de bosbode 2019 -1

- Een blik op de houtmarkt

- Inheems of autochtoon?

- Bosfrezen en bosklepelen

- 3 jaar eco2eco (1)

- Doe-het-zelf met David

- Soort in de kijker

- Bosgroepnieuws

VU, Jozef Dauwe, p.a. Bosgroep Oost-Vlaanderen Noord vzw, Woodrow Wilsonplein 2, 9000 Gent

Jaargang 15– nr 1

De bosbode is een tijdschrift van de drie Oost-Vlaamse bosgroepen

Redactie

Hans Scheirlinck, Klaartje Van Loy, Sylvie Mussche, Kristof De Rous, Sylvie Focke, Karen Dequidt, Dylan Klous, Simon Brandt, David Claeys, Bram Coupé

Fotografie

Cover: Vilda/Rollin Verlinde

Hans Scheirlinck, Sylvie Mussche, Klaartje Van Loy, Maarten Decoene, Kristof De Rous, Tineke De Smet, Simon Brandt, Pixabay, Wikimedia Commons, David Claeys, Bram Coupé, Vilda, Dylan Klous, Ivar Leidus, Daniel Arnold

Lay-out

Koloriet – Leefdaal

Druk

Lowyck Drukkerij – Oostende

Papier

Deze publicatie werd gedrukt op kringlooppapier ‘Reprint’

Oplage

9 000 exemplaren

Verantwoordelijke uitgever

Jozef Dauwe

p.a. Bosgroep Oost-Vlaanderen

Noord vzw

Woodrow Wilsonplein 2

9000 Gent

Raad van bestuur BON

Gedeputeerde Jozef Dauwe, Leen

Meersschaert, Jozef Van Eeckhoudt, Jan

Van Dooren, Maurits Adriaenssens, Kristien

Dierick, Hendrik Van den Berghe, Dirk Maes, Kathy Blondeel, Yoke Van Riet, François de Looz.

Raad van bestuur MOV

Gedeputeerde Jozef Dauwe, Jan Verbeke, Marc Dilewyns, Francis De Beir, Geert de Visscher, Kris Janssens, Dirk Abbeloos,Werner Pycke, Steven Roosen, Jozef Wittouck, Norbert Van Stichel

Raad van bestuur VAD

Gedeputeerde Jozef Dauwe, Willy Bauwens, Johan Detemmerman, Raoul D’Hoossche, Véronique De Bleeker, Laurens De Cock, Jozef Van Crombrugge, Marc De Bock, Wouter Stockman, Peggy Van Laethem

Uw gegevens werden opgenomen in een databank die wordt beheerd door de Bosgroep. De gegevens in deze databank zullen enkel worden gebruikt in het kader van de werking van de Bosgroep en niet voor andere doeleinden. Indien u niet wenst dat uw gegevens in deze databank zijn opgenomen of indien u uw gegevens wenst te wijzigen, kunt u dit steeds doorgeven aan de Bosgroep.

Uw bos, onze zorg

Wie zijn de Oost-Vlaamse bosgroepen?

De bosgroepen zijn vzw’s die de private boseigenaars ondersteunen bij het beheer van hun bos. Elke boseigenaar kan gratis en vrijblijvend aansluiten bij de bosgroepen. Hij of zij krijgt er advies, informatie en hulp bij de bosadministratie. Daarnaast coördineren de bosgroepen ook beheerwerken en organiseren ze opleidingen en excursies. Op die manier streven ze naar duurzaam bosbeheer in Oost-Vlaanderen met gezonde bossen, meer en betere natuur, recreatie en houtproductie.

In Oost-Vlaanderen zijn 3 vzw’s actief: Bosgroep Oost-Vlaanderen Noord, Bosgroep Midden Oost-Vlaanderen en Bosgroep Vlaamse Ardennen tot Dender. Samen helpen ze zo’n 7000 hectare bos beheren voor meer dan 2000 boseigenaars, naar schatting de helft van het privébos in Oost-Vlaanderen. Het grootste deel van de leden bezit een bos dat kleiner is dan 1 hectare.

www.bosgroepen.be

Wat bieden de Oost-Vlaamse bosgroepen?

GRATIS DIENSTVERLENING

1. Informatie

De bosgroep beantwoordt al je vragen over de technische, wettelijke en financiële aspecten van bosbeheer. Je kan ook deelnemen aan theorie- en praktijkcursussen in verband met bosbeheer.

2. Advies op maat van jouw bos

Je kan een afspraak maken voor een terreinbezoek aan jouw bos. Het resultaat is een beheeradvies volledig op maat van jouw bos en jouw wensen.

3. Hulp bij de bosadministratie

De bosgroep helpt je bij het aanvragen van subsidies en kapmachtigingen. Ook het opstellen van een bosbeheerplan kan begeleid worden.

DIENSTVERLENING TEGEN VERGOEDING

1. Betaalbare bosarbeid

Je kan tegen een voordelige prijs onrendabele werken in jouw bos laten uitvoeren. Voorbeelden zijn: bestrijding van woekerende exoten, vrijstellen van jonge aanplantingen, onrendabele dunningen en hakhoutbeheer, aanleg van een bosrand,… De tarieven kan je vrijblijvend opvragen bij de bosgroepen.

2. Organisatie van beheerwerken

De bosgroep coördineert beheerwerken bij meerdere boseigenaars samen, zodat ze efficiënter en goedkoper zijn. Wil je werken uitvoeren in het bos, dan kan de bosgroep die organiseren. Je kan ook deelnemen aan de gezamenlijke houtverkoop van de bosgroepen als je hulp wenst bij de verkoop van je bomen.

3. Cursussen en excursies

De bosgroepen organiseren jaarlijks cursussen zoals leren werken met de kettingzaag, bosmaaier, houten constructies, enz. Leden kunnen hieraan deelnemen tegen een voordelig tarief. Regelmatig zijn er ook wandelingen of uitstappen die je in contact brengen met bosbeheer en andere boseigenaars.

Word gratis lid

Het feit dat u dit tijdschrift ontvangt betekent niet automatisch dat u lid bent. Iedere boseigenaar die dit wenst kan gratis lid worden van de bosgroep die actief is in zijn streek.

Uw lidmaatschap geeft recht op de dienstverlening van de bosgroep. Het lidmaatschap houdt geen verdere verplichtingen in.

Woord vooraf

Beste boseigenaar en bosliefhebber,

Sedert 3 december van vorig jaar ben ik als gedeputeerde aan de slag en onder meer bevoegd voor milieu en natuur. Met plezier schrijf ik een woordje voor dit nummer van de Bosbode, het boeiend magazine van de Oost-Vlaamse bosgroepen.

Sinds mensenheugenis wordt de schoonheid van bossen en natuur bezongen, beschreven en geschetst in de culturele wereld. Elke Bosbode zetten we hier graag iets in de kijker, ingezonden door bosgroeplid Margareta.

BEUKENLAAN

De gedachte dat deze bomen weten wie ik ben, uit al die mensen deze toevallige man, vrouw, deze ene

ze komen zo langzaam uit het gazon gaan zo langzaam langs het pad verdwijnen zo langzaam

de gedachte dat deze bomen om mij geven, dat ze op mij wachten, dat ze weten dat ik kom

Rutger Kopland

uit: Geluk is gevaarlijk

De voorbije maanden was het klimaatthema brandend actueel. Misschien was uw kind of kleinkind één van de vele tienduizenden klimaatspijbelaars die ons allen wakker schudden dat er geen tijd meer te verliezen is als we de klimaatsverandering binnen aanvaardbare perken willen houden? Of liep u zelf mee in één van de klimaatmarsen; net als bosgroeplid Piet, een kranige tachtiger die ook bekommerd is dat we onze planeet moeten behouden voor de komende generaties?

