de bosbode 2017 - 2

- Boseigenaar in de kijker

- Moet ik distels bestrijden in mijn bos?

- Bramen in het bos

- De fiscus en het bos

-

Jaarverslag van de bosgroep

- Doe-het-zelf met Frans en Simon

-

Update over de nieuwe natuurwetgeving

- Bosgroepnieuws

VU, Jozef Dauwe, p.a. Bosgroep Oost-Vlaanderen Noord vzw, Woodrow Wilsonplein 2, 9000 Gent

Bezoek ons op  Oost-Vlaamse bosgroepen

Jaargang 13– nr 2

De bosbode is een tijdschrift van de drie Oost-Vlaamse bosgroepen

Redactie

Hans Scheirlinck, Klaartje Van Loy, Sylvie Mussche, Maarten Decoene, Kristof De Rous, Sylvie Focke, Karen Dequidt, Tineke De Smet, Simon Brandt, David Claeys, Bram Coupé

Fotografie

Cover: Vilda

Hans Scheirlinck, Sylvie Mussche, Klaartje Van Loy, Maarten Decoene, Kristof De Rous, Tineke De Smet, Simon Brandt, Pixabay, Wikimedia Commons

Lay-out

Koloriet – Leefdaal

Druk

Lowyck Drukkerij – Oostende

Papier

Deze publicatie werd gedrukt op kringlooppapier ‘Reprint’

Oplage

9 000 exemplaren

Verantwoordelijke uitgever

Jozef Dauwe

p.a. Bosgroep Oost-Vlaanderen

Noord vzw

Woodrow Wilsonplein 2

9000 Gent

Raad van bestuur BON

Gedeputeerde Jozef Dauwe, Leen Meersschaert, Jozef Van Eeckhoudt, Jan Van Dooren, Pierre d’Alcantara, Maurits Adriaenssens, Guy Bonsecour, Kristien Dierick, Hendrik Van den Berghe, Dirk Maes, Alex Ruebens.

Raad van bestuur MOV

Gedeputeerde Jozef Dauwe, Jan Verbeke, Marc Dilewyns, Francis De Beir, Geert de Visscher, Kris Janssens, Willy Van Hoey, Dirk Abbeloos,Werner Pycke, Steven Roosen, Jozef Wittouck, Norbert Van Stichel

Raad van bestuur VAD

Gedeputeerde Jozef Dauwe, Willy Bauwens, Johan Detemmerman, Raoul D’Hoossche, Véronique De Bleeker, Laurens De Cock, Jozef Van Crombrugge, Marc De Bock, Wouter Stockman, Peggy Van Laethem

Uw gegevens werden opgenomen in een databank die wordt beheerd door de Bosgroep. De gegevens in deze databank zullen enkel worden gebruikt in het kader van de werking van de Bosgroep en niet voor andere doeleinden. Indien u niet wenst dat uw gegevens in deze databank zijn opgenomen of indien u uw gegevens wenst te wijzigen, kunt u dit steeds doorgeven aan de Bosgroep.

Uw bos, onze zorg

Maak kennis met de bosgroepen

Een bosgroep heeft als doel u als boseigenaar praktische ondersteuning te bieden bij het beheer van uw bos. In een bosgroep zijn vele boseigenaars uit uw streek verenigd.

Samen met hen kan u vrijwillig meewerken aan een mooie toekomst voor het Vlaamse bos.

“Baas in eigen bos”, dat is het basisprincipe van de bosgroepen. De bosgroepen informeren, adviseren en organiseren, maar u beslist steeds zelf over het beheer van uw bos.

Wat heeft de Bosgroep zijn leden te bieden?

GRATIS DIENSTVERLENING

1. Informatie

De bosgroep beantwoordt uw persoonlijke vragen over de technische, wettelijke en financiële aspecten van bosbeheer. U kunt ook deelnemen aan theorie- en praktijkcursussen in verband met bosbeheer.

2. Advies op maat van uw bos

U kunt een afspraak maken voor een terreinbezoek aan uw bos. Het resultaat is een beheeradvies op maat van u en uw bos.

3. Hulp bij uw bosadministratie

De bosgroep helpt u bij het aanvragen van subsidies en kapmachtigingen. Ook het opstellen van een bosbeheerplan kan begeleid worden.

DIENSTVERLENING TEGEN VERGOEDING

1. Betaalbare bosarbeid

U kunt een aanvraag indienen om tegen een voordelige prijs onrendabele werken in uw bos te laten uitvoeren. Voorbeelden zijn: bestrijding woekerende exoten, vrijstellen van jonge aanplantingen, onrendabele dunningen en hakhoutbeheer, aanleg van een bosrand,… De juiste tarievenlijst dient u bij uw bosgroep op te vragen.

2. Organisatie van beheerwerken

De bosgroep coördineert de beheerwerken bij meerdere boseigenaars samen zodat ze voor bos en eigenaar efficiënter en goedkoper worden. Wilt u werken uitvoeren in het bos dan kan de bosgroep die organiseren. U kunt deelnemen aan de gezamenlijke houtverkoop van de bosgroepen indien u hulp wenst bij de verkoop van bomen die u wenst te kappen.

3. Cursussen en excursies

De bosgroepen organiseren jaarlijks tal van cursussen zoals kettingzaag, bosmaaier, houten constructies, enz. Leden kunnen hieraan deelnemen tegen een voordelig tarief.

Word gratis lid

Het feit dat u dit tijdschrift ontvangt betekent niet automatisch dat u lid bent. Iedere boseigenaar die dit wenst kan gratis lid worden van de bosgroep die actief is in zijn streek.

Uw lidmaatschap geeft recht op de dienstverlening van de bosgroep. Het lidmaatschap houdt geen verdere verplichtingen in.

Digitale Bosbode

Wil u graag papier besparen en wenst u de Bosbode enkel nog digitaal te ontvangen? Graag een seintje aan uw bosgroepsecretariaat!

Wenst u vrijblijvend advies en hulp

bij het beheer van uw bos? Contacteer ons:

• Bosgroep Oost-Vlaanderen Noord vzw

p.a. Provincie Oost-Vlaanderen

– PAC Zuid

Woodrow Wilsonplein 2 - 9000 Gent

Tel. 09/267 78 60

bosgroepnoord@oost-vlaanderen.be

Coördinator: Sylvie Mussche

• Bosgroep Midden Oost-Vlaanderen vzw

p.a. Provincie Oost-Vlaanderen

– PAC Zuid

Woodrow Wilsonplein 2 - 9000 Gent

Tel. 09/267 78 60

bosgroepmidden@oost-vlaanderen.be

Coördinator: Klaartje Van Loy

• Bosgroep Vlaamse Ardennen tot Dender vzw

Veemarkt 27 - 9600 Ronse

Tel. 055/21 62 80

vlaamseardennen@bosgroep.be

Coördinator: Hans Scheirlinck

Woord vooraf

Beste boseigenaars en bosliefhebbers, Het einde van de schoontijd komt in zicht, maar dat betekent uiteraard niet dat de Oost-Vlaamse bosgroepen hebben stilgezeten. Het was een boeiend voorjaar!

Op 26 maart werd op maar liefst vier plaatsen in Oost-Vlaanderen tegelijkertijd nieuw bos geplant. Tijdens het Big Spring Event van Lions Clubs België kregen Hamme en Zwalm er respectievelijk 2,13 en 1,5 ha nieuw bos bij, in Zomergem zag een herbebossing van 2,42 ha het licht en Ninove dikte de teller nog verder aan met 0,65 ha herbebossing. Voor deze actie werd nauw samengewerkt met onze bosgroepen die de eigenaars ondersteunden met de organisatie van de werken. De leden van de Lions Club zorgden mee voor het planten van de talrijke boompjes. Het doet me deugd te weten dat in Oost-Vlaanderen deze jonge bossen verder zullen uitgroeien tot prachtige biotopen die veel betekenen voor hun eigenaars en hun omgeving.

Verder organiseerden de drie bosgroepen evenveel Algemene Vergaderingen waarop weer honderden leden aanwezig waren. Uw inbreng en engagement op deze momenten apprecieer ik ten zeerste. Ik bedank dan ook graag het voltallige bosgroepteam voor hun inzet en mooie resultaten. Dit soort activiteiten versterkt het samenhorigheidsgevoel en betrokkenheid onder de boseigenaars.

