de bosbode 2011 - 1

- Van vlakte tot jong bos

- Bosgroepnieuws

- Verwarmen met hout

- Populier in het Vlaamse bos en landschap

- Dit seizoen in het bos

- Activiteitenkalender

- Cursusaanbod

- Brandhoutzoekertjes

VU, Jozef Dauwe, p.a. Bosgroep Oost-Vlaanderen Noord vzw, Woodrow Wilsonplein 2, 9000 Gent

Jaargang 7– nr 1

De bosbode is een tijdschrift van de drie Oost-Vlaamse bosgroepen

Redactie

Hans Scheirlinck, Sylvie Mussche, Maud Plouy, Klaas Van Roy, Karen Dequidt, Dominique Lecompte, Sander Janssens (Inverde), Limburgse bosgroepen, Sander Janssens, Antwerpse bosgazet

Fotografie

Cover: Vildafoto, Rollin Verlinde

Binnenpagina’s: Vildafoto, Hans Scheirlinck, Sylvie Mussche, Maud Plouy, Karen

Dequidt, Dominique Lecompte, Sander Janssens (Inverde), Robbie Goris (Inverde), Benjamine Bufkens, Inverde

Lay-out

Koloriet – Leefdaal

Druk

Parys Printing N.V – Evergem

Papier

Deze publicatie werd gedrukt op kringlooppapier ‘Reprint’

Oplage

9 000 exemplaren

Verantwoordelijke uitgever

Jozef Dauwe

p.a. Bosgroep Oost-Vlaanderen

Noord vzw

Woodrow Wilsonplein 2

9000 Gent

Raad van bestuur BON

Gedeputeerde Jozef Dauwe, Leen

Meersschaert, Frans De Jonghe, Ingrid

Puylaert, Luc Claus, Nicole Van Duyse, Pierre d’Alcantara, Maurits Adriaenssens, Guy Bonsecour, Tom Van Holsbeke.

Raad van bestuur MOV

Gedeputeerde Jozef Dauwe, Jan Verbeke, Marc Dilewyns, Francis De Beir, Geert de Visscher, Kris Janssens, Willy Van Hoey, Dirk Abbeloos,Werner Pycke, Steven Roosen, Jozef Wittouck, Norbert Van Stichel

Raad van bestuur VAD

Gedeputeerde Jozef Dauwe, Paul Sienaert, Thomas Vanderbeke, Marc De Bock, Willy

Bauwens, José Tack, Jozef Van Crombrugge, Jan Van Huffel, Marc Nachtergaele, Raoul D’Hoossche. Uw gegevens werden opgenomen in een databank die wordt beheerd door de Bosgroep. De gegevens in deze

Uw bos, onze zorg

Maak kennis met de bosgroepen

Een bosgroep heeft als doel u als boseigenaar praktische ondersteuning te bieden bij het beheer van uw bos. In een bosgroep zijn vele boseigenaars uit uw streek verenigd.

Samen met hen kan u vrijwillig meewerken aan een mooie toekomst voor het Vlaamse bos.

“Baas in eigen bos”, dat is het basisprincipe van de bosgroepen. De bosgroepen informeren adviseren en organiseren, maar u beslist steeds zelf over het beheer van uw bos.

Wat heeft de Bosgroep zijn leden te bieden?

GRATIS DIENSTVERLENING

1. Informatie

De bosgroep beantwoordt uw persoonlijke vragen over de technische, wettelijke en financiële aspecten van bosbeheer. U kunt ook deelnemen aan theorie- en praktijkcursussen in verband met bosbeheer.

2. Advies op maat van uw bos

U kunt een afspraak maken voor een terreinbezoek aan uw bos. Het resultaat is een beheeradvies op maat van u en uw bos.

3. Hulp bij uw bosadministratie

De bosgroep helpt u bij het aanvragen van subsidies en kapmachtigingen. Ook het opstellen van een bosbeheerplan kan begeleid worden.

DIENSTVERLENING TEGEN VERGOEDING

1. Betaalbare bosarbeid

U kunt een aanvraag indienen om tegen een voordelige prijs onrendabele werken in uw bos te laten uitvoeren. Voorbeelden zijn: bestrijding woekerende exoten, vrijstellen van jonge aanplantingen, onrendabele dunningen en hakhoutbeheer, aanleg van een bosrand,… De juiste tarievenlijst dient u bij uw bosgroep op te vragen.

2. Organisatie van beheerwerken

De bosgroep coördineert de beheerwerken bij meerdere boseigenaars samen zodat ze voor bos en eigenaar efficiënter en goedkoper worden. Wilt u werken uitvoeren in het bos dan kan de bosgroep die organiseren. U kunt deelnemen aan de gezamenlijke houtverkoop van de bosgroepen indien u hulp wenst bij de verkoop van bomen die u wenst te kappen.

3. Cursussen en excursies

De bosgroepen organiseren jaarlijks tal van cursussen zoals ‘kettingzaag, bosmaaier, houten constructies, enz. Leden kunnen hieraan deelnemen tegen een voordelig tarief.

Word gratis lid

Het feit dat u dit tijdschrift ontvangt betekent niet automatisch dat u lid bent. Iedere boseigenaar die dit wenst kan gratis lid worden van de bosgroep die actief is in zijn streek.

Uw lidmaatschap geeft recht op de dienstverlening van de bosgroep. Het lidmaatschap houdt geen verdere verplichtingen in.

Digitale Bosbode

Wil u graag papier besparen en wenst u de BosBode enkel nog digitaal te ontvangen? Graag een seintje aan uw bosgroepsecreteriaat!

Wenst u vrijblijvend advies en hulp bij het beheer van uw bos? Contacteer ons:

• Bosgroep Oost-Vlaanderen Noord vzw

p.a. Provincie Oost-Vlaanderen

– Dienst Milieubeleidsplanning

Woodrow Wilsonplein 2 - 9000 Gent

Tel. 09/267 78 60

Fax. 09/267 76 99 bosgroepnoord@oost-vlaanderen.be

Coördinator: Sylvie Mussche

• Bosgroep Midden Oost-Vlaanderen vzw

p.a. Provincie Oost-Vlaanderen

– Dienst Milieubeleidsplanning

Woodrow Wilsonplein 2 - 9000 Gent

Tel. 09/267 78 60

Fax. 09/267 76 99 bosgroepmidden@oost-vlaanderen.be

Coördinator: Maud Plouy

• Bosgroep Vlaamse Ardennen tot Dender vzw De Biesestraat 5 - 9600 Ronse

Tel. 055/21 62 80

Fax. 055/21 62 81 vlaamseardennen@bosgroep.be

Coördinator: Hans Scheirlinck

Woord vooraf

Beste boseigenaars en bosliefhebbers, Voor onze bossen wordt 2011 een speciaal jaar: de Verenigde naties hebben 2011 uitgeroepen tot internationaal jaar van het bos. Bossen zijn onmisbaar voor de ecosystemen op onze aarde. Zij zijn een belangrijke bron voor de biodiversiteit en vervullen een cruciale rol in de klimaatontwikkeling op de aarde. De VN roepen iedereen wereldwijd op om mee werk te maken van duurzaam bosbeheer.

Het verheugt me dan ook te mogen vaststellen dat ‘duurzaam bosbeheer’ in Oost-Vlaanderen al lang geen loos begrip meer is. Ik wil u –beste boseigenaars - bedanken voor uw inspanningen terzake en het vertrouwen dat u in de bosgroepen stelt. De blijvende groei van het aantal leden van de bosgroepen en het aantal leden dat jaarlijks beroep doet op de dienstverlening van de bosgroepen getuigen daarvan. In 2010 mochten de bosgroepen 120 nieuwe leden verwelkomen. In totaal zijn nu 1149 boseigenaars lid van 1 van de drie Oost-Vlaamse bosgroepen.

2011 wordt bovendien een jubileumjaar voor de OostVlaamse bosgroepen. In 2001 werd in het noorden van Oost-Vlaanderen een pilootproject opgestart om te onderzoeken welke noden boseigenaars hadden en of er bereidheid was om samen te werken. Vandaag, 10 jaar later, telt Oost-Vlaanderen 3 volwaardig uitgebouwde bosgroepen gesteund door meer dan 1000 boseigenaars. Dit bijzonder 10-jarig jubileum zullen we niet onopgemerkt laten voorbijgaan! Meer hierover in de volgende Bosbode.

In dit nummer van de Bosbode is opnieuw allerlei interessante informatie te ontdekken. U kunt zich verdiepen in de wereld van de bosverjonging, meer te weten komen over de populier in ons Vlaamse bos of het fijne achterhalen van stoken met hout. Daarnaast is er zoals steeds ook het bosgroepnieuws, waarin u meer informatie vindt over de werking van de drie Oost-Vlaamse bosgroepen.

Ik wens u veel leesplezier!

Jozef Dauwe

aan de Bosgroep.

Voorzitter Bosgroep Oost-Vlaanderen Noord vzw Voorzitter Bosgroep Midden Oost-Vlaanderen vzw Voorzitter Bosgroep Vlaamse Ardennen tot Dender vzw

Van vlakte tot jong bos Een handleiding

een open terrein. Landbouwgrond of een tijdelijke open plaats als gevolg van een kapping in het bos. Einddoel: bos, liefst mooi bos. Of u nu een perceel wilt herbebossen na een kaalkap of een stuk landbouwgrond wil omtoveren in bos; een aantal basisregels moet u steeds volgen. We kunnen u geen kant en klare handleiding aanbieden waarmee succes verzekerd is. Uw bos is immers geen moestuin. Lokale omstandigheden verschillen vaak, het weer is een belangrijke speler, wild kan roet in het eten werpen en tenslotte heeft elke eigenaar andere doelstellingen. Een aantal grote principes kunnen we u wel vertellen. Welkom in de wondere wereld van de bosverjonging.

Start:

mee de meest geschikte boomsoorten. Stel uzelf bovendien steeds de vraag: wat zou de natuurlijke situatie hier zijn? Heel veel verschillende soorten op enkele vierkante meters is niet echt een natuurlijke situatie! Om na te gaan welke boomsoorten standplaatsgeschikt zijn ontwikkelde het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek (INBO) een handige databank: BOBO. Deze vindt u terug op de website van het INBO (onder kenniscentrum – duurzaam gebruik – bos –bosaanleg – bodemgeschiktheid).

De start

Planten of wachten?