De uitdaging waar we voor staan is enorm en dé toveroplossing bestaat jammer genoeg niet. Als provinciebestuur willen we alvast onze verantwoordelijkheid opnemen en mee helpen timmeren aan de weg naar een klimaatneutraal Oost-Vlaanderen tegen 2050. Dit kan alleen maar slagen als ieder van ons, elk binnen zijn of haar mogelijkheden, hiertoe een steentje bijdraagt. Het belang van bossen voor een leefbare planeet wordt internationaal erkend. Ook de ruim 7000 ha die jullie, leden-boseigenaars, samen beheren zijn een belangrijk stukje in de totale puzzel die moet gelegd worden om op termijn klimaatneutraal te worden.

Het provinciebestuur wil dan ook in de komende legislatuur via de bosgroepen blijven samenwerken met alle boseigenaars in OostVlaanderen. Ondersteuning bieden om enerzijds onze Oost-Vlaamse bossen weerbaarder te maken tegen de klimaatextremen die de komende decennia zullen toenemen en anderzijds ons beperkt bosareaal substantieel uit te breiden. Het deed mij trouwens veel plezier dit voorjaar te kunnen deelnemen aan een aantal bosplantacties die ondersteund werden door de bosgroepen. Ik kijk alvast uit naar een vruchtbare samenwerking en hoop velen van jullie binnenkort te mogen ontmoeten op een activiteit van de bosgroepen.

Riet Gillis Gedeputeerde voor milieu, natuur en klimaat

Een blik op de houtmarkt

De klassieke houtindeling wordt steeds meer door elkaar. gegooid. Tegenwoordig is het. vooral de prijs die hout. oplevert die het eindproduct. bepaalt..

De economische functie van het bos bestaat in de voortbrenging van hout en van bosproducten andere dan hout, waarvan de winning het voortbestaan van het bos niet bedreigt.” Deze omschrijving kunnen we terugvinden in het bosdecreet. Dat een bos hout oplevert, is voor de meeste mensen meer dan logisch. Maar wat gebeurt er precies na de houtverkoop? Hieronder schetsen we kort hoe bomen uit het bos verwerkt worden tot alledaagse producten.

verkocht om verwerkt te worden als fineerhout. Hierbij wordt het hout in zeer dunne velletjes gesneden die vervolgens gekleefd worden op bijvoorbeeld spaanof multiplexplaten. Op die manier kan er maximaal gebruik gemaakt worden van de uitzonderlijke kwaliteit van het stuk fineerhout. Zaaghout van gemiddelde kwaliteit wordt verwerkt tot allerhande planken en balken die in veel gevallen dan verder verwerkt worden tot constructiehout. Dunnere stammen of stammen met veel levende takken of andere ernstige gebreken worden dan weer vaak in bulk verzaagd tot verpakkingshout zoals paletten of houten kratten.

De klassieke indeling: zaaghout, vezelhout en brandhout

Om verspilling tegen te gaan, wordt eerst en vooral zoveel mogelijk biomassa van de boom gebruikt. Tenzij er om ecologische redenen een groot deel van het hout in het bos dient achter te blijven. De klassieke indeling gebeurt op vlak van de toepassing en maakt een onderscheid tussen zaaghout, vezelhout en brandhout.

Stammen met een omtrek van meer dan 70 cm worden meestal verwerkt tot zaaghout. Binnen deze ruime categorie zijn er nog grote verschillen qua toepassingen op basis van kwaliteit en houtsoort. De beste stukken en zeldzame soorten worden tegen hoge prijzen

De term vezelhout wordt gebruikt voor het minder kwaliteitsvolle dunnere hout. Het bestaat uit de kleinere houtsortimenten (soms zelfs tot 10 cm diameter) die vaak afkomstig zijn van vroege dunningen of kroonhout. De twee voornaamste toepassingen voor dergelijk vezelhout zijn: pulphout voor de papierindustrie en houtspanen of –vezels voor de OSB- of spaanplatenindustrie.

Onder brandhout verstaan we zowel de klassieke houtblokken als de houtsnippers voor biomassacentrales en de pelletbranche. Sinds de opkomst van andere verwarmingssystemen en pelletverbranding zien we een achteruitgang in de klassieke brandhoutverwerking. Daarnaast worden tegenwoordig ook de betere stammen tot brandhout verwerkt aangezien die industrieel gemakkelijker

De houtmarkt is voor de. verkoper altijd een beetje geheimzinnig. Door de trendgevoeligheid, de export naar het buitenland en het. gebruik van grote leverings-. contracten is het meestal niet. echt duidelijk wat er nu. precies gebeurt met de. verkochte stammen..

te verwerken zijn en kopers graag identieke houtblokken hebben die mooi en goed te stapelen zijn. De pelletbranche daarentegen is sterk aan het groeien. Het is een proper en gemakkelijk te verhandelen product dat geproduceerd kan worden uit alle houtsoorten en –vormen. Heel wat oude steenkoolcentrales zijn in

De klassieke houtindeling: zaaghout, vezelhout en brandhout

De beste stukken en zeldzame houtsoorten worden tegen de hoogste prijzen verkocht als fineerhout

Samenstelling van de gemiddelde Vlaamse oogst per houtsortiment

Bron: Oldenburger, J., Van der Heyden, D., Voncken, F. & De Somviele Bert (2017). Eco2eco werkpakket 3 – Vraag en aanbod op de houtmarkt in Nederland en Vlaanderen.

overgang naar de verbranding van biomassa of pellets, wat de afzetmarkt sterk vergroot. Maar ook het particuliere pelletgebruik gaat nog steeds in stijgende lijn. Tenslotte is er ook een beperkte branche voor dunne rechte stammetjes die als paalhout kunnen dienen.

Op naar

een nieuwe indeling?

De klassieke opdeling wordt steeds meer door elkaar gegooid. Tegenwoordig is het vooral de prijs die hout kan opleveren die bepaalt welk product er met het hout vervaardigd wordt. De grote vraag van biomassacentrales kan er bijvoorbeeld voor zorgen dat ook dikkere bomen integraal verchipt worden om als brandstof te dienen. Ook de hoge prijs van kwalitatieve houtkrullen voor de paardenbranche kan aanleiding geven tot het verwerken van zaaghout tot ordinaire houtkrullen. Zo zie je maar dat we de strikte opdeling zelden nog kunnen volgen. Het eco2eco project waaraan de Oost-Vlaamse bosgroepen deelnemen probeert hout toch de hoogwaardigste toepassing te geven door via het cascaderingsprincipe te werken. Door elk stuk naar zijn waarde te gebruiken kunnen bossen duurzamer hout leveren.

De houtmarkt is voor de verkoper altijd een beetje geheimzinnig. Door de trendgevoeligheid, de grote export naar het buitenland en het gebruik van grote leve-

ringscontracten die sommige exploitanten lopende hebben, is het meestal niet echt duidelijk wat er nu precies gebeurt met de verkochte stammen. Eigenlijk kunnen we stellen dat er drie grote stromingen zijn op basis van de houtsoort: het naaldhout, het loofhout en de populierenbranche met elk zijn gespecialiseerde kopers. Uiteraard gaan niet alle houtkopers zich specialiseren en zijn er daarnaast ook nog gemengde loten.

