de bosbode 2011 - 2

- Versnipperde bossen, kwetsbare bossen

- Weetjes uit de boswetgeving

- Bosgroepnieuws

- Met de imker op stap

- Dit seizoen in het bos

- 10 jaar Oost-Vlaamse Bosgroepen

- Activiteitenkalender

- Cursusaanbod

- Brandhoutzoekertjes

VU, Jozef Dauwe, p.a. Bosgroep Oost-Vlaanderen Noord vzw, Woodrow Wilsonplein 2, 9000 Gent

Jaargang 7– nr 2

De bosbode is een tijdschrift van de drie Oost-Vlaamse bosgroepen

Redactie

Hans Scheirlinck, Sylvie Mussche, Maud Plouy, Klaas Van Roy, Karen Dequidt, Dominique Lecompte, Jan J.

Fotografie

Cover: Dominique Lecompte

Binnenpagina’s: Vildafoto, Roger De Vos, Jan J., Jan Seynaeve, Hans Scheirlinck, Sylvie Mussche, Maud Plouy, Karen Dequidt, Dominique Lecompte, Koloriet

Lay-out

Koloriet – Leefdaal

Druk

Parys Printing N.V – Evergem

Papier

Deze publicatie werd gedrukt op kringlooppapier ‘Reprint’

Oplage

9 000 exemplaren

Verantwoordelijke uitgever

Jozef Dauwe

p.a. Bosgroep Oost-Vlaanderen

Noord vzw

Woodrow Wilsonplein 2

9000 Gent

Raad van bestuur BON

Gedeputeerde Jozef Dauwe, Leen

Meersschaert, Frans De Jonghe, Ingrid

Puylaert, Luc Claus, Nicole Van Duyse, Pierre d’Alcantara, Maurits Adriaenssens, Guy Bonsecour, Tom Van Holsbeke.

Raad van bestuur MOV

Gedeputeerde Jozef Dauwe, Jan Verbeke, Marc Dilewyns, Francis De Beir, Geert de Visscher, Kris Janssens, Willy Van Hoey, Dirk Abbeloos,Werner Pycke, Steven Roosen, Jozef Wittouck, Norbert Van Stichel

Raad van bestuur VAD

Gedeputeerde Jozef Dauwe, Willy Bauwens, Johan Detemmerman, Raoul D’Hoossche, Paul Lievens, José Tack, Jozef Van Crombrugge, Jan Van Huffel, Peggy Van Laethem, Paul Vanderroost

Uw gegevens werden opgenomen in een databank die wordt beheerd door de Bosgroep. De gegevens in deze databank zullen enkel worden gebruikt in het kader van de werking van de Bosgroep en niet voor andere doeleinden. Indien u niet wenst dat uw gegevens in deze databank zijn opgenomen of indien u uw gegevens wenst te wijzigen, kunt u dit steeds doorgeven aan de Bosgroep.

Uw bos, onze zorg

Maak kennis met de bosgroepen

Een bosgroep heeft als doel u als boseigenaar praktische ondersteuning te bieden bij het beheer van uw bos. In een bosgroep zijn vele boseigenaars uit uw streek verenigd.

Samen met hen kan u vrijwillig meewerken aan een mooie toekomst voor het Vlaamse bos.

“Baas in eigen bos”, dat is het basisprincipe van de bosgroepen. De bosgroepen informeren adviseren en organiseren, maar u beslist steeds zelf over het beheer van uw bos.

Wat heeft de Bosgroep zijn leden te bieden?

GRATIS DIENSTVERLENING

1. Informatie

De bosgroep beantwoordt uw persoonlijke vragen over de technische, wettelijke en financiële aspecten van bosbeheer. U kunt ook deelnemen aan theorie- en praktijkcursussen in verband met bosbeheer.

2. Advies op maat van uw bos

U kunt een afspraak maken voor een terreinbezoek aan uw bos. Het resultaat is een beheeradvies op maat van u en uw bos.

3. Hulp bij uw bosadministratie

De bosgroep helpt u bij het aanvragen van subsidies en kapmachtigingen. Ook het opstellen van een bosbeheerplan kan begeleid worden.

DIENSTVERLENING TEGEN VERGOEDING

1. Betaalbare bosarbeid

U kunt een aanvraag indienen om tegen een voordelige prijs onrendabele werken in uw bos te laten uitvoeren. Voorbeelden zijn: bestrijding woekerende exoten, vrijstellen van jonge aanplantingen, onrendabele dunningen en hakhoutbeheer, aanleg van een bosrand,… De juiste tarievenlijst dient u bij uw bosgroep op te vragen.

2. Organisatie van beheerwerken

De bosgroep coördineert de beheerwerken bij meerdere boseigenaars samen zodat ze voor bos en eigenaar efficiënter en goedkoper worden. Wilt u werken uitvoeren in het bos dan kan de bosgroep die organiseren. U kunt deelnemen aan de gezamenlijke houtverkoop van de bosgroepen indien u hulp wenst bij de verkoop van bomen die u wenst te kappen.

3. Cursussen en excursies

De bosgroepen organiseren jaarlijks tal van cursussen zoals ‘kettingzaag, bosmaaier, houten constructies, enz. Leden kunnen hieraan deelnemen tegen een voordelig tarief.

Word gratis lid

Het feit dat u dit tijdschrift ontvangt betekent niet automatisch dat u lid bent. Iedere boseigenaar die dit wenst kan gratis lid worden van de bosgroep die actief is in zijn streek.

Uw lidmaatschap geeft recht op de dienstverlening van de bosgroep. Het lidmaatschap houdt geen verdere verplichtingen in.

Digitale Bosbode

Wil u graag papier besparen en wenst u de Bosbode enkel nog digitaal te ontvangen? Graag een seintje aan uw bosgroepsecreteriaat!

Wenst u vrijblijvend advies en hulp bij het beheer van uw bos? Contacteer ons:

• Bosgroep Oost-Vlaanderen Noord vzw

p.a. Provincie Oost-Vlaanderen

– Dienst Milieubeleidsplanning

Woodrow Wilsonplein 2 - 9000 Gent

Tel. 09/267 78 60

Fax. 09/267 76 99

bosgroepnoord@oost-vlaanderen.be

Coördinator: Sylvie Mussche

• Bosgroep Midden Oost-Vlaanderen vzw

p.a. Provincie Oost-Vlaanderen

– Dienst Milieubeleidsplanning

Woodrow Wilsonplein 2 - 9000 Gent

Tel. 09/267 78 60

Fax. 09/267 76 99

bosgroepmidden@oost-vlaanderen.be

Coördinator: Maud Plouy

• Bosgroep Vlaamse Ardennen tot Dender vzw

De Biesestraat 5 - 9600 Ronse

Tel. 055/21 62 80

Fax. 055/21 62 81

vlaamseardennen@bosgroep.be

Coördinator: Hans Scheirlinck

Woord vooraf

Voor u ligt alweer een gloednieuw zomernummer van de Bosbode, vol met interessante informatie. Deze maal gaan we op stap met de imker. Imkers en bossen, het lijkt op het eerste zicht een ietwat vreemde combinatie. Niets is minder waar, dat zal ook u wel ontdekken bij het lezen van het artikel. Imkers zijn, net zoals vele boseigenaars, gepassioneerde natuurliefhebbers. Het zal u dan ook niet verbazen dat heel wat imkers ook boseigenaar zijn. Via dit artikel delen zij dan ook graag hun passie en hun specifieke kijk op bos en bosbeheer met de rest van de ‘familie’ boseigenaars binnen de Bosgroep.

Verder in dit nummer ook een bijdrage over kleine bosjes die verspreid liggen in het landbouwareaal en waar de (soms heel hoge) natuurwaarden onder druk staan. Het artikel toont aan dat in bepaalde gebieden de aanpak van de erosieproblematiek kan bijdragen tot een betere bescherming van de aanwezige biodiversiteit. De Provincie Oost-Vlaanderen investeert dan ook al enige jaren in het Steunpunt Erosie. Dit expertisecentrum heeft een actieplan lopen waarbij remediërende maatregelen op erosiegevoelige landbouwpercelen ondersteund en uitgevoerd worden. Uiteraard kan u steeds terecht bij uw Bosgroep voor meer informatie hierover.

Rest me enkel u nog te vragen om alvast 17 september in uw agenda aan te stippen want dan vieren we het 10-jarig bestaan van de Oost-Vlaamse bosgroepen in het provinciaal domein Puyenbroeck te Wachtebeke. Meer info vindt u in deze en volgende Bosbode. Ik kijk er alvast naar uit u daar talrijk te mogen begroeten.

Ik wens u veel leesplezier!

