de bosbode 2009 -2

-

Jozef Dauwe aan het woord

-

Bosgroepnieuws

- De schoontijd even toegelicht

- Jonge dieren in het bos: afblijven!

- Kunst met een grote Kettingzaag

-

Activiteitenkalender

-

Cursusaanbod

Jaargang 5 – nr 2

De bosbode is een tijdschrift van de drie Oost-Vlaamse bosgroepen

Redactie

Hans Scheirlinck, Luc Laeremans (BG AZ), Guy Mattheusen (BG AN), Sylvie Mussche, Maud Plouy, Karen Dequidt, Dominique Lecompte, Klaas Van Roy.

Fotografie

Cover: Vilda, Misjel Decleer

Binnenpagina’s: Danni Elskens, Freddy Moerman, Vilda.

Lay-out

Koloriet – Leefdaal

Druk

Parys Printing N.V – Evergem

Papier

Deze publicatie werd gedrukt op kringlooppapier ‘Reprint’

Oplage

10 000 exemplaren

Verantwoordelijke uitgever

L. Neirynck

p.a. Bosgroep Oost-Vlaanderen Noord vzw

Gouvernementstraat 1

9000 Gent

Raad van bestuur BON

Gedeputeerde Jozef Dauwe, Leen Meersschaert, Luc Neirynck, Frans De Jonghe, Ingrid Puylaert,Yoke Van Riet, Luc Claus, Nicole Van Duyse, Pierre d’Alcantara, Maurits Adriaenssens.

Raad van bestuur MOV

Gedeputeerde Jozef Dauwe, Jan Verbeke, Marc Dilewyns, Francis De Beir, Geert de Visscher, Kris Janssens, Willy Van Hoey, Dirk Abbeloos,Werner Pycke

Raad van bestuur VAD

Gedeputeerde Jozef Dauwe, Paul Sienaert, Thomas Vanderbeke, Marc De Bock, Willy Bauwens, José Tack, Jozef Van Crombrugge, Jan Van Huffel, Marc Nachtergaele, Raoul D’Hoossche.

Uw gegevens werden opgenomen in een databank die wordt beheerd door de Bosgroep. De gegevens in deze databank zullen enkel worden gebruikt in het kader van de werking van de Bosgroep en niet voor andere doeleinden. Indien u niet wenst dat uw gegevens in deze databank zijn opgenomen of indien u uw gegevens wenst te wijzigen, kunt u dit steeds doorgeven aan de Bosgroep.

Uw bos, onze zorg

Maak kennis met de bosgroepen

Een bosgroep heeft als doel u als boseigenaar praktische ondersteuning te bieden bij het beheer van uw bos.

In een bosgroep zijn vele boseigenaars uit uw streek verenigd. Samen met hen kan u vrijwillig meewerken aan een mooie toekomst voor het Vlaamse bos.

“Baas in eigen bos”, dat is het basisprincipe van de bosgroepen. De bosgroepen informeren adviseren en organiseren, maar u beslist steeds zelf over het beheer van uw bos.

Wat heeft de Bosgroep zijn leden te bieden?

GRATIS DIENSTVERLENING

1. Informatie

De bosgroep beantwoordt uw persoonlijke vragen over de technische, wettelijke en financiële aspecten van bosbeheer. U kunt ook deelnemen aan theorie- en praktijkcursussen in verband met bosbeheer.

2. Advies op maat van uw bos

U kunt een afspraak maken voor een terreinbezoek aan uw bos. Het resultaat is een beheeradvies op maat van u en uw bos.

3. Hulp bij uw bosadministratie

De bosgroep helpt u bij het aanvragen van subsidies en kapmachtigingen. Ook het opstellen van een bosbeheerplan kan begeleid worden.

DIENSTVERLENING TEGEN VERGOEDING

1. Betaalbare bosarbeid

U kunt een aanvraag indienen om tegen een voordelige prijs onrendabele werken in uw bos te laten uitvoeren. Voorbeelden zijn: bestrijding woekerende exoten, vrijstellen van jonge aanplantingen, onrendabele dunningen en hakhoutbeheer, aanleg van een bosrand,… De juiste tarievenlijst dient u bij uw bosgroep op te vragen.

2. Organisatie van beheerwerken

De bosgroep coördineert de beheerwerken bij meerdere boseigenaars samen zodat ze voor bos en eigenaar efficiënter en goedkoper worden. Wilt u werken uitvoeren in het bos dan kan de bosgroep die organiseren. U kunt deelnemen aan de gezamenlijke houtverkoop van de bosgroepen indien u hulp wenst bij de verkoop van bomen die u wenst te kappen.

3. Cursussen en excursies

De bosgroepen organiseren jaarlijks tal van cursussen zoals ‘kettingzaag, bosmaaier, houten constructies, enz. Leden kunnen hieraan deelnemen tegen een voordelig tarief.

Word gratis lid

Iedere boseigenaar die dit wenst kan gratis lid worden van de bosgroep die actief is in zijn streek.

Uw lidmaatschap geeft recht op de dienstverlening van de bosgroep.

Het lidmaatschap houdt geen verdere verplichtingen in. Wenst u vrijblijvend advies en hulp

bij het beheer van uw bos? Contacteer ons:

• Bosgroep Oost-Vlaanderen Noord vzw

p.a. Provincie Oost-Vlaanderen – Dienst 81

Gouvernementstraat 1 - 9000 Gent

Tel. 09/267 84 60

Fax. 09/267 84 93

bosgroepnoord@oost-vlaanderen.be

Coördinator: Sylvie Mussche

• Bosgroep Midden Oost-Vlaanderen vzw

p.a. Provincie Oost-Vlaanderen – Dienst 81

Gouvernementstraat 1 - 9000 Gent

Tel. 09/267 84 60

Fax. 09/267 84 93

bosgroepmidden@oost-vlaanderen.be

Coördinator: Maud Plouy

• Bosgroep Vlaamse Ardennen tot Dender vzw

De Biesestraat 5 - 9600 Ronse

Tel. 055/21 62 80

Fax. 055/21 62 81

vlaamseardennen@bosgroep.be

Coördinator: Hans Scheirlinck

Woord vooraf

Beste boseigenaar, bosliefhebber

Het is me een waar genoegen om u alweer ons tweede nummer van de bosbode in een nieuw jasje te kunnen voorleggen.

De drie bosgroepen hebben de eerste helft van 2009 alvast niet stilgezeten: elke bosgroep had zijn algemene ledenvergadering, er waren cursussen, excursies en infovergaderingen. Op zondag 14 juni heeft Bosgroep Oost-Vlaanderen Noord een verrassende culinaire kruidenwandeling in petto. Ontdekt u het bos graag op een andere manier? Schrijf u dan zeker in!

In dit vroege zomernummer (of is het een laat lentenummer?) vindt u informatie terug over een aantal zaken verwant aan deze periode van het jaar: u kunt wat meer lezen over de schoontijd en ook over het omgaan met jonge dieren in het bos. Daarnaast had ik het genoegen om de redactie van de BosBode op bezoek te krijgen voor een interview. Het doet me plezier om u in dit nummer van de BosBode over een aantal zaken mijn mening te geven en het was bovendien ook interessant om van de redactie expliciet te horen welke vragen er bij de bosgroepen leven. Het gesprek was alvast voor mij een interessante ervaring, ik hoop dat dit ook voor u geldt bij het lezen van het interview.

Ik wens u veel leesplezier!

Jozef Dauwe

Voorzitter Bosgroep Oost-Vlaanderen Noord vzw

Voorzitter Bosgroep Midden Oost-Vlaanderen vzw

Voorzitter Bosgroep Vlaamse Ardennen tot Dender vzw

Nieuwsgierig als we zijn naar de drijfveren van éénieder, gingen we met de redactie van de Bosbode op bezoek bij onze voorzitter, gedeputeerde Jozef Dauwe. Graag wilden we te weten komen wat Jozef Dauwe belangrijk vindt als gedeputeerde van de provincie Oost-Vlaanderen; en meer nog, wat hij belangrijk vindt als voorzitter van de drie Oost-Vlaamse bosgroepen. Hieronder een weerslag van ons bezoek.

R (Redactie): Mijnheer Dauwe, stelt u zich eens voor aan onze lezers?

JD (Jozef Dauwe): Ik ben geboren en getogen in Lebbeke en woon in Dendermonde. In mijn beroepsleven ben ik advocaat; maar door mijn huidige mandaat als gedeputeerde heb ik daar vanzelfsprekend nog weinig tijd voor. Ik heb een zeer ruime interessesfeer, maar mijn bijzondere voorliefde gaat toch uit naar geschiedenis, kunst, cultuur en familiekunde. Geschiedenis helpt me om het heden te relativeren en is bijzonder verrijkend. Als ik denk aan kunst, dan zie ik dat ook heel ruim. Kunst is voor mij evengoed de kunst van de natuur; een mooi echt park is tenslotte veel schoner

Jozef Dauwe

gehouden. Daarnaast ben ik wel sedert 1982 actief in de gemeentepolitiek, eerst als gemeenteraadslid en daarna ook als schepen van Dendermonde. Sedert de provincieraadsverkiezingen in 2006 ben ik gedeputeerde geworden.