Nog dit voorjaar vonden ook weer industriehoutverkopen plaats, de resultaten zijn bij het schrijven van dit woord vooraf nog niet bekend, maar er is een groot aanbod verzameld. De komende jaren blijft er dus nog veel plantwerk te doen… U leest er zeker meer over in de komende Bosbode.

In deze editie zetten we opnieuw een boseigenaar in de kijker en ontdek je hoe je de bramen in je bos onder controle kan houden. Daarnaast heel wat interessant bosgroepennieuws met onder meer een terugblik op de vele acties afgelopen voorjaar. En dan mag de zomer beginnen…

Ik wens jullie veel leesplezier!

Jozef Dauwe

Voorzitter Bosgroep Oost-Vlaanderen Noord vzw

Voorzitter Bosgroep Midden Oost-Vlaanderen vzw

Voorzitter Bosgroep Vlaamse Ardennen tot Dender vzw

“Dit is een droom die in vervulling

Een prinselijk stuk Loweebos

Massemen, deelgemeente van Wetteren, zette zich vorig jaar op de kaart met de verkiezing van hun 400 jaar oude dorpslinde tot Boom van het Jaar 2016. En er zijn nog wel meer bomen te vinden in Massemen: ‘het Hospiesbos’ en ‘de Loweebos’ zijn voor de lokale bewoners gekende begrippen. Zo’n anderhalve hectare van het Loweebos is eigendom van Michel Detrooz en Isabel Vagenende, zij kochten het perceel aan in 2006. Al was het oorspronkelijke plan niet direct om een bos te kopen …

anders dan bossen en natuur rond mij. Daar kun je nog echt midden in het bos wonen. Ik interesseer me erg in ecologie en ook hout als product fascineert me. Mijn broer heeft een houthandel en samen met hem heb ik zo eigenhandig onze houten keuken geïnstalleerd. Brandhout gaan kappen in mijn bos is een hobby, een ontspanning. We hebben bovendien een verwarmingsinstallatie die draait op hout, dus er moet wel wat aanvoer zijn natuurlijk.”

In 2006 verkochten de erfgenamen van de prinsen en prinsessen Massimo Lancelotti uit het Italiaanse Rome een dertigtal percelen weide en bos in Massemen. Deze adellijke families stammen op hun beurt af van de families d’Arenberg en de Mérode, in de achttiende eeuw gekend als de prinselijke bestuurders en grootgrondbezitters in Massemen. Isabel herinnert zich de verkoop nog goed: “We waren nog nooit naar een openbare verkoop geweest en eigenlijk hadden Michel en ik interesse om een weide te kopen. Dat leek ons fijn om dieren op te houden. Maar toen bleek dat er vooral landbouwers interesse hadden voor deze kopen, wilden we daar niet tegen in gaan. Ook het Loweebos stond te koop en we gingen ervan

uit dat de gemeente dit bos zou kopen. Toen ook anderen begonnen te bieden op de bospercelen en de gemeente afhaakte, greep Michel zijn kans om mee te doen. Het laatste bod was het onze en uiteindelijk ging de familie akkoord om aan ons te verkopen. We kwamen dus met een bos terug van de openbare verkoop. Ik ben hier opgegroeid, dus ik kende dit bos wel. Mijn ouders schrokken toch van onze koop: “Wat gaan jullie nu met dat bos doen?!”

Een droom wordt werkelijkheid

“Voor mij was het een droom die in vervulling ging”, vertelt Michel, “ik ben afkomstig uit de Ardennen en ken niet

Het gezin vertrok echter kort na de koop voor een hele periode naar het buitenland en de plannen met het nieuwe bos belandden in de koelkast. Het ging om al een oud bestand met populieren, gelegen naast de Molenbeek, dat regelmatig onder water stond. “Af en toe kregen we dan in Amerika het bericht dat een boom was omgevallen,” zegt Isabel, “gelukkig kon mijn familie dat telkens opgelost krijgen en hadden we begrip van de eigenaar naast het bos. Maar het was duidelijk dat we bij terugkomst in actie moesten schieten”.

Samenwerking met de bosgroep

Via een andere boseigenaar kwamen ze in contact met de bosgroep en werden ze lid. Begin 2015 werd beslist om deel te nemen aan de gezamenlijke houtverkoop van de bosgroep. De kapvergunning werd aangevraagd en de bomen werden samen opgemeten, goed voor meer dan 1000 m³ hout! Begin septem-

Isabel Vagenende en Michel Detrooz, samen met hun jongste zoon.

vervulling gaat”

ber startte de exploitatie. Gezien de ligging in natuurgebied en het voorkomen van voorjaarsflora, werd zoveel mogelijk via vaste pistes gewerkt. Begin februari 2016 was ook alle kroonhout afgevoerd en lag het perceel opnieuw klaar om te planten. Enkele groepjes zomereik konden gespaard blijven en geven nu toch al wat structuur aan het bos. Ook één dode stam populier bleef staan en krijgt regelmatig bezoek van spechten. Michel en Isabel zijn zeer tevreden over de uitgevoerde werken en zeker over de samenwerking met de bosgroep: “We zijn content dat we deze organisatie leerden kennen. Het bespaart toch heel wat stress om niet zelf alles te moeten regelen van vergunningen, het zoeken van kopers en het opvolgen van de werken. In het begin waren er wel wat reacties op de kap van het bos. Via een infobordje kon uitgelegd worden wat er gaande was.”

Bewust voor populier

Intussen is vorige winter het bos ook opnieuw aangeplant. “We kozen opnieuw voor populier,” vertelt Michel, “de bodem is daar volgens mij zeer geschikt voor. Beuken en eiken zijn ook interessante boomsoorten, maar toch meer iets voor andere gronden.” Op het perceel zijn drie verschillende klonen aangeplant: Muur, Vesten en Oudenberg. “We zetten daarmee ook de traditie verder van populieraanplantingen,” vult Isabel nog aan. Om ook de biodiversiteit op te krikken werd langs de straat en de beek een brede bosrand aangeplant. Wanneer die volledig is uitgegroeid, hoopt Michel dat ook ongewenste bezoekers wat minder gemakkelijk toegang tot het bos krijgen. “We hebben geen probleem met

respectvolle natuurliefhebbers en wandelaars, maar je gelooft niet wat we hier aan zwerfvuil verzamelen”, zegt Isabel, “het is triestig wat sommige mensen durven dumpen in het bos.”

De komende jaren volgt de bosgroep de aanplanting nog verder op om waar nodig te laten vrijstellen. Dit zal vooral voor de bosrand nog wel een tijdje nodig zijn. De populieren lijken alvast goed gestart om terug uit te groeien naar een volwaardig bos. “We hopen in de toekomst wat meer tijd te vinden om ons te verdiepen in wat er allemaal groeit en bloeit in ons bos, “besluit Isabel, “en eens een cursus of activiteit mee te pikken van de bosgroep. Niet altijd alles verloopt volgens plan, maar dat creëert nieuwe dimensies in het leven…”

De nieuwe aanplanting zal verder uitgroeien tot een nieuw stukje Loweebos.

Enkele groepen eik konden behouden blijven bij de exploitatie.

Vraag van de lezer

Moet ik distels bestrijden in mijn bos?

Indeze rubriek geven we telkens antwoord op een vraag van de lezer. Ben je boseigenaar of bosliefhebber en heb je een bepaalde vraag die ook interessant is voor anderen? Stuur je vraag dan door naar bosgroepen@oost-vlaanderen.be met als onderwerp ‘Vraag van de lezer’. De voorbije jaren laaide de discussie over de wettelijke verplichting om distels te bestrijden nu en dan op. De uitspraak van de Raad van State van enkele weken geleden zet dit thema terug op de agenda.

Het wettelijk kader: een stekelige kwestie

Op basis van een 30 jaar oud Koninklijk Besluit is er een bestrijdingsplicht voor vier distelsoorten. Naast de best gekende en meest verspreide akkerdistel zijn dat ook speerdistel, kruldistel en kale jonker. Deze wetgeving verplichtte eigenaars om de bloei en uitzaaiing van deze soorten ‘met alle middelen’ te beletten en gaf aan de provincies de bevoegdheid om specifieke bestrijdingsmaatregelen op te leggen. Die konden zelfs strafrechtelijk worden afgedwongen.

