereikje willen we. graag stimuleren om. in de hoogte te groeien.

Methode 1 bij dunne bomen: knikken en breken; met een mes kappen. we deels in de stam, daarna breken we de boomtop omlaag..

2 Ringen

Is de stam al iets dikker, dan is ringen de beste keuze. Bij het ringen van bomen wordt de bast rondom een boom verwijderd, met als doel de neerwaartse sapstroom te onderbreken. De voedingsstoffen afkomstig uit de bladeren kunnen dan de wortels niet meer bereiken, waardoor de boom langzaam afsterft. Let op, de bast moet volledig onderbroken worden om te vermijden dat de boom de wonde overgroeit, je kan eventueel nog nabehandelen met een staalborstel. Te diep ringen is ook weer nefast omdat de boom dan te snel zou doodgaan.

Methode 2. bij dikkere stammen:. ringen; eerst verwijderen. we de zijtakken.

Vervolgens verwijderen we. de bast (de groene laag. onder de schors)..

Zijn de bomen al te dik, dan is het weinig zinvol om nog te ringen. Bij sommige soorten zoals eik of den, duurt het soms 5 jaar voor het effect van ringen zichtbaar wordt. Daarnaast creëert het gevaarlijke situaties voor de daaropvolgende eerste dunning, door de dikke dode bomen.

Bron: Ecopedia

Let op dat de volledige bast over. een breedte van ongeveer 10cm. goed verwijderd is, anders heeft. het ringen niet voldoende effect.

Veiligheid voor alles!

Werkzaamheden in het bos kunnen gevaarlijk zijn. Daarom is ook bij het gebruik van klein handgereedschap veiligheid uiterst belangrijk. Zorg daarom voor aangepaste veiligheidskledij.

10 jaar later in…. Schorisse

n deze rubriek blikken we terug op enkele projecten die de Oost-Vlaamse bosgroepen het voorbije decennium realiseerden bij leden-boseigenaars. Het spreekwoord ‘boom pje groot, plantertje dood’ wordt nogal snel in de mond genomen, maar onderstaande realisaties tonen aan dat je met de juiste aanpak de natuurwaarden van een terrein op korte termijn spectaculair kan laten toenemen.

Hoe het begon

René Bollens kocht in 2006 ongeveer 3 hectare weiland in Schorisse (Maarkedal), in het hart van de Vlaamse Ardennen. Het ging om een heuvelachtig terrein met talrijke bronzones, daarom was het minder geschikt voor landbouwdoeleinden. René doorliep samen met de bosgroep Vlaamse Ardennen tot Dender alle administratieve procedures en kreeg een vergunning en subsidies voor het bebossen van dit stuk grond. In het voorjaar van 2007 werden er op het perceel ruim 5500 boompjes aangeplant. Op de hoogst gelegen delen van het terrein kwamen er beuken, hazelaars en boskersen. Op de natste delen werd er zwarte els, grauwe abeel en es

geplant (toen was de essenziekte nog niet in het land…). Op het grootste deel van het perceel kwam er zomereik, met haagbeuk en lijsterbes. Rondom het perceel was er nog plaats voor gevarieerde bosrand met onder meer Gelderse roos, Rode kornoelje, Sleedoorn, Meidoorn, Veldesdoorn, Kardinaalsmuts en Honds-

worden, omdat een ondergrondse aardgasleiding het perceel dwarst, kreeg ook een bosrand. Op het laagste deel van het perceel werd een poel aangelegd.

Hoe het verderging

De jaren na de aanplant stelde de arbeidersploeg van de bosgroep regelmatig de jonge boompjes vrij. Dankzij het maaien ontstond er geen dichte grasmat. Gelukkig, want anders bestond het gevaar dat er zich een grote muizenpopulatie zou ontwikkelen die heel wat schade aan de worteltjes en stammetjes van de jonge boompjes kon veroorzaken. Ook de distels konden zich niet verder verspreiden naar andere percelen door het maaiwerk.