R: U heeft als gedeputeerde heel wat bevoegdheden, kunt u dit alles combineren?

JD: Inderdaad, mijn bevoegdheden zijn ruim. Ik ben als gedeputeerde bevoegd voor leefmilieu, voor cultuur en voor middenstand, KMO en EROV (Economische Raad voor Oost-Vlaanderen).

dan de mooiste afbeelding ervan op een schilderij of een wandtapijt.

R: Sedert wanneer bent u actief in het politieke leven en wat drijft u om dit te doen?

JD: Ik ben reeds politiek actief sedert mijn studententijd; het is voor mij altijd quasi vanzelfsprekend geweest dat ik me zou engageren in het politieke leven. Actief zijn in de politiek is mijn manier om me in te zetten voor de gemeenschap en om mijn steentje bij te dragen aan een goede samenleving.

Ik heb evenwel nooit echt hogere uitvoerende mandaten nagestreefd en heb me vooral met de partijpolitiek bezig

De bevoegdheid leefmilieu -net zoals de andere bevoegdheden- bestaat op zich nog uit heel wat facetten. Zo omvat dit ondermeer beroepen inzake milieuvergunningen, bodem, integraal waterbeleid, natuureducatie en uiteraard bos en natuur. De acties die de provincie op het vlak van leefmilieu onderneemt worden aangegeven in ons milieubeleidsplan. Het is voor mij een hele opgave om mijn taken en opdrachten goed te vervullen, maar ik beschouw het als mijn plicht om me hier dagdagelijks voor in te zetten. Het leefmilieu ligt me nauw aan het hart. We leven in een consumptiemaatschappij waarin nog steeds te weinig aandacht is voor de zorg voor onze leefomgeving. Ik denk maar aan het tempo waartegen we nu onze fossiele brandstoffen aan het opgebruiken zijn. Als beleidsmaker vind ik het dan ook essentieel om milieu een stem te geven en om erin te investeren. Hoewel er toch een mentaliteitswijziging op dit vlak bezig is, wordt het leefmilieu nog vaak stiefmoederlijk behandeld. Begrijp me natuurlijk niet verkeerd: er zijn zeer veel aspecten aan onze samenleving en ook al die andere aspecten zijn belangrijk. Beleidsmakers dienen steeds evenwichten te zoeken, des te meer in de huidige tijden van economische crisis.

aan het woord

R: Wat zijn de speerpunten van het provinciale beleid met betrekking tot bos?

JD: Oost-Vlaanderen is een zeer bosarme provincie. Dit is het gevolg van de historische ontginningen en de grote bevolkingsdichtheid die er in onze provincie steeds is geweest. Niettegenstaande we hier met dit historische gegeven zitten, wil ik toch aangeven hoe belangrijk het is dat we voldoende aandacht aan onze bossen schenken. Bossen zijn immers onze luchtfilters, we kunnen er ontspanning vinden en niet te vergeten: bossen leveren ons een hernieuwbare grondstof op nl. hout. Dit laatste wordt – zeker in onze bosarme regio Vlaanderen – al te vaak over het hoofd gezien. Specifiek met betrekking tot bos heeft de provincie een drietal actievelden waarrond wordt gewerkt. Eerst en vooral is er de ondersteuning van de drie OostVlaamse bosgroepen via een jaarlijkse toelage. Deze toelage dient om de basiswerking van de bosgroepen te ondersteunen en om ze verder te kunnen uitbouwen. Daarnaast heeft de provincie een aantal bossen/domeinen in eigendom die ze op een duurzame manier beheert. Waar mogelijk koopt de provincie in de omgeving van de domeinen nog extra terreinen aan. Dit kan zowel bos als grond voor bosuitbreiding zijn. Tot slot zet de provincie zich ook in om in een aantal projecten mee te werken aan grootschaligere en structurele bosuitbreiding. Zo denk ik ondermeer aan het project Parkbos Gent dat door de gouverneur wordt gecoördineerd. Het realiseren van bosuitbreiding is geen gemakkelijke opdracht: het is voor de individuele landbouwers met een bedrijf in een bosuitbreidingzone zeer moeilijk om het hoofd boven water te houden. Ik vind het essentieel dat dergelijke projecten van bosuitbreiding er komen, want we hebben ze nodig. Maar er moeten

voor de betrokken landbouwers oplossingen worden gezocht.

R: Is er binnen het provinciebestuur ook aandacht voor de rol van bossen binnen de globale koolstofproblematiek?

JD : Uiteraard beseft ook het provinciebestuur dat de koolstofproblematiek dient aangepakt te worden en proberen we ons steentje daartoe bij te dragen. Bossen zijn belangrijke opslagplaatsen van koolstof.

Zo komt meewerken aan bosuitbreiding de vastlegging van koolstof in bossen ten goede. Ook duurzaam bosbeheer kan een stapje vooruit betekenen. Maar uiteraard is dit een problematiek die niet op de kleine schaal van een provincie kan aangepakt worden. De provincie heeft terzake dan ook geen bevoegdheden. Ik kan me wel voorstellen dat particuliere boseigenaars graag beloond zouden worden voor hun bijdrage aan de koolstofopslag; dit moet echter op een ander niveau aangekaart worden.

R: De provincie ondersteunt de bosgroepen financieel met een werkingstoelage. Wat denkt u over de activiteiten van de bosgroepen? Wat betekenen de bosgroepen voor u?

JD: Ik vind het zeer belangrijk dat via de bosgroepen de particuliere bosbeheerders ondersteund worden om zelf hun bossen duurzaam te beheren. Het is niet de bedoeling dat de overheid alles aankoopt; er moet ruimte zijn voor particulier bosbeheer.

Daarnaast zijn de bosgroepen ook een forum waarbinnen een samenwerking tussen overheid en particulieren tot stand kan komen. Dit alles op een ongedwongen basis. Deze publiek-private samenwerking is bijzonder vernieuwend en zeer belangrijk voor een goed beheer van onze bossen in de toekomst

De drie Oost-Vlaamse bosgroepen heb-

ben ondertussen 874 werkende leden (boseigenaars) die gezamenlijk 4187 ha bos duurzaam beheren.

Proficiat aan de bosgroepen, maar meer nog proficiat aan de boseigenaars. Dit geeft me het gevoel dat de Vlaamse boseigenaar meer dan ooit bereid wordt gevonden om zijn bos duurzaam te beheren. Het toont ook aan dat de bosgroepen er meer en meer in slagen om de boseigenaars ondersteuning te bieden en om de boseigenaars duidelijk te maken dat de bosgroepen er niet zijn om hen te controleren. De kracht van de werking van de bosgroepen is volgens mij dat het steeds de boseigenaar blijft die alle beslissingen neemt, het enige wat de bosgroepen doen is adviseren en organiseren indien de eigenaar dit wenst. Ik onderstreep dan ook steeds het uitgangspunt van de bosgroepwerking: de boseigenaar blijft baas in zijn bos!

R: Heel wat Oost-Vlaamse boseigenaars voelen zich slachtoffer van de hoge heffing van provinciebelastingen op het bezitten van bos dat aansluit op een huiskavel. Bos brengt immers zo goed als niets op; meer nog: elke private boseigenaar draagt zijn steentje bij voor de samenleving op het vlak van natuur en milieu. Kan de provinciebelasting op het bezit van bos aan een huiskavel niet verminderd worden?

JD : Eerst en vooral wil ik u toch graag meegeven dat hier al eerder werd over nagedacht en dat de provinciebelasting voor boseigenaars met een bos aansluitend op een huiskavel reeds verminderd werd. Niettemin begrijp ik wel dat de heffing voor een groep van boseigenaars nog steeds hoog is. Momenteel is het wel zo dat “afzonderlijke bossen” niet meer of nauwelijks belast worden. Een probleem stelt zich echter met percelen die aan een woonerf palen en dus eigenlijk één geheel

vormen met een landelijke woning, een hoeve of een kasteel. De zogenaamde huiskavel is tot ca. 1 ha forfaitair -en laagbelast, maar de aansluitende bospercelen worden wel bijkomend belast, daar waar deze percelen, mochten zij gescheiden zijn van de huiskavel onbelast zouden zijn. Dit lijkt mij totaal inconsequent en onbillijk en op lange termijn zelfs gevaarlijk. Dat zou er immers kunnen toe leiden dat eigenaars via verkoop (of verpachting) van een tussenliggende strook, of via juridische constructies, zich genoodzaakt zouden zien om hun domein te splitsen. Aangezien het geheel dan niet meer in één hand zit kan dit, o.m. bij successie, aanleiding geven tot versplintering van het domein, wat regelrecht nefast zou zijn. Bossen zijn immers een erfenis voor de toekomst en moeten zoveel mogelijk als één geheel bewaard blijven. Het lijkt mij dan ook logisch dat, wanneer de provinciefinancies dit toelaten, alle bossen die palen aan een “huiskavel” voor het deel dat 1 ha overtreft, en die onproductief zijn, even goed zouden vrijgesteld worden van een belasting. Ik zal er bij de collega’s op aandringen om terzake een consequente en billijke regeling uit te werken.

R: Wat zijn volgens u uitdagingen voor de bosgroepen in de toekomst?