Naaldhout wordt in de meeste gevallen machinaal geoogst met een harvester. Tenzij de harvesterpiloot specifiek de opdracht kreeg één sortiment te zagen, maakt hij reeds de indeling tussen zaaghout en vezelhout. Concreet wordt de boom onderaan vastgenomen om vervolgens in enkele ogenblikken op basis van diameter, rechtheid en kwaliteit te beslissen op welke lengte de machine zaagt. De stamdelen worden tijdens dit proces al grotendeels volgens sortiment gelegd. Het zijn de chauffeurs van de uitrijwagens die later gesorteerd gaan ophalen en stapelen. Zo kun je langs een bosweg vaak twee stapels hout zien liggen. Eén stapel met dunne en/of kromme stukken hout die tot vezels voor de plaatindustrie verwerkt worden en een stapel met kwalitatief hout die naar de zagerij gaat. Tegenwoordig wordt in bosrijke gebieden ook het kroonhout van naaldbomen steeds vaker verzameld en versnipperd om te dienen als biomassa. Iets wat in Oost-Vlaanderen minder voorkomt.

Loofhout wordt meestal met een motorzaag geveld, ondersteund door bosbouwkranen en bosbouwtractoren. De uitzonderlijke goede stammen worden soms apart gelegd om als enkele stukken aan de weg of op een gespecialiseerde veiling verkocht te worden. De prijs kan hier in sommige gevallen oplopen tot € 400 - € 1500 per stam! De meeste stammen worden als zaaghout verkocht. Het kroonhout wordt

vaak versnipperd voor biomassa of wordt onderhands verkocht als brandhout dat nog ter plaatse gezaagd moet worden.

Binnen de populierenbranche is de manier van oogsten gelijkaardig aan die van het loofhout maar met het grote verschil dat er altijd met het kaalkapprincipe wordt gewerkt. Sorteren gebeurt ook hier op basis van kwaliteit. Uitzonderlijk goede stammen van opgesnoeide populieren op de beste standplaatsen dienen voor de fineerindustrie. Hoe langer hoe meer wordt dit kwaliteitshout verscheept naar Azië om daar verwerkt te worden en later terug te komen als volwaardige producten. De toepassingen van populierenhout zijn enorm uiteenlopend. Het kan gebruikt worden voor daktimmerwerk, lichte en industriele spanten, meubelen (skelet, bedbakken, legplanken), lichte verpakkingen (kaasdoosjes, kratten,…), zwaardere verpakkingen (kisten, pallets), divers plaatmateriaal, multiplex, papier, speelgoed, huishoudartikelen en nog zoveel meer! Mede door de luciferindustrie die destijds aanwezig was in Geraardsbergen is de populierenverkoop in Oost-Vlaanderen bijzonder sterk ontwikkeld.

Houtprijzen schommelen sterk doordat we in Vlaanderen meestal hout op stam verkopen. Dit wil zeggen dat de boom verkocht wordt wanneer die nog in het bos staat. Dit maakt het inzicht in de prijs moeilijker. Wel ligt het risico op deze manier bij de koper, wat een groot voordeel is voor de verkoper. De inkoper moet zelf de werken uitvoeren en op zoek gaan naar de beste afzet voor het hout. Hoe beter de kennis van de houtindustrie en hoe efficienter er gewerkt wordt, hoe beter de prijs. Ervaring leert ons wel dat te hoge prijzen in veel gevallen te mooi zijn om waar te zijn. Vaak resulteert dit in een slordige bosexploitatie. Een goed opvolging van de werken in het bos is dus altijd noodzakelijk.

Nadat de harvesterpiloot een onderscheid gemaakt heeft tussen zaaghout en vezelhout, kunnen uitrijwagens het hout gesorteerd ophalen en stapelen.

Huidige verwerking van lokaal stamhout in en buiten Vlaanderen naar type verwerking.

Bron: Oldenburger, J., Van der Heyden, D., Voncken, F. & De Somviele Bert (2017). Eco2eco werkpakket 3 – Vraag en aanbod op de houtmarkt in Nederland en Vlaanderen.

Hoe zit dat nu?

Inheems of autochtoon?

De termen inheems en autochtoon klinken menig boseigenaar ongetwijfeld bekend in de oren. Maar wat betekenen die begrippen nu precies? En waarom zijn ze zo belangrijk voor de Vlaamse natuur? Hieronder bespreken we kort het verschil en gaan we dieper in op hoe we als bosbeheerder zelf het verschil kunnen maken.

Inheems?

Of toch autochtoon?

Een plantensoort is inheems in Vlaanderen, als Vlaanderen in het natuurlijk verspreidingsgebied van de soort ligt. Als die plant bovendien van oorsprong inheems is, spreken we van een autochtone plant. Of in iets technischer woorden: een plant is autochtoon in een bepaalde streek in Vlaanderen, als hij een nakomeling is van planten die zich sinds hun spontane vestiging na de laatste ijstijd altijd natuurlijk hebben verjongd; of als hij een nakomeling is van planten die kunstmatig werden vermeerderd met enkel lokaal

materiaal. Een Zomereik afkomstig uit de Balkan is dus niet autochtoon in de Vlaamse Ardennen, hoewel de soort Zomereik inheems is in Vlaanderen.

Waarom zijn autochtone planten belangrijk?

Autochtone planten hebben zich eeuwenlang aangepast aan de lokale groeiomstandigheden. Daardoor hebben autochtone populaties andere genetische eigenschappen dan niet-autochtone populaties. Omdat die overerfbare informatie heel waardevol is, mag ze niet verloren gaan en moeten we de genetische

diversiteit bewaren. Nochtans zijn autochtone bomen en struiken vandaag ernstig bedreigd door ontbossing, bosfragmentering en intensief bosgebruik. Van heel wat soorten blijven er in Vlaanderen maar enkele restpopulaties over. Daarnaast worden die resterende populaties bedreigd doordat al te vaak inheemse soorten met niet-autochtoon materiaal worden aangeplant. Zo gaat er door inkruising heel wat informatie verloren over de genetische diversiteit. We willen de resterende autochtone populaties van bomen en struiken daarom de nodige kansen op behoud geven. Het is belangrijk dat de genetische variëteit van de populaties zich verder kan ontwikkelen om sterker te staan in de toekomst. Dat betekent dat we de restpopulaties moeten beschermen en zo veel mogelijk autochtoon plantsoen moeten aanplanten.

In opdracht van het Agentschap voor Natuur en Bos werd van 1997 tot 2007 gewerkt aan een inventarisatie van autochtone bomen en struiken in Vlaanderen. Daarnaast werden ook de wilgen geïnventariseerd langs de grotere rivieren. Dit resulteerde in de oogst en opkweek van autochtoon plantmateriaal bij diverse boomkwekerijen in Vlaanderen.

Zelf bijdragen?

Wil je zelf een steentje bijdragen aan het behoud van de autochtone populatie? Vraag dan bij jouw bosgroep of boomkweker naar autochtoon, inheems bosgoed! Bij de planten krijg je dan de attesten met het herkomstgebied waar het zaad gewonnen werd.

Zaadoogst van autochtone bomen in de Vlaamse Ardennen. Bron: RLVA.

Bosfrezen en bosklepelen: to do or not to do?

Zware tractoren met een bosfrees op de aftakas hebben op menig bosbouwbeurs veel bekijks. Elk jaar lijken ze groter en krachtiger te worden. Sommige exemplaren malen zich tegenwoordig moeiteloos door jonge bossen. Bomen tot 14 cm diameter verdwijnen met gemak onder de wielen van de zware trekkers. Ze worden vaak ingezet bij het bouwrijp maken van beboste of verruigde terreinen, maar in sommige gevallen kan het niet anders dan deze machines ook te gebruiken bij herbebossing. We zetten de voor- en nadelen even op een rijtje.