Zomer 2007: vrijstellen van de jonge aanplant

Najaar 2007: aanleggen van de poel

Najaar 2010: de aangeplante beukjes zijn goed vertrokken, de zwarte elzen zijn al ruim een halve meter gegroeid

Lente 2010: de poel ontwikkelt zich tot een waardevolle biotoop en trekt de eerste bewoners aan, zoals deze libellenlarve

Hoe het nu is

10 jaar later, in 2017 zijn de bomen met een sterke jeugdgroei zoals Zwarte Els en Grauwe abeel al ruim 5 meter hoog. Hun takken raken elkaar, waardoor de grond niet veel licht meer krijgt. Hierdoor is het gras onder de bomen volledig verdwenen en begint er zich langzaamaan een bosbodem te ontwikkelen. Ook de eiken zijn inmiddels goed gegroeid en zorgen mee voor een bosbiotoop. Het jonge bos en de massieve bosranden trekken veel kleine zangvogels aan, die hier volop voedsel en nestgelegenheid vinden. De komende jaren zal dit mooie bos zich nog verder ontwikkelen, een opsteker dus voor de biodiversiteit in Schorisse.

Op luchtfoto’s is het verschil duidelijk te zien: van homogeen weiland in 2005 naar een rijke biotoop in 2017

Zelf een bos planten? Lees het artikel op pagina 4-5-6 of contacteer je bosgroep!

Zomer 2017: de soortenrijke bosrand trek al veel vogels aan, ook de poel is nu een uiterst waardevolle biotoop

Bosgroepnieuws

KLINKEN OP EEN NIEUW BOSJAAR

Het is intussen een vaste waarde geworden bij heel wat bosgroepleden: eind januari vindt onze nieuwjaarsbijeenkomst plaats en zoals elk jaar was het ook in 2018 een echt succes. Meer dan 350 leden waren erbij om samen met gedeputeerde Jozef Dauwe een nieuw bosjaar in te zetten. We startten de avond met een heel speciaal verhaal: ‘De man die bomen plantte’, vakkundig gebracht door verteller Koen Demuynck, met prachtige live tekeningen van illustratrice Lise Vanlerberghe. Daarna was het nog even nagenieten met een hapje, een drankje en fijn gezelschap. Alweer een geslaagde bijeenkomst dus!

ALGEMENE LEDENVERGADERINGEN

Bosgroep Oost-Vlaanderen Noord: zaterdag 24 maart

Op zaterdag 24 maart worden alle leden van BON verwelkomd in de Lembeekse bossen. Na het traditionele administratieve gedeelte, zijn er 5 keuze-activiteiten voorzien. Dat gaat van een lezing tot verschillende wandelingen en tot een demo over materialengebruik. Voor elk wat wils dus! Rond de middag sluiten we af met een aperitief en lunch. Deelnemen aan de vergadering is gratis, wie wil blijven lunchen betaalt € 25 per persoon.

Alle leden van BON zijn welkom, maar schrijf je zeker in op voorhand! Dat kan via de website (www.bosgroepen.be) of telefonisch.

Bosgroep Vlaamse Ardennen tot Dender: zaterdag 28 april

Op zaterdag 28 april organiseert de bosgroep haar jaarlijkse Algemene Ledenvergadering. Dit jaar staan de bossen van de Schamperij (Horebeke) centraal. We staan stil bij de verschillende aspecten van duurzaam bosbeheer, waarbij zowel het versterken van de natuurwaarden als duurzame houtproductie aan bod komt. En in de schaduw van de Wereldboom, hebben we natuurlijk ook aandacht voor de recreatieve aspecten van het bos. Alle leden en sympathisanten zijn van harte welkom! Voor het administratieve gedeelte komen we ’s morgens samen in zaal De Wante, Essestraat, Schorisse (Maarkedal) (dit is net achter de kerk van Schorisse). Daarna bezoeken we de bossen van de Schamperij in Horebeke. Na de wandeling kan je nog deelnemen aan de lunch, deze is gratis voor de leden. Partners en kennissen die willen meelunchen, betalen een bijdrage van 15 euro per persoon. Om in te schrijven, krijg je binnenkort nog een officiële uitnodiging.