Een gouden tip: laat anderen voor u werken. In dit geval: laat de natuur voor u werken. Het leuke aan bos is dat het een eindstadium is in de natuurlijke successie. Als u maar lang genoeg wacht verbossen de meeste percelen in Vlaanderen -vnl. in of nabij bestaand volwassen bos- vanzelf. Sommige beheerders vinden het een nadeel dat ze bij spontane verbossing de soorten niet zelf kunnen kiezen. Op grote open plaatsen hebben lichtboomsoorten zoals berken, dennen, wilgen en essen meer kans om te verjongen. Als u heel graag andere soorten in uw bos ziet, zal u zelf moeten werken. Een ander nadeel van spontane verjonging is dat de natuur soms een beetje te hard werkt. Als er spontaan te veel bomen komen, gaan die elkaar erg hard beconcurreren. Het gevolg is dat er heel wat takken afsterven. Vooral berken en elzen zijn hier gevoelig voor. Berken en elzen die in een jong stadium dicht bij elkaar staan worden lange sprieten met heel weinig zijtakken waardoor er weinig diktegroei is en de bomen riskeren krom te hangen. Spontane bosverjonging kan u eventueel een handje helpen door de grasmat of de strooisellaag te doorbreken zodat de minerale bodem (de zand- of leemkorrels) boven komt. Een dikke laag gras, bladeren of naalden is voor heel wat soorten geen leuk kiembed. Een bodembewerking kan met een bosfrees of op landbouwgrond

eventueel met een ploeg. U hoeft zeker niet het hele perceel te bewerken. Hier en daar een stuk bewerken zorgt ervoor dat er in het jong bos al dadelijk heel wat structuur zit.

Als u toch graag zelf werkt of als de natuur het laat afweten of te traag evolueert, kan u zaaien of planten. Om bos te zaaien verzamelt u grote hoeveelheden van het zaad of de vruchten van de gewenste boomsoort. Een groot deel zal immers niet uitkomen. Om te zaaien woelt u het zaad best een beetje onder het bodemmateriaal. Zo vermindert u de kans op uitdroging en zijn ze minder aanlokkelijk voor vogels en knaagdieren. Eventueel kan u een rustpost voor roofvogels plaatsen om het roven en opeten van het zaad te verminderen. Behandeling van het zaad met producten, bijvoorbeeld Aversis (= plantaardig geurconcentraat), werkt ook tegen aantrekkelijkheid voor knaagdieren.

Om bos te planten moet u over een aantal zaken nadenken: menging, plantafstand, grootte van het plantsoen, bodembewerking, bescherming van het plantsoen en plantmethode.

U gaat planten De menging

U kiest boomsoorten natuurlijk in functie van uw doelstellingen. De productie van brandhout voor eigen gebruik, de productie van kwaliteitshout en/of een bos met een hoge natuurwaarde: uw wensen bepalen

Plantafstanden

Denk ook even na over het temperament van de verschillende boomsoorten. Berken en beuken laten zich goed mengen. De berken staan graag in het zonnetje. Ze zullen een razendsnelle start nemen en een deel van het zonlicht wegnemen waardoor de beuken, die graag een beetje schaduw hebben, op hun dooie gemak achterna kunnen komen. Op het moment dat de beuken de berken beginnen inhalen zullen de berken al kapbare afmetingen hebben. Op het bijgevoegd schema kan je het temperament van verschillende boomsoorten vergelijken. Inlandse eiken en beuken individueel mengen is een minder goed idee. De eiken groeien in het begin iets sneller, maar nog voordat de eiken enig kapbaar formaat hebben zullen de beuken het overnemen en de eiken volledig verdringen.

Verschil in lichtbehoefte en concurrentiekracht van verschillende boomsoorten

Plantafstanden zijn ook weer afhankelijk van uw doelstellingen. Vindt u kwaliteitshoutproductie niet belangrijk? Dan kan u erg ruime plantafstanden nemen. Om in aanmerking te komen voor subsidies moet u wel een minimum plantafstand gebruiken. Vindt u het wel belangrijk om kwaliteitshout te produceren? Dan vindt u in bijgevoegde tabel enkele richtlijnen voor de plantafstanden. Ruimer planten kan natuurlijk ook, maar dan zal u waarschijnlijk iets meer moeten snoeien om een voldoende lange takvrije stam te krijgen.

Boomsoort Plantafstand

Zomereik, Wintereik 1 meter

Beuk, Linde 1,5 meter

Es en Esdoorn 2 meter

Berk Els, Ratelpopulier 1,5 tot 3 meter

Boskers nog verder, u moet snoeien

In een volwassen bos staan de bomen natuurlijk veel verder uit elkaar, maar door ze dicht te planten snoeien de bomen zich vanzelf waardoor de stam voldoende takvrij zal worden. Sommige bomen laten sneller

hun takken vallen dan andere, vandaar het verschil in plantafstanden. Een hectare eik planten met een plantafstand van slechts 1 meter is wel een heel dure aangelegenheid. Een veelgebruikte techniek in Duitsland om de kosten te drukken is het planten in ‘nesten’. Hierbij plant u 20 tot 30 bomen met een kleine plantafstand, vervolgens laat u enkele meters open en plant daar niets, de natuur kan hier zijn gang gaan. Het voordeel van deze methode is dat de plantafstand ideaal is en dat het bos vanaf dag 1 al structuurrijk is doordat er stukken wel en stukken niet zijn beplant.

Plantsoenmaat

De grootte van bosplantsoen wordt meestal uitgedrukt in centimeters; bijvoorbeeld maat 60-80 wil zeggen dat alle planten tussen 60 en 80 centimeter groot zijn. Zonder wilddruk en ruigtevegetatie kiest u best voor klein bosplantsoen (60-80). Dit plantsoen is goedkoper en er is minder kans op uitval dan bij groot plantsoen. Als er veel reewild is kiest u misschien beter wat hoger plantsoen (100-120) zodat de toppen niet uitgebeten kunnen worden. Hetzelfde geldt als er veel adelaarsvarens, brandnetels, bra-

Bekijk tenslotte ook de subsidieregeling voor bebossing en herbebossing eens. Enkel voor inheemse soorten krijgt u subsidie. En mengen met verschillende (struik) soorten zal u meer opbrengen. Kijk hiervoor op www.natuurenbos.be onder het tabblad ‘thema’s’ vindt u een onderdeel ‘bos’ en vervolgens ‘subsidies’.

Met een bosfrees maakt u van uw terrein een biljartlaken

Individuele bescherming met kokers is effectief, maar duur.

Adelaarsvaren kan een lastige klant zijn voor jonge bomen.

men of distels zijn. Groot plantsoen zal de concurrentie beter aankunnen en is dan ook vaak aan te raden.

Vaak staat er ook nog een leeftijd bij het plantsoen. Zo staat leeftijd ‘2+1’ voor een driejarige plant die na 2 jaar verplant is. Dergelijke planten worden meestal gebruikt voor bebossingen en herbebossingen.

Voorbereiding van het terrein

De terreinvoorbereiding is afhankelijk van de uitgangssituatie. Als u van uw terrein een biljartlaken maakt, zal uw planter u eeuwig dankbaar zijn. Het recept hiervoor is redelijk eenvoudig: laat een zware bosfrees komen en laat die een uurtje over uw perceel rijden. Stronken, takken en bodem zullen perfect gemengd zijn. Een andere methode is al het bruikbare hout eruitzagen en de rest op hopen leggen of eventueel afvoeren. Het grootste kroonhout is geschikt als brandhout. In tijden van hoge brandstofprijzen zijn er vaak kandidaten te vinden om het gratis op te ruimen en af te voeren.

De natuur en uw portefeuille zitten echter niet te wachten op de eeuwige dankbaarheid van uw planter. Bosfrezen kost veel geld en alle takhout manueel verwijderen is een intensief, langdurend werkje. Bovendien is de natuur blij met hier en daar een stronk, een dode tak of zelfs een hele boom die is achtergebleven.

Heeft u een terrein met veel bramen of adelaarsvaren, dan zal het echter wel nodig zijn om met bosfrees of klepelmaaier een terreinvoorbereiding te doen. U wilt de boompjes immers graag in de grond krijgen (planten tussen de bramen is lastig) en het zal na de aanplanting ook nodig zijn om met de bosmaaier vrij te stellen (zie verder). Als u dus al uw kroonhout gewoon laat liggen, geraakt u er met de bosmaaier niet meer door.

Het is dus een kwestie van de gulden middenweg te zoeken en goed na te denken over de manier waarop er geplant zal worden en of er nadien moet vrijgesteld worden.

Planttechniek – plantgaten

Bomen planten doet u met een spade, een plantschop, een plantboor of een woelboor. De voordelen van een spade zijn duidelijk: iedereen heeft er een, u kan ermee tussen de takken planten en met een spade kan u

heel efficiënt werken. Nadeel is dat u van dat efficiënt werken behoorlijk snel moe kunt worden. Eventueel kan u een spade ook gebruiken om spleetbeplantingen te doen. Dit kan enkel indien de wortels redelijk klein zijn (naaldhout, Zwarte els, Berk). Met een speciale plantschop kan u iets groter plantsoen met een soort spleetbeplanting planten.

De gaten voor uw plantsoen laten boren lijkt aantrekkelijk, maar het duurt heel wat langer.

Een gewone plantboor kan u op een tractor, minigraver of op een draagbare boor installeren. Voor de meeste plantwerken volstaat een boor van 16 à 18 centimeter doorsnede.

Het kan echter toch nuttig zijn om een grotere maat te gebruiken. Het voordeel van een grotere maat is dat er meer losse grond rond de wortel zit en de wortel dus makkelijker kan beginnen groeien. Nadeel van grote maten is natuurlijk dat het trager werkt en dat het nog moeilijker is om de put nadien terug te vullen. Een woelboor maakt de grond los, zodat u nadien eenvoudiger met een spade kan planten.

Bij het planten is het heel belangrijk dat de wortels goed in de plantput zitten en niet naar boven steken. Zorg er ook steeds voor dat de wortelhals bedekt is. De plant zit beter 2 centimeter te diep dan een halve centimeter te hoog. Bij het vullen van de put is het goed om de aarde regelmatig eens met de voet aan te stampen. Zo voorkom je dat de grond nadien nog zakt waardoor de je een kuil krijgt rond de geplante boom. Eens de put volledig is gevuld en is aangestampt, gooi je best nog een tweetal schepjes aarde rond de plant zodat het regenwater steeds mooi wegstroomt van de plant.

En het wild?