Wat is nu precies het verschil tussen een bosfrees en klepelmaaier?

Beide werktuigen worden achter een krachtige landbouwtrekker gemonteerd en hebben een snel ronddraaiende horizontale as waarop beitels gemonteerd staan. Bij losse beitels (klepels) spreekt men over een klepelmaaier, bij vaste beitels over een frees. Met een bosklepel worden houtachtige gewassen of liggend takhout alleen boven het maaiveld verwijderd, terwijl met een bosfrees de fijn gemalen takken afhankelijk van de diepteinstelling tot enkele tientallen centimeter diep in de bodem worden ingewerkt.

Grote en langdurige impact

Zowel het bosfrezen als –klepelen hebben een enorme ecologische impact op

de bodemfauna en –flora. De typische bosbodem gebonden organismen en de planten uit de kruidlaag worden in grote mate mee vermalen. Hierdoor is meteen ook de laatste link met het bos voorgoed verdwenen. Door de diepere bodembewerking is bosfrezen in dit opzicht nog nadeliger dan klepelen waarbij enkel bovengronds verhakseld wordt.

Een bijkomend nadeel van een bosfrees is het feit dat enkel de toplaag vermalen wordt waardoor de bodem op grotere diepte toch gecompacteerd wordt. In combinatie met de grootte van het bereden oppervlakte is dit enorm nadelig voor de ontwikkeling van de wortels van de volgende generatie bomen. De dikke laag aan organisch materiaal kan ook de groei belemmeren van jonge boompjes die na de kapping worden aangeplant. Zeker wanneer het geklepeld kroonhout van naaldbomen bij het maken van de plantgaten in de plantput zakt. Dit kan leiden tot sterke verzuring met afsterving van de geplante boompjes tot gevolg.

Door mineralisatie is de verruiging op rijkere bodems na bosfrezen of –klepelen enorm waardoor er frequenter vrijgesteld moet worden.

Na het frezen is het terrein vrij van obstakels en kan men makkelijk gebruik maken van een tractor bij de heraanplanting.

Het financiële plaatje

Na het bosfrezen zijn de initiële kosten om opnieuw aan te planten vaak substantieel lager. Het terrein is vrij van obstakels zoals takkenrillen en oude boomstobben, waardoor men efficiënter kan werken en gemakkelijker gebruik kan maken van een tractor met plantboor. Dit financieel voordeel verdwijnt echter meestal snel. Onder invloed van zonlicht en warmte ontstaat in de eerste jaren na de werken een sterke mineralisatie van het organisch materiaal. Hierdoor verzuurt de bodem sterk en krijgen de aangeplante boompjes het moeilijk. Het percentage inboet, en bijgevolg ook de plantkost, is over het algemeen dus veel groter dan verwacht. Daarnaast moeten er ook hogere kosten gerekend worden voor het vrijstellen van de aanplanting. Door mineralisatie is de verruiging op rijkere bodems enorm. Netels, bramen, distels en andere ruigtekruiden tieren welig waardoor er frequenter vrijgesteld moet worden.

Op het eerste zicht lijkt het in sommige gevallen financieel interessant om te kiezen voor bosfrezen na een kapping. Doorgaans krijgt men een betere prijs

voor de verkochte stammen wanneer het kroonhout niet opgeruimd dient te worden én bovendien bespaart men op de aanplantkost. Maar de aanzienlijke kost voor klepelen of frezen, die al snel kan oplopen tot meer dan 1000 €/ha, samen met de hogere kosten voor nazorg van de aanplant maken dat de gemaakte winst vaak niet opweegt tegen de extra uitgaven.

Waarom soms toch kiezen voor bosklepelen of –frezen?

Het vermijden van de inzet van een bosfrees of –klepel is meestal economisch en ecologisch de interessantste optie. Dit kan door de kapping zo te organiseren dat de heraanplant uitgevoerd kan worden zonder bijkomende terreinvoorbereidingen. Zo kunnen we bijvoorbeeld het kroonhout op rillen of hopen laten leggen of kunnen we de heraanplanting onmiddellijk laten aansluiten op de kapping zodat het terrein geen kans heeft om te verruigen.

In sommige gevallen kan het toch noodzakelijk zijn om te klepelen of te frezen alvorens er heraangeplant kan worden. Bijvoorbeeld na kapping van naaldhout (vb fijnspar) waarbij er heel veel kroonhout achter blijft of bij een terrein dat

na een eindkap sterk verruigd is omdat het enkele jaren is blijven liggen. Indien mogelijk kan in dit geval best gekozen worden voor klepelen om bodemverstoring zo veel mogelijk te beperken. Een bosfrees kan dan wel weer interessant zijn wanneer men ook de stronken wil verwijderen om zo opslag van exoten (vb. Amerikaanse vogelkers of Rododendron) te onderdrukken.

Het al dan niet inzetten van deze werktuigen is dus zeer sterk afhankelijk van situatie tot situatie. Als bosbeheerder moeten we in ieder geval het gebruik van bosfrezen en bosklepelen zoveel mogelijk beperken. In sommige gevallen is er echter geen andere mogelijkheid.

Zowel bosfrezen. als –klepelen. hebben een. enorme. ecologische impact. op de bodemfauna en –flora.

Bij sterk verruigde terreinen kan een bosfrees of –klepel wel een interessante optie zijn.

Door bij de kapping bijvoorbeeld het kroonhout op rillen of hopen te laten leggen, kunnen we voorkomen dat extra terreinvoorbereidingen zoals bosfrezen en –klepelen uitgevoerd moeten worden.

Eco2eco nadert zijn einde, tijd voor een evaluatie

Sinds2016 werken de Oost-Vlaamse bosgroepen samen met verschillende Vlaamse en Nederlandse partners binnen het eco2eco project. Ondertussen loopt het driejarig project bijna ten einde. Hoog tijd dus voor enkele interessante resultaten! Met het eco2eco project willen we aantonen dat economie en ecologie hand in hand gaan. Concreet betekent dit een duurzaam bosbeheer waarin het mogelijk is natuurdoelen te realiseren én tegelijkertijd verschillende sortimenten hout (van bulkhout voor vezelplaten tot kwaliteitshout voor meubels) te oogsten. Om dit te bereiken, werken we nauw samen rond innovatieve beheermethoden, alternatieve manieren om hout te vermarkten en kennisuitwisseling tussen bosbeheerders en boseigenaars. Hieronder gaan we dieper in op wat er allemaal gebeurd is rond bosbeheer. In de volgende Bosbode focussen we vervolgens op houtverkoop en de houtmarkt.

Evoluties in bosbeheer

De afgelopen drie jaar liepen er diverse experimenten rond verschillende thema’s die we hieronder kort even bespreken. De experimenten vonden plaats bij meer dan 170 boseigenaars, samen goed voor een totaaloppervlakte van meer dan 3000 ha. Binnen de OostVlaamse bosgroepen werkten 37 boseigenaars met samen 35 ha mee aan het project. Aangezien elk bos anders is, hielp elk experiment mee om onze kennis aan te scherpen en nieuwe inzichten te scheppen.