Bosgroep Midden Oost-Vlaanderen: zaterdag 26 mei

Op zaterdag 26 mei is het de beurt aan de bosgroep Midden OostVlaanderen voor de Algemene Vergadering en ledendag. Alle aangesloten boseigenaars en sympathisanten ontvangen binnenkort nog een persoonlijke uitnodiging met alle praktische informatie. Zoals altijd voorzien we naast het officiële gedeelte ook een interessant aanbod van activiteiten.

De Stropersbossen waren het decor voor heel wat boeiende activiteiten tijdens de Algemene Vergadering in 2017.

Terugblik ‘aan de slag in je eigen bos’: bosaanplantingen

Eind januari vond het tweede deel plaats van de reeks ‘aan de slag in je eigen bos’. Een twintigtal boseigenaars trotseerde de regen en de koude om alles te leren over bosaanplantingen. In de voormiddag werden de do’s en don’ts van bosaanplantingen besproken. Zo kwam aan bod waarop je moet letten bij boomsoortenkeuzes, hoe je best bomen plant en wat de eigenschappen zijn van goed plantsoen. Na de theorie warmde iedereen zich op door de handen uit de mouwen te steken en enkele boompjes te planten. Tijdens het werk wisselden de boseigenaars ervaringen uit over de moeilijkheden en vragen die ze tegenkomen in hun eigen bos. Het laatste en derde deel van deze cursus (over kwaliteitshout) kan je meemaken op 16 juni, zie p.20 van deze Bosbode.

Trekpaarden aan het werk in de Markettebossen

Invasieve exoten verwijderen met trekpaarden? Het kan. De bosgroep OostVlaanderen Noord startte eind 2017 een proefproject op in de Markettebossen in Bellem (Aalter). In de hoofddreef trekken de paarden Pontische rododendron uit, in het kader van dreefherstel. Pontische rododendron is een tuin- en parkplant die weliswaar mooi bloeit, maar helaas ook enorm kan woekeren en alle andere planten overgroeit. Dat is nefast voor een goed bosbeheer. Daarom besloot de boseigenaar in overleg met de bosgroep om de rododendrons aan te pakken in enkele dreven van de Markettebossen in Aalter. Deze bossen zijn beschermd als landschap en in de centrale dreef worden er binnenkort nieuwe bomen geplant. Omdat de Markettebossen zich bovendien bevinden in Natura 2000-gebied, was een milieuvriendelijke oplossing nodig, zonder chemische bestrijdingsmiddelen. Uittrekken bleek de beste optie, maar door de bijzonder kwetsbare bodem was het onmogelijk om te werken met zware machines. Daarom koos de bosgroep voor een combinatie van werken met trekpaarden en manuele arbeid. Dit kon dankzij de financiële steun van de provincie Oost-Vlaanderen en het Agentschap voor Natuur en Bos. Er kwam heel

wat kracht aan te pas om de diepe wortels van de rododendron te verwijderen, maar uiteindelijk konden de paarden al een eerste deel van de dreef vrijmaken. Het resultaat is absoluut geslaagd. In de volgende fase van het project zal ook een tweede dreef in het bos aangepakt worden.

Muziekbos breidt met bijna

12 000 bomen uit

In het najaar hebben een heleboel vrijwilligers en buurtbewoners bijna 12 000 boompjes geplant op het afgewerkte deel van de groeve in Louise-Marie (Ronse). Het Muziekbos is zo opeens 6 hectare groter en er komt een mooi stukje natuur- en bosgebied bij in de Vlaamse Ardennen. Meer dan 120 bosliefhebbers waren op de plantdag aanwezig en droegen hun steentje (of beter gezegd, boompje) bij. Speciaal voor de bijen kwamen er nog eens 1000 extra sporkeboompjes bij in de bosranden, want spork is een ideale plant voor deze onmisbare bestuivers. De bosgroep Vlaamse Ardennen tot Dender ondersteunde de plantactie en adviseerde de eigenaar. Ook de komende jaren zal de bosgroep nog hulp bieden bij het beheer van dit jonge bos.