In een recent vonnis zegt de Raad van State echter dat deze wetgeving geen geldige rechtsgrond meer heeft. Door de staatshervorming werd het bestrijden van schadelijke planten een gewestelijke bevoegdheid. Bijgevolg kan dit niet meer geregeld worden door een Koninklijk Besluit van de federale overheid. Over de inhoud van de zaak of over de opportuniteit van distelbestrijding deed de Raad van State geen uitspraak. Het feit dat er voor distelbestrijding ook Europese regelgeving van toepassing is, maakt alles nog complexer. Het gemeenschappelijk landbouwbeleid legt op dat aaneengesloten oppervlakten van akkerdistel van

ten minste 10 m² (zogenaamde ‘akkerdistelhaarden’) in grasland bestreden moeten worden. Maar deze regelgeving is enkel geldig voor landbouwers en niet voor andere (bos)eigenaars.

Zin en onzin van distelbestrijding?

De bestrijdingsplicht kwam tot stand in een tijd dat er nog veel handwerk was in de landbouw. De stekelige plant veroorzaakte kleine wondjes die, bij aanraking met paardenmest, in sommige gevallen leidden tot levensbedreigende tetanusbesmetting. Met de huidige landbouwtechnieken is daar geen gevaar meer voor en zijn eventuele distelhaarden gemakkelijker onder controle te krijgen. Onderzoek heeft bovendien aangetoond dat de zaden van akkerdistel zich uiterst zelden verder dan 50 m verspreiden van de moederplant. De totale bestrijding is ook erg duur: het Instituut voor Natuur en Bosonderzoek (INBO) berekende dat de verplichte bestrijding de belastingbetaler tussen 5 en 10 miljoen euro per jaar kost. In onze buurlanden is deze verplichting al lang afgeschaft. Belangrijk bijkomend argument daarvoor is zeker ook dat distels een uitstekende nectarplant zijn voor bijen en vlinders. Deze

(wilde) bijen zijn dan weer onmisbaar voor de bestuiving van onze fruitbomen en voedselgewassen.

Goed nabuurschap

Los van elk wettelijk kader is het aangewezen om lokale overlast van distels te beperken. Goed nabuurschap kan al veel problemen voorkomen. Verwijder distels daarom in de buurt van landbouwpercelen en tuinen. Distelhaarden die verderaf liggen en waar er geen risico is dat het zaad op cultuurpercelen valt, kunnen dan ongemoeid gelaten worden en dienst doen als voedselparadijs voor de altijd meer bedreigde bijen en vlinders.

In het kort

- Er is op dit moment geen wettelijke basis die een (bos)eigenaar kan verplichten zijn distels te bestrijden. Het is afwachten of er hierin op korte termijn verandering zal komen.

- Een ‘distelvrije’ buffer van 50 m tot aanpalende landbouwpercelen is meestal voldoende, want het zaad van distels verspreidt zich zelden verder.

- Pak distels vooral aan in de directe omgeving van landbouwpercelen en tuinen en laat ze ongemoeid op meer afgelegen plaatsen.

Distels in een jonge aanplanting

Wil jij op de cover van de Bosbode?

Doe mee met onze seizoenfotowedstrijd!

Heb jij een mooie collectie bosfoto’s? En zitten daar dan echte pareltjes tussen die je graag eens zou delen met de buitenwereld? Dan heb je weer een nieuwe kans om beroemd te worden in Oost-Vlaanderen! Want elk seizoen publiceren wij een foto van jullie op onze cover.

Herfst 2017

Stuur jouw mooiste en herfstige bosfoto(‘s) in hoge resolutie voor 15 juli door naar bosgroep@oost-vlaanderen.be met als onderwerp ‘fotowedstrijd’ en geef een korte beschrijving van de foto(‘s) en waarom je die zelf zo geslaagd vindt. Uit alle inzendingen selecteren wij de beste foto voor de cover van De Bosbode Herfst 2017. Daar wordt uiteraard jouw naam bij vermeld. Alle foto’s publiceren we bovendien op onze Facebookpagina “Oost-Vlaamse bosgroepen”. Niet geselecteerd voor de herfsteditie? Geen nood, je krijgt nog een nieuwe (en voorlopig laatste) kans voor de wintereditie.

Win een mooie prijs!

Staat jouw foto op de cover van de Bosbode? Proficiat, dat is al de eerste stap richting een prachtige prijs. Onder de geselecteerde coverfoto’s verloten we een waardebon van 50 euro. Goed voor wat extra accessoires voor je fotomateriaal of andere. De eindwinnaar maken we bekend in de Bosbode van december.

DDe zomer maakt een einde aan een periode van relatieve rust in het bos. In het voorjaar is het vooral genieten van de pracht van de ontluikende natuur, maar nu de schoontijd zijn laatste weken ingaat, is het tijd om de handen uit de mouwen te steken!

- Op 1 juli eindigt de schoontijd. Het is vanaf dan opnieuw toegelaten om te exploiteren in het bos. Zeker voor natte bossen kan de zomer een erg goede periode zijn om bomen te vellen en af te voeren. De bodem is nu voldoende droog om machines te dragen met zo weinig mogelijk schade.

- Jonge bosaanplantingen hebben in dit seizoen wat extra aandacht nodig. Het is tijd om waar nodig vrijstellingen uit te voeren. Jonge boompjes dreigen vaak weggedrukt te worden door concurrerende planten zoals bramen, varens en andere soorten. Door rond de jonge boompjes te maaien, krijgen deze opnieuw de ruimte om uit te groeien. Het heeft weinig zin om te maaien als het eigenlijk niet echt nodig is. Hiermee doe je vaak meer kwaad dan goed. In droge periodes is er dan meer kans op uitdroging van de jonge boompjes omdat ze niet beschut meer zijn. Ook de kans op wildschade stijgt.

- De zomer is de meest geschikte periode om aan exotenbestrijding te doen. Ongewenste woekeraars zoals de Amerikaanse vogelkers, reuzenberenklauw, Japanse duizendknoop en andere exoten zijn nu in volle groei. Als je deze soorten wil bestrijden, boek je nu de beste resultaten, hun sapstroom draait immers op volle toeren.

- Deze periode is ook geknipt om waar nodig te snoeien aan bosbomen. In de zomer kunnen de snoeiwondes het snelst afgegrendeld worden door de boom. Op

die manier verkleint de kans op aantastingen van de wonde. Boomsoorten uit de ABC-groep (Acer, Betula en Carpinus: dus esdoorns, berken en haagbeuken) mogen uitsluitend in de zomer gesnoeid worden! Dit zijn soorten die sterk bloeden na snoei. Een wintersnoei zal deze soorten sterk verzwakken. Let op: snoei altijd volgens de regels van de kunst: liever geen snoei in plaats van geknoei!

- Staat er voor volgende winter een bebossing of herbebossing op het programma en zou je hiervoor graag subsidies aanvragen bij het Agentschap voor Natuur en Bos? Er wordt gewerkt met 2 indienperiodes. De uiterste deadline voor de 2de indieningsperiode loopt tot 1 september.

Vergeet in deze periode toch ook maar niet om te genieten van het bos. En voel je ook niet schuldig als je niets doet. Niets doen en afwachten kan soms nuttiger zijn dan zonder nadenken er in te vliegen. Er bestaat zelfs een mooie term voor deze beheersvorm: het klapstoelbeheer. Dus klap je stoel maar open en geniet van al het moois dat het bos in de zomer te bieden heeft!

De Boskalender Zomer: steek je handen uit de mouwen!

Bramen in het bos

Bramen (Rubus spp.), bekend van de braambessen en als stekelige massieven in het bos hebben niet bepaald een hoge aaibaarheidsfactor. Toch vormen ze een ecologisch belangrijke schakel in ons Vlaams cultuur-historisch landschap. Ook als waardplant voor verschillende vlinders en als voedselbron voor reeën, vossen en bijen zijn bramen interessant.

Enkele bijzonderheden

Bramen zijn halfheesters. Dit betekent dat de nieuwe scheuten het eerste jaar vegetatief blijven en pas het tweede jaar

bloeien, vruchten dragen en vervolgens afsterven. Het bovengrondse deel van een bramenstruik wordt dus nooit ouder dan 2 jaar.

Daarnaast zijn bramen ook polyploïde (drie of meer groepen gelijke chromosonen) waardoor nakomelingen altijd dezelfde genetische eigenschappen hebben als de moederplant. Eens een zeldzame hybride ontstaat tussen twee soorten bramen, dan zal de hybride zijn unieke genetische combinatie blijven doorgeven aan zijn nageslacht. Een gevolg hiervan is dat er in West-Europa

meer dan 600 soorten bramen zijn waarvan veel soorten slechts zeer lokaal voorkomen. Elke regio kan dus zijn eigen bramensoort hebben met net iets andere bladeren, stekels of bodemvereisten.