JD : Ik merk dat de bosgroepen in Vlaanderen heel sterk aan het groeien zijn. In totaal hebben de 19 bosgroepen ondertussen ongeveer 6.000 leden die ongeveer 37.500 ha bos in beheer hebben. Het lijkt me belangrijk dat de bosgroepen zich goed organiseren zodat ze zichzelf niet gaan voorbijlopen. Het zal ook een uitdaging zijn om de vele boseigenaars-vrijwilligers te blijven ondersteunen en om hen op een goede manier als vrijwilliger binnen de bosgroep te laten meedraaien.

De bosgroepen beschikken via hun jarenlange terreinwerking over een schat aan terreinkennis en contacten met de boseigenaars. Het is een uitdaging voor de bosgroepen om ervoor te zorgen dat deze technische terreinkennis kan doorstro-

men naar overheden en administraties, zodat de kloof tussen overheid en boseigenaar kleiner wordt.

R: Ziet u de openstelling van particuliere bossen voor recreatie als een haalbare kaart in de toekomst?

JD: Vaak worden particuliere boseigenaars afgeschrikt voor openstelling van hun bos door de vrees dat ze niets meer gaan te zeggen hebben over hun bos, door eventuele aansprakelijkheid bij ongevallen, door sluikstorten, door vandalisme, … Ik kan hier heel veel begrip voor opbrengen. Het is essentieel dat in de maatschappij respect wordt opgebracht voor de (bos)eigenaars die de niet vanzelfsprekende stap zetten om hun eigendommen toegankelijk te maken voor het publiek. Zij ontsluiten hiermee als het ware een museum van de natuur: de bezoekers moeten zich dan ook leren gedragen zoals in een traditioneel museum. Niemand haalt het in zijn hoofd om etensresten, plastic flessen enz. op een museumvloer te dumpen. Het moet voor iedere boswandelaar een evidentie zijn dat dit ook in een “museum van de natuur” niet kan. In alle omstandigheden moeten recreanten dus op een respectvolle manier omgaan met het bos, anders zijn zij onwaardig om het te betreden!

groepen ook altijd om zo veel mogelijk knelpunten voor de eigenaar weg te nemen. En tot slot zijn er voor de eigenaar die zijn bos open stelt ook subsidies en een verzekering die ter beschikking wordt gesteld. Persoonlijk meen ik dat boseigenaars die de stap zetten om hun bossen open te stellen voor het publiek, daar meer mogen voor beloond worden dan nu het geval is. Waarom zou bv. het afschaffen van de successierechten op deze bossen niet kunnen overwogen worden? Dit zou bovendien ook de verdere versnippering van ons bosareaal misschien wat kunnen tegengaan.

is voor mij in de eerste plaats om de boseigenaars zelf de stuwende kracht achter de bosgroepen te laten zijn”

R: Tot slot : hoe ziet u uw rol als voorzitter van de Oost-Vlaamse bosgroepen?

Nochtans vind ik het zeer belangrijk dat de bosgroepen in bepaalde boscomplexen rond toegankelijkheid en openstelling van bossen werken. Er is maatschappelijk immers echt een nood aan meer bossen die toegankelijk zijn voor recreanten. Bovendien doen zich in boscomplexen waar de toegankelijkheid niet is geregeld ook vaak problemen voor. Belangrijk is de aanpak van de bosgroep, die zich erop richt om steeds de beslissingen van de eigenaar te respecteren. Daarnaast proberen de bos-

JD: Mijn rol als voorzitter van de Oost-Vlaamse bosgroepen is voor mij in de eerste plaats om de boseigenaars zelf de stuwende kracht achter de bosgroepen te laten zijn. Ik ondersteun de werking van de bosgroepen en de bosgroepen kunnen steeds op me rekenen als er zich problemen voordoen. Ik beschouw het echter niet als mijn taak om de werking van de bosgroepen inhoudelijk een richting te geven of mee door te wegen op beslissingen die worden genomen. Als ik dit wel zou doen, zou dit eerder contraproductief zijn en de raden van bestuur van de bosgroepen beknotten in hun zelfstandigheid. De boseigenaars en de bestuurders moeten alle kansen krijgen om zélf in hun rol te groeien. Ik zie mijn rol als voorzitter dus eerder coördinerend. Voor mij zijn de boseigenaars en meer specifiek de bestuurders dé stuwende kracht achter de bosgroepen en dit maakt de bosgroepen zo waardevol!

R: Mijnheer Dauwe, hartelijk dank voor dit interview.

“Mijn rol als voorzitter van de Oost-Vlaamse bosgroepen

Bosgroep Vlaamse Ardennen tot Dender

Duurzaam houtgebruik in de Vlaamse Ardennen

In de vorige Bosbode werd reeds uitvoerig ingegaan op het LEADER-project ‘Twee bomen, één toekomst!’ dat de komende twee jaar bij de Bosgroep loopt. De aftrap van het project werd gegeven op 21 maart in het historisch kader van het kasteeldomein te Herzele. Onder een stralende lentezon vonden demonstraties plaats van allerhande boswerktuigen, houtsnijders, houtdraaiers en oude ambachten. De honderden bezoekers van de starthappening konden met eigen ogen zien hoe een eik en een populier uit de regio vakkundig werden verzaagd tot planken. Deze twee voorbeeldbomen uit de regio zullen de komende maanden gedroogd worden en vervolgens verwerkt tot allerlei gebruiks- en kunstvoorwerpen. Lokale ambachtslui, schrijnwerkers, houtsnijders en draai-

ers alsook kunstenaars en technische scholen uit de regio stelden zich reeds kandidaat om een stukje van beide bomen te verwerken tot een origineel voorwerp. Eind 2010 zal een grote publiekshappening georganiseerd worden rond duurzaam houtgebruik met aansluitend een tentoonstelling van alle voorwerpen die gerealiseerd werden uit deze twee bomen. Bent u handig in het bewerken van hout of heeft u een creatieve geest? Heeft u een origineel idee om een deel van de twee voorbeeldbomen (eik of populier) te verwerken tot een uniek stuk? Neem dan contact op met het secretariaat van de Bosgroep!

Deze zomer plannen we ook nog een eerste workshop rond duurzame houtproductie in de regio. Bedoeling is dat

we met betrokkenen en geïnteresseerden uit de regio nadenken over de mogelijkheden inzake duurzame houtproductie in de streek. De uiteindelijke doelstelling is te komen tot een gedragen discussiedocument over de toekomst van de bossen en de kleine landschapselementen in de Vlaamse Ardennen. Meer info hierover vindt je tevens op de website www.tweebomeneentoekomst.be

De cirkel is rond: de geoogste boom wordt vervangen door een nieuw exemplaar zodat de volgende generaties ook in eigen regio kunnen beschikken over de ecologische grondstof hout

Het kasteelpark van graaf du Parc vormde een prachtig kader voor dit evenement

De Bosgroep zal dit jaar veertien bospoelen aanleggen bij leden-boseigenaars. De poelen die vorig jaar werden gegraven zijn het levend bewijs dat dergelijke kleinschalige ingrepen een grote bijdrage kunnen leveren aan het behoud van de biodiversiteit. In maar liefst zes van de zeven aangelegde poelen lagen dit voorjaar grote hoeveelheden kikker- en paddendril. We hebben er goede hoop op om dit voorjaar in enkele van de nieuw aangelegde poelen ook nog salamanderlarven te vinden. De poelen krijgen alvast de beste zorgen van de betrokken boseigenaars!

Dit jaar wil de Bosgroep tevens extra aandacht hebben voor de vuursalamander. De Vlaamse Ardennen is één van de weinige streken in Vlaanderen waar deze sterk bedreigde soort nog voorkomt. In tegenstelling tot de watersalamanders, brengt de vuursalamander bijna het hele jaar door op land. Deze hebben een verborgen levenswijze en brengen de meeste tijd door onder rottende bomen, takkenhopen, houtmijten, spleten of stenen.

Actie Vuursalamander: boseigenaars dragen een steentje bij !

De larven van de vuursalamander vertoeven wel enkele weken in water om uit te groeien tot volwassen exemplaren. Ze verkiezen hierbij sterk beschaduwde kleine, ondiepe poelen (met veel dode bladeren) in bos met koel en helder zuiver (bron)water. Soms worden de larven ook afgezet in plassen die maar tijdelijk water houden. Indien deze uitdrogen vooraleer de larven ontwikkeld zijn, leidt dit uiteraard tot massale sterfte.

Enkele boseigenaars met bospercelen die gelegen zijn in bosgebieden waar de vuursalamander nog voorkomt, zijn bereid om mee te werken aan het poe-

lenproject. Op die plaatsen zullen door middel van kleine ingrepen geschikte voortplantingsplaatsen worden gecreeerd. Alvast een kleine bijdrage aan het helpen in stand houden van deze unieke soort voor de regio!