Een geslaagde boomplantdag in de schaduw van het Muziekbos.

Nieuwe poelen bij boseigenaars

Begin november 2017 zijn in het werkingsgebied van de bosgroep Midden Oost-Vlaanderen drie nieuwe poelen gegraven. Dit verhoogt in grote mate de biodiversiteit in het bos, vooral voor amfibieën kan een kleine poel een groot verschil betekenen. De bosgroepen gaan vooraf altijd na of het mogelijk is om een poel te graven. Enkele criteria zijn de nabijheid van andere poelen of waterlopen en voldoende bodemvochtigheid, zodat er genoeg water in de poel blijft staan. Daarna zorgen de bosgroepen voor de nodige vergunningen, het maken van de plannen en uitvoeringsdossiers, het uitbesteden en natuurlijk ook de opvolging van de werken.

Zetten we nog een boompje op…?

De voorbije wintermaanden hebben boseigenaars in samenwerking met de Oost-Vlaamse bosgroepen opnieuw heel wat bomen en struiken aangeplant: maar liefst 46 267! Een boost voor de natuur, het landschap en het klimaat. En daar is ook de provincie Oost-Vlaanderen mee bezig. Daarom voorziet de provincie heel wat middelen voor het realiseren van aanplantingen met inheemse bomen en struiken.

De bosgroep Vlaamse Ardennen tot Dender bood het voorbije seizoen ondersteuning bij de aanplant van 15 407

boompjes en struiken. Ook de bosgroep Midden Oost-Vlaanderen plantte 13 920 exemplaren. De bosgroep OostVlaanderen Noord plantte het voorbije plantseizoen 16 940 bomen en struiken. Dankzij de soortenbeschermingsmiddelen van de provincie Oost-Vlaanderen kwam er ook nog eens 3775 lopende meter bosrand bij. De middelen Klimaatbestendig landschap van de provincie zorgden voor financiële ondersteuning van de aanplanting bij in totaal 12 boseigenaars.

In Oosterzele werd ongeveer 100 m² nieuwe poel aangelegd op een klein bosperceel. Ondanks dat het perceel al vrij nat was, lukte het toch om de poel te maken.

In Berlare werd een poel van maar liefst 200 m² gecreëerd op een bestaande open plek, in een recente bebossing van een weide. Met zijn bijzondere driehoekige vorm een mooi exemplaar.

In Sint-Lievens-Houtem werd een poel van 75 m² gegraven in een bosperceel waar de voorbije jaren al flink herbebost werd. Al na enkele weken stond de poel vol water. Nu kan ook het laatste stukje opnieuw aangeplant worden.

TREK EROP UIT MET DE BOSGROEPEN

Wandeling project

Kamsalamander op 5 mei

De bosgroep Midden Oost-Vlaanderen is gestart met een project bij een private boseigenaar in Smetlede en Serskamp, specifiek voor de Kamsalamander. Hiervoor doet de bosgroep beroep op de Investeringssubsidie voor Natuurprojecten van het Agentschap Natuur en Bos. Het resultaat zal bijdragen aan de Europese natuurdoelen. In september vorig jaar heeft de bosgroep vijf bestaande poelen aangepakt: deze werden geruimd en meer natuurlijk ingericht. Daarnaast is ook een volledig nieuwe poel gegraven. Ook de nieuwe bosranden en houtkanten zullen de habitat voor de kamsalamander nog meer te verbeteren. Binnenkort kan je deelnemen aan een geleide wandeling om deze realisaties van dichtbij te komen bewonderen.