Al uw plantsoen in de grond gekregen? Nu maar hopen dat het wild eraf blijft! Reeën en konijnen zijn lastige klanten als u een bos groot wil krijgen. Ook woelratten durven zich wel eens te moeien met uw pas aangeplant

geur en waarmee de jonge boompjes stuk voor stuk dienen te worden ingesmeerd. Het ene middel werkt al beter dan het andere. En tot slot de truken uit de oude doos: schapenwol aanbrengen op de eindscheut schijnt te helpen.

plantsoen. En om een of andere reden lijken geplante bomen veel lekkerder te zijn dan spontane verjonging.

Er zijn een aantal manieren om te zorgen dat uw noeste arbeid gevrijwaard blijft van de vraatzucht van reeën en konijnen: Ofwel zorgt u ervoor dat er minder beesten zijn, ofwel zorgt u ervoor dat ze genoeg eten hebben op een andere plaats. Een andere mogelijkheid is ervoor te zorgen dat ze er niet aankunnen. Maak zelf maar uit welke methode u verkiest, of gebruik een combinatie.

Methode 1: zorg ervoor dat er minder beesten zijn. Ga hiervoor eens met de plaatselijke jagers praten.

Methode 2: zorg ervoor dat ze genoeg eten hebben op een andere plaats. Nee, u hoeft geen emmers graan naar het bos te sleuren: hakhout, struiken en voldoende verjonging op verschillende plaatsen zijn minstens even goed. Vooral hakhout van Amerikaanse eik is een lekkernij. Indien niet echt nodig, stel de jonge boompjes ook niet vrij : weggestopt tussen een sappige kruidvegetatie lopen ze minder risico om opgegeten te worden. Methode 3: zorg ervoor dat ze niet aan uw jonge bomen kunnen. Hiervoor bestaan een hele hoop methodes: groter plantsoen, raster, kokers, spiralen, netjes, chemische middelen… en schapenwol schijnt ook te helpen. Een raster kost al snel 3 à 4 euro per meter aan palen en draad. Dus voor een halve hectare komt dit op minstens 900 euro, plus een flink aantal uren werk. Als u het raster goed plaatst en regelmatig controleert is het wel zeer efficiënt.

Kokers, spiralen en netjes: individuele bescherming kan eventueel selectief. U hoeft niet elke plant te beschermen. Zorg ervoor dat u de bescherming nadien terug verwijdert. Ook hier kan de prijs snel oplopen: u betaalt makkelijk een stuk meer voor de wildbescherming dan de aankoopprijs van uw boompje. Er zijn ook chemische middelen op de markt die vaak werken op basis van

Ondertussen bent u al heel wat stappen dichter bij een echt bos: uw bomen steken netjes in de grond, het wild laat u gerust, wat nu? Snoeien, inboeten, maaien, vrijstellen, … Of gewoon afblijven?

Een paar basisregels voor de behandeling van jong bos

Inboeten

Inboeten is een duur woord om te zeggen: al wat afgestorven is opnieuw planten. Dit is enkel nodig als u meer dan 10% uitval hebt. Denk wel eerst even na over de oorzaak. Was het voorjaar uitzonderlijk droog? Of had u ambities om Essen te kweken op een droge zandkop?

Snoeien

Indien uw plantverband dicht genoeg is, zullen er waarschijnlijk vanzelf genoeg kwaliteitsbomen staan in uw bos. Indien dit niet het geval is, kan u overwegen uw snoeischaar uit de kast te halen. Snoeien doet u steeds met mate, maar wel regelmatig. Bij jonge planten concentreert u zich op vormsnoei. Verwijder hierbij de takken waarvan u vermoedt dat ze niet zullen afsterven door natuurlijke stamreiniging. In principe beperkt u zich dus tot de dubbele toppen, de zuigers en de zware zijtakken. Denk er ook aan dat heus niet elke boom een schoonheidsprijs moet winnen. Als u 200 à 300 goede exemplaren hebt per hectare, volstaat dit. U kunt van een ezel trouwens geen renpaard maken.

In een later stadium, als de bomen al meer dan 10 meter hoog zijn, kan u eventueel wat hoogtesnoei doen. Hierbij snoeit u de onderste takken af zodat een voldoende lange takvrije stam ontstaat. De bosgroepen bieden jaarlijks een cursus snoeien van bosbomen aan voor geïnteresseerden.

Vrijstellen

Wat met vrijstellen? Vrijstellen is het maaien van concurrerende vegetatie tussen de aan-

geplante boompjes. Ook hier geldt de nietoverdrijven-regel. Denk eraan dat bomen vooral in april, mei en juni groeien. Daarna staan ze stil en moeten ze enkel in leven blijven. In het voorjaar staat het kruid meestal nog niet zo hoog dat het erg hard concurreert met de bomen. Voor de lichtconcurrentie hoeft u dus niet echt vrij te stellen. Vanaf juni/juli beginnen ze wel te concurreren. De bomen hoeven nu echter niet meer te groeien, belangrijk is wel dat u in de gaten houdt dat de kruidvegetatie de boompjes niet overgroeit zodat ze helemaal geen licht meer krijgen. Dit gebeurt overigens niet zo vaak. Kruid dat uw bomen omver trekt is wel heel vervelend: kleefkruid, bramen, adelaarsvaren, …Om dit te vermijden kan u uw plantsoen het best vrijstellen. De standaardmethode hiervoor is maaien met een bosmaaier of een tractor. Denk even na voor u hier aan begint. In droge periodes, zorgt de kruidvegetatie er immers voor dat de bodem gebufferd is en niet te snel uitdroogt. Maait u alles weg, dan heeft de zon vrij spel, droogt de bodem uit en kan u uw dure bos vaarwel zeggen. Bovendien zijn bosmaaiers niet echt de beste vrienden van jonge bomen. Wie slaagt erin een halve hectare te maaien zonder plantsoen te raken?

Het kan ook zonder machines: loop door uw aanplant. Als u ziet dat er eentje het moeilijk heeft met al die kruidvegetatie op zijn rug, gebruik dan uw twee voeten om de kruiden rond de plant plat te trappen. Geen vervelende lawaaierige machines en geen uitdroging. Voor bramen lukt deze methode niet zo goed, hier gaat u de bosmaaier moeten bovenhalen.

En wat na het vrijstellen?

De eerste 2 à 3 jaar na de aanplant kan u zich dus nog wel uitleven in uw bos met snoeien en vrijstellen. Daarna wordt het nagelbijten, want nu moet u er echt afblijven. Eventueel nog een beetje snoeien; maar vooral: laten groeien. Tot het moment dat de kronen volledig gesloten zijn, hoeft u niets te doen. Tip: koop een stukje marginale landbouwgrond en begin opnieuw. We wachten immers nog steeds op de beloofde 10 000 hectare bosuitbreiding.

Vanaf het moment van de kroonsluiting bekijkt u eens of er een zuivering nodig is. Wat is een zuivering: ongewenste soorten (vb. agressieve exoten) wegnemen en de ‘wol-

ven’ wegnemen. Wolven zijn individuen die opvallend sneller groeien dan de rest van het bestand en meestal heel zwaar betakt zijn. Haal deze eruit. Ze verdringen uw iets trager groeiende, maar veel mooiere bomen. Echt dunnen doet u pas als er voldoende takvrije stamlengte is: zes meter, acht meter, tien meter? Berk is hierop een uitzondering. Dun vroeg bij Berk, anders worden uw bomen heel onstabiel.

Dunnen voordat deze takvrije lengte bereikt is, is geen goed idee. U heeft de bomen immers dicht bij elkaar geplant om ervoor te zorgen dat hun takken vanzelf afvallen. Als u nu te vroeg gaat dunnen, zijn deze inspanningen voor niets geweest.

Uw stoel

Het belangrijkste in verband met jonge bossen nog even op een rijtje: denk na over doelstellingen, menging, plantafstanden en wildbescherming. Mocht u bij dit alles de bomen niet meer door het bos zien, aarzel niet en bel uw bosgroep op. Zij helpen u met plezier uw bos vorm te geven. Werk vervolgens enkele jaren hard om uw bomen in de grond en boven de hinderende kruidlaag te krijgen en investeer dan … in een goede stoel. Zet uw stoel op een strategisch plaatsje in uw bos, geniet en bedenk wat voor mooie investering u deed: de natuur geholpen, de toekomstige portefeuille van uw kleinkinderen gevuld en uzelf gered van citytrips, strandvakanties en uren file richting zuiden; u moet vanaf nu immers steeds naar het bos, naar uw stoel.

Artikel gebaseerd op tekst van Sander Jansens (Inverde)

Foto’s: Robbie Goris en Sander Jansens (Inverde)

Bij vormsnoei neemt u enkel de te dikke zijtakken weg

Wolven groeien sneller, maar hebben een slechte stamkwaliteit

Spontane bosverjonging: goedkoop en gemakkelijk

Bosgroepnieuws Algemeen

Bosgroep Oost-Vlaanderen Noord

Een geslaagde start voor 2011

Het is ondertussen een traditie aan het worden : de nieuwjaarsreceptie voor de Oost-Vlaamse bosgroepleden en –sympathisanten. Op donderdagavond 20 januari konden een 200-tal aanwezigen bij een hapje en een drankje opnieuw even bijpraten. Bosgroepvoorzitter Jozef Dauwe stak de boseigenaars in zijn toespraak een hart onder de riem door te zeggen hoezeer hij hun inzet voor het duurzaam beheren van hun bos apprecieert. Ook kondigde de voorzitter een bijzonder bosjaar aan : 2011 is immers het Internationaal Jaar van het Bos, en bovendien is 2011 ook het jaar waarin de Oost-Vlaamse bosgroepen hun 10-jarig bestaan vieren… Het jubileumjaar 2011 zal dus niet onopgemerkt voorbijgaan!

Besparingen laten zich voelen … ook bij de bosgroepen

Reeds in 2010 was het voor de bosgroepen duidelijk dat er bij de Vlaamse overheid bespaard moest worden: er heerste zeer lang onduidelijkheid of er al dan niet projectsubsidies beschikbaar zouden zijn voor het laten uitvoeren van onrendabele boswerken zoals vrijstellen jonge aanplantingen, bestrijding Amerikaanse vogelkers e.a. Vandaar dat sommige boseigenaars lang moesten wachten op groen licht voor de uitvoering van werken in hun bos.