Kikkers vonden reeds hun weg naar de pas aangelegde poelen

© Vilda - Yves Adams

Vuursalamanders verkiezen sterk beschaduwde bospoelen

Verslag Algemene Vergadering

Op

zaterdag 4 april ging de jaarlijkse Algemene Vergadering van de Bosgroep Vlaamse Ardennen tot Dender door in Erwetegem (Zottegem). Tijdens het administratieve gedeelte werden het activiteitenverslag van 2008 en de planning voor dit jaar toegelicht. Vervolgens kwam het financieel verslag van het voorbije boekjaar aan bod alsook de begroting 2009. Het activiteitenverslag, de rekeningen en de begroting

ruim 1ha groot met es bijgemengd met inheemse struiken. Een tweetal jaar geleden realiseerde hij een bijkomende bosuitbreiding van 1ha aansluitend op de eerste bebossing. De aankoop van dit perceel gebeurde in samenspraak met het ANB die hier afstand deed van het recht van voorkoop. Een mooi voorbeeld van hoe private boseigenaars en de overheid kunnen samenwerken aan meer en betere natuur!

Collega-boseigenaars luisteren geboeid naar de ervaringen van Luc

werden goedgekeurd door de leden van de Algemene Vergadering. Nadien werd kwijting en ontlasting verleend aan de bestuurders.

Aansluitend bezochten we het Hasseltbos gelegen op de grens van Ophasselt, Lierde en Herzele. We waren te gast bij boseigenaar Luc Vander Bracht die ons rondleidde in zijn prachtig jong bos. In samenwerking met de Wildbeheereenheid Dendervallei, de milieuraad en de plaatselijke scholen beplantte hij een tiental jaar geleden een perceel van

Tenslotte leidde de plaatselijke wachter van het ANB ons rond in het Hasseltbos. Het grootste gedeelte van het Hasseltbos werd in de voorbije decennia aangekocht door de Vlaamse overheid. Het is een ecologisch zeer waardevol bos met een prachtige voorjaarsflora, een echte aanrader voor wie eens ‘een verborgen parel’ van de Vlaamse Ardennen wil ontdekken. Het bos is toegankelijk voor wandelaars en bereikbaar langs de straat ‘Heikouter’ te Geraardsbergen (zijstraat van N8 vlakbij het kruispunt bij de N42 aan ‘De Kat’ te Ophasselt).

Wenst u

contacteren ?

De Biesestraat 5 - 9600 Ronse

Tel. 055/21 62 80

Fax. 055/21 62 81

vlaamseardennen@bosgroep.be

Coördinator: Hans Scheirlinck

Na 10 jaar heeft zich reeds een prachtig jong bos ontwikkeld

Een tapijt van bosanemonen siert het Hasseltbos in het voorjaar

ons te

Bosgroep Vlaamse ardennen tot dender VzW

Bosgroep Midden Oost-Vlaanderen

Bosgroep biedt hulp bij het inrichten van bosranden

Grenst je bos aan een openbare weg dan moet je er als boseigenaar voor zorgen dat je bomen de veiligheid op de openbare weg niet bedreigen. Tot de openbare wegen behoren soms ook kleine boswegels en deze worden steeds vaker gepromoot als “Trage Weg”. Voor boseigenaars die zich zorgen maken over de veiligheid en aantrekkelijkheid van hun bosrand langs zo’n “Trage Weg”, biedt de bosgroep hulp.

Herwaarderingsprojecten voor “Trage Wegen” gewenst

Sinds het toenemende gebruik van de auto voor lange en korte verplaatsingen gaat het niet zo goed met veel trage wegen in de streek. Een deel van deze wegen zijn verloren gegaan doordat ze een tijd niet meer werden gebruikt, waarna ze niet langer werden onderhouden en uiteindelijk verdwenen.

”Trage Wegen” zijn openbare wegen…

De meest bekende trage wegen zijn de wegen uit de Atlas der Buurtwegen. Daarin staan zowel de buurtwegen in eigendom van de gemeente als de openbare wegen met een private bedding. Je kan deze terugvinden op de website www.gisoost.be. Een vermelding van een weg in deze atlas impliceert het recht van doorgang voor de gemeenschap en verplicht de gemeente de weg te onderhouden. Naast deze “officiele buurtwegen” bestaan er ook “feitelijke” buurtwegen. Dat zijn wegjes ontstaan door een feitelijk publiek gebruik en die zo na een dertigjarige verjaring ook automatisch gaan behoren tot het openbare wegennet.

…Verscholen in het landschap

Trage wegen zijn wegen en paden voor niet-gemotoriseerd verkeer. Ze zijn in de eerste plaats bedoeld voor wandelaars

en fietsers. Met hun landelijk en verkeersarm karakter zorgen ze voor veilige verbindingen naar school, naar het werk of naar de winkel.

Daarnaast zijn ze ideaal om tijdens de vrije tijd langs te wandelen of te fietsen. Ook als boseigenaar gebruik je deze wegjes misschien om in je bos te geraken.

Verscholen achter de huizen geven trage wegen vaak een mooie kijk op de omgeving. Met hun houtkanten, knotbomenrijen en bloemrijke bermen zorgen ze voor kleur in het landschap en zijn ze een thuis voor heel wat dieren en planten. Tenslotte mogen we ook niet vergeten dat deze wegeltjes vaak een rijk historisch verleden hebben waar een stukje streekgeschiedenis aan vast hangt.

De laatste jaren is de vraag naar het gebruik van trage wegen enorm gegroeid. Hoe langer hoe meer mensen herontdekken de grote waarde van trage wegen. Meer info op www.tragewegen.be Het Regionaal Landschap Schelde Durme is samen met een aantal gemeentebesturen gestart met een project ‘ Trage wegen doen herleven’ om de trage wegen in ere te herstellen. In het werkingsgebied van onze Bosgroep Midden Oost-Vlaanderen is dit het geval in deelgemeente Moerzeke (Hamme), deelgemeente Oudegem (Dendermonde), deelgemeente Berlare en donk (Berlare), deelgemeente Laarne (Laarne), deelgemeente Wichelen (Wichelen) en in Zele.

Het Regionaal Landschap hecht bij de herwaardering van de trage wegen veel belang aan overleg en samenwerking met alle betrokkenen. Met de hulp van tientallen vrijwilligers worden alle openbare trage wegen in de streek in kaart gebracht en onderzocht of ze nog bestaan, of ze toegankelijk zijn, waar er knelpunten zijn,…Van zodra alle trage wegen in kaart gebracht zijn nodigt het Regionaal Landschap lokale verenigingen en geïnteresseerde inwoners uit om tijdens een brede rondvraag op zoek te gaan naar mogelijke kansen voor deze wegeltjes. Als aangelande boseigenaar ben je daarbij ook meer dan welkom. Tijdens deze rondvraag worden de verschillende be-

Buurtweg tussen twee bosjes met zeer verschillende bosranden

langs “trage wegen”

langen ten opzichte van elkaar afgewogen.

Alle voorstellen die breed gedragen zijn door de betrokkenen worden door het Regionaal Landschap gebundeld in een adviesnota. Deze wordt voorgelegd aan het gemeentebestuur. Nadien wordt dit uitgewerkt in een inrichtings- en beheersplan met concrete actiepunten. Het Regionaal Landschap ijvert samen met de gemeenten voor de maximale realisatie van deze acties op het terrein.

Een veilige en mooie bosrand langs een populaire “Trage Weg”

Het project van de het Regionaal Landschap en de verantwoordelijkheid van de gemeente beperkt zich in de meeste gevallen tot de openbare weg. Zij staan niet in voor het onderhoud en de inrichting van de aanpalende (bos)percelen. Daarom kan je beroep doen op de bosgroep indien je bos grenst aan een trage weg en je daarom je bosrand veiliger en/ of aantrekkelijker wenst te maken. Via de bosgroep kan je laten controleren of er in de bosrand geen gevaarlijke takken of bomen aanwezig zijn. En indien nodig zorgt de bosgroep ervoor dat gevaarlijke sterk overhangende takken weg gesnoeid worden. Wie zo dicht bij een openbare weg liever geen grote bomen meer heeft staan kan ervoor kiezen om een bosrand aan te leggen. In de eerste meters grenzend aan de weg worden de grote bomen gekapt en worden in de plaats inheemse struiken aangeplant. Wie zijn struiksoorten goed kiest en voldoende dicht plant kan er op die manier bovendien voor zorgen dat passanten minder makkelijk zomaar je bos kunnen inlopen.

Bosranden zijn veilig, mooi en een extraatje voor de natuur. Een aanrader…

Voor meer informatie

- Over planning van de projecten voor herwaardering van trage wegen in de streek kan je Ilse Smitz contacteren van het Regionaal Landschap Schelde- Durme via ilse@rlsd.be

- Over de inrichting van je bosrand langs een trage weg kan je bij de bosgroep terecht

De bosgroep bestaat 2 jaar als door boseigenaars bestuurde vzw

Injuni 2007 stichtten 58 boseigenaars de vzw Bosgroep Midden Oost-Vlaanderen. Jaar na jaar stellen we een mooie groei van de vereniging vast. Vandaag telt de bosgroep 213 leden die samen 875 ha bos beheren. Dat het grootste deel van de dienstverlening aan onze leden gratis kan blijven is te danken aan de financiële steun van het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB) en de provincie Oost-Vlaanderen (POV).De tabel toont waar de meeste leden van de bosgroep eigenaar zijn van bos.