De soorten die in Vlaanderen het meeste voorkomen zijn de gewone braam (Rubus fruticosus) en de dauwbraam (Rubus caesius). Buiten de gematigde streken van West-Europa komen bramen niet voor in Europa. Toch vinden we ze ook terug in Zuidoost-Azië, Japan en de bergen van Centraal-Amerika.

Dennenbos op een zandgrond waar bramen de volledige ondergroei domineren

Licht- en zuurminnend

De meeste bramensoorten groeien het best op een lichtzure en lichtrijke bodem. We vinden de dichte matten van braamstruiken daarom vaak in dennenbossen op zandrijke bodems.

Als de bodem pH hoog is (zoals bij populierenbossen op klei- of leembodems) hebben veel braamsoorten moeite om fosfaten en ijzer op te nemen uit de bodem. Gespecialiseerde soorten zoals de dauwbraam zijn wel goed aangepast aan deze omstandigheden en kunnen de ondergroei dan ook volledig domineren.

Eerste hulp bij verbraming

We spreken van verbraming als de braamstruiken een aaneengesloten laag vormen waarbij de kruidlaag onderdrukt wordt. Hiervoor zijn er drie factoren van belang. Bramen hebben veel licht nodig en profiteren van stikstofrijke bodems met een goede vochtigheid. Dit is vaak de natuurlijke situatie onder dennenof populierenbossen. Vooral bij (her) bebossingen kan verbraming dan een serieus probleem worden en worden de jonge plantjes volledig overgroeid.

Al in de Middeleeuwen kende men verbraming. De meeste bossen werden toen beheerd als hakhout, een beheersysteem waarbij de bomen regelmatig werden afgezet. Hierdoor ontstaat periodisch een zeer lichtrijke situatie waar de bramen graag van profiteren. Pas als de hakhoutstoven opnieuw uitlopen en het kronendak zich sluit, verdwijnen de bramen door een gebrek aan licht.

De beste manieren om verbraming in toom te houden zijn regelmatig maaien (één tot drie keer per jaar), een hoge graasdruk of het aanplanten van struiken of jonge bomen. Op langere termijn zal het aanplanten van struiken of jonge bomen meer structuur in het bos brengen. Hierdoor bereikt minder licht de bramen en wordt de groei op natuurlijke wijze beperkt. Bij een hoge graasdruk kunnen echter ook de jonge boompjes beschadigd worden, daarom wordt deze methode niet vaak toegepast.

De bosgroep kiest meestal om, waar nodig, de bramen periodisch te maaien zodat jonge boompjes het nodige licht

en de ruimte krijgen om goed te groeien.

Bramen kunnen echter ook een voordeel bieden. Aangezien reeën graag bramen eten bieden ze een alternatieve voedselbron tijdens de barre wintermaanden. Van zodra jonge boompjes boven de bramen groeien kunnen bramen ook een fysieke barrière vormen tegen wildschade.

Bronnen:

1) Natuurpunt (2014) De bramentuin. Natuurpunt regio vlaamse ardennen

2) Bijlsma R.J. (2004) Verbraming: oorzaken en ecologische plaats. De Levende Natuur 105 (4): 138-144.

Arbeiders maaien bramen in een jonge aanplant om te voorkomen dat de bramen de jonge boompjes overgroeien.

De fiscus en het bos DE KLEINE LETTERTJES VAN HET BOS

Met deze rubriek staan we in elke Bosbode voor één keer niet stil bij het bosbeheer zelf, maar bij andere (vooral administratieve) zaken waar boseigenaars mee te maken hebben. Dit keer bekijken we de onroerende voorheffing en successierechten.

De onroerende voorheffing

Elk jaar krijgen eigenaars van gebouwen, maar ook van gronden een aanslagbiljet in de bus voor de onroerende voorheffing, vaak ook de grondbelasting genoemd. Deze belasting bestaat uit een heffing door het Vlaams gewest (2,5 %) op basis van het geïndexeerde kadastrale inkomen (KI) van deze onroerende goederen. De heffing wordt nog eens vermeerderd met de provinciale en gemeentelijke opcentiemen. Afhankelijk dus van waar je woont of eigendom hebt, levert dit een ander bedrag op. Het grootste gedeelte van de grondbelasting vormen de gemeentelijke opcentiemen.

Ook voor bossen?

Ook bosgronden hebben een bepaald kadastraal inkomen. Voor kleine bospercelen is dit vaak 0 €, dus moet er ook geen grondbelasting op worden betaald. Voor grotere percelen is dit een relatief klein bedrag, hooguit enkele tientallen euro per hectare.

Een voorbeeld:

Het kadastrale inkomen van een bosgrond in provincie X en gemeente Y is vastgesteld op 20 euro. Geïndexeerd betekent dit 34,31 euro (de indexatiecoëfficiënt voor 2017 is 1,7153).

De grondbelasting bestaat dan uit:

1. 2,5 % Vlaams gewest: 2,5 % x 34,31 = 0,85 euro

2. 295 opcentiemen provincie X => 295/100 x 0,85 euro = 2,51 euro

3. 1500 opcentiemen gemeente Y => 1500/100 x 0,85 euro = 12,75 euro In totaal betaal je in dit voorbeeld dus 16,11 euro onroerende voorheffing voor het bos.

Vrijstelling voor bossen

Wie een bos bezit dat gelegen is in VEN-gebied of dat opgenomen is in een goedgekeurd uitgebreid bosbeheerplan dat voldoet aan de criteria duurzaam bosbeheer, heeft recht op een vermindering via een ‘belastingskrediet’. Dit geldt enkel maar voor het gedeelte van de onroerende voorheffing van het Vlaams gewest, zijnde 2,5 %. De provinciale en gemeentelijke opcentiemen blijven dus wel verschuldigd. Dit wordt automatisch toegekend op het aanslagbiljet.

Een vrijstelling van de onroerende voorheffing is er ook wanneer een landbouwgrond bebost wordt en dat voor een periode van 20 jaar. De vermindering moet na het aanplanten worden aangevraagd via het zogenaamde ‘formulier 43b’.

Successierechten en vrijstelling

Wanneer iemand overlijdt, betalen zijn of haar erfgenamen belastingen op onder meer de eigendommen van de overledene. Wanneer dit gaat om een bos, dan is er een vrijstelling van successierechten op het bos mogelijk wanneer het gelegen is in VEN-gebied of wanneer er een uitgebreid bosbeheerplan is goedgekeurd. Dit moet wel uitdrukkelijk gevraagd worden bij de aangifte van de nalatenschap. Het goedkeuringsbesluit van het uitgebreid bosbeheerplan geldt dan als attest. De vermindering bestaat uit een subsidie voor 30 jaar, wat tegelijk inhoudt dat in deze periode het bos moet behouden blijven en ook het beheerplan wordt opgevolgd.

Meer weten? Kijk op belastingen.vlaanderen.be of www.natuurenbos.be of neem contact op met jouw bosgroep.

Jaarresultaten Oost-Vlaamse bosgroepen

Ook voor 2016 kunnen de Oost-Vlaamse bosgroepen weer mooie cijfers voorleggen. Zo helpen de bosgroepen intussen meer dan 5300 ha privaat bos beheren en dat voor bijna 2000 leden. Het grootste deel daarvan zijn kleinere boseigenaars met een bosoppervlakte van 1 ha of minder.

De

meest opvallende resultaten in 2016:

- vele kilometers

nieuwe bosranden

- Europees project eco2eco ging van start

- 25 ha nieuwe

(her)aanplantingen van bos

- een succesvolle Bos- en Houtbeurs in provinciaal domein Het Leen

Ook 2017 belooft een geslaagd jaar te worden met nieuwe initiatieven en veel groei!

Pikhaken en handgrijpers

Dit jaar laten we je met deze rubriek kennismaken met verschillende soorten handgereedschap uit de bosbouw. Dat is vaak eenvoudig gereedschap dat het werk verlicht en de risico’s een stuk kleiner maakt. Handig dus voor de boseigenaar die graag zelf werkt in zijn bos. Bosgroepmedewerker Simon en boseigenaar Frans geven handige tips bij het gebruik van dat handgereedschap. Dit keer komen verschillende werktuigen aan bod, allemaal bedoeld om hout te grijpen of op te tillen.