Voor 2011 wordt het nog moeilijker: hoogstwaarschijnlijk zullen er bij het Agentschap voor Natuur en Bos zeer weinig project- en vormingssubsidies beschikbaar zijn voor de bosgroepen. Concreet heeft dit tot gevolg dat er nu niet kan gezegd worden waar en bij wie welke onrendabele werken in het bos kunnen uitgevoerd worden door de arbeidersploegen. Momenteel is het afwachten op meer duidelijkheid betref-

Opvolgingsvergadering boscomplex Kloosterbos

Jaarlijkse Algemene ledenvergadering

Heeft u een klacht over onze bosgroep?

fende de projectsubsidies. Daarna zal elke bosgroep een prioriteitenlijst van uit te voeren werken maken en zal er geselecteerd worden wat het eerst moet uitgevoerd worden.

De geplande cursussen in 2011 gaan voorlopig allemaal door.

Heeft u vragen hieromtrent? Contacteer uw bosgroep voor meer informatie!

Op zaterdagochtend 11 december 2010 vond een opvolgingsvergadering voor de boseigenaars uit het boscomplex Kloosterbos plaats. Boscomplex Kloosterbos is gelegen te Wachtebeke en omvat in totaal ongeveer 250 ha bos. Hiervan is ongeveer 110 ha bos eigendom van de Provincie en de resterende 140 ha is private eigendom. De eigenaars van het Kloosterbos werden reeds in 2004 een eerste maal uitgenodigd voor een vergadering. Hieruit vloeide in 2005 een gezamenlijk beperkt bosbeheerplan voort en de gezamenlijke organisatie van beheerwerken voor 22 eigenaars met 18,7 ha bos. Bedoeling van de opvolgingsvergadering was 1/de uitbreiding van het bestaande beheerplan met nieuwe eigenaars, 2/ de organisatie van gezamenlijke beheerwerken en 3/ bekijken of het mogelijk en wenselijk is om tot een toegankelijkheidsregeling van het bos te komen. Na een toelichting over de werking van de bosgroep en een vragenronde, volgde een korte excursie in het Kloosterbos. Tijdens deze excursie werd uitleg gegeven over het bosbeheer in het Kloosterbos met name over dunningen, heraanplanting, bosrandbeheer en bestrijding van Amerikaanse vogelkers.

Bent u boseigenaar in het boscomplex Kloosterbos en wenst u meer informatie? Neem contact op met de bosgroep!

Op zaterdag 7 mei 2011 vindt onze jaarlijkse algemene ledenvergadering plaats in het Provinciaal domein Het Leen te Eeklo. Voor het officiële gedeelte van de vergadering en voor de lunch begeven we ons naar Feestzaal Het Verborgen Goed te Waarschoot. Het officiële gedeelte start om 9.15 uur en zal zoals steeds bestaan uit een toelichting van het jaarverslag 2010 en de planning 2011, gevolgd door toelichting over de jaarrekening. Ook een beperkte statutenwijziging staat op het programma.

Na het officieel gedeelte volgt een gegidste excursie in Het Leen. Diegenen die wensen kunnen aansluitend deelnemen aan de lunch.

Meer info is te bekomen op het bosgroepsecretariaat. Alle leden ontvangen nog een persoonlijke uitnodiging voor de Algemene Ledenvergadering en kunnen op het secretariaat het activiteitenverslag en de jaarrekening van 2010 opvragen.

U hoeft uiteraard niets uit uw mouw te schudden, maar heeft u een klacht over het werk van de bosgroep, dan horen wij het graag van u. Voor ons is een klacht immers de mogelijkheid om iets dat fout loopt te herstellen en te verbeteren. Zo kunnen we onze werking steeds verbeteren en vermijden we dat we in de toekomst terug dezelfde fouten maken.

Klachtenbehandeling zal gebeuren door bestuurder Frans De Jonghe. Met klachten kan u bij ons terecht op de volgende manier:

- per post kunt u uw klacht richten aan Meldpunt Bosgroep Oost-Vlaanderen Noord vzw, p.a. PAC Het Zuid, Dienst Milieubeleidsplanning, Woodrow Wilsonplein 2, 9000 Gent.

- telefonisch kunt u met uw klacht terecht bij Frans De Jonghe (tel. 03-772 39 19 )

- een klacht via e-mail kunt u richten aan meldpuntBON@oost-vlaanderen.be

U kunt steeds rekenen op een discrete en correcte afhandeling van uw klacht.

Wandeling in de Fondatie tijdens de Algemene Vergadering vorig jaar

Bosgroep Midden Oost-Vlaanderen

Gezamenlijke

houtverkoop

leverde mooie resultaten op

In het najaar van 2010 organiseerde de bosgroep opnieuw een gezamenlijke houtverkoop voor de geïnteresseerde leden. Dit naar aanleiding van positieve berichten over betere prijzen en een grotere vraag op de houtmarkt dan in 2009. Een tiental boseigenaars deed beroep op de hulp van de bosgroep om bomen op stam uit het bos te verkopen. Zo werden 8 loten eindkap populier op de markt gebracht en 5 loten dunningskap in bossen die blijven groeien. Vooraf werden de nodige kapmachtigingen aangevraagd en werd het aanduiden en opmeten van de te kappen en verkopen bomen georganiseerd.

Alle gegevens (boomsoort, aantal, afmetingen, ligging) van de bomen die te koop werden aangeboden, werden gebundeld in een houtcatalogus. Daarin werden ook algemene en bijzondere verkoopsvoorwaarden beschreven. De algemene verkoopsvoorwaarden werden door alle Vlaamse bosgroepen samen uitgewerkt om de verkopende boseigenaars zekerheid te bieden over de administratieve afhandeling van de houtverkoop. De bijzondere verkoopsvoorwaarden werden in overleg met elke verkopende eigenaar vastgesteld en gaan specifiek over exploitatievoorwaarden die het bos voor de toekomst moeten beschermen.

Een vijftigtal houtkopers/exploitanten actief in Oost-Vlaanderen kregen de houtcatalogus opgestuurd met de uitnodiging om biedingen uit te brengen op de houtloten die te koop werden aangeboden. Zeker twintig houtkopers/exploitanten brachten biedingen uit op meerdere loten uit de houtcatalogus.

De naar schatting 5 300 kubieke meter hout van 2970 bomen brachten de verkopende eigenaars samen 202 628 euro op.

Enkele cijfers die de bosgroep in 2010 typeerden

In 2010 mocht Bosgroep Midden OostVlaanderen 31 nieuwe leden verwelkomen. Zij zijn samen eigenaar van bijna 60 ha bos. In totaal zijn 273 boseigenaars lid van de bosgroep. Samen beheren ze net iets meer dan 1000 ha bos. Jaar na jaar groeit de bosgroep dus langzaam maar zeker verder.

Een kwart van de werktijd is de bosgroep aanwezig op het terrein. Voor kennismakingen en advies aan nieuwe boseigenaars werden meer dan vijftig afspraken gemaakt. Voor de verdere begeleiding van boseigenaars waar we al eerder mee samenwerkten én voor de opvolging van beheerwerken op het terrein werden 65 terreinbezoeken afgewerkt.

Het tijdschrift ‹De Bosbode› dat u nu in handen hebt wordt naar 1 800 adressen van eigenaars van bos in Midden Oost-Vlaanderen gestuurd. Via de Bosbode informeren we dus niet enkel de leden van de bosgroep maar alle ons gekende boseigenaars…misschien mogen we ze in de toekomst verwelkomen als lid?

Twintig procent van de leden, zijnde 52 boseigenaars, deden het voorbije jaar beroep op de dienstverlening van de bosgroep om concrete beheerwerken in hun bos te organiseren.

Een uitgebreid verslag over de activiteiten en budgetten van de bosgroep in 2010 en 2011 zal gepresenteerd worden tijdens de jaarlijkse Algemene Ledenvergadering op zaterdag 21 mei. Alle leden ontvangen hiervoor nog een persoonlijke uitnodiging.

Wenst u ondertussen meer informatie over de dienstverlening van de bosgroep -die eventueel kan helpen bij het beheer van uw bos- dan kan u steeds contact opnemen met het bosgroepsecretariaat om een afspraak te maken voor een gratis en vrijblijvend terreinbezoek aan uw bos.

Wenst u ons te contacteren ? Bosgroep Midden oost-Vlaanderen VzW

Type beheerwerk Aantal eigenaars Oppervlakte bos

(her) bebossingen 10 7,50 ha

Onrendabele bosarbeid 18 15,90ha

Houtverkoop en exploitatie 11 14ha

Start opmaak gezamenlijk beheerplan 13 135 ha

Dienst Milieubeleidsplanning

Woodrow Wilsonplein 2 - 9000

Tel. 09/267 78 60 Fax. 09/267 76 99

bosgroepmidden@oost-vlaanderen.be Coördinator: Maud Plouy

Bosgroep Vlaamse Ardennen tot Dender

Wenaderen stilaan het einde van het project waarin duurzame houtproductie en – oogst in de eigen regio centraal stond. Wij nodigen u daarom met plezier uit naar de slothappening waarin alle resultaten aan het grote publiek voorgesteld worden.

Op zaterdag 26 en zondag 27 maart 2011 verwelkomen wij u met een uitgebreid programma in het ‘Hof van de Putte’, Sint-Ursmarsstraat, 16 - Zegelsem Brakel, telkens van 14 u tot 18 u. De inkom is gratis.

De tentoonstelling met alle houten creaties die in het kader van dit project gemaakt werden door locale ambachtslieden en kunstenaars staat hierbij centraal. Aansluitend stellen de deelnemers eigen werk tentoon

en kan je sommigen van hen aan het werk zien tijdens het houtdraaien of houtsnijden. Daarnaast zijn er allerlei infostands over bosbouw, de bossector en de houtsector. Er zijn ook verschillende demonstratiestanden waarin u oa tips krijgt rond (artisanale) houtbewerking, onderhoud van klein materiaal zoals een kettingzaag en een bosmaaier, het klieven van hout. En natuurlijk is er ook een bar voorzien.

Op zaterdag 26 maart om 14u30 is een extra vormingsmoment gepland met als thema ‘Stoken met hout’ (deelname is gratis – wel vooraf inschrijven bij de Bosgroep!)

Op zondag 27 maart om 14u30 & 16 u staat voor de kinderen een speciale voorstelling op het programma. Wij laten hen genieten van dieren- en bomenverhalen. Ook hier is het aantal deelnemers beperkt.

Tijdens het vormingsmoment ‘stoken met hout’ krijgt u een toelichting over de koolstofcyclus, worden verschillende soorten brandstof en de bijpassende verwarmingsinstallaties besproken (houtblokken, chips, pellets…) en gaan we dieper in op zaken zoals vochtgehalte, stookwaarde en het verbrandingsproces zelf. Tot slot worden verschillende manieren om brandhout te verwerken en op te slaan behandeld.