Jozef Dauwe

Voorzitter Bosgroep Oost-Vlaanderen Noord vzw

Voorzitter Bosgroep Midden Oost-Vlaanderen vzw

Voorzitter Bosgroep Vlaamse Ardennen tot Dender vzw

Versnipperde bossen in het Vlaamse landschap

Van oudsher wordt het Vlaamse landschap intensief beheerd en gecultiveerd. Zeker in de streken met een vruchtbare bodem zoals de Vlaamse Ardennen of Haspengouw werden zoveel mogelijk gronden in landbouwgebruik genomen. Enkel de echt marginale gronden zoals bronzones, natte depressies langsheen beken of zeer steile hellingen werden

Versnipperde bossen, kwetsbare bossen

nooit in cultuur gebracht. Het is dan ook op die plaatsen dat we relicten vinden van biologisch zeer waardevolle bossen met soorten zoals salomonszegel, boshyacint of bosanemoon, welke typisch zijn voor oud bos.

Deze pareltjes natuur liggen als oases her en der verspreid in een uitgestrekt landbouwlandschap. De invloed van de landbouw op deze kleine bosjes is dan ook groot. De instroom van meststoffen

of pesticiden kan leiden tot een belangrijke achteruitgang van biodiversiteit. In veel gevallen liggen dergelijke bospercelen stroomafwaarts grote stukken akkerland. Bij hevige regenval kan er van op de hoger gelegen erosiegevoelige landbouwpercelen water en modder afstromen en vervolgens in het bos terecht komen. Het afstromende water bevat naast grond doorgaans ook meststoffen of zelfs pesticiden, welke zeer schadelijk kunnen zijn voor het bosecosysteem.

Bronbosjes hebben een hoge natuurwaarde

Een typisch voorbeeld van dergelijk kwetsbaar bos ligt in de gemeente Zwalm in het hart van de Vlaamse Ardennen. De betrokken boseigenaar Jan J. neemt ons mee en doet zijn verhaal. “Het bosje is maar een zakdoek groot (0,5 ha) en wordt aan drie zijden omgeven door landbouwgrond. Het is een bronbosje met een steile helling. Het stukje grond is daarom waarschijnlijk al vele honderden jaren onafgebroken bos geweest. 35 jaar geleden werden er populieren aangeplant. Daarna werd het bos ongemoeid gelaten. Ondertussen komen er veel verschillende houtgewassen voor zoals es, els, olm, eik, kers, esdoorn, haagbeuk, hazelaar, vlier, aalbes en Gelderse roos. Dit zijn soorten welke typisch zijn voor zulk een essenbronbos. Er is ook een zeer weelderige voorjaarsflora. Op het hoger gelegen, wat droger gedeelte, komen er veel oudbosplanten voor (soorten die bijna uitsluitend voorkomen in oude permanent beboste percelen) zoals salomonszegel, gevlekte aronskelk en heksenkruid. Tot voor kort stonden er ook duizenden wespenorchissen en zelfs enkele keverorchissen. Aan de bronnen zelf vind je dotterbloem en goudveil. Op de bermen tussen de greppels die het bronwater

afvoeren staan er soorten zoals bosanemoon, sleutelbloem en boshyacint. In de lente is het echt een prachtig schouwspel om te zien”

Over modderstromen, onkruidbestrijdingsmiddelen en biodiversiteit

In het voorjaar van 2009 werd de natuur van het bosje zwaar op de proef gesteld. De streek van Zwalm werd geteisterd door een hevig onweer. Een grote partij hoger gelegen akkerland was net ingezaaid met wortelen. Wortelen worden doorgaans op ruggen gezaaid. Op het bewuste perceel werden de ruggen in de richting van de helling aangelegd. Via de geulen tussen de ruggen werd het water zeer snel afgevoerd waardoor ook veel grond werd meegesleurd.

“Een beek van water en modder kwam bovenaan in het bosje terecht, gutste erdoor en verzamelde zich onderaan in het bosje”, gaat Jan verder. “Op de laagste delen en in de afvoergeultjes van de bronnen bleef een dikke laag slib achter. Het slib verstikte de kruidvegetatie. Gedurende heel de zomer van 2009 groeide er op dit slib helemaal niets meer. Later

in het groeiseizoen zijn er door de verstikkende werking van de sliblaag ook verschillende bomen afgestorven en omgewaaid.”

“De schade werd pas echt duidelijk in de lente van 2010. Op de randen van de dikke modderpakketten slaagden er slechts enkele voorjaarsbloeiers in om door het slib te priemen. De jonge bladeren vertoonden echter opvallende witte vlekken. Het bewuste akkerperceel was kennelijk bespoten met onkruidbestrijdingsmiddelen. Dergelijke bestrijdingsmiddelen worden zo ontworpen dat ze aan de bodemdeeltjes blijven kleven, dit om te voorkomen dat ze in normale omstandigheden door de regen zouden wegspoelen of in het grondwater zouden terecht komen. Door de sterke erosie werd het bovenste laagje grond echter weggespoeld en meegevoerd tot in het bosje.

Zaailand, op ruggen gelegd waardoor het regenwater zeer snel kan afvloeien. Hierdoor zal er bij zware regenval onderaan de akker een beek van afstromend water en modder ontstaan

Na een volledig kalenderjaar is er op de dikke laag slib nog steeds geen groei van kruiden te zien (foto april 2010)

Op plaatsen waar een jaar na de overstroming de dotterbloem door de giftige sliblaag moest priemen, zijn er witte vlekken op de bladeren te zien (foto april 2010)

De plaatsen met veel slib bleven ook tijdens het tweede groeiseizoen (2010) maagdelijk schoon”, merkt Jan op. “Er groeide nog steeds helemaal niets. Toch zeer verwonderlijk, aangezien er in een natuurlijk bos doorgaans genoeg zaden aanwezig zijn. Je zou op een naakte grond toch een tapijt van zaailingen verwachten. De onkruidbestrijdingsmiddelen waren dus duidelijk nog niet uitgewerkt. De biologische afbraak van dergelijke producten is in een bos sowieso eerder traag. Lagere temperaturen, minder zonlicht en veel humus in de grond zorgen er voor dat de biologische afbraak trager verloopt. Pas tijdens het derde groeiseizoen (2011) is de sliblaag wel begroeid maar dan met zeer algemene soorten zoals kleefkruid, netels en bramen. Dit geeft duidelijk aan dat de bodem daar sterk aangerijkt is met meststoffen. Ook in hoger gelegen gedeelten van het bos, op plaatsen waar de modderstroom passeerde, is dit het geval. De bosanemoontjes hebben er plaats geruimd voor kleefkruid en klimop. De orchideeën zijn bijna allemaal verdwenen. Ik acht de kans dan ook groot dat een stuk van de biodiversiteit in ons bosje voorgoed verloren is gegaan”, besluit Jan.

Hoe moet het verder?

De vraag welke maatregelen kunnen worden genomen tegen dergelijke bosbedreigingen, brandt waarschijnlijk op de lippen van de talloze boseigenaars die met deze problematiek geconfronteerd worden. Een eerste idee zou kunnen zijn om maatregelen te nemen die voorkomen dat het afstromende water doorheen uw bos loopt. Er kan gedacht worden aan een omleidingsgrachtje om het afstromend oppervlaktewater rond je bos af te leiden. Ook zou je kunnen denken aan een dam met houtschors

of houtsnippers of aan een takkenwal. Grondverzet of vaste constructies in bos of natuur zijn in vele gevallen vergunningsplichtig. Voor je aan dergelijke ingreep begint neem je best contact op met de Bosgroep. De efficiëntie van zulke maatregelen is ook twijfelachtig. Eén enkele mollengang kan uw waterafvoerplan al helemaal in de war sturen.

Doorgaans is het veel beter om het probleem bij de bron aan te pakken, dus op het erosiegevoelige akkerland zelf. De meest directe manier is natuurlijk dat je zelf contact opneemt met de landbouwer om samen tot een oplossing te

komen. Lukt het niet om in overleg het probleem adequaat aan te pakken, dan kan je gerust beroep doen op de overheid. Je kan het erosieprobleem melden bij uw gemeentebestuur of bij het meldpunt van de Vlaamse overheid (http:// www.lne.be/themas/bodem/meldpuntvoor-erosie-en-grondverschuiving ).

Uw melding wordt dan doorgegeven aan de erosiecoördinator van de gemeente. In Oost-Vlaanderen doen de meeste erosiegevoelige gemeenten hiervoor beroep op het Provinciaal Steunpunt Erosie. De erosiecoördinator zal dan contact opnemen met de betreffende landbouwer om na te gaan welke cultuurtechnische maatregelen nodig zijn. Zo kan men onderaan het akkerland een grasbufferstrook aanleggen. Hierdoor wordt het afspoelende water vertraagd en zullen de gronddeeltjes (samen met de meststoffen of bestrijdingsmiddelen) bezinken en achterblijven. Ook kan men op het akkerland een erosiedam plaatsen. Deze zal het snel afstromende water tijdelijk opvangen. Hierdoor zullen de onderliggende percelen gespaard worden van wateroverlast. Op die manier hoef je als boseigenaar niet meer zo te vrezen voor wateroverlast, slib, overbemesting of bestrijdingsmiddelen in uw bos.