De pikhaak of sapi

Er zijn verschillende uitvoeringen: handsapies tussen 40-60 cm, voor het inslaan van kleine formaten en langsteelsapies om zwaardere stukken hout te manipuleren. Ook een combinatie met bijl en pikhaak bestaat: de Feldbachersapi.

Wat is het?

De pikhaak lijkt op een bijltje met een puntige kop. Het bestaat uit een steel in hout of metaal met daarop een metalen kop. De punt sla je in het hout om het op te tillen of te verplaatsen. De naam ‘sapi’ is afgeleid van het Italiaanse ‘zappa’, wat pikhouweel betekent.

Hoe gebruiken we dit?

De pikhaak is als het ware het verlengde van je arm en maakt bukken overbodig. Een ‘must have’ dus voor wie ergonomisch en snel wil werken. Met een hakbeweging sla je de punt in het hout vast. Dan kun je het hout tillen of verplaatsen. Door tegen het hout te tikken komt de punt weer los. Ideaal om meterhout te manipuleren.

Tip:

Met een beschermhoes over de puntige kant vermijd je ongelukken bij het transport.

a. Sla de pikhaak op een solide plaats zoals de kopse kant, zodat de punt niet afschampt

d. Nu kun je het hout optillen met rechte rug

b. Trek het hout recht naar je vrije hand

Gebruik de pikhaak zo vaak mogelijk, ook voor het verdraaien of verplaatsen van hout. Het houdt je handschoenen droog.

handgrijpers

De handgrijper

Handgrijpers zijn wat complexer gebouwd dan pakhaken (en daardoor duurder). Voordeel is dat het hout zichzelf klem zet en niet kan loskomen.

Wat is het?

Handgrijpers hebben een dubbele scharnierende haak waarmee je stukken hout kan grijpen. Pakhaken hebben één haak om hetzelfde te doen. Standaard aan de bosbouwgordel gedragen. Synoniemen zijn houtklem, houttang, handpaktang, …

Hoe gebruiken we dit?

De handgrijpers werken als een tang. De haken schuiven rond het hout en bij het trekken sluiten de haken zich rond het hout. Door het gewicht komt dit klem te zitten. Wanneer de kracht wegvalt, laten de haken het hout opnieuw los. Ideaal gereedschap om stukken hout te pakken en te verslepen, wanneer je met je handen niet genoeg grip hebt. Ook kleinere bomen die in andere hangen, kun je met deze tools loswrikken of slepen. Een pakhaak werkt meer zoals een pikhaak (zie vorige).

Aandachtspunt:

Gebruik voor zwaardere en langere stukken de varianten met extra lange steel. Zo kun je met een rechte rug werken!

Veiligheid

Werkzaamheden in het bos zijn gevaarlijk. Daarom is ook bij het gebruik van handgereedschappen veiligheidskledij uiterst belangrijk. Zorg dat je zichtbaar bent en aangepaste kledij draagt met snijprotectie. Veiligheidsschoenen, een helm en een EHBO-set zijn een must. Werk nooit alleen en zorg dat je bereikbaar bent.

Aangezien onderstaande handgereedschappen vaak in combinatie met de motorzaag gebruikt worden, raden wij ten zeerste aan om de cursussen ECS (European Chainsaw Standards) te volgen, waar ook het gebruik van deze handgereedschappen aan bod komt. Deze cursussen kunnen werkende leden trouwens volgen met kortingen via de bosgroep (zie p. 22).

c. Sla de pikhaak een eind verder in het hout

Kleine stammen draag je gemakkelijker uit het bos.

Een nat stuk hout kan met de haak niet uit je handen glippen.

natuur- en boswetgeving?

Op 30 november 2016 keurde de Vlaamse Regering het ontwerpbesluit principieel goed dat de criteria vastlegt voor de subsidiëring van het ‘geïntegreerd natuurbeheer’. Hierover werd de voorbije maanden advies ingewonnen van de Milieu- en Natuurraad Vlaanderen (kortweg Minaraad) en van de Strategische Adviesraad Landbouw en Visserij (kortweg SALV). Op 12 mei werd het ontwerpbesluit een tweede keer principieel goedgekeurd door de Vlaamse Regering. Nu wordt het dossier voor advies voorgelegd aan de Raad van State. In dit artikel volgt een opfrissing over de nieuwe natuurwetgeving en een toelichting van het voorstel voor subsidiëring dat nu op tafel ligt.

Even je geheugen opfrissen…!

Al op 9 mei 2014 keurde de Vlaamse Regering het decreet goed tot wijziging van de regelgeving voor natuur en bos. Dit was de start van de integratie van het Natuurdecreet en het Bosdecreet tot 1 nieuw decreet. In Bosbode 2 van jaargang 2014 verscheen hierover toen een artikel.

Zo’n ingrijpende decreetswijziging is een ingewikkelde en tijdrovende operatie. Het nieuwe decreet van 9 mei 2014 is wat betreft het luik van het ‘geïntegreerd natuurbeheer’ nog altijd niet van kracht. Hiervoor moeten eerst 3 uitvoeringsbesluiten goedgekeurd worden door de

Vlaamse Regering. Dit gaat over de besluiten over 1/ de natuurbeheerplannen, 2/ de subsidiëring van het geïntegreerd natuurbeheer en 3/ de criteria geïntegreerd natuurbeheer.

In de nieuwe natuurwetgeving zal niet langer sprake zijn van bosbeheerplannen, maar van natuurbeheerplannen. Zowel bossen als natuurterreinen die geen bos zijn, zullen dan in één natuurbeheerplan kunnen opgenomen worden. De huidige criteria voor duurzaam bosbeheer worden vervangen door de criteria geïntegreerd natuurbeheer. Die zullen zowel voor bossen als andere natuurterreinen van toepassing zijn.

De nieuwe natuursubsidies : het voorstel

Het ontwerpbesluit voorziet een grote waaier aan verschillende subsidies voor natuurbeheer. Er zijn 5 grote categorieën te onderscheiden nl. 1/jaarlijkse subsidies voor beheermaatregelen, 2/ éénmalige subsidies voor investeringen, 3/ aankoopsubsidies, 4/subsidies voor openstelling van natuurterreinen en 5/ subsidies voor opmaak van natuurbeheerplannen. In onderstaand overzicht vind je zeer kort de krachtlijnen van elke subsidie. Met uitzondering van de subsidies voor openstelling en aankoop, is voor alle andere subsidies een natuurbeheerplan van minstens type 2 nodig. Alle hieronder vermelde subsidiebedragen zijn indicatief want de Vlaamse Regering moet er nog definitief over beslissen!

Jaarlijkse subsidies voor beheermaatregelen

De terreinbeheerder kan jaarlijks een basissubsidie krijgen voor de realisatie van natuurstreefbeelden. Het subsidiebedrag wordt vastgelegd per oppervlakte en per type natuurstreefbeeld. Het subsidiebedrag voor bv. beukenbos met goed

Hoe is het nog met …. de nieuwe

ontwikkelde voorjaarsflora bedraagt € 98 per ha per jaar. Afhankelijk van het natuurstreefbeeld waarover het gaat variëren de subsidiebedragen echter tussen 16 en 2738 euro per ha per jaar.

Aanvullend bij de basissubsidies, worden nog 4 subsidies voorzien nl. een subsidie ‘bosomvorming’, een subsidie ‘leefgebied van soorten’, een subsidie ‘onbeheerde climaxvegetatie’ en een subsidie ‘opvolging resultaten’.

De subsidie ‘bosomvorming’ geldt voor het omzetten van een homogeen bosbestand met minstens 80% exotische boomsoorten naar een (bos)natuurstreefbeeld. De beheerder kan daarvoor € 100 per ha per jaar krijgen gedurende maximaal 12 jaar.

De subsidie ‘leefgebied van soorten’ dient voor beheermaatregelen zoals bv. ruimen van poelen, onderhoud knotbomen e.d. als deze maatregelen een aantal soorten ten goede komt. De subsidiebedragen variëren in functie van het type werk.

De subsidie ‘onbeheerde climaxvegetatie’ kan een beheerder krijgen als hij een natuurbeheerplan type 4 heeft en werkt aan een natuurstreefbeeld dat zichzelf in stand zal houden. Dat betekent op de lange termijn dat er geen beheer meer wordt gevoerd en de natuurlijke processen hun gang kunnen gaan. Voor dergelijke ‘onbeheerder climaxvegetatie’ wordt een subsidie voorzien van € 175 per ha per jaar.