Praktisch:

Waar? Smetlede (na inschrijving zal de exacte plaats van afspraak meegedeeld worden)

Wanneer? Zaterdag 5 mei in de voormiddag

Kostprijs? Gratis. Inschrijven bij bosgroepmidden@oost-vlaanderen.be of via 09 267 78 60

Excursie in het Clingse bos (NL) op 27 mei

De Clingse bossen liggen net over de grens in Nederland, aan de overzijde van onze Stropersbossen (Stekene). Een prachtig bosgebied van 450 hectare, eigendom van het waterwinbedrijf Evides en beheerd door het Zeeuws landschap.

De hoofdfunctie van het gebied is waterwinning, maar daarnaast gaat veel aandacht naar natuur en recreatie. Het totale waterwingebied omvat arme zandgronden, waar vooral uitheemse bomen zijn aangeplant voor de bosbouw. Maar je vind er ook oude zomereiken, heide en voedselarme graslanden. We krijgen een rondleiding van de vroegere boswachter die het gebied en de geschiedenis op zijn duimpje kent. Na afloop van de excursie praten we nog even na bij een drankje.

bespreken we de verschillende aspecten van zo’n natuurbeheerplan en het daaraan gekoppeld beheer. Aan de hand van concrete praktijkvoorbeelden krijg je meer duidelijkheid over de mogelijkheden van een dergelijk natuurplan voor private eigenaars.

Praktisch:

Waar? Anzegem met aansluitend excursies in Bouvelobos en de Spitaelsbossen in Wortegem-Petegem Wanneer? Vrijdag 1 juni

Kostprijs? Gratis. Voor deelname aan de lunch wordt een bijdrage van 20 € (30 € niet-leden) gevraagd. Meer info en inschrijven via de Bosgroep Vlaamse Ardennen tot Dender: 055 21 62 80

Cursus ‘aan de slag in je eigen bos’ – deel 3: kwaliteitshout op 16 juni

Praktisch: Waar? Clinge (Nederland): na inschrijving zal de exacte plaats van afspraak meegedeeld worden Wanneer? Zondag 27 mei van 14u tot 17u

Kostprijs? Gratis. Inschrijven bij bosgroepnoord@oost-vlaanderen.be of via 09 267 78 60

Excursie natuurbeheerplan

Nieuw Kasselrij op 1 juni

Zoals jullie misschien nog weten uit de vorige Bosbode, werkt de Bosgroep Vlaamse Ardennen tot Dender samen met de collega’s van Bosgroep IJzer en Leie uit West-Vlaanderen aan een gezamenlijk natuurbeheerplan voor de boscomplexen op de grens tussen Oost- en West-Vlaanderen.

In dat kader organiseren de West-Vlaamse bosgroepen in samenwerking met de Bosgroep Vlaamse Ardennen tot Dender een excursie in het Bouvelobos en de Spitaelsbossen die zich uitstrekken over beide provincies. Tijdens de excursie

Deze opleiding maakt deel uit van een 3-delige reeks op maat van boseigenaars die graag zelf aan de slag gaan in hun bos. Tijdens deze laatste cursusdag ligt de focus op wat kwaliteitshout juist is, hoe we dit kunnen herkennen en hoe we ons bosbeheer hieraan kunnen aanpassen. Na de theorie, trainen we onze ogen in het herkennen van kwaliteitshout, onze hersenen door hierover te discussiëren en onze vingers door de beste bomen op te snoeien. Schrijf je snel in, want de plaatsen zijn beperkt.

Praktisch:

Waar? Merelbeke, meer informatie volgt na inschrijven

Wanneer? Zaterdag 16 juni van 9u tot 12u30

Kostprijs? Gratis. Inschrijven kan via bosgroepmidden@oost-vlaanderen.be of via het nummer 09 267 78 60

www.ikwilbebossen.be: nieuwe website voor bosuitbreiding in Vlaanderen

Op zondag 4 februari lanceerden de Vlaamse bosgroepen en de Regionale Landschappen een gloednieuwe website: www.ikwilbebossen.be

Dat gebeurde tijdens de boomplantdag ‘Forest in One Day’ in Alken. De Bosgroep Limburg en het Jane Goodall Institute plantten toen 4300 nieuwe bomen en struiken op 2,33 hectare voormalige landbouwgronden. De plantactie is de bekroning van een lange en complexe weg, die je als (privé)boseigenaar moet afleggen om een perceel te kunnen bebossen.