Een grasbufferstrook onderaan het akkerland kan het afspoelende water vertragen waardoor het slib (met meststoffen en bestrijdingsmiddelen) op het akkerperceel blijft.

Weetjes uit de boswetgeving: De kapmachtiging

Debos- en natuurwetgeving in Vlaanderen is complex. Het gebeurt maar al te vaak dat de bosbeheerders door de bomen het bos niet meer zien. Met deze rubriek willen we daar verandering in brengen. In een kort artikel proberen we telkens op een verhelderende manier 1 aspect van de boswetgeving toe te lichten. In dit eerste artikel wordt ingezoomd op de kapmachtiging.

Help, er moeten bomen worden gekapt in mijn bos!

De bosgroepen krijgen vaak vragen zoals “die dode bomen in mijn bos, die mag ik toch wel zonder vergunning uitdoen?”

of “die paar struiken Amerikaanse vogelkers, daar heb ik toch geen vergunning voor nodig?” … Het antwoord is echter heel duidelijk : jawel, ook daarvoor heb je een kapmachtiging nodig.

Het bosdecreet stelt dat voor ALLE kappingen in private bossen een machtiging moet worden aangevraagd aan het Agentschap voor Natuur en Bos. Uitzondering zijn die kappingen die voorzien zijn in een goedgekeurd bosbeheerplan; maar over het bosbeheerplan meer in een volgende Bosbode.

Een kapmachtiging?

Een kapmachtiging is een document dat de bosbeheerder toelating geeft om een welbepaalde kapping uit te voeren in zijn bos, overeenkomstig de voorwaarden die zijn vastgelegd in de machtiging. De kappingen die via een kapmachtiging worden toegestaan, dienen steeds te kaderen binnen een normaal bosbeheer zoals bv. het uitvoeren van een dunning, een eindkap met herbebossing, exotenbestrijding, afzetten hakhout, … Een

kapmachtiging vergunt nooit een kapping van een bos waaraan daarna een andere bestemming wordt gegeven (bv. weide, bouwgrond, tuin, …). Dit soort van kappingen dient vergund te worden via een stedenbouwkundige vergunning. Ook voor de kapping van bomen buiten het bos (bomenrijen of solitaire bomen) dient een dergelijke stedenbouwkundige vergunning bij de gemeente te worden aangevraagd.

Het is de bosbeheerder die de kapmachtiging aanvraagt en ondertekent. Indien een derde persoon aanvrager van de kapmachtiging is, dient hij over een schriftelijke volmacht van de bosbeheerder te beschikken.

Hoe vraag ik een kapmachtiging aan?

Voor het aanvragen van een kapmachtiging is er een standaardformulier beschikbaar bij het Agentschap voor Natuur en Bos (zie afbeelding). Dit formulier kan gedownload worden via www. natuurenbos.be onder de rubriek wetgeving/bosdecreet of het formulier kan ook bekomen worden zowel in digitale als papieren versie bij het bosgroepsecretariaat.

In het aanvraagformulier dient volgende informatie te worden ingevuld:

- Contactgegevens van de bosbeheerder/aanvrager van de vergunning

- Kadastrale gegevens van de bospercelen

- Gegevens van de kapping en eventueel herbebossing (indien eindkap)

- Informatie over de aanwezige natuurwaarden

Samen met het aanvraagformulier dient ook een liggingskaart te worden meegestuurd.

Bij wie dien ik de kapmachtigingsaanvraag in?

Een kapmachtiging wordt aangevraagd bij de provinciale afdeling van het Agentschap voor Natuur en Bos van de provincie waar uw bos gelegen is. De beleidsadviseur van het Agentschap zal ter plaatse naar uw bos komen kijken om de aanvraag te beoordelen. Vervolgens beslist het Agentschap binnen de 60 dagen na de ontvangst van de aanvraag of de kapping kan worden uitgevoerd, eventueel onder bepaalde voorwaarden.

U krijgt per post uw kapmachtiging toegestuurd. Als uw aanvraag na 60 dagen niet behandeld is, wordt ervan uitgegaan dat de aanvraag is goedgekeurd.

En dan …. kunt u aan de slag in het bos!

Graag hulp bij de aanvraag?

Uw bosgroep kan u helpen met het invullen van de kapmachtigingsaanvraag. Aarzel niet om contact op te nemen!

Voor het aanvragen van een kapmachtiging is een standaardformulier beschikbaar.

Bosgroep Oost-Vlaanderen Noord

Algemene Ledenvergadering

Opzaterdag 7 mei vond de jaarlijkse Algemene Ledenvergadering van de bosgroep plaats in ‘t Verborgen Goed te Waarschoot.

Na een kop koffie en de verwelkoming door voorzitter Jozef Dauwe, lichtte secretaris Ingrid Puylaert het verslag van de vorige Algemene Vergadering toe. Vervolgens werden de activiteiten van 2010 en de planning voor 2011 toegelicht door coördinator Sylvie Mussche. Bijzonder op de planning van 2011 is de start van de werking met vrijwilligers, de zgn. bosconsulenten.

Na toelichting van het activiteitenverslag, gaf ondervoorzitter Leen Meersschaert de nodige uitleg bij de jaarrekening van 2010 en de begroting voor 2011. Vervolgens verleende de Algemene Vergadering kwijting en ontlasting aan de Raad van Bestuur.

Speciaal op het programma van de Algemene Vergadering was een voorstel voor statutenwijziging dat werd toegelicht door bestuurder Tom Van Holsbeke. Het voorstel voor statutenwijziging werd door de aanwezige leden besproken en unaniem goedgekeurd. Voor het doorvoeren van een statutenwijziging is het

echter vereist dat minstens 2/3de van de leden aanwezig is. Voor onze bosgroep betekent dit dat er minstens 345 leden aanwezig zouden moeten zijn, wat niet het geval was op 7 mei. Om definitief over de statutenwijziging te kunnen beslissen, zal een tweede Algemene Vergadering worden gehouden

op donderdag 30 juni. Deze vergadering kan dan beslissen ongeacht het aantal aanwezigen. Alle leden ontvangen voor deze tweede Algemene Vergadering nog een persoonlijke uitnodiging, hetzij via mail hetzij per post.

Na het officiële gedeelte van de vergadering, volgde een gegidste excursie in het provinciaal domein Het Leen. Domeinwachter Filip Van Den Bossche en natuurgidsen Lydie Faseur en Erik Colpaert lieten ons kennismaken met de bijzondere natuurwaarden die in Het Leen aanwezig zijn.

Administratief gedeelte van de Algemene Vergadering

De gidsen lieten ons tijdens de wandeling kennismaken met de bijzondere natuurwaarden die in Het Leen aanwezig zijn.

Na het administratief deel en de wandeling kon er worden bijgepraat tijdens het aperitief en de lunch.

Houtverkoop

Inmaart organiseerde de bosgroep een beperkte onderhandse brandhoutverkoop van enkele loten Amerikaanse vogelkers in boscomplex de Patotterij te Waasmunster. De bosgroep is in het boscomplex Patotterij reeds enkele jaren bezig met bestrijding van de Amerikaanse vogelkers. De voorbije winter werd er in de laatste percelen een behandeling gestart. Het stamhout dat dit opleverde werd te koop aangeboden aan particuliere brandhoutliefhebbers. De verkoop betrof hout op stam en er werden 7 loten -zowel grote als kleine loten- aangeboden.

Op 16 maart vond er een schouwdag

plaats waarop ongeveer 10 geïnteresseerden de weg naar het bos vonden. Kopers dienden hun hoogste bod per gesloten omslag bij de bosgroep kenbaar te maken. De biedingen werden op het bosgroepsecretariaat geopend op 5 april en elk lot werd aan een mooie prijs verkocht.

In juni organiseert de bosgroep terug een grootschalige houtverkoop voor de industrie. Deze verkoop zal een aantal

grotere loten naald- en loofhout omvatten, voornamelijk afkomstig uit dunningskappen. In heel wat van de bospercelen van de Patotterij waar eerst bestrijding van de Amerikaanse vogelkers is gebeurd, zal nu ook een dunning worden uitgevoerd.

Waar is ons hout gebleven?

Het viel reeds enkele maanden op dat er hout spoorloos verdween in de bossen van Waasmunster. Zelfs kopers van brandhoutloten maakten er ons op attent dat in de door hen gekochte loten bomen verdwenen! Hoogst ergerlijk en vervelend dus, zowel voor de boseigenaars als de bosgroep. Dankzij de tussenkomst van twee alerte bosgroepvrijwilligers kon de naarstige houtdief op heterdaad worden betrapt door de politie! Hopelijk is dit voldoende om een halt toe te roepen aan de diefstal van hout.

Heeft u een klacht over onze bosgroep?