Het Leaderproject: ontstaan

uit een oproep vanuit de basis

De aanzet voor dit project kwam vanuit de basis: Jeroen Grillaert, een locale ambachtsman en leraar houtbewerking ondervond aan den lijve dat waardevolle bomen en stamstukken te dikwijls eindigden als brandhout terwijl er dikwijls een veel waardevollere bestemming mogelijk is voor dit basismateriaal. Vanuit deze bekommer-

Een leerling van het Atheneum legt de laatste hand aan zijn creatie

nis groeide het Leaderproject ‘Duurzaam houtgebruik in de Vlaamse Ardennen’. Met het project wilden wij een aanzet geven tot herwaardering van bomen in de streek. Dit door voor hen naast hun landschappelijke, ecologische en cultuurhistorische rol ook een hedendaagse functie te definiëren als bron van de hernieuwbare grondstof hout.

De Bosgroep heeft een poging gedaan om tijdens de duur van het project op verschillende manieren op weg te gaan met het thema. Dit resulteerde in verschillende deelluiken:

- In verschillende workshops werd de vraag gesteld of er nog plaats is voor locale houtproductie en of dit economisch nog haalbaar is? Eén van de belangrijke conclusies was dat er dringend nood is aan een toekomstvisie inzake duurzame houtproductie in Vlaanderen.

- Tijdens Open Bossendagen kregen kinderen de kans om het hele verhaal van bos, boseigenaar, boom, hout en houten voorwerpen van dichtbij op te volgen. Zij werden peter of meter van een stukje bos in de buurt van hun school.

Toekomst

‘Open Bossendagen’ verzekerd dankzij steun van Provincie Oost-Vlaanderen

Zoals u in voorgaand artikel kon lezen maakten de ‘Open Bossendagen’ deel uit van het Leaderproject dat binnenkort afloopt. Zowel de deelnemende scholen als de deelnemende eigenaars waren vragende partij om dit initiatief te herhalen. De Bosgroep kon zich daar uiteraard ook volledig in vinden en is op zoek gegaan naar een manier om dit mogelijk te maken.

De deelnemers ontwerpen en maken originele werkstukken van hoog niveau…

- Tot slot was er nog de actie: ‘Twee bomen, één toekomst’. Locale ambachtslieden en kunstenaars gingen aan de slag met het hout van typische bomen voor de streek: populier, eik en es.

Dit alles zal u voorgesteld worden tijdens het slotmoment. Wij hopen dat u aanwezig zal zijn om mee getuige te zijn van alle realisaties.

www.duurzaamhoutgebruik.be

De Provincie Oost-Vlaanderen investeert reeds lang in initiatieven om de bevolking vertrouwd te maken met de natuur en het landschap en hen aan te zetten tot een nog milieuvriendelijker houding. Zij doen dit oa door educatieve pakketten ter beschikking te stellen. De Provincie is dan ook een ideale partner om in de verderzetting van de Open Bossendagen te investeren en de Bosgroep is verheugd dat de Provincie hiervoor middelen heeft vrijgemaakt. In een eerste fase kan hierdoor de basis gelegd worden om de Open Bossendagen een blijvend karakter te geven binnen de werking van de Provincie en kunnen we in het schooljaar 2011-2012 opnieuw met een aantal klassen het bos intrekken.

Het Europees Landbouwfonds voor plattelandsontwikkeling: Europa investeert in zijn platteland

26 en 27 maart 2011: slothappening voor het Leaderproject

‘Duurzaam houtgebruik in de Vlaamse Ardennen’

2009, de start van het project: bomen worden verzaagd

Algemene Vergadering 2011

Opzaterdag 9 april organiseert de Bosgroep haar jaarlijkse Algemene Vergadering. Dit jaar zijn we te gast in de Spitaelsbossen te Wortegem-Petegem, net op de grens met Waregem. Het bosgebied is in zijn geheel meer dan 100 ha groot en is met zijn zandige ondergrond één van de buitenbeentjes in Zuid Oost-Vlaanderen. Een rondleiding in dit privaat boscomplex, dat normaal niet toegankelijk is, zal verzorgd worden door Lieven Kinds. Alle leden en sympathisanten zijn van harte welkom!

Voor het administratieve deel komen we samen in taverne ’t Stokerijtje te Wortegem-

Petegen (Waregemsesteenweg 137). Dit jaar loopt van een aantal bestuurders hun 3-jaarlijks mandaat af en zullen er dus bestuurdersverkiezingen plaats vinden. Elk werkend lid dat gemotiveerd is om zo’n mandaat op te nemen kan zich kandidaat stellen om bestuurder te worden Bos. Heeft u interesse om zich wat actiever te engageren bij de Bosgroep, maar weet u niet goed wat dit juist inhoudt? In onderstaand tekstje vindt u alvast wat meer duiding en uiteraard kan u steeds het secretariaat contacteren om vrijblijvend extra info te bekomen. kandidatuurstellingen dienen uiterlijk op maandag 28 maart binnen te zijn.

Het programma van de Algemene Vergadering ziet er als volgt uit:

- 9u30: Ontvangst

- 9u45: Administratief gedeelte

- Voorstelling van het activiteitverslag 2010 en de planning 2011

- Goedkeuring rekeningen 2010 en begroting 2011

- Verkiezing leden Raad van Bestuur

- 10u30: Wandeling in het boscomplex ‘Spitaelsbossen’ te Wortegem-Petegem

- 12u45: Einde gegidste wandeling

- 13u00: Mogelijkheid tot deelname aan broodjeslunch

Deelname aan de Algemene Vergadering is gratis voor onze leden en hun partner. Inschrijven bij de Bosgroep is evenwel verplicht!

Word bestuurder en geef mee vorm aan de Bosgroep!

De Bosgroep is een vereniging van en voor eigenaars. De werking van de Bosgroep wordt dan ook gestuurd en begeleid door de boseigenaars zelf. Heeft u ook zin om mee na te denken over de toekomst van het bos in de regio en over deze van de Bosgroep in het bijzonder? Dan is een bestuurdersfunctie misschien iets voor u. Waarschijnlijk vraagt u zich af wat zo’n engagement concreet inhoud. Voornaamste taak is om –samen met de andere bestuurders en de medewerkers van het secretariaat– te zorgen dat de Bosgroep goed functioneert. Meer concreet kunnen volgende zaken aangehaald worden als taken van een bestuurder:

- interesse hebben om mee na te denken over het uitbouwen van een goede dienstverlening voor de boseigenaars,

- een vijftal keer per jaar een avondvergadering bijwonen die een drietal uur duurt, - gemotiveerd zijn om mee te helpen aan het uitbouwen van de vereniging en mee na te denken over het optimaal besteden van onze beschikbare middelen, - opvolgen van en mee sturing geven aan de dagelijkse werking van de Bosgroep. Belangrijk om aan te denken is dat een constructieve ingesteldheid en een bijdrage tot een goede groepsgeest primeren op een uitgebreide technische kennis. Een dergelijke intense samenwerking tussen bestuurders kan immers maar slagen dankzij een flinke dosis kameraadschap, zonder enige inmenging van politieke, maatschappelijke of commerciële belangen.

Verwarmen met hout Nieuwe interesse in een oude brandstof

Wenst u ons te contacteren ? Bosgroep VlaaMse ardennen tot dender VzW

Verwarmen met hout werd de voorbije decennia steeds minder geliefd. Vooral in verstedelijkte gebieden zoals Vlaanderen maakten kachels op brandhout plaats voor verwarmingssystemen op huisbrandolie, aardgas of elektriciteit. Maar nu de energieprijzen blijven stijgen en mensen steeds meer milieu- en klimaatbewust leven, wint hout als energiebron opnieuw veld.

een minderheid van de gezinnen bleef in deze periode met hout verwarmen en deed dit vooral voor de gezelligheid.

Ondertussen zijn de prijzen van fossiele energiebronnen de hoogte ingegaan en spelen ecologische motieven meer mee in het dagelijks leven. Steeds meer mensen gaan dan ook op zoek naar goedkopere en meer ecologische energiebronnen.

Centrale verwarmingsketels met houtvergassingstechniek werden op punt gesteld en er kwamen automatische installaties op de markt die branden op houtsnippers of pellets.

Koolstofneutraal

De Biesestraat 5 - 9600 Ronse Tel. 055/21 62 80

Fax. 055/21 62 81

vlaamseardennen@bosgroep.be

Coördinator: Hans Scheirlinck

Opmars

De interesse in hout als brandstof slonk de laatste decennia van vorige eeuw door het hoger comfort en de erg lage prijs van een verwarming met fossiele energiebronnen zoals aardolie. Slechts

Dankzij de ontwikkeling van de techniek dient hout zich opnieuw aan als een waardig alternatief voor de fossiele brandstoffen. De voorbije jaren werden diverse interessante houtverwarmingsinstallaties ontworpen. Dankzij een verbeterde luchtregeling bestaan er houtkachels met een vrij hoog rendement.

Maar niet alleen financiële, ook ecologische motieven spelen een belangrijke rol bij de keuze voor verwarmen met hout. Een schone, milieuvriendelijke verbranding is voor de houtverbrandingsinstallaties van vandaag een koud kunstje geworden. Daarenboven is brandhout een hernieuwbare energiebron. Zolang we niet meer hout kappen dan er jaarlijks bijgroeit, wordt het bos niet aangetast.

Na het administratieve gedeelte volgt een excursie

Aangezien dat bijgroeien gebeurt op een termijn in de grootteorde van decennia, is houtverwarming zelfs CO2-neutraal.

ken. Je kunt aan deze voorwaarden het beste voldoen door droge houtblokken te verbranden in een goede kachel. Hoe

ruimte te veel zou afkoelen en de verbranding op die manier bij een te lage temperatuur zou verlopen.

Een wereld van verschil!

Waar zit dan het verschil in efficiëntie tussen de klassieke kachels en open haarden en de moderne houtkachels?

Houtmijt

Daarin onderscheidt het zich van aardolie en aardgas. Deze brandstoffen hebben honderden miljoenen jaren nodig om zich te vormen, maar worden nu in een razendsnel tempo opgebruikt. De enorme hoeveelheid koolstofdioxide (CO2) die zo vrijkomt, draagt bij tot het broeikaseffect en de klimaatswijziging.