In de komende maanden zullen dan ook de boseigenaars in Grembergenbroek (Dendermonde) en Kravaalbos-Herenbos (Aalst) actief uitgenodigd worden om wensen betreffende samenwerking en dienstverlening van de bosgroep kenbaar te maken.

Grembergenbroek was één van de eerste gebieden waar de bosgroep bij de start in 2006 zijn dienstverlening kenbaar maakte. Nu 3 jaar laten zijn een eerste

dere boseigenaars in de buurt om toekomstplannen te maken voor hun bos.

Het Kravaalbos-Herenbos is een groter historisch en waardevol bosgebied. Het is gelegen op het grondgebied van twee provincies en drie gemeenten, in eigendom van bijna 100 eigenaars en wordt gebruikt door talrijke recreanten. Nu ook onze collega’s van Bosgroep Groene Corridor in Vlaams-Brabant actief zijn is het moment aangebroken waarop we alle eigenaars grensoverschrijdend bosgroepdiensten kunnen aanbieden.

Bijna de helft van de leden is beheerder van een bos in Aalst of Dendermonde. Door veel initiatieven tot samenwerking te nemen in deze regio kunnen dus vele leden beroep doen op de dienstverlening van de bosgroep.

reeks beheerwerken uitgevoerd, van het verkopen en kappen van kaprijpe populieren tot en met de herbebossing met inheemse loofbomen, de aanleg van bosranden en zelfs van een poel. Misschien inspireerde het resultaat ook an-

Uiteraard zijn eigenaars van bos buiten deze aandachtsgebieden ook steeds welkom om een afspraak te maken voor een terreinbezoek indien ze advies wensen over het beheer van hun bos of graag hulp krijgen bij de organisatie van de door hen gewenste beheerwerken. Aarzel niet ons te contacteren indien u zelf ook benieuwd bent naar wat de bosgroep voor u en uw bos kan betekenen.

Provincie Oost-Vlaanderen – Dienst 81

Gouvernementstraat 1 - 9000 Gent

Tel. 09/267 84 60

Fax. 09/267 84 93

bosgroepmidden@oost-vlaanderen.be

Coördinator: Maud Plouy

Ongelooflijk maar waar: drie keer het zelfde bos

1. In 2006 zijn de populieren kaprijp. De bosgroep helpt de 2 eigenaars met de verkoop en de exploitatie ervan

2. nadien wordt de aanplanting van een nieuw bos voorbereid

3. In de lente van 2009 staat een er nieuwe generatie frisgroen jong bos. Via de bosgroep vroegen de eigenaars hiervoor subsidies aan, werd samen plantsoen gekocht en aangeplant

Bosgroep Oost-Vlaanderen Noord

Te gast in het Drongengoed voor de Algemene Vergadering

Zaterdagochtend 25 april verzamelden zich al vroeg een 70-tal bosgroepleden

en -sympathisanten in het Kleitenhof te Ursel. Het ontbijt stond klaar, zodat de aanwezigen tijdens het luisteren naar het jaarverslag en de jaarrekening 2008, en de planning en de begroting 2009 een aangename bezigheid hadden. Bijzondere aandacht bij de toelichting ging ook uit naar het aangepaste btw-statuut van onze bosgroep sedert het vierde kwartaal van 2008. Na ruime mogelijkheid voor het stellen van vragen, keurde de Algemene Vergadering het jaarverslag en de planning goed en werden ook jaarrekening en begroting goedgekeurd. De Algemene Vergadering gaf aan de Raad van Bestuur kwijting en ontlasting voor alle activiteiten en voor de jaarrekening van 2008. Na dit traditionele administratieve gedeelte werd overgegaan tot de verkiezing van twee bestuurders wiens plaatsen door de driejaarlijkse rotatie herverkiesbaar waren. Hierover leest u meer een beetje verder in dit bosgroepnieuws.

Na ongeveer 1 uur vergaderen was het volledige administratieve gedeelte afgerond en verplaatsten we ons naar het Drongengoedbos, waar Tom Maes (regiobeheerder ANB) en Marc Spanhove (boswachter ANB) ons opwachtten. Tijdens de wandeling kregen we specifieke toelichting over het life-project DANAH, dat ook in het Drongengoed op het militair domein loopt. In het kader van dit DANAH project wordt door het Ministerie van Landsverdediging en het Agentschap voor Natuur en Bos samen gewerkt aan natuurherstel in verschillende militaire domeinen. In het Drongengoed kregen we toelichting over het project en over de recent uitgevoerde kapwerkzaamheden voor heideherstel. Een gesmaakte excursie, die werd gevolgd door een smakelijke lunch. Meer moest dat niet zijn …

Het traditionele administratieve deel van de vergadering

Op stap in het Drongengoed

Nieuwe samenstelling raad van bestuur

Dit jaar was het drie jaar geleden dat Pierre d’Alcantara en Kristien Dierick tot bestuurder van onze bosgroep werden verkozen. Zoals statutair voorzien, kwam hun bestuurdersplaats dit jaar terug open en konden zij zich herverkiesbaar stellen.

Kristien besloot een stapje terug te zetten en zich niet terug kandidaat te stellen voor de Raad van Bestuur. Met een gepast geschenkje werd tijdens de algemene vergadering afscheid genomen van Kristien als bestuurder. Kristien, hartelijk dank voor je inzet voor de bosgroep. Het ga je goed!

Pierre d’Alcantara stelde zich terug kandidaat en werd door de Algemene Vergadering herverkozen tot bestuurder voor een periode van drie jaar. Proficiat!

Daarnaast werd Maurits Adriaenssens verkozen tot nieuwe bestuurder voor

onze bosgroep. Maurits is eigenaar van ongeveer 5 ha bos te Waasmunster en Belsele, waar hij veel van zijn vrije tijd in doorbrengt. Hij is daarnaast zeer actief als bedrijfsleider en heeft dus ook professionele ervaring die ongetwijfeld een versterking zal zijn voor onze raad van bestuur. Maurits, eveneens proficiat en van harte welkom!

2e vrijwilligersdag:

Hou(t) van je bos!

Maurits Adriaenssens

De volledige samenstelling van de Raad van Bestuur van Bosgroep Oost-Vlaanderen Noord wordt weergegeven in bijgaande tabel.

Gemeente wAAr bos liGt

Jozef Dauwe (eff. provincie O-Vl.) Voorzitter > 5 ha Verschillende

Patricia De Meyer (pv. Prov. O-Vl) idem idem Leen Meersschaert

Noteer alvast 28 november 2009 in je agenda want dan gaat voor de 2de maal onze vrijwilligersdag door. Wij hebben bewust voor dezelfde slagzin als de vorige editie gekozen omdat het verhaal van de eerste vrijwilligersdag om een passend vervolg vroeg. Dit vervolg schrijven we deze keer in het bos van Maarten Pieters - veruit de jongste van onze ledenboseigenaars . Het bos van ruim 0,6 ha bevindt zich in Stekene, meer bepaald in het gebied van het beperkt bosbeheerplan Wullebos – Wildernis – Zandberg.

Ingrid Puylaert < 5 ha Stekene

Luc Claus > 5 ha Waasmunster

Maurits Adriaenssens

> 5 ha Waasmunster, Belsele

Pierre d’Alcantara > 5 ha Lembeke

Nicole Van Duyse (eff. Gemeente Stekene) > 5 ha Stekene

Jan Van Dooren (pv. Gemeente Stekene) idem idem

T (eff. = effectief afgevaardigde; pv. = plaatsvervanger)

Heeft u een klacht over onze bosgroep?

U hoeft uiteraard niets uit uw mouw te schudden, maar heeft u een klacht over het werk van de bosgroep, dan horen wij het graag van u. Voor ons is een klacht immers de mogelijkheid om iets dat fout te loopt te herstellen en te verbeteren. Zo kunnen we onze werking steeds verbeteren en vermijden we dat we in de toekomst terug dezelfde fouten maken. Klachtenbehandeling zal gebeuren door bestuurders Frans De Jonghe (Waasland) en

Luc Neirynck (Meetjesland). Met klachten kan u bij ons terecht op de volgende manier:

- per post kunt u uw klacht richten aan Meldpunt Bosgroep Oost-Vlaanderen Noord vzw, p.a. Provincie Oost-Vlaanderen Dienst 81, Gouvernemenstraat 1, 9000 Gent.

- telefonisch kunt u met uw klacht terecht bij Frans De Jonghe (tel. 03-772 39 19) of bij Luc Neirynck (tel. 09-374 26 54).

- een klacht via e-mail kunt u richten aan meldpuntBON@oost-vlaanderen.be

U kunt steeds rekenen op een discrete en correcte afhandeling van uw klacht.

Wij willen het programma van deze vrijwilligersdag vooral richten naar boseigenaars die gedurende de laatste twee jaar lid zijn geworden en ook –dankzij de medewerking van Maarten- een jong elan geven; m.a.w. ‘Boseigenaars zend uw zonen uit’. Zo werken we niet enkel aan het bos van de toekomst maar ook aan de toekomstige boseigenaars.

Houd alvast de volgende BosBode in de gaten want daar vinden jullie de nodige praktische informatie. Wie reeds wil inschrijven kan dit doen via het secretariaat van BON. Tot later en … hou(t) van je bos!