U hoeft uiteraard niets uit uw mouw te schudden, maar heeft u een klacht over het werk van de bosgroep, dan horen wij het graag van u. Voor ons is een klacht immers de mogelijkheid om iets dat fout loopt te herstellen en te verbeteren. Zo kunnen we onze werking steeds verbeteren en vermijden we dat we in de toekomst terug dezelfde fouten maken.

Klachtenbehandeling zal gebeuren door bestuurders Frans De Jonghe (Waasland) en Tom Van Holsbeke (Meetjesland). Met klachten kan u bij ons terecht op de volgende manier:

- per post kunt u uw klacht richten aan Meldpunt Bosgroep OostVlaanderen Noord vzw, p.a. PAC Het Zuid, Dienst Milieubeleidsplanning, Woodrow Wilsonplein 2, 9000 Gent, - telefonisch kunt u met uw klacht terecht bij Frans De Jonghe (tel. 03-772 39 19 ) of bij Tom Van Holsbeke (tel. 09-233 77 52), - een klacht via e-mail kunt u richten aan meldpuntBON@oost-vlaanderen.be

U kunt steeds rekenen op een discrete en correcte afhandeling van uw klacht.

Wenst

Dienst Milieubeleidsplanning

Woodrow Wilsonplein 2

9000 Gent

Tel. 09/267 78 60

Fax. 09/267 76 99

bosgroepnoord@oost-vlaanderen.be

Coördinator: Sylvie Mussche

u ons te contacteren ? Bosgroep oost-Vlaanderen noord VzW

P.a. Provincie Oost-Vlaanderen

In juni organiseert BON terug een gezamenlijke houtverkoop industrie

Bosgroep Midden Oost-Vlaanderen

Bosgroep Midden Oost-Vlaanderen

definitief erkend door Vlaamse overheid

Ookde komende 6 jaar kan u als boseigenaar -uit één van de 26 gemeenten in het werkingsgebied van de Bosgroep Midden Oost-Vlaanderen- verder beroep doen op de dienstverlening van de bosgroep. De bosgroep voldoet aan alle voorwaarden om hiertoe erkend en financieel gesteund te worden door de Vlaamse overheid en de provincie, van 2011 tot en met 2016.

Tijdens deze periode wensen het bestuur en het secretariaat van de bosgroep een kwaliteitsvolle basisdienstverlening te bieden aan alle geïnteresseerde boseigenaars in het werkingsgebied. U als lid-boseigenaar hopen we te kunnen motiveren om uw kennis van bos en bosbeheer te vergroten. Zo werken we allen samen aan een zo groot mogelijke

oppervlakte bos die op een duurzame manier beheerd wordt. Daarbij zal het ook belangrijk zijn de naamsbekendheid van de bosgroep te vergroten, zowel bij boseigenaars die hulp zoeken bij het beheer van hun bos, als bij de publieke opinie om het draagvlak voor privé bosbeheer te vergroten. Als een neutraal forum wenst de bosgroep ook zijn rol als behoeder van het algemene belang van boseigenaars uit te bouwen.

Hoe de bosgroep jaar na jaar aan de realisatie van deze 5 grote doelstellingen zal werken zal in concrete jaarplanningen worden neergeschreven. Alle leden van de bosgroep worden hierover geinformeerd en geraadpleegd tijdens de jaarlijkse Algemene Vergadering van de bosgroep vzw.

Afen toe krijgt de bosgroep vragen van mensen die op een (landbouw)grond nieuw bos wensen aan te planten. In het werkingsgebied van Bosgroep Midden

Oost-Vlaanderen is het aandeel bos veel lager dan het Vlaamse gemiddelde. De bosgroep staat kandidaat bebossers daarom ook graag met raad en daad bij om hun waardevolle project te helpen realiseren.

Kandidaat bebossers kunnen bij de bosgroep terecht voor (1) advies over de meest geschikte boomsoorten, (2) het ontwerpen van een aanplantingsplan, (3) het aanvragen van de nodige vergunningen, (4) het aanvragen van de mooie subsidies die het Vlaams Gewest voorziet, (5) aankoop van plantgoed aan de best prijs-kwaliteit en (6) de organisatie van de eigenlijke aanplanting. U kiest zelf welke van de 6 delen van de dienstverlening u interessant lijken om uw eigen bos aan te leggen.

Wie dat wenst brengen we ook in contact met de vereniging voor Bos in Vlaanderen. Zij trekken de campagne ‘1 miljoen

bomen voor Vlaanderen’ als onderdeel van de UN campagne ‘1 miljard bomen’ om onze wereld groener en gezonder te maken. Wie nieuw bos aanplant krijgt via deze campagne nog een extra financiële vergoeding. Het geld komt van bedrijven die de aanleg van bossen in Vlaanderen wensen te sponsoren. Met een publieke plantactie wordt dit via de pers aan het grote publiek bekend gemaakt.

Wie nieuw bos wenst aan te leggen kan de bosgroep steeds contacteren voor extra informatie en hulp bij de voorbereiding en organisatie van de aanplanting.

Ook wie nieuw bos wenst aan te leggen kan rekenen op de bosgroep

In de loop van 2010 nodigden we de lezers van de Bosbode uit om deel te nemen aan de fotowedstrijd ‘Hoe kijk jij naar je bos? Stuur ons je meest geliefde bos(mensen)foto door!’

U kon in de vorige Bosbodes al genieten van een willekeurige selectie uit de inzendingen.

Alle deelnemers werden deze lente getrakteerd op een cursus bos- en natuurfotografie om hen te bedanken voor de mooie inzendingen. Bosspecialist en natuurfotograaf Rollin Verlinde prikkelde de nieuwsgierigheid tijdens het uurtje theoretische inleiding. Daarna was het tijd om de tips in praktijk te brengen in het bos. Een natuurfotograaf kijkt anders naar het bos. Van een klein vuurrood kevertje tot een machtige beukendreef: samen werd gezocht naar een mooi beeld, een interessante invalshoek en vooral het juiste licht…

Bij u in de buurt…

U bent eigenaar van een (deel van een) bos in het werkingsgebied van de Bosgroep Midden oost-Vlaanderen. Zo blijkt uit onze vergelijking van de boskartering met de kadasterkaart. Daarom ontvangt u dit tijdschrift de Bosbode.

Misschien bent u op zoek naar vrijblijvend advies en hulp bij het beheer van uw bos en de bijhorende administratie?

Bosgroep Midden Oost-Vlaanderen vzw nodigt u daarom graag uit om kennis te maken met de dienstverlening waarvan u kan genieten als boseigenaar en lid van de bosgroep. U kan ons steeds zelf contacteren.

Maar voor de eigenaars van bos in Destelbergen en deeltjes van Laarne en Wetteren organiseerde de bosgroep zelf een gezamenlijk infomoment. Op een weekavond in april mochten we een 40tal geïnteresseerden verwelkomen. Ook wie niet aanwezig was kan een terreinbezoek aanvragen bij de bosgroep om gratis en vrijblijvend advies te ontvangen over het beheer van zijn bos.

Wenst u ons te contacteren ?

Dienst Milieubeleidsplanning

Woodrow Wilsonplein 2 - 9000 Gent

Tel. 09/267 78 60

Fax. 09/267 76 99

bosgroepmidden@oost-vlaanderen.be

Coördinator: Maud Plouy

Bosgroep Midden oost-Vlaanderen VzW

Impressies van een cursus bos- en natuurfotografie

Bosgroep Vlaamse Ardennen tot Dender

26 en 27 maart 2011: slothappening voor het Leaderproject

De Bosgroep Vlaamse Ardennen tot Dender heeft de voorbije twee jaar gewerkt rond ‘Duurzaam gebruik van hout uit de Vlaamse Ardennen’. U kon dit verhaal op de voet volgen in de vorige nummers van ons tijdschrift. Op zaterdag 26 en zondag 27 maart werden alle resultaten aan het publiek voorgesteld. Centraal stond de TENTOONSTELLING van de houten kunstwerken en meubels die door lokale technische scholen, ambachtslui en kunstenaars gemaakt werden.·Daarnaast werden alle deelluiken (het scholenproject, de debatten) mee in de kijker gezet.

Verschillende INFOSTANDEN en DEMONSTRATIESTANDEN maakten het plaatje volledig. Ook het VORMINGSMOMENT over ‘Stoken met hout’ werd gesmaakt. De kinderen konden genieten van dieren en bosverhalen. In samenwerking met Vormingplus Vlaamse Ardennen-Dender werden cultuurhisto-

rische wandelingen georganiseerd naar het Burreken met als thema ‘bossen, bomen en hout’.

Ondertussen werken wij, samen met de Provincie Oost-Vlaanderen, een vervolg uit op het scholenproject. Ook Jeroen, mede-initiatiefnemer van het project, bouwt volop verder aan het uitdragen van het verhaal rond bewerken van regionaal hout. De andere resultaten liggen nu even te rusten. De toekomst zal uitwijzen hoe we de draad daarvan terug oppikken.