Drie cruciale voorwaarden

Hoe gaat de verbranding van hout in een houtkachel precies in zijn werk? Om een verbranding aan de gang te houden, moet aan drie voorwaarden voldaan zijn: 1) er moet zuurstof zijn, 2) de temperatuur moet hoog genoeg zijn en 3) er is voldoende tijd nodig om de zuurstof en hitte op het hout te laten inwer-

vollediger de verbranding, hoe meer warmte we gebruiken van dezelfde hoeveelheid hout en hoe minder het milieu belast wordt. Als er te weinig zuurstof is, is de verbranding onvolledig en zal het giftige koolstofmonoxide (CO) gevormd worden. Om het verbrandingsproces van hout volledig te laten opgaan, is er dus een voldoende en continue aanvoer van zuurstof nodig. Dat gebeurt via de luchttoevoer van de verbrandingsinstallatie. Meestal wordt die zo geregeld dat er een klein luchtoverschot is. Zo kun je zeker zijn dat de verbranding volledig gebeurt. Per kilogram hout heb je ideaal gezien 3 000 à 4 000 liter lucht nodig. Meer lucht toevoegen is niet verstandig, omdat de verse lucht de verbrandings-

Het onderscheid zit hem in de luchttoevoer: moderne kachels onderscheiden primaire en secundaire verbrandingslucht. Het merendeel is de primaire lucht (80 %) die zorgt voor de hoofdverbranding. De secundaire lucht (20 %) wordt in gesofisticeerde installaties aan de brandende rookgassen toegevoegd om een zo volledig mogelijk verbranding te verkrijgen. De kunst van een goede kachelbouwer is om de toevoer van primaire en secundaire lucht goed te regelen om een optimale verbranding te krijgen. Bij open haarden heeft de verbranding per definitie een overmaat aan lucht door de ongecontroleerde aanvoer. De verbranding gebeurt bij een te lage temperatuur, wat de efficiëntie benadeelt. Bij eenvoudige kachels is er geen aparte luchttoevoer en wordt alles als primaire lucht aangevoerd. Dit heeft als nadeel dat er vaak te weinig lucht aanwezig is voor een volledige verbranding.

Stookwaarde van hout

De stookwaarde van hout wordt enerzijds bepaald door de houtsoort en anderzijds speelt ook de vochtigheid van het hout een belangrijke rol. Naaldhout bijvoorbeeld bevat harsen en heeft daardoor een hoge stookwaarde per kilogram. Drukken we stookwaarde echter per kubieke meter uit, dan zal naaldhout een lagere stookwaarde per kubieke meter hebben dan bijvoorbeeld eik. Simpelweg omdat een kubieke meter eik meer weegt dan een kubieke meter naaldhout. Ook de vochtigheid van het hout speelt een belangrijke rol in de stookwaarde. Het uitgangspunt is: hoe droger het hout, hoe hoger de stookwaarde. Het is dan ook noodzakelijk het hout in een

goed verluchte ruimte te drogen. Vochtig hout zorgt voor waterdamp. De vochtige lucht moet je afvoeren, anders ontstaan er vochtvlekken in het hout, krijgt het een onaangename geur en wordt het door schimmels aangetast. Klieven en inkorten zal het drogen versnellen. De meeste houtsoorten moeten twee jaar drogen voordat ze luchtdroog zijn. Luchtdroog betekent een vochtgehalte van 20 % of minder hebben. In de bijgevoegde tabel vind je de geldelijke stookwaarde van 1 stère brandhout van verschillende houtsoorten of basis van de huidige stookolieprijs (€ 0,72 per liter).

Naast de klassieke manier om je houtkachel te laten draaien met de gekende brandhoutblokken, vormen ook chips, pellets en briketten een goed en duurzaam alternatief.

De juiste keuze

Zin om zelf je woning met hout te verwarmen? Houd dan bij de keuze van

een stookinstallatie op hout rekening met de technische mogelijkheden van je woning, het type brandstof (pellets, houtblokken, … ) en het gewenste comfortniveau. Zo moeten installaties met gewoon brandhout manueel bijgevuld worden. Een automatische brandstoftoevoer is enkel mogelijk met chips en pellets en daar is dan weer een speciale opslagruimte voor nodig. Houtkachels kunnen gewoon in de leefruimte geplaatst worden, wat ideaal is als bijverwarming of om je huis een gezellige toets te geven. Automatische houtketels worden in een aparte stookruimte geplaatst.

Let tot slot ook goed op het vermogen van de installatie. Kies geen installatie met een te hoog vermogen. Je zal dan immers regelmatig de luchttoevoer moeten dichtdraaien waardoor de verbranding niet optimaal verloopt en er onverbrande stoffen in de lucht komen.

Let op

Behandeld resthout mag niet opgestookt worden in particuliere installaties! De restproducten van houtverduurzamingsmiddelen, verven en lijmen zijn erg schadelijk voor mens en milieu. Tijdens het verbrandingsproces ontstaan vaak nog gevaarlijkere stoffen, die je samen met je medebewoners en buren weer inademt… Toegegeven, het is ongetwijfeld de allergoedkoopste energiebron, maar wel één die je eigen gezondheid en die van je naasten schaadt!

Workshop Stoken met hout. Meer info zie p 12-13.

Bron: ‘t Limburgs Bosbelang. Dit artikel is een bewerking van een tekst van Robbie Goris, Sander Jansens en Willy Verbeke van Inverde.

Tabel. Geldelijke stookwaarde van 1 stère brandhout van verschillende houtsoorten, berekend op basis van de huidige stookolieprijs (€ 0,72 per liter)

ge-

Amerikaanse vogelkers is zeer geschikt voor brandhout

GJ = gigajoule of 10 joule Bij een gemiddeld thermisch rendemement van de kachel van 75%

Populier in het Vlaamse bos en landschap: beschouwingen over de studie- en debatdag

DeVlaamse bosgroepen zijn het erover eens: de populier is aan rehabilitatie toe en de vele vooroordelen over deze boom moeten dringend eens in vraag gesteld worden. Startschot dus voor een stevige discussie over de populier in het Vlaamse bos en landschap vandaag. Op 26 november 2010 organiseerde de koepel van Vlaamse bosgroepen een studie- en debatdag over de populier.

Cultuurhistorische waarde van de populier

In Vlaanderen komen twee inheemse soorten van populier voor: de trilpopulier en Europese zwarte populier. Deze twee bomen kenden wel hun gebruik maar het is pas vanaf de 18e eeuw dat de populier zijn stempel begon te drukken op het landschap. Kruisingen met de geïmporteerde Amerikaanse zwarte populier resulteerden namelijk in sneller groeiende nakomelingen die zich duidelijk in hun sas voelden op onze gronden. Hier begint het succesverhaal van de populier. Het aantal aanplantingen van deze kruisingen nam drastisch toe en tegen 1930 bedroeg de jaarlijkse behoefte aan populierenhout

ongeveer 28.000 m³. Het succesverhaal is echter niet vlekkeloos. Door het grootschalig aanwenden van een zeer beperkt aantal verschillende klonen, was de uitbraak van ziektes, althans achteraf gezien, niet geheel onverwacht. Vele populierenaanplantingen werden (soms compleet) vernietigd door parasieten zoals bacteriekanker en roestschimmel. Het imago van de populier kreeg een deuk en het aantal stekken dat werd aangeplant nam jaar na jaar af. Deze trend werd in belangrijke mate versterkt door het wegvallen van het stimulerend beleid van de overheid inzake herbebossing met populier. Vandaag staat er naar schatting ongeveer 20.300 ha populier in Vlaanderen, wat neerkomt op bijna 14 % van de totale bosoppervlakte.

Selectie en veredeling van populieren

Klonen van populier zijn afkomstig van vier genetische basiscollecties: Populus nigra (inheems), Populus maximowcizii (Azië), Populus trichocarpa en Populus deltoides (Noord-Amerika). Bij het kloningsproces wordt steeds getracht om de goede eigenschappen, zoals goede vorm, groeikracht, ziekteresistentie, enz., van elk van

deze basiscollecties te combineren. Het ganse selectieproces, van zaailing tot commercialisatie van de kloon neemt ongeveer 20 jaar in beslag.

In Vlaanderen wordt dit onderzoek gevoerd door het Instituut voor Bos- en Natuuronderzoek (INBO). Waar voorheen voornamelijk geselecteerd werd op resistentie, wordt nu gefocust op tolerante klonen die ondanks aantastingen (zoals bijvoorbeeld roest) toch mooi blijven aanwassen. Het Vlaamse veredelingsprogramma is daarmee één van de Europese sterkhouders in de populierenteelt.

Populieren: geschikte pioniers

voor bosuitbreiding

Een veel voorkomende misvatting is dat populier aanleiding geeft tot weelderige groei van brandnetels door aanrijking via het strooisel. Na onderzoek kan echter worden gesteld dat dit eerder ligt aan de oorsprong van de beplante percelen. De meeste populierenbossen bevinden zich op voormalige weilanden en landbouwgronden die destijds regelmatig bemest werden. Het is de aanrijking van fosfor in de bodem die brandnetel begunstigt en echte bosplanten (zoals boshyacint, sleutelbloem, speenkruid, …) benadeelt. De populier is een boomsoort die de bodem ten goede komt en hij heeft geen verzurend effect (behoudt hoge pH door hoog calciumgehalte in het strooisel). Op leemgronden, die van nature gevoelig zijn voor verzuring, kan bij bosuitbreiding populier dus een belangrijke rol spelen. Deze pionierboom zorgt snel voor een bosklimaat, behoudt de bodemvruchtbaarheid en levert bovendien nog eens een waardevolle hernieuwbare grondstof. Om de weelderige kruidlaag (oa brandnetels) te helpen onderdrukken en de natuurwaarde nog te verhogen kan overwogen worden een struiklaag (=onderetage) tussen te planten.

Subsidies voor populier?

Volgens het huidige beleid is populierenteelt wel mogelijk, maar is deze onderhevig aan verschillende voorwaarden. Algemeen gezien legt het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB) geen soortenkeuze op, maar wordt het stand-still principe gehanteerd. Dat betekent dat bij de herbebossing de natuurwaarden er niet mogen op achteruitgaan. Concreet gesteld kan een herbebossing van een populierenbos dus met populier. Ook kaalkappen van uitheemse boomsoorten kunnen herbebost worden met populier (indien standplaatsgeschikt).

In het Vlaams Ecologisch Netwerk is dit ook mogelijk, maar worden meestal extra voorwaarden opgelegd zoals bv. aanplanten van een onderetage. Enkele jaren terug kon je voor herbebossing met populier subsidies krijgen. Deze werden echter afgeschaft en enkel voor de herbebossing met inheemse soorten krijg je nu nog subsidie. Wat wel gesubsidieerd wordt, is de bebossing van landbouwgronden met populier. Meer info hierover is te vinden in de kadertekst.