Ons eerste gezamenlijk uitgebreid bosbeheerplan goedgekeurd!

Op 3 april 2009 werd het uitgebreid bosbeheerplan Blekkervijver en Oude Vaart goedgekeurd! Aan dit bosbeheerplan nemen 10 eigenaars deel met gezamenlijk 45,7 ha bos. Een heuglijke gebeurtenis, die eindelijk ook het startschot kan betekenen voor de uitvoering van heel wat bosbeheerwerken. We moeten het niet onder stoelen of banken steken: de opmaak van zo’n uitgebreid bosbeheerplan is complex en vraagt heel wat werk. Bijgevolg heeft het hele proces van startvergadering tot goedkeuring van het bosbeheerplan ruim drie jaar geduurd. Zowel de boseigenaars als de bosgroep hebben echter heel wat opgestoken tijdens dit proces; hopelijk zorgt dit ervoor dat we in de toekomst iets sneller kunnen werken.

Opstart boscomplex Drongengoed

Op zaterdag 9 mei vond in de herberg van de Drongengoedhoeve de startvergadering voor het boscomplex Drongengoed plaats. Het boscomplex Drongengoed is met zijn 550 ha het grootste aaneengesloten boscomplex van Oost-Vlaanderen en is gelegen te Ursel en Maldegem. Ongeveer 265 ha bos is eigendom van het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB), ongeveer 65 ha bos is eigendom van het Ministerie van Landsverdediging en ongeveer 71 ha bos is eigendom van Natuurpunt vzw. Daarnaast is er nog ongeveer 126 ha privaat bos, dat eigendom is van 163 eigenaars. Het boscomplex Drongengoed is voor het overgrote deel gelegen binnen het Vlaams Ecologisch Netwerk (VEN) en het is een zeer mooi en waardevol bosgebied. Bedoeling van de opstart van dit boscomplex is om samen met de particuliere boseigenaars te komen tot de opmaak van een uitgebreid bosbeheerplan dat voldoet aan de Criteria voor Duurzaam Bosbeheer. Er zal ook bekeken worden op welke manier het mogelijk is om de

opmaak van dit bosbeheerplan gezamenlijk te doen met het ANB, dat ook voor haar eigendommen een bosbeheerplan zal laten opmaken.

Bent u boseigenaar in het Drongengoed en geïnteresseerd in meer informatie? Neem contact op met ons!

Kaart van boscomplex Drongengoed

Bosbeleid en wetgeving

De schoontijd even toegelicht

‘Ik heb mijn kapmachtiging gekregen, mag ik morgen in mijn bos beginnen werken?’: een veelgestelde vraag aan de bosgroepen. In deze periode van het jaar luidt het antwoord op deze vraag steevast: ‘in uw vergunning staat er of er een schoontijd van toepassing is’.

Wat is de schoontijd?

De schoontijd is een periode van het jaar dat er niet in het bos mag worden gewerkt. Onder ‘werken in het bos’ verstaat men het vellen en ruimen van bomen. Deze rustperiode wordt ingebouwd om vooral broedende vogels niet te verjagen, maar ook andere dieren en planten worden in het voorjaar niet graag gestoord.

‘In mei leggen alle vogels een ei’ wordt wel eens gezegd. Er zijn er echter heel wat die zich niet zo strikt aan de spreekwoordelijke timing houden. De meeste van onze bosvogels zijn er doorgaans wat vroeger bij. Onze spechten en mezen beginnen er reeds in februari aan. Ze worden nog voorafgegaan door de bosuil die reeds in januari het broeden aanvat. Het broedseizoen is de meest kritieke periode, er zijn echter soorten die even kwetsbaar zijn tijdens de balts en nestbouw.

Sommige van onze bostypes worden gekenmerkt door een specifieke voorjaarsflora. Tijdens een korte periode in het voorjaar bloeien deze planten nog vooraleer het bos in blad komt. Deze planten zijn dikwijls soorten die zich zeer traag kunnen verspreiden. De bloeiperiode is voor deze planten zeer belangrijk. Een schoontijd tijdens deze maanden kan dus ook voor de bosplanten van belang zijn.

Wat zegt onze wetgeving?

In de wetgeving wordt er een onderscheid gemaakt tussen de bossen die gelegen zijn in het Vlaams Ecologisch Netwerk (VEN) en de bossen die daar niet in gelegen zijn.

Voor de bossen gelegen in het VEN zijn de Criteria voor Duurzaam Bosbeheer van toepassing. Indicator 5.1.4. van deze criteria stelt dat ‘de bosbeheerder bij planning en uitvoering van exploitatie speciale aandacht moet besteden aan de broedperiode van vroege of late broedvogels. Hiertoe worden in het lastenboek passende exploitatievoorwaarden vastgelegd. Er is een lange vaste schoontijd, die loopt van 1 april tot 30 juni. Op voorwaarde dat vooraf machtiging van het Bosbeheer werd verkregen, kan van deze standaard schoontijd worden afgeweken: de periode kan zowel verruimd, verengd of opgeheven worden’.

Voor de bossen niet gelegen in het VEN zijn in onze bos- en natuurwetgeving geen specifieke bepalingen over de schoontijd vastgelegd. Niettemin stelt het artikel 14 van het Natuurdecreet dat iedereen die handelingen verricht waarbij de natuurelementen in de omgeving mogelijkerwijs kunnen beschadigd worden, verplicht is om maatregelen te nemen om de schade te voorkomen of te beperken. Dit is de zogenaamde ‘zorgplicht’ die éénieder van ons heeft ten aanzien van de natuur en ons leefmilieu.

Op basis van deze zorgplicht hanteert het ANB bij het afleveren van kapmachtigingen of het goedkeuren van bosbeheerplannen, een standaard schoontijd tussen 1 april en 30 juni. Uit een uitspraak van het Grondwettelijk Hof (27 mei 2008) blijkt echter dat niet naleving door de boseigenaar van deze voorwaarde in bossen buiten VEN niet strafbaar

zou zijn, omdat het Hof oordeelde dat het begrip zorgplicht in onze wetgeving te vaag is omschreven. Het feit of er al dan niet een standaard schoontijd dient opgelegd te worden tussen 1 april en 30 juni in onze bossen buiten VEN is dan ook een zeer omstreden onderwerp.

Schoontijd in uw bos … zorgplicht en een kwestie van gezond verstand!

Het zal u als lezer ondertussen al wel duidelijk zijn dat het in bepaalde periodes van het jaar niet aangewezen kan zijn om exploitaties en eventuele andere boswerken zoals vrijstellingen te laten plaatsvinden. Uiteraard is dit sterk

toegelicht

afhankelijk van het bostype, van de bodem, van de voorjaarsflora, van de aanwezige fauna, …

De tijdspanne 1 april tot 30 juni voor de schoontijd is niet zaligmakend. Ze dient te worden gezien als een gulden middenweg. De zorgplicht is het ganse jaar door van toepassing. Er kan dus sowieso -voorafgaand aan exploitaties- best een perimeter rondom bv. vogelnesten, dassenburchten, mierennesten en bijzondere vegetaties worden aangelegd. In een aantal specifieke gevallen kan een uitbreiding van de schoontijd worden voorzien. Anderzijds kan voor uw bos misschien worden aangetoond dat de schoontijd niet leidt tot een betere bosbescherming bv. omdat uw bos gelegen is op een wei-

nig kwetsbare bodem, omdat er geen specifieke voorjaarsflora is of omdat er geen bijzondere broedgevallen zijn. In dat geval kan een inkorting of zelfs een ontheffing van de schoontijd worden aangevraagd. De redenen dienen dan wel duidelijk worden omschreven in de aanvraag tot bekomen van de kapmachtiging of bosbeheerplan.

Conclusie: heeft u een bijzonder waardevol bos met bv. voorjaarsflora en speciale broedgevallen, zorg dan voor een aangepaste schoontijd om de schade aan de natuur te beperken. Heeft u in uw bos geen broedgevallen noch voorjaarsflora, dan kunt u bij het ANB aanvragen om in uw bos geen schoontijd toe te passen.

Lelietje-van-dalen © Vilda - Misjel Decleer

Wijfje groene specht met jong © Vilda - Rollin Verlinde

Jonge dieren in het bos ? Afblijven !