Minister van Staat en burgemeester Herman De Croo sprak de gasten toe tijdens het officiële gedeelte. Net zoals gedeputeerde Dauwe sprak hij zijn waardering uit voor het project in het bijzonder en voor de werking van de bosgroep. En dan werden we nog verwend met de klanken die Winne Clement, één van de deelnemers aan het project, uit zijn handgemaakte fluiten tovert.

Naar aanleiding van het project werd tevens een brochure uitgegeven. U kan deze nog steeds verkrijgen op het secretariaat van de bosgroep.

Het Europees Landbouwfonds voor plattelandsontwikkeling: Europa investeert in zijn platteland

‘Duurzaam houtgebruik in de Vlaamse Ardennen’

KTA Oudenaarde samen met burgemeester De Meulemeester: trots over hun werkstukken

genieten van demonstraties

Winne Clement

9 april 2011: Algemene Vergadering te Wortegem-Petegem.

Dit jaar waren we voor onze Algemene Vergadering te gast in de Spitaelsbossen te Wortegem-Petegem. Traditioneel werden tijdens het administratieve gedeelte het activiteitenverslag en de resultaten van het voorbije jaar voorgesteld en goedgekeurd en werd de planning en de begroting voor het komende jaar toegelicht.

Er stonden ook bestuurdersverkiezingen op de agenda. Van 8 bestuurders liep hun driejaarlijks mandaat af. Een aantal van hen had ook laten weten dat zij hun kandidatuur niet opnieuw zouden stellen. We hadden uiteindelijk 8 kandidaten voor 8 vacante plaatsen. Allen werden zij bij meerderheid van stemmen verkozen. Naast 4 bestuurders die hun functie verlengen, verwelkomen we 4 nieuwe bestuurders. We danken hen van harte

voor het engagement dat zij op zich willen nemen.

Willy Bauwens, Raoul D’Hoossche, Jozef Vancrombrugge en Jan Van Huffel werden herverkozen.

We verwelkomen Johan Detemmerman, Paul Lievens (voor de stad Zottegem), Peggy Van Laethem en Paul Vanderroost als nieuwe bestuurders.

We namen afscheid van Marc De Bock, Marc Nachtergaele (voor de stad Ninove), Paul Sienaert en Thomas Vanderbeke. We danken hen voor hun jarenlange inzet. Zij stonden immers mee aan de wieg van de uitbouw van onze vereniging.

Coördinator:

Met dank aan Paul Lievens die een grote groep door de Spitaelsbossen gidste

Aandachtige toehoorders tijdens het officiële gedeelte

Dankzij de zon kunnen we buiten nagenieten bij een natje en droogje

Op stap met de imker-boseigenaar

Dat de honingbij een onmisbare schakel vormt binnen het ecosysteem en in onze voedselvoorziening is reeds lang geweten. Onze planten (en dus ook onze voedselgewassen) worden voor het overgrote deel door insecten bestoven. Zoals je in dit artikel kan lezen neemt de honingbij in deze groep een cruciale plaats in. Over de verdwijnziekte, een probleem waar de imker sinds verschillende jaren mee geconfronteerd wordt, zullen we het in dit artikel in beperkte mate hebben. Verder getuigen enkele boseigenaars over de inspanningen die zij leveren voor de honingbij en de voedselvoorziening van dit nuttige en onmisbare diertje.

De honingbij, een bestuiver bij uitstek

Zonder hulp van de honingbij zouden vele fruitsoorten en groenten nooit in de winkel liggen. Zij neemt zowat 80 % van de bestuiving van onze voedselgewassen voor haar rekening. De honingbij is de enige bestuiver die met een volledig volk overwintert waardoor bij de minste temperatuurstijging meteen een heel leger bestuivers ter beschikking staat. Een gemiddeld bijenvolk komt met 10 000 à 15 000 honingbijen uit de winter (= winterbijen), het volk groeit dan aan om in mei-juni zijn hoogtepunt te bereiken waarbij er gemakkelijk 60 000 honingbijen in een groot volk kunnen voorkomen. Alle voedselgewassen die vroeg in het voorjaar bestoven moeten worden zijn dus in belangrijke mate aangewezen op de honingbij.

Een ander belangrijk kenmerk van de honingbij is dat zij bloemvast is: eens zij op één dracht (zie kader over drachtplanten) vliegt zal zij daarop, en op geen andere, blijven vliegen tot de plant bevrucht is en daardoor geen nectar meer produceert. Als we weten dat een honingbij wel 500 bloemen aandoet op één vlucht, waarbij zij van plant tot plant of van boom tot boom ‘hobbelt’, dan is meteen duidelijk dat de bestuiving van de bloem gebeurt door het gepaste aanbod van stuifmeel die de honingbij in haar harige vacht meedraagt. Hierdoor is inteelt en zijn kleinere of misvormde vruchten uitgesloten. Vooral de fruittelers weten dat en laten maar al te graag bijenkasten in hun plantages plaatsen. De ontwikkeling van de kersen hangt bvb voor 85 % van de hongingbijen af.

In dit deel van het verhaal (het actieve seizoen) is vooral de voorjaarsbloei belangrijk. Het wordt gekenmerkt door een niet aflatende drift om zoveel mogelijk nectar en stuifmeel te verzamelen, jong

gebroed groot te brengen, uit te zwermen en nieuwe nesten te bouwen. Als de zomer over haar hoogtepunt heen is en overgaat naar herfst, blijft er nog steeds voedsel nodig voor de honingbijen van de laatste generatie voor het jaar. Zij moeten zich immers voorbereiden en voldoende reserves opbouwen om de winter door te komen en er het volgend voorjaar te staan wanneer de eerste voedselbronnen moeten worden binnen gehaald en het eerste broed moet worden verzorgd. De overlevingskans van een bijenvolk ligt dus volledig in de handen van de winterbijen.

Dit hele verhaal illustreert de wederzijdse afhankelijkheid van de honingbij en haar voedselbron en de voedselbron die zelf afhankelijk is van haar bestuiver om vrucht te kunnen dragen... En dan hebben we het nog niet eens gehad over de honing, de pollen, de propolis en de bijenwas die deze nuttige diertjes voor ons produceren.

Honingbijen verzamelen nectar, stuifmeel en in minder mate propolis op een groot aantal planten, de zgn drachtplanten. In het algemeen wordt het door de honingbijen via bloembezoek opgehaalde voedsel ‘dracht’ genoemd. We kunnen drachten onderscheiden in stuifmeeldracht en nectardracht, al spreekt de doorsnee imker alleen van ‘dracht’ als er nectar binnenkomt.

Drachten kunnen ook verdeeld worden naargelang het jaargetijde. Zo spreken we van voorjaars-, zomeren nazomerdracht. Ook volgens de plantsoort die als hoofdleverancier optreedt, kunnen we een onderscheid maken, bvb ‘lindedracht’.

Bosplanten als voedselbron voor de honingbij

We geven hieronder een beperkt overzicht van bosplanten die een voedselbron zijn voor de honingbij. Een belangrijke opmerking hierbij is dat de bosrand en de kruidlaag een belangrijke rol spelen.

Dit is uiteraard een zeer beperkte lijst aangezien we enkel planten die oa. in bosverband voorkomen oplijsten. Sommige zijn waardevol als nectarleverancier, andere als pollenleverancier. Deze die onder de Vlaamse subsidieregeling vallen staan in cursief.

Op de site http://users.telenet.be/imkerbondzoersel/bijenplanten.html vindt

u een uitgebreide lijst met meer bijenplanten.

Bomen

Acacia – beuk – boskers – esdoornfamilie met oa. gewone esdoorn & Spaanse aak –grauwe abeel – paardekastanje – populierenfamilie (oa propolis via de knoppen) – zwarte els – zomereik – zomer- & winterlinde – wilgenfamilie (oa. boswilg) – wilde fruitsoorten (wilde appel, peer, pruim, kersen)…

Naaldbomen nemen in dit lijstje een andere plaats in. Ze leveren geen stuifmeel en nectar aangezien ze niet bloeien. Zij zijn wel gastheer voor talrijke bladluizen die honingdauw afscheiden. De honingbij oogst deze honingdauw en zet deze om tot honing.

Struiken

blauwe bosbes – bosrank – bosroos –braam – Gelderse roos – gele kornoelje – hulst – klimop – meidoorn – sleedoorn – sneeuwbes – sporkehout – vlier – wegedoorn – wilde liguster …

Een gevarieerde bosrand is een bron van voedsel voor de honingbij

Nectar is een suikerrijke vloeistof die uitgescheiden wordt door honingklieren binnen en buiten bloemen. Dit zoete sap dient als voedsel voor de werksters. De eiwitrijke stuifmeelpollen dienen als voedsel voor de larven. Ze zijn belangrijk voor de ontwikkeling en de goede vorming en werking van de verschillende belangrijke klieren in het bijenlichaam. In het najaar zijn deze proteïnen zeer belangrijk voor de opbouw van een goed eiwitrijk lichaam en een hoge ziekteweerstand van de winterbijen. Propolis is een product dat door de honingbijen gebruikt wordt om spleten en kieren dicht te maken in de bijenkast en om deze te ontsmetten. Het wordt van knoppen van bomen afgehaald, o.a. van de populier. De honingbij vervoert het net zoals stuifmeel aan haar pootjes. De propolis wordt oa. bij populier, berk, iep, els, beuk, paardekastanje, conifeer en bepaalde naaldbomen gehaald. Verder wordt hij in mindere mate ook verzameld bij talloze kruidachtige plantensoorten.