Boomgericht beheer

Boomsgewijs bosbeheer is een manier van bosbeheer waarbij maatregelen steeds op individuele bomen gericht zijn. In plaats van vlaktegewijs te werken

wordt er in kleine groepen geplant en zijn dunningen gericht op het verbeteren van de houtkwaliteit of de ecologische waarde van individuele bomen. De in-

grepen gebeuren dus niet uniform maar variëren van plek tot plek waardoor het kronendak grotendeels gesloten blijft en het bosklimaat behouden kan worden. Algemeen kunnen we stellen dat kwaliteit hier voorrang krijgt op kwantiteit. De experimenten rond boomgericht bosbeheer liepen van groepsgewijze aanplantingen (ook wel kloempen genaamd) tot het aanduiden van dunningen en het verhogen van de kwaliteit van de beste bomen via opsnoei of vormsnoei. Binnen de aanplantingen ging er speciale aandacht naar het testen van verschillende types wildbescherming en het verhogen van de diversiteit (zowel genetisch als in soorten) binnen de aanplantingen.

Naast boomkokers werden er verschillende types wildbescherming getest tijdens het eco2eco project.

OAD wat?

In veel bossen komt de vervalfase niet of nauwelijks voor. Toch is net deze fase van groot belang voor de biodiversiteit. Het aanleggen van een netwerk van Oude, Aftakelende en Dode bomen (OAD) stimuleert de ontwikkeling van de vervalfase. Een OAD-netwerk heeft als doel een leefgebied te creëren voor soorten die zijn gebonden aan de aftakelingsfase van bomen en bos. In het netwerk wordt aan een deel van het bos de kans gegeven om oud te worden en af te takelen. Daarnaast wordt de voorraad dood hout op peil gebracht en gehouden. Een habitatnetwerk kan bestaan uit bosrefugia (zones waar de bomen oud mogen worden), habitatbomen en dood hout in alle stadia van vertering (zowel staand als liggend). Om te verzekeren dat deze netwerken ook in de toekomst blijven bestaan werden ze binnen het eco2eco project in kaart gebracht tijdens het aanduiden van dunningen.

Voorbereiden van de bosexploitatie

Om tijdens een bosexploitatie zo weinig mogelijk schade aan te richten aan de bodem en de bomen is het belangrijk om gebruik te maken van vaste ruimingspistes. Dit zijn vaste trajecten waarop de machines mogen rijden waardoor slechts een deel van de bodem bereden wordt. Afhankelijk van de situatie liggen deze pistes tussen 18 en maximaal 40 meter uit elkaar. Omdat het correct aanduiden van deze pistes niet altijd evident is experimenteerden we binnen eco2eco met verschillende hulpmiddelen zoals lasers die de harvester de juiste richting tonen tijdens het rijden, pistemarkering die via software onmiddellijk op de boordcomputer van de machinist zichtbaar is of handtoestellen om met behulp van laser of ultrasone golven markeringen in het bos zeer nauwkeurig aan te duiden.

En wat hebben we dan geleerd?

Op 4 april 2019 gaat de tweede en laatste kennisdag van eco2eco door. Hier nemen we je mee in alles wat we in de afgelopen drie jaar gedaan, gezien en geleerd hebben over ‘kwaliteitshout uit topnatuur’ en hoe ecologie en economie in het bos hand in hand kunnen gaan. Ook de vertaling naar de dagelijkse praktijk komt uitgebreid aan bod.

Kijk op www.eco2eco.info voor meer informatie en inschrijvingen. Daarnaast worden alle concrete lessen die de verschillende projectpartners uit eco2eco haalden gebundeld in een praktijkgerichte handleiding en een ecologische handleiding. In beide handleidingen wordt telkens in verschillende fiches uitgelegd hoe er best te werk gegaan wordt en wat de achterliggende theorie is. Momenteel wordt hier de laatste hand aan gelegd. Veel informatie is reeds terug te vinden op de website www.eco2eco.info of via ecopedia.be.

Om op de hoogte gebracht te worden als de handleidingen verschijnen kun je je via de website inschrijven op de eco2eco nieuwsbrief of houd je de nieuwsbrief van de bosgroepen in de gaten.

Eco2eco wordt gefinancierd binnen het Interreg V programma Vlaanderen-Nederland, het grensoverschrijdend samenwerkingsprogramma met financiële steun van het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling.

De aanleg van een OAD-netwerk stimuleert de biodiversiteit door leefgebieden te creëren voor soorten die gebonden zijn aan de aftakelingsfase van bomen en het bos.

Om tijdens een bosexploitatie zo weinig mogelijk schade aan te richten aan de bodem en bomen is het belangrijk om gebruik te maken van vaste ruimingspistes. Zo wordt slechts een deel van de bodem bereden.

met David

Aanduiden van opties

Wat zijn opties?

Opties zijn goed gevormde en vitale bomen in het bos die gekozen worden om later uit te groeien tot toekomstbomen met een goede houtkwaliteit. Met deze bomen kunnen we later het snelst een dikke mooi gevormde boom bereiken.

Op weg naar toekomstbomen

Tussen de kroonsluiting van jonge bossen en de eerste dunning doorkruisen we het bos om de opties aan te duiden. Het is de bedoeling dat er, wanneer het tijd is om te dunnen, voldoende toekomstbomen met een goede houtkwaliteit teruggevonden kunnen worden in het bos.

Welke boom kiezen we?

Opties moeten in eerste instantie zeer vitaal zijn. Kies dus steeds voor de snelst groeiende bomen binnen elke soort. Door bepaalde soorten hierbij te bevoordelen, kunnen we ook sturen in de toekomstige soortensamenstelling van het bos. Naast een vitaal karakter moeten opties een goede stamvorm zonder gebreken (dubbele toppen, beschadigingen,…) hebben. Selecteer altijd drie tot vijf keer zo veel opties als het uiteindelijke aantal toekomstbomen. Bij jonge boompjes kan er nog veel gebeuren waardoor ze later toch niet zo interessant blijken als toekomstbomen. Concreet betekent dit dat we om de 6 à 10 meter een optie aanduiden.

Ingrijpen of niet?

In principe wordt er niet ingegrepen bij het aanduiden van de optie. Het is de bedoeling dat de bomen elkaar de hoogte in duwen en dat het donkere bos de natuurlijke stamreiniging zijn werk laat doen. Als we zien dat onze optie overgroeid wordt door een andere concurrent, bijvoorbeeld een sneller groeiende soort, kunnen we toch ingrijpen door beperkt te gaan knikken en breken.

Een slechte stamvorm of takaanzet is vaak deels genetisch bepaald. Daarom gaan we in eerste instantie nooit snoeien. Enkel wanneer er weinig geschikte bomen te vinden zijn kunnen we overwegen om in te grijpen waar nodig. Dat deze bomen ook in de toekomst meer aanleg zullen vertonen voor een slechte stamvorm of takaanzet nemen we er dan graag bij.

Toekomstbomen zijn deze bomen die het toekomstige bos zullen vormen. We selecteren de bomen waarvan we wensen dat ze blijven doorgroeien om zo het vooropgestelde bosbeeld zo goed mogelijk te benaderen.

Goed gevormde en vitale bomen in het bos duiden we aan als opties om later uit te groeien tot toekomstbomen. Opties kunnen we in een latere fase opsnoeien om de houtkwaliteit nog te verbeteren.

Tussen de kroonsluiting van jonge bossen en de eerste dunning gaan we op zoek naar opties in het bos..

We zoeken specifiek naar vitale bomen met een goede stamvorm zonder gebreken..

Hier kiezen we de eik (links) in plaats van de berk en sturen we de soortensamenstelling.

Om ervoor te zorgen dat de eik niet overgroeid raakt is knikken/breken van de berk aangeraden.

Soort in de kijker

De Winterlinde

Soort in de kijker is terug van weggeweest! In deze rubriek zetten we elke editie een dier- of plantsoort in de kijker die terug te vinden is in het bos. Deze keer bekijken we de Winterlinde: een bodemverplegende boom waarmee je alle kanten op kan.