Om de eigenaars praktisch en administratief bij te staan, zijn de bosgroepen al vele jaren actief. Maar omdat in Vlaanderen nog steeds netto bos verdwijnt, werken de Vlaamse Bosgroepen en Regionale Landschappen sinds 2017

samen om meer draagvlak voor bosuitbreiding te creëren en om de lokale mogelijkheden beter te benutten. Hiervoor werd een nieuwe website ontwikkeld: www.ikwilbebossen.be. De basis voor dit initiatief is een overeenkomst tussen de Vlaamse Overheid en de vijf Vlaamse provincies met onder meer als doel 150 hectare nieuw bos te realiseren tegen 2020.

Heb je interesse om te bebossen en zoek je ondersteuning hiervoor? Of denk je een andere zinvolle bijdrage te kunnen doen aan dit project? Kijk dan snel op www.ikwilbebossen.be.

tot deNder Vzw

Veemarkt 27 - 9600 Ronse

Tel. 055/21 62 80

vlaamseardennen@bosgroep.be

Coördinator: Hans Scheirlinck

bosgroep oost-VlaaNdereN Noord Vzw

P.a. Provincie Oost-Vlaanderen

Woodrow Wilsonplein 2

9000 Gent

Tel. 09/267 78 60

bosgroepnoord@oost-vlaanderen.be

Coördinator: Sylvie Mussche

bosgroep middeN oost-VlaaNdereN Vzw

P.a. Provincie Oost-Vlaanderen

Woodrow Wilsonplein 2 - 9000 Gent

Tel. 09/267 78 60

bosgroepmidden@oost-vlaanderen.be

Coördinator: Klaartje Van Loy

Neem coNtact op met je bosgroep: bosgroep Vlaamse ardeNNeN

Hoe online brandhout kopen via www.brandhoutweb.be?

Zoals je al in de vorige Bosbode kon lezen, kan je sinds enkele maanden online brandhout kopen via onze website www.brandhoutweb.be. Een handige en snelle manier om brandhout te vinden uit lokaal en duurzaam bosbeheer. Intussen hebben al heel wat loten hout de weg gevonden naar een nieuwe eigenaar dankzij de website. Met enige trots kunnen we melden dat enkele Antwerpse bosgroepen ook zijn ingestapt in het online verkoopplatform en dat de WestVlaamse bosgroepen dit aan het voorbereiden zijn. De website groeit werkt dus stilaan ook op Vlaams niveau.

Wie nog niet helemaal vertrouwd is met www.brandhoutweb.be, leggen we graag even kort uit hoe de website precies werkt:

1) Surf naar www.brandhoutweb.be

2) Registreer je als potentiële koper. Klik op het menu rechtsboven op ‘Registreren’ en vul je gegevens in. Lees ook even de algemene voorwaarden door: daarin staat hoe de verkoop verloopt en waar je moet aan voldoen tijdens de uitvoering van de werken.

3) Klik op ‘loten’ en bekijk en vergelijk alle loten. Je kan sorteren op provincie, type lot (op stam, liggend of kroonhout), houtsoort, …

4) Een lot gezien dat je interesseert? Klik op ‘meer ‘ voor gedetailleerde info. Dan zie je meteen of het lot gemakkelijk te bereiken is, of het gaat om liggend hout of een moeilijke velling etc.

5) Je kan nog extra vragen stellen aan de eigenaar via de knop ‘stel een vraag aan de verkoper’. We raden ook aan om een lot altijd ter plaatse te gaan bekijken, zo weet je goed wat je koopt en vermijd je problemen achteraf.