Kruidachtigen bereklauw (inlandse) – bosanemoon – boshyacint – daslook – distels (vooral kale jonker) – dovenetel (gele) – ereprijs – grassen (sommige) – grote muur – hondsdraf – koekoekbloem –koninginnekruid – moerasspirea – munt – ooievaarsbekfamilie (oa zwarte ooievaarsbek) – paardebloem –speenkruid …

Enkele boseigenaars aan de slag als imker

Imkers zijn grote natuurliefhebbers, dat is wel duidelijk. Door met de honingbijen te werken leven ze midden die natuur en hebben ze oog voor alles wat ermee verbonden is. Het doet hen automatisch kijken naar bloei & groei, het weer, de toestand van ons ecosysteem. Zij zien en ondervinden als geen ander de verbondenheid met het geheel want zij en hun honingbijtjes zijn afhankelijk van het hele systeem.

“Mijn bijenkasten staan in het bos van mijn zoon. Het is ongeveer 3 ha groot en ligt in Schorisse in de Maarkebeekvallei” vertelt Michel Fourneau. “Ik heb de microbe overgeërfd van mijn vader, als jonge gast van 14 jaar had ik al mijn eigen kasten. Het is echt een hobby voor mij, ik doe het voor mijn plezier. En ik heb altijd honing te kort, de vraag is groot. Ik verkoop de honing aan particulieren. Soms ook aan duivenmelkers, zij geven de honing als krachtvoer aan hun duiven. Momenteel controleer ik vooral of de bijen niet zouden uitzwermen. In de zomer ben ik toch een 2-tal dagen per week aan ’t werk met mijn bijenkorven.”

Roger De Vos, voorzitter van de Koninklijke Oudenaardse Bijentelersmaatschappij is samen met Michel in het bos als we dit interview afnemen. Hij geeft nog wat toelichtingen: “Starten met

Wat is nu honing?

De ‘haal’bijen zuigen nectar op en bewaren die in hun honingmaag. In de honingmaag ondergaat de nectar reeds een verandering, waardoor deze later honing wordt.

In de kast geven deze honingbijen de nectar af aan de werksters. Deze plaatsen de nectar in lege celletjes. De werksters helpen het overtallige water verdampen door het klapperen met de vleugels en voegen er stoffen aan toe ter conservering. Wanneer een groot deel van het water uit de nectar is verdampt, is de nectar honing geworden. Om de honing goed te bewaren wordt elk celletje met een laagje was afgesloten. Als de honingraat aan beide kanten vol zit met gevulde celletjes, kan de imker de honing oogsten.

de hobby is duur, je moet investeren in een bijenvolk, een kast en het materiaal om de honing verkoopbaar te maken (oa een ‘slinger’). Met onze vereniging ondersteunen wij de jonge starters zo veel mogelijk, het is belangrijk dat er jonge mensen bijkomen. Wij doen dit oa. door een slinger te verhuren tegen een lage prijs. Eens je gelanceerd bent wordt dit een hobby die zichzelf betaalt. Je kan de honing immers verkopen waardoor je kosten gedekt zijn. En de vraag is groot. In 2012 zal onze bond opnieuw een beginnerscursus inrichten want wij ondervinden dat er nog steeds liefhebbers zijn om zich te lanceren. We ondervinden ook dat wie er ooit mee gestart is, het blijft doen. Het is een passie die je niet meer loslaat.

Ivm de bijenziekte ondervinden we dat de imkers in de bebouwde kom of aan de rand ervan het beter doen dan de imkers op het platteland. We weten nog steeds niet echt wat de oorzaak van de ziekte is,

De bijenziekte… iedereen heeft er al over horen spreken. Sinds 2006 is er sprake van een massale sterfte van bijenvolken. Van de ene op de andere dag verlaten hele bijenkolonies de korf en verdwijnen spoorloos. Vandaar dat ze ook de ‘verdwijn’ziekte genoemd wordt. Vooralsnog tasten wetenschappers in het duister over de precieze oorzaken van de bijensterfte. Als mogelijke oorzaken worden onder andere genoemd het gebruik van landbouwgif, de genetische manipulatie van gewassen, de opwarming van de aarde, Amerikaanse of Europese vuilbroed, parasieten of virusverspreiding door de varroamijt. Ook wordt de elektromagnetische straling die vrijkomt door mobiele telefonie genoemd als mogelijke verklaring. Het vermoeden bestaat dat de elektromagnetische straling van mobiele telefoons en zendmasten het navigatiesysteem en het geheugen van bijen verstoord.

we vermoeden dat het een complex verhaal is. Het feit dat de imkers het moeilijker hebben op het platteland doet vermoeden dat de landbouw hier toch een rol speelt. De monocultuur en het verdwijnen van allerlei ‘on’-kruiden is wellicht één van de factoren. Ook de pesticiden zullen wellicht een rol spelen. Waar meer bebouwing is, zijn er ook meer tuinen met een rijk aanbod aan drachtplanten voor onze honingbijen, dit zal

een deel van de verklaring zijn voor het succes van de stadsimker.”

Louis De Bleeker heeft een kleine hectare bos in Sint-Maria-Horebeke. Het is in hoofdzaak een jong aangeplant bos maar met een oudere, gevarieerde bosrand.

“Ik ben lang zelf imker geweest. Door mijn drukke beroepswerkzaamheden

heb ik de zorg voor mijn kasten echter moeten overdragen aan Roger Vanderstraeten. En ondertussen zijn het eigenlijk zijn kasten die nu in mijn bos staan.” “Het is hier een goeie plek om kasten te zetten” vertelt Roger. Er zijn veel wilde planten, we hebben veel bosranden, een beek (honingbijtjes moeten ook drinken!) en we liggen niet ver van de bewoonde kom waar onze honingbijtjes een rijk aanbod vinden in de tuinen en

boomgaarden. Ze vliegen tot 3 à 4 km ver om hun voedsel te vinden. Momenteel zijn hier 2 van de 3 kasten leeg. Ik probeer ze nu opnieuw op te starten. Vandaag heb ik hiervoor een klein kastje meegebracht in de hoop dat er een nieuwe koningin met een nieuw volk uit zal voortkomen. Ik controleer ook op ‘doppen’. Dit zijn koninginnen in wording. Ik mag deze niet laten ontwikkelen want anders zou de nieuwe koningin uitzwermen met een deel van mijn honingbijen waardoor mijn volk uitdunt.”

Het verhaal van het uitzwermen is complex. We kunnen dit hier niet zomaar in een notendop vertellen. Wie er graag meer over leert kan zeker informatie vinden op internet of in de boekhandel.

Ook Norbert Van Stichel is gefascineerd door het bijenvolk. Hij heeft verschillende bossen in Dendermonde waar overal bijenkasten staan. Jammer genoeg zal hij binnenkort een groot deel van zijn bossen verliezen. In het kader van het Sigma-plan zal hij onteigend worden. Maar in afwachting blijft hij zijn honingbijen verzorgen. En ondertussen kijkt hij ook uit om zijn diertjes een nieuwe thuisbasis te geven. “Ik ben in ‘82 gestart. Nu volgen starters basiscursussen om de kneepjes van het vak te leren. In mijn tijd kregen we een peter die ons alles leerde. Het was heel eenvoudig: ik kreeg één van de kasten van mijn peter toegewezen. Als er aan de bijen gewerkt moest worden gingen we samen aan de slag. Ik verzorgde mijn kast onder het toeziende oog van mijn peter. Ik ben gestart in mijn eigen tuin, later kocht ik grond aan en beboste en beplantte ik in functie van de honingbij. Ik stapte ook als ‘drachtplantenkenner’ in het bestuur van een locale bijengilde. Later werd ik lid van de Aalsterse bijengilde ‘De Vlijtige Bie’. Ook wij ondervinden blijvende interesse voor de imkerij en organiseren om die reden verschillende cursussen.”

Norbert vertelt ook over zijn bewonde-

ring voor de geniale honingbij. “Honingbijen denken economisch. Ze kiezen selectief: ze oogsten liefst dicht bij huis, verre verplaatsingen kosten immers energie en betekenen nectarverlies. Ze kiezen ook in functie van het type nectar dat ze op dat moment meest nodig hebben. Ze hebben ook een geniaal communicatiesysteem, een ingebouwde

Ook muizen vormen een bedreiging. Als zij binnendringen zorgen zij voor stress in de korf en soms voor sterfte.”