Dierenopvangcentra worden elk jaar in de lente overspoeld met telefoontjes van mensen die een jong dier hebben gevonden. Men denkt dat het dier door zijn ouders is verlaten, wat meestal niet het geval is. Veel dierenouders zijn op zoek naar voedsel en laten dan hun jongen alleen. Dit betekent echter niet dat zij hun jongen in de steek gelaten hebben. Als mensen de jongen dieren aanraken, willen de ouders hier vaak niet meer voor zorgen en sterft het jong uiteindelijk. Door het diertje, vaak met de beste bedoelingen, aan te raken en mee naar huis te nemen, verkleint u de kans om te overleven. Tenzij het absoluut zeker is dat de ouders dood zijn, laat het dier

JonGe voGels

Wanneer je een jonge vogel ‘hulpeloos’ aantreft in je bos of tuin, betekent dit nog niet altijd dat hij ook werkelijk zo hulpeloos is. Zo vliegen de jongen van broedvogels in open nesten (merels, lijsters, turkse tortels, houtduiven, ...) meestal te vroeg uit. Zij leren stapsgewijs vliegen, van tak tot tak. De ouders zijn dan echter altijd in de buurt en best laat je het jong dan met rust. Indien het jong zich echter in een benarde situatie bevindt (op straat bv.) of nog te jong is om voor zijn eigen veiligheid en voedselvoorziening in te staan (verenkleed onvolledig, geen staart, nog in donskleed, ...), zoek dan naar het nest en plaats het jonge diertje er terug in. De ouders zullen het niet uitstoten zoals dat bij zoogdieren het geval is.

dan waar het is en geef het hiermee de beste kans die het heeft. Heeft een jong wild dier toch uw hulp nodig, dan geldt er steeds één gouden regel: probeer het niet zelf groot te brengen! Dit draait meestal op een grote teleurstelling uit, zowel voor het dier als voor u. Geen enkel wild dier overleeft immers op koemelk. Die is enkel geschikt voor kalveren. In een dierenopvangcentrum krijgen de binnengekomen jonge diertjes speciaal samengestelde melk toe, welke verschilt van soort tot soort. Van levensbelang voor jonge dieren is bovendien dat ze samen kunnen opgroeien met soortgenoten. Groeit een jong dier alleen op, dan gaat het mensen als soortgenoten herkennen, en wordt het erg moeilijk om het terug in het wild vrij te laten.

Op de website van het natuurhulpcentrum vzw (www.natuurhulpcentrum. be) vindt u enkele waardevolle tips en richtlijnen over wanneer een dier echt in nood verkeert. Ga hiervoor naar de website, klik op ‘wilde dieren’ en klik vervolgens door naar de link ‘Jonge dieren, afblijven!’. Indien u ervan overtuigd bent dat een jong wild dier in nood verkeert en u weet zelf geen raad, contacteer dan het Opvangcentrum voor Vogels en Wilde Dieren van Merelbeke (tel. 09-230 46 46).

JonGe reeën

Bij jonge reeën is voorzichtigheid geboden. Als je tijdens het wandelen een jonge ree in het gras ziet liggen, is er meestal niets aan de hand. Net zoals bij jonge haasjes worden jonge reeën maar enkele keren per dag gevoederd door de moeder, en blijft de moederree buiten de voederbeurten uit de buurt van haar jong. Te lang bij het jong blijven zou namelijk roofdieren kunnen aantrekken. Blijf dus zeker van het jong af, want eens je de jonge ree hebt aangeraakt, zal ze verstoten worden door haar moeder en uiteindelijk een wrede hongersdood sterven. Enkel wanneer een ree gewond is (bijv. aangereden) of zich in een levensgevaarlijke situatie bevindt (bijv. in het kanaal gesukkeld), neem je best zo snel mogelijk contact met een dierenopvangcentrum.

Kunst met een grote kettingzaag

Overgewaaid

uit de Verenigde Staten, intensief beoefend in Polen en Duitsland, bekend in Nederland en ook in Frankrijk, en stilaan aan zijn opmars bezig in België. Chainsaw carving, kettensagenschnitsen, of sculptuurzagen: al deze begrippen dekken dezelfde lading. We spreken over het maken van kunstwerken met als enig werktuig een doodgewone kettingzaag en dit uit stamstukken van verschillende afmetingen, vorm of kwaliteit. Beeldhouwen met zulk stuk gereedschap dat normaal door bosbouwers gebruikt wordt, is een aparte kunstvorm. Ook technisch moeten de kunstenaars heel onderlegd zijn: uren aan een stuk geconcentreerd werken met de kettingzaag vraagt een zware inspanning. In Nederland wordt er jaarlijks naast houthakkerswedstrijden ook een kampioenschap sculptuurzagen georganiseerd.

Het bijzondere van deze vorm van kunst zijn de uitersten die elkaar ontmoeten. Het maken van verfijnde sculpturen door middel van het grofste gereedschap dat je kunt bedenken, een motorzaag, vereist uiterste concentratie en handigheid van de zager. De meeste carvers beschikken

dan ook over een uitgebreid gamma van zaagmachines en zaagbladen die hen in staat stellen een zeer verfijnd kunstwerk af te leveren. De houtsoort en de kwaliteit van de stam hebben eveneens een invloed op de manier waarop het beeld tot stand komt. Elk stamstuk bevat unieke kenmerken waarmee de kunstenaar rekening dient te houden.

Men kan de handigheid van deze kunstenaars voor de eerste maal in Vlaanderen bewonderen tijdens de Hoevefeesten in Kalm thout. Op zaterdag en zondag 20 en 21 juni komen een tiental Vlaamse carvers hun kunsten tonen aangevuld door enkele Nederlandse collega’s.

Op dit tweedaagse evenement kan u getuige zijn van het ontstaan van een houtsculptuur van boomstronk tot kunstwerk. Laat u onderdompelen in de landelijke sfeer van vers geurend hout, sierlijk bewegende kettingzagen, veel lawaai en rondvliegende houtspaanders.

Waar?

Hoevefeesten Landelijke Gilde te Kalmthout, 1ste Vlaamse kettingzaagsculpturen festival, zaterdag en zondag 20 en 21 juni 2009, ‘t Vogelsanckhof, Volgelenzangstraat 22 te Kalmthout.

Activiteitenkalender

bosGroep oost-vlAAnderen noord vzw Culinaire kruidenwandeling in het Verloren bos

zondAG 14 Juni 2009 vAn 14 uur tot 17 uur

Heb je behoefte aan wat culinaire kruideninspiratie? Wil je dat graag combineren met een boswandeling en het leren herkennen van een aantal kruiden? Wel, dan zal deze wandeling je zeker interesseren.

Aan verschillende haltes proef je van hapjes boordevol ingrediënten uit het bos. Zo krijg je ondermeer een bosaperitiefje, een bossoepje, enkele boshapjes en nog ander lekkers voorgeschoteld. De gids vertelt je tijdens de wandeling ook wat meer over hoe bossen worden beheerd en wat belangrijk is in en voor het bos. Kortom, een wandeling om van te smullen!

Nieuwe website ANB op 1 februari geboren…

Op 1 februari zag de nieuwe website van het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB) het levenslicht. Het is een flink uit de kluiten gewassen baby geworden. Er staat een pak informatie op, zowel voor de gespecialiseerde bezoeker die bijvoorbeeld in de wetgeving wil gaan grasduinen als voor de toevallige surfer die een uitstap plant in de natuur.

Gids?

François Van den Broeck, bos- en natuurgids. Plaats van afspraak?

Verloren Bos, Nijverheidsstraat te Lokeren. Parking Aardeken (omgeving koetshuis).

Wegbeschrijving?

Komende van E17. Afrit Lokeren – volg steeds centrum – aan de brug met verkeerslichten rechtsaf (de brug over) – volg Bospark (eerste straat links) – aan klein rondpunt linksaf, rechtdoor tot einde van de straat (je passeert het Bospark) –sla linksaf – einde straat links tot in de bocht van 90°. Je bent er! Meer info op www.verlorenbos.be/ligging. Bij problemen om de afspraakplaats te vinden bel 0475/58 99 89.

Deelname aan deze wandeling kost €4 per persoon. Vooraf inschrijven is noodzakelijk. dit kan telefonisch of via mail (09-267 84 60 of bosgroepnoord@oost-vlaanderen. be) Na inschrijving zult u een factuur ter bevestiging ontvangen.

Op een interactieve kaart kan je op zoek gaan naar een stukje natuur in je buurt. Je ziet meteen of er ook wandel- en fietsroutes zijn. Er is ook een activiteitenkalender en een overzicht van een aantal nieuwsberichten. In een galerij vind je een vijftal projecten van het agentschap terug die op dat moment in de kijker staan.

Daarnaast vindt de geïnteresseerde bezoeker nog altijd heel wat inhoudelijke informatie in de verschillende themapagina’s. Dit is de plek waar gespecialiseerde doelgroepen zoals de jagers, vissers, milieuambtenaren en boseigenaars terecht kunnen. Onder bosbeleid bij het thema bos, zit er een volledig item over de bosgroepen.

Niet te vergeten is de foto van de week. Alle bezoekers van de site kunnen hiervoor een beeld inzenden naar de webmaster. Wie weet belandt jouw foto op die manier dan wel op de homepagina!

Geïnteresseerd?

Bezoek dan zeker www.natuurenbos.be

Cursusaanbod 2009

Zoals

elk jaar organiseren de Oost-Vlaamse bosgroepen in 2009 een reeks cursussen in samenwerking met Inverde vzw. De theoretische cursussen zullen opnieuw door de drie bosgroepen samen georganiseerd worden. De praktijkcursussen worden door elke bosgroep apart georganiseerd, dit telkens in hun eigen werkingsgebied. Naast de klassieke cursussen bieden we in 2009 ook een aantal nieuwigheden aan. Wil u deelnemen aan één of meerdere van onderstaande opleidingen schrijf u dan snel in, de ervaring leert ons immers dat onze cursussen snel volzet zijn.