6) Keuze gemaakt? Klik op ‘lot kopen’ Je kan meteen veilig online betalen en een factuur aanvragen. De verkoop is pas helemaal rond als alles betaald is.

7) Na de aankoop neemt de bosgroep contact met je op om verdere afspraken te maken.

8) Goed gelukt allemaal? Dan wensen we je alvast proficiat met je aankoop en veel werkplezier!

Heb je nog vragen? Dan kan je terecht bij de bosgroepen Aarzel niet om contact op te nemen met David Claeys via info@brandhoutweb.be

Bosforum: een nieuwe visie voor bos in Vlaanderen

11 werven voor een rijker bos

Het is intussen al een tijdje geleden, maar in het najaar van 2017 presenteerde het Bosforum een nieuwe visie voor het bos in Vlaanderen. Deze visie is het resultaat van een intens proces waarbij heel wat organisaties betrokken zijn: naast de bosgroepen hebben ook natuurverenigingen, jeugdorganisaties, gezondheidsinstellingen, houtverwerkende bedrijven, wetenschappers, belangenvertegenwoordigers etc. meegewerkt. De toekomstvisie ondersteunt het Vlaams beleid met 11 verschillende werven die in 6 thema’s zijn vervat:

1 Ecologische functies van het bos

Beleidswerf 1: versterk verder het goed ecologisch evenwicht van onze bossen

Beleidswerf 2: haal het bos uit zijn isolement en differentieer het bosbeleid

Beleidswerf 3: ga na welke stappen we moeten zetten om de impact van globalisering en klimaatverandering op onze bossen te beperken

2 Productiefuncties van het bos

Beleidswerf 4: zet in op het versterken van de band tussen de houtproductie uit Vlaamse bossen en de lokale markt

3 Sociale-, milieu- en gezondsheidsfuncties van het bos

Beleidswerf 5: voer een actief beleid dat de bijdrage van bos, bomen en groen in de gezondheidszorg integreert

Beleidswerf 6: groepeer de expertise rond toegankelijkheidsbeleid en pas het beleid aan waar nodig

4 Het bos en zijn buren

Beleidswerf 7: zet een ambitieuze agenda op om te komen tot definitieve ruimtelijke bestemmingen binnen de Vlaamse open ruimte

Beleidswerf 8: breng het bos naar de bewoning (en niet de bewoning naar het bos)

5 Uitdagingen voor Vlaams bosbeheer

Beleidswerf 8: voer een actief beleid van ontsnippering op drie terreinen: fysieke ontsnippering, ontsnippering

in beheer en ontsnippering in eigendom

Beleidswerf 10: ontwikkel een beleid gericht op het versterken van de houtproductie

6 De bosfinanciering

Beleidswerf 11: versterk de financiering van de verwerving van te bebossen gronden en het bosbeheer

De voorbije jaren is het draagvlak voor meer bos in Vlaanderen enorm gegroeid. Voor het Bosforum is dat een ideaal moment om het bos en iedereen die daarbij is betrokken, in een opwaartse spiraal te brengen. Zo creëren we een rijker bos voor een rijkere samenleving.

Rechtzetting vorige Bosbode: Doe-het-zelf met Frans en Simon

Enkele alerte lezers wezen ons op een paar foutjes die in de vorige Bosbode zijn geslopen, en meer bepaald in de rubriek: Doe-het-zelf met Frans en Simon over de velhevel. Graag zetten wij de foutjes bij deze recht: De term ‘zaagsnede’ is een foute benaming, we spreken over de valkerf.

In de valkerf mag het dak niet verder gezaagd zijn dan de zool. Deze moeten samenkomen in één lijn, anders is dit nefast voor de veiligheid. De velhevel werd niet op de juiste manier gebruikt. We gebruiken de velhevel wel zoals op deze foto.