Dit bijenverhaal is niet af… de beperkte ruimte in dit blad noopt er ons toe om het slechts summier te brengen. Wie weet hebben we dankzij de passionele verhalen van enkele boseigenaar-imkers anderen warm gemaakt voor deze bij-

thermometer om de temperatuur in de kast constant te houden enz…”

Norbert heeft door de vroege winter van 2010 veel honingbijen verloren. Hij is momenteel ook bezig met de heropkweek in de hoop dat hij zijn kasten kan herbevolken. Zijn kasten staan vooral in de bosrand, ZO-georiënteerd. “De bosrand heeft een microklimaat met een lagere vochtigheidsgraad. Door de ZO-oriëntatie is het er ’s morgens ook sneller warm. En de honingbij heeft een aanvliegroute nodig, in het bos is dat nauwelijks mogelijk. Bijenkasten in het bos zorgen ook wel voor problemen: spechten ‘horen’ de honingbijen, hakken gaten in de korf en gaan op rooftocht...

zondere hobby die een belangrijke schakel vormt in ons ecosysteem. Feit is dat wie investeert in bomen die ook drachtplant zijn, voor vele jaren voor een zekere voedselbron zorgt voor de honingbij en zo voor het hele ecosysteem.

Met dank voor de gastvrijheid van Michel, Roger DV., Louis, Roger V. & Norbert.

Interessante adressen:

Koninklijke Vlaamse imkersbond:

www.konvib.eu

www.imkervlaamseardennen.be

www.devlijtigebie.be

www.bijenhelpdesk.nl

Honingbijen zijn geniale wezens

Dit seizoen in het bos

Elk jaar doorleeft het bos de cyclus van de vier seizoenen. In elke seizoen is het bos anders. En dat heeft zo zijn gevolgen voor de bosbeheerder. Voor de meest voorkomende bosbeheerwerken lijkt een ideaal seizoen te bestaan. In vier afleveringen loodsen we u dit jaar door een praktische boskalender. In deze Bosbode vindt u aflevering 2, de zomer!

Wat gebeurt er in het bos?

Alles groeit op volle toeren. Het bos is op zijn groenst. De bomen zetten met hun volledige bladerdak de onderste lagen van het bos in de schaduw. De kleurrijke voorjaarsbloemen verdwijnen. Bescheidener schaduwverdragende zomerkruiden duiken op. De laatste vogeljongen vliegen uit. Duizenden liters water worden door de wortels vanuit de bodem naar de kroon van de bomen gepompt. Zelfs de natste bodems worden droog…tot een onweer alles opfrist.

Welke werken worden nu best uitgevoerd?

Vrijstelling jonge aanplantingen: in sommige bossen dreigt concurrerende vegetatie de aangeplante boompjes voorbij te steken. Om te vermijden dat deze boompjes versmacht worden moet de overige vegetatie gemaaid worden. Begin juli is de ideale periode. Voor de boompjes blijft een voldoende lang groeiseizoen over. De concurrerende vegetatie kan de boompjes voor de herfst niet opnieuw inhalen. Exploitaties op natte standplaatsen: in augustus en september zijn de bosbodems gemiddeld het droogst. Op dat moment kunnen zeer natte bossen het gemakkelijkst en met de minste bodemschade geëxploiteerd worden. Ook voor amateurs van brandhout is het bos in deze periode goed toegankelijk om het kroonhout op te ruimen.

Snoeien: om een echte meerwaarde te zijn moet snoeien op het juiste moment gebeuren. Snoeien is een werk voor de (late) zomer. De bomen hebben nog voldoende sapstroom om de snoeiwonde voor de winter te doen toegroeien. De druk op de sapstroom is echter al serieus verminderd zodat de bomen niet te veel ‘bloeden’.

Bestrijding Amerikaanse vogelkers: voor de bestrijding van Amerikaanse vogelkers (AVO) wordt gebruikt gemaakt van een chemisch product. Indien mogelijk gebeurt dit dus best in de zomer als de sapstroom het sterkste is. Helaas is het niet altijd mogelijk bedrijven te vinden die hiervoor tijd kunnen vrijmaken in de zomer. Wie na de verwijdering van zaaddragende moederbomen ook zelf zaailingen wil uittrekken, merkt al snel dat dit het handigste is in de zomer wanneer de AVO goed herkenbaar is aan zijn bladeren.

En verder?

In de zomer kunnen werkzaamheden die u later op het jaar wil (laten) uitvoe-

ren in uw bos voorbereid worden. Wat kan u al doen?

Advies inwinnen: heeft u vragen over het beheer van uw bos? Contacteer uw bosgroep om een afspraak te maken voor een gratis terreinbezoek waarbij u vrijblijvend advies op maat krijgt.

Herbebossingsplan opstellen: het planten van boompjes is winterwerk. Maar met het kiezen van de boomsoorten, het opmaken van een aanplantingplan en het indienen van een subsidieaanvraag voor herbebossing begint u idealiter op het einde van de zomer. Zo kan u in de herfst zeker tijdig plantgoed bestellen en eventueel een planter zoeken. Ook hier kan uw bosgroep ondersteuning geven.

Contacteer uw bosgroep indien u meer informatie of ondersteuning wenst.

De bosgroepen helpen u met plezier verder!

Bosgroepen...

... dat wordt gevierd !

In2011 is het 10 jaar geleden dat het pilootproject Bosgroep Zandrug MaldegemStekene van start ging. Doel van het project was om de boseigenaars te helpen bij het beheer van hun bos en om samen met de boseigenaars een onafhankelijke bosgroep vzw op te richten. In de jaren die daarop volgden ging ook in de Vlaamse Ardennen en in het midden van Oost-Vlaanderen een pilootproject Bosgroep van start. In de afgelopen 10 jaar stond de uitbouw van de bosgroepenwerking in Oost-Vlaanderen niet stil. Zoals u weet kan iedere Oost-Vlaamse boseigenaar vandaag beroep doen op de diensten van een Bosgroep vzw. Samen hebben de drie Oost-Vlaamse bosgroepen ongeveer 1150 boseigenaars die lid zijn en die voor het beheer van hun bos beroep doen op ondersteuning van de bosgroep.

Om het tienjarig bestaan van de OostVlaamse bosgroepen op gepaste wijze te vieren vindt op zaterdag 17 september een feestelijke LEDENDAG plaats.

Met de ondersteuning van de provincie Oost-Vlaanderen, maken we er echt iets bijzonders van! De deelnemers aan het officieel gedeelte zullen bovendien ook een gepast bosgroepaandenken mee naar huis kunnen nemen! Wat dat precies wordt, blijft nog even een verrassing …

Programma

Voormiddag

Het voormiddaggedeelte is toegankelijk voor de leden van alle bosgroepen en voor genodigden. Deelname is gratis maar inschrijven is verplicht.

10u15: Ontvangst met koffie

10u45: Officieel gedeelte met toespraken van minister Joke Schauvliege, gedeputeerde Jozef Dauwe en enkele bosgroepbestuurders, gevolgd door het planten van een boom.

11u45: Receptie aangeboden door de provincie Oost-Vlaanderen

Lunch

’s Middags kan iedereen inschrijven voor een koud buffet. Deelnemers aan de lunch worden verwacht tussen 12.30 uur en 13 uur in de Vier Seizoenen. Inschrijven voor het buffet dient te gebeuren uiterlijk tegen dinsdag 30 augustus Kostprijs (frisdrank inbegrepen): volwassenen 20,00 € pp, kinderen tss. 3 & 10j: 12,50€ pp.

Namiddag

In de namiddag worden allerlei activiteiten in en rond het bos georganiseerd die voor iedereen vrij toegankelijk zijn. Je kan met de (kruiden)gids op stap tijdens wandelingen, er gaan demonstraties door (boomklimmen, hout klieven, machineonderhoud…), verschillende organisaties en bedrijven uit de sector

Vier met ons mee op zaterdag 17 september

2011 in het Provinciaal

domein Puyenbroek te Wachtebeke

zorgen voor infostanden, je kan bosbouwmateriaal bekijken en voor de kinderen zorgen we voor bosverhalen en bosplezier…

Locatie

De ledendag vindt plaats in het Provinciaal Domein Puyenbroeck, Puyenbrug 1A te Wachtebeke. Het voormiddaggedeelte en de lunch vinden plaats in restaurant De Vier Seizoenen, dat makkelijk te voet bereikbaar is vanaf Parking 1 van het domein.

De activiteiten van het namiddaggedeelte vinden allen plaats in de nabijheid van de Vier Seizoenen.

Inschrijven?

Inschrijven voor het voormiddaggedeelte en/of lunch kan bij Bosgroep Oost-Vlaanderen Noord via bosgroepnoord@oost-vlaanderen.be tel. 09-267 78 60 of fax 09-267 76 99.

Wij zullen er alvast een groot feest van maken. En als je van alles wil genieten (dus ook van het voormiddaggedeelte) dan heb je nu nog ruim de tijd om jouw lidmaatschap in orde te brengen.