De subsidie ‘opvolging resultaten’ kan de beheerder ontvangen als hij in zijn natuurbeheerplan voorziet om zelf zijn resultaatsindicatoren op te volgen en te rapporteren aan ANB. Het voorziene subsidiebedrag is € 20 per ha per jaar.

Eénmalige subsidies voor investeringen

Een beheerder kan een projectsubsidie natuur aanvragen bij het ANB telkens het ANB een projectoproep uitschrijft. Deze projectsubsidie natuur is bedoeld voor investeringen en inrichtingswerken die bijdragen tot de realisatie van een natuurstreefbeeld. De beheerder komt enkel in aanmerking als hij een natuurbe-

Types natuurbeheerplannen?

Voor gedetailleerde informatie over de natuurbeheerplannen, verwijzen we je naar de Bosbode 2014/2. Hieronder volgt een zeer korte opfrissing zodat ook de toelichting over het voorstel voor subsidiëring duidelijk wordt.

In de nieuwe natuurwetgeving zal niemand verplicht zijn om een natuurbeheerplan op te maken. Als je echter beroep wil doen op de subsidies die de overheid biedt, zal het hebben of maken van een natuurbeheerplan een voorwaarde zijn. Een natuurbeheerplan wordt opgemaakt voor een periode van 24 jaar. Er zijn 4 types van natuurbeheerplannen, naargelang hun ambitieniveau op het vlak van natuur. Als de terreinen in VEN of in Natura 2000 gebied gelegen zijn, is minstens een natuurbeheerplan type 2 verplicht.

Type 1 : behoud van de aanwezige natuurkwaliteit

Het type 1 natuurbeheerplan komt overeen met het huidige beperkt bosbeheerplan. Het ‘stand-still’ principe is hier de krijtlijn : er mag geen achteruitgang zijn voor de al aanwezige natuurwaarden.

Type 2 : bereiken van een hogere natuurkwaliteit

Vanaf een type 2 natuurbeheerplan, is het verplicht om je beheer aan te passen aan de criteria geïntegreerd natuurbeheer. Dit gaat om het nastreven van meer diversiteit in het bos, het behouden van een aandeel oude en dode bomen, enz. Op minstens 25% van de oppervlakte van het terrein moet een natuurstreefbeeld worden gerealiseerd.

Type 3 : bereiken van de hoogste natuurkwaliteit

Het type 3 natuurbeheerplan gaat een stap verder dan het type 2, en stelt het realiseren van een natuurstreefbeeld op de volledige oppervlakte voorop.

Type 4 : erkend natuurreservaat

Een type 4 natuurbeheerplan is op vlak van beheer hetzelfde als type 3. In een type 4 engageert de beheerder zich echter om na afloop van het huidige natuurbeheerplan een nieuw beheerplan op te maken. Op die manier is er een lange termijn engagement om het natuurbeheer in stand te houden.

heerplan heeft of uiterlijk binnen de drie jaar na toekenning van de subsidie een natuurbeheerplan type 2, 3 of 4 indient bij ANB.

De subsidie bedraagt een percentage van de totale netto projectkost, afhankelijk van het type natuurbeheerplan. Bij een natuurbeheerplan type 2, bedraagt de subsidie 50% van de totale projectkost. Bij een natuurbeheerplan type 3 resp. type 4, bedraagt de subsidie 80% resp. 90% van de totale projectkost.

Subsidies voor aankoop van terreinen Een beheerder die subsidies voor aankoop wil krijgen, moet bij aanvraag al be-

schikken over een natuurbeheerplan type 4. Aan deze aankoopsubsidie zijn heel wat andere voorwaarden verbonden :

- In de aankoopakte moet vermeld worden dat de koper de grond aankoopt om te laten erkennen als natuurreservaat (type 4) en dat er een erfdienstbaarheid van algemeen nut op gevestigd wordt.

- De grond mag geen eigendom zijn van een overheid (er zijn uitzonderingen).

- Er mag op de grond nog geen natuurbeheerplan type 2, 3 of 4 van een andere beheerder van toepassing zijn.

Het ANB zal voor elk dossier ‘aankoopsubsidie’ beoordelen wat het nut van de

aankoop is voor het natuurbehoud. Het bedrag van de subsidie zal een percentage van de aankoopkost zijn, variërend in schijven van het aankoopbedrag. Speciaal voor de aankoop van gronden om te bebossen, is een aparte subsidieregeling voorzien (zie ook bosgroepnieuws). Jaarlijks doet ANB hiervoor een projectoproep. De gronden moeten in een groene gewestplanbestemming liggen en er mag geen compenserende bebossing op uitgevoerd worden. Voor te bebossen gronden kan een aankoopsubsidie van 60% van de totale kost bekomen worden.

Subsidie voor openstelling

Beheerders met een natuurbeheerplan die hun terrein toegankelijk maken (en houden), kunnen een jaarlijkse subsidie openstelling aanvragen. Om deze subsidie te krijgen moet er een toegankelijkheidsregeling goedgekeurd zijn voor minimaal 5 ha. Alle bestaande of toekomstige wegen van de toegankelijkheidsregeling moeten het ganse jaar door gratis opengesteld worden. Het eerste jaar bedraagt de subsidie € 70 per ha per jaar. De daaropvolgende jaren € 40 per ha per jaar. Voor een speelzone, bivakzone of vrij toegankelijke zone wordt de subsidie € 120 per ha per jaar (enkel voor die zone). Er zal ook mogelijkheid zijn om een éénmalige inrichtingssubsidie voor openstelling aan te vragen. Hiervoor kan het ANB jaarlijks een projectoproep lanceren.

Subsidie opmaak natuurbeheerplan

Voor de opmaak van een nieuw natuurbeheerplan type 2, 3 of 4 kan de beheerder subsidies aanvragen. De oppervlakte van het terrein opgenomen in het beheerplan moet minstens 5 ha zijn. Het subsidiebedrag wordt als volgt voorzien :

Wat zijn natuurstreefbeelden?

De nieuwe wetgeving stelt een hele lijst van streefbeelden voor de natuur voorop die belangrijk zijn in Vlaanderen. Dit gaat zowel over bossen, heiden, graslanden, rivieren enz.

De natuurstreefbeelden voor bossen zijn :

- de vochtige bossen zoals elzenbroekbos of bronbossen

- de eiken-beukenbossen op voedselarmere, zure bodems

- de beukenbossen met goed ontwikkelde voorjaarsflora

- kalkrijke beukenbossen (zeer zeldzaam!)

- wintereikenbossen of eikenhaagbeukbossen

- oude zuurminnende eikenbossen op zeer arme zandbodems

- bossen met oude grove den (regionaal belangrijk biotoop)

Enkele van deze bostypes komen aan bod in Bosbode 2015/3.

- Een basisbedrag van € 100 per ha voor de volledig oppervlakte opgenomen in het beheerplan.

- Aanvullend € 100 per ha voor de oppervlakte natuurstreefbeeld.

- Aanvullend € 25 per ha als 3 tot 5 eigenaars betrokken zijn, € 50 per ha als 6 tot 10 eigenaars betrokken zijn en € 75 per ha als meer dan 10 eigenaars betrokken zijn.

Meer info?

Momenteel is deze nieuwe natuurwetgeving nog niet van kracht. Dit artikel geeft enkel de grote krachtlijnen weer van het voorstel dat nu op tafel ligt. Meer details kun je krijgen bij je bosgroep eens de wetgeving definitief wordt goedgekeurd. Ondertussen houden we je via de bosbode of onze digitale nieuwsbrief op de hoogte!

Neigembos : natuurstreefbeeld ‘Beukenbos met goed ontwikkelde voorjaarsflora’.

Stropersbos : pionierfase met berk voor natuurstreefbeeld ‘eiken-beukenbossen op zure bodems’. Werken aan structuur in het bos en behoud van dood hout (voorgrond) zijn belangrijke maatregelen voor een natuurgericht beheer.

Zomeractiviteiten

Cursus

‘aan de slag in je eigen bos’ op 17 juni

Deze cursus maakt deel uit van een driedelige reeks op maat van boseigenaars die graag zelf aan de slag gaan in hun bos. Op deze eerste cursusdag ligt de focus op jonge bossen.