Hoe rendabel is een populierenaanplant?

Zelfs zonder subsidies is een aanplant van populier voor de boseigenaar rendabel. In ruim plantverband worden op een ha ongeveer 124 populierenpoten geplant (9x9m). De kost van het materiaal en het planten zelf bedraagt ongeveer 12 euro per poot. Voor het aanplanten van een ha betaal je dus momenteel ongeveer € 1500. Gerekend met een aanwas van 9 à 14 m³ hout per ha per jaar en een bedrijfstijd van 25 jaar komt men al vlug aan een bruto-opbrengst van gemiddeld 8.000 euro per ha. Reken daar eventuele subsidie bij en breng de geraamde kosten van aanplant, onderhoud en eventuele snoei in mindering en het mag duidelijk zijn dat investeren in populier loont. Globaal kan gesteld worden dat een goed groeiend populierenbos ongeveer evenveel opbrengt als het verpachten van een laagproductieve weide.

Populier is een boomsoort die meer eisen stelt aan zijn standplaats dan de meeste mensen denken. Ga dus voor het aanplanten steeds na of je bodem wel geschikt is!

Verwerking van populier

De populier kende in het verleden heel wat toepassingen. Gewaterde stammen werden gebruikt bij de constructie van schuren; onze noorderburen vervaardigden de bekende klompen uit populier; maar meer bekend zijn de verpakkingsmaterialen die ermee werden in elkaar getimmerd. Populierenhout blijft ook actueel een zeer gegeerde grondstof. De beste kwaliteitstammen worden verwerkt tot hoogwaardige multiplexen, lucifers of fruitkistjes. De iets mindere kwaliteit wordt vaak verzaagd tot latten voor verpakkingen (oa paletten) of bekistingen. De toppen en de kleinere dimensies vinden een afzet in de papierindustrie waar de houtvezels verwerkt worden tot papier van zeer hoge kwaliteit.

En wat dan nog rest van de boom, wordt gebruikt als brandhout of houtsnippers voor bio-energie. U merkt het, net zoals voorheen worden populieren ook vandaag van ‘kop tot teen’ verwerkt tot ecologisch waardevolle eindproducten. Aangezien echter steeds minder populier wordt aangeplant, dreigt zich in de nabije toekomst een tekort aan bomen voor te doen. Het grootste deel van de populieren bevindt zich momenteel in een omtrekklasse van 120 cm tot 180 cm. Het aandeel populier in de kleinere omtrekklassen is verwaarloosbaar. De houtverwerkende industrie vreest dan ook op termijn voor bevoorradingsproblemen en roept alle betrokkenen op om te investeren in nieuwe aanplantingen met populier. We hopen alvast dat deze studiedag weerklank vindt in het Vlaams populierenbeleid en dat op korte termijn aan een duurzame oplossing kan worden gewerkt.

Subsidie voor bebossing landbouwgrond met populier Voor bebossing van landbouwgrond voorziet de Vlaamse overheid naargelang de gebruikte boomsoort een subsidie. Voor bebossing met populier zijn een aanplantingssubsidie, onderhoudssubsidie, subsidie voor onderetage en inkomenscompensatie voorzien. De bedragen vind je in bijgevoegde tabel. Alles bij mekaar geteld, kan je als niet landbouwer voor het beplanten van een hectare landbouwgrond met populier met onderetage aanspraak maken op een bedrag van € 3250. Het maximale subsidiebedrag voor populier kun je krijgen als je landbouwer bent en kiest voor een onderetage. In dat geval krijg je € 4250 per ha.

Meer info hierover op de website van ANB (www.natuurenbos.be).

Subsidieonderdeel Subsidiebedrag € per ha Voorwaarden

1. Aanplantingsubsidie

*Met onderetage 1000

*Zonder onderetage 850

2. Onderhoudssubsidie 1100 gedurende 5 jaar wordt jaarlijks € 220 uitbetaald

3. Subsidie onderetage 500

4. Inkomenscompensatie

*Landbouwer 1875 gedurende 5 jaar wordt jaarlijks € 375 uitbetaald

*Niet-landbouwer 750 gedurende 5 jaar wordt jaarlijks € 150 uitbetaald

Dit seizoen in het bos

Elk jaar doorleeft het bos de cyclus van de vier seizoenen. In elke seizoen is het bos anders. En dat heeft zo zijn gevolgen voor de bosbeheerder. Voor de meest voorkomende bosbeheerwerken lijkt er een ideaal seizoen te bestaan. In vier afleveringen loodsen we u dit jaar als het ware door een praktische boskalender. In deze BOSbode beginnen we met aflevering 1, de lente!

Welke werken worden nu best uitgevoerd?

Genieten van alles wat groeit en bloeit: Nu de groeimotor van bomen en struiken op volle toeren begint te draaien is het veel te laat om nog aan te planten. Ook voor het kappen van bomen is de lente niet ideaal. Van 1 april tot 30 juni geldt een wettelijke “schoontijd” in het bos: dit is een periode waarin geen kappingen in het bos mogen worden uitgevoerd om de voorjaarsflora niet te beschadigen en de broedperiode van vogels of andere bosdieren met jongen niet te verstoren. In uitzonderlijke omstandigheden kan een gemotiveerde uitzondering op de schoontijd worden aangevraagd bij het Agentschap voor Natuur en Bos.

men. Eventueel kan u deze vrijstellingen ook via de bosgroep laten organiseren.

En verder?

In de lente kunnen werkzaamheden die u later op het jaar wil (laten) uitvoeren in uw bos voorbereid worden. Wat kan u al doen?

Advies inwinnen: komt u op een mooie lentedag met vragen over het beheer van uw bos naar huis?

Kapmachtiging aanvragen: wenst u later op het jaar bomen te (laten) kappen dien dan uw aanvraag voor een kapmachtiging al in. De kapmachtiging is een verplichte vergunning die moet aangevraagd worden bij het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB). De procedure geeft ANB 60 dagen de tijd om uw aanvraag te evalueren. Een verkregen kapmachtiging blijft 2 à 5 jaar geldig.

Bosgroep Oost-Vlaanderen Noord VZW

Gegidste wandeling in provinciaal domein Het

Leen: Bosranden en hun ecologie Zaterdag 12 juni 14u tot 16u

Gids: Bosinfocentrum het Leen

Plaats van afspraak: Bosinfocentrum, ingang via de Gentse Steenweg

Wegbeschrijving: Vanuit Gent (E40/E17): Volg de N9 richting Eeklo. Voor je de bebouwde kom van Eeklo binnenrijdt, zie je de ingang van het domein op je linkerkant.

Komende van de N49 (Antwerpen-Knokke): neem de afrit Eeklo en rij naar het centrum van Eeklo. Volg dan de richting Gent. Even buiten de stad heb je rechts de ingang van het domein.

Aan het einde van de inkomdreef bevindt zich rechts een ruime parking (400 auto’s).

De wandeling is gratis, maar inschrijven is verplicht! Inschrijven kan via bosgroepnoord@oost-vlaanderen.be of 09/267 78 60 (maximum 25 deelnemers)

Vlaamse

Ardennendag

Zondag 17 april

2011

Wat gebeurt er in het bos?

Nattigheid en koude worden verdreven door sterker wordende zonneschijn en langere dagen. Na een winter in rust komt het bos op alle fronten weer tot leven.

In de wortels van bomen en struiken komt de sapstroom op gang en boven de grond zien we de bladeren ontluiken. Voorjaarsbloeiers duiken weer op in de kruidlaag. Trekvogels beginnen toe te komen en ook andere dieren in het bos bereiden zich voor op de voortplanting.

Het vrijstellen van jonge aanplantingen organiseren.

Heeft u nog jonge aanplantingen staan dan moet er in juni misschien de concurrerende vegetatie van tussen gemaaid worden, dit noemen we “vrijstellen”. Meer info hierover vindt u in het hoofdartikel van deze BosBode “van vlakte tot jong bos”. Indien u niet zelf gaat maaien, gaat u best in april of mei al op zoek naar een uitvoerder die het werk tijdig in zijn planning kan opne-

Aannemer zoeken: Heeft u plannen om werken in uw bos te laten uitvoeren zoek dan tijdig naar een bedrijf dat de uitvoering kan garanderen. Ook in de bossector zijn de “aannemers” druk bezet.

Een goede en tijdige voorbereiding van een houtverkoop en/of kapping is eveneens essentieel. Neem tijdig contact op met kopers en/of kappers. Eventueel kan u zich inschrijven voor deelname aan de jaarlijkse gezamenlijke houtverkopen van de bosgroepen

Voor al deze zaken kan uw bosgroep advies of ondersteuning geven. Contacteer uw bosgroep voor een gratis terreinbezoek met advies op maat.

De bosgroepen helpen u met plezier verder!

Het Leen is gelegen op het grondgebied van de gemeentes Zomergem, Waarschoot en Eeklo. Het gebied wordt gekenmerkt door oude boskernen waarvan de oudste teruggaan tot in de 13e eeuw. Het gebied werd vanaf 1938 gebruikt als munitiedepot door het Ministerie van Defensie en dat liet zijn sporen na in het landschap.

In 1972 werd de militaire bezetting van het bos opgeheven en kwam het in eigendom van de provincie Oost-Vlaanderen. Waar mogelijk werden aanpalende stukken groen aangekocht en ondertussen is de oppervlakte van het domein al meer dan 260 ha groot. Het wordt gekenmerkt door zijn natte standplaats met daarop relicten van natte heide en prachtige elzenbroekbossen met soorten als moerasvaren en koningsvaren. De ijsvogel en de wespendief vertoeven graag in Het Leen en in de bunkers van het voormalig militair domein hebben vleermuizen hun overwinteringplaats.

Bosranden zijn de overgang van open vlakte naar bos en bezitten enkele troeven die zorgen voor extra leven. Ze zijn voldoende belicht en warm en mede hierdoor een aantrekkingspool voor vlinders en andere insecten. Hier is dikwijls nectar voorhanden en met wat geluk vind je er genoeg beschutting tegen hongerige magen. Op onze wandeling vertelt een ervaren gids ons meer over deze bosranden en hun ecologie.