De Winterlinde of Tilia cordata groeit in goede omstandigheden uit tot een boom van meer dan 30 meter met een prachtige kroon. Het blad heeft een scheve, hartachtige vorm en is, met uitzondering van de roestbruine beharing in de oksels van de nerven, volledig kaal. Door haar goede bladvertering is linde een belangrijke bodemverbeteraar voor zure bossen. Dat Winterlinde een insectvriendelijke soort is, wordt vooral duidelijk tijdens de bloeiperiode in juni en juli. Dan komen de typische kleine geel-witte bloemen tevoorschijn, gegroepeerd per vier tot vijftien stuks. Die bevatten enorm veel voedsel voor bijen, vlinders en andere insecten. Daarnaast draagt de boom ook kleine bolvormige, geribde doosvruchtjes.

De eisen van Winterlinde zijn minder hoog dan soms wordt gedacht. Ze groeit het best op lemige gronden maar doet het bijvoorbeeld ook behoorlijk goed op armere (zand)gronden. De soort is goed bestand tegen snoei, luchtvervuiling en grondwerken en wordt dan ook vaak als straat-, tuin- en parkboom gebruikt. Van nature is de Winterlinde een halfschaduwsoort. Maar wanneer ze geplant wordt op armere gronden, is het toch belangrijk om zo veel mogelijk licht te voorzien. De snoeimo-

gelijkheden bij Winterlinde zijn enorm! Je kan ze laten groeien als hoogstamboom, in hakhout (talie), als knotboom, in hagen en houtkanten of als vormboom (leiboom, kandelaar,…). Voor snoeitips kan je altijd bij jouw bosgroep terecht.

Wist je dat?

- Het hout is egaal van kleur en zacht bewerkbaar. Ideaal dus voor houtsnijwerk en houten speelgoed. Linde levert ook goed meubelhout en is geschikt als halfzwaar brandhout.

- De Zomerlinde (Grootbladige linde) is ook inheems maar vraagt meer voedselrijke, kalkhoudende grond. De kruising tussen Zomer- en Winterlinde heet Hollandse linde.

- Lindebomen zijn van oudsher omgeven met een rijke historie en mythologie en sieren dan ook kapellen, dorpspleinen en boerderijen.

- Duizenden jaren lang was de linde een belangrijke bosboom. Door het bevoordelen van economisch interessantere soorten is linde nu bijna uit onze bossen verdwenen. Maar zoals hierboven beschreven kunnen lindebomen een belangrijke meerwaarde betekenen.

Dit artikel is gebaseerd op een artikel verschenen in het Boomblad van de WestVlaamse bosgroepen.

De bloemen van de Winterlinde bevatten enorm veel voedsel voor bijen, vlinders en andere insecten.

Bosgroepnieuws

Samen het glas heffen op een fantastisch bosjaar

Naar goede gewoonte kwamen ook dit jaar weer heel wat bosgroepleden samen om het nieuwe jaar goed in te zetten! Meer dan 300 aanwezigen klonken samen met het bosgroepteam op een fantastisch jaar. Na de inleiding van Francis De Beir nam Mirka Van der Elst, beleidsmedewerker ‘luchtkwaliteit’ van de Vlaamse Overheid, ons via een interessante lezing mee in het verhaal van huishoudelijke houtverbranding en de recente Green Deal. Vervolgens konden we genieten van een bevlogen speech van uittredend voorzitter Jozef Dauwe. Afsluiten deden we met een hapje, een drankje en een fijne babbel. Op naar een minstens even geslaagd 2019. Leve de bosgroepen!

Dag van de Boseigenaar 2018

Niet enkel de nieuwjaarsreceptie was een schot in de roos, ook de Dag van de Boseigenaar was weer een succes! Tijdens deze jaarlijkse traditie nemen we de tijd om onze leden in de bloemetjes te zetten voor hun jarenlange inzet. Dit jaar deden we dit door samen met de andere bosgroepen plantacties te organiseren in heel Vlaanderen.

In Oost-Vlaanderen zorgden we voor nieuw bos

aan de Windekemolen in Oosterzele! Een zestigtal enthousiaste planters trotseerden de uitdagende weersomstandigheden en plantten 1600 nieuwe boompjes en struikjes waaronder Hondsroos, inlandse Vogelkers, Hazelaar, Kardinaalsmuts en andere interessante inheemse soorten. De plantactie kaderde in het project ‘Beplant het landschap’ en liep in samenwerking met de provincie Oost-Vlaanderen. Afsluiten deden we met een lekker aperitiefje.

Vorig jaar konden we genieten van verschillende activiteiten in de Lembeekse bossen, waaronder een demonstratie rond handgereedschap, ergonomie en kettingzagen.

Algemene Ledenvergaderingen

Bosgroep Oost-Vlaanderen Noord: zaterdag 23 maart

Op zaterdag 23 maart zijn alle leden van BON welkom in de unieke omgeving van de Abdij van Roosenberg in Waasmunster. Na het traditionele administratieve gedeelte zijn er weer vijf interessante keuze-activiteiten voorzien: van lezingen, rondleidingen en wandelingen tot zélf de handen uit de mouwen steken in

de Roosenbergse bossen. Rond de middag sluiten we af met een aperitief en een vrijblijvende lunch. Deelnemen aan de vergadering en activiteiten is gratis, wie wil blijven lunchen betaalt 30 euro per persoon.

Alle leden van Bosgroep Oost-Vlaanderen Noord zijn meer dan welkom, maar schrijf je zeker op voorhand in via de

Een bufferbos voor Evergem

Het voorbije plantseizoen kregen veel boompjes een vaste stek! Naast aanplantingen in onder andere Wachtebeke, Merelbeke, Ninove en Wichelen zorgden we ook in Evergem voor nieuw bos. Daar ondersteunden we de gemeente bij de aanplant van een nieuw bufferbos tussen het industrieterrein Durmakker en de woonkern van Belzele. Het bosbuffergebied zal in totaal 23 hectare groot worden en wordt gevarieerd aangelegd

met aandacht voor speelnatuur, wandelpaden, open en gesloten boszones,... Meer dan 8 hectare daarvan werd deze winter in opdracht van gemeente Evergem aangeplant. Op 19 januari organiseerde bosgroep Oost-Vlaanderen Noord samen met de gemeente Evergem een grote plantactie. Meer dan 100 bewoners, sympathisanten en vrijwilligers plantten de eerste 3 400 boompjes en struiken. Een geslaagde dag!

website (www.bosgroepen.be/event/ algemene-vergadering-noord) of via 09 267 78 60.

Voor de Algemene Ledenvergaderingen van bosgroep Midden Oost-Vlaanderen en bosgroep Vlaamse Ardennen tot Dender ligt nog geen datum vast. We brengen jullie op de hoogte van zodra die bekend is.

De Vlaamse bosgroepen zetten hun schouders onder de Green Deal

Om de negatieve impact van huishoudelijke houtverbranding op de luchtkwaliteit en gezondheid te beperken, werd eind oktober de Green Deal ‘Huishoudelijke Houtverwarming’ samengesteld. De overeenkomst tussen 24 partners uit verschillende sectoren heeft als doel houtverwarming tegen 2030 een pak milieuvriendelijker te maken. Samen met de andere Green Deal partners, streeft de Koepel van de Vlaamse Bosgroepen naar meer sensibilisering rond goed gebruik van brandhout en houtkachels.