Op het programma staat een terreinbezoek aan verschillende herbebossingen. We vergelijken een aanplanting op traditionele wijze en in kleine groepen (ook ‘kloempen’ genoemd). Ook een aanplant met een experiment over verschillende types wildbescherming komt aan bod. Doorlopend bespreken we hoe boseigenaars zelf een goede bosontwikkeling kunnen beïnvloeden, waarbij ecologie en economie hand in hand gaan.

Werk je graag zelf in je bos? Schrijf je dan zeker in!

Praktisch Waar? Keigatbos (Keigatstraat, Zomergem) Wanneer?

Zaterdag 17 juni van 9 tot 12.30u Kostprijs? Gratis Inschrijven kan via bosgroepnoord@oost-vlaanderen.be of via 09 267 78 60

Zomeruitstap naar Demo Forest in Bertrix op 1 augustus

Op dinsdag 1 augustus kunnen de leden van de Oost-Vlaamse bosgroepen mee op daguitstap naar de bosbouwbeurs Demo Forest in Bertrix. Dit evenement maakt deel uit van de bekende landbouwbeurs van Libramont waarbij om de twee jaar ook een luik bosbouw op het programma staat. Demo Forest biedt op een oppervlakte van maar liefst 150 hectare demonstraties aan van evenveel exposanten en is daarmee één van de grootste evenementen in zijn soort in Europa. Niet te missen dus!

Praktisch: De bus vertrekt om 7u aan de parking van de Makro in Eke (ter hoogte van het benzinestation). Een tweede opstapmoment is voorzien om 7u20

Vleermuizen en bosbeheer op 28 augustus

Vleermuizen zijn bijzondere bosdieren én bovendien beschermd op Europees niveau. Welke soorten er zijn in Oost-Vlaanderen en hoe je het bosbeheer hierop kan afstemmen, kom je te weten op deze avondactiviteit. Daarna gaan we op ontdekking naar de beestjes zelf, samen met de Vleermuizenwerkgroep van Natuurpunt. Zijn er ook in jouw bos vleermuizen te vinden? Dan is dit zeker iets voor jou!

Praktisch: Waar? Domein Borgwal, Leenstraat 31-35, Gavere (Vurste)

Wanneer? Maandag 28 augustus van 19 tot 22 uur

Kostprijs? Gratis

Inschrijven kan via bosgroepen@ oost-vlaanderen.be of via 09 267 78 60 (max. 40 deelnemers).

aan de carpoolparking in Erpe-Mere (Oudenaardsesteenweg aan de oprit/ afrit van de E40). De bedoeling is om tegen 19u30 terug in Eke te zijn. De deelnameprijs is €25. Hierin zitten zowel de busreis als het toegangsticket tot de beurs én een koffiekoek om het vroege vertrekuur te verteren. Deelnemers moeten verder zelf voor een lunch zorgen. Er is daarvoor gelegenheid op de beurs en je mag natuurlijk ook zelf een picknick meebrengen.

De plaatsen zijn beperkt, er kunnen maximum 50 deelnemers mee. Snel zijn is de boodschap! Inschrijven voor vrijdag 7 juli via bosgroepen@oostvlaanderen.be of via 09 267 78 60.

Bosgroepnieuws

Mooie reeks Algemene

Eind april en begin mei vonden de Algemene Vergaderingen plaats van de drie Oost-Vlaamse bosgroepen. Hieronder vind je een kort fotoverslag.

Bosgroep Oost-Vlaanderen Noord

De Bosgroep Oost-Vlaanderen Noord verwelkomde op zaterdag 22 april bijna 100 leden in de Eeckbergschool in ’t Kalf, aan de rand van het Stropersbos! Op het officieel gedeelte van de vergadering keurden ze de rekeningen en het jaarverslag van 2016 goed. Daarna was er keuze uit 5 boeiende activiteiten. Tijdens de wandeling ‘Geschiedenis van de Stropersbossen’ werd de reconstruc-

tie van een stuk van de Bedmarlinie bezocht. De excursie ‘kwaliteitshout uit topnatuur’ liet de deelnemers kennis maken met enkele beheeringrepen in het bos die meer kansen bieden zowel voor de productie van kwaliteitshout als voor natuurlijke processen. Wie graag wou weten waarom de Stropersbossen zo belangrijk zijn voor de natuur in Vlaanderen, kon deelnemen aan de excursie ‘Natuurdoelen voor de Stropers’. De echte bomenliefhebbers konden kiezen uit een workshop ‘Bomen en struiken herkennen in een oogopslag’ of de lezing ‘Toen de bomen het nog voor het zeggen hadden’. Beide activiteiten konden op veel bijval en enthousiasme rekenen.

Afsluiten deden de leden met een lekkere lunch en een goede babbel.

Bosgroep Midden Oost-Vlaanderen

De Bosgroep Midden Oost-Vlaanderen ontving op zaterdag 29 april in hof Ter Cleydaele in De Pinte, meer dan 100 deelnemers voor een boeiende voormiddag in het Parkbos. Tijdens het officiële gedeelte werd een nieuwe bestuurder verkozen: Jef Wittouck. Daarna was er ruimte voor interessante workshops zoals ‘Beginnen met bebossen’ en ‘Visuele boomveiligheidscontrole’. Verder stonden ook een toolbox ‘Onderhoud van de kettingzaag’ en een wandeling met de boswachter door het Parkbos op het programma. De binnenblijvers werden verwend met de lezing ‘Toen de bomen het nog voor het zeggen hadden’. De zonnige voormiddag werd afgesloten met een smakelijke lunch!

De Stropersbossen, een gebied met een rijke geschiedenis

De leden buigen zich over het jaarverslag en de rekeningen van 2016

Aan de slag tijdens de workshop ‘bomen en struiken herkennen’

Vergaderingen

Bosgroep

Vlaamse Ardennen tot Dender

Op 6 mei verzamelden een 90-tal leden en sympathisanten van de Bosgroep Vlaamse Ardennen tot Dender voor de jaarlijkse ledenvergadering in Zwalm. Tijdens het officiële gedeelte werd het activiteitenverslag van 2016 en de planning voor dit jaar toegelicht. Aansluitend keurde de Algemene Vergadering de jaarrekening van 2016 en de begroting goed. Dit jaar liep het driejaarlijks mandaat van 8 bestuurders af. De Algemene Vergadering verlengde het mandaat van 7 bestuurders en stelde 1 nieuwe bestuurder aan: Véronique De Bleeker uit Zwalm. Aansluitend op het administratief gedeelte volgde een deugddoende

lentewandeling in de Zwalmvallei. Hierbij bezochten we enkele realisaties van de Bosgroep van de voorbije jaren.

Plantactie groot succes!

Op zondag 26 maart vierden de Lions Clubs van België hun 100-jarig bestaan. Naar aanleiding hiervan plantten Lionsleden verspreid in Vlaanderen 50.000 bomen en struiken samen met de Bosgroepen en het ANB. De Oost-Vlaamse bosgroepen ondersteunden plantacties in Hamme, Ninove, Zwalm en Zomergem, allemaal bij private boseigenaars. Het was een prachtige dag en dankzij de vele vrijwilligers en enthousiaste planters konden maar liefst

14 000 bomen en struiken geplant worden! Geniet nog even mee …

Minister Joke Schauvliege en bosgroepvoorzitter Jozef Dauwe kwamen de meer dan 250 enthousiaste planters helpen in Zomergem.”

Help jij mee bebossen?

Projectoproep aankoop van gronden voor bebossing

Het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB) wil meer en betere natuur in Vlaanderen creëren. Via deze projectoproep krijgt iedereen, ook burgers, bedrijven en vzw’s de kans om een bijdrage te leveren aan meer bos!

Aankoopprojecten van gronden voor bebossing voor de realisatie van stadsrandbossen, speelbossen of het versterken van lokale bosuitbreidingsinitiatieven krijgen voorrang. Ook projecten

gelegen in Speciale Beschermingszones (SBZ) en die bijdragen tot de natuurdoelen, krijgen voorrang.

De subsidie bedraagt 60% van de aankoopprijs met een maximum van 2,5 €/m². Enkel nog te verwerven gronden komen in aanmerking voor subsidie. Minister Schauvliege heeft hiervoor in 2017 maar liefst 1 miljoen euro voorzien uit het Bossencompensatiefonds.