De Vlaamse Ardennendag, die dit jaar aan zijn 33ste editie toe is, is uitgegroeid tot de trefdag voor alle gezinnen en organisaties met een hart voor natuur, bos en landschap in de Vlaamse Ardennen. Ook dit jaar is er terug een brede waaier van boeiende activiteiten. Een volledig overzicht hiervan vind je op www.vlaamseardennendag.be

In de voormiddag kan je kennis maken met het unieke Koppenbergbos, waar de nieuwe wandelinfrastructuur ingehuldigd wordt. In de namiddag staat het Volkegembos en omgeving in de kijker. In de Rogier van Brakelstraat te Oudenaarde – Volkegem zal een grote tent zijn opgesteld met daarin talrijke infostanden van organisaties die actief zijn rond bos, natuur en landschap in de regio. Vanaf 14u vertrekt er vanuit dit centrale punt om het half uur een landschaps- en themawandeling. Ook de Bosgroep zal er bij zijn met een infostand en instaan voor een geleide boswandeling.

Meer info op www. vlaamseardennendag.be, via info@vlaamseardennendag.be of bij RLVA op het nummer 055/20 72 65.

Cursusaanbod 2011

Wil

u deelnemen aan één of meerdere van onderstaande opleidingen schrijf u dan snel in, de ervaring leert ons immers dat onze cursussen snel volzet zijn.

!Momenteel is er onduidelijkheid over de vormingssubsidies die voor het jaar 2011 aan de Vlaamse bosgroepen zullen toegekend worden door het Agentschap voor Natuur en Bos. Als gevolg daarvan plannen wij de praktijkcursussen voorlopig onder voorbehoud. Dit moet er u echter niet van weerhouden om u in te schrijven. Wij hopen immers dat wij alsnog een bevestiging zullen krijgen over de toekenning van deze subsidies. De theoriecursussen gaan in elk geval door.

PrAKTIJKCUrSUSSEN

‘Omgaan met de kettingzaag - module 1 : ‘Theorie, onderhoud, ergonomie en zaagtechnieken’ (max. 6 deelnemers)

Deze cursus richt zich naar iedereen die een kettingzaag wil gebruiken. Na deze 2-daagse opleiding kent u het gebruik en de werking van kettingzaag en kan u deze onderhouden. Ook het veiligheidsaspect komt aan bod. In het praktijkgedeelte leert u op een veilige en verantwoorde manier gevelde stammen verzagen.

Wanneer ?

Bosgroep Vlaamse Ardennen tot Dender(VAD)

Vrijdag 9 & zaterdag 10 september 2011 (nog 3 plaatsen)

Waar ? in de werkingsgebieden van de organiserende bosgroepen. De exacte locatie wordt later meegedeeld. kostprijs ?

Boseigenaars die lid zijn : € 24,50; overige deelnemers : € 97

‘Veilig werken met de kettingzaag - module 2 : ‘vellen en onttakken van bomen’ (max. 6 deelnemers)

Opgelet: aan deze cursus kunnen enkel personen deelnemen die eerder reeds module 1 of een beginnerscursus kettingzaag volgden.

Deze 2de module richt zich naar iedereen die bomen wil vellen. Na deze cursus kan u dit op een veilige en correcte manier doen. U leert ook velhulpmiddelen zoals velhevel en velwig kennen.

Wanneer ?

Bosgroep Midden Oost-Vlaanderen (MOV):

Vrijdag 16 & zaterdag 17 september 2011 (nog 4 plaatsen)

Bosgroep Vlaamse Ardennen tot Dender (VAD):

Vrijdag 14 & zaterdag 15 oktober 2011 (nog 3 plaatsen)

Waar ? in de werkingsgebieden van de organiserende bosgroepen. De exacte locatie wordt later meegedeeld. kostprijs ? Boseigenaars die lid zijn : € 24,50; overige deelnemers : € 97

‘Veilig werken met de kettingzaag – module 3 : ‘Hout onder spanning’ (max. 6 deelnemers)

Opgelet : aan deze cursus kunnen enkel personen deelnemen die eerder reeds module 1 of een beginnerscursus kettingzaag en module 2 volgden.

Wie zich nog verder wil bekwamen na het volgen van de 1ste en 2de module kettingzaaggebruik, en nu en dan te maken heeft met moeilijk velbare bomen, komt hier aan zijn trekken.

Wanneer ?

Bosgroep Oost-Vlaanderen Noord (BON)

Vrijdag 21 & zaterdag 22 oktober 2011 (nog 1 plaats)

Waar ? In het werkingsgebied van de organiserende bosgroep. De exacte locatie wordt later meegedeeld.

kostprijs ? Boseigenaars die lid zijn : € 24,50; overige deelnemers : € 97

‘Snoeien van bomen’ (max 10 deelnemers)

Deze cursus is bedoeld voor iedereen die begeleidingssnoei bij bomen wil uitvoeren. U leert waarom & wanneer bomen gesnoeid worden en u leert de juiste snoeitechniek toepassen.

Wanneer ?

Bosgroep Midden Oost-Vlaanderen (MOV) : Zaterdag 10 september 2011 (nog 4 plaatsen)

Waar ? in het werkingsgebied van de Bosgroep Midden OostVlaanderen. De exacte locatie wordt later meegedeeld. kostprijs ? Boseigenaars die lid zijn : € 12,50; overige deelnemers : € 73

‘Houten constructies’(max. 6 deelnemers)

Deze 2-daagse cursus is bedoeld voor iedereen die met eenvoudige middelen houten toestellen (banken, tafels…) uit ruwe stamstukken wil maken. U leert verschillende houtsoorten en hun toepasbaarheid kennen, met de kettingzaag rechte planken zagen uit een boomstam en verschillende verbindingen maken om tot een werkstuk te komen.

Wanneer ?

Bosgroep Oost-Vlaanderen Noord (BON):

Vrijdag 7 en zaterdag 8 oktober 2011(NIEuWE DATuM - nog 2 plaatsen)

Waar ? in het werkingsgebied van de Bosgroep Midden OostVlaanderen. De exacte locatie wordt later meegedeeld. kostprijs ? Boseigenaars die lid zijn : € 24,50; overige deelnemers : € 97

‘Workshop boskanterswerk of hout bewerken met handgereedschap’ (max 8 deelnemers)

Wil u aan de slag met primitieve werkbanken en allerlei handgereedschap om toch tot een afgewerkt product te komen, dan is deze workshop iets voor u. Jeroen Grillaert zet u op weg om zelf aan de slag te gaan met het hout uit uw bos. Als eindresultaat van deze workshop gaat u al met een klein houten werkstuk naar huis…

Wanneer ?

Bosgroep Vlaamse Ardennen tot Dender (VAD): Vrijdag 10 & zaterdag 11 juni 2011 (nog 3 plaatsen)

Waar ? in het werkingsgebied van de Bosgroep Vlaamse Ardennen tot Dender. De exacte locatie wordt later meegedeeld. kostprijs ? Boseigenaars die lid zijn : € 24,50; overige deelnemers : € 97

THEOrIECUrSUSSEN

‘Herkennen van boom- en struiksoorten’ (max. 25 deelnemers) Aan de hand van een rijk geïllustreerde presentatie worden de inheemse bomen en struiken en enkele veelvoorkomende exoten besproken. De nadruk ligt op eigenschappen voor de soortherkenning, maar ook standplaatskenmerken en mogelijk (hout)gebruik worden besproken. Tijdens een terreinexcursie wordt het herkennen van bomen en struiken grondig geoefend.

Wanneer ? Zaterdag 23 april 2011

Waar ? Sint-Lievens-Houtem

kostprijs ? Boseigenaars die lid zijn: € 12,50; overige deelnemers : € 15

‘Bosranden’ (max 25 deelnemers)

Bosranden vormen de contactzone tussen het bos en een aanliggend perceel. We bekijken hoe deze perceelsgrens het best is opgebouwd en welke ecologische functies een goed ontwikkelde bosrand kan vervullen. We leren hoe we best een bosrand vormen en beheren. Tijdens de terreinexcursie bekijken we verschillende types bosranden en stellen we een aangepast beheer voor.

Wanneer ? Zaterdag 21 mei 2011

Waar ? Centraal in Oost-Vlaanderen. De exacte locatie wordt later meegedeeld.

kostprijs ? Boseigenaars die lid zijn : € 12,50; overige deelnemers : € 15

‘Wat vertellen planten mij?’ (max 25 deelnemers)

De natuur is als een boek dat je kan lezen. Alleen moet je de taal en de woorden van de natuur begrijpen. Planten kunnen je hierbij helpen. Zo vertellen brandnetels je waar de voedselrijke plekken zijn. Zie je liesgras, dan weet je dat de voedselrijke bodem ook nat is. Dit en nog veel meer wordt je meegegeven op deze cursusdag en tijdens de terreinexcursie.

Wanneer ? Zaterdag 10 september 2011

Waar ? Centraal in Oost-Vlaanderen. De exacte locatie wordt later meegedeeld.

kostprijs ? Boseigenaars die lid zijn : € 12,50; overige deelnemers : € 15

Brandhoutzoekertjes

Via deze rubriek brandhoutzoekertjes brengen we regelmatig verkopers van brandhout en geïnteresseerde afnemers met elkaar in contact. Hierbij beperkt de Bosgroep haar inbreng enkel tot het geven van informatie en advies. De verkoop gebeurt rechtstreeks tussen de verkoper en de geïnteresseerde.

BRANDHOuTAANBOD

Bosgroep OOST-VLAANDEREN NOORD 09/267 78 60

- Sint-Pauwels, bosgoed van es (jonge plantjes), ±650 stuks, 20 à 50 cm, gratis indien afgehaald.

- Wachtebeke, 22m³ grove den op stam, dunning, 6€/m³

- Waasmunster, 7 loten Amerikaanse Vogelkers (10-20m³/lot)– prijs overeen te komen De loten kunnen bezichtigd worden op woensdag 16/03/2011 om 15u op de hoek Baverikstraat/Grote baan te Waasmunster

Bosgroep MIDDEN OOST-VLAANDEREN 09/267 78 60

- Wetteren (Schellebelle), Eik, beuk, haagbeuk, hazelaar.

Prijs : gratis mits zelf afsnoeien . Hoge dikke struiken, dunne takjes in het bos laten liggen Graag uitgevoerd vóór eind mei 2011.

Ook uit andere Oost-Vlaamse regio’s krijgen de bosgroepen regelmatig vraag naar brandhout. Meestal van particulieren die bereid zijn om ervoor te werken. Zoekt u als boseigenaar dus naar een goedkope manier om uw hakhout nog eens af te zetten of om kroonhout te laten opruimen: contacteer ons!

Meer informatie is beschikbaar bij de respectievelijke Bosgroep.