Veiligheid: als je bomen velt, draag dan altijd zaagschoenen, veiligheidsschoenen zonder snijbescherming zijn niet voldoende.

foto Inverde

•

• Uitfrezen van stronken

nieuwe website

Boszoekers

Via deze rubriek brengen we regelmatig verkopers van bos en geïnteresseerde kopers met elkaar in contact. De inbreng van de bosgroepen is beperkt tot het geven van informatie en advies. De verkoop gebeurt rechtstreeks tussen de verkoper en de geïnteresseerde. Andere zoekertjes zoals werkmateriaal, bosplantsoen, … worden niet gepubliceerd. Voor brandhoutverkopen verwijzen we je graag door naar ons online platform www.brandhoutweb.be

Momenteel zijn bij de Oost-Vlaamse bosgroepen volgende percelen beschikbaar gemeld: (meer informatie is beschikbaar bij de respectievelijke bosgroep)

PUBLICATIEAFSPRAKEN

• Uw zoekertje verschijnt maar één keer

• GEEN verkoop van tweedehands materiaal

• GEEN verkoop van bosplantsoen

• Brandhout kopen en verkopen gebeurt voortaan via www.brandhoutweb.be

BOS TE KOOP

Bosgroep OOST-VLAANDEREN NOORD 09/267 78 60

- SINT-NIKLAAS : 10 hectare. Gelegen in De Ster. Info via de bosgroep (Simon).

- STEKENE : STEKENE 2 AFD, Sectie D, nr 855f en 855g, oppervlakte : 2400m². Den en zilverberk. Gelegen aan de Korte Dweersstraat. Info : 03/789 19 11 (Fam. Van Camp).

Bosgroep VLAAMSE ARDENNEN TOT DENDER 055/21 62 80

- ZOTTEGEM (VELZEKE): ZOTTEGEM 9 AFD, sectie A, nrs 58l, 128f, 292b. Drie niet aaneengesloten bospercelen met een totale oppervlakte van 88 are. Jonge bosaanplanten met gemengd loofhout van ongeveer 5 jaar oud. Meer info verkrijgbaar bij de bosgroep.

BOS

Bosgroep VLAAMSE ARDENNEN TOT DENDER 055/21 62 80

- VLAAMSE ARDENNEN: in de regio Zwalm-Brakel-Zottegem-Oudernaarde: privébos van meer dan één hectare. Contact: merevla@hotmail.com

NIEUW! ONLINE HOUT KOPEN EN VERKOPEN VIA WWW.BRANDHOUTWEB.BE

Het is je misschien opgevallen dat je via deze pagina geen brandhout meer kan kopen of verkopen. Dat komt omdat we sinds kort onze houtverkoop helemaal hebben gedigitaliseerd. Nu kan je het hele jaar door brandhout kopen via de Oost-Vlaamse bosgroepen en dit dankzij de website www.brandhoutweb.be

Dit online verkoopplatform is niet alleen bijzonder handig en snel, er is ook een voortdurende vernieuwing van het aanbod. Gedaan dus met zoekertjes uit te pluizen, alles is vanaf nu verzameld op een overzichtelijke website. Maar je kan nog altijd rekenen op een vlotte opvolging via de bosgroepen en op een goede prijs-kwaliteitverhouding van lokaal en duurzaam brandhout. Kijk dus zeker eens op www.brandhoutweb.be

BLIJF OOK DIGITAAL OP DE HOOGTE VAN HET BOSNIEUWS!

De Oost-Vlaamse bosgroepen beschikken al een tijdje over een eigen Facebookpagina. Daar posten we heel wat interessante weetjes, foto’s, filmpjes en aankondigingen op. Zoek op Facebook ‘Oost-Vlaamse bosgroepen’ en vind ons leuk.

Af en toe brengen we ook een digitale nieuwsbrief uit. Zo kunnen we jou nog beter en sneller op de hoogte brengen van alles wat er beweegt rond bossen. Wens je deze nieuwsbrief graag te ontvangen? Stuur dan een mailtje naar bosgroepen@oost-vlaanderen.be, met vermelding van je naam en adres.

TE KOOP GEZOCHT