Het initiatief komt van technologiefederatie Agoria en het Departement Omgeving van de Vlaamse Overheid. Op korte en middellange termijn streeft de Green Deal naar het ontwikkelen van emissiearme en energiezuinige toestellen, het verbeteren van stookgedrag en een sanering van de meest vervuilende toestellen. Op lange termijn wil de overeenkomst zorgen voor een visieontwikkeling rond huishoudelijke houtverbranding. Op die manier kan houtverwarming, met brandhout afkomstig uit lokale en duurzaam beheerde bossen, een verantwoorde warmtebron blijven in de toekomst.

Tijdens de nieuwjaarsbijeenkomst gaf beleidsmedewerker Mirka Van der Elst een interessante lezing over de Green Deal en huishoudelijke houtverwarming. Wil je de presentatie graag eens (her)bekijken? Geef ons een seintje via bosgroepen@ oost-vlaanderen.be of 09 267 78 60.

Bekende gezichten op de klimaatmars in Brussel!

Gedeputeerde Riet Gillis sprak er al over in het voorwoord: het klimaatthema is de voorbije maanden brandend actueel. Iedere donderdag lopen duizenden scholieren de straat op om aandacht te vragen voor het klimaat. Eind januari was er zelfs sprake van de grootste klimaatmars ooit. 70 000 mensen kwamen zondag 27 januari samen in Brussel om hun bezorgdheid te uiten. En daar zaten ook enkele bekende gezichten bij! Onder andere Piet, één van onze oudste bosgroepleden, ging samen met enkele andere boseigenaars naar Brussel om de jongeren een hart onder de riem te steken. Bossen en natuur komen in het klimaatdebat steeds meer naar voor als één van de belangrijkste stappen naar een klimaatgezonde samenleving. Elk stukje bos draagt dus bij aan een leefbaardere toekomst. En daar mag je als boseigenaar best trots op zijn.

Overal boompjes

De voorbije maanden hebben de Oost-Vlaamse bosgroepen weer heel wat boseigenaars ondersteund bij aanplantingen en herbebossingen. Goed voor 88 565 boompjes en struiken!

Een ferme opsteker voor het Vlaamse landschap en het klimaat. Iets waar ook de provincie Oost-Vlaanderen achter staat. Via het subsidiesysteem ‘Beplant het landschap’ voorziet de provincie dan ook heel wat middelen voor het realiseren van aanplantingen met inheemse bomen en struiken bij particulieren. Meer specifiek gaat het hier om 24 dossiers of 13 437 nieuwe boompjes die via de bosgroepen ondersteund werden!

Resultaten houtverkoop Vlaamse Ardennen tot Dender

De Bosgroep Vlaamse Ardennen tot Dender organiseerde op 11 december een gezamenlijke houtverkoop voor zijn leden. De verkoop was georganiseerd volgens het systeem van biedingen onder gesloten omslag zonder recht van opbod. Er werden in totaal 10 loten aangeboden met een totaal volume van 3900 m³, goed voor 3178 bomen.

De prijs per m³ werd berekend op basis van het ‘Totaal volume’ d.w.z. inclusief het kroonhout. Exploitanten rekenen meestal op basis van het ‘commercieel’ volume dat gemiddeld zo’n 15% lager ligt dan het ‘totaal’ volume.

Gouden Erepenning voor het Bosforum!

In 2016 sloeg de bossector, waaronder ook de Koepel van Vlaamse Bosgroepen, de handen in elkaar om zich te verenigen in het Bosforum. Professoren, boomkwekers, exploitanten, bosbeheerders, boseigenaars en andere betrokken partijen werkten samen een toekomstvisie uit rond het Vlaams bosbeleid. En dat heeft zijn vruchten afgeworpen! Het sectoroverschrijvend initiatief vergrootte niet enkel het draagvlak voor bos in Vlaanderen, maar ondersteunde ook met succes het Vlaams beleid via een praktisch uitgewerkt Bosactieplan. Eind januari ontving het Bosforum daarvoor een Gouden Erepenning in het Vlaams Parlement! Andere gelauwerden waren Natuurpunt, CurieuzeNeuzen en Regionaal Landschap Kempen en Maasland.

Meer informatie over het Bosforum, het Bosactieplan en een inspiratietekst kun je terugvinden op www.bosforum.be.

Activiteiten

Tweede en laatste eco2eco Kennisdag

Hoe kunnen ecologie en economie hand in hand gaan in het bos? En hoe kan ik dat vertalen naar de dagelijkse praktijk? Het zijn maar enkele van de vele vragen die besproken worden tijdens de tweede en laatste eco2eco Kennisdag. Op donderdag 4 april nemen boeiende sprekers je mee doorheen wat er in drie jaar eco2eco gedaan, gezien en geleerd is over ‘kwaliteitshout uit topnatuur’. Naast de bespreking van de hoofdlijnen en resultaten van het driejarig project zijn er in de namiddag ook twee workshoprondes voorzien. Met zestien verschillende activiteiten, gaande van vermarkting van hout tot bos op zandgronden en veerkrachtige bossen, is er voor elk wat wils. Een absolute aanrader!

Praktisch:

Waar? De Volksabdij in Ossendrecht, West-Brabant (Nederland).

Wanneer? Donderdag 4 april van 09u00 tot 17u00. Inschrijven? Inschrijven is gratis maar verplicht en kan via www.eco2eco.info.

Het aantal plaatsen is beperkt, dus wees er snel bij!

Cursus ‘aan de slag in je eigen bos’ kwaliteitshout op 25 mei

Een speciale cursus voor boseigenaars die graag zelf aan de slag gaan in hun bos. Wegens het succes van vorig jaar wordt deze cursus herhaald, ditmaal in de regio Waasland. Opnieuw ligt de focus op wat kwaliteitshout juist is, hoe we dit kunnen herkennen en hoe we ons bosbeheer hieraan kunnen aanpassen. Na de theorie, trainen we onze ogen in het herkennen van kwaliteitshout, onze hersenen door hierover te discussiëren en onze vingers door de beste bomen op te snoeien. Schrijf je snel in, want de plaatsen zijn beperkt.

Praktisch:

Waar? Regio Waasland, meer informatie volgt na inschrijven.

Wanneer? Zaterdag 25 mei van 9u00 tot 12u30. Inschrijven? Gratis maar verplicht via bosgroepnoord@oost-vlaanderen.be of via het nummer 09 267 78 60

Excursie ‘vlindervriendelijk bosbeheer’ op 16 juni

Als bosbeheerder kunnen we heel wat doen om bossen aantrekkelijk te maken voor vlinders. Kom en leer samen met ons bij over vlindervriendelijk bosbeheer. Tijdens deze excursie in Het Leen gaan we dieper in op vlinders in het algemeen, soortenherkenning, waardplanten en bespreken we de voornaamste beheermaatregelen die we kunnen nemen in het kader van vlinderbehoud en –herstel.

Praktisch:

Waar? Provinciaal domein Het Leen. Wanneer? Zondag 16 juni van 9u30 tot 12u00. Inschrijven? Gratis maar verplicht via bosgroepnoord@oost-vlaanderen.be of via het nummer 09 267 78 60

Neem coNtact op met je bosgroep:

bosgroep Vlaamse ardeNNeN tot deNder Vzw

Veemarkt 27 - 9600 Ronse

Tel. 055/21 62 80

vlaamseardennen@bosgroep.be

Coördinator: Hans Scheirlinck

bosgroep oost-VlaaNdereN Noord Vzw

P.a. Provincie Oost-Vlaanderen

Woodrow Wilsonplein 2

9000 Gent

Tel. 09/267 78 60

bosgroepnoord@oost-vlaanderen.be

Coördinator: Sylvie Mussche

bosgroep middeN oost-VlaaNdereN Vzw

P.a. Provincie Oost-Vlaanderen

Woodrow Wilsonplein 2 - 9000 Gent

Tel. 09/267 78 60

bosgroepmidden@oost-vlaanderen.be

Coördinator: Klaartje Van Loy

Rechtzetting vorige Bosbode

Enkele attente lezers wezen ons op een paar foutjes die in de vorige Bosbode geslopen zijn. Aangezien we jullie het beste advies willen geven, zetten we bij deze de vergissingen graag even recht.