PRAKTIJKcURSUSSEN

‘Omgaan met de kettingzaag - module 1

‘Theorie, onderhoud, ergonomie en zaagtechnieken’

(max. 6 deelnemers)

Deze cursus richt zich naar iedereen die een kettingzaag wil gebruiken. Na deze 2-daagse opleiding kent u het gebruik en de werking van kettingzaag en kan u deze onderhouden. Ook het veiligheidsaspect komt aan bod. In het praktijkgedeelte leert u op een veilige en verantwoorde manier gevelde stammen verzagen.

Wanneer ?

Bosgroep Vlaamse Ardennen tot Dender(VAD)

Vrijdag 11 & zaterdag 12 september 2009 (1 plaats)

Waar ?

In het werkingsgebied van de Bosgroep Vlaamse Ardennen tot Dender(VAD). De exacte locatie wordt later meegedeeld.

Kostprijs ?

Boseigenaars die lid zijn : € 24.50; overige deelnemers : € 97

‘Veilig werken met de kettingzaag - module 2 ‘vellen en onttakken van bomen’ (max. 6 deelnemers)

Opgelet : aan deze cursus kunnen enkel personen deelnemen die eerder reeds module 1 of een beginnerscursus kettingzaag volgden bij Inverde/EBG.

Deze 2de module richt zich naar iedereen die bomen wil vellen. Na deze cursus kan u dit op een veilige en correcte manier doen. Je leert ook velhulpmiddelen zoals velhevel en velwig kennen.

Wanneer ?

Bosgroep Oost-Vlaanderen Noord (BON):

Vrijdag 10 & zaterdag 11 juli 2009 (2 plaatsen)

Vrijdag 23 & zaterdag 24 oktober 2009

Bosgroep Midden Oost-Vlaanderen (MOV):

Vrijdag 16 & zaterdag 17 oktober 2009 (4 plaatsen)

Bosgroep Vlaamse Ardennen tot Dender(VAD) (5 plaatsen)

Vrijdag 30 & zaterdag 31 oktober 2009

Waar ?

In de werkingsgebieden van de organiserende bosgroepen. De exacte locatie wordt later meegedeeld.

Kostprijs ?

Boseigenaars die lid zijn : € 24.50; overige deelnemers : € 97

‘Veilig werken met de kettingzaag - module 3

‘Hout onder spanning’ (max. 6 deelnemers)

Opgelet : aan deze cursus kunnen enkel personen deelnemen die eerder reeds module 1 of een beginnerscursus kettingzaag en module 2 volgden bij Inverde/EBG.

Wie zich nog verder wil bekwamen na het volgen van de 1ste en 2de module kettingzaaggebruik, en nu en dan te maken heeft met moeilijk velbare bomen, komt hier aan zijn trekken.

Wanneer ?

Bosgroep Oost-Vlaanderen Noord (BON):

Vrijdag 16 & zaterdag 17 oktober 2009 (2 plaatsen)

Waar ?

In het werkingsgebied van Bosgroep Oost-Vlaanderen Noord (BON). De exacte locatie wordt later meegedeeld.

Kostprijs ?

Boseigenaars die lid zijn : € 24.50; overige deelnemers : € 97

‘Werking en gebruik van de bosmaaier’ (max. 6 deelnemers)

Tijdens deze cursus leer je op een veilige en ergonomische manier werken met de bosmaaier. Je leert de verschillende maai- en zaaggereedschappen kennen en krijgt tips voor het onderhoud van uw machine.

Wanneer ?

Bosgroep Oost-Vlaanderen Noord (BON)

Zaterdag 20 juni 2009 (3 plaatsen)

Waar ?

Stekene.

Kostprijs ?

Boseigenaars die lid zijn : € 12,50; overige deelnemers : € 73

‘Snoeien van bomen’ (max. 10 deelnemers)

Deze cursus is bedoeld voor iedereen die begeleidingssnoei bij bomen wil uitvoeren. Je leert waarom & wanneer bomen gesnoeid worden en je leert de juiste snoeitechniek toepassen.

Wanneer ?

Bosgroep Midden Oost-Vlaanderen (MOV) : Zaterdag 26 september 2009 (3 plaatsen)

Waar ?

In het werkingsgebied van de Bosgroep Midden Oost-Vlaanderen. De exacte locatie wordt later meegedeeld.

Kostprijs ?

Boseigenaars die lid zijn : € 12,50; overige deelnemers : € 73

THEORIEcURSUSSEN

Nieuw

‘Dunnen en toekomstbomen’ (max. 25 deelnemers)

Dunnen is het sturen van de bestandsontwikkeling door selectieve kapping. Waarom dit nuttig kan zijn, op welke manieren dunnen mogelijk is en welke gevolgen dit heeft voor het bos en de bosstructuur wordt uitgebreid besproken. De voormiddag bestaat uit een theoretisch gedeelte, in de namiddag wordt dit getoetst aan de praktijk tijdens een excursie.

Wanneer ?

Zaterdag 4 juli 2009

Waar ?

Centraal in Oost-Vlaanderen. De exacte locatie wordt later meegedeeld.

Kostprijs ?

Boseigenaars die lid zijn: € 12,50; overige deelnemers: € 36,50

Nieuw

‘Van aanplant tot eerste dunning’ (max. 25 deelnemers)

In deze cursus krijgt u basisinformatie over terreinvoorbereiding voor de aanplant, boomsoortenkeuze, vrijstellen van de jonge aanplant, zin en onzin van onderhoudssnoei en het principe van dunnen in het bos. Het cursus bestaat uit een theoretisch gedeelte (’s avonds) en een praktijkgedeelte onder de vorm van een excursie.

Wanneer ?

Donderdagavond 17 september (19u-22u) & zaterdag 19 september (dag)

Waar ?

Sint-Lievens-Houtem

Kostprijs ?

Boseigenaars die lid zijn: € 12,50; overige deelnemers: € 36,50

Nieuw

‘Boswetgeving en bosbeleid’ (max. 25 deelnemers)

‘Bosdecreet’, ‘kapmachtiging’, ‘compensatieregeling’, ‘vengebied’ … het zijn allemaal termen waar we als boseigenaar mee geconfronteerd worden. Met deze cursus willen wij u wegwijs maken in het Vlaamse bosbeleid en de boswetgeving.

Wanneer ?

2 avondmodules op dinsdag 6 & 13 oktober 2009 (19u-22u)

Waar ?

Centraal in Oost-Vlaanderen. De exacte locatie wordt later meegedeeld.

Kostprijs ?

Boseigenaars die lid zijn: € 12,50; overige deelnemers: € 36,50

Gezocht: 2 locaties in Oost-Vlaanderen voor nieuw bos!

De Vereniging voor Bos in Vlaanderen (VBV) is in het kader van het project ‘1 miljoen bomen voor Vlaanderen’ op zoek naar twee geschikte locaties in Oost-Vlaanderen voor de aanleg van een nieuw bos. Het is de bedoe ling van dit project om bosuitbreiding echt te stimuleren, en dus voorziet VBV om twee eigenaars die aan bosuitbreiding doen in Oost-Vlaanderen een financieel extraatje te geven bovenop de subsidie voor bebossing van landbouwgronden.

Voor elke nieuwe boom die wordt geplant kan de boseigenaar maar liefst 2 euro krijgen! Een snelle berekening leert ons dat een ha nieuw bos toch ongeveer 2000 boompjes telt, dat betekent dus dat de initiatiefnemer voor de aanleg van een nieuw bos als extraatje maar liefst 4000 euro per ha kan krijgen.

Nieuw

Meer info over het volledige project is te vinden op www.1miljoenbomen.be.

Hebt u plannen om een nieuw bos aan te leggen en bent u geïnteresseerd ?

Neem contact op met de bosgroep in uw regio (zie eerder in dit nummer) of met de Vereniging voor Bos in Vlaanderen (09/264 90 50 of vanessa.debruyne@vbv.be)

Brandhoutzoekertjes

Nieuw

Via de rubriek brandhoutzoekertjes brengen we verkopers van brandhout en geïnteresseerden met elkaar in contact. Hierbij beperkt de Bosgroep haar inbreng enkel tot het geven van informatie en advies. De verkoop gebeurt rechtstreeks tussen de verkoper en de geïnteresseerde. Eventuele problemen bij deze transactie vallen niet onder de verantwoordelijkheid van de Bosgroep. Momenteel zijn bij de Oost-Vlaamse bosgroepen onderstaande loten beschikbaar.

Meer informatie is beschikbaar bij de respectievelijke Bosgroep.

BRANDHOUTAANBOD

Bosgroep MIDDEN OOST-VLAANDEREN

09/267 84 60

Dendermonde (Appels)

50 stère populier (gezaagd en gekliefd)

30 euro/stère

Nieuw

ALGEMEEN

Nieuw

Bosgroep OOST-VLAANDEREN NOORD

09/267 84 60

Zomergem

Grove Den op stam

Prijs overeen te komen (uitvoering vóór 1 september!!)

Bos te koop gevraagd (Meetjesland of Waasland)

Contacteer : Roger Dereu 0479/73 71 78

Bosgroep VLAAMSE ARDENNEN TOT

DENDER

055/21 62 80

Kluisbergen, Kwaremont

± 20 m3

Italiaanse Populier op stam

Prijs overeen te komen