Een project indienen kan tot 1 september 2017. Meer info op www.natuurenbos.be/projectoproep-bebossing of contacteer je bosgroep als je interesse hebt.

Plant een klimaatbestendig landschap!

Heb je interesse om een houtkant, heg, bomenrij, hoogstamboomgaard of bos te planten?

De provincie Oost-Vlaanderen ondersteunt aanplantingen met een aanzien-

lijke impact op het landschap en staat in voor 80% van de kosten, of biedt gratis plantgoed als je zelf de handen uit de mouwen steekt.

Houtige landschapselementen zorgen voor meer biodiversiteit en een gematigder microklimaat. Tegelijk hebben ze een erosiewerend effect, dragen ze bij aan het afremmen en vasthouden van hemelwater en halen ze koolstof uit de lucht. Redenen genoeg om ook een stukje klimaatbestendig landschap te planten.

Ook aanplantingen van bos kunnen ondersteuning krijgen! Het gaat hierbij wel om realisaties die niet in aanmerking zouden komen voor de (her)bebossingsubsidie van het Agentschap voor Natuur en Bos.

Interesse? Neem contact op met je bosgroep en dan bekijken we samen de mogelijkheden.

gesubsidieerd door

Brandhout gezocht!

De drie Oost-Vlaamse bosgroepen organiseren dit najaar een brandhoutverkoop.

Boseigenaars kunnen hier kleine volumes hout, een hakhoutkap of een eerste dunning verkopen aan particuliere brandhoutkopers. De bosgroep zorgt voor de administratie, de ver-

koop en een goede opvolging van de werken. Heb je interesse om hout te verkopen via onze brandhoutverkoop? Contacteer jouw bosgroep dan voor 30 juni 2017. De bosgroep bekijkt dan tijdens een terreinbezoek wat er mogelijk is.

Openbaar onderzoek:

meest kwetsbare waardevolle bossen

Het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB) organiseert een openbaar onderzoek over de kaart van de ‘Meest Kwetsbare Waardevolle Bossen’ (MKWB), ook wel de zonevreemde bossen genoemd.

Dat zijn bossen gelegen buiten de groene bestemmingen van het gewestplan: in woongebied, industriegebied, recreatiegebied, landbouwgebied of in een andere niet-groene bestemming.

In principe zijn alle bossen, waar ze ook liggen, beschermd door het Bosdecreet. Maar in gebieden die niet bestemd zijn als natuur-, bos- of parkgebied, zijn de bossen minder goed beschermd en dus kwetsbaar. De meest waardevolle van die kwetsbare bossen

zijn nu samen op een kaart gezet. Via een verstrengde procedure voor ontbossing kunnen de bossen op die kaart beter beschermd worden.

De Vlaamse Regering heeft de kaart ‘Meest Kwetsbare Waardevolle Bossen’ voorlopig vastgesteld op 31 maart 2017. De kaart wordt onderworpen aan een openbaar onderzoek. Van dinsdag 16 mei 2017 tot en met vrijdag 14 juli 2017 kan iedereen opmerkingen hier op indienen.

De kaart en meer informatie over het indienen van bezwaren is te raadplegen op www. natuurenbos.be/openbaaronderzoek of op de bosgroepenwebsite.

Wenst u ons te contacteren ?

Bosgroep Vlaamse ardennen tot dender VzW

Veemarkt 27 - 9600 Ronse

Tel. 055/21 62 80

vlaamseardennen@bosgroep.be

Coördinator: Hans Scheirlinck

Wenst u ons te contacteren ?

Bosgroep oost-Vlaanderen noord VzW

P.a. Provincie Oost-Vlaanderen

Woodrow Wilsonplein 2

9000 Gent

Tel. 09/267 78 60

bosgroepnoord@oost-vlaanderen.be

Coördinator: Sylvie Mussche

Wenst u ons te contacteren ?

Bosgroep midden oost-Vlaanderen VzW

P.a. Provincie Oost-Vlaanderen

Woodrow Wilsonplein 2 - 9000 Gent

Tel. 09/267 78 60

bosgroepmidden@oost-vlaanderen.be

Coördinator: Klaartje Van Loy

Het hele jaar door kunnen werkende leden van de Oost-Vlaamse bosgroepen opleiding volgen over bos- of natuurbeheer. Wil je graag een kettingzaagcursus doen of je kennis over bomen en struiken bijschaven? Dan kun je hiervoor ondersteuning krijgen van je bosgroep.

Hoe werkt het?

1. Zoek een bos- of natuurgerichte cursus bij een erkend centrum (Inverde, Escala, PCLT, …).

2. Neem contact op met je bosgroep en meld waaraan je wil deelnemen.

3. Schrijf je, na akkoord van de bosgroep, in voor de cursus en betaal het bedrag.

4. Bezorg na je deelname een ingevuld terugbetalingsformulier en bewijs van betaling en deelname.

5. De bosgroep betaalt je een deel van het inschrijvingsgeld terug!

Dit aanbod geldt voor de werkende leden van Bosgroep OostVlaanderen Noord, Bosgroep Midden Oost-Vlaanderen en Bosgroep Vlaamse Ardennen tot Dender.

Neem zeker contact op met je bosgroep als je nog vragen hebt!

Boomexpertisecentrum

Vellen van (gevaarlijke) bomen

Bos- en natuurbeheerplanning

Aan- en verkoop van bomen

Boszoekers

Via deze rubriek brengen we regelmatig verkopers van brandhout en geïnteresseerde afnemers met elkaar in contact. Ook als je een bos te koop hebt, kan je dat hier aankondigen. Andere zoekertjes zoals werkmateriaal, bosplantsoen, … worden niet gepubliceerd. De inbreng van de bosgroepen is beperkt tot het geven van informatie en advies. De verkoop gebeurt rechtstreeks tussen de verkoper en de geïnteresseerde.

Momenteel zijn bij de Oost-Vlaamse bosgroepen volgende zaken beschikbaar gemeld: (meer informatie is beschikbaar bij de respectievelijke bosgroep)

PUBLICATIEAFSPRAKEN

- Uw zoekertje verschijnt maar één keer

- GEEN verkoop van tweedehands materiaal

- GEEN verkoop van bosplantsoen

- Telefoonnummers worden enkel vermeld bij de zoekertjes ‘bos te koop’

AALTER: hout te koop van beuk, eik en els / 84€ per m³ / 1 jaar gedroogd / contact via bosgroep

- DEINZE-PETEGEM: afgezaagd hout van populier gratis af te halen / ligt op een hoop gestapeld, niet gezaagd in stukken, niet gekliefd / contact via bosgroep

- STEKENE : gekadastreerd STEKENE 2 AFD, Sectie C, nr 1684e / oppervlakte 994,24 m² / Meer info : 03/236 09 63 - gsm: 0494/59 13 26 of coishermans@skynet.be

- STEKENE : gekadastreerd STEKENE 2 AFD, Sectie C, nr 1683 / oppervlakte 994,24 m² / Meer info : 03/605 03 01- gsm: 0474/63 72 84 of charles. vande.wijngaert@hotmail.com

- STEKENE : gekadastreerd STEKENE 2 AFD, Sectie D, nr 354 e / oppervlakte 0,0953 ha / Meer info : 03/236 39 62 - 0477/62 85 80

- RONSE: gekadastreerd RONSE 1 AFD, sectie B, nrs 411 b en 411 c / oppervlakte 0,694 ha / gemengd populieren/beukenbos / Meer info: 0477 / 400 862

De bosgroepen krijgen regelmatig vraag naar brandhout. Meestal van particulieren die bereid zijn om ervoor te werken. Zoek je als boseigenaar dus naar een goedkope manier om hakhout af te zetten of om kroonhout te laten opruimen: contacteer ons!

OPROEP: BLIJF OOK DIGITAAL OP DE HOOGTE VAN HET BOSNIEUWS!

De Oost-Vlaamse bosgroepen beschikken sinds kort over een eigen Facebookpagina. Daar posten we heel wat interessante weetjes, foto’s, filmpjes en aankondigingen op. Zoek op Facebook ‘Oost-Vlaamse bosgroepen’ en vind ons leuk.

Af en toe brengen we ook een digitale nieuwsbrief uit. Zo kunnen we jou nog beter en sneller op de hoogte brengen van alles wat er beweegt rond bossen. Wens je deze nieuwsbrief graag te ontvangen? Stuur dan een mailtje naar bosgroepen@oost-vlaanderen.be, met vermelding van je naam en adres.