In het artikel ‘Wie heeft er toegang tot mijn bos’ (p.12-14) bespreken we kort de Code Napoléon en hoe buurtwegen, die deel uitmaken van een privaat kadastraal perceel beschouwd worden als deel van het openbaar domein zolang de weg in gebruik is. Dit openbaar karakter vervalt niet automatisch als de weg 30 jaar geen publiekelijk gebruik kent. Wel kan de aangelande, als een buurtweg volledig in onbruik is geraakt, de procedure tot ‘verkrijgende verjaring’ inroepen om het

openbaar gebruik van de weg af te schaffen. Deze procedure wordt ingeleid bij het vredegerecht. Verkrijgende verjaring is enkel mogelijk wanneer een dubbele voorwaarde kan aangetoond worden: (1) dat de weg gedurende 30 jaar onafgebroken en volledig in onbruik is geraakt én (2) dat de overheid de uitdrukkelijke of stilzwijgende bedoeling had om de weg niet meer te laten dienen voor het openbaar verkeer. De bewijslast ligt bij de aangelande. Zolang de rechtbank zich niet uitspreekt, blijft de buurtweg bestaan en geldt de onderhoudsplicht voor de gemeente.

Alsaanvulling bij de tekst ‘Veilig werken in het bos’ (p.16-17) wijzen we er graag op dat zaagkledij wel gewassen dient te zijn om efficiënt te kunnen zijn. Stoffen zoals hars, kettingzaagolie en benzine kunnen de binnenkant aantasten en ervoor zorgen dat de beschermende lagen aan elkaar gaan kleven. Zoals vermeld in het artikel is het belangrijk om de wasvoorschriften op het etiket nauwkeurig op te volgen. Zo ben je er zeker van dat de broek lang zijn beschermende functie behoudt!

• Aankoop van bomen

• Demonteren van moeilijk bereikbare bomen

• Uitfrezen van stronken

• Bosfrezen Vrijblijvend plaatsbezoek en offerte

+32 (0) 490 11 82 98 - info@ecosnoei.be

+32 (0) 490 11 82 98 - info@ecosnoei.be - www.ecosnoei.be

Dé speciaalzaak voor al uw optische instrumenten

Ontdek onze nieuwe WEBSHOP! www.natuurkijkers.be

Verrekijkers, telescopen, sterrenkijkers, microscopen, loupes, ... Demonstraties op aanvraag

Nederstraat 25

9700 Oudenaarde

+32 (0)55 61 33 13 info@natuurkijkers.be www.natuurkijkers.be

Natuurkijkers.be is een merknaam van Optiek Van Ommeslaeghe, Nederstraat 20

Ecosnoei bvba - Haagstraat 63 - 9890 Asper

Boszoekers

Hieronder brengen we verkopers van bos en geïnteresseerde kopers met elkaar in contact. De inbreng van de bosgroepen is beperkt tot informeren en adviseren. De verkoop gebeurt rechtstreeks tussen de verkoper en geïnteresseerde.

Publicatieafspraken:

• Zoekertjes verschijnen maar één keer

• GEEN verkoop van tweedehands materiaal

• GEEN verkoop van bosplantsoen

Momenteel zijn bij de Oost-Vlaamse bosgroepen volgende percelen beschikbaar gemeld: (meer info is beschikbaar bij de respectievelijke bosgroep)

BOS TE KOOP

Bosgroep OOST-VLAANDEREN NOORD 09/267 78 60

- ASSENEDE : ASSENEDE 1 AFD, Sectie D, nr 985. Totale oppervlakte: 0,7 ha. Jong populierenbos gelegen in Ertvelde langs de Gavergrachtstraat. Prijs overeen te komen. Meer info: 09/344 74 40 (Etienne Baecke)

- STEKENE : STEKENE, 2 AFD, Sectie D 1378A. Totale oppervlakte: 0,454 ha. Prijs overeen te komen. Meer info: 0486/51 83 53 (fam. De Clerck)

- STEKENE : STEKENE, 2 AFD, Sectie D, nr 0061/02A. Totale oppervlakte: 4040 ca. Meer info: 0476/95 20 29

Bosgroep MIDDEN OOST-VLAANDEREN 09/267 78 60

- WETTEREN-WESTREM : WETTEREN-WESTREM 5 AFD, Sectie C, nr 713 en 714A. Totale oppervlakte: 1ha 18a 10ca. Gelegen in landschappelijk waardevol agrarisch gebied. Vraagprijs 35 000 euro. Meer info: geassocieerde notarissen Walraevens-Turtelboom, 053/60 71 98, email: guy.walraevens@notaris.be

- OOSTERZELE (MOORTSELE): MOORTSELE 4e AFD, Sectie A, nr 185a – 186A, oppervlakte: 26 are. Recent herbebost. Meer info: 0478/23 09 89 (Tony Van Isacker).

- OOSTERZELE : OOSTERZELE (YSHOUTE) 1 AFD, Sectie B, nr 685d en 683a. Totale oppervlakte: 0,73 ha. Meer info: 053/62 35 61 (Eekhout)

WWW.BRANDHOUTWEB.BE

Sinds 2017 hebben de Oost-Vlaamse bosgroepen de brandhoutverkoop helemaal gedigitaliseerd. Nu kan je het hele jaar door brandhout kopen via de website www.brandhoutweb.be!

Een overzichtelijk online verkoopplatform met een voortdurende vernieuwing van het aanbod. Gedaan dus met zoekertjes uit te pluizen! Handig en snel, waarbij je nog steeds kan rekenen op een vlotte opvolging via de bosgroepen en een goede prijs-kwaliteitverhouding van lokaal en duurzaam brandhout.

BLIJF OOK DIGITAAL OP DE HOOGTE VAN HET BOSNIEUWS!

Naast de Bosbode zijn er ook digitaal heel wat mogelijkheden om op de hoogte te blijven van het reilen en zeilen van de Oost-Vlaamse bosgroepen! Zo posten we heel wat interessante weetjes, filmpjes, foto’s en aankondigingen op onze sociale media en brengen we geregeld een digitale nieuwsbrief uit. Wens je de nieuwsbrief graag te ontvangen? Stuur een mailtje naar bosgroepen@oost-vlaanderen.be of schrijf je in via de website.

Wil je graag papier besparen en wens je de Bosbode enkel nog digitaal te ontvangen. Geef dan een seintje aan jouw bosgroepensecretariaat!

Oost-Vlaamse bosgroepen

Oost-Vlaamse bosgroepen

Bosgroepen Oost-Vlaanderen

• Bosgroep Oost-Vlaanderen Noord vzw p.a. Provincie Oost-Vlaanderen – PAC Zuid |

bosgroepnoord@oost-vlaanderen.be

Coördinator: Sylvie Mussche

• Bosgroep Midden Oost-Vlaanderen vzw p.a. Provincie Oost-Vlaanderen – PAC Zuid | Woodrow

bosgroepmidden@oost-vlaanderen.be

Coördinator: Klaartje Van Loy

• Bosgroep Vlaamse Ardennen tot Dender vzw Veemarkt 27 - 9600 Ronse | Tel. 055/21 62 80 vlaamseardennen@bosgroep.be

Coördinator: Hans Scheirlinck