Activiteitenkalender

Bosgroep Oost-Vlaanderen Noord VZW

Gegidste wandeling in provinciaal domein Het Leen: Bosranden en hun ecologie

Zaterdag 11 juni 14u tot 16u

Het Leen is gelegen op grondgebied van de gemeentes Zomergem, Waarschoot en Eeklo. Het gebied wordt gekenmerkt door oude boskernen waarvan de oudste teruggaan tot in de 13e eeuw. Het gebied werd vanaf 1938 gebruikt als munitiedepot door het Ministerie van Defensie en dat liet zijn sporen na in het landschap.

Bosranden zijn de overgang van open vlakte naar bos en bezitten enkele troeven die zorgen voor extra leven. Ze zijn voldoende belicht en warm en mede hierdoor een aantrekkingspool voor vlinders en andere insecten. Hier is dikwijls nectar voorhanden en met wat geluk vind je er genoeg beschutting tegen hongerige magen. Op onze wandeling vertelt een ervaren gids ons meer over deze bosranden en hun ecologie.

Gids: Bosinfocentrum het Leen

Plaats van afspraak: Bosinfocentrum, ingang via de Gentse Steenweg

Wegbeschrijving: Vanuit Gent (E40/E17): Volg de N9 richting Eeklo. Voor je de bebouwde kom van Eeklo binnenrijdt, zie je de ingang van het domein op je linkerkant.

Komende van de N49 (Antwerpen-Knokke): neem de afrit Eeklo en rij naar het centrum van Eeklo. Volg dan de richting Gent. Even buiten de stad heb je rechts de ingang van het domein.

Aan het einde van de inkomdreef bevindt zich rechts een ruime parking (400 auto’s).

De wandeling is gratis, maar inschrijven is verplicht! Inschrijven kan via bosgroepnoord@oost-vlaanderen.be of 09/267 78 60 (maximum 25 deelnemers)

Bosbouwdemonstraties Beurs van Libramont

Woensdag 27 juli 2011

Om de twee jaar volgen op de Beurs voor landbouw, bosbouw en agrovoeding van Libramont twee Bosbouwdagen. Dit jaar staan deze weer op het programma. Die dagen zullen 150 Europese exposanten er hun materieel demonstreren. De demonstraties gaan door in een bos van meer dan 150 ha. Op woensdag 27 juli 2011 organiseren de Oost-Vlaamse Bosgroepen samen met de Brabantse Bosgroepen een begeleid bezoek aan de beurs. Het aantal plaatsen is beperkt en enkel voor Oost-Vlaamse bosgroepleden!

In 1972 werd de militaire bezetting van het bos opgeheven en kwam het in eigendom van de provincie Oost-Vlaanderen. Waar mogelijk werden aanpalende stukken groen aangekocht en ondertussen is de oppervlakte van het domein al meer dan 260 ha groot. Het wordt gekenmerkt door zijn natte standplaats met daarop relicten van natte heide en prachtige elzenbroekbossen met soorten als moerasvaren en koningsvaren. De ijsvogel en de wespendief vertoeven graag in Het Leen en in de bunkers van het voormalig militair domein hebben vleermuizen hun overwinteringplaats.

Deelnameprijs: 12,50 €. Afhankelijk van de inschrijvingen zal de vertrekplaats bepaald worden. Wellicht wordt dit Oudenaarde (of Eke). Inschrijven kan via uw eigen bosgroep. Doe het snel!

Meer info: www.foiredelibramont.com

Cursusaanbod 2011

De meeste praktijkcursussen voor dit jaar zijn volzet. Deze waarvoor nog plaatsen beschikbaar zijn staan hieronder vermeld. Voor de laatste theoriecursus van dit jaar zijn er nog meerdere vrije plaatsen. Reageer snel als u de laatste plaatsjes wil innemen.

PRAKTIJKCURSUSSEN

‘Veilig werken met de kettingzaag - module 2 : ‘vellen en onttakken van bomen’ (max. 6 deelnemers)

Opgelet: aan deze cursus kunnen enkel personen deelnemen die eerder reeds module 1 of een beginnerscursus kettingzaag volgden.

Deze 2de module richt zich naar iedereen die bomen wil vellen.

Na deze cursus kan u dit op een veilige en correcte manier doen. U leert ook velhulpmiddelen zoals velhevel en velwig kennen.

Wanneer ?

Bosgroep Midden Oost-Vlaanderen (MOV):

Vrijdag 16 & zaterdag 17 september 2011 (VOLZET)

Bosgroep Vlaamse Ardennen tot Dender (VAD):

Vrijdag 14 & zaterdag 15 oktober 2011 (nog 1 plaats)

Waar ? in de werkingsgebieden van de organiserende bosgroepen. De exacte locatie wordt later meegedeeld.

Kostprijs ? Boseigenaars die lid zijn : € 24,50; overige deelnemers : € 97

‘Veilig werken met de kettingzaag – module 3 : ‘Hout onder spanning’ (max. 6 deelnemers)

Opgelet : aan deze cursus kunnen enkel personen deelnemen die eerder reeds module 1 of een beginnerscursus kettingzaag en module 2 volgden.

Inleefreis naar Ecuador!

Groenhart vzw en de Vlaamse bosgroepen organiseren een inleefreis waarbij boseigenaars en bestuurders van de Vlaamse bosgroepen in dialoog gaan met collega-boseigenaars in Ecuador. We maken kennis met de bosbouwproblematiek én oplossingen in een ontwikkelingsland, zoals grote houtexploitaties, de problematiek van privégrond en de daaraan verbonden rechten, certificering, multifunctioneel bosbeheer, community forestry en nog veel meer. De reis zal plaatsvinden tussen 1

Wie zich nog verder wil bekwamen na het volgen van de 1ste en 2de module kettingzaaggebruik, en nu en dan te maken heeft met moeilijk velbare bomen, komt hier aan zijn trekken.

Wanneer ?

Bosgroep Oost-Vlaanderen Noord (BON)

Vrijdag 21 & zaterdag 22 oktober 2011 (nog 1 plaats)

Waar ? In het werkingsgebied van de organiserende bosgroep. De exacte locatie wordt later meegedeeld.

Kostprijs ? Boseigenaars die lid zijn : € 24,50; overige deelnemers : € 97

THEORIECURSUSSEN

‘Wat vertellen planten mij?’ (max 25 deelnemers)

De natuur is als een boek dat je kan lezen. Alleen moet je de taal en de woorden van de natuur begrijpen. Planten kunnen je hierbij helpen. Zo vertellen brandnetels je waar de voedselrijke plekken zijn. Zie je liesgras, dan weet je dat de voedselrijke bodem ook nat is. Dit en nog veel meer wordt je meegegeven op deze cursusdag en tijdens de terreinexcursie.

Wanneer ? Zaterdag 10 september 2011

Waar ? Centraal in Oost-Vlaanderen. De exacte locatie wordt later meegedeeld.

Kostprijs ? Boseigenaars die lid zijn : € 12,50; overige deelnemers : € 15

en 15 juni 2012. De kostprijs zal ongeveer 1 800 € bedragen, vlucht inbegrepen.

MEER INFO: vraag de reisbrochure aan via jan.seynaeve@ groenkempen.provant.be

Je kan je op ditzelfde adres inschrijven door je naam, adres, telefoonnummer en naam van je bosgroep door te geven. Hoe vroeger je inschrijft, hoe meer kans je maakt om mee te gaan.

De uiterlijke inschrijfdatum is 1 december 2011. Mis deze onvergetelijke ervaring niet!

Brandhoutzoekertjes

Via deze rubriek brandhoutzoekertjes brengen we regelmatig verkopers van brandhout en geïnteresseerde afnemers met elkaar in contact. Hierbij beperkt de Bosgroep haar inbreng enkel tot het geven van informatie en advies. De verkoop gebeurt rechtstreeks tussen de verkoper en de geïnteresseerde.

BRANDHOUTAANBOD

Bosgroep OOST-VLAANDEREN NOORD 09/267 78 60

- Wachtebeke, 10 m³ grove den op stam, dunning, 6€/m³

- Stekene, 20 m³ fijnspar gezaagd op 1 meter – 2 jaar gedroogd, prijs overeen te komen. Mogelijkheid tot verzagen en klieven op gewenste lengte mits meerprijs.

GEZOCHT

Bosgroep VLAAMSE ARDENNEN TOT DENDER 055/21 62 80

- Stammetjes es, leeftijd tussen 14 & 20 jaar, diameter 16 tot 22 cm, met zo weinig mogelijk knopen

Ook uit andere Oost-Vlaamse regio’s krijgen de bosgroepen regelmatig vraag naar brandhout. Meestal van particulieren die bereid zijn om ervoor te werken. Zoekt u als boseigenaar dus naar een goedkope manier om uw hakhout nog eens af te zetten of om kroonhout te laten opruimen: contacteer ons!

Meer informatie is beschikbaar bij de respectievelijke Bosgroep.